Project Search and Rescue

2016-2017
Projecthandleiding

Auteurs
Docenten
Periode
Doelgroep
Versie / datum

M.J. van der Horst, Erik Steuten

E. Hoekstra, M.J. van der Horst, C.H.A. Keyer, H.M. Steuten
Blok 1 en 2, studiejaar 2016-2017
Tweedejaarsstudenten elektrotechniek
1.5 / 2016-09-08

Inhoudsopgave
1 Informatie over het vak
1.1 Begeleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4
4

2 Leerdoelen

3 Structuur
3.1 Werkvormen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2 Toetsing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.3 Literatuur en hulpmiddelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6
6
6
6

4 Studiewijzer

5 Regels

Inleiding
Het tweedejaarsproject Search and Rescue gaat over het ontwikkelen van analoge elektronica. Ter
ondersteuning van de vakken communicatietechniek, EMC en analoog: versterkers (ontwerptechniek) gaan de studenten een radio-ontvanger, inclusief antenne en transmissielijnen, ontwerpen en
bouwen.
Een drietal zenders zendt een FM-signaal uit op een frequentie van 433.92 MHz. De ontvanger
die de student ontwikkelt moet het FM-signaal demoduleren. Het gedemoduleerde signaal moet
hoorbaar gemaakt, en de signaalsterkte zichtbaar gemaakt, worden.
De zenders kunnen verstopt zijn in een park of in het bezit van weggelopen honden, verdwaalde
bejaarden, drenkelingen, enz. Door de zenders te lokaliseren, kunnen die honden, bejaarden en
drenkelingen weer teruggevonden worden. Zoekgeraakte helicopters, vliegtuigen, lawineslachtoffers
enz. worden met behulp van vergelijkbare methoden opgespoord. Vandaar de benaming Search
and Rescue.
De gerealiseerde zend-ontvangstsystemen kunnen interessant zijn voor het verzorgingstehuis
Bienvenuta uit Amsterdam. Een aantal bewoners mag alleen onder begeleiding naar buiten,
bijvoorbeeld in het nabijgelegen Beatrixpark. Om zich ervan te vergewissen, dat men bewoners
(met een bepaalde zorgvraag) niet kwijtraakt, wil men sommige bejaarden voorzien van een kleine
zender. De begeleiders kunnen die bejaarden dan terugvinden wanneer de verzorger ze is kwijt
geraakt.

Hoofdstuk 1

Informatie over het vak

Bij analoog: versterkers krijg je de theorie (en practicum) van het systematisch ontwerpen van
analoge elektronica. Bij Communicatie Systemen leer je o.a. over radiocommunicatie en bij
EMC kom je in aanraking met storingsverschijnselen en hoe je daar mee om moet gaan. Deze
drie vakken hebben een directe relatie met het project Search and Rescue. Om een FM-ontvanger
te kunnen ontwerpen en bouwen, gebruik je de kennis die je over radiocommunicatie hebt opgedaan
en pas je systematisch ontwerpen toe. Je komt onherroepelijk met stoorverschijnselen in aanraking,
waarvoor je EMC-kennis nodig hebt om die op te lossen.
Je zal beginnen met een systeemontwerp van de FM-ontvanger, waarna je zelf blokschemas
zult maken, waarvan je blokken invult door de elektronica te ontwerpen. De elektronica dien je
eerst te simuleren in LTspice voordat je de schakelingen opbouwt en test. De antenne dien je, voor
de opbouw, eveneens te simuleren. Gebruik hier het programma 4NEC2 voor. Denk er aan alle
ontwerpen, simulatieresultaten en meetresultaten in het technisch constructiedossier op te nemen.
Project Search and Rescue is leerzaam, maar ook op zijn tijd lastig. Daarom zijn er projectbegeleiders die je in de juiste richting op weg kunnen helpen. Probeer echter altijd eerst zelf, spreek
dan pas de begeleider aan.

1.1

Begeleiding

De projectbegeleiding is in handen van een drietal docenten en een studentassistent. De docenten

hebben een dag of anderhalve dag per week voor begeleiding en de studentassistent twee dagen.
De lesuren waarop de docenten beschikbaar (en waarvoor de studenten zijn ingeroosterd) zijn:
dinsdagmiddag van 12:50u-16:10u (lesuren 6 t/m 9) is Labtijd ingeroosterd, donderdag 08:30u10:10u voor begeleiding van de groepjes en/of workshops en donderdagmiddag van 12:00u tot
15:20u (lesuren 5 t/m 8). Dit laatste tijdslot is ook bedoeld voor het praktisch werk (labtijd). Dit
zijn de ingeroosterde momenten in de periode van 5 september tot en met , in de periode van De
begeleiders:
1. Eric Hoekstra, begeleiding (2 groepen, alleen op donderdag);
2. Cees Keyer, begeleiding (2 groepen, dinsdagmiddag en donderdag);
3. Erik Steuten, projectleiding en begeleiding (3 groepen, dinsdagmiddag en donderdag);
4. Marcel van der Horst, adviseur (dinsdagmiddag);
5. (studentassistent), begeleiding.
Elke groep krijgt een projectbegeleider (docent) toegewezen die als eerste aanspreekpunt dient.
Verdere informatie over dit vak en mededelingen worden verstrekt via de digitale leer- en werkomgeving (DLWO). Meld je aan voor dit studieonderdeel en controleer dagelijks op mededelingen.
Voor vragen kun je terecht bij: Erik Steuten (h.m.steuten@hva.nl).
4

Hoofdstuk 2

Leerdoelen
Na afronding van dit project moet de student het volgende kennen/kunnen:
Systematisch van specificatie naar realisatie werken (ontwerpmethodiek).
Rekening houden met parasitaire effecten van componenten.
Kennis maken met praktische EMC problemen.
Ontwerpen, simuleren (met 4NEC2) en bouwen van een antenne.
Werken met, en realiseren van, systemen die bij Communicatiesystemen (CS1 en CS2) behandeld zijn.
Nut en werking van hoogfrequente signaalbewerkingsstappen kunnen verklaren voor de FMdemodulator (antenne-aanpassing, filteren, mixen e.d.)
Een FM-demodulator ontwerpen.
De werking van de FM-schakelingen van H6 uit Principles of Electronic Communication
Systems kunnen verklaren.
Postdemodulatie signaalbewerkingen kunnen ontwerpen (filter, versterkers, e.d.)
PCB correct ontwerpen en realiseren.
HF-metingen verrichten met de spectrumanalyser.
Kennis en vaardigheden opgedaan in de vakken Elektromagnetisme, Versterkers, EMC1, Communicatiesystemen 1 en 2, Wiskunde Fourier en Wiskunde Laplace kunnen direct in het project
worden toegepast.

Hoofdstuk 3

Structuur
3.1

Werkvormen

De activiteiten en werkvormen staan per week aangegeven op bladzijde 7 van deze handleiding.

3.2

Toetsing

Het aantal te behalen studiepunten (ECTS) is 7. Vertaald naar de gebudgetteerde tijd,

voor de gemiddelde student, is dat (7ECTs x 28uur/ECTs =) 196 uur die elke student aan het
project dient te besteden.
Er zullen twee cijfers gegeven worden voor het project. Een voor de projectuitkomst en het
verslag en een voor de mondelinge technotoets. Daarnaast wordt de verplichte excursie afgevinkt
met voldaan of niet voldaan. Om het project te kunnen halen moeten beide cijfers voldoende
zijn en de excursie voldaan.
Het eerstgenoemde cijfer kan alleen voldoende zijn wanneer een werkende ontvanger wordt
opgeleverd.

3.3

Literatuur en hulpmiddelen

Bij dit project wordt gebruik gemaakt van Principles of Electronic Communication Systems
van Frenzel en van diverse documenten die op de DLWO geplaatst worden. De literatuur op de
DLWO geeft het (minimum) niveau van de te gebruiken literatuur aan. De student is zelf vrij
om aanvullende literatuur van vergelijkbaar niveau te zoeken. N.B. wikipedia wordt niet als bron
geaccepteerd.
Bij het project wordt gebruik gemaakt van het gratis programma LTspice IV
(http://www.linear.com/designtools/software/) en van 4NEC2 (http://www.qsl.net/4nec2/). De
student moet er voor zorgen dat beide programmas voor aanvang van het project op zijn laptop
is genstalleerd.

Het is niet toegestaan illegale programmas te gebruiken.

Hoofdstuk 4

Studiewijzer
Tabellen 4.1 en 4.2 op bladzijden 7 en 8 geven overzichten van de activiteiten die per week moeten
plaatsvinden. Merk op dat de planning kan wijzigen door onvoorziene omstandigheden en door
een verplichte excursie naar Thales in Hengelo. Nadere mededelingen over de excursie verschijnen
te zijner tijd op de DLWO.
Tabel 4.1: Programma per week, blok 1, cursusjaar 2016-2017.
Lesweek
1

Activiteit
Workshop: Opdrachttoelichting

Workshop: Systeemontwerp van

zender en ontvanger

Workshop: FM-modulatoren
en FM-demodulatoren (H6 Frenzel)
Workshop: Spectrumanalyse

Workshop EMCPCB-ontwerp?
Workshop passieve filters
17 oktober 2016 - 21 oktober 2016
Workshop Ontwerpen IF-versterker

4
5
6
7
8
9
10

Eisen/op te leveren, studentactiviteit

Vooronderzoek:
Keuze: Yagi antenne of HB9CV1
Beargumenteerde keuze voor de antenne die men gaat realiseren.
Minimaal twee blokschemas
van ontvangers, inclusief specificaties.

Aanpassen blokschema (indien noodzakelijk)

Antennerealisatie, ontwerp van twee LF-blokken
meten aan antenne en oplevering antenne
ontwerpen en realiseren LF-blokken
meten aan antenne en oplevering antenne
ontwerpen en realiseren LF-blokken
ontwerpen en realiseren LF-blokken
Studieverlof
ontwerpen en realiseren IF-versterker
ontwerpen en realiseren LF-blokken en IF-versterker
opleveren LF-blokken en ontwerpen/realiseren IF-versterker

Tabel 4.2: Programma per week, blok 2, cursusjaar 2016-2017.

Lesweek
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12

Activiteit

Workshop: PLL

Workshop Verslag Schrijven

Eisen/op te leveren, studentactiviteit

diagnostische technotoets
ontwerpen/realiseren IF-versterker/PLL
ontwerpen/realiseren IF-versterker/PLL
ontwerpen/realiseren IF-versterker/PLL
ontwerpen/realiseren IF-versterker/PLL
ontwerpen/realiseren IF-versterker/PLL
schrijven aan verslag
Kerst
Kerst
ontwerpen/realiseren IF-versterker/PLL
inbouwen in kastje en schrijven aan verslag
Technotoets / Test ontvanger op school
Oplevering in het park
Herkansing technotoets

Hoofdstuk 5

Regels
Er is op dinsdag en op donderdag tijd ingeroosterd om aan het project te werken. De studenten zijn
verplicht om gedurende de ingeroosterde tijd op de HvA aanwezig te zijn. Alleen met toestemming
van de projectbegeleider mag van deze regel afgeweken worden. Als in het rooster staat dat de
projectdag om 8:30 uur begint, dan dien je ook om 8:30 uur aanwezig te zijn en door te werken
tot de eindtijd die in het rooster staat.
Er zal op een nader te bepalen datum een excursie naar Thales georganiseerd worden. Deze
excursie is verplicht. Zie verder paragraaf 3.3. Heb je nog vragen. dan kun je altijd contact
opnemen met je begeleider.