TurkMuzigiKoroEgitimi 10 PDF

Gzel Sanatlar ve Spor Liseleri
TRK MZ KORO ETM
10
DERS KTABI
Yazarlar
Hseyin KAPLAN
Nursel MUCU
DEVLET KTAPLARI
BRNC BASKI
..............., 2012
MLL ETM BAKANLII YAYINLARI................................................................................................. :5791

DERS KTAPLARI DZS ........................................................................................................................... :1579
12.?.Y.0002.4291
Her hakk sakldr ve Mlli Eitim Bakanlna aittir. Kitabn metin, soru ve ekilleri
ksmen de olsa hibir surette alnp yaynlanamaz.
Editr
Yrd.Do.Dr. Salim SEVER
Dil Uzman
Suna SUR
Program Gelitirme Uzman
Tuba KUKONMAZ LDR
Rehberlik Uzman
Mustafa KARA
lme ve Deerlendirme Uzman
etin TORAMAN
Grsel Tasarm Uzman
Kadriye Berrin TEKNER
Notist
Hakan DEMRALP
ISBN 978-975-11-3714-2
Mill Eitim Bakanl, Talim ve Terbiye Kurulunun 29.06.2012 gn ve 70 sayl karar ile ders
kitab olarak kabul edilmi, Destek Hizmetleri Genel Mdrlnn 19.03.2012 gn ve 3398 sayl
yazs ile birinci defa 2.234 adet baslmtr.
NDEKLER
NDEKLER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
KTAPTA YER ALAN ESERLER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
KTABIMIZI TANIYALIM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
1. RENME ALANI
KOR0DA SES ETM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
NTE
SES ETM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
1. Ses Sistemini Oluturan geler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
2. Solunum Sistemi ve Solunum Trleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
3. Dil ve Konuma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
4. Ses Trleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
5. Entonasyon, Rezonans ve Register . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
6. Ses retme ve Yayma almalar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
7. Koro Disiplini . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
8. Ses Sal ve Sesin Korunmas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
lme ve Deerlendirme almalar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
2. RENME ALANI
TRK MZ MAKAMLARI VE TRK MZ MAKAMLARINDA ESER SESLENDRME . . . 39
I. NTE
RAST MAKAMI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
1. Trk Mzii Makamlarnn Genel zellikleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
2. Rast Makamnn Genel zellikleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
II. NTE
RAST MAKAMINDA ESER SESLENDRME . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
1. Eseri Seslendirmeye Hazrlk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
2. Eserin Ritmik ve Ezgisel Yaps . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
3. Eserin Seslendirilmesi ve Yorumlanmas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
4. Rast Makamnda Eserler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
III. NTE
HSEYN MAKAMI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
Hseyni Makamnn Genel zellikleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
IV. NTE
HSEYN MAKAMINDA ESER SESLENDRME . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
2. Eserin Ritmik ve Ezgisel Yaps . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
3. Eserin Seslendirilmesi ve Yorumlanmas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
4. Hseyni Makamnda Eserler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
V. NTE
KRD MAKAMI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
Krdi Makamnn Genel zellikleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
VI. NTE
KRD MAKAMINDA ESER SESLENDRME . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
2. Eserin Ritmik ve Ezgisel Yaps . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84
3. Eserin Seslendirilmesi ve Yorumlanmas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
4. Krdi Makamnda Eserler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
lme ve Deerlendirme almalar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
TERMLER SZL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
KAYNAKA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110
KTAPTA YER ALAN ESERLER

Uzun nce Bir Yoldaym........................................20
Hicran Oku Sinem Deler......................................72

Mavi Yelek Mor Dme.......................................73
Pnara Vaardn M ( Uy Gelin ).............................74
Suda Balk Yan Gider............................................75
Zeytin Gzlm Sana Meylim Nedendir................76
RAST MAKAMINDA ESERLER

Adanal................................................................44
Alan Bir Gl Gibi ...............................................51
Altun Hzmav Mlayim........................................52
Ak Oldum nan Sana..........................................53
ifte ifte Faytonlar.............................................54
efonun Evi Kaleye Kar.....................................55
Darldn m Glm Bana .....................................56
Eski Dostlar..........................................................57
Nihansn Dideden Ey Mest- Nazm.....................58
KRD MAKAMINDA ESERLER

Osman Paa.........................................................88
Gerizler Ba........................................................89
zldn eye Bak............................................90
Ay Sa Burma......................................................92
Bayram .............................................................94
Blblm Altn Kafeste........................................96
amlar Altnda.....................................................98
Ellerimden Tutarak Yrten Sensin Anne..........100
Krmz Buday Ayrlmyor Sezinden..................102
Kprnn Alt Testi............................................104
lesiye Sevmitim Seni Kalbimin Kz.................106
HSEYN MAKAMINDA ESERLER

Gne Yzl Smbl Var......................................62
A Fadimem..........................................................69
Bugn Canlar Geldi Bize......................................70
Haticem Salarn Dalga Dalga Taratm..............71
KTABIMIZI TANIYALIM
SES ETM
NTE
RENME ALANI
Hazrlk almas
Diyafram nefesinin nemini aklaynz.
KORODA SES ETM
renme Alan Kapaklar
Soprano, alto, tenor ve bas seslerinin register blgelerini aratrnz, bilgilerinizi arkadalarnzla
paylanz.
Ses Sistemini Oluturan geler
BLG
nsanda ses; karn, gs ve diyafram kaslarnn denetim ve desteiyle oluur. Akcierlerden gelen hava, ses
nite
tellerinde titreerek ses dalgalarna dnr. Bu ses dalgalar; gs, grtlak, az, geniz ve yzdeki sins boluklarnda tnlayarak sesi oluturur. nsan ses sistemi, nefesli bir algya benzetilebilir. Bu sistem ierisinde temel
SES ETM
ge yer almaktadr:
1. Solunum-fleyici (Aktivatr) Mekanizma: Sesin oluumunda gerekli havay dzenleyen organlardan oluur. Bunlar; soluk borusu, akcierler, kaburgalar, diyafram ve karn kaslardr.
2. Titreim Verici (Ses Jeneratr) Mekanizma: Soluk borusunun (trakea) stnde, boaz (farenks) altnda yer
nite, Konu, Bilgi Balklar

ve Hazrlk almalar
alan grtlak (larenks), ses jeneratr gibi alan ve ses tellerinin de iinde bulunduu kas, kkrdak ve sinirlerden
oluan organlarn btndr. Bu mekanizma, sesin retildii ilk yerdir.
3. Yank (Rezonatr) -Yanstc Mekanizma: Ses tellerinin zerinden balayp dudaklar ve burun deliklerine kadar uzanan blgedir. Sesin kalitesini ve karakteristik zelliklerini ortaya karan organlardan oluur. Bunlar; gs,
grtlak blgesi, yutak, az, alt ene, damak, burun ve sinslerdir.
Kasklardan dudaklarn ucuna kadar olan bu blgedeki hemen tm organlarn, sesi oluturmak iin e gdm
iinde almas gerekir.
Ses telleri, konuma ve ark sylemede en temel gedir. Grtlak blgesinde bulunan ses telleri, birbirine
hzl hzl arpan dudaks dokular eklinde gerilip geveyerek hareket eden ve ses retimini salayan kvrmlardr.
Aada ses tellerinin susma ve konuma (fonasyon) anndaki durumu verilmitir.
lme ve Deerlendirme
Bal, Etkinlik, Uyar
konlar
11
LME VE DEERLENDRME ALIMALARI
1.ETKNLK
!U
YARI
Ses tellerinin susma anndaki

grnm
Ses tellerinin konuma anndaki

grnm
Mill marlar, milletlerin kahramanlk destanlardr. Onu dikkatle okuyan ve gnlden syleyen nesiller,
mill uurlarn kazanr ve kim olduklarnn farkna varrlar.
s klal Mar da halkn ve ordunun moral gcn ykseltecei dnlerek gndeme ge rilmi r. Bu nedenle Trkiye Byk Millet Meclisi Hkme , Kurtulu Savann anlamn, heyecann koruyacak, mill mcadele
ruhunun nemini dile ge recek ve onu yz yllara nakedecek bir s kll Mar yazdrlmasna karar vermi r.
nce sz(g e) yarmas dzenlenmi; gnderilen toplam 724 iir arasndan en iyi yedi iir seilerek meclis yelerine da lm r. Mehmet kif Ersoyun Trk Kurtulu Savan destanla ran s kll Mar, zamann Mill Ei m
Bakan Hamdullah Suphi Tanrver tara ndan meclis krssnde okunduunda btn milletvekilleri tara ndan
coku ile ayakta alklanm ve 12 Mart 1921 de mill mar olarak kabul edilmi r.
Beste yarmasna sadece yirmi drt besteci ka lm r. s klal Mar, 1924-1930 yllar arasnda Ali Rfat
aatayn birinci seilen bestesiyle alnp sylenmi ancak Osman Zeki ngrn 9 Eyll 1922de Trk svarilerinin zmire giriinde atlarn kard nal seslerindeki ri mden etkilenerek besteledii ezgi ok beeni toplaynca
Atatrkn de izniyle 1930 ylndan i baren Mill Marmz yeni ezgisiyle gnmze ulam r.
s kll Marnn birinci szlerini sylerken virgll
lunduu yerlerde nefes alnz.
, ikinci szlerini sylerken ise
iaretlerinin bu-
Mehmet kif ERSOY (1873-1936)

stanbulda domutur. iirlerinde srekli mill konular ve toplumsal gerekleri dile getirmitir. Musta-
fa Kemal nderliindeki Trk kurtulu hareketini desteklemi, daha sonra Burdur milletvekili olarak TBMM ye
girmitir. Ardndan Msr niversitesinde Trke mderrislii yapan Mehmet kif, iirlerini Safahat adl kitapta
toplam, ancak stikll Mar benim deil milletimindir. diyerek onu Safahata almamtr.
Osman Zeki NGR (1880- 1958)

stanbulda domutur. Mzika-i Hmayunu bitirdikten sonra stanbul Erkek Mektebi ve Mzika-i H-
mayunda retmenlik yapmtr. Besteci, orkesra efi ve keman virtzdr. nce Saray Orkestrasn, ardndan
Riyaset-i Cumhur Filarmoni Orkestrasn (bugnk Cumhurbakanl Senfoni Orkestras) ynetmitir. Daha sonra
Atatrkn direktifleri ile Musiki Muallim Mektebini kurmu ve mdrln yapmtr. stikll Marndan baka
birok mar ve okul arklar bestelemitir.
stikll Marnn Seslendirilmesi
!U
YARI
stikll Marn seslendirmeye balamadan nce aada belirtilen davranlar koro disiplini iinde gerek-
letiriniz.
1. Seslendirmeye balamadan nce vcudun dik durmasna dikkat ediniz.
2. Sesi stmak iin ses snrlarnz zorlamadan ses ve nefes altrmalar yapnz.
3. stikll Marnn szlerini doru boumlayarak syleyiniz.
4. stikll Marnn birim zaman ve birim vurularn tanmlaynz ve tartmn yapnz.
5. stikll Marnn ritmik yapsn aksatmadan szlerin bonasn yapnz.
6. stikll Marnn birim zaman ve birim vuruunu gz nnde bulundurarak solfejini yapnz.
7. stikll Marnn ses ve soluk balantsna dikkat ederek mar temposunda seslendiriniz.
8. stikll Marnn szlerini anlamna uygun etkili bir biimde selendirmeye dikkat ediniz.
9. stikll Marn seslendirirken nefes yerlerinin ve sesinizin yksekliinin koro yeleriyle uyumlu olmasna zen
gsteriniz.
10. stikll Marnn gerektirdii cokuyu hisssetmeye ve ef ile uyumlu olmaya dikkat ediniz.
10
RENME ALANI
KORODA SES ETM
nite
SES ETM
11
SES ETM
NTE
Hazrlk almas
1. Diyafram nefesinin nemini aklaynz.
2. Soprano, alto, tenor ve bas seslerinin register blgelerini aratrnz, bilgilerinizi arkadalarnzla
paylanz.
Ses Sistemini Oluturan geler
BLG
nsanda ses; karn, gs ve diyafram kaslarnn denetim ve desteiyle oluur. Akcierlerden gelen hava, ses
tellerinde titreerek ses dalgalarna dnr. Bu ses dalgalar; gs, grtlak, az, geniz ve yzdeki sins boluklarnda tnlayarak sesi oluturur. nsan ses sistemi, nefesli bir algya benzetilebilir. Bu sistem ierisinde temel
ge yer almaktadr:
1. Solunum-fleyici (Aktivatr) Mekanizma: Sesin oluumunda gerekli havay dzenleyen organlardan oluur. Bunlar; soluk borusu, akcierler, kaburgalar, diyafram ve karn kaslardr.
2. Titreim Verici (Ses Jeneratr) Mekanizma: Soluk borusunun (trakea) stnde, boaz (farenks) altnda yer
alan grtlak (larenks), ses jeneratr gibi alan ve ses tellerinin de iinde bulunduu kas, kkrdak ve sinirlerden
oluan organlarn btndr. Bu mekanizma, sesin retildii ilk yerdir.
3. Yank -Yanstc (Rezonatr) Mekanizma: Ses tellerinin zerinden balayp dudaklar ve burun deliklerine kadar uzanan blgedir. Sesin kalitesini ve karakteristik zelliklerini ortaya karan organlardan oluur. Bunlar; gs,
grtlak blgesi, yutak, az, alt ene, damak, burun ve sinslerdir.
Kasklardan dudaklarn ucuna kadar olan bu blgedeki hemen tm organlarn, sesi oluturmak iin e gdm
iinde almas gerekir.
Ses telleri, konuma ve ark sylemede en temel gedir. Grtlak blgesinde bulunan ses telleri, birbirine
hzl hzl arpan dudaks dokular eklinde gerilip geveyerek hareket eden ve ses retimini salayan kvrmlardr.
Aada ses tellerinin susma ve konuma (fonasyon) anndaki durumu verilmitir.
Ses tellerinin susma anndaki

grnm
Ses tellerinin konuma anndaki

grnm
12
ETKNLK
Ses retmeye ve ark sylemeye yardmc olan organlarn isimlerini aada gsterilen noktal yerlere yaznz.
diyafram, burun, boluu, akcier, grtlak, az, boluu, soluk, borusu, ses, telleri
.....................
.....................
.....................
.....................
.....................
.....................
.....................
...............
.....................
13
Solunum Sistemi ve Solunum Trleri
BLG
Solunum sistemi, akcierler ve akcierlere hava tayan soluk borusundan meydana gelir. Bu sistemdeki or-
ganlar; burun, az, yutak, grtlak, soluk borusu bronlar, alveol, akcierler ve diyaframdr.
Solunum, karmak bir fizyolojik sretir. Solunum sistemi, yaam iin gerekli oksijeni salad gibi bu sistem
ile dorudan balantl olan ses retimi iin de gerekli enerjiyi salar.
Konumada ve ark sylemede solunum organlarnn nemli bir yeri vardr; nk doru ve gzel ses, ses
ve solunum organlarnn diyaframla koordineli almas sonucunda oluur. Diyafram, gs ve karn boluunu
birbirinden ayrr ve kubbe eklindedir. Btn gs tabanna yatay olarak yaylan diyafram, nefes almay salayan
kastr.
Diyafram
1.E
skelet iinde diyaframn yeri
TKNLK
Aadaki davranlar srayla uygulaynz.
Sandalyenin ucuna oturunuz.
Eilip ayak bileklerinizi kavraynz.
Bu pozisyonda burnunuzdan nefes alnz.
Vcudunuzun hangi blgelerinde hareketlenme olduunu belirtiniz.
14
2.E
TKNLK
Burnunuzdan nefes alnz. Nefesinizi be saniye tutup on saniye boyunca fleyerek kontroll bir ekilde
boaltnz.
Bu etkinliin sonucunda solunumun iki aamada olutuunu gzlemleyebiliriz. Birinci aama, soluk alma;
ikinci aama, soluk vermedir.
Soluk alma srasnda gs boluu, diyaframn aaya doru hareketi ile geniler ve havann burun, az,
grtlak, soluk borusu ve akcierlerden geerek burada bulunan kk keseciklere (alveollere) kadar ulamasn
salar.
Soluk verme srasnda ise alt karn kaslarnn kaslmasyla oluan karn ii basn, diyafram yava yava ve
kontroll bir ekilde yukarya doru iter.
3.E
TKNLK
Aadaki resimlerde diyaframn ald pozisyona dikkat ederek soluk alp verme aamalarn yaznz.
...........
....................
.....
...
......
....................
15
4.E
TKNLK
Soluk alp vermeyi salayan solunum organlar aada verilmitir. Bu organlarn ark sylemedeki ilevle-
rini karlarna yaznz.
Balca Solunum Organlar
levi
Burun
Grtlak
Soluk Borusu
Akcier
Diyafram
BLG
Organizmann oksijene en az ihtiya duyduu uyku durumunda ya da rahatlama, geveme hllerinde ok az
miktarda hava alnr ve verilir. Bu ilem srasnda gs kafesinin st ksmnda hafif bir hareket grnr. Bu solunum tr doal solunum olarak adlandrlmaktadr.

Konuma durumunda, sesin duyulabilir iddette kmas ve uzun cmlelerin kesintisiz sylenebilmesi
iin doal solunumdan daha ok hava gerekir. lem srasnda gs kafesinin alt tarafnda da bir hareketlenme
grlr. Bu solunum tr konuma solunumu olarak adlandrlmaktadr.

ark syleme srasnda, mzikal dinamiklerin doru yanstlabilmesi iin akcier kapasitesinin byk b-
lmnn solunumda kullanlmas gerekir. lem srasnda diyafram kas dzleerek gs boluunun hacmini artrr; gs kafesinin alt tarafnda ve karn blgesinde bir hareketlenme grlr. Bu solunum tr ark solunumu
olarak adlandrlmaktadr.
5.E
TKNLK
Konuurken, ark sylerken ve doal durumda kullandnz solunum trlerini uygulayp gzlemlerinizi arkadalarnzla paylanz.
16
6.E
TKNLK
Aadaki tabloyu inceleyerek solunum trlerinin grevlerini yaznz. Bu solunum trlerini nefesinizi denetleyerek uygulaynz.
Solunum Trleri
Anatomik Yaplar
Doal Solunum
Gs kafesinin st ksm
Konuma solunumu
Gs kafesinin st ve alt ksm
ark solunumu
Balca solunum organlar
Grevleri
BLG
Sesin doru ve temiz retilebilmesi iin fiziksel ve zihinsel gerginliin de giderilmesi gerekmektedir. Geveme almalar, fiziksel ve zihinsel bir rahatlama salayarak ses retim srecinde; grtlan, enenin ve dilin daha
ilevsel kullanlmasna zemin hazrlamaktadr.
Nefes-ses altrmalarna ve ark sylemeye balamadan nce, vcudun doru pozisyonu almas gerekir. Vcudun rahat, dengeli ve dik durmas, nefesin doru kullanlmas iin de gereklidir. Bu, ayn zamanda koroda doru,
gzel ve homojen ses retimi iin kazanlmas gereken temel davranlardan biridir.
7.E
TKNLK
Aadaki koro izimlerinden hangisinin ark sylemeye uygun duru olduunu belirtiniz.
a)
b)

17
!U
YARI
Nefes basncnn dmemesine dikkat ediniz. Koro ile uyum iinde olmaya, beraber balayp beraber bitir-
meye zen gsteriniz. Nefesinizi verirken iki elinizi belinize koyarak diyaframnz kontrol ediniz.
8.E
TKNLK
Yz kaslarn gevetme, boyun ve omuz esnetme, kol ve beden esnetme, omuz evirme, bacak kaslarn
gevetme, dil ve eneye serbestlik kazandrma gibi geveme almalarn yapnz.
9.E
TKNLK
Burnunuzdan derin bir nefes alnz. Alm olduunuz havay 3 saniye iinizde tutup 5 saniyede dilerinizin
arasndan tslayarak veriniz.
10.E
TKNLK
Burnunuzdan abuk ve rahat nefes alnz. Alm olduunuz havay 5 saniye iinizde tutunuz. F konsonu ile
fleyerek 10 saniyede veriniz. Ayn almay s konsonu ile tekrarlaynz.
BLG
Eserlerde, mzikal cmleleme ve seslendirme yapabilmenin temelini oluturmas asndan soluk basncnn
farkl dinamiklere gre dengeli kullanlmas ve uzun cmlelemeler iin gerekli olan solunumu denetleme ve gelitirmeye ynelik altrmalarn dzenli olarak her ders yaplmas gerekmektedir.
11.E
TKNLK
Aadaki altrmalar nefesinizi ve diyaframnz kontrol ederek yapnz.
Nefes Altrmalar
1. Altrma: Alnan nefesi, birden kuvvetlenen (sforzando) soluk eklinde, dzenli ve deiik saylarda soluk basncn artrarak s ve f konsonlar ile boaltnz (Bitirite nefes basnla boaltlmaldr.).
18
2. Altrma: Alnan nefesi, kuvvetliden hafife doru uzun ve legato olarak s ve f konsonlar ile boaltnz.
3. Altrma: Alnan nefesi, hafiften kuvvetliye doru uzun ve bal olarak s ve f konsonlar ile boaltnz (Bitirite
nefes basnla boaltlmaldr.).
4. Altrma: Alnan nefesi kademeli ve eit olarak giderek oalan (crescendo) ve azalan (decrescendo), kesik kesik
(staccato) nefesler eklinde s ve f konsonlar ile yapnz.
5. Altrma: Alnan nefesi giderek oalan ve azalan uzun ve bal nefes eklinde s ve f konsonlar ile yapnz.
19
6. Altrma: Aadaki altrmalar nce elle ritmini vurarak daha sonra s ve f konsonlar ile nefesinizle yapnz.
7. Altrma: Aadaki eseri; ritmine, nefes yerlerine ve szlerin anlalr olmasna dikkat ederek seslendiriniz.
UZUN NCE BR YOLDATIM

Trk
Yresi: Sivas
Ak Veysel ATIROLU
Dnyaya geldiim anda

Yrdm ayn zamanda
ki kapl bir handa
Gidiyorum gndz gece
aar Veysel i bu hle
Kh alaya kh gle
Yetimek iin menzile
Gidiyorum gndz gece
20
BLG
retilen sesin anlaml szlere dnebilmesi iin sesin artikle edilmesi gerekmektedir. Artiklasyonda dil,
diler, sert ve yumuak damak, dudaklar grev almaktadr. Vokal ve konsonlar bu organlarn biim veya hacim
deitirmesiyle oluturulmaktadr.
Konuma ve ark sylemede kullanlan dilin ak ve anlalr olmas gerekmektedir. Aklk ve anlalrlk;
sesli-sessiz harflerin doru boumlanmas (artiklasyon), doru syleyile (telaffuz), anlamna uygun olarak doru
tonlanma ve vurgulanmasyla gereklemektedir. Korolarda yaplan ses eitiminin ieriinde de dilin anlalrl,
sesli ve sessiz harflerin iyi boumlanmas, doru vurgu ve tonlama ile Trkenin ses (fonetik) yapsna uygun
seslerin retilmesine ynelik almalar bulunmaktadr. Tny etkileyen nemli faktrlerden biri olan konuma
srasnda sesi iyi yanstan (sonore) sessizler ve doukanlar ynnden zengin sesliler bilinli kullanlarak koro tns
zenginletirilmeli ve sz gesi de anlalr hle getirilmelidir. Koroda yaplan ses eitiminde altrmalar yoluyla
kazandrlacak olan bu davranlar ana dilimizin doru, gzel ve etkili konuulmasna yardmc olmas asndan da
nem tamaktadr.
12.E
TKNLK
Aadaki sesli ve sessiz harfleri ene, dil ve dudaklarnz rahat brakp sesin nefesle balantsn denetleyerek konuma sesinizle tek nefeste okuyunuz.
ADNOSBU
13.E
TKNLK
Aadaki metni doru artikle ederek okuyunuz.
Hepimizin istei odur ki bu lkenin yurttalar, ellerinde rnekleriyle tarmn, tecimin, sanatn, almann,
yaamnn bir temsilcisi olsun. Ve artk bu lke byle yoksul grnen ve hor grlen deil; zenginlikle parldayan
bir yurt, bir varlklar ve alkanlar yurdu olsun

Atatrkn Sylevleri (zmir ktisat Kongresini a sylevinden, 17.02.1923)
14.E
TKNLK
Aadaki altrma tek bir ses zerinde verilmitir. Bu altrmay; az yeteri kadar aarak eneyi, grtla ve
dili skmadan sesi mmkn olduunca sabit tutarak seslendiriniz.
!U
YARI
Diyafram nefesinizi denetleyerek tek nefeste syleyiniz. Vokallerin ak ve anlalr olmasna dikkat ediniz.
21
Dil ve Konuma
BLG
Kltrn temel gesi olan dil; insanlar birbirine yaklatran, aralarnda iletiimi salayan en gl aratr.
1.E
TKNLK
Farkl dillerdeki eserleri dinleyerek dilin mzie, mziin dile etkilerini arkadalarnzla paylanz.
BLG
Szl mzikte temel ge dildir. Toplumun gelenek ve greneklerine gre deiik zellikler gsteren dil, mzik
iinde zengin bir tn zellii oluturur. Dil ve mzik ok nemli iki iletiim aracdr. Besteciler, yaptlarn olutururken o dilden ve szcklerin mzikalitesinden yararlanrlar. Kullanlan dilin tm ayrntlaryla bilinmesi, szl
bir mzik eserinin en iyi ekilde yorumlanmas iin gereklidir. zellikle szl mzik (vokal mzik) dilin anlatm
gcnden byk lde yararlanr.
Ses eitimini dorudan ilgilendiren konuma dili, harfleri seslendirerek heceleri, szckleri ve tmceleri oluturur. Ses ve konumann temelinde vokal (sesli) ve konsonlar (sessizler) nemli yer tutar.
Vokallerin oluumu esnasnda ses yolu tamamen aktr, gelen hava ve ses akm rahat bir ekilde dar kar.
Ses yolunun aklk derecesi, vokale gre deiir. enenin az veya ok almas, dilin ykselip alalmas ve dudaklarn yuvarlanp dzlemesi ile bu deiiklik elde edilir. Vokallerin oluumlar srasnda oluma noktalarna gre dilin
ald pozisyon hibir zaman ses yolunu kapatmaz.
2.E
TKNLK
Aadaki tablodan oluumlarna gre vokal trlerini ve alt vokal trlerini inceleyerek vokalleri yaznz.
Vokal Trleri
Alt Vokal Trleri
Vokaller
Kaln vokaller
1. Oluum noktasna gre (dilin geriye ve

ileriye ekilmi durumunda kan vokaller)
nce vokaller
2. Aklk ve kapallk derecesine gre (alt

ene dk, az dk; az boluu geni ve
darken kan vokaller)
Geni vokaller
3. Oluumlar srasnda dudaklarn ald

pozisyona gre (dudaklarn dz-yuvarlak ve
yayvan-bzlm durumunda kan vokaller)
Dz vokaller
Dar vokaller
Yuvarlak vokaller
BLG
Vokaller dnda kalan dier seslere konson denir. Konsonlar, grtlan sonundan balayarak dudaklara kadar
az boluunun eitli noktalarnda oluur. Konsonlarn oluumunda hava ve ses akm; ses yolunda belirli bir
darlk veya gergin bir kapanmayla kesintiye urar. Konsonlarn bir blm sert, bir blm yumuaktr.
22
3.E
TKNLK
Aadaki tabloda verilen konson ve alt konson trlerini ayrntl bir ekilde inceleyiniz. Bu konsonlar seslendirerek olutuklar yerleri hissetmeye alnz.
Konsonlarn Trleri
Ses gesine gre konsonlar
Oluum noktalarna gre

konsonlar
Temas derecesi bakmndan

konsonlar
Konsonlarn Alt Trleri
Konsonlar
Yumuak (sessiz) konsonlar
b, c,d,g,,j,l,m,n,r,v,y,z
Sert sessiz konsonlar
,f,h,k,p,s,,t
Dudak konsonlar
b,p,m
Di-dudak konsonlar
f,v
Di konsonlar
d,t,n,s,z
Damak-di konsonlar
c,,j,
n damak konsonlar
g,k,l,r,y
Arka damak konsonlar
,k
Grtlak konsonlar
Temas derecesi tam olan

konsonlar
b,c,,d,g,,k,p,t
Oluumlarnda hava iin dar

bir geit bulunan konsonlar
f,,h,j,s,,v,z
Oluumlarnda hava iin geni

bir geit bulunan konsonlar
l,m,n,r,y
Ses Trleri
BLG
nsan sesi, temel olarak incelik ve kalnla gre snflandrlr. Buna gre ses, ncelikle kadn ve erkek sesi
olarak ikiye ayrlr. Kadn ve erkek sesleri de kendi iinde; sahip olduu ses genilii, zellii ve rengine gre ayr
ayr ses gruplarna ayrlr.
nsan Sesleri
Kadn Sesleri
Soprano
Mezzosoprano
Erkek Sesleri
Alto
Tenor
Bariton
Bas
s
Ergenlik ana kadar kz ve erkek tm ocuk sesleri, kadn sesleriyle benzer zelliklere sahiptir. Bu sesler, tns ve grl farkl olsa da ykseklik bakmndan yaklak olarak birbirinin ayndr. ocuk sesleri; yaln, dz ve parlaktr. Ergenlikle birlikte sesler deiime urayarak volm (grlk) ve renk kazanr, erkek sesleri bir oktav kalnlar.
ETKNLK
Soprano, alto, tenor ve bas ses grubuna giren sanatlarn CD lerini dinleyerek ses gruplar arasndaki farkllklar belirtiniz.
23
Entonasyon, Rezonans ve Registre
BLG
Entonasyon, mzikte birbiriyle balantl iki anlamda kullanlmaktadr:
1. retilen sesin frekansnn, seslendirilen eserin dizisindeki ses frekanslarna uygunluu; ses perdesinin doruluu.
2. Sesin doru perdede retilmesinden sonra mzikal ifadenin gerektirdii renk, tn ve hareket gelerinin
vurgulanmas; mziin karakterinin ortaya konmas.
nsan sesi ile mzik yaplrken entonasyonun doru olmas, ses teknii almalarnn doru yaplmasna ve
doru ses retme alkanlnn yerlemi olmasna baldr.
Doru ses retimi, temel olarak grtlak ii kaslarnn etkin katlmnn artrlmas ile salanmaktadr. Nefes
basncnn ayarlanmas, ses tellerinin titremesiyle oluan ham sesin, rezonans blgeleri olan boaz, az ve burun
boluunda glenerek tn ve renk kazanmas, bu srecin temel geleridir. Doru teknik kullanlmadan oluturulan sesin rezonans boluklarnda ayn tn ve renk zellikleriyle (karakterle) uzun sre retilebilmesi, ses telleri
zerinde oluan ar basn ve gerginlik sebebiyle mmkn olmamaktadr. Rezonans karakterinin deimesi entonasyonun da deimesi anlamna gelmektedir ki bu durum, mzikal ifadenin yetersizlii ile sonulanmaktadr.
Rezonans karakterinin, ses aralnn tmnde bozulmakszn srdrlebilmesi gerekmektedir. Ses tellerinin
titreen blmlerinin deimesi olarak kabaca tanmlayabileceimiz registre-register (rejstr) geilerinde de entonasyon bozulmas olabilmektedir. Registre geilerine ynelik ayr almalarn yaplmas bu sorunun zmnde nemli rol oynayacaktr.
Registre Blgeleri
Blgeleri
Register
A=
B=
C=
D=
E=
F=
G=
la
si
do
re
mi
fa
sol
Orta Do
birinci
Birinciregister
registre
A
ikinci
kinci register
registre
nc
ncregister
registre
F
A
D
GA
24
FF
FF
EE
B C
CD
EE
FF
G
B
A
retilecek sesin frekansna bal olarak ses tellerinin tmnn veya belirli blmlerinin titremesiyle oluan,
farkl tnlar kapsayan ses aralklarna registre denir. Registreler aras geilerde ses tns deiebilir. Bu gei
yerlerinin kaynatrlp bir btn registre hline gelebilmesi iin ses eitimine ihtiya vardr. Eitilmemi seslerde
register geii ok belirginken eitilmi seslerde registrelerin geileri hissedilmez.
registre blgesi vardr:

1. Gs Registre-Alt Registre
2. Orta Registre-Kark Registre
3. Kafa Registre-st Registre
Bas sesler, ses alanlarnn byk bir blmnde gs sesini kullanr ancak ok tizlerde kafa sesine bavurur.
Erkek seslerinde, kafa registreinin hafif grlkte kullanlmasyla elde edilen bir registre daha vardr. Kadn sesi
karakterindeki bu sese yanl ses veya yalanc ses anlamnda falsetto denir. Tenor seslerde fa diyez, gs registreinden kafa registresina gei sesidir. Baritonlar, karakter bakmndan bas grubuna daha yakndr.
Sopranolar daha ok kafa sesini, altolar gs sesini, mezzosopranolar ise her registreyi de kullanr.
Soprano
Alto
Tenor
Bas
1.E
TKNLK
Do sesinden balayarak -yo hecesiyle mi sesine kadar knz. Sesinizin tnsnda oluan deiiklikleri hissetmeye alnz. Sesinizin hangi aralklarda tn deiikliine uradn arkadalarnzla paylanz.
25
2.E
TKNLK
Aadaki ekil zerinde gsterilen artiklasyon, rezonans ve solunum blgelerinde grev alan organlarn
isimlerini noktal yerlere yaznz.
Rezonans
............
............
Artiklasyon
............
............
Grtlak (larenks)
Fonasyon
(ses telleri - larenks)
Soluk Borusu (trakea)
Omurga
Solunum
Akcierler
............
............
Diyafram
26
Ses retme ve Yayma almalar
BLG
Mzikal dinamikleri ieren sesin retilmesi sreci, zerinde zenle allmas gereken birtakm gelerden
olumaktadr. Bu geler dikkate alnmakszn yaplan ses retme almalar, ses tellerinin zorlanarak titremesine
ve ses teli dokusunun zarar grmesine sebep olabilmektedir. Ses tellerinin titremesi, nefes basncyla mmkn
olmaktadr. Nefes, sesi oluturmak ve ark sylemek iin gereken enerjiyi salar ancak bu enerjinin kontroll kullanlmas gerekmektedir. Nefes ve ses dengesinin kurulmas, bu enerjinin kontroll kullanlabilmesi iin gereklidir.
Ses eitimi almalarnda ncelikle nefes ve ses dengesinin kurulmas hedeflenmektedir.
Sesin, rezonans blgeleri kullanlarak icra edilecek mziin trne uygun olacak tnda retilebilmesi ancak
nefes ve ses balantsnn dengeli kurulmu olmas ile mmkndr. Rezonans blgeleri tnl ve gzel ses retmede
en nemli etkendir. Farkl mzik trlerine gre farkl nitelikte ses retilmesi gerekmektedir bu da rezonans blgelerinin farkl biim ve hacimde kullanlmas yoluyla salanmaldr.
Geleneksel Trk mziinde retilen sesler; tr, blge, dil ve az zelliklerine gre farkllklar gstermektedir.
Halk mziinde yrelere gre farkl sesler ve syleme biimleri tercih edilmektedir. Sanat mzii ise geleneksel
olarak usta-rak ilikisi ierisinde mek ederek makam, ark ve slup retmeye dayal bir sretir. Buradan da
anlalaca gibi geleneksel Trk mzii ierisinde ses eitimi alannda uzmanlama olmamtr. Bu nedenle geleneksel Trk mzii korosu derslerinde seslendirilecek eserler, zgn nitelikleri de gz nnde bulundurularak
bu kitapta aklanm olan ses eitimi yaklam esaslarna uygun bir biimde seslendirilmelidir. Ses organlarnn
fizyolojik durumu ve alma biimleri her zaman gz nnde bulundurulmal, koruyucu davranlara zen gsterilmelidir.
!U
YARI
Ses telleri zerindeki basky artrarak ve ses teli hareketini kstlayarak ses retmeye almak, ses tellerinde
kalc hasarlar olumasna sebep olabilir.
!U
YARI
Bu etkinlii gerekletirirken ncelikle doru duruu salayarak seslendirme srasnda ses-soluk balantsna dikkat ediniz. Sesi retirken ve vokalleri olutururken rezonans blgelerini hissetmeye alnz.
!U
YARI
Altrmalarda az yeteri kadar almal, ene ve dil rahat braklmaldr. Nefes, altrmalarn sonuna kadar
doru ve dzenli bir ekilde boaltlmaldr. Altrmalar kromatik ini ve klar eklinde, ses gruplaryla ayr ayr
ve koronun ortak ses aral dikkate alnarak birlikte yaplmaldr.
27
1.E
TKNLK
rettiimiz sesin uygun rezonans blgelerinde renk ve tn kazanabilmesi iin aada yer alan ses stma
altrmalarn yapnz.
1. Altrma
1. Altrma
1. Altrma
1.
2. Altrma
Altrma
2. Altrma
2. Altrma
2. Altrma
3. Altrma
3. Altrma
3. Altrma
3. Altrma
4. Altrma
4. Altrma
4. Altrma
4. Altrma
2.E
TKNLK
rettiimiz sesin uygun rezonans blgelerinde renk ve tn kazanabilmesi iin aada yer alan ses stma
altrmalarn kapal azla hn, hm konsonlarn kullanarak seslendiriniz.
28
3.E
TKNLK
Aadaki altrmay sesin tnsn rezonans blgelerinizde hissederek seslendiriniz.
!U
YARI
Registre geilerinde sesin renk ve tnsnda deime olmamaldr.
4.E
TKNLK
Rahat karabildiiniz bir tiz sesten balayarak inebileceiniz en kaln sese kadar a vokaliyle glissando
yapnz.
5.E
TKNLK
6.E
Aada verilen glissando altrmalarn gei srelerini geni tutarak yapnz.
TKNLK
Aadaki altrmay dil, di ve dudak trili ile yapnz.
29
7.E
TKNLK
Aadaki altrmalar registre geilerinde tn ve renk deiimi olmakszn yapnz.
!U
YARI
Altrmalar kromatik ini ve klar eklinde ses gruplarna ayr ayr ve koronun ortak ses aral dikkate
alnarak birlikte yaplmaldr. Az yeteri kadar almal, dil ve ene rahat braklmaldr.
30
Koro Disiplini
BLG
Koro disiplini; derse devam etme, toplu syleme kurallarna kesinlikle uyma, ders ii konsantrasyonu kaybetmeme, efi takip etme gibi eitli unsurlar iermektedir. Koronun ayn eyleri, ayn zamanda dnmesi ve yapmas gereinden hareketle koro disiplini kavramnn koro yelerince zmsenmesi ve benimsenmesi bir zaruret
olarak ortadadr.
1.E
TKNLK
Koro disiplininin yeterince anlalmad ve uygulanmad bir koroda ortaya kabilecek sorunlarn neler
olabileceini tartnz.
BLG
Koro yelerinin, yneticinin tm hareket, jest ve mimiklerini izlemesi ve onunla tam bir iliki kurmasnn yannda birlikte mzik yapt arkadalarn da dinlemesi, gzlemlemesi ve etkinlik boyunca toplulukla uyum iinde
olmas gerekir.
Koro yelerinin her birinin varl, koro iin ok nemlidir. Koro yeleri korolarna sahip karak koro baarsn artrma konusunda sorumluluk tamaldr. Bu sorumluluk bilincinin kazanlmas, devam-devamszlk sorununun
zmne de yardmc olacaktr.
2.E
TKNLK
Koro yelerinin koro efi ile uyumu sizce neden nemlidir? Anlatnz.
1.E
Ses Sal ve Sesin Korunmas
TKNLK
Sesinizle ilgili yaadnz bir problem varsa anlatnz.
BLG
Ergenlik dneminde, vcudumuzda ve sesimizde deiiklikler meydana gelir. Deiiklik ve gelimeleri ieren
bu srece mutasyon dnemi denir. Mutasyon dneminde, grtlan yapsnda deiiklik olur; ses telleri tam olarak
kapanmaz. Mutasyon dneminde oluan bu deiimler, cinsiyet karakterinin belirleyicilerinden biri olan sesin de
deimesine yol aar. Bu deiiklik, sesin erikin erkek ve kadn kimlii kazanmasn salar.
31
Mutasyon dneminde seste kontrol kayb, ksklk gibi skntlarla karlalabilir; konuurken ve ark sylerken sesin bilinsiz kullanlmas, ses tellerinde byk hasarlara yol aabilir. Hassas ve geici olan bu dnemde
doru ses retmeye ynelik davranlarn kazanlmas gerekir.
!U
YARI
Herhangi bir ses problemi yaandnda mutlaka bir uzman hekime danlmaldr.
BLG
Ses sal ve sesin korunmas ile ilgili nemli ge vardr:
a. Beden Sal
Ses sal, beden sal ile balantl olduundan dinlenmeye, dzenli uyumaya ve salkl beslenmeye dikkat edilmelidir.
b. Ruh Sal
Sesiyle mzik yapanlar iin ruh sal da beden sal kadar nelidir. Beden ve ruh sal yerinde olan bireyler, koro almalarnda daha baarl olur. Heyecanlanma, endie, korku vb. durumlar bireyin ruhsal ve bedensel
saln olumsuz ynde etkiler. ark sylemeyi meslek edinmi kiiler, dzenli bir yaam biimi semelidir.
Kiinin mzik yaam boyunca doru ve gzel ark syleyebilmesi, btn olarak ses mekanizmasn doru
kullanmasna baldr. Ses teknii almalar, mevcut yanllarn dzeltilmesi ve doru alkanlklar kazandrlmas
asndan gereklidir.
Koro almalar yaplrken ses btnlnn salanmas ve mzik yapma yeteneinin gelimesinde koro
yelerinin birbirleriyle iyi ilikiler iinde olmas nemlidir. Koro efinin yaklamlar da ok nemlidir. Birletirici,
ayrm gzetmeyen, topluluun sorunlaryla ilgilenerek zm reten, eitli motivasyonlarla koroyu almaya
ynlendiren efler, koro yelerinin ruh saln nemsemekle ses saln da korumu olurlar.
c. Teknik almalar
Kiinin mzik yaam boyunca doru ve gzel ark syleyebilmesi, btn olarak ses mekanizmasn doru
kullanmasna baldr. Sesin eitiminde uygulanan sesin kullanm teknii almalar, mevcut yanllarn dzeltilmesi ve doru alkanlklar kazandrlmas asndan gereklidir.
2.E
TKNLK
Ses salmz bozan etkenleri saptayarak bunlarn etkilerini ve bu konuda alnmas gereken nlemleri ve
konuyla ilgili farkl nerilerinizi tablodaki boluklara yaznz.
32
D Etkenler
Etkileri
Alnacak nlemler
D Etkenler
Etkileri
Alnacak nlemler
Sigara kullanm ve alkoll iecekler
Sigara kullanm
alkoll
iecekler
Sigara
kullanmveve
alkoll
iecekler
Mevsim geilerindeki s farkll
Mevsim geilerindeki s farkll
Acl besinler
ok souk veya scak iecekler
Tozlu ve kirli hava
33
Tozlu ve kirli hava
Ar ve dzensiz yemek yeme
Uykusuzluk
Grltl ortamlarda bulunma
Hastalk durumlar
Hastalk durumlar
34
3.E
TKNLK
Koro almalarnda bireysel problemlerin gruba yanstlmas, baary nasl etkiler? Paylanz.
4.E
TKNLK
Aadaki tabloda sesimizin yanl kullanmna rnek olabilecek davranlar verilmitir. Bu davranlarn dourabilecei sonularla ilgili dncelerinizi tablodaki ilgili blme yaznz.
Sesin Yanl
Yanl Kullanm
Sesin
Kullanm
Doabilecek Sonular
Doabilecek
Sonular
Ar hafif veya kuvvetli sesle konumak

Sesin doal tonunu kullanmamak
ark sylerken ses snrlarn zorlamak
Srekli bararak konumak
Ses kapasitesini zorlayacak eserler almak
Hasta iken sesini fazla kullanmak
5.E
TKNLK
Sesin yanl kullanmnn dourabilecei sonulardan yola karak doru kullanma rnek olabilecek davranlar aada ayrlan blme yaznz.
35

Aadaki sorular yantlaynz.
1. Aadakilerden hangisi ses retmede grev alan organlardan biri deildir?

A) Diyafram
B) Grtlak
C) Akcier
D) Soluk borusu
E) Dalak
2. Aadakilerden hangisi sesin oluumunda titreim verici (ses jenaratr) mekanizmann grevidir?
A) Oksijen salar.
B) Kaslar altrr.
C) Kaburgalar altrr.
D) Sesi retir.
E) Solunumu oluturur.
3. Ses tellerinin titremesiyle oluan ham sesin; boaz, az ve burun boluunda glenerek tn ve renk kazanmas hangi srecin temel geleridir?
A) Solunum
B) Rezonans
C) Artiklasyon
D) Fonasyon
E) Entonasyon
4. Aadaki seeneklerin hangisinde kaln ve ince vokaller birlikte verilmitir?

A) a, u, , e / e, i, ,
B) e, i, ,u / a, o, u, i
C) e, i, o, / e, i, ,
D) a, , o, u / e, i, ,
E) a, , o, u / e, i, , u
5. Mutasyon dneminde sesimizde ne gibi deiiklikler meydana gelir?

...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
36
6. Yank yanstc (rezonatr) mekanizmay oluturan organlarn ses retimindeki grevleri nelerdir?
...............................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
7. Aadaki ifadelerde yarg doru ise cmlenin bana (D) yanl ise (Y) yaznz.
( ) Konuma ve ark sylemede kullanlan dilin ak ve anlalr olmas gerekir.
( ) Artiklasyonda diyafram, grtlak, akcierler grev alr.
( ) Sesin doru ve temiz retilebilmesi iin fiziksel gerginliin giderilmesi gerekir.
( ) ark sylemeye balamadan nce yalnzca ses ama egzersizleri yaplmaldr.
( ) Doru ses retimi temel olarak yalnzca solunum organlarnn etkin katlmnn artrlmas ile salanr.
( ) Koroda ark sylerken evremizdeki koristleri de dinlemeliyiz.
( ) Koroda ark sylerken sesimizi koronun tnsna uyacak biimde karmalyz.
( ) Koroda seslendirdiimiz arklarn nefes yerlerine dikkat etmek gerekmez.
( ) Koroda seslendirdiimiz arklarn szlerinin doru telaffuz edilmesi gerekir.
( ) Kadn seslerinin en kaln olan bas olarak adlandrlr.
( ) Mezzosoprano en ince kadn sesidir.
( ) Erkek seslerinin en ince olan tenor olarak adlandrlr.
( ) yi uyumal ve salkl beslenmeliyiz.
( ) Grltl ortamlarda bulunmalyz.
( ) Sigara kullanmamalyz.
( ) Bararak veya fslt ile konumalyz.
( ) Souk ve scak iecekler imemeliyiz.
( ) Alkol kullanmamalyz.
8. Aadaki ses trleri ile bunlarn aklamalarn eletiriniz.

Ses Trleri
Aklamas
Tenor
En kaln kadn sesi
Soprano
En ince erkek sesi
Bas
En ince kadn sesi
Alto
En kaln erkek sesi
37
9. Aadaki noktal yerlere rezonans blgelerinin isimlerini yaznz.

(burun boluu, dil, grtlak, sins boluklar, dudaklar, damak, ene)
........................
........................
........................
........................
........................
........................
........................
Bu nitede rendiklerim
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
Kontrol Listesi
Koroda ark sylemeye dnk davranlarnz deerlendirmek amacyla aadaki kontrol listesini retmeninizle doldurunuz. Gerekletirdiiniz davranlarnz iin gerekleti, gerekletiremediiniz davranlarnz iin
gereklemedi ksmn iaretleyiniz.
Sra
Gzlenecek Davranlar
Sandalyede oturuu uygundur.
Ayakta duruu uygundur.
Yanndakini dinler.
Nefesini kontrol eder.
Koro homojenitesine uygun ses retir.
efin komutuna uygun davranr.
Gerekleti
Gereklemedi
Puanlamada gerekleen her davrana 16,6 puan verilir. Tm davranlar gerekletiinde 100 puan verilir.
38
RENME ALANI
TRK MZ MAKAMLARI
VE
TRK MZ MAKAMLARINDA
SES ETM
niteler
RAST MAKAMI
RAST MAKAMINDA ESER SESLENDRME
HSEYN MAKAMI
HSEYN MAKAMI ESER SESLENDRME
KRD MAKAMI
KRD MAKAMI ESER SESLENDRME
39
NTE
RAST MAKAMI
Hazrlk almas
1. Trk mzii makamlar ve eserleri hakknda deiik kaynaklardan edindiiniz bilgileri arkadalarnzla paylanz.
2. Makamsal eserlerin iitsel olarak Bat mziinden farkllklarn arkadalarnzla paylanz.
Trk Mzii Makamlarnn Genel zellikleri
BLG
Trk mziindeki makam dizileri; drtl ve belilerin birbirine eklenmesiyle meydana gelir. Makam, dizi ses-
lerinin belli seyir zellikleri iinde kullanlmasyla oluur.

Bu dizileri oluturan seslerin her birinin karakteristik zellii vardr. Karar, gl, asma karar perdeleri ve
seyir karakterleri makam oluturan nemli gelerdir. Makamlar seyir bakmndan; kc, inici ve inici-kc olmak
zere ekilde kullanlr.
Trk mziinde tam ses aral dokuz paraya blnmtr. Bu paralarn her birine koma ad verilir. Komalar
birleerek aralklar oluturur. Bir byk ikili aralk ierisinde dokuz koma vardr, fakat hepsi kullanlmaz. Mi-fa ve
si-do aralklar ise drt koma kabul edilmitir. Tam aralklar tanini (byk ikili), yarm aralklar bakiye (kk ikili)
olarak adlandrlr. Kullanlan aralklardan bazlar unlardr:
Byk kili (Tanini)
Do
Re
40
Trk mziine zg aralklarn her birinin ismi ve harflerle gsterilen sembollerinin koma deerlerinden bazlar aadaki tabloda gsterilmitir.
Araln Ad
Koma Deeri
Diyezi
Bemol
Simgesi
Koma veya
Fazla
Bakiye
Kk
Mcennep
Byk
Mcennep
Tanini
1.E
TKNLK
2.E
Aada verilen aralklarn Trk mziindeki karlklarn ve ka koma olduklarn yaznz.
TKNLK
Aadaki argh dizisinde geen tam ve yarm aralklarn Trk mziindeki karlklarn yaznz.
Trk mziinde her perdenin kendine zg bir ismi vardr. Bu perde isimlerinin bazlar aada gsterilmitir.
41
BLG
Trk mzii makamlar farkl kaynaklarda iki ekilde tanmlanmaktadr. Geleneksel anlatmda ilgili makamn
balang sesi, ikincil durak perdesi, deitirici iaretleri ve seyir zellikleri aklanmaktadr. Yakn dnemde ise
makamlarn dizisel bir anlayla ele alnarak drtl ve belilerin birleimiyle aklanmas ynnde almalar yapld grlmektedir. Bu kitapta makamlarn anlatm geleneksel anlayla yaplacak bununla birlikte drtl ve
beliler de dizi zerinde gsterilecektir.
Trk mzii eserlerinin solfeji yaplrken ismi sylenen notann frekans, referans 440 hertz la sesi olan
alglarda tam drtl yukardaki sese karlk gelmektedir.
Piyanoda
440 hz.
Trk Mziinde
Rast Makamnn Genel zellikleri
BLG
Rast makam rast perdesinde karar verir; ikincil dura (gl) neva perdesidir. Donanmda segh ve evi
seslerini gsteren iaretler yer alr.
Durak: Rast perdesidir.

Rast
kinci Durak (gl): Neva perdesidir.

Neva
Seyir: kc ya da inici-kc
Donanm: Segh ve evi sesleri

Segh Evi
Acem
Rast makam dizisi; yerinde bir rast belisine, nevada bir rast drtlsnn eklenmesiyle oluur.
rastta rast 5lisi
nevada rast 4ls
Seyri, kc ya da inici-kc olarak kullanlabilir. Evi sesi inici nameler etkisiyle acem sesine dnebilir.
Makam genellikle yegh ve tiz neva sesleri arasnda seyreder.
42
!U
YARI
Trk mziinde perdeler, tampere sisteme gre seslendirildikleri yerden tam drtl aada duyulur.
Usul: Dyek
Gnay GNAYDIN
Usul: Dyek
Ahmet BARAN
43
1.E
TKNLK
Derse ge rmi olduunuz ses kaytlarndan dinlediiniz rneklerin rast makamnda olup olmadn anlamaya alnz.
2.E
TKNLK
Aadaki eseri rast makamnn genel zelliklerini gz nnde bulundurarak inceleyiniz. Daha sonra eseri
snfa seslendiriniz.
ADANALI
Trk
Yre: Adana
44

( ) Rast makam rast perdesinde karar verir.
( ) Rast makamnn ikincil dura dgh perdesidir.
( ) Rast makamnn donanmnda buselik ve evi seslerini gsteren iaretler yer alr.
( ) Rast makamnn seyri kc ya da inici-kcdr.
( ) Rast makamnda evi sesi inici nameler etkisiyle acem sesine dnebilir.
( ) Rast makam genellikle rast ve tiz neva sesleri arasnda seyreder.
2. Rast makamnn donanmn, durak ve ikincil durak perdelerini aadaki dizek zerinde gsteriniz.
3. Trk mzii makamlarnn aklanmasnda geleneksel yaklam hangi unsurlara vurgu yapmaktadr?
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
4. Gnmze yakn dnemde yaplan almalarda Trk mzii makamlar nasl bir yaklamla aklanmaktadr?
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
5. Rast makamndaki eserleri ayrt ederken aadakilerden hangisi yaplmaz?

A) Rast makamnn seyir zellikleri hatrlanr.
B) Daha nce rast makamnda allm eserlerle benzerlikleri anlalmaya allr.
C) Eserin usul vurulur.
D) Rast makamnn ikincil durak perdesi saptanr.
E) Rast makamnn durak perdesi saptanr.
45
RAST MAKAMINDA ESER SESLENDRME
NTE
Hazrlk almas
1. Koroda uyumlu ses retmeye ve ark sylemeye ilikin temel davranlar hatrlaynz.
2. Rast makamnn seyir zelliklerine uygun eserler getirerek snfa seslendiriniz.
BLG
Koroda kaynam; renk, tn, hz ve grlk gibi mzikal dinamiklere uygun bir seslendirme yaplabilmesi
iin vcudun ve sesin, ark sylemeye hazrlanmas gerekmektedir. Bu amala yaplmas gereken n hazrlk almalaryla; bedensel ve zihinsel gerginliin giderilmesi, ses retiminde grev alan organlarn alma biimleri
dikkate alnarak nefes ve ses balantsnn kurulmas, ses btnl ve mzikal dinamiklere ilikin farkndalk
kazandrlmas salanr. Makamn genel zelliklerine uygun bir seslendirme yaplabilmesi gibi temel davranlarn
kazanlmas ve uygulanmas hedeflenir. Ayrca eser ile ilgili literatr bilgileri (sz yazar, bestecisi, yresi, kimden
alnd, kimin derledii vb.) aratrlmaldr.
Eseri seslendirme ncesinde ve seslendirme srasnda yaplmas gereken bu hazrlk aamalarn ana blmde toplayabiliriz:
!U
Eseri Seslendirmeye Hazrlk
YARI
Aadaki etkinlii kurallarna uygun ekilde ve koro disiplini iinde gerekletiriniz.
ETKNLK
Fiziksel ve zihinsel gerginliin giderilmesi iin yz kaslarn gevetme, boyun esnetme, omuz esnetme, omuz
evirme, kol ve beden esnetme, dil ve eneye serbestlik kazandrma vb. almalar yapnz.
!U
YARI
Ses egzersizlerini, ses tellerini zorlayc tonlarda yapmamaya dikkat ediniz.
Sesin rezonans blgelerinde tnlatlmasna, yumuak, doru ve temiz ses retilmesine zen gsteriniz.
Nefes ve ses altrmalar yaparken dier koro yeleriyle uyumlu olmaya zen gsteriniz.
46
Eserin Ritmik ve Ezgisel Yaps
BLG
Eseri seslendirmeye balamadan nce eserin tannabilmesi iin n inceleme yaplmas gerekmektedir. n
inceleme srasnda dikkat edilmesi gereken konulardan biri de eserin usulnn ne olduudur. Trk mziinde
usuller ok eitli olmakla birlikte yalnz kitapta yer alan eserlerin usulleri verilmitir.
smi
l Says
Nim sofyan
2/8lik ve 2/4lk
1. Vuru
2. Vuru
Dm 1 zamanl kuvvetli
Tek 1 zamanl zayf
smi
Sofyan
l Says
4/8lik ve 4/4lk
1. Vuru
2. Vuru
3. Vuru
D-m 2 zamanl kuvvetli

Te 1 zamanl yar kuvvetli
Ke 1 zamanl zayf
smi
Trk Aksa
l Says
5/4lk ve 5/8lik
1. Vuru
2. Vuru
3. Vuru

Te-ek 2 zamanl yar kuvvetli
Tek 1 zamanl zayf
smi
Semai
l Says
3/4lk
1. Vuru
2. Vuru
3. Vuru
Tek 1 zamanl yar kuvvetli
Tek 1 zamanl zayf
smi
Yrk Semai
Sengin Semai
Ar Sengin Semai
Mrekkeb Nim Sfyan
l Says
6/8 (Yrk Semai)

6/4 (Sengin Semai)
6/2 (Ar Sengin Semai)
1. Vuru
2. Vuru
3. Vuru
4. Vuru
5. Vuru
Tek 1 zamanl zayf
Dm 1 zamanl zayf
47
smi
l Says
Dyek
8/8 lik
8/4 lk
1. Vuru
2. Vuru
3. Vuru
4. Vuru
5. Vuru
Dm 1 zamanl yar kuvvetli

Te-ek 2 zamanl kuvvetli
Te-ek 2 zamanl zayf
smi
Aksak
l Says
9/8 lik
9/4 lk
1. Vuru
2. Vuru
3. Vuru
4. Vuru
5. Vuru
6. Vuru

Ke 1 zamanl zayf
Tek 1 zamanl zayf
smi
Raks Aksa
l Says
1. Vuru
2. Vuru
3. Vuru
4. Vuru

Te-e-ek 3 zamanl yar kuvvetli
Te-ek 2 zamanl zayf
smi
Msemmen
l Says
1. Vuru
2. Vuru
3. Vuru
1.E
9/8 lik
8/8 lik
D--m 3 zamanl kuvvetli
Te-ek 2 zamanl zayf
TKNLK
Rast makamnda bir eseri seslendirmeden nce makamn genel zelliklerini hatrlaynz ve arkadalarnzla
paylanz.
2.E
TKNLK
3.E
Rast makamnn seyir zelliklerini ieren ksa ezgileri snfa seslendiriniz.
TKNLK
Seslendireceiniz eserin usuln sa ve sol el sralarna dikkat ederek vurunuz.
48
!U
YARI
Sap yukar doru olan notalar sa elle, sap aa doru olan notalar sol elle vurulmaldr.
4.E
TKNLK
Seslendireceiniz eserin usuln vurarak bona ve solfejini yapnz. Zorluk ekilen yerleri tespit ederek tekrar
ediniz.
Eserin Seslendirilmesi ve Yorumlanmas
BLG
Eseri seslendirmeye balamadan nce yaplmas gereken hazrlklarn son aamasnda eserin mzikal seslendirme kurallarna uygun yorumlanabilmesi iin aadaki uyarlar gz nnde bulundurunuz.
!U
YARI
Eseri seslendirmeye balamadan nce doru duruu salaynz.
Eseri seslendirirken ayn anda doru nefes alp vermeye, birlikte balayp bitirmeye dikkat ediniz.
Eseri szlerine uygun doru entonasyonla doru artikle etmeye zen gstererek seslendiriniz.
rettiiniz sesin grlnn korodaki ses ve tn birliini bozmamasna zen gsteriniz.
Eseri makamn ve mzikal ifadenin gereklerine uygun seslendirmeye zen gsteriniz.
Koro efiniz ile uyum iinde olmaya ve eserin duygusunu yanstmaya zen gsteriniz.
ETKNLK
Aada V. konumda do- sol- re- la tellerinde, notalarn yerlerine ve parmak durumlarna ilikin verilen altrmalar istenilen alma tekniine uygun alnz.
Usul: Dyek
Deniz GKTA
49
Rast Makamnda Eserler
Alan Bir Gl Gibi

Altun Hzmav Mlayim
Ak Oldum nan Sana
ifte ifte Faytonlar
efonun Evi Kaleye Kar
Darldn m Glm Bana
Eski Dostlar
Nihansn Dideden Ey Mest-i Nazm
50
AILAN BR GL GB
Makam: Rast
Usul: Sofyan
1. Alan bir gl gibi

Gir kalbe gnl gibi
Coarm sen glersen
Alarm ben ksersen
Nakarat
Kalbime gir bahar ol
Yreim tazelensin
Sz-Mzik: Dramal Hasan HASGLER
2. Biricik ieimsin
Sevgili bebeimsin
Seni okar severim
Kalpte pek oktur yerin
Nakarat
Kalbime gir bahar ol
Yreim tazelensin
3. mrmn en glsn
Gnlmn blblsn
Szlerinle coarm
Nerde olsan koarm
Nakarat
Kalbime ak ruhumu yak
u gnlm senin olsun
51
ALTIN HIZMAV MLAYM
Trk
Yresi: Kerkk
1. Altun hizmav mlayim

Seni Haktan dileyim
Yaz gn temmuzda
Sen terle men sileyim
Nakarat
Gn grdm gnler grdm
Seni grdm ad oldum
2. Altun hizmav incidi

Glei narincidi
Menim lal olmu dilim
Ne dedi yar incidi
Nakarat
Gn grdm gnler grdm
Seni grdm ad oldum
52
AIK OLDUM NAN SANA
Makam: Rast
Usul: Raks Aksa
Mzik: Adnan KORAY
53
FTE FTE FAYTONLAR

Trk
Yresi: Rumeli
1. ifte ifte faytonlar gnderdim sana

Gnderdim sana Kadriyem darlma bana
ifte ifte faytonlar gnderme bana
Gnderme bana Mustafam darldm sana
2. Kilo kilo badem eker gnderdim sana
Kilo kilo badem eker gnderme bana
3. Sra sra dnrleri gnderdim sana
Sra sra dnrleri eker gnderme bana
54
EFONUN EV KALEYE KARI

Trk
Yresi: Rumeli
1. efonun evi kaleye kar

efom atm ceyizini duvar ar
Yandm yare yar bi are
Ben bulamadm gnlme are
2. ndim dereye ufara talar

imdi bizim efo horoya balar
3. ndim dereye ta bulamadm

Kara ka ektimde e bulamadm
4. ndim dereye dere derindir
imdi bizim efo yeni gelindir
55
DARILDIN MI GLM BANA
Makam: Rast
Usul: Nim Sofyan
1. Darldn m glm bana

Hi bakmyorsun bu yana
Darldnsa baralm
Kumru gibi koklaalm
2. Her zaman zersin beni
Yaramaz apkn seni
Benim hi gnahm yoktur
Batan sen kardn beni
Nakarat
Esmerim gzelim tuti dillim
Ben yanyorum ah cok seviyorum
56
ESK DOSTLAR
Makam: Rast
Usul: Yrk Semai
Sz: Hayri MUMCU

Mzik: Gltekin EK
1. Unutulmu birer birer

Eski dostlar eski dostlar
Ne bir selam ne bir haber
Nakarat
Hayal meyal dler gibi
Uup giden kular gibi
Yosun tutan talar gibi
2. Unutulmu isimler de
Bilinmezki nasl nerde
imdi yalnz resimlerde
57
NHANSIN DDEDEN EY MEST- NAZIM
Makam: Rast
Usul: Curcuna
Mzik: Hac Faik Bey
58

DERECEL PUANLAMA ANAHTARI
ltler
Puan
Puan Aral
Gelitirilebilir
(1)
yi
(2)
ok iyi
(3)
Vcudun duruu doru

deildir. Seslendirme
srasnda grtlak zorlanmakta, ene az almaktadr.
Vcut, genel olarak dik

durmakta, ara sra duru
bozulmaktadr. Grtlan
rahatl salanmakta
fakat ene kontrolnde
kimi zaman skntlar
yaanmaktadr.
Vcut dik, ba tam

karya bakacak ekilde
durmaktadr. Grtlak, dil
ve ene rahatl tam
olarak salanmaktadr.
Egzersizlerde ve eser
seslendirmede ses-soluk
balants kurulamadndan doru ve temiz
bir seslendirme yaplamamaktadr.
seslendirmelerde
ses-soluk balants
kurulmakta fakat temiz
seslendirmede sorunlar
yaanmaktadr.
seslendirmelerde sessoluk balants kurularak ses, doru ve temiz
kullanlmaktadr.
Eserler seslendirilirken
szler anlalmamakta
ve anlamna uygun
Entonasyon- seslendirilememektedir.
Artiklasyon ark sylemede ses
temizlii kimi zaman
salanamamaktadr.
szler anlalr biimde
ancak anlamna uygun
seslendirilmemektedir.
ark sylemede ses temizliinde ok az da olsa
sorunlar yaanmaktadr.
szler anlalmakta ve
anlamna uygun seslendirilmektedir. ark
sylemede ses temizlii
salanmaktadr.
Notalarn srelerine
uygun okunmasnda
aksamalar olmaktadr.
RitmikRast makamnda
Ezgisel Yap seslendirilen eserlerin
seyir zeliklerine dikkat
edilmemektedir.
Notalarn srelerinde
kimi zaman aksamalar
olmaktadr. Rast makamnda seslendirilen
eserlerin bazlarnda
edilmemektedir.
Notalarn tamam srelerine uygun okunmaktadr.

Rast makamnda eserlerin seslendirilmesinde,
edilmektedir.
Sesin ykseklii koro

iinde ayarlanamamakta
hem koro hem de ef ile
tam olarak uyum salanamamaktadr.
Sesin ykseklii koro

iinde ayarlanmakta
fakat ef ile uyumda
Sesin ykseklii koro

iinde ayarlanmakta
tam olarak uyum salanmaktadr.
Usul, srelerine uygun

olarak vurulmamaktadr.
Usul vurulurken sa ve
sol el karmaktadr.
Usul, kimi zaman srelerine uygun olarak

vurulmamaktadr. Usul
vurulurken sa ve sol el
kimi zaman karmaktadr.

olarak vurulmaktadr.
sol el doru kullanlmaktadr.
Duru
Sesin
Kullanm
Uyum
Eserin
Usuln
vurur.
59
renci retmen
NTE
HSEYN MAKAMI
Hazrlk almas
Hseyni makamna ait szl eserleri ieren ses kaytlarn snfa dinleyiniz.
Hseyni Makamnn Genel zellikleri
BLG
Hseyni makam dgh perdesinde karar verir; ikincil dura hseyni perdesidir. Donanmda segh ve evi
seslerini gsteren iaretler yer alr.
Durak: Dgh perdesidir.

Dgh
kinci Durak (gl): Hseyni perdesidir.
Hseyni
Seyir: kc ya da inici-kc
Donanm: Segh ve evi sesleri

Segh
Evi
Trk mziinde kuramsal almalar - arlkl olarak -Trk sanat mzii alannda yaplm ve buna bal olarak
da belli bir notasyon sistemi olumutur. Trk halk mziinde - daha ok uygulama pratiine dayal olduundanTrk sanat mziinden farkl baz notalama iaretleri kullanlmaktadr. Buna en belirgin rnekler, diyez ve bemol
iaretlerinde grlmektedir. Bu durum sklkla hseyni, karcar ve uak makamlarnda grlmektedir.
Hseyni makam dizisi, dghta hseyni belisine, hseynide uak drtlsnn eklenmesiyle oluur.
dghta
hseyni 5lisi
hseynide
uak 4ls
60
Seyri, kc ya da inici-kc olarak kullanlabilir. Evi sesi inici nameler etkisiyle acem sesine dnebilir.
Makam, yegh ve tiz neva sesleri arasnda seyreder.
1.E
TKNLK
Aadaki paray inceleyerek durak ve ikincil durak perdelerini iaretleyiniz, seyir zelliklerini tartnz.
Daha sonra snfa solfejini yapnz.
Usul: Aksak
Gnay GNAYDIN
Usul: Aksak
Ahmet BARAN
2.E
TKNLK
Snfa getirilen ses kaytlarndan rnekler dinleyerek hseyni makamnda seslendirilen eserleri dier eser-
lerden ayran zellikleri aklaynz.
3.E
TKNLK
TRT, Kltr Bakanl vb. Trk mzii korolarnn konserlerini izleyerek rast, hicaz ve hseyni makamnda
seslendirilen eserleri iitsel olarak ayrt etmeye alnz.
61
4.E
TKNLK
Aadaki eseri hseyni makamnn genel zelliklerini gz nnde bulundurarak inceleyiniz. Daha sonra
snfa seslendiriniz.
!U
YARI
Trk mzii eserlerinin solfeji yaplrken ismi sylenen notann frekans, referans 440 hertz la sesi olan
alglarda tam drtl yukardaki sese karlk gelmektedir.
Piyanoda
440 hz.
Trk Mziinde
GNE YZL SMBL VAR
Sz: Fuat Hulusi DEMREL

Mzik: Sadettin KAYNAK
Makam: Yerinde Hseyni

Usul:Aksak
62
ATATRK VE MZK
OKUMA METN

Atatrk; sanat seven, sanatlara deer veren ve onlar destekleyen bir devlet adamdr. ocukluundan itibaren sanata ilgi duymu
ve sanatn baz dallaryla ok yakndan ilgilenmitir. Ona gre; Sanat,
gzelliin ifadesidir. Bu anlatm szle olursa iir, ezgi ile olursa mzik,
resim ile olursa ressamlk, oyma ile olursa heykeltralk, bina ile olursa
mimarlk olur.

Atatrkn sanat dallaryla ve sanatlarla ilgilenmesi, onlar desteklemesi byk geliim ve ilerleme iinde sanata byk yer vermesi onun bu yndeki dncelerini aka ortaya koymaktadr. Bilimsel
zeksnn yan sra dncelerini ifade etme ekli ve sanata olan dknl de sahip olduu sanat ruhun bir gstergesidir. Trk milletine
olan koulsuz inanc ve sevgisiyle sanata ve sanatya verdii bu nemi
bulunduu her ortamda ska dile getirmitir. 1933te yapt bir konumada Yksek bir insan toplumu olan Trk milletinin tarih bir zellii
de gzel sanatlar sevmek ve onda ykselmektir.

Bunun iindir ki milletimizin yksek karakterini, yorulmaz alkanln, doutan gelen zeksn, ilme
balln gzel sanatlar sevgisini ve mill birlik duygusunu, devaml olarak ve her trl vasta ve nlemlerle besleyerek gelitirmek mill idealimizdir. demitir. Ona gre; Gzel sanatlarda baar, btn inklplarn baarl
olduunun en kesin delilidir. Bunda baarl olamayan milletlere ne yazktr. Onlar, btn baarlarna ramen,
medeniyet alanna da yksek insanlk sfatyla tannmaktan daima yoksun kalacaklardr.

Atatrk, gzel sanatlarn her dalnda gerekleen yenilik ve gelimelerde yaygn bir sanat dal olarak
toplumlar etkileyen mzie ayrca nem vermitir. Atatrke gre; Mill deerleri korumada en nemli hususlardan biri de o toplumun kendi mziini koruyarak gelitirmesidir. Bu sebeple de nderi olduu byk
deiim ve geliimde ncelii, Trk mziine vermitir. Bu konudaki dncelerini yle dile getirmitir:
Arkadalar, gzel sanatlarn hepsinde, ulus genliinin ne trl ilerletilmesini istediinizi bilirim. Bu yaplmaktadr. Ancak bunda en abuk, en nde gtrlmesi gerekli olan Trk musikisidir. diyerek Trk mziinin evrensel mzikteki yerini bir an nce almas iin yaplan almalara nderlik etmitir. Atatrke gre; Ulusal, ince
duygular, dnceleri anlatan yksek deyileri, syleyileri toplamak, onlar bir an nce modern mzik kurallarna gre ilemek gerektir. Ancak bu sayede Trk ulusal mzii ykselip evrensel mzikte yerini alabilir. Bu
sebeple mzik eitimi grmeleri iin ok sayda renciyi Avrupaya gndermitir. Atatrkn benimsedii sanatsal ilke dorultusunda mzik alannda yaplan dier almalar ve salanan gelimelerden bazlar unlardr:
Ankarada Musiki Muallim Mektebi kuruldu (1924).
Muzika-i Hmayun Ankaraya tanarak Riyaset-i Cumhur Musiki Heyeti adn ald (Cumhurbakanl
Senfoni Orkestras) (1924).
1926da stanbul Belediye Konservatuvar , 1936da ise Ankara Devlet Konsevatuvar kuruldu.
Ankarada Asker Mzik Okulu retime ald(1938).
Trk halk ezgileri derlenerek notaya alnd ve yaymland.
63

( ) Hseyni makam segah perdesinde karar verir.
( ) Hseyni makamnn ikincil dura hseyni perdesidir.
( ) Hseyni makamnn donanmnda segah ve mahur seslerini gsteren iaretler yer alr.
( ) Hseyni makamnn seyri inici ya da inici-kcdr.
( ) Hseyni makamnda mahur sesi inici nameler etkisiyle rast sesine dnebilir.
( ) Hseyni makam, segah ve tiz neva sesleri arasnda seyreder.
2. Hseyni makamnn donanmn, durak ve ikincil durak perdelerini aadaki dizek zerinde gsteriniz.

4. Hseyni makamndaki eserleri ayrt ederken aadakilerden hangisi yaplmaz?
A) Hseyni makamnn seyir zellikleri hatrlanr.
B) Daha nce hseyni makamnda allm eserlerle benzerlikleri anlalmaya allr.
D) Hseyni makamnn ikincil durak perdesi saptanr.
E) Hseyni makamnn durak perdesi saptanr.
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
64
HSEYN MAKAMINDA ESER SESLENDRME
NTE
Hazrlk almas
Hseyni makamnn seyir zelliklerine uygun eserleri snfa seslendiriniz.
BLG
Koroda kaynam ve mzikal dinamiklere uygun bir seslendirme yaplabilmesi iin, vcudun ve sesin, ark
sylemeye hazrlanmas gerekmektedir. Bu amala yaplmas gereken n hazrlk almalaryla bedensel ve zihinsel gerginliin giderilmesi, ses retiminde grev alan organlarn alma biimleri dikkate alnarak nefes ve ses
balantsnn kurulmas, ses btnl ve mzikal dinamiklere ilikin farkndalk kazandrlmas salanr. Makamn genel zelliklerine uygun bir seslendirme yaplabilmesi gibi temel davranlarn kazanlmas ve uygulanmas
hedeflenir. Ayrca eser ile ilgili literatr bilgileri (sz yazar, bestecisi, yresi, kimden alnd, kimin derledii vb.)
aratrlmaldr.
Eseri seslendirme ncesinde ve seslendirme srasnda yaplmas gereken bu hazrlk aamalarn ana blmde toplayabiliriz:
!U
YARI
ETKNLK
!U
YARI
65
1.E
TKNLK
Hseyni makamnda bir eseri seslendirmeden nce makamn genel zelliklerini hatrlaynz ve arkadalar-
nzla tartnz.
2.E
TKNLK
Hseyni makamnn seyir zelliklerini ieren ksa ezgileri snfa seslendiriniz.
3.E
TKNLK
Seslendireceiniz eserin usuln sa ve sol el sralamasna dikkat ederek vurunuz.
!U
YARI
4.E
TKNLK
ediniz.
BLG
Eseri seslendirmeye balamadan nce yaplmas gereken hazrlklarn son aamasnda eserin mzikal seslendirme kurallarna uygun yorumlanabilmesi iin aadaki uyarlar gz nnde bulundurunuz.
!U
YARI
66
ETKNLK
Aada verilen ezgiyi ses-nefes balantsna ve entonasyona dikkat ederek seslendiriniz.
GNE YZL SMBL VAR

Usul:Aksak
Deniz GKTA
Atatrk Diyor ki:

Bir milleti yaatmak iin birtakm temeller lazmdr ve bilirsiniz ki, bu temellerin en nemlilerinden biri sanattr. Bir millet sanattan ve sanatkrdan yoksunsa tam bir hayata sahip
olamaz. Byle bir millet bir aya topal, bir kolu olak, sakat ve hasta bir kimse gibidir. Hatta
kasdettiim manay bu sz de ifadeye yeterli deildir. Sanatsz kalan bir milletin hayat damarlarndan biri kopmu gibidir. Bir millet sanata nem vermedike byk bir felakete mahkumdur. Birok unsurlar o felaketin derecesini farketmez. Farkettii gn de ne kadar mthi
bir etkinlikle almak gerektiini tahmin edemez ( 1923 ).
*(Atatrkn Sylev ve Demeleri, cilt 2, 1952)
67
Hseyni Makamnda Eserler
A Fadime m
Bugn Canlar Geldi Bize
Haticem Salarn Dalga Dalga Taratm
Hicran Oku Sinem Deler
Mavi Yelek Mor Dme
Pnara Vardn m (Uy Gelin)
Suda Balk Yan Gider
Zeytin Gzlm Sana Meylim Nedendir
68
A FADMEM
Trk
Yresi: Bursa
69
BUGN CANLAR GELD BZE
Trk
Yresi: Erzincan
70
HATCEM SALARINI DALGA DALGA TARATMI
Makam: Hseyni
Usul: Sofyan
Sz-Mzik: Saadettin KAYNAK
em
em
em
71
em
em
HCRAN OKU SNEM DELER
Makam: Hseyni
Usul: Trk Aksa
Sz: Mehmet Sadi Bey

Mzik: evki Bey
3. Ben akm bi-itibah

Akm bana oldu gvah
Rahmetmemek gayet hnah
nsafa gel ey iveger
Bir gn olur an geer.
72
MAV YELEK MOR DME
Trk
Yresi: Erzurum
73
PINARA VARMADIN MI
(UY GELN)
Trk
Yresi: Urfa
1. Pnara varmadn m
Su alp gelmedin mi
Seni efenin kz
Hi gelin olmadn m
Yandm nanay gelin
Nakarat
Uy gelin gelin gelin
Yandrdn beni gelin
Bir tomurcuk gl idim
Soldurdun beni gelin
Yandm nanay gelin
74
2. Bu pnar eme pnar

Derdimi deme pnar
Yar yanna gelende
Su ver syleme pnar
Yandm nanay gelin
SUDA BALIK YAN GDER
Trk
Yresi: Erzurum
1. Suda balk yan gider (yandm aman aman aman)

Ama yaram kan gider (yaralydm bana deme bayginem gel gnlm eyle)
Buna tabip neylesin (yandm aman aman aman)
Ecel gelmi can gider (yaralydm bana deme bayginem gel gnlm eyle)
2. Su ba duman oldu (yandm aman aman aman)

Hllerim yalan oldu (yaralydm bana deme bayginem gel gnlm eyle)
Bana dert aan gzel (yandm aman aman aman)
Ellere derman oldu (yaralydm bana deme bayginem gel gnlm eyle)
75
ZEYTN GZLM SANA MEYLM NEDENDR
Makam: Hseyni
Usul: Dyek
Sz: Hceste AKSAVRIN

Mzik: Selahattin L
76
1. Zeytin gzlm sana meylim nedendir

Bu sevmenin kabahati kimdedir
Gl olmusun dikenlerin bendedir
Zeytin gzlm uzaklarda iin ne
arklar drrm peine
2. Zeytin gzlm zlem ektim yollara

Rast gelirsen hlimi sor onlara
Gl kurusu akamlar senden yana
Zeytin gzlm uzaklarda iin ne
arklar drrm peine
77

ltler
Puan
Puan Aral
Gelitirilebilir
(1)
yi
(2)
ok iyi
(3)
Vcudun duruu doru


rahatl salanmakta
kimi zaman skntlar
yaanmaktadr.
Vcut dik, ba tam

ve ene rahatl tam
seslendirmelerde
ses-soluk balants
yaanmaktadr.
kullanlmaktadr.
szler anlalmamakta
ve anlamna uygun
temizlii kimi zaman
salanamamaktadr.
szler anlalr biimde
ancak anlamna uygun
szler anlalmakta ve
salanmaktadr.
Notalarn srelerine
uygun okunmasnda
RitmikRast makamnda
edilmemektedir.
Notalarn srelerinde
eserlerin bazlarnda
edilmemektedir.

edilmektedir.
Sesin ykseklii koro

iinde ayarlanamamakta
tam olarak uyum salanamamaktadr.
Sesin ykseklii koro

iinde ayarlanmakta
fakat ef ile uyumda
Sesin ykseklii koro

iinde ayarlanmakta
tam olarak uyum salanmaktadr.

sol el karmaktadr.
Usul, kimi zaman srelerine uygun olarak


Duru
Sesin
Kullanm
Uyum
Eserin
Usuln
vurur.
78
renci retmen
NTE
KRD MAKAMI
Hazrlk almas
Rast, hseyni ve krdi makamlarnda Trk mziine ait szl eserleri ieren ses kaytlarn snfta
arkadalarnzla paylanz.
Krdi Makamnn Genel zellikleri
BLG
Krdi makam dizisi; yerinde krdi drtlsne, neva perdesi zerinde bir buselik belisinin eklenmesiyle mey-
dana gelir.
Yerinde
Krdi Drtls
Navada
Buselik Belisi
Krdi makam, ar yapl bir makam olduu iin az kullanlm makamlardan biridir. Makamn seyri kcdr,
genellikle krdi drtls sesleriyle balanr. Neva perdesinde asma kal yaplr. Sonra dizinin st tarafnda bulunan buselik belisinin seslerine geilir. Glde kal yapldktan sonra krdi drtlsnn sesleriyle dgh perdesinde karar verilir.
Durak: Dgh perdesidir.

Dgh
kinci Durak (gl): Neva perdesidir.

Neva
Seyir: kcdr.
Donanm: Si kk mcennep bemol

donanma yazlr.
79
1.E
TKNLK
2.E
Aada verilen krdi makamndaki ezgide; durak, gl ve yeden perdelerini iaretleyiniz.
TKNLK
3.E
Aada verilen krdi makamndaki ezginin; seyir zelliklerini arkadalarnzla tartnz.
TKNLK
Aada verilen krdi makamndaki eseri; doru duru tekniiyle ses ve soluk balantsna dikkat ederek
seslendiriniz.
OSMAN PAA
(Plevne Kahraman)
80
Trk
Yresi: Rumeli
81

1. Krdi makam aadaki drtl ve beliden hangileriyle oluur?
A) Rast belisi-rast drtls
B) argh drtls- argh belisi
C) Krdi drtls-buselik belisi
D) Hicaz drtls-rast belisi
E) Hicaz belisi- hicaz drtls
2. Krdi makam dizisinin dura gls ve yedeni aadaki seeneklerden hangisinde srasyla doru verilmitir?
A) argh-rast-rak
B) Dgh-neva-rast
C) Neva-dgh-hseyni
D) Krdi-rak-yegh
E) Dgh-rast- krd
3. Krdi makamndaki eserleri ayrt ederken aadakilerden hangisi yaplmaz?
A) Krdi makamnn seyir zellikleri hatrlanr.
B) Daha nce Krdi makamnda allm eserlerle benzerlikleri anlalmaya allr.
D) Krdi makamnn ikincil durak perdesi saptanr.
E) Krdi makamnn durak perdesi saptanr.
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
82
KRD MAKAMINDA ESER SESLENDRME
NTE
Hazrlk almas
Krdi makamnn seyir zelliklerine uygun eserler getirerek snfa seslendiriniz.
BLG
Koroda; kaynaabilen, nitelikli ve mzikal bir seslendirme yapabilmek iin vcudu ve sesi ark sylemeye
hazrlamak gerekir. Bunun iin aama aama yaplmas gereken baz n hazrlklar vardr. Bu hazrlk almalaryla
ncelikle ses retiminde grev alan organlarn i birlii dikkate alnarak nefes ve ses balantsnn kurulmas salanr. Koroda ses btnl, vcut rahatl ve yumuakl elde edilir. Dilde anlalrln salanmas ve makamn
genel zelliklerine uygun bir seslendirme yaplabilmesi gibi temel davranlarn kazanlmas ve uygulanmas hedeflenir.
Eser seslendirme ncesinde ve seslendirme srasnda yaplmas gereken bu hazrlk aamalarn ana blmde toplayabiliriz:
!U
YARI
ETKNLK
!U
YARI
83
BLG
Eser seslendirilmeden nce tannabilmesi iin n inceleme yaplmas gerekmektedir. n inceleme srasnda
dikkat edilmesi gereken konulardan biri de eserin usulnn ne olduudur. Trk mziinde usuller ok eitli olmakla birlikte yalnz kitapta yer alan eserlerin usulleri verilmi r.
smi
l Says
Nim sofyan
2/8lik ve 2/4lk
1. Vuru
2. Vuru
Tek 1 zamanl zayf
smi
Sofyan
l Says
4/8lik ve 4/4lk
1. Vuru
2. Vuru
3. Vuru

Ke 1 zamanl zayf
smi
Trk Aksa
l Says
5/4lk ve 5/8lik
1. Vuru
2. Vuru
3. Vuru

Tek 1 zamanl zayf
smi
Semai
l Says
3/4lk
1. Vuru
2. Vuru
3. Vuru
Tek 1 zamanl zayf
smi
Yrk Semai
Sengin Semai
Ar Sengin Semai
Mrekkeb Nim Sfyan
l Says
6/8 (Yrk Semai)

6/4 (Sengin Semai)
6/2 (Ar Sengin Semai)
1. Vuru
2. Vuru
3. Vuru
4. Vuru
5. Vuru
Tek 1 zamanl zayf
Dm 1 zamanl zayf
84
smi
l Says
Dyek
8/8 lik
8/4 lk
1. Vuru
2. Vuru
3. Vuru
4. Vuru
5. Vuru
Dm 1 zamanl yar kuvvetli

Te-ek 2 zamanl kuvvetli
Te-ek 2 zamanl zayf
smi
Aksak
l Says
9/8 lik
9/4 lk
1. Vuru
2. Vuru
3. Vuru
4. Vuru
5. Vuru
6. Vuru

Ke 1 zamanl zayf
Tek 1 zamanl zayf
smi
Raks Aksa
l Says
1. Vuru
2. Vuru
3. Vuru
4. Vuru

Te-ek 2 zamanl zayf
smi
Msemmen
l Says
1. Vuru
2. Vuru
3. Vuru
1.E
9/8 lik
8/8 lik
D--m 3 zamanl kuvvetli
Te-ek 2 zamanl zayf
TKNLK
Krdi makamnda bir eseri seslendirmeden nce bu makamn genel zelliklerini hatrlayarak arkadalar-
nzla tartnz.
2.E
TKNLK
3.E
Krdi makamnn seyir zelliklerini ieren ksa ezgileri snfa seslendiriniz.
TKNLK
Seslendireceiniz eserin usuln sa ve sol el sralarna dikkat ederek vurunuz.
85
!U
YARI
4.E
TKNLK
ediniz.
BLG
Eser seslendirilmeden nce yaplmas gereken hazrlklarn son aamasnda; eserin mzikal seslendirme kurallarna uygun yorumlanabilmesi iin aadaki uyarlar gz nnde bulundurunuz.
!U
YARI
1.E
TKNLK
Aada verilen ezgiyi ses-nefes balants ve entonasyona dikkat ederek seslendiriniz.
Nursel MUCU
Serkan SNMEZ
2.E
TKNLK
Atatrk n sevdii hicaz makamndaki eserleri aratrarak dzeyinize uygun olanlarn seslendiriniz.
86
Krdi Makamnda Eserler
Osman Paa
Gerizler Ba
zldn eye Bak
Ay Sa Burma
Bayram
Blblm Altn Kafeste
amlar Altnda
Ellerimden Tutarak Yrten Sensin Anne
Krmz Buday Ayrlmyor Sezinden
Kprnn Alt Testi
lesiye Sevmitim Seni Kalbimin Kz
87
OSMAN PAA
Trk
Yresi: Rumeli
88
GERZLER BAI
Trk
Yresi: zmir
enin
89
ZLDN EYE BAK
Makam: Krdi
Usul: Semai
90
91
AY SAI BURMA
Trk
Yresi: Azerbaycan
92
93
BAYRAIM
Makam: Krdi
Usul: Sofyan
94
95
BLBLM ALTIN KAFESTE
Trk
Yresi: Rumeli
96
97
AMLAR ALTINDA
Trk
Yresi: Tokat
98
99
ELLERMDEN TUTARAK YRTEN SENSN

ANNE
Makam: Krdi
Usul: Sofyan
100
101
KIRMIZI BUDAY AYRILMIYOR SEZNDEN
Trk
Yresi: Manisa
102
103
KPRNN ALTI TEST
Trk
Yresi: Mula
104
Allah da seni yaksn
105
YLESNE SEVMTM SEN KALBMN KIZI
Makam: Krdi
Usul: Semai
106
107

ltler
Puan
Puan Aral
Gelitirilebilir
(1)
yi
(2)
ok iyi
(3)
Vcudun duruu doru


rahatl salanmakta
kimi zaman skntlar
yaanmaktadr.
Vcut dik, ba tam

ve ene rahatl tam
seslendirmelerde
ses-soluk balants
yaanmaktadr.
kullanlmaktadr.
szler anlalmamakta
ve anlamna uygun
temizlii kimi zaman
salanamamaktadr.
szler anlalr biimde
ancak anlamna uygun
szler anlalmakta ve
salanmaktadr.
Notalarn srelerine
uygun okunmasnda
RitmikRast makamnda
edilmemektedir.
Notalarn srelerinde
eserlerin bazlarnda
edilmemektedir.

edilmektedir.
Sesin ykseklii koro

iinde ayarlanamamakta; hem koro hem de
ef ile uyum, tam olarak
salanamamaktadr.
Sesin ykseklii koro

iinde ayarlamakta fakat
ef ile uyumda sorunlar
yaanmaktadr.
Sesin ykseklii koro

iinde ayarlamakta;
uyum tam olarak salanmaktadr.
Usul srelerine uygun

sol el karmaktadr.
Usul kimi zaman srelerine uygun olarak

Usul srelerine uygun

Duru
Sesin
Kullanm
Uyum
Eserin
Usuln
vurur.
108
renci retmen
TERMLER SZL
-Aar klasyon: Tane tane belirleyerek seslendirili. Ak ve seik cmleleme.
-Ddurak: Geleneksel Trk mziinde paray tonalitenin esas sesinde sona erdiren karar notas.
-Fforte ( f ): Kuvvetli, gl.

fone k: Ses bilgisi; sesleri btn zellikleriyle ve ayrn laryla gsteren, sesil.
-Gglissando: Kaymak kelimesinden talyancadan geen, sesi kaydrarak ses dizisini abuk sylemek.
-ikincil durak: Makamn ara/asma karar sesi.
-Kkarcar: Trk mzii makamlarndan biri. Bir ku tr.

konson: Oluumlar srasnda ses yolunda daralma ve genileme hareketleriyle re len ses; sessiz harf.
kroma k dizi: Ba mziindeki btn sesleri ieren 12 notal, her nota aras yarim aralk olan dizi.
-Mmakam: Durak ve ikincil durak perdeleri etra nda belirli seyir kurallarna uygun hareket eden sesler btn.
-Nnikriz: Farsa nk: iyilik ve rz: saandan nikrz: iyilik saan, nee datan.
-Ppiyano: Hafif grlkte seslendirmeyi ifade eden terim.
-Rregistre: Ses tellerinin dk, orta ve yksek frekansl sesleri olutururken treen blmlerini tanmlamak iin
kullanlan terim.
rezonans: Titreim, nlama.
-Ssegh: Farsa se: ve gh: yerden segh: nc yer.

sonorite: Seslilik, tmllk, ses dolgunluu ve kalitesi.
-Vvokal: Oluumlar srasnda ses yolunda belli bir engelle karlamayan sesler; sesli harf.
109
KAYNAKA
Arkan, Muzaffer, Koro ve Koro Ynetimi, Birinci Bask, MEB Devlet Kitaplar, stanbul, 1971.
Balkan, Aziz, Okullarmzda Trk Mzii, Ana Makam, Renk Ofset, Samsun, 1989.
evik, Suna, Koro Etimi ve Ynetim Teknikleri, Doruk Yaynclk, Ankara, 1997.
Davran, Yaln, ark Syleme Sanatnn yks, Evrensel Mzikevi, Ankara, 1997.
Egz, Saip, Koro Eitimi ve Koro Ynetimi, Ayyldz Matbaas A, Ankara, 1981.
Egz, Saip, Toplu Ses Eitimi, Temel Konular I, Ayyldz Matbaas A, Ankara,1980.
Emnalar, Ahmet, Trk Mziinde Koro, Ege niversitesi Basm Evi, zmir, 1992.
Helvac, Ayhan, Ses Eitiminde Register ve Rezonans, Cumhuriyetimizin 80. Ylnda Mzik Sempozyumu, Bildiriler, Malatya, 2003.
Miller, Richard, Solutions for Singers, Oxford Universty Press, Oxford, 2004.
Miller, Richard, On the Art of Singing , Oxford Universty Press, Oxford, 1996.
Miller, Richard ,The Structure of Singing: System and Art of Vocal Technique, Cengage Learning, Austos 2001.
zkan, smail Hakk, Trk Musikisi Nazariyar ve Usulleri, Kudm Velveleleri, tken Neriyat, stanbul, 2003.
.
Robert, T. Sataloff (ed), Voice Perspectives, Singular Publishing Group Inc. 1998.
Say, Ahmet, Mziin Kitab, Mzik Ansiklopedisi Yaynlar, Ankara, 2001.
Say, Ahmet, Mzik Ansiklopedisi, Mzik Ansiklopedisi Yaynlar, Ankara,2005.
Say, Ahmet, Mzik Tarihi, Mzik Ansiklopedisi Yaynlar, Ankara, 1994.
Sobotta, nsan Anatomisi Atlas, Cilt 2, Beta Basm Yaym Datm, stanbul, 2001.
Treyin, Aye Meral, Mzik Eitimi Anabilim Dallarnn Ses Eitimi Alan Derslerinde Karlalan Sorunlar ve
Mzik retmenliine Etkileri, I. Ulusal Koro Eitimi ve Ynetimi Sempozyumu, Ankara, 2001.
Trke Szlk, TDK Yaynlar, Ankara 2005.
Uan, Ali, Mzik Eitimi, Temel Kavramlar-lkeler-Yaklamlar, Mzik Ansiklopedisi Yaynlar, Ankara, 1994.
Vennard, William, Singing: The Mechanism and The Tecnic, Carl Fischer Pub. New York, 1967.
Yazm Klavuzu, TDK Yaynlar, Ankara 2005.
110
ALIMA SAYFASI
111
112

TurkMuzigiKoroEgitimi 10 PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

TurkMuzigiKoroEgitimi 10 PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Gzel Sanatlar ve Spor Liseleri

TRK MZ KORO ETM

MLL ETM BAKANLII YAYINLARI................................................................................................. :5791

KTAPTA YER ALAN ESERLER

Hicran Oku Sinem Deler......................................72

RAST MAKAMINDA ESERLER

KRD MAKAMINDA ESERLER

HSEYN MAKAMINDA ESERLER

KORODA SES ETM

renme Alan Kapaklar

Ses Sistemini Oluturan geler

nite, Konu, Bilgi Balklar

LME VE DEERLENDRME ALIMALARI

Ses tellerinin susma anndaki

Ses tellerinin konuma anndaki

, ikinci szlerini sylerken ise

Mehmet kif ERSOY (1873-1936)

Ses Sistemini Oluturan geler

Ses tellerinin susma anndaki

Ses tellerinin konuma anndaki

Solunum Sistemi ve Solunum Trleri

skelet iinde diyaframn yeri

rini karlarna yaznz.

Balca Solunum Organlar

Organizmann oksijene en az ihtiya duyduu uyku durumunda ya da rahatlama, geveme hllerinde ok az

Gs kafesinin st ve alt ksm

Balca solunum organlar

gevetme, dil ve eneye serbestlik kazandrma gibi geveme almalarn yapnz.

arasndan tslayarak veriniz.

fleyerek 10 saniyede veriniz. Ayn almay s konsonu ile tekrarlaynz.

UZUN NCE BR YOLDATIM

Dnyaya geldiim anda

Atatrkn Sylevleri (zmir ktisat Kongresini a sylevinden, 17.02.1923)

Alt Vokal Trleri

1. Oluum noktasna gre (dilin geriye ve

2. Aklk ve kapallk derecesine gre (alt

3. Oluumlar srasnda dudaklarn ald

Oluum noktalarna gre

Temas derecesi bakmndan

Konsonlarn Alt Trleri

Yumuak (sessiz) konsonlar

Sert sessiz konsonlar

Arka damak konsonlar

Temas derecesi tam olan

Oluumlarnda hava iin dar

Oluumlarnda hava iin geni

Entonasyon, Rezonans ve Registre

registre blgesi vardr:

2. Orta Registre-Kark Registre

3. Kafa Registre-st Registre

Soluk Borusu (trakea)

Ses retme ve Yayma almalar

Aada verilen glissando altrmalarn gei srelerini geni tutarak yapnz.

Ses Sal ve Sesin Korunmas

konuyla ilgili farkl nerilerinizi tablodaki boluklara yaznz.

Sigara kullanm ve alkoll iecekler

Mevsim geilerindeki s farkll

Mevsim geilerindeki s farkll

ok souk veya scak iecekler

Tozlu ve kirli hava

Tozlu ve kirli hava

Ar ve dzensiz yemek yeme

Grltl ortamlarda bulunma