I.

Cu hi
Cu 1. S khc nhau c bn gia Thng mi t do v Thng mi bo h.
Lin h vic s dng cc chnh sch ny Vit Nam ?
Cu 2.Phn tch vai tr ca u t quc t i vi nc nhn u t? Lin h vi Vit Nam ?
II.Bi Lm

Cu 1. S khc nhau c bn ca thng mi t do v thng mi bo h.

- Thng mi quc t l hot ng trao i hang ha v dch v (hng ha hu hnh v
hng ha v hnh) gia cc quc gia, thong qua mua bn, ly tin t lm m gi, tun theo
nguyn tc trao i ngang gi nhm mang li li ch cho cc bn tham gia.
- Trn thc t, mi quc gia s c nhng chnh sch thng mi quc t khc nhau trong
tng giai on pht trin ca quc gia . Tuy nhin d c nhng chnh sch c th khc
nhau i na th chng vn ng theo nhng quy lut chung v chu s chi phi ca hai
xu hng c bn l: Thng mi t do (Free Trade) v Thng mi bo h(Protective
Trade).
S khc nhau c bn gia Thng mi t do v Thng mi bo h:
Thng mi t do
Khi
nim

- L s ni lng, mm ha s can thip ca

Nh nc hay Chnh ph vo lnh vc bun
bn quc t.

- Qu trnh quc t ha i sng kinh t th

gii vi cp ton cu ha, khu vc ha.
- Lc lng sn xut pht trin vt ra
C s
ngoi phm vi bin gii quc gia.
- Phn cng lao ng quc t pht trin c b
rng ln b su.

Mc
tiu
Cch
thc
tin
hnh
ch
yu

- Thc y m rng xut khu

- M rng th trng.
- Thc y tng trng kinh t quc t.
- To ra mt sn chi lnh mnh hn, cng
bng hn.
- Nh nc hoc Chnh ph p dng cc bin
php cn thit tng bc gim thiu
nhng cn tr hoc hn ch ca hng ro
thu quan, phi thu quan.

Thng mi bo h
- L s gia tng can thip ca Nh
nc hay Chnh ph vo lnh vc
bun bn quc t.
- S pht trin khng ng u v s
khc bit trong sn xut gia cc
quc gia.
- S chnh lch v kh nng cnh
tranh gia cc doanh nghip trong v
ngoi nc.
- Nguyn nhn lch s.
- Bo v ngnh cng nghip non tr.
- To nn ngun ti chnh cng cng.
- Khc phc mt phn tnh trng tht
nghip thong qua thc hin ch
thu quan bo h.
- Thc hin phn phi li thu nhp.
- Nh nc hay Chnh ph p nh
thu vo cc hng ha nhp khu,
tng cng hn ch hng ha nhp
khu bng cc hng ro thu quan
cng nhng phi thu quan.

Mc d hai chnh sch trn i nghch nhau nhng chng khng bi tr ln nhau m kt
hp cht ch vi nhau. Trn thc t chng song song tn ti v c cc Nh nc kt hp s
1

dng vi nhau. Vit Nam cng khng nm ngoi xu hng t do ha thng mi. Trong nhng
nm gn y, ng v Chnh ph khng ngng a ra cc chnh sch nhm a nc ta hi nhp
vi nn kinh t th gii. Vit Nam lin tc tham gia cc FTA (FTA c th hiu l hip nh
thng mi t do hoc Khu vc mu dch t do) nh:
-

Hip nh khu vc thng mi t do ASEAN(AFTA);

Hip nh thng mi t do ASEAN- Trung Quc (ACFTA);
Hip inh thng mi t do ASEAN- Hn Quc (AKFTA);
Hip inh i tc kinh t ton din ASEAN- Nht Bn (AJCEP);
Hip nh thng mi t do ASEAN Australia New Zealand (AANZFTA);
Hip nh thng mi t do ASEAN- n (AIFTA);
Hip inh thng mi t Vit Nam- EU
Vit nam gia nhp WTO

Trong khun kh cc hip nh thng mi t do, cc nc thnh vin v khu vc s tin

hnh ct gim v tin ti xa b hng ro thu quan v phi thu quan.
Trong 6 thng u nm 2012, B Ti chnh va ban hnh 4 Thng t tip tc thc hin
cam kt ct gim thu nhp khu ca Vit Nam trong khun kh cc khu vc thng mi t do
(FTA). Theo , bn biu thu nhp khu u i c bit ny bao gm cc mt hng Vit Nam
cam kt ct gim trong cc FTA ni trn, c phn loi theo cp 8 s v c xy dng trn
c s ph hp vi Danh mc hng ho Vit Nam nm 2012. Cc mc thu sut thu nhp khu u
i c bit c xy dng trn nguyn tc tun th cam kt k. Cc dng thu khng c trong
4 biu FTA ny l cc mt hng loi tr, thu sut thu nhp khu p dng l thu sut MFN ti
thi im khai bo t khai hng nhp khu. C th:
+ Thng t s 20/2012/TT-BTC ngy 15/2/2012 v ban hnh Biu thu nhp khu u i
c bit ca Vit Nam thc hin Hip nh i tc Kinh t ton din ASEAN-Nht Bn (vit
tt l AJCEP), c hiu lc thc hin k t ngy 1/4/2012. K t ngy 31/3/2012 tr v trc,
thu sut AJCEP vn c thc hin theo quy nh ti Thng t s 83/2009/TT-BTC ngy
28/4/2009 ca B Ti chnh.
+ Thng t s 21/2012/TT-BTC ngy 15/2/2012 v ban hnh Biu thu nhp khu u i
c bit ca Vit Nam thc hin Hip nh i tc Kinh t Vit Nam-Nht Bn (vit tt l
VJEPA) cho giai on 2012-2015, c hiu lc thi hnh k t ngy 1/4/2012. K t ngy
31/3/2012 tr v trc, thu sut VJEPA vn c thc hin theo quy nh ti Thng t s
158/2008/TT-BTC ngy 06/8/2009 ca B Ti chnh.
+ Thng t s 44/2012/TT-BTC ngy 16/3/2012 v ban hnh Biu thu nhp khu u i
c bit ca Vit Nam thc hin Khu vc Mu dch t do ASEAN-c-Niu Diln (vit tt l
AANZFTA) cho giai on 2012-2014, c hiu lc thi hnh k t ngy 30/4/2012. K t ngy
29/4/2012 tr v trc, thu sut AANZFTA vn c thc hin theo quy nh ti Thng t s
217/2009/TT-BTC ngy 17/11/2009 ca B Ti chnh.
+ Thng t s 45/2012/TT-BTC v ban hnh Biu thu nhp khu u i c bit ca Vit
Nam thc hin Khu vc Mu dch t do ASEAN-n (vit tt l AIFTA) cho giai on
2012-2014, c hiu lc thi hnh k t ngy 30/4/2012. K t ngy 29/4/2012 tr v trc, thu
sut AIFTA vn c thc hin theo quy nh ti Thng t s 58/2010/TT-BTC ngy 16/4/2010.
Theo nhiu in t s p mc thu mi nh camera truyn hnh s gim t 5% v 2%
vo nm 2014, mt s loi my quay k thut s thm ch s hng mc thu sut 0% sau hai
2

nm na. Cc thit b gia dng nh dng nh bp,chu ra, bn tm... cng gim t 19% vo
nm 2012 xung 14% vo nm 2014......
- Tuy nhin Vit Nam vn s dng kt hp Thng mi t do v Thng mi bo h,
c th nh:
+ Chnh sch bo h sn xut t trong nc thng qua hng ro thu quan.
+ Chnh sch bo h nng nghip.
+ Chnh sch bo h nhn hiu hng ha.
+ Chnh sch bo h cng ngh.
+ Chnh sch bo h quyn tc gi.
+
Mc d Vit Nam ang tin hnh t do ha thng mi nhng chng ta khng th xa b
hon ton thng mi bo h, tuy nhin ng v Chnh ph ta thc hin bo h mt cch c
chn lc gn lin vi cc iu kin v thi gian v khng gian nht nh. Thng mi bo h
nc ta khng ch mang tnh t v, h tr cho cc nghnh sn xut trong nc trong qu trnh
cnh tranh vi hng ha nc ngoi m cn phi to iu kin cho cc nghnh sn xut trong
nc vn ln cnh tranh thng li khng ch ni a m c th trng nc ngoi.

Cu 2. Phn tch vai tr ca u t quc t i vi nc nhn u t.

u t quc t l s dch chuyn ti sn nh vn, cng ngh, k nng qun l...t nc ny
sang nc khc kinh doanh nhm mc ch thu li nhun cao trn phm vi ton cu.
1.Vai tr ca u t quc t.
u t quc t thc cht l hot ng xut nhp khu t bn, trong doanh nghip
chuyn ti sn ra nc ngoi thc hin mt s n u t no vi mc ch kim li nhun.
Vai tr ca u t quc t i vi nc nhn u t:
a. Nc nhn u t l nc pht trin
- Gip gii quyt cc vn kh khn v kinh t v x hi trong nc. Trn thc t, vic
nhn c u t nc ngoi ( u t quc t m ch yu l tin) khng ch gii quyt vn
kh khn v kinh t m cn gp phn n nh tnh hnh x hi, ko theo nhiu ngun u t khc.
- Ci thin cn cn thanh ton. Vic nhn u t quc t s lm tng ln tin mt, ti sn,
hng ha gp phn ci thin cn cn thanh ton quc t.
- To cng n, vic lm mi. u t quc t s hnh thnh cc t chc, doanh nghip kinh
doanh nc nhn u t, ko theo nhu cu ngi lao ng tng ln, t gii quyt vn vic
lm cho nc nhn u t.
- To mi trng cnh tranh, thc y s pht trin ca kinh t v thng mi. u t quc
t mang tnh ton cu, ph bin do n to nn mt mi trng cnh tranh mnh m, tn ti
v pht trin cc nh u t buc phi nng cao tnh cnh tranh ca bn thn nhm cnh tranh vi
cc nh u t khc, t thc y s pht trin kinh t v thng mi ca nc s ti
- Gip hc hi kinh nghim qun l tin tin ca nc ngoi. Cc nh u t quc t n t
nhiu nc khc nhau, c nhng kinh nghip qun l khc nhau, vic nhn u t quc t khng

ch mang li li ch v mt kinh t m cn em li c hi hc hi, tip thu kinh nghim qun l

tin tin ca nc ngoi.
- Ngoi ra, vic nhn u t quc t cn gip tng thu ngn sch thng qua cc loi thu.
b. Nc nhn u t l nc ang pht trin v chm pht trin.
- Gii quyt vn thiu vn cho nhm nc ny. Hu ht cc nc ang pht trin v
chm pht trin u gp phi vn thiu vn do tch ly ni b thp hoc khng c tch ly.
iu hn ch quy m u t v i mi k thut gy ra tnh trng mt cn i trong xut
nhp khu, cn cn thanh ton thng xuyn b thiu ht, t nc thiu ngoi t. Vic thu ht
vn u t nc ngoi c th gii quyt c kh khn v kh nng tch ly vn thp v b p
cc khon thiu ht trong cn cn thanh ton.
- Gii quyt mt phn tnh trng tht nghip cc nc ny thng qua vic to ra cc
doanh nghip mi hoc tng quy m ca cc n v kinh t.
- Gp phn ci thin c cu kinh t theo hng cng nghip ha v a nn kinh t tham
gia phn cng lao ng quc t mnh m.
- Gip cc nc thuc nhm ny tip thu cng ngh tin tin, hc hi kinh nghip qun l
ca cc nh u t nc ngoi. cc nc ny,cng ngh thng lc hu, nng sut thp, rt t
kh nng pht trin cng ngh mi, hin i v tin tin. Mt khc, kh nng t nhp khu cng
ngh ca cc nc ny l rt hn ch. Do vy, u t quc t c kh nng khc phc c cc
tnh trng trn.
Tuy nhin, cc nc nhn u t quc t cng gp phi mt s tc ng tiu cc nh:
+ C th dn ti tnh trng khai thc ti nguyn thin nhin mt cch thi qu ,gy hu qu
i nhim mi trng mt cch nghim trng.
+ Gy ra s phn ha ,tng khong cch pht trin gia cc vng v gia cc tng lp dn
c vi nhau.
+ C th lm tng cc vn v t nn x hi,dch bnh.
+ C th b nh hng hoc l thuc vo nhng yu cu t pha ch u t.
2. Vai tr ca u t quc t i vi Vit Nam
Trong thi gian qua, u t quc t m c th l u t trc tip nc ngoi ng mt
vai tr rt quan trng trong s pht trin kinh t- x hi Vit Nam:
- ng gp ng k vo gia tr sn lng cng nghip- chim ti 36,4% gi tr sn lng
cng nghip( tng ng vi khu vc doanh nghip nh nc). Nghnh cng nghip nh nh:
dt mat, da giy chim 12,1%; sn xut vt liu xy dng, gm thy tin chim 9,7%; Thc phm,
ung chim 22,5%... v phn ln cc ngnh cng ngh cao nh sn phm in t, my tnh,
thit b vn phng, t, xe my u do doanh nghip FDI ( c vn u t nc ngoi ) sn xut.
- T nhng nm u ca thp nin 90 n nay, Khu vc FDI c tc tng gi tr sn
lng cng nghip nhanh hn cc khu vc khc ca nn kinh t, bnh qun giai on 1991-1995
l 23,3%; giai on 1996-2000 l 22,4%; giai on 2001-2003 l 15,6% ; Vn u t khu vc
FDI thc hin nm 2010 tng 157,5% so vi nm 2006, bnh qun mi nm thi k 2006-2010
tng 25,7%( Theo tng cc thng k http://www.gso.gov.vn). Mc d tc tng trng gim
xung qua cc giai on, nhng vn cn cao hn so vi mc tng gi tr sn lng cng nghip
khu vc doanh nghip nh nc v khu vc ngoi quc doanh.
4

- Gp phn y nhanh tc tng trng kinh t: ng gp vo GDP ca khu vc FDI

ngy cng tng, bnh qun giai on 2006-2010 l 18.1%.
ng gp ca khu vc FDI vo GDP
(Ngun: Tng cc thng k)
Nm
ng gp ca khu vc
FDI vo GDP (%)

2006

2007

2008

2009

2010

16.98 17.96 18.43 18.33 18.72

- B sung vo ngun vn u t v pht trin, gp phn quan trng to tin thc hin
chin lc cng nghip ha- hin i ha t nc. Bnh qun giai on 1995-202, FDI gp
24,5% tng s vn u th pht trin don x hi, t to ng lc cho vic khai thc c hiu
qu cc ngun lc trong nc. Nhng trong nhng nm gn y, t trng ngun vn u t ny
c xu hng gim do lng vn u t gim st. Mt khc, vi s ra i ca Lut Doanh nghip
(1/1/2000) to nn khun kh php l thun li cho du t ca khu vc t nhn trong nc.
ng gp ca u t nc ngoi vi vn u t pht trin giai on 1995-2003.

- Thc y xut khu, ci thin cn cn thanh ton, gp phn a nc ta tham gia hiu qu
phn cng lao ng quc t, thc y m rng kinh t i ngoi, hi nhp kinh t quc t, to
iu kin cho vic thc hin ng li i ngoi rng m a phng ha, a dng ha ca ng
v Nh nc ta.
- To cng n vic lm cho ngi lao ng: khu vc FDI gii quyt vic lm cho
645000 lao ng trc tip v 1,3 triu lao ng gin tip, trong c khong 6000 cn b qun
l, 25000 cn b k thut, ch tnh ring nm 2003, FDI gii quyt vic lm cho 45000 lao
ng. Cng vi vic gii quyt vic lm va em li thu nhp, trnh tay ngh, trnh qun l,
trnh khoa hc - cng ngh ca ngi lao ng khng ngng nng cao. V c bit, cc doanh
nghip c FDI thu ht nhiu lao ng n. y l iu kin quan trng nng cao cht lng
ngun lao ng Vit nam.
5

- Thc y sn xut, m rng th trng, pht cc nghnh dch v, nng cao nng lc cnh
tranh ca nn kinh t, chuyn dch c cu theo hng cng nghip ha -hin i ha, to nng
sut lao ng cao, tng bc a nn kinh t nc ta chuyn bin theo hng kinh t th trng
hin i.
Nn kinh t pht trin theo hng cng nghip ha hin i ha phi th hin t trng
khu vc II ( cng nghip v xy dng) trong GDP ngy cao hn hn khu vc I( gm cc nghnh
khai thc t nhin:nng lm ng nghip). iu ny ang din ra nc ta, nu nh nm 1990
khu vc I chim 22,67% th n nm 2003 t l ny l 21,83% v 39,95%. y l s dch chuyn
kinh t rt n tng gia khu vc II v khu vc I.
Mt khc, lnh vc c s tham gia ca FDI trong cng nghip Vit Nam trong nhng nm
qua c tc tng trng cao hn trong khu vc cng nghip trong nc. Do , t trng ca
khu vc c vn u t nc ngoi ngy cng chim t trng cao hn trong nghnh cng nghip
nc ta.
- ng gp vo ngn sch ca khu vc FDI ngy cng tng. C th:
Nm

1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003

ng 128
gp

195

263

340

370

271

280

373

460

500

Ngun: Tng cc thng k

Bnh qun FDI ng gp khong 7% ngn sch hng nm.
III. Ti liu tham kho
-

Bi ging Kinh t Quc t - Trng H KTKT CN

Cng thng tin in t B ti chnh - http://www.mof.gov.vn

Tng cc thng k - http://www.gso.gov.vn

B k hoch v u t - http://www.mpi.gov.vn