Professional Documents
Culture Documents
WindowsXpKsiegaEksperta (Helion) (Kopsow) PDF
WindowsXpKsiegaEksperta (Helion) (Kopsow) PDF
v,
wi
iniiini
liilhc
Jtt.n
Spis treci
O Autorze
Wprowadzenie
Cz I Architektura i instalacja
Rozdzia 1. Windows XP Professional od rodka
Architektura systemu Windows XP: tryb jdra i tryb uytkowy
Tryb jdra a warstwa uniezalenienia od sprztu
Pami chroniona i jdro
I'sugi rezydentne
Jak dziata pami wirtualna
Wielozadaniowo i wieloprocesowo rwnolega
Co to jest DircctX?
19
21
23
25
26
27
29
29
30
36
37
39
39
41
41
43
43
44
44
45
47
49
49
50
53
55
55
56
56
58
61
63
65
65
67
67
70
71
72
72
73
73
73
74
75
76
76
77
81
81
82
82
84
85
85
85
86
86
89
89
93
94
104
104
104
106
106
1 10
112
112
113
114
114
1 16
116
117
119
120
121
121
121
Spis treci
123
123
124
125
127
128
128
131
131
133
134
135
138
138
139
139
139
140
140
140
140
142
143
143
145
145
146
147
148
151
151
152
152
153
154
156
156
157
157
157
157
158
159
159
160
161
164
164
166
167
168
169
171
171
172
173
174
175
176
177
178
179
183
186
189
189
191
192
195
196
197
198
199
199
200
201
202
203
203
203
204
205
206
206
207
208
208
208
210
214
217
218
218
221
Spis treci
Odbieranie i wysyanie wiadomoci
Tworzenie wiadomoci
Zaczanie plikw do wiadomoci e-mail
Wysyanie wiadomoci
Masz wiadomo, czyli jak odczytywa przychodzce wiadomoci
Drukowanie wiadomoci e-mail
Odpowiadanie i przesyanie wiadomoci e-mail
Konfigurowanie opcji aplikacji Outlook Express
Zakadka Oglne
Zakadka Czytanie
Zakadka Potwierdzenia
Zakadka Wysyanie
Zakadka Redagowanie
Zakadka Podpisy
Zakadka Pisownia
Zakadka Zabezpieczenia
Zakadka Poczenie
Zakadka Konserwacja
Tworzenie filtrw i blokowanie niechcianych wiadomoci
Korzystanie z Ksiki adresowej
Tworzei.ie folderw w Ksice adresowej
Dodawanie nowych kontaktw w Ksice adresowej
Krz; :. anie z grup w Ksice adresowej
Sortowanie i drukowanie informacji z Ksiki adresowej
Korzystanie z folderw programu Outlook Express
Tworzenie nowych folderw pomaga porzdkowa wiadomoci
Importowanie i eksportowanie wiadomoci
Szukanie wanych wiadomoci w folderach
Zarzdzanie kontami uytkownikw w programie Outlook Express
Tworzenie konta grup dyskusyjnych
Subskrypcje i rezygnacja z subskrypcji grup dyskusyjnych
Czytanie wiadomoci z grup dyskusyjnych
Wysyanie wiadomoci grup dyskusyjnych
224
224
225
225
226
226
226
227
227
229
230
231
231
233
234
234
236
237
238
239
240
241
243
244
245
245
245
246
248
249
250
251
252
253
255
256
257
257
259
260
261
262
10
263
264
264
265
267
268
271
272
275
277
278
279
280
280
281
282
283
283
285
288
289
292
294
295
296
298
298
301
301
302
302
305
305
307
308
313
318
319
319
320
320
321
322
322
325
325
328
328
Spis treci
Data, godzina, jzyk i opcje regionalne
Opcje uatwie dostpu
Pomoc i obsuga techniczna
11
328
329
329
331
332
332
335
335
336
338
339
339
341
341
342
343
345
346
347
348
349
350
353
355
356
357
358
359
359
361
365
366
367
368
368
369
370
373
375
376
377
378
381
382
382
383
12
385
385
387
388
395
396
396
396
397
397
400
40(1
402
403
405
406
407
409
409
409
410
412
415
416
417
418
419
419
420
424
425
427
428
429
430
433
435
436
437
438
439
441
441
442
443
443
444
Spis treci
Zarzdzanie poszczeglnymi procesami
Zmiana priorytetu procesu
Koczenie procesw i Zamykanie drzewa procesw
Menu Opcje zakadki Procesy
Zakadka Wydajno jako rdo informacji o wydajnoci systemu
Analiza pracy karty sieciowej za pomoc zakadki Sie
13
445
446
447
448
449
451
453
454
455
456
460
461
462
463
464
465
466
468
469
469
469
473
474
476
476
476
480
483
484
484
485
485
487
487
487
487
489
490
492
493
496
497
502
513
516
517
517
14
519
521
525
525
528
529
530
532
536
537
538
539
540
542
544
545
548
548
549
549
552
553
554
554
556
558
560
563
564
567
568
569
569
569
570
572
574
579
579
581
582
586
587
588
589
589
590
Spis treci
15
591
591
592
592
596
597
597
599
601
601
601
602
603
605
606
606
606
608
608
610
610
610
611
614
615
615
616
619
620
622
622
625
626
626
627
628
628
629
630
631
631
632
634
634
635
16
Cz IV Multimedia
Rozdzia 27. Przegld funkcji mulimedialnych systemu Windows XP
Nowa wersja programu Windows Media Player
Nowe katalogi nie tylko Moje dokumenty!
Katalog Moja muzyka
Katalog Moje wideo
Katalog Moje obrazy
Umieszczanie fotografii i filmw w Internecie
Ogldanie pokazu slajdw
Zamawianie odbitek za porednictwem Internetu
Wypalanie pyt CD w systemie Windows XP
Wypalanie pyty CD
Pyta Microsoft Plus! dla Windows XP
Oprogramowanie oferowane przez innych producentw
637
639
640
641
641
641
642
643
643
643
644
645
647
648
649
649
650
653
654
654
655
656
656
657
657
661
665
665
667
667
671
672
672
673
674
676
676
677
677
677
679
679
680
680
681
682
684
685
685
Spis treci
Tuner radiowy
Nagrywanie muzyki
Karnacje
Opcje programu
Zakadka Odtwarzacz
Zakadka Kopiuj utwr muzyczny
Zakadka Urzdzenia
Zakadka Wydajno
Zakadka Biblioteka multimediw
Zakadka Wizualizacje
Zakadka Typy plikw
Zakadka Sie
Dodatki
Dodatek A Podstawowe informacje o protokole TCP/IP
17
686
687
689
690
690
692
693
694
695
696
696
697
699
701
Protok TCP/IP
Protok IP
Adresowanie w protokole IP
Protok IP uatwia wyszukiwanie komputerw w sieci
Notacja dziesitna w adresach IP
Klasy adresw IP
Maski podsieci
Rola portw w poczeniach
Porty TCP i UDP
Protok TCP
Potrjna weryfikacja zgodnoci umoliwia nawizanie sesji TCP
Okna przesuwne
Koczenie sesji protokou TCP
Protok datagramw uytkownika
Protok komunikatw kontrolnych internetu
Protok rozrniania adresw
Protokoy SLIP i PPP
Protok SLIP
Protok PPP
System nazw domen
Protok DHCP
Usuga WINS
Wirtualne sieci prywatne
Rozwizywanie problemw zwizanych z protokoem TCP/IP
Polecenia ping i tracert
Korzystanie z polecenia ipconfig w celu obejrzenia konfiguracji protokou IP
Polecenie netstat
Polecenie route
Polecenie nslookup
702
702
704
705
707
709
713
715
715
716
717
719
719
720
720
721
721
722
722
722
723
724
725
726
726
729
730
731
731
733
733
734
737
737
18
Skorowidz
739
739
740
740
742
743
745
746
747
748
751
753
753
754
754
754
755
756
757
758
759
759
760
761
763
764
765
766
766
768
769
770
771
772
773
773
774
775
776
776
777
777
778
778
779
779
781
O Autorze
Terry Ogletree jest konsultantem, ktry od wielu lat styka si z systemami operacyjnymi
Windows, jak rwnie Unix, Linux i OpenVMS. Obecnie wsppracuje /. firm Computer
Merchant of Novell {http://www.tcml.com). Jest autorem wielu ksiek, np. Rozbudowa
i naprawa sieci wedug Scotta Muellera", Firewall w praktyce" i Windows NT 4.0
Networking". Wspautor wielu ksiek m.in. Nagrywanie dyskw CD dla opornych".
Moesz napisa do niego na adres two@twoinc.com lub odwiedzi jego witryn http://
www.twoinc.com. Wszystkie uwagi na temat niniejszej ksiki bd mile widziane!
Dzikuj rwnie Michaelowi D. Parrotowi i ludziom z firmy Associates of Raleigh, NC,
ktrzy pomagali mi w zmaganiach z przeciwnociami, dbajc o to, abym mia czas na
pisanie. Dzikuj rwnie Angelowi Simeo i Johnowi Rouge'owi z firmy The Computer
Merchant, ktrzy dawali mi zatrudnienie przez wiele lat i zachcali mnie do inwestowania
czasu w pisanie.
Na koniec chciabym podzikowa rodzicom i rodzinie za wspieranie mnie w tym i innych
przedsiwziciach pisarskich, nad ktrymi pracowaem przez wiele lat.
Wprowadzenie
Przez wiele lat Microsoft sprzedawa dwa zestawy systemw operacyjnych pod wsplnym
szyldem Windows. Poczwszy od Windows 95 i Windows 98, a po Windows Me, byy
to niedrogie systemy operacyjne przeznaczone zarwno do uytku domowego, jak i pracy
biurowej. Na rynku serwerw i stacji roboczych Microsoft oferowa systemy Windows
NT i Windows 2000. Ale obsuga dwch rnych rodzin systemw operacyjnych zacza
stwarza uytkownikom problemy, gdy aplikacje dziaajce w Windows 95/98/Me nie
chciay wsppracowa z Windows NT/2000. Wynikao to z faktu, i systemy Windows
95/98/Me byy zbudowane na podstawie innego jdra systemu ni systemy Windows
NT/2000. A jak wiadomo, jdro systemu to jego serce i najwaniejsza cz.
Windows XP powsta jako poczenie cech, z ktrych uytkownicy byli tak zadowoleni
w systemach Windows 9x ze stabilnym jdrem systemw Windows NT i Windows 2000.
Oprcz tego Windows XP posiada wiele waciwoci, ktre sprawiaj, e jest jednym
z najchtniej kupowanych systemw operacyjnych na rynku. Stabilno jdra Windows
NT/2000 sprawia, e system nie jest podatny na zawieszenie, a wiele aplikacji w tym
rodowisku dziaa szybciej ni dotychczas. Poniewa programici bd teraz pisa aplikacje
tylko dla jednego jdra systemu, pozwoli to na wypuszczenie na rynek wikszej liczby
programw. Windows XP posiada wiele nowych moliwoci, szczeglnie w zakresie
obsugi multimediw, tote na rynku pojawi si z pewnoci wiele aplikacji wykorzystujcych moliwoci nowego systemu operacyjnego.
Niniejsza ksika jest podzielona na pi czci. W czci I poznasz techniczne szczegy
dziaania systemu operacyjnego, jak na przykad sposb obsugi pamici wirtualnej przez
jdro systemu czy wielozadaniowo. Wiele szczegw dziaania umoliwiajcych
rwnolege uruchamianie kilku aplikacji oraz korzystanie przez wielu uytkownikw
z jednego komputera jest ukrytych przed wzrokiem uytkownika. W czci I dowiesz
si rwnie wszystkiego, co powiniene wiedzie, zanim rozpoczniesz instalowanie
systemu operacyjnego Windows XP. Jeli nie jeste jeszcze szczliwym posiadaczem
systemu Windows XP, ta ksika pomoe Ci podj decyzj, czy chcesz nim zosta.
Cz I przeprowadzi Ci krok po kroku przez proces instalacji systemu. Ostatni rozdzia
czci I omawia dostpne sposoby rwnolegej instalacji systemu na duej liczbie komputerw. Informacje zawarte w tym rozdziale bd szczeglnie przydatne dla administratorw zarzdzajcych sieci w duych firmach.
W czci II dowiesz si, co tak naprawd si dzieje, kiedy uruchamiany jest komputer,
poznasz rwnie nowy pulpit systemu Windows XP i sposoby jego konfigurowania.
Microsoft woy wiele wysiku w przygotowanie nowego pulpitu, wic koniecznie
przeczytaj ten rozdzia, jeli chcesz by prawdziwym ekspertem w tej dziedzinie. Cz II
zawiera rwnie informacje na temat opcji uatwie dostpu dla osb niepenosprawnych,
22
Cz I
Architektura i instalacja
Rozdzia 1.
Windows XP Professional
od rodka
W tym rozdziale:
Architektura systemu Windows XP: tryb jdra i tryb uytkowy
Pami chroniona i jdro
Usugi rezydentne
Wielozadaniowo i wieloprocesowo rwnolega
Co to jest DirectX?
System operacyjny Windows XP Professional najnowsza wersja z rodziny systemw
operacyjnych Windows to rzeczywicie zupenie nowe zjawisko. Windows XP Professional to technologia budowana i szlifowana od czasu, kiedy to wiele lat temu po raz
pierwszy pojawi si na rynku Windows NT. W dzisiejszych czasach mamy rodowiska
wielozadaniowe dla stacji roboczych, ktre pozwalaj na zwikszenie wydajnoci.
W nowym systemie Windows XP nowy jest nie tylko elegancki pulpit, ale rwnie obsuga
wielu urzdze i zgodno z kodem rdowym zarwno systemw Windows 9x, jak
i Windows NT/2000. Dziki temu nowy system pozwala na uruchamianie tych samych
aplikacji zarwno w biurze , jak i w domu. Dziki nowym narzdziom Przywracanie
systemu (z ang. System Restore) i Przywr sterownik (z ang. Device Driver Rollback)
pozbdziesz si rwnie blu gowy, ktry miae podczas instalacji nowych urzdze
i oprogramowania.
W tym rozdziale zaczniemy od podstaw systemu Windows XP, czyli w jaki sposb zapewnia on tak duy obszar pamici pozwalajc jednoczenie uruchamia wiele aplikacji.
Jest to podstawowa zaleta wikszoci nowoczesnych systemw operacyjnych, pracujcych
na komputerach mainframe. Teraz moesz mie to wszystko na stacji roboczej w biurze,
a nawet na komputerze domowym.
Podstawowe elementy systemu Windows XP, o ktrych przeczytasz w tym rozdziale, to:
Pami chroniona system Windows XP wykorzystuje moliwo pracy jednostki
centralnej w dwch trybach: trybie jdra i trybie uytkownika. Wikszo funkcji
systemu operacyjnego jest zdefiniowana w trybie jdra i jest to cz systemu
26
Cz I Architektura i instalacja
27
systemu operacyjnego odpowiedzialna za takie podstawowe segmenty systemu operacyjnego, jak pami wirtualna oraz kolejkowanie dziaania aplikacji. Kod systemu operacyjnego uruchamiany (wykonywany) w trybie jdra ma bezporedni dostp do zasobw
sprztowych i pamici komputera. Czasem mona spotka okrelenie tego trybu jako
tryb uprzywilejowany (z ang. privilleged mod). Jako e Windows XP Executive Services
dziaaj w trybie jdra, ochraniaj one pami systemow przed dostpem przez aplikacje
prbujce zapisywa w zarezerwowanych obszarach pamici, co mogoby doprowadzi do
bdnego dziaania.
Usugi rezydentne (z ang. Executive Services) dziaaj w trybie jdra i mog wykonywa
dziaania niedozwolone dla aplikacji uytkowych. Na przykad, jeli aplikacja prbuje
odczyta dane z dysku, nie siga ona bezporednio do dysku fizycznego. Zamiast
tego uywa elementu zarzdzania operacjami wejcia-wyjcia (z ang. input/output)
usug rezydentnych, ktry wykonuje zadanie zlecone przez aplikacj.
Tryb uytkownika (z ang. user mod) to obszar, w ktrym dziaaj programy uytkowe,
zarzdzany przez elementy jdra. Na przykad jdro systemu jest odpowiedzialne za przydzia aplikacjom potrzebnej pamici. Aplikacje wystawiaj dania przydziau pamici
do jdra systemu poprzez wywoywanie funkcji systemowych. Dziki temu kod trybu
jdra systemu Windows XP zarzdza prac aplikacji i, jeli to konieczne, moe przerwa
jej dziaanie.
28
Cz I Architektura i instalacja
Rysunek 1.1.
System Windows XP
jest zbudowany
na podstawie
architektury warstwowej,
ktra chroni kluczowe
elementy systemu
przed bezporednim
dostpem aplikacji
Aplikacje 16-bitowe
Tryb zgodnoci
aplikacji
Podsystem
Aplikacje Win32
Podsystem
Win32
Windows on Windows
)W)
Tryb uytkownika
Tryb jdra
Usugi rezydentne
Meneder
operacji
wejcia/
wyjcia
Meneder
obiektw
Sterowniki
urzdze
Meneder
zabezpiecze
Meneder
procesw
Narzdzie
uruchamiania
procedur
lokalnych
Warstwa uniezalenienia
od sprztu (HAL)
Meneder
pamici
wirtualnej
WM2&GDI
Sterowniki
kart graficznych
Urzdzenia komputera
29
Usugi rezydentne
Usugi rezydentne (z ang. executive services) to nazwa nadana zestawowi rnorodnych
elementw stanowicych podstawy systemu operacyjnego. Podstawowe usugi oferowane
przez jdro obejmuj:
Meneder pamici wirtualnej (z ang. Virtual Memory Manager) element
odpowiedzialny za zarzdzanie wirtualn przestrzeni adresw o rozmiarze
4 GB dostpn dla kadego procesu, jak rwnie adresowanie w pamici fizycznej
wszystkich obszarw pamici potrzebnych w dowolnej chwili systemowi
operacyjnemu lub aplikacji.
30
Cz I Architektura i instalacja
31
Stronicowanie pamici
Sposoby zarzdzania pamici wirtualn w systemie Windows XP mog pocztkowo
wydawa si skomplikowane, ale w rzeczywistoci jest to prosta sztuczka pozorujca
dostpnoci pamici o rozmiarze 4 GB, podczas gdy fizycznie komputer ma zainstalowane
duo mniej pamici fizycznej. Naley pamita o kilku bardzo istotnych rozwizaniach
uywanych przy obsudze pamici wirtualnej na zasadzie stronicowania:
32-bitowe adresowanie pamici wirtualnej,
katalog stronic,
tablica stronic,
ramka stronic,
Translation Lookaside Buffers,
pliki stronicowania.
32
Cz I Architektura i instalacja
strona musi zosta wczytana do pamici i dopiero wtedy dane bd dostpne dla aplikacji.
Najpierw przyjrzymy si, w jaki sposb adres 32-bitowy jest wykorzystywany do odszukania jednego bajtu danych, a nastpnie jak strony pamici s wczytywane do pamici
z pliku stronicowania.
Na rysunku 1.2 pokazano, w jaki sposb adres jest dzielony na trzy osobne segmenty,
z ktrych kady ma swoje przeznaczenie.
Rysunek 1.2.
32-bitowy adres
skada si z trzech
segmentw
Adres 32-bitowy
Offset w katalogu
stronic (10 bitw)
||
12
22
31
Offset w tablicy
stronic (10 bitw)
||
Offset w ramce
stronic (12 bitw)
Rysunek przedstawia trzy segmenty adresu, ktre odpowiadaj offsetom w katalogu stronic
(z ang. page directory), tablicy stronic (z ang. page table) i ramce stronic (z ang. page
frame). VMM wykonuje kilka krokw w celu zlokalizowania biecej ramki stronic, ktra
jest biec stronic danych aplikacji.
Katalog stronic
Pierwsze 10 bitw adresu okrelanych jest jako offset w katalogu stronic (z ang. page
directory offset). Katalog stronic to stronica pamici, ktra jak wiadomo ma rozmiar
4 096 bajtw. Kady wpis w katalogu stronic ma rozmiar czterech bajtw i jest okrelany
jako wpis w katalogu stronic (z ang. page directory entry PDE). atwo obliczy, e pojedynczy katalog stronic moe przechowywa do 1 024 PDEs (1 024x4 = 4 096 bajtw).
Kady wpis jest offsetem w kolejnej strukturze zwanej tablic stronic (z ang. page table).
Kady proces uruchomiony w systemie operacyjnym Windows XP posiada swj wasny
katalog stronic. Moe to si wydawa ogromnym marnotrawstwem pamici, ale jak si
zaraz przekonamy, sposb, w jaki VMM zarzdza pamici, potrafi obsuy ogromn
ilo katalogw pamici. Poniewa kady proces ma wasny katalog stronic, to wszystkie
procesy mog uywa tego samego zakresu adresw. Poniewa adresy s wirtualnymi
wskanikami i VMM zajmuje si przepisywaniem biecych danych pomidzy plikiem
stronicowania a pamici fizyczn, konkretny adres 32-bitowy wykorzystywany przez
proces nie wskazuje na ten sam bajt danych co identyczny adres wykorzystywany przez
inny proces. Kady proces ma wasny zbir danych, do ktrych odwouje si, wykorzystujc zakres adresw zarzdzanych przez VMM systemu Windows XP.
Tablica stronic
Po tym, jak pierwsze 10 bitw 32-bitowego adresu zostao wykorzystanych do znalezienia wpisu w katalogu stronic, warto odczytana z tego miejsca jest wykorzystywana
do znalezienia kolejnej struktury zwanej tablic stronic (z ang. page table). Ponownie
jest to struktura stronicy o rozmiarze 4 096 bajtw skadajca si z wpisw zwanych
wpisami w tablicy stronic (z ang. page table entries PTEs), z ktrych kady ma rozmiar
czterech bajtw.
33
Ramka tablic
Nareszcie dotarlimy do miejsca w pamici, gdzie przechowywane s rzeczywiste dane.
Naley pamita, e cay czas mwimy o pamici wirtualnej, a nie fizycznej. Kiedy VMM
znalaz w kocu ramk stronic, wykorzystuje ostatnie 12 bitw 32-bitowego adresu do
wyszukania bajtu danych w ramce stronic, na ktry wskazuje adres. Poniewa ostatnia
cz adresu ma rozmiar 12 bitw, moe by wykorzystana do wskazania konkretnych
bajtw w ramce stronic. Ostatnie 12 bitw adresu nie wskazuj ju na kolejn struktur
procesu stronicowania, ale s offsetem w biecej stronicy pamici zawierajcej rzeczywiste
dane uytkownika lub aplikacji. Dlatego istnieje moliwo zaadresowania kadego
bajtu w ramce stronic osobno. Pamitaj, e wpisy PDE w katalogu stronic (z ang. page
directory entry) i PTE w tablicy stronic (z ang. page labie eniry) maj dugo 10 bitw
i s uywane do wskazywania czterobajtowych wpisw w kolejnej strukturze procesu stronicowania, natomiast 12-bitowy fragment adresu pozwala VMM adresowa poszczeglne
bajty w ramce stronic.
Rysunek 1.3 przedstawia proces wykorzystywania wskanikw do znalezienia wpisu
w tablicy stronic, ramce stronic i biecego bajtu danych w ramce stronic.
Rysunek 1.3.
Wpis w katalogu stronic
wskazuje tablic stronic,
a wpis w tablicy stronic
wskazuje ramk stronic
Ramka
Tablica
stronic
Katalog
stronic
stronic
ierwsze 10 bitw
PDE
PTE
wskazuje wpis
- PDE
PTE
w katalogu stronic
PDE
PTE
9 10 11 12
itd.
13 14 15 16
itd.
\
\
/
/
\
\
Tablica
stronic
PTE
Kolejne 10 btw
wskazuje wpis
w wybranej
tablicy stronic
PTE
PTE
itd.
Tablica
stronic
PTE
PTE
PTE
itd.
1 2
...4096 bajtw
Ostatnie 12 bitw
wskazuje
konkretny bajt
w ramce stronic
34
Cz I Architektura i instalacja
Jak wida na rysunku 1.3, wpisy w katalogu stronic nie wskazuj na wpisy w tablicy
stronic, ale na konkretn tablic stronic, ktrych kady proces moe utworzy bardzo
duo, w zalenoci od przydzielonego mu obszaru pamici. Wpis w tablicy stronic nie
wskazuje na konkretny wpis w ramce stronic, ale na ramk stronic zawierajc poszukiwany wpis. Pozostae 12 bitw 32-bitowego adresu pozwala wskaza konkretny bajt
danych w ramce stronic.
Czy to nie jest proste? Ale poczekaj, to jeszcze nie wszystko...
Plik stronicowania
Wikszo komputerw nie jest wyposaona w 4 GB pamici fizycznej. Dlatego te VMM
musi stwierdzi, czy stronica zawierajca dane jest w danej chwili dostpna w pamici,
czy te jest przechowywana w pliku stronicowania na dysku. Dzieje si tak, gdy PTE
wskazuje na ramk stronic, ktra w danej chwili nie jest obecna w pamici fizycznej.
W takiej sytuacji pojawia si tak zwany bd stronicowania (z ang. page-fault). Oznacza
to, e stronica pamici, na ktra wskazuje PTE, musi dopiero zosta wczytana do pamici
fizycznej. Jeli caa dostpna pami jest w danej chwili zapeniona danymi, to VMM
musi wybra inn stronic pamici, ktr przepisze do pliku stronicowania, aby w to
miejsce wczyta stronic, do ktrej wystpio odwoanie. W caej operacji bierze udzia
procesor. Po wczytaniu do pamici stronicy, do ktrej odwoywaa si aplikacja, procesor
kontynuuje proces stronicowania i dane zwracane s do aplikacji.
Zarwno rozwizanie dzielenia 32-bitowego adresu w celu wyszukiwania danych, jak
i rozwizanie przepisywania danych pomidzy plikiem stronicowania a pamici fizyczn,
s rozwizaniami atwymi do zrozumienia. Jest jednak jeszcze jedna rzecz w catym
procesie, na ktr powiniene zwrci uwag. Istnieje moliwo, e wszystkie biece
stronice znajduj si w pliku stronicowania. W takiej sytuacji pojawi si trzy bdy
stronicowania, zanim uda si dotrze do biecych danych: jeden przy wczytywaniu
stronicy katalogu stronic, drugi przy wczytywaniu tablicy stronic i ostatni przy wczytywaniu
ramki stronic zawierajcej potrzebne dane.
35
Opis
Stronica bya zmieniana, ale dane nie zostay przepisane do pliku stronic
Aby zachowa kontrol nad zmianami statusu stronic pamici fizycznej, baza danych ramek
stronic jest czci obszaru pamici kontrolowanego przez jdro systemu zwanego obszarem nie stronicowanym (z ang. nonpaged pool). Katalogi stronic, tablice stronic i stronice
danych mog by przesyane do pliku stronic w celu zwolnienia miejsca dla innych
stronic, ale stronice wchodzce w skad obszaru niestronicowanego zawsze s obecne
w pamici fizycznej.
Bieca organizacja bazy danych ramek stronic jest zestawem powizanych list, ktre
grupuj stronice w oparciu o ich status. Oznacza to, e jeli VMM ma odszuka trzy kolejne
wolne stronice potrzebne dla procesu, moe to zrobi korzystajc z listy wolnych stronic.
Jeli VMM chce zapisa stronic danych do pliku stronic, aby zrobi miejsce do przepisania innej stronicy, moe poszuka stronic zmienionych (takich, ktrych zawarto
bya modyfikowana od przepisania z pliku stronic) a nastpnie przerzuci takie stronice
do pliku stronic.
Innym istotnym rozwizaniem wynikajcym z bazy danych ramek stron jest wskanik
do PTE, ktry odzwierciedla aktualn lokalizacj stronicy w pamici fizycznej. W ten
sposb VMM moe stwierdzi, ktry proces korzysta z danej stronicy pamici fizycznej.
Kady program ma dostp do ogromnej przestrzeni adresowej, w ktrej proces moe
by wykonywany. W rzeczywistoci to VMM zajmuje si tumaczeniem wirtualnych adresw procesu na adresy fizycznej pamici komputera.
36
Cz I Architektura i instalacja
Wielozadaniowo
i wieloprocesowo rwnolega
MS-DOS i inne proste systemy operacyjne pozwalaj na uruchomienie tylko jednego
programu w danej chwili. Wielozadaniowe systemy operacyjne (z ang. multitasking operating systems) pozwalaj na jednoczesne uruchamianie wielu programw. W systemie
z jedn jednostk centraln tylko jeden proces jest aktywny w danej jednostce czasu.
Procesy mog by dzielone na sekwencje instrukcji zwane wtkami (z ang. thread), ktre
nastpnie mog by uruchamiane rwnolegle z innymi zadaniami potrzebnymi do dziaania aplikacji. Kady wtek ma przydzielony z pozoru bardzo krtki odcinek czasu mierzony w milisekundach, w ktrym to czasie wtek jest wykonywany. Naley jednak
uzmysowi sobie, e dzisiejsze jednostki centralne mog wykonywa miliony operacji
na sekund, wic nawet bardzo may fragment czasu przydzielony wtkowi danego programu jest wicej ni wystarczajcy do wykonania zleconego zadania.
W systemie jednoprocesorowym tylko jeden wtek moe by wykonywany w danej chwili
przez jednostk centraln. Niezwykle istotna jest metoda zastosowana przy podziale
czasu procesora pomidzy wtki rnych procesw. Na przykad w systemie Windows 3.1
zastosowano wielozadaniowo bez wywaszczania (z ang. nonpreemptive multitasking).
Metoda ta polega na przydzieleniu czasu procesora dla danego zadania na czas potrzebny
do cakowitego wykonania zadania, nastpnie zadanie oddaje zasoby procesora nastpnemu zadaniu oczekujcemu w kolejce. Oczywicie jeli dziaajcy program nie chce
przekaza procesora nastpnemu programowi oczekujcemu w kolejce, to komputer zawiesi
si. W systemie korzystajcym z wielozadaniowoci z wywaszczaniem, jakim to systemem jest Windows XP, system operacyjny decyduje o tym, w jaki sposb czas procesora
jest przekazywany kolejnym zadaniom.
System operacyjny przydziela kademu wtkowi procesu okrelony przedzia czasu, w ktrym moe by uruchomiony i po ktrym musi przekaza kontrol nad jednostk centraln.
W tym momencie system operacyjny zapisuje dane potrzebne do kontynuowania dziaania procesu w przyszoci. Proces przeczania pomidzy wtkami procesw nazywa
si przeczaniem kontekstw (z ang. context switching) i ma miejsce miliony razy w cigu
sekundy w dzisiejszych szybkich jednostkach centalnych.
Poniewa dziaaniem procesora steruje system operacyjny, a nie aplikacja, wielozadaniowo z wywaszczaniem pozwala unikn sytuacji, kiedy bd jednej aplikacji powodowa zawieszenie si caego systemu. Na przykad jeli w Windows XP aplikacja z takiego
lub innego powodu zawiesi si, zawsze mona przywoa Menedera zada i zabi"
taki proces. Dzieje si tak, poniewa Windows XP korzysta z technologii zwanej priorytetyz,acj (z ang. prioritiz.ation), ktra polega na przydzielaniu niektrym procesom
wyszego priorytetu w dostpie do jednostki centralnej. Meneder zada ma wysoki priorytet, dlatego moe by przywoany bez wzgldu na to, jakie zadanie jest w danej chwili
wykonywane.
Jak wida, przez uycie koncepcji wtkw podczas pisania aplikacji mona przyspieszy
jej wykonywanie. Zamiast czeka na pojawienie si jakiego wydarzenia zewntrznego.
37
proces moe zaplanowa, aby wtek czeka na nadejcie zdarzenia i kontynuowa wykonywanie innych wtkw, ktrych dziaanie nie jest zalene od wtku czekajcego na
nadejcie zdarzenia. Jest to szczeglnie przydatne podczas wykonywania operacji wejcia-wyjcia czy te operacji sieciowych, kiedy to dziaanie procesu moe by kontynuowane, podczas kiedy wtek oczekuje na przesanie do buforu danych z podsystemu
wejcia-wyjcia.
W systemie wieloprocesorowym wyposaonym w wicej ni jedn jednostk centraln
rozdzielenie wtkw jednego procesu pomidzy kilka procesorw jest zadaniem bardzo
prostym, przez co mona uzyska jeszcze wiksz szybko pracy. Chocia systemy
wieloprocesorowe s najczciej uywane jako serwery w rodowiskach sieciowych,
rwnie wysokiej jakoci stacje robocze mog by wyposaone w wicej ni jeden procesor w sytuacjach, gdy wykonywanych jest bardzo duo oblic/.e.
Co to jest DirectX?
Kiedy system Windows NT po raz pierwszy pojawi si na rynku, wikszo urzdze
graficznych, podobnie jak innych elementw sprztowych, takich jak pami, karty sieciowe
itd., byo obsugiwanych przez jdro systemu, a czas odpowiedzi by znacznie duszy
ni w komputerze z systemem MS-DOS, gdzie aplikacje mogy bezporednio obsugiwa na
przykad sterowniki karty graficznej. Aby poprawi t niedogodno i umoliwi dziaanie
szybkich urzdze graficznych, do systemu operacyjnego doczono DirectX. Windows XP
obsuguje DirectX w wersji 8, ktry zbudowany jest z nastpujcych elementw:
DirectX Graphics czy w sobie elementy wczeniej znane jako Microsoft
DirectDraw i Microsoft Direct3D. Uatwia to prac programisty przy tworzeniu
niezwykych gier i grafik, ktre sprawiaj, e Windows XP jest wspania platform
dla programw zorientowanych graficznie.
Direct Audio ten element pakietu DirectX rwnie jest poczeniem elementw
znanych wczeniej jako Microsoft DirectSound i Microsoft DircctMusic w zcze
programowe aplikacji (z ang. applications programming interface AP/),
przez co pisanie aplikacji audio stao si atwiejsze dla platformy Windows XP.
Microsoft Directlnput funkcja zapewniajca obsug duej iloci urzdze
wejciowych, obejmujca obsug technologii force-feedback.
Microsoft DirectPlay wielbicielom gier internetowych len element DirectX
w wersji 8 pozwoli tworzy wielouytkownikowe gry dziaajce z du szybkoci.
Microsoft DirectShow Windows XP posiada wiele cech multimedialnych,
takich jak MorieMaker. Ten element DirectX umoliwia systemowi Windows
XP zapisywanie wysokiej jakoci obrazw wideo i dwikw audio, jak rwnie
posiada funkcje potrzebne do odtwarzania plikw audio i wideo wysokiej jakoci.
Microsoft DirectSetup i w kocu DirectX umoliwia atw instalacj wszystkich
elementw pakietu DirectX. Instalowanie aplikacji multumedialnych nigdy dotd
nie byo takie proste.
38
Cz I Architektura i instalacja
Aktualny ukad elementw pakietu DirectX jest przedmiotem prac programistw i nie
naley do rzeczy, ktre atwo wyjani w takiej ksice jak ta, przeznaczonej bardziej
dla uytkownikw systemu. Mona znale ksiki powicone programowaniu z wykorzystaniem technologii DirectX w wersji 8. Naley pamita, e aplikacje pisane z wykorzystaniem technologii DirectX dla systemu Windows XP w ogromnym stopniu poprawi
wraenia uytkownika z korzystania z aplikacji multimedialnych. W dalszej czci tej
ksiki opiszemy niektre z tych aplikacji bdce czci systemu operacyjnego.
Rozdzia 2.
Wymagania sprztowe
Przygotowujc si do instalacji lub uaktualnienia systemu, zawsze naley si najpierw
upewni, czy komputer spenia wymagania sprztowe nowego systemu operacyjnego.
Postp w przemyle komputerowym osign rekordowe tempo w cigu ostatnich kilku
lat, pocigajc za sob obnienie cen sprztu. Standardowy komputer z zainstalowanym
systemem Windows 95 lub Windows 98 moe poprawnie dziaa ju z 16 MB pamici
RAM. Jednake Windows XP ma znacznie wiksze wymagania, na szczcie ceny pamici
cigle malej i s znacznie nisze ni wtedy, gdy kupowae swj pierwszy komputer.
Jak pokazano w tabeli 2.1, najistotniejszymi parametrami komputera s prdko procesora
i rozmiar dostpnej pamici RAM. Wymagana ilo wolnego miejsca na dysku twardym
40
Cz I Architektura i instalacja
zaley od wielu czynnikw. Dla przykadu, w zalenoci od tego, czy zechcesz kopiowa
pliki instalacyjne na dysk twardy, czy bdziesz korzysta z wersji instalacyjnej na pycie
CD, czy le z instalacji sieciowej, moesz potrzebowa rnej iloci wolnego miejsca na
dysku twardym. Dysk twardy o pojemnoci 2 GB jest najmniejszym wymaganym przy
instalacji systemu Windows XP, lecz na takim dysku po instalacji systemu nie zostanie
ju zbyt wiele miejsca na aplikacje czy dane.
Wikszo typw klawiatury i myszy wsppracuje z systemem Windows XP, ale moe si
zdarzy, e niektre opcje nie bd dziaay. Na przykad niektre typy klawiatur maj
dodatkowe klawisze do wybierania poczenia z Intemetem. Jeli posiadasz klawiatur wyposaon w dodatkowe klawisze, moe zaistnie konieczno pobrania z witryn WWW
producenta sprztu sterownikw pozwalajcych na wykorzystanie dodatkowych funkcji.
Dotyczy to rwnie innych elementw komputerowych, a w szczeglnoci dyskw twardych. Dyski twarde o rozmiarze od 5 MB do 10 MB byy kiedy uwaane za bardzo due,
ale w dzisiejszych czasach dysk twardy o rozmiarze 60 GB jest uznawany za standard i jest
dostpny po przystpnej cenie. Dzisiejsze komputery s wyposaone w lepsze ni dawniej
karty graficzne, napdy DVD/CD-ROM, a czasem nawet nagrywarki pyt CD-R/RW. Ale
nie musisz mie najbardziej nowoczesnego i najszybszego komputera, aby zainstalowa
system Windows XP. W tabeli 2.1 przedstawiono minimalne wymagania sprztowe, jakie
musi spenia komputer, aby poprawnie zainstalowa na nim system Windows XP.
Tabela 2.1. Minimalne, maksymalne i zalecane wymagania sprztowe przy instalacji systemu
Windows XP Professional
Element
Minimum
Zalecane
RAM
64 MB
233 MHz
Procesor
Co szybszego!
Dysk twardy
2 GB
Co wikszego!
650 MB
Karla graficzna
VGA
Klawiatura
Standardowa
Nie dotyczy
Mysz
Standardowa
Nie dotyczy
Napd CD-ROM
CD-ROM
Karta sieciowa
Sprawd na licie
zgodnego sprztu
Obianicni;i: RAM pami fizyczna (/. ang. rundom access memory); MB megabajt: CPU jednostka centralna
(/. ang. centralprocc.s.sina unii): MHz megaherc; GB gigabajt; VGA (z ang. video graphics array): SVGA
(z ang. super video uraphuw array); CD-ROM (/. ang. compact disc-read only memory); HCL lista zgodnoci sprztu
(/ ang. hardware i'oiiipatibililv list).
41
szybko stwierdzisz, e granie bdzie znacznie bardziej przyjemne, jeli komputer bdzie
wyposaony w wiksz ilo pamici i szybk kart graficzn. Podobnie jeli planujesz
uywa komputera z systemem Windows XP jako stacji graficznej do obsugi komputerowo wspomaganego projektowania, dobrze bdzie wyposay komputer w szybki procesor i pyt gwn nowego typu.
Jeeli instalujesz Windows XP tylko po to, eby przyjrze mu si i sprawdzi, czy bdzie
w przyszoci spenia Twoje wymagania, to komputer speniajcy minimalne wymagania
sprztowe bdzie do tego celu zupenie wystarczajcy, pod warunkiem jednak, e bdziesz
mia na dysku lokalnym lub sieciowym wystarczajco duo miejsca, aby przechowywa
tam swoje dane i aplikacje.
42
Cz I Architektura i instalacja
graficznej, to jednak potrafi dopasowa do niej sterownik, ktry bdzie w stanie zapewni
poprawn wspprac systemu z urzdzeniem. Nie jest to jednak rozwizanie optymalne
i zalecane w takiej sytuacji jest okresowe kontrolowanie, czy producent posiadanego
przez nas sprztu nie napisa do niego sterownikw dla systemu Windows XP.
Oczywicie wymarzon sytuacj byoby znalezienie sterownikw do systemu Windows
XP dla wszystkich urzdze elektronicznie zatwierdzonych przez Microsoft. Zapewnia
to nie tylko pen zgodno urzdzenia z systemem Windows XP, ale moe si zdarzy,
e takie urzdzenie bdzie dziaao lepiej w systemie Windows XP ni na jakiejkolwiek
innej platformie.
Niestety, niektre urzdzenia po prostu nie wsppracuj z Windows XP. Jeli chcesz
w peni korzysta ze wszystkich funkcji takiego urzdzenia, musisz sprawdzi, czy na
witrynie producenta urzdzenia s dostpne nowe sterowniki. Zwykle wystarczy pobra
sterownik z witryny i przeinstalowa urzdzenie tak, aby dziaao poprawnie.
Oprcz sytuacji, kiedy system nie obsuguje urzdzenia, czciej pojawia si problem
z producentami, ktrzy prbuj wprowadza oszczdnoci przez czenie wielu funkcji
w jednym urzdzeniu lub, co gorsza, tworzc urzdzenia wbudowane w pyt gwn.
Dla przykadu, czsto zdarzaj si karty dwikowe wbudowane w pyt gwn. Takie
wersje produktw (zwane produktami OEM, z ang. original equipment manufacturer)
s sprzedawane z wasnym systemem operacyjnym i oprogramowaniem instalacyjnym,
aby mona je byo zainstalowa na wasnym komputerze. Jeli jeste wacicielem
takiego produktu, odwied witryn WWW producenta (albo jeszcze lepiej dowiedz
si wicej o sprzcie, zanim znowu kupisz tani komputer). Najprawdopodobniej okae
si, e dla wikszoci tych kombinowanych urzdze system Windows XP zainstaluje
podstawowy sterownik, ktry bdzie poprawnie wsppracowa z systemem. W przeciwnym
wypadku moe wystpi konieczno dokupienia osobnego urzdzenia i zainstalowania go
w komputerze.
Zawsze warto by na bieco z nowinkami sprztowymi, jeli masz ambicje by kim
wicej ni tylko okazyjnym uytkownikiem komputera. Jest wiele dobrych witryn oferujcych porady i informacje z dziedziny sprztu oto kilka adresw witryn, ktre
warto odwiedzi:
Tom's Hardware Guide http://www.tomshardware.com. Wspaniaa witryna,
bardzo wysoko oceniana w wiatku specjalistw zajmujcych si sprztem
komputerowym, przedstawia prawie wszystkie waniejsze urzdzenia, z ktrych
zbudowane s komputery od pyt gwnych po koci pamici i jednostki
centralne. Mona tam rwnie znale informacje o niepublikowanych funkcjach
urzdze. Jednym z przykadw potgi tej witryny moe by fakt, e firma Intel
wycofaa z rynku procesor Pentium III 1.13 GHz po tym, jak na witrynie Tom's
Hardware Guide opublikowano informacje o powanych wadach koci. Jeli nie
masz moliwoci przetestowania sprztu przed kupnem, to sprawd informacje
o tym urzdzeniu na witrynie Tom's Hardware Guide.
AnandTech http://anandtech.com/. Kolejna wietna witryna, ktr warto
odwiedzi, zawierajca szczegowe recenzje sprztu komputerowego i aktualne
wiadomoci z brany komputerowej.
43
Program pilotaowy
Jeli planujesz instalacj systemu Windows XP jako rodowiska na stacjach roboczych
w duym przedsibiorstwie, warto zacz od przygotowania projektu pilotaowego w celu
przetestowania sprztu i oprogramowania aktualnie uywanego w firmie. Jest to niezwykle
wane, szczeglnie jeli chodzi o aplikacje, gdy zakup, wsparcie techniczne i uaktualnianie aplikacji na danej platformie sprztowej jest znacznie bardziej kosztowne ni same
komputery.
Sprawdzenie listy zgodnoci sprztu (HCL), aby upewni si, czy dostpne komputery
bd wsppracoway z Windows XP, moe wydawa si rzecz prost, ale zupenie
inaczej ma si sprawa z aplikacjami. Czy aplikacja bdzie dziaaa w nowym rodowisku?
Czy czas dziaania aplikacji bdzie spenia oczekiwania uytkownika?
Zgodno aplikacji
Podobnie jak niektre urzdzenia nie bd w stanie wsppracowa z Windows XP, rwnie
niektre ulubione stare programy nie bd mogy zosta uruchomione w tym systemie.
Ale nie naley traci nadziei, jest kilka rzeczy, ktre musisz wzi pod uwag, jeli
chodzi o Windows XP i aplikacje. Wikszo 32-bitowych aplikacji opatrzonych certyfikatem Windows 2000 powinna dziaa poprawnie w systemie Windows XP.
Podobnie ma si sprawa z wieloma aplikacjami 16-bitowymi, ktre pamitaj czasy panowania systemu MS-DOS. Stary, dobry Tryb MS-DOS" (w wersji angielskiej Command
Prompt), ktry ja sam zawsze nazywam , JDOS-owym oknem", jest nadal obecny w systemie
44
Cz I Architektura i instalacja
45
zasobami, takimi jak pliki lub drukarki, z innymi komputerami w tej samej grupie
roboczej. Metoda ta zapewnia najniszy poziom bezpieczestwa, ale sie lego
typu jest najprostsza do zbudowania i zarzdzania. Ten typ sieci nie jest zbyt
czsto wykorzystywany w duych przedsibiorstwach, ale jest idealny
do zastosowa domowych. Najczciej tworzone s nazwa uytkownika i haso
do logowania si do lokalnego komputera. Aby korzysta z udostpnianych
zasobw, potrzebna jest znajomo uytkownika i hasa dla kadego komputera
udostpniajcego usug.
Domena Windows (z ang. Windows Domain) komputer moe by czci
domeny, co oznacza, e konto kadego uytkownika jest zapisane w kontrolerze
domeny. W systemie Windows NT 4.0 i wczeniejszych wersjach systemu
Windows NT konta uytkownikw zapisywane s w gwnym kontrolerze domeny
(z ang. primary domain controller PDC). Zapasowe kontrolery domeny
(z ang. backup domain controllers BDC) replikuj kopie bazy uytkownikw
z PDC tak. aby kady uytkownik w kadym miejscu domeny mg korzysta
z przydzielonych mu praw.
Domeny Active Directory (z ang. Active Direclory Domains) w Windows
2000 system Active Directory by wykorzystywany do przechowywania rnego
rodzaju informacji, cznie z nazw i hasem kadego uytkownika; takie
informacje pozwalaj uytkownikom logowa si do rnych komputerw
w sieci przy uyciu pojedynczego hasa.
Bez wzgldu na to, jaki typ sieci wykorzystujesz obecnie, pamitaj, aby zachowa kopi
potrzebnych informacji, aby po zainstalowaniu lub uaktualnieniu systemu do wersji
Windows XP nadal mona byo korzysta z poczenia z sieci. Zwykle jeli wykonujesz aktualizacj systemu i nie zmieniasz nazwy komputera lub nazwy uytkownika
podczas aktualizacji, nie powinny wystpi adne problemy. Gdyby jednak wystpiy,
powiniene mie pod rk informacje potrzebne do poprawnego skonfigurowania podczenia do sieci.
Jeli chcesz uywa Windows XP jako systemu operacyjnego w sieci korporacyjnej,
przeczytaj koniecznie cz IV niniejszej ksiki. Znajdziesz tam szczegowe informacje
o protokole TCI/IP oraz konfiguracji systemu Windows XP w rodowisku sieciowym.
Jeli instalujesz od nowa system operacyjny Windows XP, wwczas przed instalacj zbierz
i zapisz wszystkie potrzebne informacje dotyczce podczenia do sieci, aby po instalacji
systemu mona byo podczy si do sieci. Podczas instalowania systemu Windows XP
bdziesz musia wybra urzdzenia sieciowe, ktre system zainstaluje, a do tego celu
bd potrzebne informacje konfiguracyjne, takie jak adres IP, maska podsieci itp.
47
48
Cz I Architektura i instalacja
4. Zachowaj dyskietk, aby w przyszoci mona byo skorzysta z zapisanych
danych. Warto te wydrukowa zawarto pliku, jeli masz dostp do drukarki.
Jeli nie uywasz protokou TCP/IP, skorzystaj z okna Panel sterowania, aby uzyska
szczegowe dane na temat sieci. Na stacji roboczej z zainstalowanym systemem Windows
NT 4.0 postpuj zgodnie z procedur opisan w poprzednim akapicie. Na stacji z systemem Windows 2000 wykonaj nastpujce kroki:
1. Wybierz Start/Ustawienia/Panel sterowania/Poczenia sieciowe i telefoniczne.
2. Kliknij prawym przyciskiem myszy kad ikon widoczn w oknie Poczenia
sieciowe i telefoniczne, a nastpnie wybierz z menu kontekstowego Waciwoci.
Pojawi si arkusz z danymi zainstalowanych urzdze sieciowych, protokow
i usug (rysunek 2.2).
Rysunek 2.2.
Okno Waciwoci:
Poczenie lokalne
przedstawia
zainstalowane elementy
wykorzystywane
przez poczenie
z sieci
JLJ2SJ
Jonfigurui
Zainstaluj...
Opis
fidinstakij
Waciwoci
3. Najed kursorem myszy na kady z elementw, przy ktrych pole wyboru jest
zaznaczone, i podwietl go klikajc ikon, a nastpnie kliknij przycisk Waciwoci.
4. Pojawi si okno zawierajce informacje dotyczce konfiguracji wybranego
elementu. Skorzystaj z metody Alt+Print Screen, aby zapisa dane w schowku,
a nastpnie uruchom aplikacj Microsoft Paint w celu zapisania informacji
w pliku i wydrukowania. Zwr uwag, e niektre z okien Waciwoci mog
mie wicej ni jedn zakadk oraz dodatkowe przyciski, pod ktrymi ukryte
s bardziej szczegowe informacje. Upewnij si, e zapisae wszystkie istotne
dane potrzebne przy konfiguracji komputera.
Najczciej pojawi si tylko jedna ikona poczenia z lokaln sieci w oknie Poczenia
sieciowe i telefoniczne oraz jedna ikona poczenia telefonicznego z sieci Internet.
Pamitaj, aby zapisa informacje konfiguracyjne dla kadego z tych pocze.
49
50
Cz I Architektura i instalacja
Upewnij si, e masz oryginaln pyt CD-ROM na wypadek, gdyby si okazao,
e aktualizacja systemu spowodowaa utrat zainstalowanej aplikacji. Po
zakoczeniu aktualizacji systemu bdziesz mg na nowo zainstalowa aplikacj.
Przed rozpoczciem procesu uaktualniania utwrz dyskietk startow systemu
Windows 98 lub Windows Me na wypadek, gdyby aktualizacja si nie udaa.
Moesz uy dyskietki startowej systemu z obsug napdu CD-ROM, aby
dokoczy aktualizacj i naprawi bdy, ktre wystpiy, albo przywrci
poprzedni wersj systemu.
Aby utworzy dyskietk startow systemu Windows 98, wykonaj nastpujce kroki:
1. Wybierz Start/U stawienia/Panel sterowania.
2. Dwukrotnie kliknij ikon Dodaj/Usu programy.
3. Pojawi si okno dialogowe Dodaj/Usu programy. Przejd na zakadk
D\>sk startowy.
4. W do napdu dyskietek czyst, sformatowan dyskietk.
5. Kliknij przycisk Utwrz dysk.
Wykonanie powyej opisanych krokw zajmie okoo minuty. Moe si zdarzy, e system
Windows poprosi o woenie dysku instalacyjnego do napdu, jeli nie znajdzie wszystkich
potrzebnych plikw na dysku twardym.
Jeli z jakiego powodu proces instalacji lub aktualizacji si nie powiedzie, moesz uy
dyskietki startowej systemu z obsug napdu CD-ROM, aby poprawnie uruchomi
system i wykorzysta program Kopia bezpieczestwa w celu przywrcenia poprawnej
wersji systemu.
51
Poniewa bezpieczestwa nigdy za duo, utwrz kopi pliku BOOT.1NI i zapisz j. W przypadku wystpienia bdu podczas instalacji systemu Windows XP pozwoli to na uzyskanie informacji o innych zainstalowanych systemach i uruchomienie jednego z nich.
Zapisz kopi pliku BOOT.INI na dyskietce lub innym noniku (dysk ZIP lub pyta CD-ROM).
Nie przechowuj go na dysku twardym, na ktrym bdziesz przeprowadza instalacj
systemu, nawet na innej partycji.
Plik BOOT.INI jest plikiem ukrytym, ale uycie polecenia ATTRIB -H BOOT. INI spowoduje, e bdzie on wywietlany na licie plikw. Nastpnie skopiuj plik na dyskietk.
Jeli pliki systemowe na partycji startowej (zwykle dysk C:) zostan uszkodzone na
skutek wystpienia bdu instalacji, bdziesz mg przekopiowa ten plik z dyskietki na
odtworzon partycj startow. Nastpnie moesz sprbowa wystartowa inny system
operacyjny zainstalowany na innej partycji lub innym dysku przy uyciu pliku BOOT.INI.
Dla systemw Windows NT i Windows 2000 naley rwnie utworzy awaryjn dyskietk naprawcz (z ang. emergency repair disk ERD). Do tego celu bdzie potrzebna
czysta dyskietka. Sposb tworzenia awaryjnej dyskietki naprawczej jest rny dla tych
dwch systemw. Jednak w obu wypadkach na dysku ERP zostanie zapisana zawarto
katalogu %systemroot/o/repair.
Bardzo istotne jest odwieanie zawartoci tego katalogu za kadym razem, kiedy przeprowadzane s powaniejsze zmiany w systemie, takie jak instalacja nowych urzdze
lub oprogramowania. Katalog awaryjny zawiera spakowane wersje niektrych plikw
rejestru systemowego (z ang. registry) oraz inne pliki potrzebne do poprawnego uruchomienia systemu. Tabela 2.2 zawiera list plikw, ktrych kopie zapisywane s na ERD.
Tabela 2.2. Pliki zapisywane na awaryjnej dyskietce naprawczej
Nazwa pliku
Opis
AUTOEXEC.NT
CONFIG.NT
Default._
NTUSER.DA_
SAM._
Kopiaplikuntuser.dat
Kopia klucza rejestru systemowego HKEY_I_OCAL_MACHINE\SAM
SECUR!TY._
SETUP.LOG
SOFTWARE._
SYSTEM._
52
Cz I Architektura i instalacja
Program RD1SK pozwala utworzy dysk ERD w systemie Windows NT:
1. Wybierz Start/Uruchom.
2. Wpisz polecenie RDISK w linii polece okna Uruchom i kliknij przycisk OK.
3. Pojawi si okno Tworzenie dysku naprawczego. Kliknij przycisk Utwrz
dvsk naprawczy.
4. W dyskietk do stacji dyskw i kliknij przycisk OK.
W oknie dialogowym Tworzenie dysku naprawczego pierwszy przycisk to Odwie dane.
Wane jest, aby po dokonaniu istotnych zmian w systemie uruchomi program RDISK
i odwiey informacje zapisane w katalogu %systemroot%\repair przez nacinicie
przycisku Odwie dane. Jeli uytkownik zapomni si o tej procedurze, to informacje
zapisane w tym folderze bd dotyczyy jedynie standardowych plikw utworzonych
podczas instalacji systemu Windows NT 4.0.
Zawsze uywaj opcji odwieania danych o systemie programu RDISK po zmianie
ustawie komputera, jeli chcesz mie moliwo odzyskania tych ustawie w sytuacji
awaryjnej.
Lepiej dmucha na zimne. Staraj si zawsze by w posiadaniu co najmniej dwch
osobnych kopii ERD. Dyskietki to noniki magnetyczne, ktre mog atwo ulec
zniszczeniu przy dugotrwaym kontakcie z gonikami, silnikami i innymi urzdzeniami
uytku codziennego1 generujcymi pole magnetyczne. Tworzenie podwjnych kopii
dotyczy zarwno dyskietek startowych systemw Windows 98 i (lub) Me, jak i kopii
bezpieczestwa rnego rodzaju. Zawsze jedna z nich moe ulec zniszczeniu.
W celu utworzenia awaryjnej dyskietki naprawczej w systemie Windows 2000:
1. Wybierz Start/Programy/Akcesoria/Narzdzia systemowe/Kopia zapasowa.
2. Kliknij przycisk Awaryjny dysk naprawczy zakadki Zapraszamy.
3. Pojawi si okno dialogowe przedstawione na rysunku 2.3. Jeli wybierzesz opcj
Wykonaj take kopi zapasow rejestru w katalogu naprawczym, utworzona
zostanie kopia plikw rejestru systemowego w katalogu /repair (podobnie jak
podczas tworzenia dysku ERD w systemie Windows NT 4.0).
Rysunek 2.3.
Aby zapisa kopi rejestru
systemowego na awaryjnej
dyskietce naprawczej,
wybierz opcj Wykonaj
take kopi zapasow
rejestru w katalogu
naprawczym
I'
-U2<J
OK
Anuluj
A szczeglnie na skutek dugotrwaego kontaktu z telefonem komrkowym, ktry kobiety maj zwyczaj
nosi w torebce, a mczyni w wewntrznej kieszeni marynarki, razem z dyskietk. przyp.tum.
53
54
Cz I Architektura i instalacja
55
stacji. Jeli nazwa stacji bdzie taka sama dla kadego zainstalowanego systemu operacyjnego, konto komputera nie bdzie poprawnie dziaao w kadym systemie operacyjnym,
poniewa identyfikator SID nie bdzie taki sam.
Przygotowanie komputera
dla systemu Windows XP
Przed woeniem dysku instalacyjnego do napdu CD-ROM i rozpoczciem instalacji musisz wykona podobnie jak w przypadku kadego uaktualnienia lub instalacji kilka
wanych krokw. W pierwszej chwili moe si to wydawa oczywiste, ale mimo to
warto o tym wspomnie, gdy uytkownicy przyzwyczaili si ju do prostych instalacji,
podczas ktrych nie wystpuj adne bdy. Jednak uaktualnienie do systemu Windows
XP jest czym zupenie innym. System Windows XP to poczenie kodu rdowego
systemw Windows 95/98 i Windows NT/2000, wic nie wszystko moe by tak proste
jak byo w przeszoci. Naley podj nastpujce kroki ostronoci przed woeniem
dysku instalacyjnego do napdu i rozpoczciem instalacji.
Czas na porzdki:
usuwamy niepotrzebne aplikacje i elementy
Jeli w systemie s zainstalowane aplikacje lub elementy, ktrych ju nie uywasz i nie
masz zamiaru uywa ich w przyszoci, nadszed czas, aby si ich pozby. Usunicie
zbdnych aplikacji z systemu pozwoli na skrcenie czasu instalacji nowego systemu.
W Panelu sterowania dwukrotnie kiknij ikon Dodaj/Usu programy. Rysunek 2.4 przedstawia okno apletu Dodaj/Usu programy w systemie Windows 2000.
Naley pamita o niezbyt szczliwej tendencji systemw Windows do pozostawiania
niektrych plikw usuwanej aplikacji. Po zakoczeniu automatycznego procesu usuwania
aplikacji powiniene samodzielnie przejrze katalogi, w ktrych usunita aplikacja bya
przechowywana. Warto rwnie zainwestowa w aplikacj typu Norton CleanSweep 2002
{http://www.symantec.com/sabu/qdeck/), ktra jest zgodna z systemem Windows XP.
Aby usun aplikacj, kliknij ikon aplikacji, ktr chcesz usun, a nastpnie kliknij
przycisk Zmie/Usu. W zalenoci od tego, w jaki sposb aplikacja bya zainstalowana,
system moe poleci samodzielne usunicie niektrych plikw programu, ikon itp.
Podczas usuwania aplikacji przy uyciu metody Dodaj/Usu programy moe pojawi si
okno z informacj, e dany plik jest uywany przez wicej ni jedn aplikacj. Bdziesz
mie do wyboru opcje usunicia pliku, usunicia wszystkich plikw, nawet jeli s
uywane przez inne aplikacje (przycisk Usu wszystkie) lub pozostawienia pliku
w systemie. Aby unikn moliwoci uszkodzenia innej aplikacji, zalecanym rozwizaniem
w takiej sytuacji bdzie pozostawienie pliku w systemie.
Warto ponownie poleci aplikacj typu Clean Sweep, ktra potrafi zarzdza tego typu
odwoaniami do plikw i chroni system w lepszym stopniu.
56
Cz I Architektura i instalacja
Rysunek 2.4.
Uruchom aplet
Dodaj/Usu programy
z Panelu sterowania
w celu usunicia
nieuywanych aplikacji
i elementw systemu
Internetowy Poszukiwacz
Rozmiar
3,17 MB
Rozmiar
1,98 MB
Rozmiar
2,92 MB
Rozmiar
2,51 MB
Microsoft IntelliPoint
Rozmiar
264 KB
Rozmiar
13,9 MB
Rozmiar
38,8 MB
Rozmiar
2,08 MB
Symantec pcAnywhere
J | WinRAR archiver
Zamknij
Aby usun element systemu Windows, kliknij przycisk Dodaj/Usu skadniki systemu
Windows znajdujcy si w lewej czci okna.
57
Istotne jest nie tylko to, jakie elementy s zainstalowane w systemie, ale rwnie to, w jaki
sposb s one skonfigurowane. W celu uzyskania tego typu informacji moesz posuy
si narzdziem Informacje o systemie. Dla przykadu, aby wywietli informacje konfiguracyjne w systemie Windows 98, wykonaj nastpujce kroki:
1. Uruchom Start/Programy/'Akcesoria/Narzdzia systemowe/Informacje o systemie.
2. Na rysunku 2.5 przedstawiono okno Informacje o systemie Microsoft z wybran
opcj Sie.
iiill
dycja
Wjdok
Narzdzia
Pomoc.
B| #| ! N
lnfo(maqe o systemie
_^_
Sie
Zasoby sprztowe
C Informacje podstawowe
- Skadniki
$ Multimedia
( Informacje zaawansowane
C Historia
Ekran
Podczerwie
Wejcie
Rnorodne
Modem
* S51
Porty
Pami masowa
Drukowanie
USB
Historia
System
Wymuion zisoby:
Rozruchowe zasoby:
Przefiltrowane zasoby:
Przerwanie:
Zakresy We/Wy:
Brtk
Brak
Konfiguracja logiczna 0
11 Maska: xFFFF
Bazowy-xEC00Kocowy=xMin=x00u0 Hx=xFFFF
Ali=xFF,
Dtcc
58
Cz I Architektura i instalacja
Podobnie jak wszystkie inne informacje o ustawieniach, zapisz raport o konfiguracji sprztu
na dyskietce, dysku sieciowym lub w innym miejscu niebdcym czci Twojego komputera. Jeli masz dostp do drukarki, wydrukuj swj raport.
59
Zgodno upewnij si, e napd tam wybranego typu jest zgodny z nowym
systemem operacyjnym. Inaczej caa robota na nic!
Pojemno ile tam bdziesz potrzebowa, aby utworzy kopie zapasowe
caego systemu?
Kontroler czy napd tam korzysta ze standardowego kontrolera IDE,
najczciej spotykanego w wikszoci stacji roboczych, czy jednego z wielu
typw kontrolerw SCSI, ktre zwykle pracuj duo szybciej?
Szybko zapisujak szybko dane bd przepisywane z dysku twardego na
tam? Jaka bdzie szybko przesyania danych z tamy?
Cenajest wanym czynnikiem, jeli decydujesz si kupi napd tam do
uytku domowego lub dla potrzeb maej firmy. Nie zapominaj te o koszcie
tam, ktre bywaj bardzo drogie.
Na przykad moesz kupi tam typu QIT (z ang. uarter-inch tape) za cen od 100 $ do
1000 $. Koszt napdu tam typu QIC nie jest wysoki, jak rwnie same tamy s niedrogie. Na rynku dostpne s napdy tam typu QIC wsppracujce ze standardowym
kontrolerem IDE (z ang. Integrated Drive Electronics) lub z kontrolerem SCSI (z ang.
Smali Computer System Interface). Przecitny system tego typu moe przechowywa,
w skompresowanym formacie, od 10 GB do 20 GB danych na jednej tamie. Szybko
przesyu danych moe siga nawet 120 MB na minut przy uyciu kontrolera SCSI.
Mimo e nawet niedrogi typ tam oferuje wystarczajc ilo miejsca, aby zapisa
wszystkie dane przechowywane na stacji roboczej, tworzenie kopii bezpieczestwa i odzyskiwanie danych z tam jest zajciem niezwykle czasochonnym i moe si zdarzy, e
aby utworzy kopi bezpieczestwa wszystkich danych, bdziesz musia zapisa wicej
ni jedn tam, jeli pojemno dysku twardego przekracza 20 GB.
Innym rodzajem napdu tam, ktrego kupno warto rozway, jest napd tam typu DAT
(z ang. digital audio tape). Napdy tego typu zazwyczaj s drosze ni napdy typu
QIC, ale ich zaletjest wiksza prdko przesyu danych oraz tamy o duej pojemnoci.
Zwykle wymagaj zainstalowania w komputerze kontrolera SCSI. Koszt napdu DAT
do zapisu tam o pojemnoci 40 GB i szybkoci zapisu danych 330 MB na minut wynosi
okoo 1000 $ jest to znaczcy postp w zakresie prdkoci przesyu w stosunku do
napdw QIC.
Ostatnim i najbardziej kosztownym (rzd kilku tysicy dolarw) typem napdw tam
s napdy tam DLT (z ang. digital linear tape). Przechowuj one bardzo due iloci
danych, a szybko przesyu danych jest najwiksza w stosunku do wczeniej opisanych
napdw. Na przykad napd DLT (korzystajcy z kontrolera SCSI) zapisuje od 20 do
40 GB danych na jednej tamie przy prdkoci zapisu sigajcej 3 MB na sekund. (Tak, ta
warto jest podana w MB na sekund, nie MB na minut!). Ceny szybkich napdw
DLT sprawiaj, e s one poza zasigiem uytkownika, ktry chce z nich korzysta dla
potrzeb jednej tylko stacji roboczej. S one jednak standardem, jeli chodzi o tworzenie
kopii bezpieczestwa danych przechowywanych na duych serwerach. Najnowsze typy
napdw DLT s jeszcze szybsze ni opisane powyej i oczywicie jeszcze drosze.
60
Cz I Architektura i instalacja
Naley zauway, e czasem warto wyda kilka tysicy dolarw, aby tworzy kopie
bezpieczestwa danych wartych znacznie wicej, trzeba jednak pamita, e konieczny
jest rwnie zakup tam do tych napdw. Podobnie jak ceny napdw tam, tak
i ceny samych tam mog si waha od 10 $ (dla tam typu QIC lub DAT) do ponad
50 $ (za tamy typu DLT).
Jeli uwaasz, e koszty napdw tam i samych tam s zbyt wysokie, zastanw si, czy
w przypadku awarii systemu podczas instalacji lub uaktualnienia nie zrekompensuje ich
moliwo odzyskania wszystkich danych.
61
62
Cz I Architektura i instalacja
63
. |Q| Xj
5 Zarzdzanie komputerem
Akcja
widok
'' *
'';;
m ,?>
{$
Drzewo
Nazwa
El I5 Narzdzia systemowe
l&Narzdzia systemowe
^Magazyn
t! ^U Informacje o systemie
+i @ Dzienniki wydajnoci i alerty
i to) Foldery udostpnione
. ^ Meneder urzdze
i
i~l"^Sj Magazyn
:'"l Zarzdzanie dyskami
( ^ Defragmentator dyskw
_ j Dyski logiczne
4
^ Magazyn wymienny
EB ^9 Aplikacje i usugi
64
Cz I Architektura i instalacja
-lal x|
S Zarzdzanie komputerem
fikcja
Wjdok
Drzewo
\3
Wolumin
1 Status sesji
j System plikw
Zdefragmentowany
Pojemno j
Wolne miejs
11,264 MB
NTF5
9,792 f-
Narzdzia systemowe
Podgld zdarze
Informacje o systemie
Dzienniki wydajnoci i alerty
Foldery udostpnione
Meneder urzdze
Uytkownicy i grupy lokalne
Obraz analizy:
B 2 j j l Magazyn
| Zarzdzanie dyskami
(^ Def ragmentator dyskw
_ j Dyski logiczne
S j Magazyn wymienny
Obraz defragmentacji:
Wstrzymaj
I P4ki pofragmentowane
Pliki cige
Zatrzymaj
0 Pliki systemowe
D Wolne miejsce
( G ) Trwa defragmentowanlo..,
Rysunek 2.7. Prawy panel konsoli Zarzdzanie komputerem przedstawia partycje dysku,
ktre moesz zdefragmentowa
W polu Obraz analizy pojawi si informacja o stopniu fragmentacji dysku.
Napisz list na podstawie zagadnie opisanych w tym rozdziale oraz dopisz podpunkty
wynikajce ze specyfiki rodowiska, w ktrym pracuje komputer. Np.jeli bdziesz przeprowadza instalacj na wielu komputerach w duym przedsibiorstwie, moesz umieci na licie kontrolnej informacje na temat uytkownika, ktry korzysta z komputera,
jego przeoonego oraz lokalizacji komputera.
Rozdzia 3.
Instalacja i aktualizacja
systemu Windows XP
W tym rozdziale:
Instalacja Windows XP
Uruchamianie instalatora systemu Windows XP
Instalator systemu prosi o informacje
Po pierwszym restarcie: tryb tekstowy instalacji
Po drugim restarcie: przeczytaj to koniecznie!
Po trzecim restarcie
W poprzednim rozdziale dowiedziae si, jakie dziaania musisz podj, zanim rozpoczniesz aktualizacj lub instalacj Windows XP. Oczywicie zanim przystpisz do instalacji systemu, musisz zdecydowa, czy bdziesz aktualizowa biecy system operacyjny do wersji Windows XP, czy te zainstalujesz system operacyjny od zera. W tym
rozdziale dowiesz si, jak rozpocz proces instalacji, jak uruchomi Instalator systemu
Windows XP i jakie informacje bd potrzebne podczas instalacji systemu.
Jeli ju kiedy przeprowadzae instalacj lub aktualizacj poprzednich wersji systemw
Windows NT lub Windows 2000, wikszo krokw wykonywanych podczas instalacji
bdzie Ci znana, chocia wygld okien dialogowych bdzie inny ni pamitasz. Windows XP ma nowy interfejs uytkownika (z ang. graphical user interface GUI), ktry
poznasz ju podczas instalacji.
^gJMBM
^^g^Hj
Instalacja Windows XP
Zanim zaczniesz instalowa system Windows XP, sprawd, czy istnieje moliwo aktualizacji biecego systemu do wersji Windows XP. W tabeli 3.1 przedstawiono wersje
systemw Windows oraz moliwo ich aktualizacji do systemu Windows XP.
66
Cz I Architektura i instalacja
Moliwo uaktualnienia
Windows 3.1
Nie
Windows 95
Nie
Windows 98/Windows 98 SE
Tak
Windows Me
Tak
Nie
Tak
Nie
Tak
Nie*
Tak
* Nowa wersja systemu Windows XP Windows XP .NET ktra pojawi si na rynku w pierwszej poowie roku 2003.
zapewni moliwo uaktualnienia systemu z wersji Windows 2000 Server
Jeli system, ktry aktualnie uywasz, nie jest zgodny z wersj Windows XP, wtedy pozostaj dwie moliwoci: albo zainstalujesz system Windows XP od zera, albo kupisz
komputer z preinstalowan wersj systemu Windows XP.
Jeli w komputerze masz zainstalowany system, ktry zgodnie z tabel 3.1 mona uaktualni do wersji Windows XP, moesz uruchomi proces instalacji.
Instalacja systemu Windows XP jest podzielona na kilka etapw. W pierwszym kroku
Instalator systemu poprosi o podanie kilku informacji, a nastpnie rozpocznie proces
kopiowania niektrych plikw na dysk twardy. W kolejnym kroku system zrestartuje
komputer uruchamiajc go w trybie tekstowym (z ang. Text Mod Setup). Nastpnie pozwala wybra rodzaj instalacji (nowa lub aktualizaca), oraz partycj dysku, na ktrej bd
zapisane pliki systemowe. Moesz utworzy partycj na nieuywanych czciach dysku
twardego, jak rwnie usuwa i tworzy partycj dysku podczas instalacji. Partycj mog
by sformatowane w systemie FAT32 lub NTFS, system Windows XP obsuguje obydwa
systemy zapisu plikw.
Jak opisano w kolejnych rozdziaach, jedn z zalet systemu plikw NTFS, ktrej nie maj
systemy plikw FAT i FAT32, jest zapewnienie wysokiego poziomu zabezpiecze. Systemy
plikw FAT i FAT32 wsppracuj bardzo dobrze z systemami operacyjnymi w wersjach
Windows 95/98/Me (nie obsuguj one systemu NTFS). Przewag systemu NTFS jest
moliwo przydzielania praw uytkownikw do poszczeglnych zasobw i wysoki poziom
bezpieczestwa. Jeli instalujesz system Windows XP na partycji, z ktrej nie bd
korzystay inne systemy operacyjne, zalecane jest uycie systemu NTFS pozwalajcego
na zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczestwa plikw systemowych.
Proces instalacji mona rozpocz na trzy sposoby:
uruchomienie systemu z dysku CD-ROM zawierajcego pliki instalacyjne;
woenie dysku CD-ROM do napdu przy uruchomionym systemie Windows
w wersji zgodnej z Windows XP, co spowoduje uruchomienie Instalatora systemu;
uruchomienie instalatora z plikw dostpnych w sieci lokalnej.
67
Moesz wybra elementy systemu, ktre chcesz zainstalowa, takie jak obsuga sieci lub
modemu, ale mona z tym poczeka do chwili, kiedy bdziesz konfigurowa system.
Moesz rwnie, co jest niespotykane w innych systemach operacyjnych, tworzy konta
uytkownikw lokalnych podczas instalacji systemu lub poczeka do zakoczenia instalacji
i uruchomi odpowiedni aplet z Panelu sterowania.
Czas potrzebny do zainstalowania systemu jest zaleny od sprztu komputerowego, na
jakim proces instalacji jest przeprowadzany. Niewtpliwie takie czynniki, jak prdko
procesora oraz to, czy pliki instalacyjne znajduj si lokalnie na dysku CD-ROM, czy
na dysku dostpnym przez sie, bd miay ogromny wpyw na czas trwania instalacji.
Mona zakada, e na standardowym komputerze speniajcym wymagania sprztowe
systemu opisane w rozdziale 2. Zanim zaczniesz instalowa lub aktualizowa system"
instalacja moe potrwa okoo jednej godziny.
W kilku kolejnych punktach zajmiemy si planem pracy, jaki powiniene wykona przed
rozpoczciem instalowania systemu Windows XP. Zapoznasz si rwnie z Kreatorem
transferu plikw i ustawie (z ang. Files and Settings Transfer Wizarcf) i procesem automatycznej aktualizacji, ktre to narzdzia maj uatwi poznanie nowego systemu operacyjnego lub komputera.
68
Cz I Architektura i instalacja
69
70
Cz I Architektura i instalacja
Bezporednie poczenie kablowe transfer odbywa si poprzez kabel czcy
porty rwnolege komputerw
Nastpnie kreator zapyta, co chcesz przenie. Jak pokazano na rysunku 3.1, moesz zdecydowa si, aby przenie tylko ustawienia, tylko pliki lub zarwno ustawienia, jak i pliki.
Rysunek 3.1.
Kreator transferu
plikw i ustawie
poprosi o podanie,
jakiego rodzaju
informacje maj by
przeniesione
na nowy komputer
Co chcesz trantfeiowa?
Co chcesz transferowa?
< Jyfco
(~ y k o piki
C P>ki i ustawienia,
/\ Transler plikw moe wymaga
duiei liczby dyskietek
71
Uruchamianie instalatora
systemu Windows XP
Jak wspomniano wczeniej w tym rozdziale, instalator systemu Windows XP moe zosta uruchomiony na kilka sposobw. W poprzednich wersjach systemw Windows NT
i Windows 2000 moge uruchomi proces instalacji systemu za pomoc dyskietki, ktra
uruchamiaa procedur instalacji, zbieraa informacje o zainstalowanym sprzcie, a nastpnie rozpoczynaa kopiowanie plikw z dysku CD (lub z sieci). Taka opcja nie jest dostpna
w Windows XP. Jeli uruchomisz procedur instalacji z dysku CD, pojawi si penoekranowe menu, z ktrego bdziesz mg wybra opcje instalacji systemu Windows XP,
przegldania dysku CD lub wykonywania zada dodatkowych.
72
Cz I Architektura i instalacja
73
74
Cz I Architektura i instalacja
Kolejne okno dialogowe jest bardzo wane. Jest to Umowa licencyjna. Upewnij si, e
przeczytae tre caej umowy, posugujc si w tym celu paskiem przewijania. Kiedy
jeste gotowy, aby przej do nastpnego kroku, zaznacz opcj Akceptuj umow i kliknij
przycisk Dalej.
Nastpne okno Klucz produktu to miejsce, gdzie powiniene wprowadzi klucz
dostarczony razem z dyskiem instalacyjnym systemu. Dla standardowych dyskw dystrybucyjnych klucz skada si z 25 znakw wprowadzanych w piciu polach. Taki podzia
znakw pozwala na atwiejsze wyszukanie bdu, jeli zosta on popeniony podczas
wprowadzania znakw z klawiatury. Po wprowadzeniu klucza produktu kliknij przycisk
Dalej, aby kontynuowa proces instalacji systemu.
Opcje instalacji
Okno dialogowe, pokazane na rysunku 3.2, jest niezwykle istotne, gdy pozwala ustawi
nastpujce opcje:
Rysunek 3.2.
Okno dialogowe pozwala
na konfiguracj opcji
regionalnych i jzykowych,
opcji uatwie dostpu
i opcji zaawansowanych
nflc^l
IIE^w
4>
j-j
75
Opcje zaawansowane
Kliknicie przycisku Opcje zaawansowane powoduje pojawienie si okna dialogowego
zawierajcego kilka dostpnych do konfigurowania opcji. To okno dialogowe jest bardzo
wane, jeli masz zamiar korzysta na swoim komputerze z konfiguracji wielosystemowej.
Jeli bdziesz korzysta z rnych systemw operacyjnych, powiniene zaznaczy pole
opcji Chc wybra liter dysku i partycj podczas procesu instalacji. Jest to wane, poniewa, jak wiesz z rozdziau 2., Microsoft zaleca instalowanie rnych wersji systemw
operacyjnych na rnych partycjach, jeli masz zamiar korzysta z konfiguracji wielosystemowej.
Okno dialogowe pozwala wybra lokalizacj dystrybucyjnych plikw rdowych. Zwykle
jest to dysk CD lub udostpniany udzia sieciowy. Moesz rwnie zmieni nazw folderu,
w ktrym bd zapisane pliki systemu operacyjnego. Domylny folder to /WINDOWS.
Moesz jednak zmieni nazw folderu systemowego, na przykad na AVINXP, co umoliwi
Ci atwe ustalenie systemu operacyjnego zainstalowanego na danej partycji, jeli korzystasz z konfiguracji wielosystemowej.
Szybszym sposobem wykonania instalacji jest przekopiowanie plikw instalacyjnych na
dysk twardy ni korzystanie z udziau sieciowego lub napdu CD-ROM. Moesz zaznaczy
pole opcji Kopiuj wszystkie pliki instalacyjne z dysku instalacyjnego CD na dysk twardy.
Upewnij si, e masz wystarczajc ilo wolnego miejsca na dysku twardym.
Jeli wybrae odpowiednie opcje w oknie dialogowym, kliknij przycisk OK.
Dynamie Update
Okno dialogowe Dynamie Update pozwala skorzysta z usugi o takiej samej nazwie.
Jeli instalujesz system Windows XP zaraz po pojawieniu si tego systemu na rynku,
moesz pomin ten krok, szczeglnie jeli elementy komputera znajduj si na licie HCL.
W takim wypadku zaznacz opcj Nie. W przeciwnym razie zaznacz opcj Tak i pobierz
z Internetu najnowsze pliki instalacyjne. Kliknij przycisk Dalej.
76
Cz I Architektura i instalacja
Jeli chcesz korzysta z usugi Dynamie Update, podczas instalacji systemu musisz
mie cze stae do Internetu.
Nastpnie system zostanie automatycznie zamknity i ponownie uruchomiony w trybie
tekstowym instalacji (z ang. Text Mod Setup). W trybie tekstowym instalator systemu musi
zebra informacje, wykry zainstalowane elementy komputera i wykona inne zadania,
zanim ponownie bdzie mg uruchomi komputer.
Po pierwszym restarcie:
tryb tekstowy instalacji
Po uruchomieniu komputera Instalator systemu kopiuje niewielk ilo plikw na dysk
twardy, a nastpnie zamyka system i ponownie uruchamia komputer w trybie tekstowym, a nie tak jak zwykle w trybie graficznym. Instalator systemu musi zebra
informacje, wykry zainstalowane elementy komputera i wykona inne zadania w trybie
tekstowym, zanim bdzie mg ponownie uruchomi system w trybie graficznym.
Pierwszym zadaniem, ktre instalator musi wykona podczas tego etapu instalacji systemu, jest wykrycie zainstalowanych w komputerze dyskw twardych. Jeli korzystasz
ze standardowego komputera PC z zainstalowanymi dyskami twardymi obsugiwanymi
przez kontroler IDE (z ang. integrated drive eleetronies), to zostan one wykryte bezproblemowo przez Instalatora. Jeli jednak korzystasz z dyskw obsugiwanych przez kontroler SCSI lub tworzcych macierz dyskow RAJD (z ang. Redundant Array of Independent Disk), to po uruchomieniu komputera w dolnej czci ekranu pojawi si komunikat:
Nacinij klawisz F6, aby zainstalowa sterownik SCSI lub RAID innej firmy...
Windows XP zapraszamy!
Pierwsze menu pozwala wybra pomidzy instalacj systemu, napraw istniejcej instalacji
systemu i zakoczeniem pracy instalatora:
Zapraszamy do programu instalacyjnego.
Ta CZ pracy i n s t a l a t o r a przygotowuje system Microsoft<R> Windows<R> XP do
^uruchomienia na tym komputerze.
* Aby rozpocz i n s t a l a c j systemu Windows XP, naci n i j klawisz ENTER.
77
Aby kontynuowa proces instalacji, nacinij klawisz Enter. W dolnej czci ekranu zobaczysz informacj, e Instalator systemu szuka zainstalowanych poprzednich wersji systemu Windows.
Wybr partycji
Jeli w pierwszej fazie instalacji systemu wybrae opcj wyboru partycji podczas instalacji,
pojawi si menu zawierajce partycje dyskw, ktre Instalator systemu wykry w komputerze. Przy kadej partycji bdzie podana informacja o systemie plikw (FAT, FAT32
lub NTFS), jaki wykorzystuje dana partycja, lub informacja, e dana partycja nie jest
sformatowana. Lista bdzie rwnie obejmowaa obszary dysku niebdce czci adnej partycji.
Przy uyciu klawiszy T i 4 wybierz partycje, na ktrej chcesz zainstalowa system
Windows XP.
Nie musisz instalowa systemu Windows XP na partycji C.\ jednak podczas instalacji
systemu zostan dokonane pewne zmiany na tej partycji. Jeli instalujesz Windows XP
w systemie z zainstalowan wersj Windows 95/98/Me, utworzony zostanie plik
BOOT.INI. Pozwoli on na uruchamianie jednego z zainstalowanych systemw, jeli
zdecydujesz si na korzystanie z konfiguracji wielosystemowej. Jeli dokonujesz
aktualizacji z poprzednich wersji systemu Windows, rwnie zostanie utworzony plik
BOOT.INI, ale nie bdziesz mia moliwoci wyboru jednego systemu operacyjnego
podczas uruchamiania komputera. Jeli wczeniej instalowae na tym komputerze
system Windows NT, to plik BOOT.INI ju istnieje i Instalator systemu dopisze do listy
dostpnych systemw Windows XP.
Jeli wybrae partycje, na ktrej bdziesz instalowa system Windows XP, pojawi si
kilka dostpnych do wyboru opcji. Oto menu, ktre si pojawi:
Ponisza l i s t a przedstawia i s t n i e j c e na tym komputerze p a r t y c j e oraz obszar me
^ p r z y d z i e l o n y do adnych p a r t y c j i .
Uywajc klawiszy STRZAKA W GR i STRZAKA W D wybierz jeden z elementw l i s t y .
* Aby zainstalowa system Windows na wybranej p a r t y c j i , n a c i n i j ENTER.
* Aby utworzy p a r t y c j e w obszarze n i e podzielonym na p a r t y c j e , n a c i m j klawisz C
Aby usun wybran p a r t y c j e , n a c i n i j klawisz D.
Poniej tego menu bdzie widoczna lista dostpnych partycji, po jednej w kadej linii.
Jeli chcesz usun partycje, moesz j pniej utworzy na nowo. Jest to szczeglnie
przydatne, jeli chcesz zmieni rozmiar partycji podczas instalacji systemu. Gdy wybierzesz opcj instalacji systemu Windows XP na partycji, na ktrej zainstalowana jest
wczeniejsza wersja systemu Windows, na ekranie pojawi si nastpujca informacja:
78
Cz I Architektura i instalacja
Co to jest partycja?
Pojedynczy dysk fizyczny moe by podzielony na wicej ni jedn partycj. W zasadzie
partycja to obszar dysku, ktremu przydzielona jest wasna literka oznaczajca dysk.
Pocztkowo byo to wykorzystywane, gdy starsze wersje systemw Windows nie potrafiy
zaadresowa coraz wikszych dyskw pojawiajcych si na rynku. Wicej o dyskach i partycjach dowiesz si z rozdziau 18. Zarzdzanie dyskami i partycjami". Kada partycja
utworzona na dysku twardym bdzie miaa przydzielon wasn liter, ktra bdzie wykorzystywana do odwoywania si do tej partycji. Naley pamita, e literki reprezentujce poszczeglne partycje mog reprezentowa partycj obejmujc ca dostpn przestrze
na jednym dysku twardym lub jedn z kilku partycji na pojedynczym dysku twardym.
Tworzenie wielu partycji to dobry sposb porzdkowania plikw i aplikacji. Na przykad moesz utworzy partycj jako dysk CV, na ktrej przechowywany bdzie system
operacyjny, a nastpnie jedn lub wicej partycji do przechowywania danych. Poniewa
system operacyjny traktuje kad partycj jako osobny dysk, taki podzia moe uatwi
takie zadania, jak na przykad, tworzenie kopii zapasowych. Moesz zrobi jedn kopi
zapasow dysku CV, zawierajcego system operacyjny, a nastpnie bdziesz tworzy
kopie zapasowe tylko dyskw D:, E: itd. przechowujcych dane. Jeli masz dysk twardy
o duej pojemnoci (60 GB lub wicej), to tworzenie kopii zapasowej bdzie oznaczao
tworzenie kopii caego dysku lub mudne tworzenie kopii bezpieczestwa poszczeglnych katalogw, a nawet plikw.
79
Jeli wybrae wolny obszar na dysku i nacisne klawisz C, aby utworzy now partycj, pojawi si nastpujce menu:
Zadano, aby I n s t a l a t o r utworzy now p a r t y c j na Dysk 58644MB 0 o i d e n t y f i k a t o r z e 0,
"^magistrala 0 na atapi[MBR]
* Aby utworzy now p a r t y c j , wpisz n i e j rozmiar i n a c i n i j klawisz ENTER.
* Aby powrci do poprzedniego ekranu nie tworzc p a r t y c j i , n a c i n i j klawisz ESC.
Minimalny rozmiar nowej p a r t y c j i to 8 megabajtw (MB).
Minimalny rozmiar nowej p a r t y c j i to 11719 megabajtw (MB).
Utwrz p a r t y c j o rozmiarze (w MB): 11719
Moesz wprowadzi nowy rozmiar partycji lub skorzysta z domylnego rozmiaru sugerowanego przez system. Po wprowadzeniu nowego rozmiaru lub aby zatwierdzi sugerowany rozmiar, nacinij klawisz Enter. Nowa partycja zostanie utworzona i pojawi si kolejne
menu pozwalajce wybra, na ktrej partycji ma zosta zainstalowany system Windows XP.
80
Cz I Architektura i instalacja
Pojawi si kolejny ekran w trybie tekstowym, ktry zaprezentuje wybran partycj. Jeli
partycja jest sformatowana i zawiera system plikw, pojawi si nastpujca informacja:
D: P a r t y c j a 2 [NTFS] 11727 MB (11727MB wolnych)
Na 58644MB Dysk 0 o i d e n t y f i k a t o r z e 0, m a g i s t r a l a 0 na atapi [MBR].
OSTRZEENIE: Wszystkie dane na t e j p a r t y c j i
zostan utracone.
81
Po drugim resarcie:
przeczytaj to koniecznie!
Po drugim restarcie pojawi si wiadomo, e Instalator systemu zbiera dodatkowe informacje, po czym pojawi si graficzny interfejs uytkownika. Ekran zostanie podzielony
na dwa panele: lewy i prawy. W lewym panelu bdzie widoczna lista:
Zbieranie informacji
Aktualizacja dynamiczna
Przygotowywanie instalacji
Instalowanie Windows
Finalizowanie instalacji
Podczas wykonywania kolejnego kroku kolor tekstu, jakim opisany jest dany krok, zmieni
si na pomaraczowy, a po zakoczeniu kolejnych etapw instalacji przy odpowiednich
pozycjach listy pole opcji bdzie zaznaczane na zielono. Dziki temu wiadomo, co w danej
chwili robi Instalator systemu.
W dolnej czci lewego panelu znajduje si informacja, jak dugo jeszcze potrwa instalacja systemu, oraz pasek stanu prezentujcy postp danego etapu instalacji.
W prawym panelu bd si pojawiay informacje wprowadzajce w wiat Windows XP.
Kada z informacji bdzie prezentowana przez czas wystarczajcy do jej przeczytania, po
czym bdzie zastpowana kolejn informacj. Pojawiajce si informacje maj powstrzyma uytkownika przed zaniciem podczas instalowania systemu.
82
Cz I Architektura i instalacja
Opcje regionalne
Na rysunku 3.3 pokazano okno dialogowe Opcje regionalne i jzykowe z akty wn zakadk
Opcje regionalne. Zwr uwag, e jeli zmienisz wybrany jzyk, to zmieniona zostanie
rwnie zawarto pl w sekcji Przykady. Prezentuj one format, w jakim wywietlane
s liczby, waluty, data i godzina. W dolnej czci okna moesz rozwin list wyboru
Lokalizacja, ktra uatwia systemowi XP dostarczanie informacji lokalnych, takich jak
wiadomoci i pogoda.
Rysunek 3.3.
Okno dialogowe
Opcje regionalne
i jzykowe pozwala
na szczegowe
ustawienie sposobu,
w jaki bd
wywietlane
opcje regionalne,
takie jak waluta
czy liczby
. Zaawansowane
Standardy i fonnaty
Ta opcja wpywa rta sposb, w jaki niektre prograrry formatk fciby.
waluty daty i godzny
Wyber: elemert. aby dopasowa jego prefereticje lub klfcnj przycisk
Dostosn. a&y wybra wasne formaty:
Przykady
Liczba
1234
Waluta
123 4
Godzina:
13 3517
DaiaknSIka
2CC2C913
DsSsdluja:
iSw^jinia 2S32
83
Kliknij przycisk Dostosuj, jeli chcesz zmieni format poszczeglnych opcji, takich jak
liczby czy waluta. Na rysunku 3.4 przedstawiono szczegowe opcje dostpne podczas
konfiguracji opcji regionalnych.
Rysunek 3.4.
Moesz wykorzysta
okno Dostosuj
opcje regionalne
do szczegowej
konfiguracji
poszczeglnych opcji
Sili
WaMa
Godzna
Data
Symbol dziesitny.
Jjczba cA po symbolu dziesitnym
Symbol gtupowanla cyfr:
typowanie cyfr1
123456 7SS
5.7
Mefr/cme
SepffBtor^:
Syatfim mar
i
OK
Zakadka Jzyki
Jak pokazano na rysunku 3.5, zakadka Jzyki pozwala zainstalowa obsug dodatkowych jzykw oraz konfigurowa opcje domylnie wybranego jzyka.
Rysunek 3.5.
Zakadka Jzyki
pozwala zainstalowa
obsug dodatkowych
jzykw
Ustjgi tekstowe i
.Aby wywietli iub zmieni jciyta i metody, kt^ycfi moiia uywa do
wprowadianiatelcstj. klknij pnycjak Szciegly
84
Cz I Architektura i instalacja
Kliknij przycisk Szczegy, aby wywietli lub zmieni jzyki i metody, ktrych mona
uywa do wprowadzania tekstu (rysunek 3.6).
Rysunek 3.6.
Okno dialogowe, w ktrym
mona wywietla
lub zmienia jzyki
i metody uywane
do wprowadzania tekstu
Pojawi si okno Usugi tekstowe i jzyki zawierajce zakadk Ustawienia. Okno sekcji
Zainstalowane usugi pokazuje zainstalowane typy klawiatury i jzyki. Aby zmieni typ
klawiatury, kliknij przycisk Dodaj. W oknie Dodawanie jzyka moesz wybra typ klawiatury, ktry chcesz wykorzystywa dla danego jzyka. Jeli wybrae np. jzyk Angielski
(Stany Zjednoczone), dostpne bd, midzy innymi, nastpujce typy klawiatur:
Amerykaski (Dvoraka);
Amerykaski (Dvoraka dla leworcznych);
Amerykaski (Dvoraka dla praworcznych);
Amerykaski midzynarodowy.
Zakadka Zaawansowane
Zakadka zaawansowane umoliwiaj konfiguracj systemu dla programw nie obsugujcych kodu Unicode. Z listy wyboru mona wybra jzyk, ktrego chce uywa, a nastpnie tabele konwersji stron kodowych.
Jeli zakoczye konfigurowanie opcji w oknie Opcje regionalne i jzykowe, kliknij
przycisk OK, aby kontynuowa instalacj systemu.
Personalizacja oprogramowania
Standardowe okno dialogowe Spersonalizuj swoje oprogramowanie poprosi o podanie nazwiska oraz nazwy organizacji, do ktrej naley. Podane informacje bd przechowywane
85
Ustawienia sieciowe
Okno dialogowe pozwalajce wybra konfiguracj sieciow komputera. Dostpne do wyboru
opcje to Ustawienia standardowe i Ustawienia niestandardowe. Wybranie opcji Ustawienia
standardowe powoduje, e instalator tworzy poczenia sieciowe uywajc protokou
Klient sieci Microsoft Network, Udostpniania plikw i drukarek w sieciach Microsoft
Networks, Harmonogramu pakietw QoS i protokou transportowego TCP/IP z automatycznym adresowaniem. Wybranie opcji Ustawienia niestandardowe pozwala na rczne
konfigurowanie skadnikw sieciowych.
Szczegowe informacje na temat konfigurowania sieci s podane w czci IV niniejszej
ksiki. Jeli podczas instalacji systemu zdecydujesz si na rczne konfigurowanie
skadnikw sieciowych, przeczytaj wczeniej rozdziay wchodzce w skad czci 4.
Jeli dokonae wyboru, kliknij przycisk Dalej. Jeli zaznaczye opcj Ustawienia standardowe, pojawi si okno, w ktrym Instalator systemu poprosi o podanie nazwy domeny
lub grupy roboczej, jeli komputer miaby nalee do jednej z nich. Jeli chcesz, aby
86
Cz I Architektura i instalacja
komputer nalea do domeny, administrator systemu musi utworzy konto dla Twojego
komputera i uytkownika. Jeli chcesz, aby komputer nalea do grupy roboczej, ktra
jest rodzajem sieci rwnorzdnej, w ktrej uwierzytelnianie jest przeprowadzane lokalnie
na kadym komputerze nalecym do grupy roboczej, wprowad nazw grupy roboczej
poniej zaznaczonej opcji Nie, tego komputera nie ma w sieci lub jest on w sieci bez.
domeny. Uczy ten komputer czonkiem nastpujcej grupy roboczej:. Kliknij przycisk
Dalej, aby kontynuowa proces instalacji.
Jeli zaznaczye opcj Ustawienia niestandardowe, po naciniciu przycisku Dalej
pojawi si okno dialogowe Skadniki sieciowe. Aby wczy skadnik sieciowy, naley
zaznaczy pole wyboru znajdujce si przy nazwie wybranego elementu. W zalenoci
od tego, jakie skadniki wybrae, mog si pojawi dodatkowe okna pozwalajce na
ustawienie szczegowych opcji danego elementu. Na przykad system poprosi o podanie
informacji o adresach TCP/IP.
Po klikniciu przycisku Dalej system rozpocznie instalowanie elementw menu Start
i rejestrowanie skadnikw. Opcja Finalizowanie instalacji zostanie zaznaczona na pomaraczowo i instalator dokoczy zapisywanie ustawie. Ostatni czynnoci, jak wykona
instalator przed zamkniciem systemu, bdzie usunicie uytych plikw tymczasowych.
Po trzecim restarcie
Po trzecim restarcie systemu jest jeszcze kilka zada, ktre musisz wykona, zanim zaczniesz korzysta z nowego systemu Windows XP. Aby uzyska pomoc, nacinij klawisz
Fl lub kliknij ikon znaku zapytania.
Pi krokw do koca
Przed Tob ostatnie pi krokw do zakoczenia instalacji systemu Windows XP.
87
Jeli zaznaczysz jedn z opcji i naciniesz przycisk Dalej, instalator poprosi o podanie
informacji niezbdnych do skonfigurowania tego poczenia. Jeli chcesz pomin moliwo konfigurowania poczenia z Internetem na tym etapie instalacji systemu i powrci
do konfiguracji pniej, nacinij przycisk Pomi.
Konfiguracja poczenia z Internetem z wykorzystaniem modemu jest szczegowo opisana
w rozdziale 25., natomiast konfiguracja poczenia z Internetem z wykorzystaniem sieci
lokalnej jest szczegowo opisana w rozdziale 24.
Jeli nie jeste pewien, w jaki sposb skonfigurowa ustawienia, zaznacz opcj Ustawienia
standardowe. Jeli administrator systemu przekaza Ci szczegowe informacje dotyczce
sieci, zaznacz opcj Ustawienia niestandardowe i wprowad podane informacje.
Krok 5. Koniec
Ostatni ekran jest zatytuowany Dzikujemy! i pozwala klikn przycisk Zakocz. Po jego
klikniciu pojawi si ekran Zapraszamy oraz informacja Trwa wprowadzanie ustawie
osobistych ju moesz rozpocz prac z systemem (rysunek 3.7).
Cz I Architektura i instalacja
^ Moje dokumenty
h Moje biece dokumenty
Rysunek 3.7. Nareszcie pierwsze spojrzenie na nowy pulpit systemu Windows XP.
Instalacja zakoczona!
Domylnie rozwinite jest menu Start i widoczna jest ikona Kosz, ale oprcz tego Twj
nowy pulpit jest zupenie pusty.
Rozdzia 4.
Instalacja nienadzorowana
i usuga Sysprep
W tym rozdziale:
Skadnia polecenia instalacji systemu
Automatyczna instalacja z wykorzystaniem pliku unattend.txt
Instalacja Windows XP za pomoc programu Sysprep
W duych firmach, gdzie przeprowadzany bdzie proces aktualizacji lub instalacji systemu
Windows XP Professional, nie ma moliwoci, aby administrator sieci przeprowadza
samodzielnie instalacj na kadej stacji roboczej. Jak wiesz, instalacja systemu zajmuje
troch czasu, a Instalator systemu wielokrotnie prosi o podanie informacji potrzebnych
do optymalnego skonfigurowania systemu. Mona jednak przyspieszy lub usprawni ten
proces na kilka sposobw. W tym rozdziale dowiesz si, jak skadni ma polecenie instalacji systemu wpisywane w wierszu polece i w jaki sposb mona wykorzysta plik unattend.txt, aby zautomatyzowa proces odpowiadania na pytania zadawane przez Instalatora
systemu. Program Sysprep pomoe Ci utworzy plik odpowiedzi unattend.txt.
90
Cz I Architektura i instalacja
Skadnia polecenia wi nnt. exe jest nastpujca:
WINNT [/s[:]cieka rdowa] [/t[:]dysk tymczasowy][/u[:plik odpowiedzi]]
^ [ / u d f : i d [ , p l i k UDF]]/r:folder] [ / r [ x ] : f o l d e r ] [/e:polecenie] [/a]
91
92
Cz I Architektura i instalacja
93
Instalacja nienadzorowana
z wykorzystaniem pliku konfiguracyjnego
unattend.txt
W folderze A386 na pycie instalacyjnej Windows XP znajdziesz plik o nazwie unattend.txt. Jest to plik odpowiedzi na pytania zadawane podczas instalacji systemu. Utworzenie wasnego pliku unattend.txt jest pierwszym krokiem na drodze do instalacji nienadzorowanej. Plik unattend.txt dostarczony z dyskiem instalacyjnym systemu zawiera
szkielet, ktry naley uzupeni informacjami, aby zastosowa go podczas instalacji.
Oto fragment kodu zawartego w pliku unattend.txt:
[Unattended]Unattendmode = FullUnattended
OemPreinstall = NO
TargetPath = *
FnleSystem = LeaveAlone
[UserOata]
FullName = "Your User Name"
OrgName = "Your Organization Name"
ComputerName = *
ProductKey = "JJWKH - 7M9R8 - 26VM4 - FX8CC - GDPD8"
[GulUnattend]
; Ustawia stref czasow na Pacific Northwest
; Ustawia pusty cig jako haso Administratora
;W1cza autologowanie
TimeZone = "004"
AdminPassword = *
AutoLogon = Yes
AutoLogonCount = 1
94
Cz I Architektura i instalacja
[LicenseFi lePnntData]
:Przeznaczone do instalacji na serwerze
AutoMode = "PerServer"
Autollsers = "5"
[GuiRunOnce]
;Wymie nazwy programw, ktre maja. by uruchomione po pierwszym zaogowaniu si na stacji
[Display]
BitsPerPei = 8
XResolution = 800
Yresolution = 600
Xrefresh = 70
[Networking]
[Identyfication]
JoinWorkgroup = Workgroup
Jak widzisz, nawet w tak prostym szablonie znajduje si wiele sekcji (nazwy sekcji s
podane w nawiasach kwadratowych) oraz zmiennych (wartoci zmiennych s przypisywane
zmiennym za pomoc znaku rwnoci). Jeli chcesz pozna wicej szczegw dotyczcych ktrej zmiennej, skorzystaj z dokumentacji systemu znajdujcej si na pycie instalacyjnej. Wikszo uytkownikw bdzie jednak wolaa skorzysta z prostszej metody,
ktrjest korzystanie z Kreatora Menedera instalacji systemu Windows. Kreator pomaga
w tworzeniu plikw odpowiedzi zarwno dla instalacji nienadzorowanej, jak rwnie
instalacji z wykorzystaniem programu Sysprep opisanej w dalszej czci tego rozdziau.
95
96
Cz I Architektura i instalacja
Rysunek 4.2.
Moesz zdefiniowa
poziom interakcji
uytkownika w czasie
instalacji systemu
H KrtMtnr MIMIK (I
Poziom interakcji uytkownika
Civ chcesz, aby uytkownicy wprowadzali incumacw w czasie instalacii systemu
Whdows?
Wybietz porm intetakcji uytkownika w czasie instaacH systemu Wndows:
< ^odai ustawwnia"dorr^fla
f" Cakowicie zautomatyzowane
f Ukryj tarty
{
< Wstecz
Rysunek 4.3.
Musisz poda kreatorowi,
gdzie zlokalizowane s
pliki instalacyjne, aby mg
je przekopiowa do folderu
dystrybucyjnego
97
11. W oknie Nazwa folderu dystrybucyjnego wybierz opcj Utwrz nowy folder
dystrybucyjny i wpisz nazw folderu dystrybucyjnego w polu Folder dystrybucyjny
(rysunek 4.4). Jeli chcesz przypisa do niego nazw, pod jak bdzie widoczny
w sieci, wpisz wybran nazw w polu Udostpnij jako. Kliknij przycisk Dalej.
Rysunek 4.4.
Moesz utworzy nowy
folder dystrybucyjny
lub skorzysta
z istniejcego,
ktry bdzie
wykorzystywany
przez uytkownikw
do instalacji systemu
'
Folder dystrybucyjny
98
Cz I Architektura i instalacja
Rysunek 4.5.
Poczwszy od tego okna,
system bdzie prosi
o podanie szczegowych
informacji dotyczcych
instalacji.
Okno jest podzielone
na dwa panele;
lewy panel przedstawia
w postaci struktury
drzewa kolejne kroki,
ktre musisz wykona
Ustawienia oghe
Dostosowywanie oprogramowa
U sawienia ekianu
Sliefa czasowa
Wpiowadzane klucza produktu
Dostosowywanie oprogiamowania
Moesz dostosowa mstalacie systemu Windows podajc domylna nazw uzytkownka i
organizacj
Wpisz domyha nazw i organizacje, ktre bd uywane Jeeli pozostawisz ta pola puste
nazwa i organizacja nte bd okrelone w piku odpowiedzi
Ustawienia sieciowe
Nazwy komputefw
Haso administratora
Skadniki siecnwe
tjaiwa:
tw.oojeliee
Organizacja:
www.twoinc com
Ustawienia zaawansowane
Telefonia
Ustawienia regionalne
Jeyki
Ustawienia przegldarki i powot
Folder mstalacii
Instalowanie drukarek
Uruchamianie jednokrotne
Polecenia dodatkowe
13. W kolejnym kroku kreator prosi o podanie ustawie ekranu. Moesz wybra
Koory, Obszar ekranu i Czstotliwo odwieania. Klikajc przycisk
Niestandardowe, moesz w oknie Niestandardowe ustawienia ekranu
dostosowa ustawienia ekranu do swoich potrzeb wypeniajc pola Kolory
(bity na piksel), Obszar ekranu (szeroko), Obszar ekranu (wysoko)
i Czstotliwo odwieania (w hercach).
14. Wybierz stref czasow dla komputerw docelowych.
15. Kolejny krok jest szczeglnie wany dla firmy Microsoft, gdy w tym kroku
kreator prosi o wprowadzenie klucza produktu. Wprowad klucz produktu
dostarczony razem z dyskiem instalacyjnym i kliknij przycisk Dalej.
16. Kolejne okno, przedstawione na rysunku 4.6, pozwala wprowadzi nazwy
komputerw, ktre bd instalowane, lub automatycznie generowa nazwy
komputerw na podstawie nazwy organizacji. Moesz tworzy kolejne nazwy
komputerw wpisujc je w polu Nazwa komputera, a nastpnie klikajc przycisk
Dodaj. Moesz rwnie utworzy plik tekstowy, w ktrym poszczeglne linie
bd zawieray kolejne nazwy komputerw, a nastpnie doda je do listy
komputerw do zainstalowania za pomoc przycisku Importuj.
17. Teraz moesz ustawi haso administratora na komputerach docelowych (rysunek 4.7).
Nie pomyl go z hasem administratora domeny. Moesz rwnie zaznaczy opcj
Monituj uytkownika o haso administratora, dziki czemu uytkownik po wpisaniu
hasa administratora podczas instalacji bdzie mia pen kontrol nad stacj.
Opcja alternatywna to Uyj nastpujcego hasa administratora (maksymalnie
127 znakw) jeli j zaznaczysz, musisz wpisa haso administratora dwukrotnie
w polach Haso i Potwierd haso. Zaznacz opcj Szyfruj haso administratora
w pliku odpowiedzi, aby uytkownicy nie mogli zobaczy hasa otwierajc plik
odpowiedzi za pomoc edytora tekstw.
99
Pomtjc
Ustawienia oglne
Nazwy komputerw
Przypisz nazwy do poszczeglnych komputerw docelowych
Dostosowywanie oprogramowa
U stawienia ekranu
Strefa czasowa
Ustawienia sieciowe
Nazwy komputerw
Jazwa komputera:
Haso administratora
JNJXP66
Skadniki sieciowe
Grupa robocza lub domena
-
Komputery do zainstalowania
Ustawienia zaawansowane
T eletonia
U stawienia regionakie
Jeyki
Ustawienia przegldarki i powol
Folder instalacji
Instalowanie drukarek
Uajchamianie iednoktotne
Polecenia dodatkowe
< W.stecz
Rysunek 4.7.
Moesz samodzielnie
wpisa haso
administratora
iub pozwoli,
aby zrobi to
uytkownik
podczas instalacji
U sawienia oglne
Dostosowywanie oprogramowa
Harfo admmisliatua
Okrel haso konta adnwiittiatora na komputerach docejowych
Ustawienia ekranu
Strefa czasowa
Wprowadzanie klucza produktu
-
Ustawienia sieciowe
Nazwy komputerw
Haso administratora
Skadniki sieciowe
Haso:
Ustawienia zaawansowane
Eotwiefd haso:
jj"'""""
Telefonia
Ustawienia regionalne
Jeyki
Ustawienia przegldarki i powol
Folder instalaqi
Instalowanie drukarek
li
^4
Uruchamianie jednokrotne
Polecenia dodatkowe
Anuluj
Jeli samodzielnie ustawisz haso, zapisz je w bezpiecznym miejscu, aby pniej mia
do niego dostp.
18. Okno Skadniki sieciowe pozwala wybra standardowe lub niestandardowe
ustawienia sieci. Wybierz opcj Ustawienia standardowe, aby zainstalowa
protok TCP/IP, wczy protok DHCP lub zainstalowa protok Klient
sieci Microsoft Networks na kadym komputerze docelowym. Wybierz opcj
Ustawienia niestandardowe, jeli chcesz samodzielnie konfigurowa skadniki
sieciowe.
19. W kolejnym kroku musisz zdecydowa, czy komputer docelowy ma nalee do
grupy roboczej, czy domeny (rysunek 4.8). Jeli wybierzesz opcj Domena serwera
Windows, powiniene zaznaczy pole Utwrz konto komputera w domenie,
a nastpnie podaj nazw i haso administratora domeny, aby konto mogo zosta
utworzone automatycznie. Jeli nie zaznaczysz tej opcji, bdziesz musia
samodzielnie tworzy konta w domenie dla kadego instalowanego komputera.
100
Cz I Architektura i instalacja
Rysunek 4.8.
Zdecyduj, czy komputer
docelowy ma nalee
do grupy roboczej,
czy te domeny
j "..
[NO
haso-
jadminisbator*
P^
Eotwierdihasto:
20. W oknie Telefonia kreator prosi o podanie kraju, regionu, numeru kierunkowego
i numeru dostpu do linii zewntrznej. Informacje o biecej lokalizacji pozwalaj
poprawnie wybiera numery. Kliknij przycisk Dalej.
21. W oknie Ustawienia regionalne masz dostpne do wyboru trzy opcje: Uytkownik
moe wybra ustawienia regionalne w czasie instalacji, Uyj domylnych ustawie
regionalnych dla instalowanej wersji systemu Windows i Okrel ustawienia
regionalne w pliku odpowiedzi. W wikszoci przypadkw odpowiednia bdzie
druga lub trzecia opcja, jeli jednak system bdzie instalowany na stacjach
nalecych do organizacji rozproszonej po wielu krajach, moesz uzna, e
najlepszym rozwizaniem bdzie pozwoli uytkownikowi na samodzielne
wybranie ustawie regionalnych.
22. W oknie Jzyki moesz wybra dodatkowe grupy jzykw, ktre bd
wykorzystywane.
23. W oknie Ustawienia przegldarki i powoki (rysunek 4.9) moesz dostosowa
ustawienia przegldarki i powoki dla systemu Windows. Wybierz opcj Uyj
domylnych ustawie programu Internet Explorer, jeli chcesz zastosowa
standardowe ustawienia przegldarki podczas instalacji. Pozostae dostpne
opcje to: Do skonfigurowania przegldarki uyj skryptu automatycznej konfiguracji
utworzonego przez pakiet Internet Explorer Administration Kit i Niezalenie
okrel ustawienia serwerw proxy i domylnej strony gwnej.
24. Jeli wybrae opcj Niezalenie okrel ustawienia serwerw proxy i domylnej
strony gwnej, wwczas musisz okreli ustawienia za pomoc przyciskw
Ustawienia serwera proxy i Ustawienia przegldarki. W oknie Okrelanie ustawie
przegldarki moesz zdefinowa stron gwn, stron pomocy i stron
wyszukiwania. Jeli zakoczye wprowadzanie ustawie przegldarki, kliknij
przycisk Dalej.
25. Kolejnym krokiem jest wybranie nazwy folderu, w ktrym zostanie zainstalowany
system Windows. Dostpne opcje to Folder o nazwie Windows, Folder o unikatowej
nazwie wygenerowanej przez Instalatora i Ten folder. Jeli wybierzesz opcj Ten
folder, wpisz nazw folderu, w ktrym bd przechowywane pliki systemowe.
101
Ustawienia oglne
Dostosowywanie opiogramowan
U sawienia ekranu
Strefa czasowa
Ustawienia p i z e g l ^ d a i k i i p o w o k i
Mertedzer nstaiacji moe dostosowa ustawienia przegldarki i powoki dla systemu
Windows.
Jakiej metody dostosowania chcesz uy?
Polecenia dodatkowe
< Wstecz
atej>
102
Cz I Architektura i instalacja
Rysunek 4.10.
Moesz
skonfigurowa system
na automatyczne
uruchomienie
okrelonego polecenia
w momencie pierwszego
zaogowania si
uytkownika
Pomoc
Ustawienia oglne
Dostosowywanie oprogramowa
U sawienia ekranu
Strefa CZASOWA
Wprowadzanie klucza produktu
Ustawienia sieciowe
Nazwy komputerw
Haso administratora
Skadniki sieciowe
Grupa robocza lub domena
Ustawienia zaawansowane
Telefonia
Ustawienia regionalne
Jeyk.
Uruchamianie jednokrotne
Moesz skonfigurowa system Windows na automatyczne uiuchorraenie okrelonego
polecenia w momencie pierwszego zaogowania si uytkownika
Aby skonfigurowa polecenie, ktre bdzie automatycznie uruchomione przy perwszym
zaogowaniu sie uytkownika, wpisz to polecenie w polu ponizei. a nastpne kkk.ru
ptzycisk Doda
c4ecemie do uruchomienia:
Dodaj
Uruchom te polecenia:
< Wstecz
Rysunek 4.11.
Meneder instalacji
systemu Windows
poinformuje o lokalizacji
nowo utworzonego
pliku odpowiedzi
Jeeli podane zostary nazwy kilku komputerw, kreator utworzy take plik .udf.
W zalenoci od typu tworzonego pliku odpowiedzi, kreator moe rwnie utworzy
przykadowy skrypt .bat.
;SetupMgrTag [Data]
AutoParfition=l
MsDosInitiated="0"
Unattendedlnstall-^es"
[Unattended]
UnattendMode=Provi deDefault
OemPreinstall=Yes
TargetPath=winxp
[GuiUnattended]
AdminPassword="ADMINISTRATOR"
EncryptedAdminPassword=NO
AutoLogon-Yes
Autol_ogonCount=l
OEMSkipRegional=l
TimeZone-100
[UserData]
FullName="t.w.ogletree"
OrgName="www.twoi nc.com"
ComputerName=NJXP66
[SetupMgr]
DistFolder-C:\xpdist
DistShare=xpdist
103
[Branding]
BrandIEUsingUnattended=Yes
[URL]
Home_Page=ww.twoi nc.com
Seaerch_Page=www.dogpi 1 e.com
[Proxy]
Proxy_Enable=l
Use_Same_Proxy=l
HTTP_Proxy_Server=proxy-server.bms.com
Proxy_Override=<local>
[Identification]
JoinDomain=ONO
Domai nAdmin=administrator
DomainAdminPassword=administrator
[Networking]
Instal!DefaultComponents=Yes
[NetAdapters]
Adapterl=params.Adapterl
[params.Adapterl]
INFID=*
[NetClients]
MS_MSC1i ent=params.MS_MSC1 ient
[NetServices]
MS_SERVER=params.MS_SERVER
[NetProtocols]
MS_TCPIP=params.MS_TCPIP
[params.MSJTPIP]
DNS=No
UseDomai nNameDevoluti on=No
EnableLMHosts=Yes
AdapterSecti ons=params.MS_TCPIP.Adapterl
[params.MSJTPIP. Adapterl]
SpecificTo=Adapterl
OHCP=No
IPAddress=10.10.10.93
AdapterSecti ons=params.MS_TCPIP.Adapterl
SubnetMask=255.255.255.0
DefaultGateway=10.10.10.254
DNSServerSearchOrder=10.10.10.5.10.10.10.7
WINS=No
NetBIOSOptions=0
104
Cz I Architektura i instalacja
Identyfikatory systemu
w procesie klonowania systemu Windows XP
Wane jest zrozumienie faktu, e mimo tego, i dwa komputery w jednej sieci uywaj
tego samego systemu operacyjnego, mona je odrni z poziomu sieci. Kady komputer
podczas instalacji systemu otrzymuje wasny, unikatowy identyfikator systemu (SID).
Jeli zrobisz kopi zapasow nowo zainstalowanego systemu i przekopiujesz j na dysk
innego komputera, obydwa bd miay ten sam SID, co spowoduje wystpienie konfliktu w sieci.
SID jest wany dla kadego komputera, ktry naley do domeny lub Active Directory.
Numer SID jest wykorzystywany przez baz SAM (z ang. secuty account manager)
domeny lub Active Directory do identyfikacji komputera. Nazwa, ktr przypisujesz
swojemu komputerowi, przeznaczona jest dla innych uytkownikw, aby atwiej im byo
rozpozna Twoj stacj. Elementy sieciowe nowoczesnych sieci Windows uywaj numeru
SID do rozpoznawania komputerw.
105
106
Cz I Architektura i instalacja
Po wykonaniu polecenia sysprep system automatycznie zamknie komputer. Kiedy uytkownik ponownie uruchomi system, zostanie on poproszony o wykonanie kocowych
krokw instalacji systemu, takich jak na przykad zaakceptowanie umowy licencyjnej.
W powyszym przykadzie uyto parametru -nosidgen. Stao si tak, poniewa instalacja
nie jest klonowana, tylko system zosta zainstalowany. Instalator systemu wygenerowa
unikalny numer SID dla komputera.
Plik Sysprep.inf
Moesz jeszcze bardziej uatwi ycie uytkownikowi, doczajc plik odpowiedzi dla
polecenia sysprep. Wczeniej w tym rozdziale dowiedziae si, jak utworzy plik odpowiedzi, ktry bdzie uywany z poleceniem winnt.exe lub winnt32.exe. Zrobie to za
pomoc Kreatora Menedera instalacji systemu Windows. Przy uyciu tego samego programu moesz utworzy plik sysprep.inf, ktry bdzie plikiem odpowiedzi dla instalacji
systemu za pomoc polecenia sysprep. W pliku odpowiedzi moesz umieci na przykad nazw przedsibiorstwa, ustawienia regionalne itd.
Aby utworzy plik sysprep. inf za pomoc Kreatora Menedera instalacji systemu Win-
dows, wybierz opcj Instalacja programu Sysprep, zamiast jak opisano w poprzednim
punkcie opcji Instalacja nienadzorowana systemu Windows.
Jeli utworzye plik sysprep. inf, umie go w folderze Sysprep, w ktrym przechowywane s rwnie pliki programu Sysprep.
Cz II
Pulpit, zarzdzanie plikami,
podstawowa konfiguracja
siga eksperta
Rozdzia 5.
Konfigurowanie opcji
uatwie dostpu
W tym rozdziale:
Konfigurowanie opcji uatwie dostpu za pomoc Panelu sterowania
Funkcje KlawiszeTrwae, Klawisze Filtru i KlawiszePrzelczajce
Funkcje WartownikDwikw i PokaDwiki
Funkcja Duy kontrast
Myszkowanie po klawiaturze"
Zakadka Oglne okna Opcje uatwie dostpu
Kreator uatwie dostpu
Uatwienia dostpu systemu Windows XP
Co to jest Meneder narzdzi?
Rozpoznawanie mowy
Rozpoznawanie pisma rcznego
Windows XP wyposaony jest w wiele funkcji umoliwiajcych ludziom niepenosprawnym wykorzystanie w peni moliwoci komputera. Nie osignlimy co prawda jeszcze
poziomu rozwoju komputerw przedstawianego w serialu StarTrek", ale funkcje opisane
w tym rozdziale mog sprawi, e komputery stan si uyteczne dla szerszej rzeszy
uytkownikw, nawet tych, ktrzy nie s niepenosprawni. Na przykad program Lupa
moe by wykorzystywany do powikszania fragmentu pulpitu nie tylko przez osoby
upoledzone wzrokowo. Moe si to okaza przydatne podczas przegldania obrazw,
a take w niektrych aplikacjach.
W tym rozdziale dowiesz si, jak konfigurowa i wykorzystywa nastpujce funkcje
Uatwie dostpu w systemie Windows XP:
KlawiszeTrwae, Klawisze Filtru i KlawiszePrzeczajce;
WartownikDwikw;
PokaDwiki;
110
Klawiatura ekranowa.
Nauczysz si nie tylko konfigurowa opcje uatwie, ale poznasz rwnie systemy rozpoznawania mowy i pisma odrcznego. Mimo e system Windows XP obsuguje te dwie
wane funkcje, to aby z nich korzysta, bdziesz musia zainstalowa dodatkowe oprogramowanie dla systemw rozpoznawania mowy i pisma odrcznego kupujc aplikacj
Microsoft Office XP. Moe si rwnie okaza, e producent sprztu, na ktrym zainstalowae system Windows XP, dostarczy ju programy do rozpoznawania mowy wraz
z pakietem oprogramowania OEM, ktry otrzymae podczas zakupu komputera. Aby
sprawdzi, czy zainstalowana jest funkcja rozpoznawania mowy, wybierz z menu Start/
Panel sterowania, a nastpnie w prawym panelu okna Panel sterowania kliknij ikon
Dwiki, mowa i urzdzenia audio. W nastpnym menu kliknij pozycj Mowa. Jeli w oknie
Waciwoci mowy jest widoczna zakadka Rozpoznawanie mowy, oznacza to, e w systemie zainstalowana jest funkcja rozpoznawania mowy.
Jeli okae si, e nie masz zainstalowanej funkcji rozpoznawania mowy, moesz rozway moliwo zakupu pakietu Office XP, biorc pod uwag nie tylko zalety produktu i jego integracj z systemem Windows XP, ale rwnie dostpne funkcje rozpoznawania mowy.
Wikszo opisanych w tym rozdziale funkcji moe by konfigurowana za pomoc Panelu
sterowania lub Kreatora uatwie. Rozpoczniemy od Panelu sterowania, jako e jest to
metoda pozwalajca na bardzo dokadn kontrol ustawie poszczeglnych funkcji. Mona
rwnie do tego celu wykorzysta prosty w obsudze Kreator uatwie, ktry przedstawia
uytkownikowi kolejne okna dialogowe, a nastpnie na podstawie otrzymanych informacji konfiguruje te same funkcje, ktrych ustawienia s dostpne w Panelu sterowania.
Wspomnimy rwnie o programach Narrator i Lupa, posiadajcych dodatkowe funkcje,
z ktrych moesz korzysta w kadej chwili, mog one te by uruchamiane automatycznie przy uyciu Menedera narzdzi-
111
Rysunek 5.1.
Wygld kategorii
Panelu sterowania
przedstawia
list kategorii
zamiast ikon apletw
Moesz rwnie wybra opcj Przecz do widoku klasycznego w lewym grnym rogu okna
Panelu sterowania, a nastpnie dwukrotnie kliknij ikon Opcje uatwie dostpu. Jeli
korzystasz z widoku kategorii Panelu sterowania, kliknij kategori Opcje uatwie dostpu
w prawej dolnej czci okna Panel sterowania. Pojawi si kolejny ekran Panelu sterowania
(rysunek 5.2), ktry pozwala na wybranie jednej z kilku rnych opcji uatwie dostpu.
Rysunek 5.2.
Wybierz Opcje
uatwie dostpu
w widoku kategorii
Panelu sterowania,
aby przej do okna
Waciwoci,
pozwalajcego
na konfigurowanie
Opcji uatwie dostpu
Q11S|
Edycja
Q Wstecz
iWdok
Uubkme
*'
Narzdzia
Pomot
j. ' Wyszukaj
Foldery
v
O <l*rtatwfi ekranowa
II
;
gj Przejd
Zobac: tf
ProgramluM
J Wybierz zadanie...
[->j Dostosu} kontrakt da t*ektu i kolorw ns ekranie
FVi Knftgouj y*4tem WmdoWK tak, y wliwiwmilrtt Iwium potn-cIKIITJ
L?J wzrok owym, suchowym i mot otyt^nyni
Kliknij ikon Opcje uatwie dostpu znajdujc si w sekcji lub wybierz ikon Panelu
sterowania. Pojawi si okno Opcje uatwie dostpu (rysunek 5.3) z zakadkami odpowiadajcymi poszczeglnym opcjom opisanym w kolejnych punktach.
112
Rysunek 5.3.
Wybranie odpowiedniej
zakadki okna Opcji
uatwie dostpu
pozwala na dostp
do ustawie
konfiguracyjnych
poszczeglnych funkcji
Ekian
Mysz - Oglne
Uyj funkcji KJawiszeTrwafe. jeli chcesz uywa klawiszy SNIt. Cdi. Alt lub
logo Windowi, naciskajc je pojedynczo
| Ujtawnia
[ Ustawienia J
113
Innymi sowy, zamiast wciska rwnoczenie klawisze Ctrl, Alt i Del, to wykorzystujc funkcj KlawiszeTrwale, moesz naciska kolejno klawisze Ctrl, Alt i Del, a system
Windows XP potraktuje to w taki sposb, jakby nacisn wszystkie trzy klawisze rwnoczenie.
Funkcja KlawiszeTrwale dziaa dla takich klawiszy, jak Ctrl, Alt czy Shift i pozwala
systemowi przechowywa ich stan w trybie wcinity", dopki uytkownik nie zakoczy
wprowadza konkretnej kombinacji klawiszy, jak na przykad Ctrl+Alt+Del.
Skr&emlunkciKtwiszeTtmieiest
Nacir*ec kbwisza Shl pi razy.
Zaznacz pole wyboru Uyj skrtu, aby uaktywni skrt klawiaturowy. Jak pokazano na
rysunku 5.4, piciokrotne nacinicie klawisza Shift raz za razem jest skrtem klawiaturowym aktywujcym funkcj KlawiszeTrwae. Zadaniem skrtu klawiaturowego jest uaktywnianie funkcji na danie uytkownika. W sytuacji gdy z jednego komputera korzysta
kilku uytkownikw, kady z nich musiaby sprawdza, czy poszczeglne funkcje opcji
uatwie dostpu s aktywne. Aby tego unikn, uycie skrtu powoduje pojawienie si okna
dialogowego informujcego uytkownika, e funkcja KlawiszeTrwale zostaa uaktywniona.
Kliknij przycisk OK lub odznacz pole wyboru Wycz Skrt. Pamitaj, e odznaczenie
tej opcji spowoduje zablokowanie skrtu i jeli zechcesz z niego korzysta w przyszoci,
musi zosta ponownie wczony.
Rysunek 5.4 przedstawia opcje ustawie funkcji KlawiszeTrwae.
114
115
0SSES53
Opcie ru
O Ignorui powlarzsiflce sie naciintecw klawiszy
0 Igooiui szybkie nacinicia klawiszy i
zmniejsz czstotliwo powtarzania
pisz tutaj, aby sprawdzi ustawienia funkcji KlawtizeRItiu
Powiadomenie
0 SygnaSzuj dwikiem nacinicie lub zaakceptowanie klawiszy
0 Eokaz na ekranie stan lunkcp KIswiszeFAru
116
Funkcje WarownikDwikw
i PokaDwiki
Osoby niedosyszce mog konfigurowa system WindowsXP za pomoc funkcji WartownikDwikw i PokaDwiki. Pozwalaj one zmieni ustawienia tak, aby system generowa
ostrzeenia wizualne, gdy komputer generuje dwiki.
Aby uruchomi te funkcje, uyj zakadki Dwik okna Opcje uatwie dostpu pokazanego na rysunku 5.3. Zakadka Dwiki (pokazana na rysunku 5.6) pozwala uruchomi funkcje WartownikDwikw i PokaDwiki.
Zaznacz pole wyboru Uyj funkcji WartownikDwikw, aby uruchomi funkcj, a nastpnie z listy rozwijanej Wybierz ostrzeenie wizualne wybierz sposb w jaki system
Windows XP ma powiadamia o wygenerowaniu sygnau dwikowego. Do wyboru s
nastpujce opcje:
Brak funkcja WartownikDwikw nie jest aktywna.
Migajcy aktywny pasek podpisu pasek stanu okna zaczyna miga.
Migajce aktywne okno aktywne okno zaczyna miga.
Migajcy pulpit najbardziej widoczny efekt spord trzech dostpnych:
wszystkie elementy pulpitu zaczynaj miga.
117
Oglne;
WarlownkDwikw
Uzyilunkctj WaitownrkDwikw, jes system Windows ma generowa
wizualne ostrzeenia podczas wydawania dwikw
0 Uyj funkcr WattownikDwikw
Wybieiz ostizeeme wizualne
PokaDwiki
Uyj funkcj PokazDwki. aby w programach byty wywietlane podpisy dla
uywanych sygnaw dwikowych
Uyj lunkcp PokaOwieki
Przetestuj wszystkie trzy moliwoci, aby stwierdzi, ktra z nich najbardziej Ci odpowiada. Funkcja jest przeznaczona dla ludzi niedosyszcych, ale jeli masz rwnie problemy ze wzrokiem, zalecane jest przetestowanie wszystkich trzech dostpnych opcji.
Uruchom funkcj PokaDwiki zaznaczajc pole wyboru Uyj funkcji PokaDwiki.
Uruchamiane programy bd wywietla na ekranie ikon lub tekst informujce, e w tym
miejscu programu zostaby wygenerowany dwik.
Jeli zakoczye konfiguracj ustawie na zakadce Dwiki okna Opcje uatwie dostpu,
kliknij przycisk Zastosuj lub przycisk OK, aby zamkn okno dialogowe.
118
Rysunek 5.7.
Uyj zakadki Ekran,
aby ustawi
waciwoci funkcji
Duy kontrast
Dwik
Ekran j Mysi
Oglne:
Du;y kontrast
Uyj tej funkcf, jesi system Windows ma ubywa kolorw i czcionek
uatwiajcych czytanie.
-i(iJfik,f Du.-y kontrast
Opcje kufsora
Przesu suwak!, aby zmieni szybko, z jaka. miga kursor (czstotliwo
migania kursora] i jego szeroko.
Czstotliwo migania:
Szybko
Szeroko:
Wski
Rysunek 5.8.
Moesz skorzysta
z opcji uruchamiania
funkcji Duy kontrast
przez uycie skrtu
klawiaturowego
119
Myszkowanie po klawiaturze"
Specjalnie dla osb, ktre przedkadaj korzystanie z klawiatury nad korzystanie z myszy,
przeznaczona jest zakadka Mysz okna Opcje uatwie dostpu. Funkcja KawiszeMyszy
pozwala sterowa kursorem myszy przy uyciu klawiszy numerycznych. Klawisz 8 na
klawiaturze numerycznej powoduje przesuwanie kursora myszy w gr, klawisz 2 w d.
Klawisze 4 i 5 powoduj przesuwanie kursora myszy odpowiednio w lewo i w prawo.
Aby uaktywni funkcj, zaznacz pole wyboru Uyj funkcji KawiszeMyszy, a nastpnie
kliknij przycisk Ustawienia, aby dopasowa ustawienia funkcji KawiszeMyszy do wasnych potrzeb.
Okno Ustawienia funkcji KawiszeMyszy (rysunek 5.9) zawiera pole wyboru umoliwiajce
ustawienie opcji uruchamiania funkcji przez uycie skrtu klawiaturowego. Skrtem klawiaturowym do funkcji KawiszeMyszy jest rwnoczesne nacinicie klawiszy: lewy Alt,
lewy Shift i Num Lock.
Rysunek 5.9.
Zaznacz pole wyboru
Uyj skrtu, aby
uruchamia funkcj
KawiszeMyszy przez
nacinicie skrtu
klawiaturowego
Ski klawiaturowy
Skrtem funkcp KawiszeMyszy test
Nacinicie klawiszy lewy Alt * lewy Shift Num Lock
Szybko wskanika
Szybko
maksymalna
Maha
Przyspiettenie:
Wolno
3
v
Dua
Szybko
E^j Przytrzyma wcinity klawisz Qi\, aby przyspieszy lub klawisz Shrft, aby zwolni
O \&aczony
120
Zakadka Oglne
okna Opcje uatwie dostpu
Ostatnia zakadka okna Opcje uatwie dostpu pozwala na konfiguracj dodatkowych
ustawie funkcji KlawiszeTrwae, KlawiszeFiltru, KlawiszeF'rzeczajce, WartownikDwikw i Duy kontrast. Jak pokazano na rysunku 5.10, pierwsza sekcja tej zakadki
Resetowanie automatyczne pozwala na wybranie z listy czasu bezczynnoci, po
ktrym opcje uatwie maj zosta wyczone.
Rysunek 5.10.
Ustawienia
konfiguracyjne
dla wikszoci
opcji uatwie
ustawianych w oknie
Panelu sterowania
Oglne
Resetow.ifii automatyczne
D j w i a c z u-atwwnia dostpu po czasie bezczynnoci1;
Powiadomienie
3 Wywietl komunikat ostrzegawczy przy wtaczaniu funkcji
(3 Wydawai jjwiek pizy wczaniu lub wytaczaniu funkcji
Urzdzenia funkcji KlawiszeSzeregowo
Urzdzenia funkcji Klawi* zeSzeiegowe umoliwiaj
alternatywny dostp do funkcji klawiatury i myszy
n U i v i funkcji KJawszeSzetegowe
[ Ustawienia"]
Opcp administracyjne
d Zastosuj wszystkie ustawienia do pulpitu logowania
Q Zaslosui wszystkie ustawienia do domylnych dla nowych uytkownikw
Powysza opcja jest wygodna w sytuacji, gdy z jednego komputera korzysta kilku uytkownikw uruchamiajcych opcje uatwie dostpu za pomoc skrtw klawiaturowych. Jeli
opcja Wycz uatwienia dostpu po czasie bezczynnoci jest zaznaczona i z komputera nikt
nie korzysta przez okrelony w opcji czas, to opcje uatwie dostpu zostan wyczone.
Kiedy uytkownik korzystajcy z opcji uatwie dostpu ponownie zacznie korzysta
z komputera, moe je wczy za pomoc opisanych wczeniej skrtw klawiaturowych.
121
Opcje administracyjne
Ostatnia sekcja zakadki Oglne okna Opcje uatwie dostpu to Opcje administracyjne
zawiera ona dwa pola wyboru: Zastosuj wszystkie ustawienia do pulpitu logowania
oraz Zastosuj wszystkie ustawienia do domylnych dla nowych uytkownikw. Pierwsza
z nich pozwala, aby kady uytkownik korzystajcy z komputera mia wasne ustawienia
opcji uatwie dostpu. Zaznaczenie drugiej opcji spowoduje, e kady nowy uytkownik
logujcy si do systemu bdzie korzysta z ustawionych przez Ciebie uatwie dostpu
jako domylnych.
122
Rysunek 5.11.
Pokazane okno pozwala
na szczegowe
ustawienie rozmiaru
tekstu w systemie
Windows XP,
wynikajce z wyboru
dokonanego
w poprzednim
oknie dialogowym
U sawienia ekranu
Ponisze opcp okrelaj iozrrar tekstu i innych etementw na ekranie
Wybiel; zadane opcje. Domylne zaznaczenia niektrych opcji wynikaj z wyboru rozmiaiu czcionki w poprzednim okme
Zmienia rozmiar czcionki paskw tytu owych okien, menu i innych elementw. Ta opcp nie zmienia rozmiaru tekstw
wewnahz okien.
j Przeracz na mniejsza rozdzielczo ektanu
Zwiksza rozmiar elementw na ekranie, w tym teksty wewnatiz okien.
O Uyj ptogiamu Lupa Microsoft
Otwiefa okno pizestawne. ktre wywietla powikszony widok czci ekranu.
[3 Wyhscz menu spersonalizowene
alej)
123
Narrator
Funkcja Narrator jest przeznaczona do wsppracy z niektrymi aplikacjami i umoliwia
odczytywanie tekstw jak rwnie pozycji w menu oraz pisanych przez uytkownika
tekstw. Oto aplikacje, z ktrymi wsppracuje Narrator.
Instalator systemu;
Notatnik i WordPad;
aplety Panelu sterowania;
Internet Explorer;
pulpit systemu Windows XP.
Narrator nie jest najlepsz aplikacj do syntezy mowy dostpn na rynku, ale z pewnoci
najtasz, bo dostajesz go za darmo wraz z systemem operacyjnym. Witryna Microsoftu
opisuje aplikacje, ktre s przeznaczone specjalnie dla ludzi niewidomych i niedowidzcych. Funkcja Narrator zapewnia jedynie podstawowe dziaanie z zakresu syntezy mowy.
Na przykad jeli chcesz korzysta z funkcji Narrator w aplikacji WordPad, system bdzie
odczytywa wszystkie kolejno wprowadzane znaki. Jeli skoczye wpisywa jaki fragment
tekstu, moesz umieci kursor na pocztku tego tekstu, a Narrator rozpocznie odczytywanie kolejnych sw. Niestety, uywanie funkcji Narrator podczas pisania moe by bardzo
rozpraszajce, jednak samo odczytywanie tekstu po napisaniu jest niezwykle przydatne.
Korzystanie z Narratora podczas instalacji lub uaktualniania systemu moe znacznie
uproci ten proces. Uruchamiajc Instalator systemu, moesz wybra opcje korzystania
z funkcji Lupa i Narrator.
Aby uruchomi funkcj Narrator, uyj kombinacji klawiszy Ctrl+Esc, nacinij klawisz M,
wpisz polecenie narrator i nacinij klawisz Enter. Moesz rwnie uruchomi funkcj
124
Lupa
Program Lupa to narzdzie zwikszajce czytelno informacji wywietlanych na ekranie,
przeznaczone dla uytkownikw z wadami wzroku. Program Lupa tworzy oddzielne okno,
w ktrym wywietlane s powikszone fragmenty ekranu. Aby poprawi widoczno,
mona rwnie zmieni schemat kolorw okna powikszenia.
Aby uruchomi program Lupa, wybierz z menu Start/Wszystkie programy/Akcesoria/
Uatwienia dostpu/Program Lupa. Pojawi si okno (rysunek 5.12) umoliwiajce konfiguracj ustawie programu Lupa.
Oprcz okna ustawie pojawia si rwnie okno programu Lupa. Aby program dziaa
zgodnie z oczekiwaniami, naley skonfigurowa nastpujce opcje:
125
MIBE
P_oziom powikszenia:
tkdank
S tedz kursor [gyczy
Stedi klawiatue
E Sied edycn lokstu
Prezenlapa
[H Uruchom zminunakzowane
0 Poka kip
S7edi kursor myszy zaznacz to pole wyboru, aby powiksza obszar wok
poruszajcego si po ekranie kursora myszy. Podczas przesuwania kursora myszy
po ekranie okno programu Lupa bdzie pokazywa powikszone obiekty znajdujce
si w najbliszym ssiedztwie kursora.
Sied klawiatur zaznacz to pole wyboru, aby powiksza obszar wok punktu
wstawiania (kursora).
Sied edycj tekstu zaznacz to pole wyboru, aby wywietla powikszony obszar
wok punktu wstawiania podczas pisania.
Odwr kolory wybranie tej opcji spowoduje, e okno programu Lupa bdzie
odwraca kolory, aby byy bardziej czytelne. Na przykad jeli okno aplikacji
wywietla biae litery na czarnym tle, to zaznaczenie tej opcji spowoduje, e
w oknie programu Lupa bd widoczne czarne litery na biaym tle.
Uruchom zminimalizowane po uruchomieniu programu Lupa okno ustawie
programu jest uruchamiane w postaci zminimalizowanej i jest dostpne w Pasku
zada. Wybranie tej opcji bdzie przydatne, jeli zaznaczye ju opcje
konfiguracyjne, ktrych chcesz uywa, i w przyszoci nie chcesz ich zbyt czsto
zmienia. Jeli ta opcja nie jest wybrana, to po kadym uruchomieniu programu
naley minimalizowa okno ustawie.
Poka lup opcja jest domylnie zaznaczona, otwarcie okna ustawie programu
Lupa powoduje automatyczne otwarcie okna Lupa.
Klawiatura ekranowa
Program Klawiatura ekranowa wywietla na ekranie klawiatur wirtualn, pozwalajc
osobom z upoledzeniem funkcji motorycznych wpisywa dane za pomoc urzdzenia
wskazujcego lub dojstika. Program Klawiatura ekranowa opracowano po to, aby uytkownikom z upoledzeniem funkcji motorycznych zapewni minimalny poziom funkcjonalnoci. Aby uruchomi program Klawiatura ekranowa, wybierz z menu Start/Wszystkie
programy/Akcesoria/Uatwienia dostpu/Klawiatura ekranowa. Rysunek 5.13 przedstawia
wygld okna programu Klawiatura ekranowa. Kliknij ikon klawisza, a system potraktuje to jak nacinicie klawisza na klawiaturze komputera.
126
Rysunek 5.13.
Program Klawiatura
ekranowa pozwala
wpisywa dane za
pomoc urzdzenia
wskazujcego
Klawiatufa
I 1 12
lab
Ustawienia
1
1*
5|B1 '1 8| a
Pomoc
o1
1.1
"1
* 1 ' I1i' 1
1 " 1 ' I 1 P 1 1 [ 1 1 ^ Id.ll-.d|pdJ 7
t 1 g 1 h I I I k | 1 1 . ' 1 ent ^ i ^ i ^ i ^ i ^ l *
d
"LT 1 T [
I v| b
* p
IBP ^H~T
|g|
"
| | I T| o
cni
33
Pik
Klaniatua
na
Fl
1
lab
Ustav tera
Pomos
F3
F4
F5
FE
F7
J_
wamm mJgJ
no
81910
44-
F11
-
u 1 i 1 o
Pc
bk, P
h
cm
H
/
B
l.ik
pup
ml
hm
del
enc
127
128
Rozpoznawanie mowy
Rozpoznawanie mowy (z ang. Speech Recognition 57?) to zdolno systemu operacyjnego do konwertowania wymawianych wyrazw na pisany tekst. Wewntrzny sterownik,
nazywany aparatem SR, rozpoznaje wyrazy i konwertuje je na tekst. Aparat SR moe by
zainstalowany wraz z systemem operacyjnym lub pniej z innym oprogramowaniem.
Pakiety oprogramowania obsugujce mow, takie jak edytory tekstw i przegldarki sieci
internet, mog podczas procesu instalacji instalowa wasne aparaty lub korzysta z istniejcych aparatw. Dostpne s take dodatkowe aparaty innych producentw. Te aparaty
nierzadko uywaj pewnego argonu lub sownika na przykad sownika specjalnego
z terminologi medyczn lub prawn. Mog one take uywa rnych gosw, ktre
dopuszczaj uycie akcentw regionalnych, takich jak angielski brytyjski, albo rwnoczesne mwienie w innym jzyku, takim jak niemiecki, francuski lub rosyjski.
Na rynku dostpne s rne produkty pozwalajce na rozpoznawanie mowy. Jeli jednak
planujesz zakup takiego produktu, upewnij si, e jest on zgodny z systemem Windows
XP. Wikszo tych produktw, jak na przykad ViaVoice firmy IBM, zostaa napisana
dla platformy Windows 98 i moe si okaza, e bdzie wymaga aktualizacji, aby wsppracowa z systemem Windows XP.
Aby wsppracowa z systemem rozpoznawania mowy, komputer musi by wyposaony
w 128 MB pamici RAM i procesor 400 MHz lub szybszy. Potrzebny Ci bdzie rwnie
mikrofon wysokiej jakoci z wbudowanymi filtrami szumw. Szybko rozpoznawania
mowy jest bezporednio zwizana z jakoci sygnau wejciowego. Przy uyciu mikrofonu
sabej jakoci szybko rozpoznawania bdzie znacznie mniejsza lub zbyt powolna. Microsoft zaleca, aby mikrofon by podczony do komputera przez port USB (z ang. universal
serial bus), ale podczenie przez port karty dwikowej te bdzie dziaao poprawnie.
Po zainstalowaniu systemu i upewnieniu si, e dziaa, wane jest, aby przeszkoli go
w danym rodowisku i do danej wymowy. Na zakadce Rozpoznawanie mowy kliknij
przycisk Testuj profil i uyj Kreatora szkolenia gosu do przeszkolenia systemu w rozpoznawaniu haasw ta, takich jak dwik wentylatora, szum klimatyzacji lub innych dwikw wystpujcych w biurze. System przystosowuje si do sposobu mwienia wcznie
z akcentem, wymow, a nawet z wyraeniami idiomatycznymi.
129
Rozdzia 6.
Uruchamianie systemu
W tym rozdziale:
Uruchamianie komputera
Uruchamianie system Windows XP?
Opcje uruchamiania systemu
Rozwizywanie problemw z uruchamianiem systemu
Zrozumienie, w jaki sposb jest uruchamiany Windows XP, to pierwszy i podstawowy krok
do zrozumienia, jak on dziaa . Kiedy poznasz procedur uruchamiania systemu, bdziesz
wiedzia, co moesz zmieni, aby system by uruchamiany szybciej, oraz jak w prostszy
sposb identyfikowa i usuwa usterki.
Windows XP jest uruchamiany w dwch oddzielnych etapach. Na pocztku uruchamiany
jest sam komputer (sprzt), a nastpnie system operacyjny. W tym rozdziale dowiesz si,
jak uruchamiany jest komputer, oraz jak uruchamiany jest system operacyjny. Poznasz
pliki, ktre bior bezporedni udzia w uruchamianiu komputera i dowiesz si, do czego
s potrzebne. Dowiesz si rwnie, jakie opcje uruchamiania systemu moesz konfigurowa. A na sam koniec poznasz sposoby radzenia sobie z najczciej wystpujcymi
problemami.
Uruchamianie komputera
Kiedy wczasz w komputerze zasilanie, we wszystkich urzdzeniach sprztowych komputera pojawia si napicie i rozpoczyna si proces uruchamiania komputera. Kolejne
kroki tego procesu to:
1. Kiedy pojawia si zasilanie pyty gwnej komputera, przeprowadzany jest test
POST {z ang. power on selftesi). Jest to proces sterowany przez pami ROM
na pycie gwnej i podczas tego testu sprawdzane s podstawowe urzdzenia
komputera.
2. Kontrola nad przeprowadzeniem testu jest nastpnie przekazywana do karty wideo,
ktra sama siebie testuje. Dlatego pierwsz rzecz, jak widzisz po wczeniu
komputera, jest czarny ekran z informacj o typie zainstalowanej karty wideo.
132
Rysunek 6.1.
Ekran wywietlany
przez test POST
podczas uruchamiania
komputera
PhoenlxBI03 4 0 Kelease 6 0
Copyright 1985-2080 Phoenix Technologies Ltd.
111 Kiijhts Reserued
Copurlght 2000-2001 Udware, I n c .
JHuare DOS huild 212
;PU - PentliiB I I I 'J00 HHz
.40K Sgsteia RflM Passed
12711 Extended KftH Passed
120K Cache SRfiH Passed
Fixed Disk 0: Iffluare Uirtiial IDE Hard Driue
HftPI CD ROM: UMuare U i r t u a l IDE CDROM Driue
System Cuiifiguration Data updated
P r e s s <F2> to e n t e r SETUP
133
10. Kiedy BIOS znajdzie dysk startowy, aduje do pamici komputera program
zapisany w gwnym rekordzie rozruchowym (MBR) i przekazuje sterowanie
procesem uruchamiania komputera temu programowi. Faza uruchamiania
komputera przechodzi w faz uruchamiania systemu operacyjnego.
134
Podsumowanie
Proces uruchamiania systemu Windows XP jest do skomplikowany. W poprzednim
punkcie zapoznae si ze szczegowym opisem zada, ktre s wykonywane podczas
uruchamiania systemu. Poniej przedstawiono skrtowy opis tych zada:
1. Zasilanie jest wczane.
2. Procedura POST sprawdza niektre urzdzenia sprztowe komputera i przekazuje
sterowanie do BIOS-u.
3. BIOS sprawdza pozostae urzdzenia sprztowe i aduje do pamici zawarto
gwnego sektora rozruchowego.
4. MBR aduje do pamici NTLDR, ktry przejmuje sterowanie.
5. NTLDR czyta zawarto pliku BOOT.INI i na tej podstawie generuje menu
rozruchowe, jeli zachodzi taka potrzeba. Uytkownik wybiera system operacyjny,
ktry ma by uruchomiony.
6. NTLDR aduje do pamici zawarto pliku NTDETECT.COM.
135
Plik BOOT.INI
Plik BOOT.INI jest wykorzystywany przez system Windows XP (a dokadnie przez program
NTLDR) do wywietlenia podczas uruchamiania komputera menu dostpnych systemw
operacyjnych. Jeli jest zainstalowana tylko jedna wersja systemu operacyjnego, to menu
rozruchowe nie bdzie widoczne, gdy krok generowania menu jest pomijany i automatycznie jest uruchamiany system Windows XP.
Najprawdopodobniej nigdy nie bdziesz musia samodzielnie modyfikowa zawartoci
pliku BOOT.INI. Moesz zmieni najwaniejsze ustawienia zapisane w pliku BOOT.INI
za pomoc Panelu sterowania (w dalszej czci tego rozdziau opisano, jak to zrobi).
BOOT.INI zawiera jednak bardzo wiele zaawansowanych ustawie.
Po pierwsze, musisz pamita, e plik BOOT.INI ma domylnie ustawione atrybuty: tylko
do odczytu, ukryty i systemowy. Moesz usun te atrybuty wpisujc w wierszu polece
ATTRIB -S -H -R C: \boot. i ni, ale pamitaj, aby przywrci te atrybuty po zakoczeniu
edycji pliku. Jeli usune atrybuty pliku, moesz go otworzy za pomoc aplikacji Notatnik
przez dwukrotne kliknicie ikony pliku. Oto przykadowa zawarto pliku BOOT.INI:
[boot loader]
timeout=30
default=multi(0)disk(0)rdisk(0)partition(l)\WINDOWSXP
[operating systems]
multi(0)disk(0)rdisk(0)partition(l)\WindowsXP="Windows XP ProfessTonal"
/fastdetect
multi(0)disk(0)rdisk(0)partition(2)\Windows98="Windows 98"
Jak to zwykle bywa z plikami typu .INI, BOOT.INI jest podzielony na sekcje, ktrych
nazwy umieszczone s w nawiasach kwadratowych. Plik BOOT.INI jest podzielony na
dwie sekcje [boot loader] i [operating systems].
Sekcja [boot loader] zawiera informacje o przedziale czasu, po upywie ktrego uruchamiany jest domylny system operacyjny. W powyszym przykadzie czas ten wynosi
30 sekund. Sekcja ta zawiera rwnie informacj o tym, ktry system operacyjny jest
systemem domylnym.
Sekcja [operating systems] zawiera cieki do wszystkich systemw operacyjnych zainstalowanych w komputerze. Kada cieka zapisana jest w pliku w osobnej linii. Cho
cieki do systemw operacyjnych mog wydawa si nieco dziwne, nietrudno rozszyfrowa znaczenie poszczeglnych wpisw. Wemy taki przykad:
multi(0)disk(0)rdisk(0)partition(l)\Windows="Microsoft Windows XP Professional"
^/fastdetect
136
137
iimiiiiiie i orlzyskiwanie
Uruchamianie systemu
gomylny system operacyjny:
30
(
I
7
B* 1 "!
Awaria systemu
[3 apisz zdarzenie do dziennfca systemu
3 ay^*l alert administracyjny
0 Automatycznie uruchan ponownie
Zapisywanie Wormacji o owbugowarou
May zrzut pamici (64 KB)
Opis
/basevideo
/baudrate=nnnn
/bootlog
/crashdebug
/debug
/debugport=comx
/fastdetect
/intaffinity
/nodebug
/noguiboot
/noserialmice:comx
/pae
Umoliwia wykorzystanie przez jdro x86 adresw PAE (z ang. Physical Address
Extensions), nawet jeli w systemie nie zainstalowano wicej ni 4 GB pamici
/nopae
/nolowmem
/sos
138
Tryb awaryjny
W trybie awaryjnym dostpne s tylko podstawowe pliki i sterowniki (mysz, monitor,
klawiatura, pami masowa, podstawowy system graficzny, domylne usugi systemowe
nie ma pocze sieciowych). Tryb awaryjny uatwia diagnozowanie problemw. Jeeli
symptom nie pojawia si ponownie po uruchomieniu systemu w trybie awaryjnym, mona
uzna, e domylne ustawienia i minimalny zestaw sterownikw urzdze nie s przyczyn problemw. Jeeli przyczyn problemw jest nowo dodane urzdzenie lub zmieniony sterownik, mona za pomoc trybu awaryjnego usun urzdzenie lub przywrci
stan sprzed zmiany.
Dostpne s dwie opcje uruchamiania systemu w trybie awaryjnym:
Tryb awaryjny z obsug sieci ta opcja aduje wszystkie powysze pliki
i sterowniki, a take podstawowe usugi i sterowniki niezbdne do obsugi sieci.
Tryb awaryjny z wierszem polecenia uruchamiajc system z wybran t opcj,
zamiast graficznego interfejsu uytkownika uruchomiony zostanie wiersz polecenia.
139
W ntbttog.txt - Notatnik
Pik Edycja Format &idok Pomoc
Zaadowany sterownik. ACPI.sys
Zaadowany sterownik. \WINDOWS\System32\DRIVERS\WMILIB.SYS
Zaadowany sterownik, pci.sys
Zaadowany sterownik, isapnp.sys
Zaadowany sterownik, intelide.sys
Zaadowany sterownik. \WINDOWS\System32\DRIVERS\PCIIDEX.SYS
Zaadowany sterownik. MountMgr.sys
Zaadowany sterownik, ftdisk.sys
Zaadowany sterownik, drnloati.sys
Zaadowany sterownik, dmio.sys
Zaadowany sterownik. PartMgr.sys
Zaadowany sterownik. VolSnap.sys
Zaadowany sterownik. atapLsys
Zaadowany sterownik, disk.sys
Zaadowany sterownik. \WlNDOWS\System32\DRIVERS\CLASSPNP.SYS
Zaadowany sterownik, sr.sys
Zaadowany sterownik. KSecDD.sys
Zaadowany sterownik. Ntfs.sys
Zaadowany sterownik. NDIS.sys
Zaadowany sterownik. Mup.sys
Zaadowany sterownik. at)p440.sys
Zaadowany sterownik. \SystemRoot\System32\DRIVERS\processr.sys
Zaadowany sterownik. \SystemRoot\System32\DRIVERS\G400m.sys
Zaadowany sterownik. \SystemRoot\System32\DRIVERS\fdcsys
140
Tryb debugowania
Z t opcja system uruchamia si w normalnie ale dodatkowo informacje o jego pracy, s
przesyane za porednictwem kabla szeregowego do innego komputera. Ta opcja jest
szczeglnie przydatna podczas pisania oprogramowania dla systemu Windows XP.
Rozwizywanie problemw
z uruchamianiem systemu
Problemy z uruchamianiem systemu mog przybra wiele form, od uszkodzonych plikw
i bdnych sterownikw po niewaciw konfiguracj systemu. Bywa, e problemy z uruchomieniem systemu s spowodowane bdami sprztu. Bez wzgldu na to, jakiego rodzaju
jest problem, wskazwki opisane w kolejnych punktach tego rozdziau bd pomocne
podczas ich rozwizywania.
jft//
WflErawnl
141
lal
2J Podgld zdarze
Plik
Akcja
]
Widok
Pomoc
System
1 .778 zdarze
Typ
^Informacjo
.) Informacje
*) Informacje
^/Informacje
4 ) Informacje
^ Informacje
Cp Informacje
4) Informacje
.*) Informacje
Jp Informacje
sip Informacje
^Ostrzeenie
Oad
.^Ostrzeenie
j ^ Ostrzeenie
Bd
''}\ Ostrzeenie
\ Data
2002-03-09
2002-03-09
2002-03-09
2002-03-09
2002-03-09
2002-03-09
2002-03-09
2002-03-09
2002-03-09
2002-03-09
2002-03-06
2002-03-08
2002-03-08
2002-03-08
2002-03-08
2002-03-08
2002-03-08
! Godzina
15:47:41
15:47:41
15:47:41
15:47:41
15:47:11
15:47:41
15:45:52
15:45:52
15:16:01
15:46:01
15:09:12
13:06:29
13:05:29
13:05:19
13:05:18
13:05:18
13:05:08
{rdo
Service Control Manager
Servtce Control Manager
Serytce Control Manager
Ser vice Control Manager
Seryice Control Manager
Service Control Manager
Application Popup
Application Popup
evontk>g
eventlog
eventtog
cdrom
atap
cdrom
cdrom
atapi
cdrom
KMteoorti
2dar...
Brak
Brak
7035
7035
7035
7036
703S
7036
[*
Br.*
grat
Brak
Brak
Brak
Brak
Brak
Brak
Brak
Brak
Brak
Brak
Brak
Brak
|"
26
26
6005
6009
6006
51
9
51
51
9
51
:"
142
Uruchamianie systemu
z wykorzystaniem zaawansowanych opcji
Jeli system Windows XP nie daje si uruchomi (oczywicie pod warunkiem, e przez
jaki czas po instalacji system dziaa poprawnie), sprbuj wykona nastpujce czynnoci
(szczegowo opisane w poprzednich punktach tego rozdziau), ktre mog uatwi rozwizanie problemu:
1. Jeli sektor MBR jest uszkodzony, przejd do rozdziau 23. Skorzystaj z opisanych
tam procedur, aby wykona awaryjne przywracanie systemu. Moe si okaza,
e moliwe jest naprawienie sektora MBR.
2. Jeli podczas uruchamiania systemu pojawia si informacja o brakujcym pliku
NTLDR, sprawd, czy nie pozostawie dyskietki w napdzie. Jeli nie, musisz
naprawi NTLDR. Najlepszym sposobem bdzie skorzystanie z Konsoli
odzyskiwania, chocia moesz rwnie sprbowa przekopiowa plik z innego
komputera.
3. Jeli pojawi si komunikat, e brakuje jednego z pozostaych plikw startowych
(NTDETECT.COM, NTOSKRNL lub BOOT.INf), moesz je podmieni korzystajc
z Konsoli odzyskiwania.
4. Jeli komputer przeszed poprawnie pierwszy etap uruchamiania, po ktrym system
Windows nie chce si uruchomi, sprbuj uruchomi komputer w trybie Ostatniej
znanej dobrej konfiguracji. System jest uruchamiany przy uyciu informacji
zawartych w rejestrze i sterownikw zapisanych przez system Windows podczas
ostatniego zamykania systemu. Taki sposb uruchamiania systemu czsto rozwizuje
problemy zwizane z zainstalowaniem nowego urzdzenia sprztowego.
5. Wcz tryb VGA, jeli zainstalowae now kart wideo lub nowe sterowniki
karty wideo. Skorzystaj z tej opcji, jeli uruchamianie w trybie Ostatniej znanej
dobrej konfiguracji nie powiodo si, a nastpnie usu nowo zainstalowane
sterowniki.
6. Jeli to nie sterowniki karty wideo s przyczyn problemw, sprbuj uruchomi
system w trybie awaryjnym. Zwykle pozwala to na usunicie nowo zainstalowanych
sterownikw.
7. Jeli nie moesz znale przyczyny problemu, sprbuj uruchomi system w trybie
rejestrowania uruchamiania. Nastpnie uruchom system w trybie awaryjnym
i przejrzyj plik ntbtlog.txt. Moesz w ten sposb wykry, ktry sterownik jest
adowany jako ostatni i jest przyczyn problemw.
Rozdzia 7.
Nowy pulpit
W tym rozdziale:
Pierwsze spojrzenie na nowy pulpit systemu Windows XP
Konfigurowanie pulpitu
Wybr wygaszacza ekranu
Wybr i tworzenie nowych kompozycji
Konfigurowanie skrtw
Menu Start
Konfigurowanie paska zada
By moe wiele ju syszae o nowych funkcjach oferowanych przez system Windows XP,
ale pierwsz, najbardziej uderzajc zmian jest wygld nowego pulpitu. Pulpit systemu
Windows przeby dug drog od wersji Windows for Workgroups, gdzie dla kadej
funkcji i programu przeznaczone byy oddzielne okna. Po nim nadszed czas pulpitu
w wersji Windows 95 odziedziczonego nastpnie przez wersje Windows NT, z tak popularnym przyciskiem Start i paskiem zada.
W wersji Windows XP firma Microsoft poczya zalety systemw Windows 95/98/Me
i Windows NT/2000. Nowy pulpit systemu Windows XP zapewnia lepszy i atwiejszy dostp
do plikw, katalogw oraz programw, dziki czemu moesz pracowa jeszcze efektywniej.
W tym rozdziale przyjrzymy si bliej pulpitowi, zagbimy si w sposoby konfiguracji
paska narzdziowego, schematw kolorw, wygaszaczy ekranu, skrtw i wiele innych.
Poznasz funkcje autoporzdkowania pulpitu, jak usuwanie nieuywanych ikon czy grupowanie wielokrotnych wywoa tej samej aplikacji na pasku zada. Tym razem masz
przed sob duo bardziej wyrafinowany pulpit.
Pierwsze spojrzenie
na nowy pulpit systemu Windows XP
Pierwsza rzecz, ktra przychodzi nam do gowy, kiedy mylimy o swoim pulpicie, to
Ach, wszystkie te ikony!". Kady nowy program, ktry instalujesz, umieszcza swoj ikon
na pulpicie (chocia niektre aplikacje bywaj na tyle uprzejme, e uprzedzaj o tym).
144
145
Nowy wygld paska zada, przycisku Start, okien dialogowych i innych elementw pulpitu jest czci kompozycji, ktra ma na celu zarwno zunifikowanie, jak i zapewnienie
przejrzystoci pulpitu. Wygld pulpitu przedstawiony na rysunku 7.1 to kompozycja
Windows XP. Kompozycje mona przecza, mona je dostosowywa lub te mona
powrci do kompozycji Klasyczny Windows.
Nie martw si! Jeli nie podoba Ci si nowy wygld systemu Windows XP, zawsze
moesz powrci do kompozycji Klasyczny Windows. Dotyczy to rwnie innych
elementw systemu operacyjnego. Na przykad w rozdziale 14. dowiesz si, e Panel
sterowania w systemie Windows XP ma zupenie nowy wygld i dostp do elementw
systemu jest teraz oparty na kategoriach. Ale rwnie wygld Panelu sterowania
moesz przywrci do wersji klasycznej, takiej jak w systemach Windows NT lub
Windows 2000.
Konfigurowanie pulpitu
Jeli nie podoba Ci si wygld pulpitu przedstawiony na rysunku 7.1, moesz go dopasowa do swoich wymaga klikajc prawym przyciskiem myszy na pulpicie i wybierajc
Waciwoci z menu kontekstowego. W oknie Waciwoci: Ekran przejd na zakadk
Pulpit (rysunek 7.2).
Rysunek 7.2.
Kliknij prawym
przyciskiem myszy
na pulpicie, wybierz
pozycj Waciwoci
z menu, a nastpnie
przejd na zakadk
Pulpit okna
Waciwoci: Ekran
Utlawieiia
W grnej czci okna wida podgld pulpitu z wybranym tem. Wybierz dowolne to, a zobaczysz, jak bdzie wyglda pulpit w oknie podgldu. Suwak pozwoli Ci na przemieszczanie si po licie To. Na rysunku 7.2 przedstawiono podgld ta Gwiezdna droga.
146
G Mj korrputei
Intern* Expkxei
Mj komputer
Moje
dokumenty
Moje miejsca
sieciowe
Kos; (peny]
Kor
Oczyszczania pulpitu
Oczyszczanie pulpitu polega na przenoszeniu nieuywanych
etoment w pulpitu do folderu
O Uruchamiaj Kreatora oczyszczania pulpitu co GO dni
[ Qczy pufcjit leiaz
147
148
Oglne
Sie Web |
Jeli masz ju ustawion stron gwn w aplikacji Internet Explorer, to pole wyboru Moja
bieca strona gwna bdzie zaznaczone. Kliknij przycisk Nowa, jeli chcesz uywa
innej witryny jako pulpitu. Kiedy pojawi si okno Nowy element pulpitu, wpisz adres
witryny sieci Web w polu Lokalizacja lub kliknij przycisk Odwied galeri, aby wybra
jedn z witryn polecanych przez Microsoft.
Przycisk Odwied galeri moe by szczeglnie przydatny dla osb, ktre nie maj
swoich ulubionych witryn. W galerii dostpnych jest wiele adresw, szczeglnie witryn
specjalizujcych si w zakresie biznesu. Na przykad jeli wybierzesz witryn Microsoft
Inwestor, bdziesz na bieco otrzymywa informacje o notowaniach giedowych. Moesz
rwnie ustawi witryn wasnej firmy jako to pulpitu.
Adresy dostpne w galerii bd si z czasem zmienia, ale obecnie znajduj si tam nastpujce witryny:
149
Microsoft Inwestor Ticker dla ludzi, ktrych ycie zaley od biecych kursw
giedowych.
CBS SportsLine dla zagorzaych kibicw.
Weather Mapfrom MSNBS dla ludzi, ktrzy duo podruj i musz by na
bieco z warunkami atmosferycznymi.
J-Track Satellite Tracking dla entuzjastw podry kosmicznych, ktrzy chc
wiedzie, w ktrym miejscu w danej chwili znajduje si konkretny satelita.
Jeli chcesz uywa jako ta witryny, ktra nie jest czci galerii, wpisz jej adres w polu
Lokalizacja i kliknij przycisk OK.
Nastpnie pojawi si okno dialogowe Dodawanie elementu do pulpitu Active Desktop (TM)
z pytaniem, czy dostp do wybranej witryny wymaga podania hasa. Moesz klikn
przycisk Dostosuj, aby uruchomi Kreatora ulubionych w trybie offline pokazanego na
rysunku 7.5. Kreator pomoe Ci zdefiniowa, w jaki sposb witryna ma by uywana
jako pulpit. Pierwszym krokiem, jaki wykonasz przy uyciu kreatora, bdzie utworzenie
harmonogramu synchronizacji witryny z zawartoci pulpitu.
Rysunek 7.5.
Kreator ulubionych
w trybie offline pomaga
utworzy harmonogram
odwieania
zawartoci pulpitu
150
Rysunek 7.6.
Kliknij przycisk
Waciwoci,
aby konfigurowa
szczegowe
ustawienia ta pulpitu
w postaci witryny Web
Waciwoci: http://www.microsoft.com/
Dokument sieci Web Harmonoojam ; Pobierarie
PS
Adres LRL:
http://www.microsoft.com/
http://www.mfcrosoft.com/
Liczba wir/t:
0jUcio!t{j>r t Stron w trjfciejrrj!
Podsumowanie
Ostatnia synchronizacja:
2002-06-26 23:26
Zaktualizowano: Me wykryto
zrnan
151
na uruchamianie programu Internet Explorer (lub innej przegldarki internetowej). Podczas konfigurowania waciwoci witryny sieci Web uywanej jako to pulpitu zostaa
zdefiniowana ilo poziomw pobieranych automatycznie.
152
Zmienianie wygldu
elementw systemu Windows XP
Zakadka Wygld okna Waciwoci: Ekran, pokazana na rysunku 7.7, pozwala na wprowadzenie zmian wygldu poszczeglnych elementw systemu Windows XP. Za kadym
razem, gdy zmienisz jedn z dostpnych opcji, w grnej czci okna zobaczysz przykadowy wygld elementw systemu z aktywn wybran opcj.
Dostpne na tej zakadce listy wyboru to:
Okna i przyciski wywietla list stylw wizualnych dostpnych dla kompozycji
aktualnie zaznaczonej na karcie Kompozycje. Kliknij styl wizualny, ktry chcesz
zastosowa.
153
Rysunek 7.7.
Zakadka Wygld
przedstawia podgld
elementw systemu
z zastosowan opcj
wybran przez
uytkownika.
Aby wprowadzi zmiany,
kliknij przycisk Zastosuj,
a nastpnie OK
Cknaipizycisk.:
cne mat kolorw
Domylny [niebieski)
Bozmtar czcionki:
Normalny
feMy-,
| Zaawansowane |
li I I
'Mi v
154
Ustawienia monitora
Zakadka Ustawienia okna Waciwoci: Ekran pozwala na zmian rozdzielczoci ekranu
i iloci wywietlanych kolorw (rysunek 7.9).
Dostpne opcje s zalene od zainstalowanej w systemie karty wideo i typu monitora
podczonego do komputera. W przykadzie pokazanym na rysunku 7.9 rozdzielczo
ekranu jest ustawiona na 800x600 pikseli. Jest to standardowa rozdzielczo ekranu wykorzystywana podczas robienia zrzutw ekranu dla potrzeb ksiki takiej jak ta, ktr wanie
trzymasz w rkach. Ale moesz wybra znacznie wiksz rozdzielczo ekranu. Wiksza
rozdzielczo oznacza wiksz przejrzysto i lepsz ostro obrazu, ale jednoczenie
mniejszy rozmiar elementw ekranu. Moesz zmieni rozdzielczo ekranu przecigajc
suwak w wybrane miejsce. Kliknij przycisk Zastosuj system Windows XP wywietli
testowy obraz o wybranej rozdzielczoci, aby mona byo si upewni, czy wybrane
155
Rysunek 7.9.
Zakadka Ustawienia
pozwala zmieni
rozdzielczo ekranu
oraz ilo
wywietlanych kolorw
Etan
ustawienia bd poprawnie wywietlane przez monitor. Kliknij przycisk Tak, jeli chcesz
zachowa nowe ustawienia ekranu. Jeli przez 20 do 30 sekund od kliknicia przycisku
Zastosuj monitor nie wywietli adnego obrazu, system automatycznie przywrci poprzednie ustawienia.
Pole Jako kolorw wywietla biece ustawienia kolorw monitora podczonego do
karty graficznej. Aby skorzysta z innego ustawienia kolorw, naley rozwin list klikajc
strzak, a nastpnie wybra ilo kolorw, ktre maj by wywietlane. Kliknij przycisk
Zastosuj. Jeli po wybraniu jednej z opcji pojawiy si problemy z poprawnym wywietlaniem obrazu, kliknij przycisk Rozwizywanie problemw. Zadajc Ci proste pytania,
Windows XP sprbuje zidentyfikowa problem i pomoe go rozwiza.
Kliknicie przycisku Zaawansowane spowoduje pojawienie si okna Waciwoci: typ
karty wideo. Rysunek 7.10 przedstawia dostpne zakadki okna waciwoci, za pomoc
ktrych moesz konfigurowa ustawienia karty graficznej i monitora.
Rysunek 7.10.
Kliknicie przycisku
Zaawansowane
powoduje pojawienie
si okna Waciwo:
typ karty wideo
156
157
Moesz rwnie wybra inn kompozycj dostpn na licie lub przejrze zawarto
dyskw komputera w poszukiwaniu dostpnych kompozycji wybierajc opcj Przegldaj.
Jeli wybierzesz opcj Wicej kompozycji w trybie online, komputer poczy si z witryn
Microsoftu w poszukiwaniu dostpnych kompozycji.
Konfigurowanie skrtw
System Windows XP oferuje wiele dostpnych sposobw konfigurowania skrtw. Mona
tworzy skrty, zmienia ich nazwy i ustawienia. Skrty to istotny element systemu
Windows, ktry pozwala zaoszczdzi duo czasu. W tym punkcie dowiesz si, jak dopasowa skrty do swoich upodoba.
Tworzenie skrtw
Tworzenie skrtw w systemie Windows XP jest bardzo podobne do tworzenia skrtw
w poprzednich wersjach systemu Windows. Znajd program przy pomocy menu Start,
a nastpnie kliknij prawym przyciskiem myszy na nazwie programu. Z menu kontekstowego wybierz opcj Wylij do, a nastpnie wybierz Pulpit (utwrz skrt). Ikona wybranego
programu zostanie umieszczona na pulpicie, co zapewni szybki dostp do tego programu
(pamitaj, e jeli nie bdziesz korzysta z tej ikony przez 60 dni, a zaznaczye opcj
usuwania nieuywanych ikon z pulpitu, to ikona skrtu zostanie usunita z pulpitu!).
Moesz rwnie tworzy skrty do innych elementw systemu, takich jak napdy dyskw
lub foldery. Aby utworzy skrt do dowolnego elementy, kliknij go lewym przyciskiem
myszy, aby go podwietli, a nastpnie wybierz Utwrz skrt z menu Plik. Moe si
okaza, e musisz zmieni rozmiar okna programu (na przykad Eksploratora Windows),
aby zobaczy fragment pulpitu. Nastpnie przecignij (kliknij lewym przyciskiem myszy
ikon skrtu i cignij, trzymajc wcinity lewy przycisk) ikon skrtu na pulpit.
158
Waciwoci skrtu
Skrty, jak wikszo elementw systemu Windows XP, maj swoje waciwoci. Rysunek 7.11 przedstawia okno waciwoci skrtu do aplikacji Wiersz polecenia.
Rysunek 7.11.
Zakadka Skrt pozwala
na zdefiniowanie
waciwoci skrtu
Koby^Zgodnoj^
m ^-^ ^__^
Typ docelowy:
Apikocp
Bozpocznijw
*H0MEDniVE:5SH0MEPATH*
Klawisz skitu.
Normalne okno
komentarz;
Na zakadce Skrt okna Waciwoci: Wiersz polecenia mona zmieni zawarto pola
Element docelowy. Pole to okrela nazw oraz lokalizacje elementu wskazywanego
przez ten skrt oraz umoliwia ich zmian. Pole Rozpocznij w okrela folder zawierajcy
element oryginalny lub pliki pokrewne. W niektrych programach uywane s pliki
z innych lokalizacji i aby mogy one zosta odnalezione przez program moe by
konieczne okrelenie folderu, w ktrym znajduj si te pliki.
Pole Klawisz skrtu to miejsce na wpisanie skrtu klawiaturowego, ktrego nacinicie
powoduje uruchomienie lub przeczenie si do programu. Klawisze skrtw automatycznie uwzgldniaj funkcje klawiszy Ctrl+Alt. Aby utworzy skrt klawiaturowy, nacinij
klawisz, ktry chcesz doda do tej kombinacji.
Nastpujce klawisze nie mog by uyte do utworzenia skrtu klawiaturowego:
Esc,
Enter,
Tab,
Spacja,
Print Screen,
Delete,
Backspace.
159
Upewnij si, e wybrany przez Ciebie klawisz skrtu nie pokrywa si z klawiszami
skrtu zdefiniowanymi w innym programie pracujcym w systemie Windows lub kombinacja Alt + <klawisz> przypisan ju do jakiego skrtu klawisze dostpu nie bd
wtedy dziaay..
Rozwijana lista Uruchom pozwala wybra sposb wywietlania aplikacji po uruchomieniu skrtu: w oknie standardowym, w trybie penego ekranu lub jako przycisk na
pasku zada.
Trzy przyciski, znajdujce si w dolnej czci zakadki, pozwalaj na jeszcze bardziej
dogbne konfigurowanie opcji skrtu. Dostpne przyciski to:
Znajd element docelowy kliknicie tego przycisku spowoduje otwarcie folderu,
w ktrym znajduje si plik wykonalny programu, na ktry wskazuje skrt. Uyj
tego przycisku, kiedy odkryjesz, e skrt przesta dziaa, bo kto zmieni nazw
pliku, na ktry skrt wskazywa.
Zmie ikon kiknij, aby zmieni ikon dla tego skrtu. Nie spowoduje to zmiany
ikony reprezentujcej element oryginalny.
Zaawansowane kliknicie tego przycisku spowoduje pojawienie si okna
Waciwoci zaawansowane, w ktrym znajduj si dwie dostpne opcje wyboru.
Pierwsza z nich to Uruchom z innymi powiadczeniami. Opcja ta umoliwia
uruchamianie tego skrtu pod inn nazw uytkownika lub nadal samodzielnie
przy jednoczesnej ochronie komputera i danych przed dziaaniem
nieautoryzowanych programw. Druga opcja pozwala uruchamia program
w oddzielnym obszarze pamici, jest szczeglnie przydatna dla aplikacji
16-bitowych.
Menu Start
Potrafisz ju zmieni styl i kolor pulpitu pora pozna zaawansowane waciwoci, ktre
sprawi, e Twoja wsppraca z systemem stanie si jeszcze prostsza i przyjemniejsza.
Wiesz ju, e Windows XP potrafi samodzielnie porzdkowa pulpit usuwajc ikony, z ktrych nie korzystasz przez duszy czas. Teraz poznamy bliej moliwoci przycisku Start.
160
Rysunek 7.12. Przycisk Start wywouje menu, ktre znacznie si rni od menu znanych z poprzednich
wersji systemu Windows
na tym komputerze. Rozwijajc pozycj w menu Wszystkie programy, znajdziesz Akcesoria
i Narzdzia administracyjne. Lewa cz menu pokazuje pi najczciej uywanych programw. Oznacza to, e jeli czsto uywasz kilku wybranych programw, to bdziesz
mia do nich atwy dostp bez koniecznoci nawigowania przez zagbione poziomy
menu. Oczywicie ten sam efekt otrzymasz tworzc ikony skrtw do najczciej uywanych programw na pulpicie. Jeli jednak jest tych programw duo, to moesz mie
kopoty z odszukaniem konkretnej ikony.
Na rysunku 7.12 wida sze ostatnich programw, z ktrych korzystaem, a przecie
wczeniej bya mowa o tym, e bdzie ich pi. Ot mona samodzielnie zmienia
ilo programw, ktre maj by wywietlane w menu Start dopuszczalne wartoci
zawieraj si w przedziale od 0 do 30. Wybraem sze programw, poniewa jest sze
programw, ktrych najczciej uywam.
Moesz zayczy sobie, aby system wywietla klasyczny wygld menu Start, jeli bardziej
podoba Ci si wygld menu Start w systemach Windows 9.x, NT lub 2000.
161
przypi" na stae do menu Start. W ten sposb wane programy bd zawsze pod rk.
Lista ostatnio uywanych piciu programw pozostanie niezmieniona, ale ponad nimi
pojawi si lista programw przypitych" na stae do menu Start.
Aby doda program do menu Start:
1. Kliknij prawym przyciskiem myszy ikon programu, ktry chcesz doda do menu
Start. Moesz to zrobi na ikonie programu, ktry znajduje si ju w podmenu
menu Start, lub na ikonie programu w oknie Eksploratora Windows, bd te na
ikonie programu znajdujcej si na pulpicie.
2. Z menu kontekstowego wybierz opcj Przypnij do menu Start.
3. Dodany program pojawi si w obszarze nad ostatnio uywanymi programami.
Pomocnik wyszukiwania
Kolejn now opcj w menu Start jest Pomocnik wyszukiwania. Opcja ta powstaa w miejsce opcji Uruchom/Szukaj w poprzednich wersjach systemu Windows. Nowa opcja pozwala
na przeszukiwanie nie tylko lokalnego komputera i sieci, ale rwnie sieci Web. Dostpne
opcje pozwalaj wyszukiwa zarwno pliki i foldery, jak te obrazy, muzyk, filmy,
osoby lub komputery. Z okna wyszukiwania moesz take przej bezporednio do Centrum
Pomocy i obsugi technicznej. Na rysunku 7.13 pokazano okno pomocnika wyszukiwania,
ktre pojawia si po wybraniu z menu Start/Wyszukaj.
Rysunek 7.13.
Nowy wygld
okna wyszukiwania
w systemie Windows XP
BUR
m Wyniki wyszukiwania
reja
Widok
Ulubione
i
1T
Narzdzia
Pomoc.
^ ' Wyszukaj ..
Foldery
gj Przejd
Nazwa
W Folderze
Aby rozpocz wyszukiwanie, wykona) instrukc>e w lewym okienku.
Rozmiar
Jeli nie lubisz animowanych postaci na pulpicie, moesz wyczy Azorka, ktry pojawia
si w dolnej czci okna Pomocnika wyszukiwania. W tym celu kliknij animowan posta
i wybierz opcj Wycz animowan posta. Dostpne w oknie wyszukiwania opcje to:
Obrazy, muzyka lub wideo;
Dokumenty (edytory tekstw, arkusze kalkulacyjne, itd.);
162
163
Wyniki wyszukr
PBc
dytja
Widok
Ulubione
Narzdzia
Pomoc
gj Przejd
Nazwa
W folderze
Aby rozpocz wyszukiwanie, wykona) Instrukcje w lewym okienku.
Wyszukiwanie wedug
dowolnego lub
wszystkich kryteriw
wymienionych poniej.
164
Rysunek 7.15.
W zalenoci
od uytego kryterium
wyszukiwania,
otrzymana ilo wynikw
moe by bardzo dua
Pik
fcdyt)a
tfidok
ytubone
rjarzt^Jzia
Pomoc
tti ^ J WynW
PomocNk wyszukiwania
Co chcesz wyszuka?
jjjij dokumenty (edytory tekstw, arkusjc
kakulacyjne itd.)
Nazwa
CDYokoOno
imetronom.anJ
| ^]rfono_522,ppd
i SJlHTMSdettionObject.class
wfoktorza
C;\Documonts and Settmgs
C: \WINDOWS\CursorS
C:\WINDOWS\Driver Cache\i38f
com/ms/^c/html/om
Q pyfci i f_ddery
J komputery lub ludzie
^J informacje w Centrum Pomocy I obsugi
techniczne)
Moesz take...
_j'j Przeszukaj Internet
165
Aby wyeliminowa efekt zatoczonego paska zada", nowy pasek zada wykorzystuje
rozwizanie pod nazw Grupowanie przyciskw. W systemie Windows XP, jeli uruchomisz wicej ni jedn kopi danego programu, zamiast wielu przyciskw na pasku zada
odpowiadajcych kadej kopii tego programu pojawi si pojedynczy przycisk reprezentujcy wszystkie uruchomione kopie. atwo pozna, e jedna ikona reprezentuje dostp do
wielu kopii jednego programu, gdy z prawej strony przycisku widoczna jest strzaka,
ktrej kliknicie powoduje pojawienie si listy uruchomionych kopii danego programu
(rysunek 7.16). W ten sposb moesz w prosty sposb przej do kopii programu, ktra
Ci interesuje.
166
Obszar powiadomie
Obszar powiadomie paska zada to miejsce, w ktrym zazwyczaj wywietlany jest
biecy czas. W obszarze tym moe zgromadzi si wiele ikon powiadomie, ktre pojawiaj si podczas wystpowania niektrych zdarze, takich jak otrzymanie wiadomoci
e-mail czy otwarcie Menedera zada. Gdy wystpi zdarzenie, w systemie Windows
wywietlana jest ikona powiadomienia. Po pewnym czasie system Windows ukrywa ikon,
aby ograniczy liczb ikon wywietlanych w tym obszarze. Dostp do ukrytych ikon
jest moliwy po klikniciu odpowiedniego przycisku w Obszarze powiadomie.
Aby zmieni sposb dziaania Obszaru powiadomie:
1. Kliknij prawym przyciskiem myszy przycisk Start.
2. Z menu kontekstowego wybierz opcj Waciwoci.
3. Przejd na zakadk Pasek zada.
4. Zaznacz odpowiednie opcje i kliknij przycisk OK.
Rozdzia 8.
Aplikacje i akcesoria
W tym rozdziale:
Korzystanie z programu HyperTerminal
Rozrywka
Narzdzia systemowe
Korzystanie z narzdzi folderu Akcesoria
Gry
Poznae dotychczas rne elementy systemu Windows XP Professional przeznaczone do
konfiguracji systemu, sieci, pulpitu, natomiast w trakcie dalszej lektury ksiki odbdziesz
podr w krain multimediw i Internetu. Windows XP wyposaony jest rwnie w kilka
wbudowanych akcesoriw s to niedue programy zapewniajce dodatkow funkcjonalno systemu. Akcesoria obejmuj takie programy, jak Kalkulator, Notatnik czy
Rejestrator dwiku.
W tym rozdziale poznasz nastpujce akcesoria i aplikacje:
HyperTerminal program umoliwia poczenie z innymi komputerami,
internetowymi witrynami telnetowymi, usugami BBS, usugami online
i komputerami typu host za pomoc modemu lub kabla poczeniowego Null
modem.
Rejestrator dwiku za pomoc tego programu mona nagrywa, miksowa,
odtwarza i edytowa dwiki. Mona take poczy dwiki z dokumentem
lub wstawi je do niego.
Regulacja gonoci za pomoc tego programu mona dopasowywa ustawienia
gonoci, balansu oraz tonw wysokich i niskich dwikw odtwarzanych przez
komputer lub aplikacje multimedialne.
Tablica znakw za pomoc tego programu mona kopiowa i wkleja do
wasnych dokumentw znaki specjalne, takie jak np. symbol znaku towarowego,
specjalne symbole matematyczne czy znaki charakterystyczne dla jzykw obcych.
Informacje o systemie program zbiera i wywietla informacje o konfiguracji
systemu. Mona wywietli informacje dotyczce komputera lokalnego lub
komputera, z ktrym uytkownik jest poczony.
168
169
Nowe poczenie
Wprowad nazw i wybieiz ikon dla poraczen*a
Umverity Comectlon
Ikona:
* W 5 t Uniyersy Connecion
Wprowadi szczegy numem telefonu, ktry crices; wybra
^rai/region
Polska [48)
Nymer kierunkowy
022
Nuoei Ideonu.
UV,*v\
Pcaci uywajc
*+
170
Edycja
D Ot II
ES1
at
OK
atel
OK
atdt 555-3092
Poczony 00:01:33
Autowybyw.
1152008-N-l
171
Rozrywka
W folderze Rozrywka menu Start w systemie Windows XP zgrupowano takie aplikacje,
jak Windows Media Player, Rejestrator dwiku i Regulacja gonoci. Aplikacja Windows
Media Player pozwala na odtwarzanie rnych typw plikw audio i wideo, zostaa opisana
szczegowo w rozdziale 29. W tym punkcie zapoznasz si z aplikacjami Rejestrator
dwiku i Regulacja gonoci.
Rejestrator dwiku
Aplikacja Rejestrator dwiku pozwala nagrywa i odtwarza pliki typu .wav (jest to
format zapisu dwiku popularny w systemach Windows i nie tylko). Jest to proste narzdzie, co wida na rysunku 8.3. Przyciski w oknie programu odpowiadaj za odtwarzanie, przewijanie do przodu i do tyu, zatrzymywanie i nagrywanie plikw typu ,wav.
Suwak umieszczony nad przyciskami pozwala rozpocz odtwarzanie lub nagrywanie
w dowolnym miejscu pliku. Pole znajdujce si po lewej stronie okna odtwarzania informuje o biecej pozycji w pliku, ktry jest odtwarzany. Pole znajdujce si po prawej
stronie okna odtwarzania podaje informacj o cakowitej dugoci odtwarzanego pliku.
Okno odtwarzania prezentuje w graficznej postaci odtwarzany dwik.
Rysunek 8.3.
Okno programu
Rejestrator dwiku
9 WIIKIIIW, XP - /
kni
172
Regulacja gonoci
Gonoci wydawanego przez komputer dwiku mona sterowa klikajc ikon goniczka znajdujc si na Obszarze powiadomie (ikona znajdujca si tu obok ikona
zegara) i przecigajc do wybranej pozycji znacznik na suwaku. Istniej trzy sposoby
uruchomienia aplikacji Regulacja gonoci: kliknicie ikony gonika znajdujcej si na
Obszarze powiadomie, wpisanie polecenia sndvol32 w Wierszu polecenia lub wybranie
skrtu Regulacja gonoci w menu Start.
Okno programu Regulacja gonoci pokazano na rysunku 8.4. Zawiera ono suwaki odpowiadajce za regulacj gonoci, balansu lewego i prawego gonika oraz ustawie tonw
niskich i wysokich dla dwikw odtwarzanych przez komputer lub aplikacje multimedialne, takie jak Odtwarzacz CD, Odtwarzacz multimedialny lub Rejestrator dwiku.
Mona rwnie wyczy dwik wybranego urzdzenia.
Domylnie w oknie programu Regulacja gonoci pokazane s najczciej uywane urzdzenia dwikowe. Mona dodawa lub usuwa suwaki dla wybranych urzdze wybierajc z menu Opcje/Waciwoci. Pojawi si okno Waciwoci pokazane na rysunku 8.5.
Jeli w komputerze masz zainstalowane wicej ni jedno urzdzenie miksujce (przewanie
ii Master Out
173
Qpcje Pomoc
Master Out
Wave
Digital
Audio CD
BfltanK
Balans.
Balans:
Balans:
Weicie hniowe
Balans:
4i 9>
Gono:
Gono:
LJ
Gono:
.
Gono:
4)
LJ'
nwycsz
CH tocz wszystkie
1
Gono
Zaawansowane
Rysunek 8.5.
Dodawanie urzdze
widocznych w oknie
programu Regulacja
gonoci
Urzdzenie miksujace
Ustawianie gonoci
0 Odtwarzanie
O Nagrywanie
:
i
i
i
:
0 Master Out
0 Wave
0 Drgital
D MIDI
(El Audio CO
0 Weicie liniowe
n Mikiolon
D Mono
oznacza to, e masz wicej ni jedn kart dwikow), wybierz urzdzenie, ktrego dwik
chcesz kontrolowa w polu Urzdzenie miksujace. W polu Poka nastpujce sterowniki
gonoci wywietlane s urzdzenia, ktrych dwik mona kontrolowa. Jeli urzdzenie
jest zaznaczone, to w oknie Regulacja gonoci bdzie widoczny suwak pozwalajcy na
regulacj gonoci tego urzdzenia.
174
Tablica znakw
Tablica znakw moe by wykorzystana do przegldania znakw dostpnych w wybranej
czcionce. W tablicy znakw s wywietlane nastpujce zestawy znakw: Windows, DOS
i Unicode.
Skrt do programu Tablica znakw znajduje si w podkatalogu Narzdzia systemowe menu
Start. Okno gwne programu Tablica znakw pokazano na rysunku 8.6.
Rysunek 8.6.
Za pomoc programu
Tablica znakw
mona zobaczy
wszystkie dostpne
w systemie znaki
Czcignka.
i O Aiial
# i % i
5 6 7 8 9
1 J
( )
< =
:>
? i A
L M N 0 p Q R
a b c cl
u U u u y
T Li
Bc
V w
f g h ; J k
q r s t u V w X y Z
" -
!
0
y. y, V. c A A A A
1D N 0 0 0 0
a a a a ,) \ i i e e
0
+
A
} 2
A fiEc E
0 U U
i
1 i
t> y A a
0 1 2 3 4
D E F G H
X Y Z [ \
rn n 0 P
1 d o -
E E E 1 I
U Y D (1 a a
i
an
a . C
6 0
c a
2n<kido
skopiowania:
0 Widok zaawansowany
Zestaw znakw
rupq wedhjg
' Unicode
IJneode:
Wszystko
Wyjzukaj:
U-OOEGLatinSmalLotUHAe
Aby skopiowa znak z Tablicy znakw do Schowka, by mc go pniej wklei do programu wykonaj ponisze kroki:
1. Na licie Czcionka wpisz lub zaznacz czcionk.
2. Przewi list dostpnych znakw, aby wybra ten, ktry chcesz skopiowa.
Aby zobaczy dokadnie wybrany znak, kliknij go pojawi si powikszony
obraz znaku.
3. Dwukrotnie kliknij znak, aby doda go do cigu znakw do skopiowania. Ten
sam efekt uzyskasz klikajc przycisk Wybierz. Lista znakw, ktre dotychczas
wybrae, znajduje si w polu Znaki do skopiowania.
4. Jeli zakoczye dodawa znaki do listy, kliknij przycisk Kopiuj. Lista znakw
zostanie przekopiowana do Schowka.
5. Teraz moesz powrci do programu, do ktrego chcesz skopiowa wybrane
znaki, i uy opcji Wklej, aby umieci znaki w wybranym miejscu.
Jeli w oknie programu Tablica znakw zaznaczysz opcj Widok zaawansowany, okno programu zostanie powikszone o dodatkow sekcj wywietlajc grupy znakw (rysunek 8.6),
co uatwia wyszukiwanie.
175
$k
dyc]a
^Vidok
yarzdzia
Podsumowanie systemu
3
Pomoc,
A
Element
Zasoby sprztowe
Konflikty/Udostpnianie
DMA
Wymuszony sprzt
ji
|j
WeAVy
Przetwaria
Pami
3- Skadniki
*
'.
Mutimedw
CD-ROM
.
.;
i
Urzdzenie dwikowe
Ekran
Podczerwie
' Weiicie
Modem
A
;
:
Sie
+;. Porty
& Magazyn
Drukowanie
Warto
22
C:\WIND0WS
CAWINDOWSSSystem32
\Device\HarddrskVolumel
Polska
Wersja "5 1 2600.0 (npclient.010817-l148r'
ALEXXP\Ale
Siodkowoeuropetski czas letni
384.00 MB
202 64 MB
1.03 GB
739.74 MB
Znajd* j"
Przeszukaj tyko wybran kategorie
"
[ Zaujknri znajdowane |
Drzewo kategorii w lewym oknie zawiera elementy w widoku folderu, podobnym do Eksploratora Windows. Okno szczegw po prawej stronie wywietla informacje dotyczce
elementw zaznaczonych w drzewie kategorii. Oprcz kategorii Podsumowanie systemu,
dostpnych jest jeszcze pi innych (jeli nie zainstalowae pakietu Microsoft Office,
to zobaczysz tylko cztery kategorie):
Zasoby sprztowe kategoria wywietla informacje o przypisaniu zasobw
i moliwych konfliktw wspuytkowania midzy zasobami: DMA, Wymuszony
sprzt, We/Wy, Przerwania i Pami. Jest to kategoria najbardziej przydatna
podczas wyszukiwania bdw dziaania elementw sprztowych komputera.
Skadniki kategoria zawiera informacje dotyczce takich skadnikw systemu,
jak multimedia, CD-ROM, urzdzenia dwikowe, porty, karty sieciowe itp.
W tej kategorii moesz uzyska informacje nie tylko o zainstalowanych elementach
176
177
Edycja
ywdok
Pomoc.
Backspaco
0
0
0
0
CE
00000
00000
00000
00000
OHe
Oliw
D OOct
OBn
Slopnie
DHyp
O nadany
O Giaduty
|Bc*ipaM
7
0 0 0 H 000OG
]Q 0 0 0 0 0 0 0
100000
Jak widzisz, tryb Naukowy oferuje dostp do znacznie wikszej iloci funkcji. Zagbianie
si we wszystkie te funkcje nie jest tematem tego rozdziau, ale jest kilka opcji, ktrych
moesz jeszcze nie zna, a ktre na pewno uznasz za bardzo przydatne.
Symbol grupowania cyfr jest zaleny od ustawienia Opcji jzykowych i regionalnych w Panelu sterowania
tum.
178
Korzystanie z Notatnika
Notatnik jest podstawowym edytorem tekstu, ktry moe by wykorzystany do tworzenia
prostych dokumentw. Notatnik jest najczciej uywany do przegldania lub edytowania
plikw tekstowych (.txt), jednak zdaniem wielu uytkownikw jest prostym narzdziem
sucym do tworzenia stron sieci Web. Rysunek 8.10 prezentuje okno programu Notatnik.
Poniewa Notatnik obsuguje tylko zupenie podstawowe formatowanie, nie mona omykowo zapisa specjalnego formatowania w dokumentach, ktre musz zawiera wycznie zwyky tekst. Jest to wyjtkowo uyteczne przy tworzeniu dokumentw HTML dla
stron sieci Web, poniewa znaki specjalne lub inne formatowanie mog nie pojawia si na
opublikowanej stronie sieci Web, a nawet mog powodowa wystpienie bdw. Wiele
typw plikw systemowych moe by edytowanych za pomoc Notatnika (na przykad
pliki typu Ani lub .bat).
Dodatkowe funkcje Notatnika:
Jeli otworzysz plik tekstowy w oknie Notatnika, to linie tekstu bd si cigny
w nieskoczono, a do miejsca, gdzie w pliku wystpuje znacznik przejcia
do nowej linii. Aby tekst by bardziej czytelny, moesz wczy opcj Zawijanie
wierszy z menu Format. Zawijanie tekstu umoliwia ogldanie caego wiersza,
ale nie wpywa na wygld tekstu na wydruku.
179
P gmreadme.txt - Notatnik
Format
Widok
Pomot
GMREADME.TXT
Copyright Cc) 1998-2000 M i c r o s o f t C o r p o r a t i o n .
Ali
Rights
Reserved.
180
?kk
dyc)a
Widok
Wstaw
n a? y a
Aiial
Fonnat
v
1
2 '
Pomoc
ta ^ %
H
10
Europa rodkowa
' 6
8 -
r II
lii
Drogi Michale.
kiedy bye u mnie ostatnim razem, nie mielimy niestety zbyt wiele czasu, aby porozmawia. Chciabym Ci
podzikowa za prezent i mam nadziej, e niedugo znowu mnie odwiedzisz
Z powaaniem,
Walter Glenn|
Zmiana typu, stylu i rozmiaru czcionki wszystkie typy, style i rozmiary czcionki
zainstalowane w systemie s dostpne w WordPadzie.
Podstawowe formatowanie pogrubienie, kursywa, podkrelenie, kolor tekstu.
Formatowanie strony wyrwnanie (do lewej, do rodka, do prawej) i tworzenie
listy punktowanej.
Linijka znajdujca si nad obszarem edycji tekstu pozwala na ustawienie lewego i prawego marginesu. Na rysunku 8.12 pokazano znaczniki wcicia, ktre mona ustawia
w dokumencie:
Rysunek 8.12.
Linijka programu
WordPad
Wcicie z prawej
181
Ustawienia strony
Dostpna w programie WordPad opcja Ustawienia strony pozwala na konfigurowanie
wygldu wydruku. Po wybraniu z menu Plik/Ustawienia strony pojawia si okno dialogowe Ustawienia strony pokazane na rysunku 8.13. Za jego pomoc mona:
Rysunek 8.13.
Ustawienia strony
w programie WordPad
Papie.
Bozmiar
Wybr automatyczny
Onentacia
O Pozioma
Opcje programu
Wybierajc z menu Widok/Opcje, mona ustawi opcje programu WordPad. Zmiany
w opcji programu maj wpyw na wygld wszystkich otwieranych dokumentw.
182
Rysunek 8.14.
Opcje programu
WordPad
O Cajymctry
O Punkty
O Cyceta
Pozostae pi zakadek okna Opcje wyglda tak samo, ale kada z nich dotyczy innego
typu dokumentw. Dostpne zakadki to Text, Rich Text, Word (dotyczy dokumentw
utworzonych za pomoc WordPada), Write (dotyczy dokumentw utworzonych za pomoc
programu Write dostpnym we wczesnych wersjach systemu Windows) i Osadzony
(dotyczy dokumentw utworzonych za pomoc innych edytorw tekstu, a nastpnie
osadzonych w dokumencie programu WordPad). Dostpne opcje tych zakadek to:
Zawijanie wierszy mona wybra opcj Bez zawijania (akapit tekstu jest
kontynuowany w pojedynczym wierszu bez wzgldu na rozmiar okna, rozmiar
strony lub ustawienia marginesw), Zawijaj wedug okna (tekst jest zawijany do
nastpnego wiersza, gdy dotrze do brzegu okna) lub Zawijaj wedug linijki
(po dotarciu do marginesw strony tekst jest zawijany do nastpnego wiersza).
Paski narzdzi dostpne paski to Pasek narzdzi, Pasek formatu, Linijka
i Pasek stanu. Jeli otwarty jest dokument, moesz wyczy lub wczy
wywietlanie poszczeglnych paskw za pomoc menu Widok.
Wstawianie obiektw
Jeli korzystae wczeniej z systemu Windows, to spotkae si ju z moliwoci osadzania dokumentu wewntrz innego dokumentu. Krtko mwic, osadzanie dokumentu
polega na wstawieniu dokumentu do innego dokumentu. Kiedy dokument zostanie osadzony, moesz modyfikowa zawarto osadzonego dokumentu za pomoc zwizanego
z nim programu.
Osadzony dokument moe by utworzony za pomoc dowolnego programu obsugujcego technologi OLE (z ang. Object Linking and Embedding). Do jednego dokumentu
utworzonego w programie WordPad moesz wstawi dokumenty rnych typw, jak na
przykad inne dokumenty tekstowe, arkusze kalkulacyjne i wykresy Excel, pliki graficzne,
a nawet dwiki.
Do edytowanego dokumentu moesz wstawi pusty dokument ktry nastpnie bdziesz
modyfikowa lub gotowy dokument. Po osadzeniu dokumentu nie ma powizania
pomidzy osadzonym dokumentem a dokumentem oryginalnym.
183
Przybornik
Okno programu Paint, pokazane na rysunku 8.15, jest podzielone na trzy gwne obszary.
Pierwszy z nich to to duy obszar w prawej grnej czci okna, w ktrym widoczny jest
rysunek. Na przedstawionym rysunku kolor ta jest biay. Drugi obszar okna, znajdujcy si
po lewej stronie ta, to Przybornik zawiera 16 dostpnych narzdzi do rysowania przedstawionych w dwch kolumnach. Poniej przyciskw narzdzi znajduje si okno, w ktrym
pokazane s opcje dostpne dla wybranego narzdzia. Trzeci obszar, znajdujcy si w dolnej
czci okna, to Pasek koloru. Zawiera on palet kolorw dostpnych do rysowania.
Kliknij lewym przyciskiem myszy dowolne pole koloru, aby wybra kolor pierwszego
planu. Aby wybra kolor ta, kliknij prawym przyciskiem myszy w polu koloru. Po lewej
184
Rysunek 8.15.
Korzystanie
z programu Paint
lrolffWMWfflJBJBJBJBJBJBJBJBJBJBJ>*ili !:
&k
ct/cla
^dok
Qtyaz
Colwy
Pomot
|A a
r A
\?
a
OjO
^ B ^
_.> ..,
'
V /-. :"".
stronie palety kolorw znajduje si pole koloru wskazujce biecy kolor pierwszego planu
i ta. Jeli bdziesz rysowa przy wcinitym lewym przycisku myszy, to rysunek bdzie
mia kolor pierwszego planu, natomiast rysujc przy wcinitym prawym przycisku myszy,
rysunek bdzie mia kolor ta. Dwukrotne kliknicie lewym przyciskiem myszy w polu
koloru powoduje pojawienie si okna Edytowanie kolorw, w ktrym mona tworzy
wasne kolory.
Jeli wybrae ju kolory, ktrych bdziesz uywa, pora na wybr narzdzia. Dostpne
narzdzia to:
Zaznacz dowolny ksztat i Zaznacz s to narzdzia, ktre pozwalaj zaznaczy
fragment obrazu. Moesz nastpnie przenie zaznaczony obszar lub zastosowa
w nim efekty graficzne. Narzdzie Zaznacz pozwala na zaznaczenie prostoktnego
obszaru, natomiast narzdzie Zaznacz dowolny ksztat, jak nazwa wskazuje, pozwala
zaznaczy obszar o dowolnym ksztacie.
Gumka/Gumka kolorowa Gumka rysuje pas o zadanej szerokoci w kolorze ta.
Kliknij prawym przyciskiem myszy w polu koloru, aby zmieni kolor ta.
Puszka farby wypenia wskazany zamknity obszar rysunku wybranym kolorem
pierwszego planu (kliknicie lewym przyciskiem myszy) lub ta (kliknicie prawym
przyciskiem myszy). Jeeli wypeniany ksztat ma niecige obramowanie, to
pozostaa cz obszaru rysowania zostanie zabarwiona kolorem wypenienia.
Aby znale i usun przerwy w obramowaniu, naley rozwin menu Widok,
wskaza polecenie Powikszenie, a nastpnie klikn polecenie Duy rozmiar
lub Niestandardowe.
Pobieranie kolorw narzdzie pozwalajce pobra dowolny kolor z rysunku
i ustawi go jako kolor pierwszego planu (kliknicie lewym przyciskiem myszy)
lub ta (kliknicie prawym przyciskiem myszy).
Lupa pozwala powikszy (kliknicie lewym przyciskiem myszy) lub
pomniejszy (kliknicie prawym przyciskiem myszy) rysunek. Maksymalne
powikszenie, jakie moesz uzyska za pomoc tego narzdzia, jest omiokrotne.
Owek jest to najbardziej podstawowe narzdzie do rysowania. Przesu
kursorem myszy po obszarze rysunku trzymajc wcinity przycisk myszy,
185
Edycja rysunku
Program Paint posiada rwnie narzdzia pozwalajce modyfikowa cay rysunek, a ktre
s dostpne z menu Obraz'.
Przerzu/Obr pozwala przerzuci w poziomie lub w pionie lub obrci
o kt 90, 180 lub 270 stopni cay obraz lub jego wybrany fragment.
Rozcignij/Pochyl narzdzie, za pomoc ktrego mona rozcign wybrany
obszar lub cay obraz w poziomie lub w pionie o okrelony procent. Wartoci
mniejsze od 100% powoduj zmniejszenie rozmiaru, a wartoci wiksze od 100%
zwikszenie. Narzdzie pozwala rwnie pochyli wybrany obszar w poziomie
lub w pionie o okrelon liczb stopni. Wartoci dodatnie powoduj pochylenie
w prawo, a wartoci ujemne w lewo.
186
Gry
W skad systemu Windows wchodz rwnie gry, poczwszy od klasycznego Pasjansa,
ktry by czci kadego systemu Windows od jego najwczeniejszych wersji, po
187
&
rrmr^rmurrrsmr
Rysunek 8.17.
Opcja Poka miniatur
programu Paint
'
rrmrwrmmrwrmar?
188
Rozdzia 9.
190
Rysunek 9.1.
Nowy Eksplorator
Windows jest
bardzo podobny
do przegldarki
internetowej
BlB
dycja
^Wstecz
&Hm
&idok
Ulubione
^j
tjaizedzia
^
W y s u M ,^
y i U PrzeKfi
x
^ IS Mo)e dokumenty
+; *^ Moje nuegsca sieciowe
S Kosz
Foldery i [TTjJ -
i Ml komputer
FoUy
*'
Pomoc
O | Audio CD (D:)
i"'
>
Dokumenty udostpnione
I Alex - dokumenty
Foldery znajdujce si w folderze Moje dokumenty, takie jak Moje obrazy i Moja muzyka,
s folderami prywatnymi uytkownika. Oznacza to, e jeli z jednego komputera korzysta
wicej ni jedna osoba i kada z tych osb loguje si do stacji jako inny uytkownik, to dla
kadego konta uytkownika system tworzy jego foldery prywatne. Moesz udostpnia
swoje pliki i foldery zarwno innym uytkownikom sieci, jak rwnie komputera. Naley
jednak pamita, e oprcz zestawu folderw prywatnych musisz rwnie korzysta
z systemu plikw NTFS na partycji, na ktrej chcesz korzysta z ograniczonych praw
dostpu. Wicej na ten temat dowiesz si w dalszej czci tego rozdziau.
Foldery widoczne w panelu Foldery okna Eksploratora Windows:
Pulpit folder zawierajcy elementy widoczne na pulpicie komputera. Kady
element pulpitu jest w rzeczywistoci czem do pliku lub folderu znajdujcego
si gbiej w strukturze systemu.
Moje dokumenty folder, ktrego zawartoci s inne foldery prywatne
poszczeglnych uytkownikw komputera.
Mj komputer w skad tego folderu wchodzi wiele elementw systemu, takich
jak stacja dyskietek, dyski twarde, napd dyskw CD-ROM, jak rwnie pliki
i katalogi udostpnione przez innych uytkownikw sieci, a zamapowane w Twoim
systemie jako dyski.
Moje miejsca sieciowe folder zawierajcy skrty do wszystkich dostpnych
pocze sieciowych. Wicej informacji na temat pocze do sieci znajdziesz
w rozdziaach 24. i 25.
Kosz folder jest widoczny w postaci ikony na pulpicie; zawiera elementy, ktre
usune za pomoc Eksploratora Windows lub innych narzdzi.
Jeli usuniesz elementy przy uyciu Wiersza polecenia, to nie zostan one przeniesione
do Kosza, lecz zostan trwale usunite z systemu. Usuwanie elementw za pomoc
Eksploratora Windows przez przeniesienie ich do Kosza umoliwia pniejsze ich
odzyskanie, jeli ktry z nich zosta usunity omykowo. Powiniene czsto zaglda
do Kosza i usuwa z niego te elementy, co do ktrych jeste pewien, e nie bd ju
potrzebne.
191
Pasek narzdzi zawiera doskonale znane z przegldarki przyciski, takie jak Wstecz i Dalej,
Wyszukaj i Foldery. Jeli klikniesz przycisk Wyszukaj, uruchomiona zostanie aplikacja
Pomocnik wyszukiwania (opisana szczegowo w rozdziale 7.). Przycisk Foldery powoduje
zmian wygldu okna Eksploratora Windows, panel Foldery zostaje zastpiony panelem
pozwalajcym wywoywa funkcj tworzenia nowych folderw lub udostpniania folderw
biecych oraz umoliwiajcym dostp do zasobw sieciowych (rysunek 9.2).
Rysunek 9.2.
Jeli klikniesz
przycisk Foldery
na Pasku narzdzi,
lewy panel okna
Eksploratora Windows
zmieni wygld
EPB
* Moje dokumemy
EUk
Edycja
Wok
Ulubione
Narzdzia
jf,
Pomos
Wyszuka]
jjjj
Foldery ; [ j j j | -
v i gj przejd
_J Moja dokumenty
Foldery
^j Moja muzyka
3 Moje obrazy
* MJ komputer
'ii ^j Moje miejsca sieciowe
', Kosz
/ Mo)a muzyka
W dalszej czci tego rozdziau dowiesz si, jak korzysta z menu do tworzenia nowych
folderw, publikowania folderw w sieci Web oraz udostpniania danych innym uytkownikom sieci. Zanim do tego dojdziemy, musisz pozna kilka podstawowych informacji
na temat obsugi plikw i folderw przez system operacyjny Windows XP. Na przykad
skd system Windows XP wie, jak aplikacj uruchomi, kiedy uytkownik kliknie dokument programu Word? Jak mona zmienia sposb wywietlania plikw w folderze?
192
Rysunek 9.3.
Za pomoc zakadki
Typy plikw
okna Opcje folderw
mona przeglda
list rozszerze
nazw plikw
i skojarzonych z nimi
typw plikw,
zmienia skojarzenia
oraz dodawa nowe
Opcje folderw
Ogotne || Widok ! Typy pikom
Rozszwzema
Typy plikw
Kliknij przycisk Zmie, aby zmieni program uywany do otwierania plikw tego typu.
Klikajc przycisk Nowy, moesz utworzy nowe skojarzenie midzy rozszerzeniem pliku
i typem pliku lub utworzy i zarejestrowa w systemie Windows nowy typ pliku. Kliknicie przycisku Usu powoduje usunicie skojarzenia midzy wybranym rozszerzeniem
i typem pliku. Powoduje rwnie usunicie danego rozszerzenia z listy, pozostawiajc
jednak rozszerzenie i typ pliku na komputerze. Korzystanie z Panelu sterowania jest
szczegowo opisane w rozdziale 14.
Zmiana Widoku
Na pierwszych rysunkach pokazanych w tym rozdziale foldery s wywietlane jako ikony.
Menu Widok pozwala wybra jeden z dostpnych sposobw wywietlania folderw
i plikw. Dostpne widoki to:
Miniatury jeli wybierzesz t opcj wywietlania dokumentw w Eksploratorze
Windows, to ikony plikw bd zamienione na miniaturowe obrazki dla plikw
graficznych, natomiast foldery zawierajce pliki graficzne bd reprezentowane
przez ikony folderw z miniaturowymi ikonami zawartych w nich plikw
graficznych.
Ikony jest to domylny widok Eksploratora Windows, w ktrym foldery i pliki
s reprezentowane przez ikony podpisane u dou nazw pliku lub folderu.
193
E*
dycia
Mok
Jubione
Qw*z .j
**
narzdzia
t P wyszuka,
FoWery
Nazwa
Q> pulpit
3
* ^J Moje dokumenty
- 'i Mj komputer
t 'i St4c dyskietek 3,5 (A:)
B ..Dyskbkalny(C:)
*' _J Documents and Settir
i J Program Fles
ado
}msadc
: CjOleDB
__} ComPlus Applcob1
>
v gj Przejd
Rozmiar
Jresources
^msdadc.dl
^jmsdaenum.dl
^msdaerdll
^MSOAIPP.DU.
ilmsdoora.dl
^msdaorar.d
Jjmsdaosp.dll
^MSDAPML.DLL
^msdaps.d
^ msdasc.dll
^msdasoj.dl
^msdasqlr,dl
^(msdarJ3.dl
^msdatt.dll
i)msdaurl.dl
JM5DMENG.0U
^jMSDMINE.DU
jMSMDCBeO.DLL
^MSMDG080.0Ll
%.,.
~~"
i' 1
[fJJ-
Foldery'
<
Pomoc
4 KB
KB
4 KB
1 .160 KB
216 KB
20 KB
72 KB
192 KB
I M KB
<KB
296 KB
16 KB
84 KB
16 KB
4 KB
409 KB
1 .469 KB
209 KB
1 .333 KB
Typ
Folder pNkw
Rozszerzenie apikacj*
Rozszerzenie aplikacji
Rozszerzenie aplikacji
Rozszerzenie aplikacji
Rozszerzenie aplikacji
Rozszerzenie aplikacji
Rozszerzenie aplikacji
Rozszerzenie aplikacji
Rozszerzenie aplikacji
Rozszerzenie aplikacji
Rozszerzenie aplikacji
Rozszerzenie aplikacji
Rozszerzenie aplikacji
Rozszerzone aplikacji
Rozszerzenie aplikacji
Rozszerzenie aplikacji
Rozszerzenie aplikacji
Rozszerzenie aplikacji
Rozszerzenie aplikacji
Data modyfikacj
*S
2002-05-06 21:33
2001-10-26 19:29
2001-10-26 19:29
2001-10-26 19:29
2001-02-12 03:2S
2001-10-26 19:29
2001-10-26 19:28
2001-10-26 19:29
2001-02-12 03:54
2001-10-26 19:29
2001-10-26 19:29
2001-10-26 19:29
2001-10-26 17:48
2001-10-26 19:29
2001-10-26 19:29
2001-10-26 19:29
2000-12-07 10:05
2000-12-07 10:06
2000-12-07 10:06
2000-12-07 10:06
>
Na rysunku wida, e domylnie widok nie podaje wielu szczegw. Wida jedynie
kolumny Rozmiar, Typ i Data modyfikacji. Jednak moesz samodzielnie wybra, jakie
szczegy maj by pokazywane w widoku. W tym celu wejd do menu Widok i kliknij
opcj Wybierz szczegy, aby wybra, jakie informacje maj by wywietlane. Rysunek 9.5
pokazuje okno dialogowe, w ktrym mona zaznaczy, jakie kolumny maj by wywietlane w widoku Szczegy.
W polu Szeroko wybranej kolumny (w pikselach) moesz ustawi szeroko kadej
kolumny wywietlanej w widoku. Za pomoc klawiszy Przenie w gr i Przenie w d
moesz zmieni kolejno wywietlania kolumn w widoku.
Oprcz wymienionych powyej widokw, istniej dwa dodatkowe sposoby wywietlania
plikw i folderw. Jeli otworzysz folder Moje obrazy, w menu Widok pojawi si dodatkowa pozycja Przezrocze. W widoku Przezrocze wszystkie obrazy s wywietlane jako
miniatury, ktre moesz przewija za pomoc strzaki w lewo i strzaki w prawo. Kliknicie
194
Rysunek 9.5.
Moesz okreli
informacje, ktre
bd wywietlane
w widoku Szczegy
Eksploratora Windows
0 Rozmiar
;0Typ
:
0 Daa modyfikacji
tfn
Przenie* do.
Pokaz
O Dala utworzenia
Q Dat dostpu
Atrybuty
:
DStan
Waciciel
Cl Autor
Tytur
: Temal
' Kategoria
; D Strony
Q Komentarze
9* Przykadowe obrazy
P*
tdycja
Q Wstecz
&idok
-
Ulubiona
Narzdzia
Wysiukai
Pomoc
,
Foldery! f T * ] -
^Jprzedf
/J Moje dokumenty
%
'' Mj komputer
r 4t Stacta dyskietek 3,5 (A )
J
O O - *"
^ O Alex - dokumenty
3 Mo)* mu2yka
J^ Mo)o obrazy
"; '.J Voko Ono - dokumenty
_$ Yoko Ono - muzyka
:
- u3 Yoko Ono - obrazy
W sekcji Rozmie ikony wedug menu Widok moesz wybra nastpujce sposoby sortowania ikon:
Wedug nazwy;
Wedug rozmiaru;
Wedug typu;
Wedug daty modyfikacji;
195
Poka w grupach;
Autorozmie szczanie;
Wyrwnaj do siatki.
Wikszo nazw tych opcji mwi sama za siebie. Warto jednak zwrci uwag na opcj
Poka w grupach. Ten rodzaj prezentowania plikw i folderw jest podobny do sortowania
wedug typw, w ktrym ikony s porzdkowane wedug typw plikw lub rozszerzenia.
Analogicznie pliki s uporzdkowane w widoku Poka w grupach wedug dowolnie wybranego kryterium, takiego jak nazwa pliku lub data modyfikacji. W tym celu naley wybra
z menu Widok/Rozmie ikony wedug atrybut, ktry bdzie kluczem porzdkowania
(dostpne opcje sortowania s zalene od tego, jakie kolumny zostay zaznaczone w oknie
Wybieranie szczegw), a nastpnie wybra z menu Widok/Rozmie ikony wedug/Poka
w grupach.
196
197
198
Rysunek 9.7.
Windows XP
automatycznie
utworzy wiadomo
i zaczy pliki,
ktre chcesz wysa
Edycja
Widok
Wstaw
format
Narzdzia
Wyik)
JH Do:
199
Wjadomo
Pomoc.
Cofnij
*
Sprawd
^wo^>twoinc.com
Temat:
Doj3:
200
Rysunek 9.8.
Zakadka
Dostosowywanie
okna waciwoci
folderu umoliwia
zmian ikony
powizanej z folderem
Oglne j Udostpniane
Dostosowywanie
I^3!JE!3SIII!!JI!I?3C!3R!-
O Zastosuj ten szablon take do wszystkich podfolderw
Obrazy (cjderw
Dla widoku miniatur moesz umieci na tym
foWerze obraz, ktry bdzie przypomni o
zawartoci foldera
| Wybetzobiaz.
Podgld:
!
'
[ izywi domyilny |
Ikony folderw
Dla wszystkich widokw z wyttkiem widoku mniatu moesz zmieni
standardowa ikon foldetu na inna
W systemie Windows XP
masz do wyboru rne
typy szablonw folderw
201
VVI.itr.iv/n4ri: Publikacja
Oglne
Udostpniane
Dostosowywanie
| izywt domyflny j
Usuga indeksowania
a szybkie wyszukiwanie
W systemie Windows XP znajduje si Usuga indeksowania, ktra powala indeksowa
prawie wszystko, co zapisane jest na dysku. Narzdzie Usuga indeksowania suy do
indeksowania dokumentw i waciwoci dokumentw na dyskach oraz przechowywania
tych informacji w wykazie. Moe by wykorzystywane do wyszukiwania dokumentw,
korzystajc z polecenia Wyszukaj w menu Start lub z przegldarki sieci Web. Dla kadego
pliku moesz wczy lub wyczy opcj indeksowania wchodzc do waciwoci pliku,
a nastpnie klikajc przycisk Zaawansowane na zakadce Oglne. W sekcji Atrybuty archiwizacji indeksowania znajduj si dwie opcje. Pierwsza z nich to Plik jest gotowy do archiwizacji, ktra okrela, czy ten plik lub folder powinien by archiwizowany. W niektrych
programach opcja ta suy do oznaczania plikw i folderw, dla ktrych tworzone s
kopie zapasowe.
Druga opcja Aby przyspieszy wyszukiwanie, zezwalaj Usudze indeksowania na indeksowanie tego pliku jest domylnie zaznaczona i okrela, czy zawarto wybranego
pliku lub folderu bdzie indeksowana. Dziki poindeksowaniu pliku lub folderu mona
w nim wyszukiwa tekst, jak rwnie mona wyszukiwa waciwoci, takie jak data
lub atrybuty pliku. Dokumenty, aplikacje i inne elementy, ktrych czsto poszukujesz,
powinny zosta kandydatami" do indeksowania. Na przykad jeli zarzdzasz du grup
projektantw pracujcych nad jednym projektem, indeksowanie plikw tworzonych przez
nich znacznie Ci uatwi poszukiwanie potrzebnego pliku. Jeli udostpniane przez nich
pliki bd poindeksowane, to moesz poszukiwa potrzebnego pliku za pomoc Pomocnika
wyszukiwania, zamiast, jak dawniej, przeglda wiele folderw w poszukiwaniu konkretnego dokumentu.
202
Geneiacia
Siedzenie:
Zakadka ledzenie zawiera tylko jedno pole wyboru Dodaj automatycznie alias udziau
sieciowego ktre okrela, czy Usuga indeksowania ma automatycznie dodawa i usuwa
aliasy dla udostpnianych dyskw sieciowych. Wybr zaley od iloci wolnego miejsca
na dysku. Jeli jest go niewiele, usu zaznaczenie opcji.
203
Szybkie wyszukiwanie
Za pomoc Pomocnika wyszukiwania w systemie Windows XP moesz szuka folderw,
plikw, a nawet przeszukiwa sie Web. Moesz nawet wyszukiwa komputery i ludzi,
jeli jeste podczony do sieci, w ktrej dziaa Active Directory. Pomocnik wyszukiwania
zosta szczegowo opisany w rozdziale 7. Nowy pulpit". Usuga indeksowania pozwala
rwnie korzysta z zaawansowanych funkcji przeszukiwania zawartoci plikw. Moesz
wyszukiwa w plikach sowa, kilka sw lub nawet cae zwroty.
204
Rysunek9.il.
Okno dialogowe
umoliwiajce
powizanie litery dysku
z zasobem sieciowym,
z ktrego uytkownik
bdzie korzysta
|Przegldaj...
Przykad: Useiwtudzial
E Pocz poQownie przy logowaniu
Pocz uywajc innej nazwy uytkownfca.
Zapaz sle. aby uzyska maoazyn onEne lub
pocz si z serwerem sieciowym.
2. W polu Dysk zatwierd domyln liter dysku, ktra bdzie przypisana dyskowi
sieciowemu, lub wybierz inn liter, ktra nie jest wykorzystywana przez system.
3. W polu Folder wprowad nazw serwera i udostpnionego zasobu, ktry chcesz
zamapowa (korzystaj ze skadni UNC z ang. Universal Naming Corwention
\\nazwa_serwera\nazwa_zasobu). Jeli nie jeste pewien, jak nazw ma
udostpniany zasb, kliknij przycisk Przegldaj.
4. Jeli zaznaczysz opcj Pocz ponownie przy logowaniu, to dysk bdzie mapowany
automatycznie przy kadym zaogowaniu si na komputerze, tak aby nie musia
powtarza procesu mapowania za kadym razem, kiedy si logujesz.
5. W dolnej czci okna znajduj si cza Pocz uywajc innej nazwy uytkownika
(musisz poda haso) i Zapisz si, aby uzyska magazyn online lub pocz si
Z serwerem sieciowym.
6. Aby zakoczy proces mapowania dysku, kliknij przycisk ZakoczOpisane w punkcie 5. cze Pocz uywajc innej nazwy uytkownika pozwala poczy
si z zasobem za pomoc innego konta uytkownika ni biece. Jest to szczeglnie
przydatne, jeli administrator chce si poczy z zasobem sieciowym z konta uytkownika
tylko na krtki czas. Dziki takiej moliwoci mapowania dyskw sieciowych administrator
nie musi przydziela uytkownikowi dodatkowych praw.
Drugie cze wymienione w punkcie 5. powoduje uruchomienie Kreatora dodawania
miejsca sieciowego. Kreator pomaga w zapisaniu si do usugi, ktra oferuje miejsce
w magazynie danych trybu online. Miejsca tego mona uywa do przechowywania, organizowania i udostpniania dokumentw i obrazw za pomoc samej przegldarki sieci
Web i poczenia internetowego.
205
kupujesz nagrywajc stacj CD i instalujesz j w systemie Windows XP, zwykle otrzymujesz okrojon wersj komercyjnego oprogramowania do nagrywania dyskw CD, ktra
ma aktywne jedynie podstawowe opcje.
Funkcja nagrywania dyskw CD w Windows XP posiada wiele opcji, takich jak moliwo tworzenia magazynu danych na dysku CD oraz nagrywania pyt audio (patrz rozdzia 28.)- W tym rozdziale zapoznasz si z kolejnymi czynnociami w procesie nagrywania dyskw CD.
206
Rysunek 9.12.
Jeli dwukrotnie
klikniesz nagrywajc
stacj CD, system
wywietli list plikw
przetrzymywanych
w obszarze
tymczasowym
Fokfery
[jjj Pulpit
* O MJ dokumenty
r '^ MJ komputer
t
W
+
Ikony
ii '
ii
ii
Zachd
M ,i 5taqadv*<iw CD (G:)
* [Jr1 Panel sterowania
+ i_3 Dt^unie^ty udostflpruone
Obiektw: 7
Kosz
Kosz to miejsce, w ktrym umieszczane s usunite elementy. Elementy usunite za
pomoc interfejsu graficznego nie s cakowicie usuwane z systemu, a jedynie przenoszone do Kosza. Zajmuj miejsce na dysku dopki, dopty Kosz nie zostanie oprniony.
Elementy z Kosza mog zosta albo usunite, co spowoduje trwae usunicie elementu
z komputera, albo przywrcone, czyli przeniesione do lokalizacji oryginalnej.
Pamitaj, e jeli usuniesz plik lub folder za pomoc Wiersza polecenia, z dyskietki
lub z dysku sieciowego, nie zostanie on umieszczony w Koszu. Takie pliki s trwale
usuwane z komputera i nie mog ju zosta przywrcone.
207
Oprnianie Kosza
Jeli jeste pewien, e elementy umieszczone w Koszu nie bd ju wicej potrzebne,
moesz po prostu oprni Kosz wybierajc z menu Plik polecenie Oprnij. Moesz
rwnie klikn prawym przyciskiem myszy ikon Kosza na pulpicie i wybra z menu
kontekstowego polecenie Oprnij Kosz. Pamitaj, e oprnienie Kosza spowoduje trwae
usunicie wszystkich elementw, ktre si w nim znajdoway.
Waciwoci Kosza
Kosz moe by albo ostatni desk ratunku, albo elementem systemu, ktrego nienawidzisz wszystko zaley od tego, w jaki sposb skonfigurujesz waciwoci Kosza. Rysunek 9.13 pokazuje okno Waciwoci: Kosz. Aby je otworzy, kliknij prawym przyciskiem
myszy ikon Kosza znajdujc si na pulpicie i wybierz z menu kontekstowego opcj
Waciwoci.
Rysunek 9.13.
Zakadka Globalne
okna Waciwoci: Kosz
pozwala konfigurowa
ustawienia Kosza
y
10%
Maksymalny rozmiar Kosza (procent kadego dysku)
0Wywotl okno diaboowe potwierdzdja.ee usuwanie
208
Udostpnianie plikw
wewntrz niewielkiej grupy roboczej w sieci lokalnej
Pliki mog by w prosty sposb udostpniane uytkownikom nalecym do tej samej
grupy roboczej, ktrzy s poczeni sieci lokaln. Wczeniej w tym rozdziale dowiedziae si, jak mapowa udostpniony zasb sieciowy. Teraz dowiesz si z kolei, jak
udostpnia wasne pliki i foldery innym uytkownikom sieci.
W tym celu kliknij prawym przyciskiem myszy folder i wybierz z menu kontekstowego
opcj Waciwoci. Przejd na zakadk Udostpnianie, jak pokazano na rysunku 9.15.
A Moje dokumenty
FJk
(^Wstecz
WJdok
Ukiblone
-i
Uarzdzto
Pomoc
y ? : Wyszuka
Foldery
f7^-
v gjprzeld
* 1
'/
Mo|a muzyka
Rysunek 9.15.
Moesz skorzysta
z zakadki
Udostpnianie okna
waciwoci folderu,
aby umoliwi
innym uytkownikom
sieci korzystanie
z Twoich plikw
Edyfla
209
S^rzrgriy
' |
Oglne: Udostpnianie
Oostosowiwanie
AnuM
Zaznacz pole opcji Uczy ten folder prywatnym, aby plik by dostpny jedynie dla uytkownikw tego komputera. Po oznaczeniu folderu jako prywatny wszystkie zawarte w nim
pliki i podfoldery rwnie stan si prywatne. Ta opcja jest dostpna tylko dla folderw
znajdujcych si w profilu uytkownika. Aby udostpni innym uytkownikom komputera plik, ktry znajduje si w folderze prywatnym, mona przenie go do folderu
Dokumenty udostpniane, Obrazy udostpniane lub Muzyka udostpniana.
Sekcja Udostpnianie i zabezpieczenia w sieci oferuje dwa sposoby udostpniania danych
w sieci. Pierwszy z nich to Kreator konfiguracji sieci. Drugi to samodzielnie udostpnianie wybranych plikw i folderw. Kreator konfiguracji sieci jest szczegowo opisany
w rozdziaach 24. i 25. Jeli zdecydujesz si wybra drugi sposb udostpniania plikw,
wwczas pojawi si ostrzeenie, i uruchomienie udostpniania bez korzystania z Kreatora
konfiguracji sieci moe spowodowa, e komputer moe by naraony na ataki z Internetu.
W sieci lokalnej, ktra nie jest poczona z sieci Web lub jest poczona poprzez firewall,
wybierz opcj Po prostu wcz udostpnianie plikw.
210
211
Udostpnianie Zabezpieczenia
Dostosowywanie
0 Dopuszczalne maksimum
O Zezwalaj tylu uzytkownik
Przycisk Uprawnienia pozwala ustawi uprawnienia dostpu dla uytkownikw korzystajcych z udostpnianego folderu przez sie. Kliknicie przycisku Uprawnienia powoduje
pojawienie si okna Uprawnienia pokazanego na rysunku 9.17.
Rysunek 9.17.
Przyciski Dodaj i Usu
umoliwiaj dodawanie
uytkownikw i grup,
ktrym chcesz przydzieli
uprawnienia
Uprawnienia
Pena kontrola
Zmiana
0dc2yt
212
Rysunek 9.18.
Wyniki przeszukiwania
pojawi si w dolnej
czci okna Wybieranie:
Uytkownicy lub Grupy
WloUerze
ALEX2000
ALEX2000
ALEX2000
ALEX20OO
ALEX20CC
ALEX20M
ALEX2000
AlEX2000
Jeli dobrze znasz domen lub domeny w drzewie Active Directory, nie musisz
korzysta z opisanej powyej metody wyszukiwania. Moesz klikn przycisk Znajd
teraz nie wprowadzajc danych w sekcji Zwyke kwerendy, dziki czemu jako wynik
otrzymasz pen list uytkownikw i grup w domenie. Klikajc przycisk Lokalizacje
moesz wybra miejsce w drzewie Active Directory, od ktrego wyszukiwanie zostanie
przeprowadzone.
Przewi list i zaznacz uytkownika lub grup, ktrej chcesz doda prawa do folderu,
a nastpnie kliknij przycisk OK. W oknie Uprawnienia pojawi si nowi uytkownicy
lub grupy, ktre wybrae z listy w oknie Wybieranie: Uytkownicy lub Grupy. Zauwa,
e domylnie grupa Wszyscy ma pene prawa do udostpnianego folderu. Jeli masz
zamiar przechowywa w udostpnianym folderze tajne lub bardzo wane dane, zaleca si,
aby zmieni prawa dostpu grupy Wszyscy. Wane jest rwnie, e jeli wprowadzisz
dodatkowe ograniczenia praw dostpu wewntrz folderu, to bd one miay zastosowanie
do poszczeglnych folderw i plikw, do ktrych przydzielisz te prawa. Innymi sowy,
213
nawet jeli grupa Wszyscy bdzie miaa pene prawa do caego folderu, to moesz je
ograniczy wewntrz folderu nadajc osobno prawa dostpu do znajdujcych si w nim
folderw i plikw.
W oknie Uprawnienia moesz nada uprawnienia poszczeglnym uytkownikom lub
grupom na trzech poziomach:
Pena kontrola ten poziom dostpu pozwala uytkownikowi na odczyt, zapis,
usuwanie i wykonanie plikw znajdujcych si w udostpnianym folderze.
Uytkownik moe tworzy nowe foldery i usuwa foldery wewntrz folderu
udostpnianego. Jednak dostp na poziomie Pena kontrola nie pozwala
uytkownikowi nadawa uprawnie do folderu innym uytkownikom lub
grupom. Tak moliwo daj jedynie prawa, ktre s opisane szczegowo
w rozdziale 15.
Zmiana uytkownik ma wszystkie prawa, jakie wynikaj z uprawnienia
Odczyt (opisane niej), a ponadto uytkownik moe tworzy nowe podfoldery,
usuwa podfoldery i pliki oraz modyfikowa dane wewntrz plikw.
Odczyt uytkownik moe czyta pliki znajdujce si wewntrz udostpnianego
folderu, ale nie moe ich usuwa ani tworzy nowych plikw. Uytkownik
moe rwnie przechodzi przez ten folder, jeli ma takie same lub wysze
uprawnienia do podfolderu. Uprawnienie Odczyt pozwala rwnie uytkownikowi
wykonywa pliki typu .exe znajdujce si wewntrz folderu.
Kliknicie przycisku OK spowoduje zamknicie okna Uprawnienia. Kolejnym przyciskiem
na zakadce Udostpnianie jest przycisk Buforowanie, znajdujcy si poniej przycisku
Uprawnienia. Kliknicie tego przycisku powoduje pojawienie si okna Ustawienia buforowania, za pomoc ktrego moesz okreli, czy i w jaki sposb pliki wewntrz tego
udostpnionego folderu bd lokalnie buforowane, gdy uywaj ich inne osoby.
Poniewa moe si zdarzy, e uytkownik bdzie chcia zapisa lub odczyta plik przechowywany w udostpnionym folderze podczas gdy komputer bdzie wyczony, system
Windows oferuje funkcj pracy w trybie offline. W tym trybie kopie plikw s przechowywane zarwno w folderze udostpnianym, jak i na komputerze uytkownika, ktry z tego
folderu korzysta zdalnie. Po ponownym uruchomieniu komputera, na ktrym przechowywany jest folder udostpniany, wersje plikw zostan uzgodnione i w folderze zostanie
zapisana najbardziej bieca wersja. Dostpne opcje buforowania to:
Rczne buforowanie dokumentw uytkownicy musz rcznie okreli pliki,
ktre maj by dostpne podczas pracy w trybie offline. Dla waciwego
wspuytkowania plikw zawsze otwierana jest wersja danego pliku znajdujca
si na serwerze.
Automatyczne buforowanie programw i dokumentwwspuytkowanie plikw
nie jest zapewnione. Otwierane pliki s automatycznie pobierane i udostpniane
do pracy w trybie offline. Starsze kopie s automatycznie usuwane, co zwalnia
miejsce dla nowszych i ostatnio uywanych plikw.
Automatyczne buforowanie dokumentw otwierane pliki s automatycznie
pobierane i udostpniane do pracy w trybie offline. Starsze kopie s automatycznie
214
Oglne
Udostpnianie Zabezpieczenia
Dostosowywanie
Zezwdaj
Odmw
D
D
215
I; Wubt
Czynne uprawnienia:
0 Pena kontrola
' 0 Przechodzenie przez folder/Wykonywanie pliku
0 Wywietlanie zawartoci folderu/Odczyt danych
0 Odczyt atrybutw
0 Odczyt atrybutw rozszerzonych
0 Tworzenie plikw/Zapis danych
0 Twoizenietokteiw/Uoaczanie danych
0 Zapis atrybutw
0 Zapis atrybutw rozszerzonych
0 Usuwanie podlolderw i plikw
0 Usuwanie
0 Odczyt uprawnie
0 Zmiana uprawnie
0 Przejecie na wrasno
216
Rozdzia 10.
218
219
Madomo
Pompc
Foldery
*jj Outlook Express
i O Foldery lokalne
i Skrzynka odbior
<$ Skrzynka nadawcza | p
C1 Elementy wysane t
y Elementy usunite
Kopie robocze
o c 2 t a e
Porada dnia
ft M
H t n n o w
iadomoi pocztowa
Grupy dyskusyjne
gai konto orup dvskusvinvch,..
Kontakty *
Otwr; ksiazke adresow,
_^GordonOgletree
Znaid osoby...
220
Edycja
Utwr* po...
Widok
Narzdzia
Odpowiedz
Wiadomo
Qdpowwd2 ,,.
Pomot
Przedni <W*t
Skrzynka ootoiorcza
Adresy
1IUL.IIIl,ll!<L.U.< In .1
Foldery
^J OutkMk Express
- (Q Foldery lokalne
kontakty
_0friendsofyoko
S3
WyiHi/Od,..
Od
ii}Red Hat NetWork..
BCyberfcik
^ Red Hat NetWork ,.
:) The Post Office
O Informacje
Jlnfo
^ Red Hat NetWork ..
Temat
Odebrano
_|o diamble
_}} Jordan M. Scoggins
Krtka prezentacja
Poczta e-mail i grupy dyskusyjne
<
Wiadomoci: 18, nie przeczytane: 0
Rysunek 10.2. Okno aplikacji Outlook Express prezentuje zawarto Skrzynki odbiorczej,
ktra moe by sortowana wedug tematu, nadawcy, daty otrzymania, priorytetu lub flagi wiadomoci
W oknie aplikacji Outlook Express dostpne s wszystkie standardowe metody skalowania
okien systemw Windows. Moesz zmienia okno klikajc lewym przyciskiem myszy
brzeg okna i przecigajc kursor myszy w taki sposb, a okno przyjmie podany rozmiar. Moesz rwnie w ten sam sposb zmienia rozmiar poszczeglnych paneli okna
przecigajc w odpowiednim kierunku dzielcy je pasek. I podobnie jak we wszystkich
aplikacjach Windows, moesz korzysta z przyciskw znajdujcych si w prawej czci
paska stanu: Minimalizuj, Maksymalizuj i Zamknij.
Jeli zaznaczysz wiadomo na licie wiadomoci, podgld tej wiadomoci jest wywietlany w dolnej czci prawego panelu. Aby otworzy wiadomo w osobnym oknie, dwukrotnie kliknij j lewym przyciskiem myszy.
Pasek wiadomoci identyfikuje kolumny wywietlane w gwnym oknie folderu. Informacje wywietlane w kolumnach to priorytet wiadomoci, informacja o zacznikach,
nadawca, temat wiadomoci, data i czas otrzymania wiadomoci. Kliknicie nagwka
dowolnej kolumny spowoduje, e zawarto folderu zostanie posortowana wedug zawartoci tej kolumny. Sortowanie wedug tematu powoduje zgrupowanie wiadomoci o tym
samym temacie, natomiast sortowanie wedug nadawcy spowoduje powstanie grup wiadomoci zebranych wedug nadawcw posortowanych alfabetycznie. Ponowne kliknicie
nagwka kolumny powoduje odwrcenie porzdku sortowania.
Domylnie wiadomoci w aplikacji Outlook Express s posortowane wedug daty i czasu
otrzymania wiadomoci. Korzystajc z funkcji sortowania, moesz wyszukiwa wiadomoci
wedug klucza. Na przykad moesz szuka wiadomoci od konkretnego nadawcy lub
221
Pamitaj rwnie, e adres, ktry wpisae w tym polu, jest uywany, kiedy adresat
odpowiada na wysan przez Ciebie wiadomo. Jeli uywasz kilku kont pocztowych,
ale chcesz, aby odpowiedzi adresatw zawsze wracay na jeden, konkretny adres, to
wpisz ten adres w tym polu.
222
Rysunek 10.3.
Wpisz internetowy
adres e-mail,
ktry otrzymae
od dostawcy
usug internetowych
Twoi adrej e-mail pst adresem, na ktry inne osoby bd wyjyaty do Ciebie
wradomo&i e-mail.
def e-mail:
two@twornc.com
Na przykad: osobaOmicrosoft.com
W kolejnym oknie dialogowym musisz poda nazw serwera pocztowego, ktrego bdziesz
uywa (rysunek 10.4). Informacj o nazwie serwera pocztowego otrzymasz od dostawcy
usug internetowych. Wpisz jego nazw w polu Serwer poczty przychodzcej (POP, 1MAP
lub HTTP). Z listy rozwijanej Moj poczt przychodzc obsuguje serwer moesz wybra
typ serwera pocztowego.
Rysunek 10.4.
W oknie Nazwy
serwerw e-mail
wybierz z listy rozwijanej
typ serwera poczty
przychodzcej
| P0P3
Ealej)
Informacj o typie serwera poczty przychodzcej uzyskasz od dostawcy usug internetowych. Oto krtki opis typw serwerw:
Post Office Protocol, Version 3 (POP3) popularny protok'uywany do
odbierania wiadomoci e-mail. Jest on czsto wykorzystywany przez usugodawcw
internetowych. Serwery POP3 udostpniaj pojedyncz skrzynk odbiorcz
w odrnieniu od serwerw IMAP, ktre zapewniaj dostp do wielu folderw
po stronie serwera.
Internet Message Access Protocol (IMAP) aktualnie w wersji 4; IMAP,
w przeciwiestwie do POP3, umoliwia odbieranie komunikatw czciowo lub
wybirczo oraz manipulowanie folderami na serwerach. Za pomoc IMAP mona
223
Wpisz nazw konta otaz haso podane (Xzez Twoiego usugodawc inteinetoweao.
iiazwa konta:
i ogteelree
Hasa
0 Zapamita haso
Jezei Twj usugodawca rteinetowy wymaga uzywarie bezpiecznego uwierzytelniania
hasa pizy dostpie do Twopgo konta pocztowego, zaznacz pole .Logowanie pizy
uyciu bezpiecznego uwieizyteknania hasa'
O Logowanie pizy uyciu bezpiecznego uwieizytdmania hasa
Pamitaj, e niektre systemy pocztowe rozrniaj wielko liter w nazwie konta i w hale.
Pamitaj o tym wprowadzajc nazw konta i haso.
Zaznacz pole opcji Zapamitaj haso, jeli chcesz, aby aplikacja Outlook Express pamitaa
haso do konta pocztowego. Dziki temu nie bdziesz musia wpisywa hasa za kadym
razem, kiedy zechcesz odebra poczt. Jeli dostawca usug internetowych wymaga uywania bezpiecznego uwierzytelniania hasa (z ang. Secure Password Authentication SPA),
przy dostpie do konta pocztowego zaznacz pole Logowanie przy uyciu bezpiecznego
uwierzytelniania hasa. Kliknij przycisk Dalej, aby przej do ostatniego okna kreatora,
w ktrym pozostaje tylko kliknicie przycisku Zakocz.
Po zamkniciu okna kreatora pojawia si gwne okno aplikacji Outlook Ebcpress (pokazane
na rysunku 10.1). Teraz moesz sprawdzi, jak dziaa Twoje konto pocztowe wysyajc
wiadomo do samego siebie.
224
Tworzenie wiadomoci
Aby utworzy now wiadomo, kliknij przycisk Utwrz poczt w lewym rogu paska
narzdzi. Pojawi si okno Nowa wiadomo (rysunek 10.6).
Rysunek 10.6.
Wpisz wiadomo
w oknie Nowa
wiadomo
Ek
dycjo
Wklok
Wstaw
Eormat
(iar;?d2ia
Z)
wyfl)
WHej
ES Po:
lkiie.kurtisObd-studios.com
WUM:
Temat:
JDne dobry!
^adomoic
: ::
Ponoi
s-
Spraw*
W polu Do wpisz adres osoby, do ktrej chcesz wysa wiadomo (dla potrzeb naszego
wiczenia wpisz wasny adres e-mail); jeli chcesz przesa kopi tej wiadomoci do innej
osoby, wpisz jej adres w polu DW. Moesz przemieszcza si pomidzy polami za pomoc
klawisza Tab lub przej do pola klikajc w nim jednokrotnie lewym przyciskiem myszy.
W polu Temat wpisz temat tworzonej wiadomoci, a nastpnie przejd do panelu wiadomoci i wpisz tre wiadomoci.
Nadajc swojej wiadomoci znaczcy temat, sprawisz, e bdzie si ona wyrniaa
w skrzynce odbiorcy, dziki temu te w przyszoci atwiej mu bdzie odnale Twoj
wiadomo.
225
Nowa wiadomo zawiera rwnie pole UDW, w ktrym moesz umieci adresatw,
do ktrych przesana zostanie kopia Twojej wiadomoci, lecz pozostali adresaci nie bd
widzieli adresu tej osoby na licie adresowej wiadomoci. Aby pole UDW byo widoczne,
wybierz z menu wiadomoci Widok/Wszystkie nagwki. Jeli wczysz opcj pokazywania
wszystkich nagwkach, bdzie ona aktywna w kolejnych oknach wiadomoci. Moesz
rwnie usun zaznaczenie tej opcji wybierajc ponownie z menu Widok/Wszystkie
nagwki.
Aby rozpocz pisanie wiadomoci, umie kursor w panelu wiadomoci i zacznij pisa.
Oto proste narzdzia, ktre mog by potrzebne podczas tworzenia nowej wiadomoci:
W menu Format moesz wybra opcj Tekst sformatowany (HTML) lub Zwyky
tekst. Pamitaj, e jedynie programy e-mail obsugujce HTML mog odczyta
wiadomoci utworzone za pomoc formatowania HTML. Jeli program poczty
e-mail lub grup dyskusyjnych adresata nie odczytuje jzyka HTML, to wiadomo
wywietlana jest jako zwyky tekst z doczonym plikiem HTML.
Przyciski Wytnij, Kopiowanie i Wklej pozwalaj kopiowa i przenosi powtarzajce
si fragmenty tekstu. Aby skorzysta z funkcji kopiowania, zaznacz fragment
tekstu, ktry chcesz skopiowa lub przenie, i nacinij przycisk Wytnij lub
Kopiowanie. Umie kursor w miejscu, gdzie chcesz wklei skopiowany tekst
i kliknij przycisk Wklej.
Przycisk Ustaw priorytet pozwala nada wiadomoci odpowiedni priorytet.
Dostpne opcje to Wysoki, Normalny i Niski priorytet. Wiadomo dostarczona
do skrzynki adresata bdzie oznaczona odpowiednim priorytetem.
Przycisk Pisownia pozwala sprawdzi poprawno gramatyczn i ortograficzn
tworzonej wiadomoci (w dalszej czci tego rozdziau dowiesz si, jak
konfigurowa funkcj sprawdzania pisowni).
Moesz tworzy wiadomoci, ktrych to bdzie wygldao jak elegancka papeteria.
Aby si dowiedzie, jak to zrobi, przeczytaj punkt Konfigurowanie opcji aplikacji
Outlook Express.
Wysyanie wiadomoci
Jeli skoczye pisa wiadomo, kliknij przycisk Wylij znajdujcy si z lewej strony
paska narzdzi. Spowoduje to umieszczenie wiadomoci w Skrzynce nadawczej. Przy
226
227
Jeli wiadomo, ktr otrzymae, bya zaadresowana do wikszej liczby osb, kliknicie
przycisku Odpowiedz wszystkim spowoduje, e Twoja odpowied zostanie wysana do
wszystkich adresatw wiadomoci. Jeli chcesz przesa otrzyman wiadomo do osb,
ktre nie otrzymay oryginalnej wiadomoci, moesz je umieci w polach DW i UDW,
podobnie jak to robisz wysyajc now wiadomo. Aby przesa otrzyman wiadomo
innej osobie, kliknij przycisk Przelij dalej i wpisz adres tej osoby w polu Do lub DW.
Jeli odpowiadasz lub przesyasz wiadomo, moesz wpisa odpowied lub swoje uwagi
ponad treci otrzymanej wiadomoci. Kiedy skoczysz edytowa wiadomo, kliknij
przycisk Wylij i wiadomo zostanie umieszczona w Skrzynce nadawczej. Wiadomo,
na ktr odpowiedziae, jest oznaczona ikon otwartej koperty ze strzak skierowan
w lewo, natomiast wiadomo, ktr przesae dalej, jest oznaczona ikon otwartej koperty
ze strzak skierowan w prawo.
Zawsze kiedy odpowiadasz na wiadomo lub przesyasz wiadomo wikszej grupie
ludzi, sprawd, czy tre wiadomoci jest odpowiednia dla wszystkich adresatw.
Moe si zdarzy, e odpowiadasz na wiadomo, ktra jest czci duszej dyskusji.
Upewnij si, e tre i ton Twojej wiadomoci nie ura ktrego z adresatw.
Konfigurowanie opcji
aplikacji Outlook Express
Mona napisa ca ksik o opcjach dostpnych w aplikacji Outlook Express. Niestety,
w tej ksice mamy na to tylko jeden rozdzia, dlatego omwimy tylko najwaniejsze
opcje. Aplikacja Outlook Express to niezwyke narzdzie, wic jeli zainteresuje Ci to,
o czym bd pisa, proponuj, aby samodzielnie dowiedzia si wicej na ten temat
sigajc do dokumentacji.
Wikszo opcji konfiguracyjnych aplikacji Outlook Express jest dostpna w oknie dialogowym wywoywanym z menu Narzdzia/Opcje.
Zakadka Oglne
Zakadka Oglne okna Opcje (rysunek 10.7) podzielona jest na sekcje Oglne, Wylij/
Odbierz wiadomoci oraz Domylne programy obsugi wiadomoci.
W sekcji Oglne znajduj si nastpujce pola opcji:
Podczas uruchamiania przejd do mojego folderu Skrzynka odbiorcza " okrela,
czy zawarto folderu Skrzynka odbiorcza jest wywietlana, gdy program Outlook
Express jest uruchamiany. Poniewa wikszo uytkownikw korzysta najczciej
z tego folderu, zwykle ta opcja jest zaznaczona.
Powiadom, jeli s jakie nowe grupy dyskusyjne okrela, czy przy czeniu si
z serwerem grup dyskusyjnych aplikacja ma sprawdza, czy nie ma nowych grup
dyskusyjnych, i pobiera ich nazwy. Jeli jakiekolwiek grupy zostan znalezione,
to mona wywietli list nowych grup dyskusyjnych.
228
Rysunek 10.7.
Na zakadce Oglne
okna Opcje moesz
ustawi czstotliwo
czenia si
ze skrzynk pocztow
na serwerze
Podpisy
Oglne
Oglne
Pisownia
Zabezpieczenia
Czytanie
Potwierdzenia
!
i
Potoczenie
Wytyan*
Konserwacja
:
Redagowanie
30
' - *.
$j min
--'
'^.'\ '/'
.
.
.>.?- -*.*.>,.
229
Ostatni sekcj zakadki Oglne jest sekcja Domylne programy obsugi wiadomoci.
Zawiera ona dwie opcje:
Ta aplikacja jest domylnym programem obsugi poczty jeli chcesz, aby
aplikacja Outlook Express bya domylnym programem obsugi poczty, kliknij
przycisk Ustaw jako domylny.
Ta aplikacja jest domylnym programem obsugi grup dyskusyjnych jeli
chcesz, aby aplikacja Outlook Express bya domylnym programem obsugi grup
dyskusyjnych, kliknij przycisk Ustaw jako domylny.
Zakadka Czytanie
Zakadka Czytanie pozwala ustawia waciwoci poczty odebranej. Ustawienia dotycz
wiadomoci e-mail lub wiadomoci z grup dyskusyjnych. Dostpne s nastpujce opcje:
Kolejna sekcja tej zakadki zawiera dwie opcje dotyczce grup dyskusyjnych. Pierwsza
z nich to Pobierz
nagwkw jednoczenie i okrela, czy podczas wywietlania grupy
dyskusyjnej pobiera wybran liczb wiadomoci, czy te wszystkie wiadomoci z grupy
dyskusyjnej. Jeli zaznaczysz t opcj, to moesz zmienia ilo pobieranych wiadomoci
za pomoc strzaek w zakresie od 50 do 1000 wiadomoci.
230
Zakadka Potwierdzenia
Zakadka Potwierdzenia pozwala ustawia opcje potwierdze dla wiadomoci przychodzcych i wychodzcych z aplikacji Outlook Express. Dostpne tutaj opcje pozwalaj
sprawdzi, czy adresat przeczyta wysan wiadomo, co jest szczeglnie wane w duych
firmach. Przy uyciu tej zakadki uytkownik moe rwnie zablokowa funkcj odsyania
potwierdzenia, e wiadomo zostaa przeczytana, jeli nadawca zada takiego potwierdzenia w swojej wiadomoci.
Opcja daj potwierdzenia przeczytania dla wszystkich wysyanych wiadomoci okrela,
czy danie potwierdzenia przeczytania jest wysyane ze wszystkimi wiadomociami
wychodzcymi. Adresaci tej wiadomoci mog wybra, czy chc odsya potwierdzenie.
Jeli odbiorca wiadomoci zgadza si na wysanie potwierdzenia przeczytania, zostaje
ono wysane po otwarciu wiadomoci.
Jeli nie chcesz uywa opcji dania potwierdzenia przeczytania wiadomoci dla
wszystkich wysyanych wiadomoci, moesz to zrobi dla pojedynczych wiadomoci
wybierajc z menu nowej wiadomoci Narzdzia/daj potwierdzenia przeczytania.
W sekcji Zwracanie potwierdze przeczytania uytkownik moe zaznaczy jedn z nastpujcych opcji:
Nigdy nie wysyaj potwierdzenia przeczytania opcja przydatna wtedy, jeli
nie chcesz, aby nadawcy wiadomoci dowiedzieli si, e ich wiadomo zostaa
przeczytana.
Powiadom mnie o wszystkich daniach potwierdzenia przeczytania jeli
odczytywana wiadomo bdzie daa wysania potwierdzenia, to pojawi si
okno dialogowe, w ktrym mona wybra, czy potwierdzenie przeczytania
wiadomoci ma by odesane do nadawcy.
Zawsze wysyaj potwierdzenia przeczytania aplikacja Outlook Express na
danie wiadomoci automatycznie odsya potwierdzenie przeczytania. Jeli
wybierzesz t opcj, moesz dodatkowo zaznaczy pole opcji Jeli wiadomo
nie jest wysyana do listy wysykowej i moja nazwa nie znajduje si w wierszach
Do ani DW wiadomoci.
231
Zakadka Wysyanie
Opcje dostpne na tej zakadce definiuj, w jaki sposb aplikacja Outlook Express postpuje z wysyanymi wiadomociami. Dostpne s nastpujce opcje:
Zapisz kopie wysyanych wiadomoci w folderze Elementy wysiane" okrela,
czy kopie wysyanych wiadomoci maj by zapisywane w folderze Elementy
wysane. Jeli usuniesz zaznaczenie tej opcji, moesz nadal zapisywa kopie
wysyanych wiadomoci umieszczajc swj adres w polu Do, DWlub UDW.
Zaznacz t opcj, jeli chcesz wraca do wysanych wiadomoci lub zachowa
ich kopie (moesz regularnie usuwa wiadomoci z tego folderu, podobnie jak
z folderu Elementy usunite, dlatego nie musisz si martwi, e kopie wysanych
wiadomoci bd zajmoway zbyt duo miejsca w Twojej skrzynce pocztowej).
Wylij wiadomoci bezzwocznie okrela, czy aplikacja Outlook Express ma
natychmiast przekazywa do serwera poczty wszystkie wysyane wiadomoci.
Jeli pole wyboru zostanie wyczyszczone, wysyane wiadomoci bd umieszczane
w Skrzynce nadawczej i zostan wysane dopiero po klikniciu przycisku Wylij/
Odbierz wszystkie na pasku narzdzi.
Automatycznie umie osoby, ktrym odpowiadam, w mojej Ksice adresowej
okrela, czy w przypadku odpowiadania na wiadomo e-mail nazwy i adresy
e-mail adresatw maj by dodawane do ksiki adresowej. Jeli odpisujesz
wielu osobom, z ktrymi nie masz zamiaru dalej korespondowa, usu
zaznaczenie tej opcji.
Automatycznie dokocz adresy e-mail przy redagowaniu okrela, czy podczas
redagowania wiadomoci ma nastpowa automatyczne rozpoznawanie
niedokoczonych adresw e-mail. Jeli podczas wpisywania adresu aplikacja
podpowiada inny adres ni ten, ktrego chcesz uy, wpisuj kolejne znaki tak
dugo, dopki aplikacja nie podpowie poprawnego adresu.
Docz wiadomo w odpowiedzi okrela, czy w przypadku odpowiadania na
wiadomo ma by zaczany tekst pierwotnej wiadomoci. Wwczas mona
edytowa albo wyci dowoln cz tekstu. Jeli usuniesz zaznaczenie tej opcji,
to tre odpowiedzi bdzie zawieraa tylko tekst wpisany lub wklejony przez Ciebie.
Odpowiedz na wiadomoci uywajc formatu w jakim zostay wysane okrela,
czy w odpowiedziach na wiadomoci ma by uywany format tych wiadomoci
(zwyky tekst lub HTML). Ta opcja ma wyszy priorytet ni inne opcje
formatowania tekstu, takie jak pogrubienie lub kursywa.
W sekcji Format wysyania poczty moesz wybra opcj HTML lub Zwyky tekst. Za pomoc
przyciskw Ustawienia HTML i Ustawienia zwykego tekstu moesz dokadniej okreli
format kodowania wiadomoci. Analogiczne opcje s dostpne w sekcji Format wysyania
do grup dyskusyjnych.
Zakadka Redagowanie
Zakadka Redagowanie pozwala wybra rozmiar i krj czcionki tworzonych wiadomoci.
Domyln wartoci jest czcionka typu Arial o rozmiarze 9 punktw. Aby to zmieni, uyj
232
Rysunek 10.8.
Na zakadce
Redagowanie
okna Opcje moesz
wybra papeteri,
ktra bdzie widoczna
jako to wysyanych
wiadomoci
Podpisy
Oglne
Pisownia
Czytanie
Zabezpieczenia
Potwierdzenia
i
:
Poczenie
Wysyanie
Kometwacja
Redagowanie
Czcionka ledagowania
'oczta
9 pt Arial
Ustawienia czcionek.
Ijrupy dyskusyfie-
9 pt Arial
U st,wiera czcionek.
Papeteria
3
odczas redagowania nowych wiadomoci HTML uyj poniszej papeteti.
Zostan uyte czcionki papeterii.
~J} Poczta:
Sonecznik
Wybz.
U G.iupy dyskusyjne.
| Ulwoiznowa... |
Psbie.! wicej..
Wizytwki
""
O S " dyskusyjne:
2. Kliknij przycisk Wybierz przy zaznaczonej opcji i wybierz papeteri, ktr chcesz
uywa. W oknie Wybieranie papeterii moesz podglda wybran papeteri.
Zaznacz plik z papeteria, a w oknie podgldu zobaczysz, jak bdzie wygldao
to Twojej wiadomoci. Jeli dokonae wyboru, kliknij przycisk OK (jeli masz
talent plastyczny, moesz rwnie klikn Utwrz now lub Edytuj i samodzielnie
utworzy to swoich wiadomoci).
Korzystanie z papeterii powoduje, e wysyane wiadomoci s wiksze ni gdyby zawieray
tylko tekst. Korzystaj z papeterii tylko przy wyjtkowych okazjach. W tym celu wybierz
z menu Wiadomo/Nowa wiadomo uywajc znajdziesz tam list papeterii, ktrych
moesz uy jako to swojej wiadomoci.
3. Kliknij przycisk Zastosuj i OK, aby zamkn okno Opcje.
233
Sekcja Wizytwki zakadki Redagowanie zawiera analogiczne opcje jak sekcja Papeteria.
Rne rodzaje wizytwek mog by doczane w wiadomociach e-mail i wiadomociach
grup dyskusyjnych.
Zakadka Podpisy
Na pewno zdarza Ci si otrzymywa wiadomoci, ktre w dolnej czci zawieraj nazwisko,
adres i numer telefonu nadawcy, a czasem nawet cytat. Aplikacja Outlook Express moe
zosta tak skonfigurowana, aby automatycznie docza taki podpis do kadej wysyanej
wiadomoci. Podpis mona utworzy na zakadce Podpisy okna Opcji (rysunek 10.9).
Rysunek 10.9.
Zakadka Podpisy
pozwala utworzy podpis,
ktry automatycznie
bdzie doczany
na kocu kadej
wiadomoci
Oolne
Podpiy
Chanie
Potwiadzenia
Pisownia
Zabezpieczenia
Wysyanie
Redagowanie
Pouczenie
Korweiwacia
Ustawienia podpisw
%%s
^
'
Podpisy
! Podpis ni 1
Domyhy podpis
Howy
Usu
Zmie nazw
Edytut podpii
Pk Iktl
wwwtwomc.com
WreAlWateT-YokoOno!
OE*
Pierwsze dwa pola opcji na tej zakadce s nie aktywne, dopki nie utworzysz cho jednego
podpisu. Te pola to:
Dodaj podpisy do wszystkich wychodzcych wiadomoci;
Nie dodawaj podpisw do odpowiedzi i wiadomoci przesyanych dalej.
Aby utworzy nowy podpis, kliknij przycisk Nowy. W polu Podpisy pojawi si pozycja
Podpis nr 1 Domylny podpis. Teraz moesz zmieni tre podpisu w sekcji Edytuj podpis.
Jeli masz ju swj podpis zapisany w pliku, moesz go doczy zaznaczajc opcj
Plik i wpisujc nazw pliku w polu znajdujcym si przy tej opcji (jeli nie pamitasz
dokadnej lokalizacji lub nazwy pliku, kliknij przycisk Przegldaj).
Moesz tworzy dodatkowe podpisy, na przykad inny podpis dla wiadomoci subowych, a inny dla prywatnych, klikajc przycisk Nowy. Kolejne podpisy bd nazyway si
analogicznie jak pierwszy podpis i bd miay kolejne numery. Jeli utworzye wicej ni
jeden podpis, zaznacz najczciej uywany i kliknij przycisk Ustaw jako domylny, aby
zaznaczy podpis, ktry ma by doczany domylnie podczas tworzenia nowej wiadomoci.
234
Zakadka Pisownia
Na zakadce Pisownia moesz wczy sprawdzanie pisowni podobnie jak w edytorze
tekstu i definiowa sposb dziaania tej funkcji. Dostpne opcje to midzy innymi:
Zawsze sprawdzaj pisowni przed wysaniem, Sugeruj zmian bdnie napisanych wyrazw
oraz opcje w sekcji Podczas sprawdzania pisowni zawsze ignoruj.
Moesz rwnie uruchomi sprawdzanie pisowni dla pojedynczej wiadomoci, bez
koniecznoci aktywowania funkcji dla wszystkich wiadomoci. W tym celu wybierz
Narzdzia/Pisownia z menu nowej wiadomoci.
Zakadka Zabezpieczenia
Ustawienia zabezpiecze s szczeglnie wane ze wzgldu na due niebezpieczestwo
otrzymania wirusa razem z wiadomoci elektroniczn. Wikszo wirusw rozprzestrzenia si wanie drog elektroniczna. Opcje na zakadce Zabezpieczenia pozwalaj
chroni komputer przed zaraeniem wirusem oraz zapobiec rozprzestrzenianiu si wirusa
ze skrzynki uytkownika. Uytkownik moe wybra stref zabezpiecze, ktra ma by
uywana przez program Internet Exporer, oraz pobra identyfikator cyfrowy.
Ochrona antywirusowa
Podobnie jak w aplikacji Internet Explorer, rwnie aplikacja Outlook Express wykorzystuje koncepcj stref zabezpiecze. Na zakadce Zabezpieczenia okna Opcje mona
wybra jedn z dwch dostpnych stref zabezpiecze: stref internetow lub stref witryn
z zabezpieczeniami. Wybr strefy zaley od poziomu bezpieczestwa, ktry chcesz zapewni w aplikacji.
Wybierz jedn z dwch dostpnych opcji w sekcji Ochrona przed wirusami zakadki
Zabezp ieczen ia:
Strefa internetow zapewnia mniejsze bezpieczestwo, ale wiksz
funkcjonalno. Ten poziom zabezpiecze pozwala na uruchamianie dodatkw
w technologii ActiveX i skryptw, ktre mog by doczone do wiadomoci
e-mail. Ten poziom zabezpiecze pozostawia otwart furtk dla wirusw
rozprzestrzeniajcych si w poczcie.
Strefa witryn z ograniczeniami zapewnia wyszy poziom bezpieczestwa, ale
jest rzadziej wybierana przez uytkownikw. Opcja ta blokuje dostp do witryn,
ktre wczeniej nie zostay zatwierdzone przez uytkownika. Korzystajc
z systemu pocztowego wewntrz sieci oddzielonej od sieci Web przez firewall
i przy zainstalowanym dobrym programie antywirusowym, moesz zdecydowa
si na pierwsz opcj.
Pozostae dwa pola wyboru w tej sekcji to:
Ostrzegaj mnie, kiedy inne aplikacje prbuj wysa poczt w moim imieniu
program Outlook Express ma ostrzega, gdy inny program bdzie prbowa
wysa bez zgody uytkownika wiadomo do kontaktw z ksiki adresowej
235
236
Zakadka Poczenie
Opcje zakadki Poczenie (rysunek 10.10) pozwalaj skonfigurowa sposb czenia
si aplikacji Outlook Express z sieci Web. W sekcji Poczenie telefoniczne dostpne
s nastpujce opcje:
Rysunek 10.10.
Zakadka Poczenie
pozwala ustawi opcj
rozczania si
z sieci Web
po odebraniu
nowych wiadomoci
Oglne
Podpisy
Czytanie
Pisownia
Potwierdzenia
Zabezpieczenia
Wysyanie
Poczenie
Redagowane
Komerwacta
Popaczenie telefoniczne
Zfjie
237
Jeli chcesz skrci do niezbdnego minimum czas, przez ktry komputer jest poczony
z sieci Web, moesz w taki sposb skonfigurowa program Outlook Express, aby
moliwa bya praca w trybie offline. Praca w trybie offline polega na tym, e program
Outlook Express czy si z serwerem poczty, pobiera nowe wiadomoci i rozcza si.
Uytkownik czyta pobrane wiadomoci w trybie offline, pisze odpowiedzi, nastpnie
program czy si ponownie z serwerem poczty i wysya utworzone wiadomoci. Aby
przeczy si w tryb pracy offline, przejd na zakadk Oglne okna Opcje, wybierz
opcj Pocz tylko wtedy, kiedy nie jest ustawiona praca w trybie offline. Jeli chcesz
pobra nowe wiadomoci lub wysa wiadomoci oczekujce w Skrzynce nadawczej,
kliknij przycisk Wylij/Odbierz wszystkie, a nastpnie przycisk Tak, kiedy pojawi si
okno dialogowe z pytaniem, czy chcesz przej w tryb pracy online. Komputer poczy'
si z sieci Web, pobierze nowe wiadomoci i wyle wiadomoci oczekujce w Skrzynce
nadawczej.
Zakadka Konserwacja
Czas na porzdki! Zakadka Konserwacja umoliwia skonfigurowanie opcji automatycznego usuwania wiadomoci lub kompaktowania baz przez program Outlook Express.
Dziki temu mona ograniczy rozmiar skrzynki usuwajc wiadomoci e-mail lub zmniejszajc ich rozmiar.
Pierwsza sekcja tej zakadki to Oczyszczanie wiadomoci. Moesz zaznaczy nastpujce
pola opcji:
Przy zakoczeniu oprnij folder Elementy usunite" przy zamykaniu
programu Outlook Express bd trwale usuwane wiadomoci z folderu Elementy
usunite. Jeli to pole wyboru zostanie wyczyszczone, usunite wiadomoci
bd pozostawa w tym folderze do momentu ich rcznego usunicia. Jeli to
pole wyboru jest zaznaczone i omykowo usuniesz wiadomo, a nastpnie
zamkniesz program Outlook Express, nie bdzie ju moliwoci odzyskania tej
wiadomoci.
Przy wychodzeniu z folderu IMAP przeczy wiadomoci usunite przy
wychodzeniu z folderu IMAP w programie Outlook Express nastpi ostateczne
usunicie wiadomoci oznaczonych do usunicia. Ze wzgldw bezpieczestwa
lepiej jest pozostawi to pole opcji niezaznaczone. Zawsze moesz samodzielnie
zaznaczy i usun wiadomoci, ktre nie s ju potrzebne.
Kompaktuj wiadomoci w tle kompaktowanie wiadomoci w programie Outlook
Express bdzie przeprowadzane w tle, dziki czemu korzystanie z programu bdzie
nadal moliwe. Warto zaznaczy t opcj, aby nie trzeba byo czeka, a program
Outlook Express wywietli ostrzeenie, e powiniene uruchomi t funkcj rcznie.
Usu treci wiadomoci przeczytanych w grupach dyskusyjnych przy zamykaniu
programu Outlook Express zostan usunite wszystkie przeczytane wiadomoci
z grup dyskusyjnych. Mog one zajmowa bardzo duo miejsca i przewanie
nie s dla uytkownika tak wane jak wiadomoci e-mail. Moesz zapisywa
wiadomoci z grup dyskusyjnych w pliku, jeli chcesz je zachowa.
Usu wiadomoci z grup dyskusyjnych po
dniach od pobrania program
Outlook Express usunie wszystkie wiadomoci z grup dyskusyjnych, ktre
znajdoway si na komputerze duej ni przez okrelon liczb dni. Wpisz
238
Rysunek 10.11.
Jeli zaznaczysz
pole opcji, moesz
edytowa regu klikajc
odpowiedni warto
w polu Opis reguy
239
; ai
[
4 Nazwa reguy:
' Nowa legua poczty n
Rwnie zaznaczenie akcji, ktra ma by wykonana, jeli regua jest speniona, powoduje
pojawienie si odpowiadajcej tej akcji formuy w polu Opis reguy. Jeli zaznaczysz
pole opcji Przenie j do folderu, w polu Opis reguy pojawi si formua Przenie j do
folderu. Kliknicie podkrelonego sowa spowoduje pojawienie si okna Przenoszenie,
w ktrym mona zaznaczy folder, do ktrego maj by przenoszone wiadomoci speniajce warunki reguy.
Moliwe jest rwnie tworzenie regu zoonych. Nazwa reguy jest umieszczona w czwartym polu okna Nowa regua poczty. Domylnie kada nowa regua otrzymuje nazw Nowa
regua poczty nr i przydzielany ma kolejny numer. Jednak pole Nazwa reguy mona
edytowa i uytkownik moe zmieni domyln nazw reguy na nazw odpowiadajc
funkcjom reguy. Nadanie opisowych nazw regu znacznie uatwia zarzdzanie nimi.
Jeli wybierzesz z menu Narzdzia/Reguy wiadomoci/Lista zablokowanych nadawcw,
pojawi si okno Reguy wiadomoci z aktywn zakadk Zablokowani nadawcy. Za pomoc
przycisku Dodaj moesz doda nadawc lub domen do listy zablokowanych nadawcw
(dotyczy to zarwno wiadomoci z grup dyskusyjnych, jak i wiadomoci e-mail). Druga
zakadka tego okna Reguy grup dyskusyjnych pozwala tworzy reguy dla wiadomoci z grup dyskusyjnych w taki sam sposb, w jaki tworzone s reguy dla wiadomoci e-mail.
240
Rysunek 10.12.
Ksika adresowa
pozwala przechowywa
informacje o osobach,
z ktrymi utrzymywane
s kontakty
Ksika adresowa
Pomoc.
a-
Nowy
Waciwoci
-iE3222ESS3:
Znajd osoby
Usu
"kontakt w ^
zn a w
Druku)
Ate(a
Nazvwd
'
Adrr
Tdef '
(317)
*
(317)
'
(317)
(317)
Klin rhwMM
241
Nazwa
Domowe ii Subowe
Otobiste ; Inne
NeMeeting
Identytfcaloty cyrowc
Nazwisko:
Iytti:
Wywietl:
Adresy e-mail:
v i e^domek: |
242
243
244
Rysunek 10.14.
Okno Waciwoci
nowej grupy pozwala
nada jej nazw
oraz dodawa kontakty
do grupy
Giupa
Szczegy grupy
Wpisz nazw grupy, a nastpnie dodaj do nie| czonkw. Po utworzeniu grupy,
moesz w dowolne] chwili dodawa i usuwa |e| czonkw.
Najwa grupy:
Liczba czonkw: 0
Osob mona doda do grupy na trzy sposoby: wybra kogo z ksiki adresowe!, doda nowy
kontakt do grupy i ksiki adresowej lub doda kogo do grupy, lecz nie do ksiki adresowej.
Czonkowie grupy:
Nazwa:
Adres e-mail:
Rysunek 10.15.
W prosty sposb
moesz dodawa
kolejnych czonkw
do grupy
Czonkowie:
Nazwa
iS)A.DuncanWams
L2dAaioni,AmyMunn
iiUAan Betcowitz
i!S]An Fabe
fidBeckyPhelps
SBBelndaGiays
'?} friendsolyoko@yarioo co
S-IGordonOgletiee
tjowy kontakt
| [
Wtacjwoci
Jeli wszyscy czonkowie, ktrych chciae doda do grupy, znajduj si na licie, kliknij
przycisk OK, aby zamkn okno Waciwoci.
245
246
"MMM
P&
Jdycja
Szukaj w:
Wjdok
247
Wiadomo
. Fokt ry bkalne
: [3 Uwzgldni] podfoldery
Przyda,,..
Od:
Da:
:
lemat:
[ Nowe wyszukiwanie |
Wiadomo:
Odeferana przed:
Odebrana po:
_
Wiadomo jest oflagowana
G Wiadomo ma zaltznikj
248
jttM
Jeli czsto korzystasz z programu Outlook Express, wtedy z pewnoci Ci si przydadz
I V H W B M J skrty klawiaturowe do czciej uywanych funkcji. Tabela 1 0 . 1 przedstawia niektre
skrty klawiaturowe aktywne w gwnym oknie programu Outlook Express oraz w oknie
wiadomoci.
Tabela 10.1. Skrty klawiaturowe programu Outlook Express
Skrt klawiaturowy
Funkcja
Ctrl+P
Ctrl+M
Ctrl+D
Ctrl+N
Ctrl+Shift+B
Ctrl+R
Odpowiadanie na wiadomo
Ctrl+Shift+R
Ctrl+F
Ctrl+I
Ctrl+>
Clrl+U
Ctrl+Shift+U
Ctrl+<
Alt+Enter
249
Na pocztku tego rozdziau dowiedziae si, jak utworzy pierwsze konto uytkownika
w programie Outlook Express. Aby utworzy kolejne konto uytkownika, wybierz z menu
Narzdzia/Konta. Na rysunku 10.17 przedstawiono zakadk Wszystko okna Konta internetowe, na ktrej wida wszystkie konta utworzone w programie Outlook Express. Aby
doda nowe konto, kliknij przycisk Dodaj i wybierz opcj Poczta. Nastpnie wykonaj te
same kroki, ktre wykonywae podczas tworzenia pierwszego konta.
Rysunek 10.17.
Okno dialogowe
Konta internetowe
pozwala tworzy
nowe konta pocztowe,
grup dyskusyjnych
i usug katalogowych
Konta internetowe
Wszystko poczta, Grupy dyskusje Usuga katalogowa.
Konto
Cj ActiveDitectO(y
^ Inteineowa usuga ka...
^Inteineowa usuga ka .
CS Internelowa usuga ka...
C^mail atl belsouth
'QmaiLearthlrik.com
Typ
usuga katalogowa
usuga katalogowa
usuga katalogowa
usuga katalogowa
poczta
poczta
poczta (domylne)
Poracierie
Sie lokalna
I M lokalna
Sie lokalna
Sie lokalna
Dowohe dostepr
Dowohe dostepr
Dowokio dostepr
Importuj...
Eksportui
| Utlawlsoleinoie.
W kolejnym punkcie dowiesz si, jak tworzy konta na serwerze grup dyskusyjnych, aby
bya moliwo korzystania z grup dyskusyjnych i uzyskania dostpu do ogromnej iloci
informacji dostpnych poprzez konwersacje w grupach dyskusyjnych.
250
Rysunek 10.18.
Wpisz nazw serwera
grup dyskusyjnych
Wpisz nazw serwera internatowych grup dyskusyjnych INNTP] podana przez T wotego
usugodawco internatowego.
Serwet grup dyskusyjnych [NNTPJ
news.earthfnk.com
Jeeli Twoi usugodawca rtemetowy pomformowar Ci, e musisz logowa si do
Twojego serwera grup dyskusypych (NNTP) i dostarczy D nazw konia NNTP oraz
haso, zaznacz pole wyboru poniej.
I I erwer grup dyskusyjnych wymaga logowania
< Wstecz
Balei>
251
Kiedy po raz pierwszy pobierasz list grup dyskusyjnych, pojawi si okno prezentujce
postp procesu. W oknie bdzie wywietlana ilo dotychczas pobranych nazw grup dyskusyjnych. Po zakoczeniu pobierania listy dostpnych grup pojawi si okno dialogowe
Subskrypcje grup dyskusyjnych (rysunek 10.19). Aby zamwi subskrypcj grupy dyskusynej, dwukrotnie kliknij lewym przyciskiem myszy nazw grupy (lub kliknij lewym
przyciskiem myszy, aby zaznaczy grup, a nastpnie kliknij przycisk Subskrybuj).
Rysunek 10.19.
Jeli lista dostpnych
grup dyskusyjnych
zostaa pobrana
z serwera, moesz
wybra te grupy
dyskusyjne, ktre
chcesz subskrybowa
Sifcskiybowane ;
Grupa dyskusyjna
rncow. hOpctOme. acti veageni
mcow. rupcitne. ctavaQn
mcrotof t pUjk. wn2000. nwaie
tmaosott pubkc wn2000 new_user
mtcjotof t public. wir 2000. rasjouting
msc. acl ivism. anti-taicum announce
misc. 8clivism anti-latcism lactici
msc acl ivism c anmbali
msc octivism rrultia
Subskutui
Op
| flcmui ble
tiejd do
DC
252
Rysunek 10.20.
Przegldajc
grup dyskusyjn,
uytkownik widzi
nagwki wiadomoci
utworzonych
w tej grupie
iral
Edycja
*
Noweogto
Wcjok.
^
Uarrdzia
V
Foldery
Pomoc
**
-
.>
Synchfomzuj konto
Grup^ dyskusyjne
Grupa dyskuiyjna
^comp.groupwareJotu_
Ne p r z e
140
Cjcomp.groupwsro.lotu-fi..,
x ;
A;
4
^t
Praca w trybie onttne
' -ih*d
- Q Foldery lokalne
^3 Skrzynka odbxorc
Kontakty ^
_0A.DuncanWiiams
J^Aaron & Amy Murm
_^AlanBercowitz
J ^ A n Fabe
_j3 Ann Mennonno
Wjadomotf
'
*W
JMHMMHM||
mi
1!
.
. -!-,...
26 D :
; 0 D Tyko nowe wiadomoci
0 D ...... ;
*;.-.>;
Aby zobaczy tre wiadomoci, kliknij nagwek wiadomoci. Tre wiadomoci zostanie wywietlona w panelu podgldu.
/ / TTT
siga eksperta
Rozdzia 11.
Uruchamianie starszych
aplikacji w systemie
Windows XP
W tym rozdziale:
Dlaczego nie mona uruchomi aplikacji?
Co si dzieje podczas uaktualniania?
Uaktualnienie i co dalej?
Korzystanie z trybw zgodnoci
Znajdowanie zgodnego sprztu i oprogramowania za pomoc Centrum pomocy
i obsugi technicznej
Application Compatibility Toolkit
Regularne korzystanie z funkcji Windows Update
Poniewa Windows XP jest poczeniem dwch osobnych gazi rozwoju systemw Windows platformy Windows 95/98/Me oraz platformy opartej na jdrze systemu Windows
NT (na przykad Windows 2000) mog pojawi si problemy z uruchamianiem starszych
aplikacji. Microsoft woy wiele wysiku, aby przejcie na nowe jdro systemu byo proste
zarwno dla projektantw aplikacji, jak i uytkownikw. W system wbudowanych jest wiele
funkcji, ktrych gwnym zadaniem jest zapobieganie problemom spowodowanym niezgodnoci starszych aplikacji z nowym systemem.
Niniejszy rozdzia zawiera informacje przeznaczone zarwno dla projektantw aplikacji,
jak i uytkownikw. Opisano w nim gwne przyczyny zgrzytw na czu pomidzy
aplikacjami a nowym systemem operacyjnym oraz narzdzia, ktre pozwalaj testowa
i naprawia aplikacje niedziaajce poprawnie w nowym rodowisku midzy innymi
tryby zgodnoci i Application Compatibility Toolkit.
256
257
Uaktualnienie i co dalej?
Po zakoczeniu procesu uaktualniania moesz wykorzysta pliki zgodnoci systemu
Windows XP do rozwizywania znanych problemw ze zgodnoci aplikacji. W systemie Windows XP dostpne s nastpujce pliki zgodnoci:
258
259
lnstal.ir.jn sprztu
260
Rysunek 11.2.
Opcje na zakadce
Zgodno pozwalaj
przestawi system
Windows XP
w tryb emulacji innego
systemu operacyjnego
dla potrzeb konkretnej
aplikacji
Oghe
Podsumowanie
W sekcji Tryb zgodnoci zaznacz opcj Uruchom ten program w trybie zgodnoci z:
i wybierz z listy system operacyjny, ktrego uywae wczeniej do uruchamiania tej
aplikacji (lub dla ktrego program zosta napisany). W sekcji Ustawienia ekranu ustaw
tryb graficzny, w jakim program dziaa.
Sekcja ta pozwala ustawi takie rodowisko graficzne, dla ktrego program zosta napisany. Naley pamita, e starsze programy nie potrafi sobie poradzi z wysokimi rozdzielczociami, ktrych uywamy dzisiaj. Uytkownik moe rwnie wyczy kompozycje
wizualne systemu Windows XP, ktre mog kolidowa ze sposobem wywietlania okien
przez programy starszego typu.
Ten sposb ustawiania zgodnoci pozwala uruchamia w systemie Windows XP wikszo
programw i nie wymaga korzystania z kreatora. Jeli program nie dziaa poprawnie
w systemie Windows XP, skorzystaj z zakadki Zgodno w oknie Waciwoci programu
i wyprbuj rne konfiguracje dostpnych opcji.
261
I)
i' i lodeks
Wyszukaj ^ ^ ^ H H M "*
fj\
ftAaa
[ ^ Y ] Pornoc techniczna
^ 1 Qpc|o
Windows WPrafesfloral
Wmoows XI*
* Mu?yt> .<, wtico, <py i
.J.OUPomocy
'
zdalne}
Wybierz zadanie
iidmirttstrAt |a
pSl IfWjdS zcp>^y iprzi.*l 1 opt otj ramowa nie $& s^jtiiau wirifJC'W5 yP
ul
< jy.:
* Oontosowywanlc k<imj>iiU'a
uaNflenta flotpu
4 Wydaina^fkonserwacja
Czy wiesz?
Po pd$Snfci s^ r >''
^ ^ 9
* Rfizwzywane problemu
KreAora n o w e g o f j i . i . C U M
MitfOSolt
Jeli nie wiesz, czy program, ktry posiadasz, bdzie dziaa w systemie Windows XP,
skorzystaj z funkcji znajdowania zgodnego oprogramowania dostpnej w Centrum pomocy
i obsugi technicznej. Jeli komputer jest podczony do sieci Web, funkcja pobierze aktualne
dane z witryny Microsoftu.
262
Regularne korzystanie
z funkcji Windows Update
System operacyjny podlega cigym przemianom bdy s poprawiane, wprowadzane
programy korygujce oraz pakiety Service Pack. Regularne korzystanie z funkcji Windows
Update daje Ci pewno, e system jest wyposaony w najbardziej aktualne wersje
wszystkich tych pakietw. Nawet jeli nie wszystkie elementy sprztowe komputera dziaaj
w tej chwili idealnie, w midzyczasie producent sprztu moe udostpni nowe sterowniki
certyfikowane przez Microsoft, ktre mona pobra za pomoc funkcji Windows Update.
Regularne korzystanie z funkcji Windows Update jest niezwykle wane z punktu widzenia
bezpieczestwa. Poniewa nieustannie pojawiaj si nowe wirusy rozprzestrzeniane
w sieci Web, korzystanie z najnowszych programw korygujcych pozwala na
zabezpieczanie systemu przed atakami z zewntrz.
Dostpnych jest kilka trybw dziaania funkcji Windows Update. Mona wybra opcj
automatycznego pobierania i instalowania elementw systemu lub opcj powiadamiania
o pojawieniu si nowych elementw systemu, przy ktrej naley wybra elementy, ktre
maj by pobrane i zainstalowane. Administratorzy sieci mog pobra uaktualnione elementy systemu z witryny Microsoftu i udostpni je uytkownikom podczonym do sieci.
Rozdzia 12.
Instalowanie
i usuwanie aplikacji
W tym rozdziale:
Co si dzieje podczas instalowania aplikacji w systemie Windows XP?
Automatyczne uruchamianie programw z dysku CD
Korzystanie z apletu Dodaj lub usu programy
Instalowanie i usuwanie elementw systemu Windows XP
Po instalacji
System operacyjny Windows XP Professional zosta utworzony na podstawie technologii
zastosowanych po raz pierwszy w systemach Windows 98 Second Edition i Windows
2000, ktre znacznie uatwiy proces instalowania aplikacji. Z niektrymi z nich zapoznasz
si w tym rozdziale. Ale zanim zaczniesz instalowa nowe aplikacje, musisz najpierw
wykona kilka bardzo istotnych dziaa.
Zacznij od utworzenia awaryjnej dyskietki naprawczej (patrz rozdzia 2.). Nastpnie wykonaj kopi bezpieczestwa systemu, szczeglnie partycji systemowej (patrz rozdzia 21.).
Kolejnym niezwykle istotnym krokiem jest dokadne zapoznanie si z instrukcj instalacji aplikacji. Chocia moe si to wydawa oczywiste, to niewtpliwie wielu z nas zaraz
po kupieniu nowej aplikacji biegnie do domu, aby j od razu zainstalowa. Niestety, okazuje
si, e aplikacja nie dziaa poprawnie lub inna aplikacja przestaa poprawnie funkcjonowa po zainstalowaniu nowej aplikacji. Dlatego pamitaj, aby zawsze przed przystpieniem
do instalowania aplikacji przeczyta dokumentacj. Twrcy aplikacji z pewnoci przetestowali swj produkt, dlatego warto zapozna si z ich poradami. Po pierwsze, przed zakupieniem aplikacji upewnij si, e jest ona przeznaczona do pracy w systemie Windows XP.
Wikszo aplikacji, ktre dziaay w systemach Windows 98 i Windows NT/2000, bdzie
rwnie dziaaa poprawnie w Windows XP, ale nigdy nie ma co do tego 100% pewnoci.
Pamitaj, e jdro systemu Windows 98 w znacznym stopniu rni si od jdra systemu
Windows XP, ktry to system odziedziczy architektur jdra z wyprbowanego systemu
Windows NT.
Oprcz dokumentacji w formie papierowej zwykle na dysku CD z aplikacj znajduje si
rwnie dokumentacja w formie elektronicznej. Sprawd, czy na dysku CD znajduj si
jakie pliki tekstowe o nazwie readme.lst lub inne pliki, ktrych nazwa sugeruje, e
264
265
punktw przywracania znajdziesz w rozdziale 23. W dalszej czci tego rozdziau dowiesz
si rwnie, jak przywrci poprzedni stan systemu, jeli po zainstalowaniu aplikacji system
zacznie dziaa niestabilnie.
266
267
Automatyczne uruchamianie
programw z dysku CD
Wikszo programw jest atwa do zainstalowania, poniewa s dostarczane na dyskach
CD z funkcj automatycznego uruchamiania programu instalacyjnego. Wystarczy umieci
dysk CD w napdzie CD-ROM, poczeka kilkanacie sekund i program instalacyjny
zostanie automatycznie uruchomiony.
Dla starszych aplikacji naley, za pomoc Eksploratora Windows lub Wiersza polecenia,
odszuka na dyskietce lub dysku CD plik setup.exe lub install.exe.
Po uruchomieniu programu instalacyjnego postpuj zgodnie z zaleceniami programu.
Warto tutaj przypomnie uwag, o ktrej bya ju mowa w tym rozdziale: Zacznij od
przeczytania dokumentacji! Moe si okaza, e aplikacja starszego typu nie bdzie chciaa
wsppracowa z niektrymi komponentami komputera lub systemem operacyjnym
ktrego uywasz i nie ma gwarancji, e program usuwania aplikacji (jeli w ogle istnieje
taki program dla tej aplikacji) bdzie dziaa. W takiej sytuacji skorzystaj z punktu
przywracania systemu, aby powrci do stanu systemu sprzed instalacji aplikacji (korzystanie z punktw przywracania systemu jest szczegowo opisane w rozdziale 23.). Pamitaj,
aby podczas instalowania aplikacji (a szczeglnie tych starszego typu) zawsze mie pod
rk awaryjn dyskietk naprawcz i kopi zapasow systemu.
268
Korzystanie z apletu
Dodaj lub usu programy
W Panelu sterowania znajduje si aplet Dodaj lub usu programy, ktry pozwala instalowa programy, nawet jeli korzystaj one z funkcji automatycznego uruchamiania. Aplet
Dodaj lub usu programy moe by rwnie uywany do instalowania aplikacji starszego
typu oraz dodawania lub usuwania elementw systemu operacyjnego.
Aby uruchomi aplet Dodaj lub usu programy, wybierz z menu Star/Panel sterowania. Jak wida na rysunku 12.1, w widoku kategorii Panelu sterowania dostpnych jest
kilka kategorii.
Rysunek 12.1.
Aplet Dodaj
lub usu programy
jest uruchamiany
po wybraniu kategorii
Dodaj lub usu
programy z Panelu
sterowania
BUK'
9 Piiiml sterowania
k
Edycja
wjdok
Ulubione
.$
Uatzdzta
j-.
Pomot
Wyszukaj
Foldery
Wybierz kategori Dodaj lub usu programy, ktra znajduje si w pierwszej kolumnie
widoku kategorii Panelu sterowania. Moesz rwnie przeczy si do widoku klasycznego, aby zobaczy wszystkie dostpne ikony Panelu sterowania, a nastpnie dwukrotnie klikn lewym przyciskiem myszy ikon apletu Dodaj lub usu programy. W obu
wypadkach pojawi si okno apletu Dodawanie lub usuwanie programw pokazane na
rysunku 12.2.
Lewy panel okna zawiera trzy przyciski:
Zmie lub usu programy;
Dodaj nowe programy;
Dodaj/Usu skadniki systemu Windows.
Pierwsza opcja Zmie lub usu programy pozwala zmieni konfiguracj wybranej
aplikacji, natomiast druga opcja pozwala dodawa nowe programy.
269
~"> , Aby dodali program z dysku CD-ROM lub dyskietki, klikn) przyckk Dysk CD lub
3 P dysktka.
Dodaj Qowe
programy
I u*
I "
Jeli wybrae drug opcj, wwczas zauwaysz, e w prawej czci okna pojawiy si
przyciski Dysk CD lub dyskietka oraz Windows Update. Z przyciskami zwizane s nastpujce funkcje:
Dysk CD lub dyskietka skorzystaj z tego przycisku, jeli chcesz zainstalowa
program z dyskietki lub z dysku CD, ktry nie korzysta z funkcji automatycznego
uruchamiania.
Windows Update kliknicie tego przycisku pozwala doda nowe funkcje systemu
Windows, sterowniki urzdze i aktualizacje systemu poprzez sie Web.
Ponadto jeli administrator sieci lokalnej udostpnia programy instalacyjne aplikacji na
dysku sieciowym, to lista aplikacji dostpnych do zainstalowania pojawi si w polu Dodaj
programy z sieci lokalnej. Aby rozpocz proces instalacji, dwukrotnie kliknij nagwek aplikacji.
Kliknicie przycisku Dysk CD lub dyskietka powoduje pojawienie si okna dialogowego
przedstawionego na rysunku 12.3.
Na rysunku 12.4 pokazano okno Uruchamianie programu instalacyjnego, ktre bdzie
wywoywa plik INSTALL.EXE znajdujcy si na dysku E: (w tym komputerze jest to
napd dyskw CD-ROM). Jeli nie jest to poprawny plik instalacyjny, uyj przycisku
Przegldaj do zlokalizowania pliku, ktry chcesz uruchomi. Moe si to zdarzy, gdy
dysk CD zawiera wiele folderw z rnymi aplikacjami i chcesz przej do odpowiedniego
folderu aplikacji i uruchomi program instalacyjny. Jeli wybrae odpowiedni program
instalacyjny w polu Otwrz, kliknij przycisk Zakocz, aby rozpocz instalacj aplikacji.
Od tego momentu program instalacyjny zaczyna dziaa pojawiaj si okna dialogowe
pozwalajce konfigurowa sposb instalacji aplikacji. Na przykad wiele programw instalacyjnych pozwala wybra lokalizacj, w ktrej zostan umieszczone pliki instalacyjne.
270
Rysunek 12.3.
W dysk CD lub dyskietk
do napdu przed klikniciem
przycisku Dalej
Rysunek 12.4.
Okno Uruchamianie
programu instalacyjnego
samodzielnie wyszukuje
program instalacyjny
lub pozwala przeglda
zawarto dysku
Jeli w komputerze jest wicej dyskw lub partycji, moesz uzna, e dobrym rozwizaniem jest instalowanie aplikacji na innym dysku ni dysk systemowy. Dziki temu moesz
wykona jedn kopi zapasow dysku systemowego i regularnie wykonywa kopie zapasowe dysku zawierajcego aplikacje i dane.
Zwykle pod koniec procesu instalacji pojawia si okno dialogowe pozwalajce wybra
opcj otwierania pliku z dokumentacj po zakoczeniu procesu instalowania aplikacji
oraz doda ikon aplikacji na pulpit.
Po zakoczeniu instalacji wywietlone zostanie okno Dodawanie lub usuwanie programw
pokazane na rysunku 12.2. Jeli klikniesz przycisk Zmie lub usu programy (rysunek
12.5), pojawi si lista wszystkich aplikacji zainstalowanych w komputerze. Zaznaczenie
programu z listy zainstalowanych programw powoduje pojawienie si przycisku Zmie/
Usu, ktry pozwala zmieni lub usun wybrany program z komputera.
Jak wida na rysunku 12.5, jednym z zainstalowanych programw jest NTI CD-Maker
2000 Professional. Jest to program do tworzenia dyskw CD, ktry polecam, podobnie
jak dwa rwnie dobre produkty o nazwie New Burning ROM i Roxio's Easy CD Creator 5
Platinium. Kady z tych programw dziaa podobnie i pozwala kopiowa muzyk oraz
dane na dysk CD. Niezgodne z prawem jest tworzenie kopii programu na dysku CD i udostpnianie go osobom trzecim do zainstalowania na innym komputerze. Zalecam jednak
tworzenie dla wasnych potrzeb kopii zapasowych wszystkich nowo kupionych dyskw CD.
Moe si zdarzy, e oryginalny dysk CD ulegnie uszkodzeniu lub zniszczeniu.
271
Rysunek 12.5.
W oknie kreatora
wida list wszystkich
zainstalowanych
programw
Dodaj oowe
programy
Doda)/Usu
skadniki
systemu Wndows
}J Mjulce Components
0 NTI CD-Maker 2000 Professtooal
Rozmiar
13,44MB
0 OhmBoy! WinAmp
Rozmiar
0.05MB
Rozmiar
5.87MB
Powiniene wyrobi sobie nawyk tworzenia kopii zapasowej dysku CD, zanim zaczniesz
instalowa jakkolwiek aplikacj. Potem moesz uy kopii zapasowej do zainstalowania
aplikacji, aby upewni si, czy dziaa poprawnie. Nigdy nie moesz mie pewnoci, e
utworzona kopia jest poprawna, dopki jej nie przetestujesz. Dlatego jeli jeste szczliwym posiadaczem nagrywajcej stacji dyskw CD, sporzd kopie zapasowe wszystkich
dyskw CD zawierajcych aplikacje, a nastpnie korzystaj z kopii zapasowych podczas
instalowania aplikacji. Jeli kiedykolwiek zdarzyo Ci si, e musiae czeka na wymian
dysku CD lub paci za dosanie dodatkowego dysku CD przez producenta, to wiesz,
jakie to jest uciliwe. Moe si nawet zdarzy, e nie bdziesz mg dokupi dysku CD
z aplikacj, jeli oryginalny ulegnie zniszczeniu, bo producent przesta istnie na rynku.
Dlatego tworzenie kopii zapasowych dyskw CD jest niezwykle wane.
272
Aby doda lub usun skadni kiknj to pole wyboru Pole zaderwane oznacza, ze
tyfco czci skadnfca bdzie zamalowana. Aby zobaczy, co zawiei a dany skadnik.
Vikr przycisk Szczegy.
0.0 MB
0,0 MB
0.0 MB
.1.5.7 M.R
Opij: Zawiera akcesoria i nwzedzia systemu Windows da tego komputeia.
[^Aktuakzui cettyfkaty gwne
lnne
0
D
^ u * E*' * i drukowania w sieci
Internet EMptoiei
0.0 MB
5553.9 MB
273
Jak widzisz, moesz zaznaczy lub usun zaznaczenie opcji dla odpowiednich skadnikw
systemu Windows XP, w zalenoci od tego, czy chcesz doda, czy usun skadnik
systemu. Zaznaczmy na przykad pole opcji dla Usuga faksowania. Nie byem pewien,
czy potrzebna mi jest ta usuga, kiedy instalowaem system operacyjny po raz pierwszy,
ale teraz jestem pewien, e chc j doda. Zauwa, e w dolnej czci okna kreatora
pojawia si opis kadego wybranego skadnika systemu. Zaznacz skadnik systemu na
licie, a pojawi si opis tego skadnika. Okno kreatora wywietla rwnie ilo dostpnego
miejsca na dysku oraz ilo wymaganego miejsca na dysku dla skadnikw systemu,
ktre chcesz zainstalowa. Uatwia to uytkownikowi dokonanie wyboru, ktre skadniki
systemu moe zainstalowa. Jak wida na rysunku 12.7, po zaznaczeniu pola opcji
Usuga faksowania pojawia si informacja, e ilo wymaganego miejsca na dysku do
zainstalowania tego skadnika to 2,2 MB. Jeli wybierzesz wicej ni jeden skadnik do
zainstalowania, warto ta zmieni si w taki sposb, aby odpowiada wymaganej iloci
wolnego miejsca na dysku do zainstalowania tych skadnikw.
Rysunek 12.7.
Podczas zaznaczania
kolejnych skadnikw
systemu, ktre maj
by dodatkowo
zainstalowane,
informacja zawarta
w polu Wymagane
miejsce na dysku
razem zmienia si tak,
by odzwierciedla
cakowit ilo miejsca
na dysku wymaganego
do zainstalowania
tych skadnikw
Aby doda lub usun skadnik, kliknij to pole wyboru Pole zaciemowane oznacza, ta
tylko cze skadnika bdzie zanslatowana. Aby zobaczy, co zawieia dany skadnik.
kSkn przycisk Szczegy
Skadniki.
3 SfUjuga indeksowania
' ' ^"lllsuni swjnwa
2.2 M8
5553,4 MB
< Wstecz
Ealei>
Jeli wybrae dodatkowe skadniki systemu, ktre chcesz zainstalowa, kliknij przycisk Dalej.
Zauwa, e niektre pola wyboru przy skadnikach systemu w oknie Kreator skadnikw
systemu Windows s wyszarzone. Oznacza to, e ten skadnik systemu skada si
z dodatkowych skadnikw, z ktrych niektre s ju zainstalowane w systemie. Aby
dowiedzie si, jakie dodatkowe skadniki s czci wybranego skadnika systemu,
wybierz skadnik z listy i kliknij przycisk Szczegy w dolnej czci okna kreatora.
Pojawi si, analogiczne jak na rysunku 12.6, okno zawierajce list skadnikw. Aby
uzyska szczegowy opis poszczeglnych skadnikw, naley wybra odpowiedni
pozycj z listy, a zaznaczenie pola opcji przy skadniku powoduje dodanie go do listy
skadnikw, ktre maj by zainstalowane.
Rysunek 12.8 przedstawia okno Wkadanie dysku, ktre pojawia si, jeli uytkownik
nie woy dysku instalacyjnego systemu Windows XP do napdu dyskw CD-ROM.
Jeli chcesz skorzysta z innego rda plikw instalacyjnych ni dysk CD, na przykad
folder /i386 na dysku lokalnym lub sieciowym, kliknij przycisk OK. Kreator sprbuje
odszuka dysk instalacyjny CD, a kiedy go nie znajdzie, poprosi o wskazanie lokalizacji
plikw instalacyjnych.
274
Rysunek 12.8.
Kreator poprosi
o podanie lokalizacji
plikw instalacyjnych
potrzebnych podczas
dodawania skadnikw
systemu
Wktedtinie dysku
,\
Wo do !cj dyskw CDflOM (E:) dysk CD
A oznaczony .DyskCDROM systemu V/mdowsXP
*^
ProlossranaT i kliknit przycisk OK.
Aby skopiowa pliki z hnej lokafeacji. na przykad z
dyskietki lub serwera sieciowego, rwnie klrkn
przycisk OK
."t-i.
-Jj/J
Stan
275
Po zamkniciu okna kreatora kliknij przycisk Zamknij, aby zamkn okno Dodawanie
lub usuwanie programw.
Moe si okaza, e zainstalowanie dodatkowych skadnikw systemu to nie wszystko.
Niektre skadniki systemu, takie jak skadniki sieciowe lub serwer IIS (z ang. Internet
Information Sewer) wymagaj dodatkowej konfiguracji po zainstalowaniu. Dlatego po
zainstalowaniu dodatkowych skadnikw systemu i ponownym uruchomieniu komputera
upewnij si, e wszystkie nowo zainstalowane skadniki systemu s poprawnie
skonfigurowane. Jeli potrzebne Ci s dodatkowe informacje dotyczce konfiguracji
poszczeglnych skadnikw systemu, przejd do odpowiedniego rozdziau tej ksiki
lub dodatku, opisujcego ten skadnik.
Po instalacji
Podobnie jak dobrym nawykiem jest sporzdzi awaryjn dyskietk systemow i wykona
kopi bezpieczestwa systemu przed zainstalowaniem aplikacji lub dodatkowych skadnikw systemu, rwnie dobrym zwyczajem jest wykonanie procedury sprawdzenia systemu po instalacji. Pamitaj, aby po kadej zmianie skadnikw systemu wykona now
awaryjn dyskietk naprawcz. Kopia zapasowa moe si przyda, jeli instalacja aplikacji lub dodatkowych skadnikw systemu si powioda, ale podczas konfigurowania
aplikacji zaczy pojawia si bdy. Zamiast przywraca ustawienia systemu z kopii
zapasowej wykonanej przed instalacj aplikacji, moesz przywrci stan z kopii zapasowej
wykonanej po instalacji aplikacji i jeszcze raz sprbowa skonfigurowa aplikacj.
Rozdzia 13.
278
Pierwsze spojrzenie
na program Wiersz polecenia
Aby uruchomi Wiersz polecenia, wybierz z menu Start/Wszystkie programy/Akcesoria/
Wiersz polecenia. Pojawi si okno programu Wiersz polecenia (rysunek 13.1).
Rysunek 13.1.
Okno programu
Wiersz polecenia
to czarny ekran
i znak zachty
w wierszu wskazujcym
liter dysku i ciek
do katalogu
macierzystego
Nie jest to specjalnie imponujcy widok, nieprawda? W oknie programu wida jedynie
liter, ktr oznaczony jest dysk systemowy, oraz ciek do katalogu macierzystego.
Powiniene wiedzie, e program Wiersz polecenia nie jest tym samym programem,
ktrym by w okresie panowania systemu MS-DOS. Podczas uruchamiania polece
MS-DOS w systemie Windows XP wywoywane s dwie aplikacje.
Program CMD.EXE to powoka systemowa Windows XP, ktra jest uruchamiana w trakcie
korzystania z Wiersza polecenia znajdujcego si w folderze Akcesoria. Aplikacja COMMAND.COM to interpreter polece systemu MS-DOS, ktry jest uywany do uruchamiania
aplikacji 16-bitowych. C0MMAND.COM uruchamia tzw. virtual DOS machin (VDM) i zosta
doczony do systemu Windows XP, aby umoliwi uruchamianie starszych programw
pracujcych w systemie MS-DOS. Ale eby wszystko nie byo zbyt proste, podczas uruchamiania polecenia w rodowisku programu COMMAND. COM polecenie nie jest przetwarzane
przez program COMMAND. COM. Zamiast tego COMMAND. COM przekazuje polecenie do wykonania
nowszej 32-bitowej aplikacji CMD. EXE, ktra zwraca rezultaty wykonania polecenia.
Moesz uy Menedera zada, aby zobaczy, jak dziaa przekazywanie polece
pomidzy programami (wicej na temat Menedera zada dowiesz si w rozdziale 19.).
Uruchom program command.com (wybierz z menu Start polecenie Uruchom, wpisz
command w oknie Otwrz i nacinij przycisk OK) i przejd na zakadk Procesy okna
Meneder zada; zauwaysz, e system Windows XP uruchomi virtual DOS machin
(proces o nazwie NTVDM.EXE). Nastpnie wpisz polecenie, ktrego wykonanie moe
zaj dusz chwil, takie jak na przykad wywietlenie listy folderw duego dysku.
Jeli teraz zajrzysz na zakadk Procesy okna Meneder zada, zobaczysz, e pojawi
si kolejny proces CMD. EXE odpowiedzialny za wykonanie polecenia.
279
zmieni
Jeli masz ju otwarte okno programu Wiersz polecenia, kliknij prawym przyciskiem
myszy na pasku tytuowym i wybierz z menu opcj Waciwoci. Pojawi si okno Waciwoci:,, Wiersz polecenia" pokazane na rysunku 13.2.
Rysunek 13.2.
Podobnie jak inne
elementy systemu
Windows XP,
ustawienia programu
Wiersz polecenia
mona konfigurowa
za pomoc okna
Waciwoci
Rozmiar kursoia
r
I * O^rw
ijdr.
Historia polece
Bozmiai bufetu
Liczba bulww;
F"
P liyb wstawiania
AmJui
Moesz rwnie klikn ikon programu znajdujc si w lewej czci paska tytuu i wybra
z menu opcj Waciwoci, aby przej do okna Waciwoci umoliwiajcego konfigurowanie wygldu okna Wiersz polecenia. Jeli skorzystasz z jednej z tych dwch metod,
pojawi si okno dialogowe, w ktrym naley okreli, czy wprowadzane zmiany maj
dotyczy tylko biecego okna programu, czy skrtu, z ktrego program zosta uruchomiony. Pamitaj, e dotyczy to tylko skrtw do programu Wiersz polecenia.
Aby przetestowa ten sposb, kliknij prawym przyciskiem myszy pozycj Wiersz polecenia w menu Akcesoria i wybierz z menu kontekstowego opcj Wylij do/Pulpit (utwrz
skrt), aby utworzy na pulpicie skrt do programu Wiersz polecenia. Jeli zmienisz
ustawienia programu i zastosujesz je do skrtu, bd si one odnosiy tylko do okien
programu uruchamianych za pomoc skrtu. Zmienione ustawienia nie bd miay wpywu
na okna programu Wiersz polecenia uruchamiane z menu Akcesoria. Zmiany ustawie,
ktre wprowadzisz korzystajc z apletu Konsola w Panelu sterowania, odnosz si do okien
programu uruchamianych z menu Akcesoria.
280
281
Wybierz rozmiar czcionki w polu Rozmiar. Wiksza czcionka zajmuje wicej miejsca
w oknie programu Wiersz polecenia, podgld wybranej czcionki jest widoczny w sekcji
Wybrana czcionka. W polu Czcionka widoczna jest lista dostpnych do wyboru czcionek
(lista dostpnych czcionek jest zalena od tego, jakie czcionki s zainstalowane w systemie).
Domylnymi czcionkami programu Wiersz polecenia w systemie Windows XP s Czcionki
rastrowe (Terminal), do widoku ktrych w oknie programu Wiersz polece wikszo
uytkownikw zdya si przyzwyczai.
282
Rysunek 13.4.
Moesz zmieni
rozmiar okna, rozmiar buforu
ekranu przechowujcego
wiersze, ktre przewiny si
poza okno, oraz pozycj okna
Kotary j
Wartoci wybtanych kdoiw
** |f fo gianuj
: 2WWWV
f* Taferi podrcznego
j 2k>rv
: NiBbittk
| 3
JO
|5
3
^3
!:
Wybrane kdory eki
10-01-9?
10-01-99
5 :00a
S :00a
Wybierz element, ktrego kolor chcesz zmienia. Nastpnie zmie kolor, wpisujc odpowiednie wartoci kolorw w sekcji Wartoci wybranych kolorw lub uywajc do tego
celu paska kolorw. Moesz zmieni kolory nastpujcych elementw:
Tekst ekranu kolor tekstu, ktry pojawia si w oknie programu Wiersz polecenia.
Tlo ekranu zmie kolor ta ekranu z czarnego na dowolny inny kolor. Uwaaj,
aby kolor ta ekranu i kolor tekstu ekranu nie byy takie same, bo w przeciwnym
razie nie bdziesz w stanie nic odczyta.
283
Standardowe polecenia
Windows oferuje duy zbir polece, operatorw i potokw (z ang. pipes specjalne
symbole uywane do przekierowywania danych wyjciowych uzyskiwanych po wykonaniu
polecenia), dziki ktrym moesz wykona wiele zada bezporednio z wiersza polece.
Moesz rwnie korzysta z plikw wsadowych, aby wykonywa cae sekwencje polece.
Jeli korzystae ju z trybu MS-DOS lub programu Wiersz polecenia w poprzednich
wersjach Windows, by moe utworzye pliki wsadowe dla poprzednich wersji systemu
Windows. Zanim zapoznasz si z poleceniami systemu MS-DOS, z ktrych moesz korzysta w wierszu polece systemu Windows XP Professional, dobrze jest pozby si z plikw
wsadowych polece, ktre nie dziaaj ju w tej wersji systemu. W nastpnym punkcie
dowiesz si, jakie polecenia powiniene usun z plikw wsadowych.
Assign
backup
choice
ctty
Nie dziaa
dbl space
284
deltree
dosshel 1
drvspace
emm386
fasthelp
fdi sk
i ncl ude
i nterl nk
i ntersrv
join
memmaker
menudefaul t
meniritem
mi rror
msav
msbackup
mscdex
msd
numlock
power
restore
scandisk
smartdrv
submenu
sys
undel ete
unformat
vsafe
285
Jeli korzystasz z 64-bitowej wersji systemu operacyjnego Windows XP, nie moesz
uywa polece wiersza polece przedstawionych w tabeli 13.2.
Tabela 13.2. Przestarzae polecenia wiersza polece w 64-bitowej wersji systemu Windows XP
Polecenie
append
Pozwala programom otwiera pliki danych w okrelonych folderach tak jak w biecym
folderze
debug
Uruchamia program Debug. exe, ktrego mona uywa do testowania i debugowania plikw
wykonywalnych podsystemu MS-DOS
edit
edl i n
exe2bin
expand
fastopen
Polecenie uwzgldnione dla zachowania zgodnoci z systemem DOS, nie ma ono jednak
adnego efektu w systemie Windows XP
Polecenie wykorzystywane do uruchamiania programw w systemie Windows XP, ktrych
system nie rozpoznaje jako programw pracujcych w trybie MS-DOS
forcedos
Graphics
loadfix
1 oadhi gh
aduje program do obszaru pamici grnej (UMA). Zaadowanie programu do pamici UMA
zwalnia wicej miejsca w pamici konwencjonalnej dla innych programw. System operacyjny
zajmuje si zarzdzaniem pamici
mem
nlsfunc
setver
Ustawia numer wersji podsystemu MS-DOS, ktry podsystem MS-DOS zgasza programowi
share
Polecenie uwzgldnione dla zachowania zgodnoci z systemem DOS, nie ma ono jednak
adnego efektu w systemie Windows XP
286
ATTRIB
BREAK
Zastosowanie
Wywietla lub modyfikuje skojarzenia rozszerze plikw
Polecenia i programy usugi planowania polece AT do uruchomienia na komputerze
o okrelonej godzinie i dacie. Usuga Harmonogram musi by uruchomiona, aby uywa
polece AT
Wywietla lub zmienia atrybuty plikw
Wcza lub wycza rozszerzone sprawdzanie Ctrl+C w systemie DOS. Polecenie
uwzgldnione dla zachowania zgodnoci z systemem DOS, nie ma ono jednak adnego
efektu w systemie Windows XP
CACLS
CALL
CD
CHCP
CHOIR
CHKDSK
CHKNTFS
CLS
Czyci ekran
CMD
COLOR
COMP
COMPACT
CONVERT
COPY
DAT
DEL
Usuwa pliki
DIR
DISKCOMP
DISKCOPY
DOSKEY
ECHO
ENDLOCAL
ERASE
EXIT
U s u w a pliki
Z a m y k a program CMD. EXE (interpreter polece) lub biecy skrypt w s a d o w y
FC
FIND
FINDSTR
FOR
287
Tabela 13.3. Podstawowe polecenia wiersza polece systemu Windows XP cig dalszy
Polecenie
Zastosowanie
FORMAT
FTYPE
GOTO
GRAFTABL
HELP
IF
LABEL
MD
Tworzy katalog
MKDIR
Tworzy katalog
MOD
MOR
M0VE
PATH
PAUSE
POPD
PRINT
PROMPT
PUSHD
Zachowuje biecy katalog dla polecenia POPD, a nastpnie przechodzi do okrelonego katalogu
RD
Usuwa katalog
RECOVER
REM
REN
RENAME
REPLACE
Zamienia pliki
RMDIR
Usuwa katalog
SET
SETLOCAL
SHIFT
SORT
START
SUBST
TIME
TITLE
TREE
TYPE
288
Tabela 13.3. Podstawowe polecenia wiersza polece systemu Windows XP cig dalszy
Polecenie
VER
VERIFV
Zastosowanie
Wywietla wersj systemu Windows XP
Wycza przeprowadzanie przez program CMD.EXE weryfikacji poprawnoci zapisywania
plikw na dysku
VOL
XCOPY
Polecenie HELP
HELP to pierwsze i najwaniejsze polecenie, ktre powiniene dobrze pozna. Tabela 13.3
zostaa utworzona na podstawie wynikw zwracanych przez polecenie HELP. Ale w tabeli
13.3 nie znajdziesz informacji o skadni ani sposobach uycia polecenia HELP. Aby uzyska
informacje o skadni dowolnego polecenia, uyj polecenia HELP <COMMAND> w wierszu
polece (w miejsce <COMMAND> wpisz nazw polecenia, na temat skadni ktrego chcesz
uzyska wicej informacji). Informacje na temat skadni i zastosowania polecenia moesz
uzyska rwnie wpisujc polecenie <COMMAND>/?. Uywajc dowolnego sposobu, przekonasz si, jak wiele dodatkowych informacji na temat kadego polecenia mona uzyska.
Sprbujmy na przykad uzyska szczegowe informacje na temat polecenia XCOPY. Jak
dowiedziae si ju wczeniej, polecenie XCOPY kopiuje pliki i drzewa katalogw. Jednak
polecenie XCOPY jest znacznie bardziej skomplikowanym poleceniem, ni to wynika z tego
krtkiego opisu. Aby pozna wicej szczegw dotyczcych tego polecenia, wpisz HELP
XCOPY i nacinij klawisz Enter. Na ekranie pojawi si nastpujca informacja:
Kopiuje pliki i drzewa katalogw.
XCOPY rdo [cel] [/A | /M] [/D[:data]] [/P] [/S [/E]] [/V] [/W]
[/C] [/I] [/Q] [/F] [/L] [/G] [/H] [/R] [/T] [/U]
[/K] [/N] [/O] [/X] [/Y] [/-Y] [/Z]
[/EXCLUDE:plikl[+plik2][+plik3]...]
rdo
Okrela plik(i) do skopiowania.
cel
Okrela lokalizacj i/lub nazw nowych plikw.
/A
Kopiuje pliki z ustawionym atrybutem archiwalnym, nie zmieniajc atrybutu.
/M
Kopiuje p l i k i z ustawionym atrybutem archiwalnym, wyczajc ten atrybut.
/D:m-d-r Kopiuje p l i k i zmienione okrelonego dnia lub pniej. Jeli nie podano daty,
Skopiuje tylko p l i k i , dla ktrych czas wersji rdowej jest pniejszy ni
"^czas wersji docelowej.
/EXCLUDE:plikl[+plik2][+plik3]... Okrela l i s t plikw zawierajcych c i g i . Kady cig
^powinien by w osobnym wierszu w plikach. Jeeli jaki cig pasuje do
"^dowolnej czci cieki absolutnej kopiowanego p l i k u , p l i k ten nie zostanie
^skopiowany. Na przykad, okrelenie cigu postaci \obj\ lub .obj spowoduje
^wyczenie wszystkich plikw w podkatalogu obj lub wszystkich plikw z
% rozszerzeni em .obj.
I?
Monituje przed utworzeniem kadego pliku docelowego.
/S
Kopiuje katalogi i podkatalogi. z wyjtkiem pustych.
II
289
Kopiuje k a t a l o g i i p o d k a t a l o g i , c z n i e z pustymi.
To samo, co /S II. Mona uy do zmodyfikowania /T.
Weryfikuje kady nowy p l i k .
Monituje o n a c i n i c i e klawisza przed kopiowaniem.
Kontynuuje kopiowanie nawet po wystpieniu b d u .
Jeli "cel" nie istnieje i kopiowany jest wicej ni jeden p l i k , zakada, e
V ' c e l " musi by katalogiem.
Nie wywietla nazw kopiowanych plikw.
Kopiujc wywietla pene nazwy plikw rdowych i docelowych.
Wywietla p l i k i , ktre maj by skopiowane.
Zezwala na kopiowanie szyfrowanych plikw do miejsca docelowego, ktre nie
^obsuguje szyfrowania.
Kopiuje take p l i k i ukryte i systemowe.
Zastpuje p l i k i tylko do odczytu.
Tworzy struktur katalogw, ale nie kopiuje plikw. Nie uwzgldnia pustych
^katalogw i podkatalogw. /T /E uwzgldnia puste katalogi i podkatalogi.
Kopiuje tylko p l i k i istniejce ju w miejscu docelowym.
Kopiuje atrybuty. Zwykle Xcopy resetuje atrybut tylko do odczytu.
Kopiuje uywajc wygenerowanych krtkich nazw.
Kopiuje informacje o wacicielu i l i s t y ACL.
/Y
Wycza monitowanie o potwierdzenie zastpienia istniejcego pliku docelowego.
/-Y
Wcza monitowanie o potwierdzenie zastpienia istniejcego pliku docelowego.
II
Kopiuje p l i k i w t r y b i e umoliwiajcym ponowne uruchomienie.
Przecznik /Y mona umieci w zmiennej rodowiskowej COPYCMD.
Jego dziaanie mona zastpi przecznikiem /-Y uytym w wierszu polecenia.
Istnieje rnica pomidzy uyciem polecenia HELP<COMMAND> i <COMMAND>/?. Obydwa
polecenia dziaaj jednakowo dla polece opisanych w tabeli 13.3. Jeli chodzi
o polecenia, ktre nie nale do podstawowego zestawu polece, musisz uywa skadni
/?, aby uzyska szczegowe informacje na temat polecenia. Wikszo tych polece
dziaa na podstawie specyficznych narzdzi systemu i posiada wasne pliki pomocy.
Jak wida, polecenie XCOPY posiada wiele opcji, ktrych moesz uy do kopiowania
plikw i katalogw w inne miejsce. Gdyby nie skorzysta z polecenia HELP, mgby
si nigdy nie dowiedzie, e za pomoc polecenia XCOPY mona kopiowa ukryte pliki
lub ustawi monitowanie o nacinicie klawisza przed kopiowaniem.
Warto czsto korzysta z polecenia HELP lub parametru /?. Sposb ten dziaa nie tylko
dla polece wiersza polece, ale rwnie podczas uruchamiania rnych programw
i skadnikw systemu z wiersza polece. Na przykad mona mapowa dysk za pomoc
Eksploratora Windows, jednak znacznie prostszym sposobem bdzie napisanie skryptu,
ktry bdzie mapowa dyski za pomoc polecenia NET. Moesz utworzy osobne skrypty
dla kadego uytkownika lub jeden wsplny skrypt dla wszystkich uytkownikw. Za
pomoc skryptw masz moliwo zautomatyzowania wielu procesw. Zwr uwag
na polecenie IF przedstawione w tabeli 13.3. Moesz na przykad napisa skrypt, ktry
bdzie mapowa dyski w zalenoci od wartoci zmiennych rodowiskowych.
Polecenie NET
Polecenie NET jak dowiedziae si w poprzednim punkcie moe by uywane do
mapowania dyskw sieciowych lub innych udostpnianych zasobw sieciowych, dziki
czemu bdziesz mg z nich korzysta w taki sposb, jakby byy podczone bezporednio
290
291
Jeli litera oznaczajca dysk (w naszym przykadzie jest to G:) zostanie zastpiona znakiem *, to system samodzielnie wybierze liter, ktra ma by przydzielona do (ego udziau
sieciowego. Znak * jest czsto uywany w poleceniach wiersza polece.
Kolejnym interesujcym zastosowaniem polecenia NET USE jest sprawdzenie pocze
sieciowych komputera. Na przykad mona nie wiedzie, jakie zasoby sieciowe s podpite
do komputera. Aby pozna szczegy opisujce poczenia sieciowe, uyj polecenia NET
USE bez parametrw. Po wpisaniu polecenia NET USE zobaczysz rezultaty podobne do
przedstawionych poniej.
Nowe poczenia zostan zapamitane. Stan
Lokalny
OK
X:
\\twoinc.njadvsrv\ishare
OK
Y:
\\twoinc.njadvsrv\cshare
OK
Z:
\\twoinc.njadvsrv\jshare
Polecenie zostao wykonane pomylnie.
Zdalny
Sie
Uwaga
\\TWOINC-NJADVSRV
WZIRA
Polecenie z o s t a o wykonane pomylnie.
XP Professional Multimedia
Teraz kiedy ju wiemy, e w sieci jest serwer o nazwie TWO1NC-NJADVSRV, moemy sprawdzi za pomoc polecenia NET VIEW \\TWOINC-NJADVSRV, jakie zasoby sieciowe
udostpnia.
ZasoPy udostpnione na \\TWOINC-NJADVSRV
Nazwa u d z i a u Typ
Uywany jako Komentarz
CSHARE
fshare
HPLaserU
ishare
jshare
NETLOGON
Dysk
Y:
Dysk
Drukarka
HP LaserJet 6L
Dysk
X:
Dysk
Z:
Dysk
Dysk
Ono
Room 999p
Drukarka
NYC. Bldg. 8
SYSVOL
Dysk
Polecenie zostao wykonane pomylnie.
Nie ma w tym rozdziale tyle miejsca, aby szczegowo opisa wszystkie zastosowania
polecenia NET. Ostatnie dwa niezwykle przydatne zastosowania polecenia NET, na ktre
warto zwrci uwag, to:
NET USE <wolumin>: /DELETE anuluje mapowanie dysku sieciowego.
NET USE <wo1umin>: \\<nazwa_konputera>\<nazwaudzialii> /PERSISTENT : YES
uyj parametru YES lub NO. Jeli uyjesz parametru YES, poczenie do
292
293
Nazwa strumienia
Pierwsze z tych polece ju widziae wczeniej w tym rozdziale. Tworzy ono plik zawierajcy dane wynikowe polecenia DIR. W drugim wierszu polecenie SORT pobiera dane z pliku
MYDIRECTORY.TXT i zapisuje posortowane dane w pliku SORTED.TXT. Jeli uyjesz
polecenia TYPE, aby wywietli zawarto pliku SORTED.TXT, zauwaysz, e zawiera
on uporzdkowane alfabetycznie wpisy pliku MYDIRECTORY.TXT.
Korzystanie z przekierowania >& jest nieco bardziej skomplikowane i zwykle zarezerwowane dla plikw wsadowych. Na przykad wiersz polece korzysta ze strumienia stderr,
aby przesa komunikaty o bdach na ekran, jak pokazano poniej:
C :\ > DIR YOK0.TXT
Bd wystpi, poniewa plik YOKO.TXT nie istnieje w podanej lokalizacji. Rozwamy nastpujcy przykad:
C: \ > DIR YOKO.TXT > FILELIST.TXT 2>&1
C :\ > TYPE FILELIST.TXT
Wolumin w s t a c j i C n i e ma e t y k i e t y .
Numer seryjny woluminu: 9C1F-8668
Katalog: C:\
Nie mona odnale p l i k u .
Polecenie DIR generuje list katalogw i wystawia danie zapisania wynikw w pliku
FILELIST.TXT. Dalej w tej samej linii polecenia znajduje si informacja o przekierowaniu standardowego strumienia bdu (warto 2) do standardowego strumienia wyjcia
(warto 1). Poniewa polecenie > spowodowao przekierowanie strumienia wyjcia do
pliku FILELIST.TXT, komunikat bdu zostanie umieszczony w pliku. Drugi wiersz polecenia zawiera polecenie TYPE, ktre powoduje wywietlenie zawartoci pliku FILELIST.TXT.
W tym wypadku wykorzystanie znaku przekierowania moe si wydawa niepotrzebnym
komplikowaniem prostych polece. Jednak polecenie >& bywa niezwykle przydatne
w plikach wsadowych. W takich sytuacjach jest wygodne wprowadzanie strumienia
wejciowego z jednego pliku i przekierowywanie strumienia wyjciowego do innego pliku.
Pliki tymczasowe, jak FILELIST.TXT, mog by pniej automatycznie usuwane, rwnie za pomoc pliku wsadowego.
294
Potoki i filtry
Filtry s pewnym rodzajem polece, ktre dzieli od polece jedna istotna rnica: filtry
przetwarzaj dane wejciowe i generuj dane wyjciowe. Mona korzysta z nastpujcych
filtrw do przetwarzania danych:
MORF wywietla dane bdce wynikiem wykonania polecenia po jednym ekranie
naraz tzn., ze wywietlanie zostaje wstrzymane w momencie, gdy dane nie
mieszcz si na ekranie. Nacinicie klawisza spacji powoduje wywietlenie
kolejnego ekranu danych. Nacinicie klawisza Emer powoduje wywietlenie
kolejnego wiersza danych.
F IND szuka cigu znakw w pliku lub wielu plikach. Polecenie FIND zwraca
nazwy plikw zawierajcych poszukiwany cig znakw oraz linie zawierajce
poszukiwany cig znakw. Jeli cieka nie jest okrelona, polecenie FIND
przeszukuje tekst wpisany w wierszu polece lub przetwarzany potokowo
z innego polecenia.
SORT wykorzystanie tego polecenia poznae w poprzednim przykadzie.
Polecenie SORT porzdkuje dane wygenerowane przez inne polecenie lub pobrane
z pliku wejciowego.
Potok jest reprezentowany przez pionow kresk (|) i jest wykorzystywany jako narzdzie
do pracy z filtrami. Najoglniej mwic, powiniene korzysta z symbolu przekierowania >,
aby przesa zawarto pliku do polecenia, a z potoku |, aby przesa wyniki wykonania
jednego polecenia do innego polecenia.
Przyjrzyjmy si na przykad poleceniu MOR. Nastpujcego polecenia mona uy do
wywietlenia wszystkich plikw znajdujcych si w katalogu gwnym dysku CV.
Wygenerowane dane bd dzielone na strony, ktre uytkownik moe kolejno przeglda:
DIR C: | MOR
W tym przykadzie polecenie DIR generuje list plikw i katalogw w katalogu gwnym
dysku C:. Potok | przejmuje dane wynikowe polecenia DIR i przesya je do polecenia
MOR, ktre wywietla dane wynikowe podzielone na strony. Alternatyw dla takiego
rozwizania jest przekierowanie wynikw za pomoc polecenia > do pliku MYLIST.TXT,
a nastpnie wywietlenie zawartoci pliku za pomoc polecenia:
TYPE MYLIST.TXT | MOR
Zauwa istotn rnic pomidzy poleceniem przekierowania i potokiem. Korzystajc
z potoku |, uytkownik eliminuje konieczno tworzenia pliku tymczasowego. Dane
wynikowe potoku s wywietlane przez standardowy strumie wyjcia polecenia, ktre
po nim wystpuje.
295
296
'Alin
orni I ocal
297
for
goto
if
pause
rem
setiocal
shift
%
Skadnia tych polece jest bardzo zoona. Aby uzyska wicej informacji na temat kadego
z tych polece, uyj parametru /? po nazwie polecenia.
Moesz rwnie korzysta z aplikacji Windows Scripting Host do uruchamiania skryptw
napisanych w jzyku VBScript lub Jscript. W kolejnym punkcie tego rozdziau poznasz
polecenie schtasks pozwalajce uruchamia pliki wsadowe w okrelonych momentach
dziaania systemu. Oto skadnia polecenia cscript, ktre umoliwia uruchamianie plikw
wsadowych:
cscript [nazwa_skryptu] [opcja] [argumenty]
Zmienna nazwaskryptu powinna oprcz nazwy skryptu zawiera informacj o lokalizacji skryptu na dysku. Argumenty skryptu to parametry polece wiersza polece, ktre
musz zosta przekazane do skryptu, aby zosta on poprawnie wykonany. Pamitaj, e
argumenty musz by zawsze poprzedzane ukonikiem/(z ang. slash). Polecenie cscript
ma nastpujce opcje:
//B tryb wsadowy: pomija wywietlanie bdw i monitw w skryptach.
/ /D wcza debugowanie aktywne.
//E: aparat wykonuje skrypt za pomoc aparatu.
//H:CScnpt lub //H:WScript ustawia program CScnpt.exe lub WScript.exe
jako domylny host skryptw. Domyln opcj jest WScript.
//I tryb interaktywny (przeciwiestwo trybu /B). Opcja domylna.
//Job:xxxx wykonuje zadanie opisane w pliku .wsf.
//LOGO wywietla logo w oknie konsoli podczas uruchamiania skryptu.
Opcja domylna; aby zablokowa wywietlanie logo, uyj opcji //NOLOGO.
//S zapisuje biece opcje wiersza polece dla tego uytkownika.
//T: nn limit czasu w sekundach: maksymalny dozwolony czas wykonywania
skryptu. Maksymalny czas, jaki mona poda, to 32 767 sekund. Jeli maksymalny
czas wykonania skryptu nie jest podany, to skrypt moe by wykonywany przez
nieskoczenie dugi czas.
IIX wykonuje skrypt w debuggerze.
298
Chocia skadnia tego polecenia moe si wydawa stosunkowo prosta, jest to polecenie
o wielkich moliwociach w zakresie uruchamiania plikw wsadowych. Jak wida, uytkownik moe utworzy nowe zadanie (parametr /create) lub usun zaplanowane zadanie
(parametr /delete). Kada z tych opcji moe by uruchamiana z dodatkowymi argumentami.
299
300
301
Takie polecenie utworzy zadanie wykonywane co 15 minut (/sc cojrrinut i /mo 15), ktre
bdzie uruchamiao plik wsadowy o nazwie czyszczenie.bat znajdujcy si w katalogu
c: \uti 1 s. Po wpisaniu polecenia system poprosi o podanie nazwy uytkownika, poniewa
nazwa uytkownika nie jest podana w linii polecenia. Mona rwnie utworzy zadanie
uruchamiane z konta innego uytkownika, jak w poniszym przykadzie:
schtasks /create /sc co_godzinc /u jannowak /p haso /tn
<bc:\utils\czyszczenie.bat
"czyszczenie dysku" / t r
302
Polecenia sieciowe
W rozdziaach 24. i 25. dowiesz si wicej na temat pracy w rodowisku sieciowym oraz
tworzenia pocze z Internetem. Wikszo ludzi doskonale wie, jak posugiwa si
przegldark sieciow do wyszukiwania informacji w sieci Web, jednak warto rwnie
pozna niektre polecenia zwizane z obsug sieci. Polecenia umoliwiajce diagnostyk
dziaania sieci, jak ping i tracert, s opisane w rozdziale 23. Jednak wiersz polecenia
pozwala rwnie uruchamia kilka innych przydatnych polece zwizanych z obsug
sieci. Uyj parametru - ? , aby dowiedzie si wicej na temat nastpujcych polece:
Tel net protok emulacji terminala czsto stosowany w Internecie do logowania
si na komputerach sieciowych. Termin Telnet" odnosi si rwnie do aplikacji
wykorzystujcej protok Telnet, za pomoc ktrej uytkownicy mog logowa
si w lokalizacjach zdalnych. Korzystanie z protokou telnet wymaga, aby po
dwch stronach poczenia uruchomione byy programy klienta oraz serwera tej
usugi. Polecenia programu Telnet wpisane w kontekcie usugi telnet pozwalaj
na komunikowanie si ze zdalnym komputerem uywajcym protokou Telnet.
Na przykad klient programu telnet, uruchomiony w systemie Windows XP, moe
utworzy poczenie z serwerem programu telnet uruchomionym w systemie
Windows 2000. Jest to niezwykle wane narzdzie dla administratorw, ktrzy
zdalnie zarzdzaj systemami. Jednake naley pamita, e podczas korzystania
z protokou telnet w sieci Web nazwa i haso uytkownika przesyane s bez
szyfrowania!
FTP (z ang. File Transfer Protoco) polecenie jest dostpne tylko wwczas, gdy
protok internetowy (TCP/IP) jest zainstalowany jako skadnik we waciwociach
karty sieciowej w oknie Poczenia sieciowe. Przesya pliki do i z komputera,
na ktrym jest uruchomiona usuga serwera FTP, taka jak Internetowe usugi
informacyjne (IIS). Polecenie ftp moe by uywane w trybie interaktywnym
lub wsadowym, polegajcym na przetwarzaniu plikw tekstowych ASCII.
systemu MS-DOS,
problemw z komWindows 2000, ale
MS-DOS, wykonaj
Moesz utworzy
dysk startowy
systemu MS-DOS
w systemie Windows XP
System pl<ow
Etykieta wolumu
303
Rozdziau.
Panel sterowania
W tym rozdziale:
Widok klasyczny czy widok kategorii?
Kategoria Wygld i kompozycje
Poczenia sieciowe i internetowe
Dodaj lub usu programy
Dwiki, mowa i urzdzenia audio
Wydajno i konserwacja
Drukarki i inny sprzt
Konta uytkownikw
Data, godzina, jzyk i opcje regionalne
Opcje uatwie dostpu
Pomoc i obsuga techniczna
Wikszo operacji zwizanych z konfigurowaniem systemu operacyjnego jest wykonywana za pomoc Panelu sterowania. Narzdzia przeznaczone do tego celu s czsto nazywane apletami (z ang. applets), poniewa s to niewielkie programy. W Panelu sterowania
moesz konfigurowa wszystko, poczwszy od ustawie klawiatury i karty wideo, po
poczenia sieciowe i konta uytkownikw. W tym rozdziale dowiesz si jak korzysta
z apletw Panelu sterowania do konfigurowania elementw systemu Windows XP.
Niektre narzdzia Panelu sterowania s opisane w innych rozdziaach niniejszej ksiki.
Jeli w tym rozdziale nie znalaze opisu tematu, ktry Ci interesuje, poszukaj tego
tematu w indeksie ksiki.
306
Rysunek 14.1.
Nowy Panel sterowania
oferuje dostp
do kategorii narzdzi
307
i1 Wygld i kompozycje
Pik
Edycja
Widok
^h Wstecz
tlarzedzia
Ulubione
5"
Pomot
J ^Wyszukaj
|
Foktery
;gjprz.)dl
& C;donki
v
^ Wskaniki myszy
1 Wybierz zadanie...
pyl i?iiifi knii^^/yi ph k(iii^xjt.4>.tvi
Rozwizywanie problemw
f4"/rnwtopti!(irtu
1 J a
I
jg dwik
HkKHi
J ! ^ OiHlr.loliIrtDw
Korzystanie z listy zada i z apletw Panelu sterowania to dwa zupenie rne sposoby
konfigurowania elementw systemu. Uruchomienie apletu powoduje pojawienie si okna,
w ktrym moesz ustawia rne opcje dostpne dla danego elementu systemu. Odpowiada
to dwukrotnemu klikniciu lewym przyciskiem myszy ikony apletu w klasycznym widoku
Panelu sterowania. Na przykad kliknicie ikony Ekran powoduje pojawienie si okna
Waciwoci: Ekran podzielonego na zakadki Kompozycje, Pulpit, Wygaszacz ekranu,
Wygld i Ustawienia.
Kade zadanie widoczne w sekcji Wybierz zadanie to skrt do jednej z zakadek okna,
ktre moesz uruchomi poprzez kliknicie jednej z ikon apletw. Na przykad wybranie
zadania Wybierz wygaszacz ekranu powoduje pojawienie si okna Waciwoci: Ekran
z aktywn zakadk Wygaszacz ekranu.
W sekcji Wybierz zadanie dostpne s nastpujce zadania:
Zmie kompozycj komputera;
Zmie to pulpitu;
Wybierz wygaszacz ekranu;
Zmie rozdzielczo ekranu.
308
Opcje folderw
Okno Opcje folderw skada si z czterech zakadek, na ktrych dostpne s opcje odpowiedzialne za wygld i dziaanie folderw w systemie Windows XP. Oto kolejne zakadki
okna Opcje folderw:
Oglne umoliwia konfigurowanie podstawowych opcji folderw, takich jak
otwieranie folderu w tym samym lub w nowym oknie.
Widok umoliwia konfigurowanie zaawansowanych ustawie folderw oraz
domylnych ustawie folderw wykorzystywanych przez system.
Typy plikw umoliwia przegldanie zarejestrowanych typw plikw oraz
skojarze pomidzy typami plikw i aplikacjami.
Pliki trybu offline umoliwia konfigurowanie sposobu, w jaki system obsuguje
pliki w trybie offline. Dotyczy to plikw udostpnianych, z ktrych uytkownicy
mog korzysta zdalnie, nawet jeli komputer nie jest poczony z sieci.
Zakadka Oglne
Zakadka Oglne umoliwia konfigurowanie nastpujcych opcji:
Zadania w sekcji Zadania dostpne s do wyboru dwie opcje. Pierwsza z nich,
Poka popularne zadania w folderach, okrela, e hipercza do typowych zada
dotyczcych folderw i innych miejsc na komputerze s wywietlane w folderach.
cza pojawiaj si w lewym oknie okna folderu. Opcja Uyj klasycznych folderw
systemu Windows okrela, e zawarto folderw jest wywietlana jak w zwykych
folderach systemu Windows, co oznacza, e ani wygldem, ani dziaaniem nie
przypomina stron sieci Web.
Przegldanie folderw mona wybra jedn z dwch dostpnych opcji. Opcja
Otwrz foldery w tym samym oknie okrela, e zawarto kadego folderu ma
by otwierana w tym samym oknie. Aby przeczy si do poprzedniego folderu,
naley klikn przycisk Wstecz na pasku narzdzi. Opcja Otwrz kady folder
w osobnym oknie okrela, e zawarto kadego folderu ma by otwierana
w nowym oknie. Podczas otwierania folderu moesz przeczy si na przeciwn
opcj sekcji Przegldanie folderw trzymajc wcinity klawisz Ctrl.
Klikanie elementw sekcja Klikanie elementw pozwala wybra jedn z opcji
zwizanych ze sposobem klikania elementu w celu otwarcia tego elementu. Mona
wybra pomidzy jedno- lub dwukrotnym klikniciem. Opcja Pojedyncze kliknicie
bdzie otwiera element (wskazanie zaznaczy) okrela, e elementy w folderach
i na pulpicie mona otwiera za pomoc jednokrotnego ich kliknicia, tak jak
cze na stronie sieci Web. Opcja Dwukrotne kliknicie bdzie otwiera element
(pojedyncze zaznzczy) okrela, e element ma by zaznaczany klikniciem
jednokrotnym, a otwierany dwukrotnym.
309
Jeli zmienie ustawienia opcji na zakadce Oglne i nie jeste zadowolony z nowych
ustawie, kliknij przycisk Przywr domylne, aby przywrci domylne ustawienia folderw systemu Windows.
Zakadka Widok
Zakadka Widok pozwala ustawia wiele opcji decydujcych o tym, w jaki sposb foldery
s wywietlane w systemie Windows XP (rysunek 14.3).
Rysunek 14.3.
Uyj zakadki Widok,
aby zdefiniowa
sposb wywietlania
folderw w systemie
Windows
Opcje folderw
Oglne i Widok : Typy plikom Piki trybu ollline
Widoki folderu
WWok. ktrego uywasz dla lego folderu {laki ik Szczegy kib
m-L
refekil moren zastosowa do wszystkich Folderw.
tHee>uiwizyslkielolde.y|
Ustawienia zaawansowane:
S
PikiifoUery
0 Automatycznie wyszukuj loldeiy sieciowe i drukaiki
D Nie buforuj minratur
D Pokai Panel sterowania w oknie Mj komputer
0 Poka podrczny opis elementw folderw i pulpitu
B Pokaz zaszyfrowane lub skompresowane pliki NTFS w kolorze
Przywr poprzednia okna folderw po zaogowaniu
[-D Ukryj chronione pliki systemu operacyjnego (zalecane)
0 Ukryj rozszerzenie znanych typw pikw
_J Ukryte pliki i foldery
Nie pokazuj ukrytych pikw i Iddefiw
O Pokaz ukryte pliki i foldery
|Pizywrdomyie|
310
-.-.;--_'._-..'.>
--.-. -->
;-:.-?'''-'.-
-;
Szczegowy opis kadej opcji w polu Ustawienia zaawansowane uzyskasz, jeeli klikniesz
prawym przyciskiem myszy opcj i wybierzesz z menu kontekstowego Co to jest?
Typy plikw
311
Wybierz rozszerzenie z listy, a nastpnie kliknij przycisk Zmie, aby zmieni program
uywany do otwierania plikw tego typu. Pojawi si okno Otwieranie za pomoc, w ktrym
moesz wybra program, ktrego chcesz uy do otwierania tego pliku. Dostpne programy
s podzielone na dwie grupy: Zalecane programy i Inne programy. Korzystajc z przycisku
Przegldaj, moesz wskaza programy, ktre nie s zapisane na licie.
Podczas instalowania nowej aplikacji system prosi o wskazanie typw plikw, ktre
maj by skojarzone z t aplikacj. Niektre instalowane programy nie obsuguj tej
funkcji. Std powstaa potrzeba rcznego przypisywania skojarze pomidzy typami
plikw i aplikacjami. Pamitaj jednak, e skojarzenie definiuje jedynie, jaka aplikacja
zostanie uruchomiona podczas adowania pliku danego typu. Nie ma to jednak wpywu
na fakt, czy skojarzona aplikacja potrafi odczytywa plik o danym formacie.
Ostatni przycisk dostpny na zakadce Typy plikw to Zaawansowane. Jego kliknicie
powoduje pojawienie si okna Edytowanie typu pliku, pokazanego na rysunku 14.5.
Rysunek 14.5.
Edytowanie typu pliku
Wave Sound
Zmie ikon...
fikje:
Record
Usu
| Ustaw domyilnj
0 eptwierdi otwarcie po pobraniu
Q awsze pokazuj rozszerzenia
|
OK
II
Mu,
312
"}
313
314
Czcionki
System Windows XP jest wyposaony w tak du ilo czcionek, e moe si okaza, e
nigdy nie bdziesz musia doinstalowy wa nowych. Jeli jednak zajdzie taka konieczno,
Windows XP pozwala w prosty sposb dodawa, usuwa i zarzdza czcionkami. Wybranie
z menu pozycji Czcionki powoduje pojawienie si okna podobnego do pokazanego na
rysunku 14.7.
Rysunek 14.7.
Wybierajc z menu
Zobacz te pozycj
Czcionki, moesz
zarzdza czcionkami
zainstalowanymi
w systemie
SEBI
a Czcionki
gk
fdycia
Widok
Ulubione
0WSIKZ
Narzdzia
Pomoc
^Wyszuka)
E l 31
i'
AjfrM j _ i Czcionkj
4
Arial
Ariat Black
Balang
Century
/iat Narrow
Pogrubiony
Arial Unicode
M5
BookmanOW
Style Pogr...
BookmanOld
Style Pogr...
Courier Now
Garamond
Pogrubony
a)
$3
o\
Arial Bold
o\
Century
Gothic
o)
Century
Gothi...
Courier New
Boki
Courier New
Boldltak
Courier New
Italie
G autami
Georgia
Geotgt Bold
Georgia Bold
ME
Moo5oft5an 5
Modern
Ariat Black
Kursywa
Mangal
Estrangelo
Edessa
O)
g ] Przejd
Arial Narrow
Pogrubio...
Arial Italie
Arial Narrow
BookAntiqua
Pogrublon...
Book AntiqLW
Pogrubiony
BookmanOtd BookmanOd
Style Kursywa
Style
Century
Gothic P...
Oj
Century
GotNcP...
Q\
O]
Q\
si
Garamond
Impact
o)
Monotyp*
MSMK1
o]
Garamond
Kjrsywa
oj
Lathd
T
M5 Outlook
MT Extr
v
>
Kliknij prawym przyciskiem myszy ikon czcionki i wybierz z menu kontekstowego opcj
Waciwoci. Pojawi si okno dialogowe pozwalajce na zarzdzanie wybran czcionk.
Zakadka Oglne zawiera informacj o nazwie i typie czcionki (na przykad TrueType)
oraz podstawowe informacje na temat pliku. Zakadka Podsumowanie zawiera pola,
w ktrych mona wpisa dodatkowe informacje dotyczce czcionki, takie jak kategoria,
sowa kluczowe czy komentarz.
Przycisk Zmie znajdujcy si na zakadce Oglne okna waciwoci czcionki pozwala
zmieni skojarzenie midzy czcionk a aplikacj uywan do uruchamiania tego pliku.
Domyln aplikacj skojarzon z plikami czcionek jest Podgld czcionki Windows. Jeli
posiadasz licencjonowan aplikacj do tworzenia czcionek, moesz skonfigurowa j
jako domylny program do zarzdzania plikami czcionek.
Aby doda czcionk w systemie Windows XP, wybierz z menu Plik/Zainstaluj now
czcionk. Pojawi si okno dialogowe Dodawanie czcionek, za pomoc ktrego moesz
przeglda dostpne dyski i wskaza plik, z ktrego czcionka ma zosta zainstalowana.
W dolnej czci okna znajduje si pole opcji Kopiuj czcionki do folderu Czcionki, ktre
jest domylnie zaznaczone. Jest to dobre rozwizanie uatwiajce zarzdzanie czcionkami,
gdy wszystkie zainstalowane czcionki znajduj si w jednym folderze.
315
Sto Czcionki
P*
W**
Edyc|a
Q wstecz
I *Kme
Narzdzia
Pomoc.
v j j j Przetdz
6 * * * * J i Czcionki
Lista czcionek werfug podobiestw do:
Nazwa
jj ftfi a ] Bojd
O| Arid Unicode M5
^[Microsoft Saos 5erf
aJTrebuchetM5
Oj Arial Black
?! Arial Bold Italie
OJ And Itak
Oj And Narrow
9} Arial Narrow Pogrubiony
O^Contury Gothic
OJCentury Gothc Kursywa
Aiial
Podobiestwo do Arial
Bardzo podobne
Bardzo podobne
Bardzo podobne
Bardzo podobne
Bardzo podobne
Do podobne
Do podobne
Do podobne
Do podobne
Do podobne
Do podobne
Do podobne
v
A
Wskaniki myszy
Pozycja Wskaniki myszy menu Zobacz te okna Wygld i kompozycje jest skrtem do
zakadki Opcje wskanika okna Waciwoci: Mysz uruchamianego przez aplet Mysz znajdujcy si w widoku klasycznym Panelu sterowania (rysunek 14.9).
Mona konfigurowa nastpujce ustawienia na zakadce Opcje wskanika:
Wybierz szybko wskanika dopasowuje odlego, na jak przesuwany jest
wskanik po wykonaniu ruchw mysz lub urzdzeniem wskazujcym. Na przykad
aby przesun wskanik na pocztek ekranu urzdzenie trzeba przesun dalej,
jeli suwak ustawiono w pozycji Wolno, a bliej, jeli ustawiono go w pozycji
Szybko.
Zwiksz precyzj wskanika okrela, czy funkcja sterowania zwikszon
dokadnoci wskanika jest wczona, czy wyczona. Zwikszona dokadno
wskanika zapewnia lepsz kontrol nad jego ruchami, zwaszcza podczas
przesuwania na krtkie odlegoci. Umoliwia te szybsze hamowanie, jeli
wskanik jest przesuwany wolniej lub zatrzymywany.
316
Rysunek 14.9.
Zakadka Opcje
wskanika pozwala
konfigurowa wygld
wskanika myszy
w systemie Windows
Waciwoci: Mysz
Pizyciski \ Wskanki Opcit wskana : jatko .
Ruch
PS:
Widoczno
~-'**'. *
:
U -~
' j '.)*&
Zakadka Przyciski
Zakadka Przyciski, pokazana na rysunku 14.10, pozwala konfigurowa ustawienia przyciskw myszy.
317
Wtciwocl: Mysz
Przyciski WtkarAi Opciewskanfca Kko
Konfiguracia
Szybko
_l
Q W z lunkcic BlokadaKJiktiecia
Umozfcww podwietlanie lub przeciganie bez piz^rzymywania
nacinitego ptzycaku myszy. Aby ustawi, nacinii na kitko pizycisk
myszy Aby zwolni, kliknn ptzycisk myszy ponownie
Zakadka Wskaniki
Za pomoc zakadki Wskaniki moesz definiowa rnego rodzaju wskaniki myszy
w systemie Windows. Najbardziej popularnym wskanikiem myszy jest ikona nieduej
strzaki skierowanej do gry i nieco w lewo. Zauwaye z pewnoci, e wskanik myszy
czsto si zmienia w zalenoci od obiektu, nad ktrym si znajduje, i akcji, ktr mona
wykona lub jest aktualnie wykonywana. Na przykad wskanik myszy ma posta klepsydry, jeli system jest zajty, lub podwjnej strzaki, jeli prbujesz zmieni rozmiar okna.
Pole Dostosuj zawiera list dostpnych wskanikw powizanych z rnymi akcjami
w systemie. Uytkownik moe zmieni wygld wskanika zaznaczajc go, klikajc
318
Zakadka Kko
Zakadka Kko pozwala konfigurowa ustawienia kka myszy, ktre umoliwia przewijanie okien. Mona wybra jedn z dwch dostpnych opcji:
Obrcenie kkiem o jeden skok powoduje przewinicie o nn linii naraz.
Obrcenie kkiem o jeden skok powoduje przewinicie o jeden ekran.
Zakadka Sprzt
Zakadka Sprzt pozwala konfigurowa charakterystyk sprztow myszy. W polu Urzdzenia wywietlana jest nazwa urzdzenia, ktre bdziesz konfigurowa (myszy lub innego
urzdzenia wskazujcego). Wybierz urzdzenie wskazujce z listy, a nastpnie kliknij
przycisk Waciwoci. Pojawi si okno waciwoci urzdzenia. Szczegowy opis konfigurowania urzdze znajdziesz w dalszej czci tego rozdziau.
Rozwizywanie problemw
W menu Rozwizywanie problemw okna Wygld i kompozycje znajduj si dwie pozycje
Ekran i Dwik.
Na rysunku 14.11 pokazano okno Narzdzie do rozwizywania problemw z wywietlaniem
wideo. Trzeba wybra problem, ktry naley rozwiza, a nastpnie odpowiedzie na
seri zwizanych z tym problemem pyta. Po ustaleniu przez system, z jakiego rodzaju
problemem ma do czynienia, zostanie wywietlony zestaw porad, ktre pomog rozwiza problem.
Narzdzie do rozwizywania dziaa dobrze przy rozwizywaniu prostych problemw.
Jednak takie problemy, jak konflikty przerwa czy problemy ze sterownikami, mog
by zbyt trudne do rozwizania. W takiej sytuacji narzdzie proponuje sprawdzenie
witryny Microsoftu lub producenta sprztu.
319
Otrzymuj nastpujcy komunikat: .Problem z wywietlaniem. Ten program nie moe kontynuowa pracy."
Nie mog ustawi rozdzielczoci wideo wikszej niz 640 n 460 z 16 kolorami.
320
Zakadka Gono
Zakadka Gono umoliwia konfigurowanie poziomu gonoci dwiku komputerowego. W sekcji Gono urzdzenia mona za pomoc paska regulowa gono
urzdzenia. Opcja Wycisz pozwala wczy lub wyczy funkcj wyciszania dwiku
w systemie. Jeli pole opcji jest zaznaczone, to dwik systemowy jest wyczony. Zaznaczenie opcji Umie ikon gonoci na pasku zada powoduje wywietlanie w obszarze
powiadomie wskanika umoliwiajcego szybk zmian poziomu gonoci urzdzenia
odtwarzajcego audio. Kliknicie przycisku Zaawansowane powoduje otwarcie okna
Gono gwna, w ktrym mona dostosowa ustawienia rda dwiku systemowego,
takie jak napd pyt CD, urzdzenie MIDI i inne zainstalowane urzdzenia.
W dolnej czci zakadki Gono znajduj si dwa przyciski w sekcji Ustawienia gonikw: Sia gosu gonikw i Zaawansowane. Przycisk Sia gosu gonikw wywouje
okno o tej samej nazwie, za pomoc ktrego mona dostosowa poziom gonoci gonikw podczonych do karty dwikowej. Korzystajc z przycisku Zaawansowane, mona
wybra goniki (na przykad goniki stereo monitora, suchawki stereo itd.), dostosowa
funkcje odtwarzania audio oraz wybra efekty dwikowe, ktre zostan dostosowane
do odtwarzania audio. Wywoywane tym przyciskiem okno Zaawansowane waciwoci
audio podzielone jest na zakadki Goniki i Wydajno. Na zakadce Wydajno dostpne
s nastpujce opcje:
Przyspieszanie sprztowe okrela stopie przyspieszania uywany w miksowaniu
dwiku. Domylnie przyspieszenie jest ustawione na Pene, ktre jest obsugiwane
przez wszystkie sterowniki standardowe. Jeeli wystpuj problemy, a uytkownik
podejrzewa, e ich przyczyn moe by przyspieszanie dwiku, naley uy
najwyszego ustawienia, przy ktrym problemy jeszcze nie wystpuj.
321
Zakadka Dwiki
Zakadka Dwiki pozwala powiza dwiki z okrelonymi wydarzeniami w systemie.
Okno Zdarzenie programu wywietla list zdarze programu, do ktrych mona przypisa
dwiki. Aby przypisa dwik do zdarzenia programu, zaznacz zdarzenie w polu Zdarzenia
programu, a nastpnie wybierz dwik z listy Dwiki. Jeli w polu Dwiki nie ma
wymaganego dwiku, mona klikn przycisk Przegldaj, aby wyszuka pliki dwikowe,
znajdujce si na komputerze.
Pole Schemat dwikowy zawiera list schematw dwikowych, ktrych mona uy
do zmieniania dwikw przypisanych do wielu zdarze programu. Kady schemat skada
si z zestawu zdarze oraz przypisanych im dwikw.
MOESZ utworzy wasny schemat dwikowy samodzielnie, przypisujc dwiki do zdarze, a nastpnie zapisa go, klikajc przycisk Zapisz jako.
Zakadka Audio
Zakadka Audio pozwala wybra urzdzenie domylne wykorzystywane do odtwarzania
dwiku, nagrywania dwiku i odtwarzania muzyki MIDI.
W kadej sekcji znajduje si pole zawierajce list dostpnych urzdze, ktre s zainstalowane w komputerze. Kada sekcja zawiera rwnie przyciski Gono i Zaawansowane. Klinicie przycisku Gono powoduje wywoanie osobnego okna umoliwiajcego regulacj gonoci wybranego urzdzenia. Kliknicie przycisku Zaawansowane
pozwala konfigurowa zaawansowane funkcje wybranego urzdzenia.
Zakadka Gos
Zakadka Glos zawiera ustawienia, ktre kontroluj gono i opcje zaawansowane dla
wybranych urzdze odtwarzajcych lub nagrywajcych gos. Sekcje tej zakadki s analogiczne jak sekcje zakadki Audio.
Zakadka Sprzt
Zakadka Sprzt zawiera list urzdze zainstalowanych w komputerze, ktre mog suy
do nagrywania lub odtwarzania dwikw audio. Aby wywietli lub zmieni ustawienia
dowolnego urzdzenia, naley wybra urzdzenie z listy, a nastpnie klikn przycisk
Waciwoci.
Aplet Mowa
Aplet Mowa pozwala kontrolowa waciwoci gosu, szybko i inne opcje translacji
tekstu na mow. Okno apletu Mowa zawiera tylko jedn zakadk, na ktrej uytkownik
322
Wydajno i konserwacja
Kategoria Wydajno i konserwacja, ktra jest pokazana na rysunku 14.12, pozwala
ustawia niektre opcje zwizane z wydajnoci komputera:
Rysunek 14.12.
Zakadka Wydajno
i konserwacja
umoliwia dostp
do wielu opcji
odpowiedzialnych
za wydajno
komputera
P<
Edycja
Widok
o*-
Jubtone
,t
Narzdzia
,
Pomoc
Wyszukaj
;i ; Foklery
..'
Zobacz tei
W 4d Typypitw
W i Przywdcariie sytemu
PSS
Wybierz zadanie...
F^l Wywietl podstawowe informacte 0 tym k
U Rozwi4zywanie problemw
U
^^
323
324
Rysunek 14.13.
Aplet System
Panelu sterowania
Waciwoci systemu
Przywracanie Jyit
Ofl^ie
Aktuakzacje automatyczne
Nazwa komputera
Sprzt
Zaaw
System:
Microtoft Wndows XP
Proresjtonal
Wers|a2002
Zaiejostiowano dla:
55034-640-0000356-23573
Komputer
Pfocesot Intel Pentium III
B64MHz
256 MB RAM
325
Meneder urzdze
Korzystajc z Menedera urzdze, mona aktualizowa sterowniki (lub oprogramowanie)
urzdze sprztowych, modyfikowa ustawienia sprztu i rozwizywa problemy. Meneder urzdze umoliwia rwnie przygotowanie raportu o zainstalowanych elementach
sprztowych.
ftkrja Kktek
i
:*
BI
a Karty graficzne
*: W Karty sieciowe
* ;> Klawiatury
*
Jf Komputer
Kontrolery dwiku, wideo I gier
$
Kodery-dekodery audk>
Kodery-dekodery wideo
326
Rysunek 14.15.
Dla kadego
zainstalowanego
urzdzenia
sprztowego
lub programowego
mona wywietli
okno waciwoci
Waciwoci
Slecownk
Zasoby
Typ urzdzenia:
Producent:
Intel
Lokafaacia.
Stanurzadzena
To urzdzenie dziaa poprawnie
Jeli masz problemy z tym urzdzeniem, to k\kr przycisk Rozwizywanie
problemw, aby uruchomi narzdzie do rozwizywania problemw
Ilo zakadek okna waciwoci jest zalena od rodzaju urzdzenia, ktre okno opisuje.
Jednak okna waciwoci wikszoci urzdze maj kilka zakadek wsplnych, ktre
zostan opisane w dalszej czci tego rozdziau.
Zakadka Oglne
Zakadka Oglne zawiera podstawowe informacje dotyczce urzdzenia, jak na przykad informacje o producencie sprztu oraz lokalizacji urzdzenia wewntrz komputera
(w przykadzie pokazanym na rysunku 14.15 urzdzenie jest zainstalowane na magistrali PCI 0). Sekcja Stan urzdzenia wywietla aktualny stan wybranego urzdzenia.
Jeli wystpi problem z urzdzeniem, zostanie wywietlony typ problemu i sugerowane
rozwizanie. Widoczny moe by rwnie kod problemu i numer, ktry moe uatwi
rozpoznanie i diagnozowanie problemu podczas rozmowy z centrum pomocy. Kliknicie
przycisku Rozwizywanie problemw pozwala uruchomi Narzdzie do rozwizywania
problemw sprztowych. W dolnej czci zakadki znajduje si lista rozwijana Uycie
urzdzenia, z ktrej naley wybra opcj Uyj tego urzdzenia (wcz) lub Me uywaj
tego urzdzenia (wycz). Dziki temu mona w prosty sposb wyczy urzdzenie,
aby sprawdzi, czy nie powoduje ono konfliktu z innym zainstalowanym urzdzeniem,
lub aby przeczy profil sprztowy (patrz dodatek C).
Zakadka Sterownik
Zakadka Sterownik jest niezwykle wan zakadk kadego urzdzenia, poniewa pozwala
uzyska szczegowe informacje na temat plikw sterownika, aktualizowa zainstalowany
sterownik, przywrci poprzednio zainstalowany sterownik, jeli po zaktualizowaniu sterownika urzdzenie nie dziaa, lub odinstalowa sterownik. Funkcje zakadki Sterownik
s szczegowo opisane w rozdziale 23.
327
Zakadka Zasoby
Zakadka Zasoby, pokazana na rysunku 14.16, pozwala przeglda (i w niektrych przypadkach modyfikowa) zasoby wykorzystywane przez urzdzenie sprztowe. Pod pojciem
zasobw rozumie si adresy wejcia-wyjcia, przerwania oraz ustawienia DMA (z ang. Direct
Memory Access). Ustawienia wikszoci nowoczesnych urzdze, w szczeglnoci urzdze
wykorzystujcych technologi Plug&Play, nie musz by modyfikowane w ten sposb.
Niektre ustawienia nie mog by nawet modyfikowane przez uytkownika. Jednak korzystajc z urzdze starszego typu, uytkownik czsto musi mie moliwo ingerencji w ich
ustawienia, aby ich ustawienia nie kolidoway z ustawieniami innych urzdze komputera.
Rysunek 14.16.
Zasoby
wykorzystywane
przez urzdzenie
sprztowe
Ustawienia
328
Konta uytkownikw
Kategoria Konta uytkownikw zapewnia dostp do listy kont lokalnych uytkownikw
komputera. Moesz zaznaczy konto uytkownika na licie i przeglda waciwoci
tego konta. Szczegowe informacje na temat zarzdzania kontami uytkownikw znajdziesz w rozdziale 15.
329
wyszukaj
Wn<J!PiofMSMl
Popro o pomoc
si t tytti iowpytwem prsy uiycuj Pomocy
@ I
systi
Wybierz zadanie
wftj ym- wmdow* uptutt'
rtMl 2qttdny wet i oJrofltamOwanSe dMt 3
la dostaw
Czy wiesz'
o j apirf< do firmy
330
Rozdzia 15.
Zarzdzanie kontami
uytkownikw
W tym rozdziale:
Tworzenie kont uytkownikw podczas instalowania systemu
Tworzenie kont uytkownikw po zakoczeniu procesu instalacji systemu
Zmiana konfiguracji kont uytkownikw
Wybr sposobu logowania i wylogowywania konta uytkownika
Tworzenie Zasad grupy dla komputera lokalnego
Konfigurowanie ustawie uytkownika
Korzystanie z szablonw administracyjnych
Monitorowanie pracy uytkownikw
Przydzielanie praw uytkownikom
Grupy jako sposb na uproszczenie administrowania i przydzielania uprawnie
do zasobw
Szybkie przeczanie uytkownikw
Korzystanie z usug Zdalna pomoc i Zdalny pulpit
Jak dowiedziae si z rozdziau 3., podczas procesu instalowania systemu operacyjnego
Windows XP administrator moe utworzy do dziesiciu kont uytkownikw. Wystarczy
wpisa nazwy kont. Na tym etapie nie ma moliwoci wybrania typu konta ani przydzielenia hasa. Utworzone w ten sposb konto musi zosta skonfigurowane za pomoc
Panelu sterowania po zakoczeniu procesu instalacji systemu.
Moesz tworzy konta uytkownikw podczas instalacji systemu, a nastpnie je modyfikowa po zakoczeniu procesu instalacji lub uaktualniania systemu do wersji Windows XP. Moesz rwnie tworzy konta uytkownikw i zarzdza nimi podczas pracy
systemu. W tym rozdziale dowiesz si, jak wykonywa obie te czynnoci. Przyjrzymy
si bliej sposobom korzystania z Panelu sterowania w celu tworzenia i modyfikowania
kont uytkownikw w taki sposb, aby mg sprawowa kontrol nad tym, kto korzysta
332
PJik
dycja
Widok
gubione
tyarzdzid
J.
333
Pomoc
wyszuka]
Foldery
Rysunek 15.2.
Okno Konta
uytkownikw pozwala
zarzdza lokalnymi
kontami uytkownikw.
Korzystajc
z dostpnych opcji,
moesz utworzy
nowe konto,
zmieni konto
lub zmieni
sposb logowania
i wylogowywania
uytkownikw
W sekcji Wybierz zadanie kliknij Utwrz nowe konto. Nastpnie bd si kolejno pojawia
okna, w ktrych musisz wpisa informacje dotyczce tworzonych kont. W pierwszym
z tych okien (rysunek 15.3) podaj nazw nowo tworzonego konta.
W tym rozdziale dowiesz si, jak tworzy lokalne konto uytkownika. Jeli Twj komputer
nie jest podczony do sieci, moesz utworzy osobne konto dla kadego uytkownika,
ktry bdzie korzysta z komputera. Jeli jednak Twj komputer j e s t czci grupy
roboczej, moesz utworzy konta, z ktrych bd korzysta inni uytkownicy sieci
podczajc si do udostpnianych przez Ciebie zasobw.
334
Rysunek 15.3.
Wpisz nazw,
ktrej uytkownik
bdzie uywa
podczas logowania si
do komputera;
postaraj si wybra
tak nazw,
ktr uytkownikowi
atwo zapamita
BEK
** Konta uytkownikw
^ S t r o n a gwna
W sytuacji gdy Twj komputer jest czci domeny, administrator utworzy dla Ciebie
osobne konto w domenie, ktre jest zapisane w kontrolerze domeny. Kontrolerem
domeny moe by serwer Windows NT 4.0 lub serwer Windows 2000, ktry jest czci
Active Directory. Konta uytkownikw w domenie pozwalaj na dostp do zasobw
w caej domenie (lub wielu domenach, jeli s one czci Active Directory). Nawet
jeli Twj komputer jest czci domeny, moesz tworzy lokalne konta uytkownikw.
Lokalne konta uytkownikw pozwalaj na dostp do lokalnych zasobw, nie pozwalaj
natomiast korzysta z zasobw sieciowych.
Domylnie Windows XP wywietla po uruchomieniu ekran powitalny. Ekran powitalny
systemu Windows XP zawiera list uytkownikw oraz obrazki powizane z ich kontami;
uytkownicy klikaj nazw konta, aby zaogowa si do systemu. W dalszej czci tego
rozdziau dowiesz si, e nazwa konta wywietlana jest rwnie w menu Start.
Wybierz nazw, ktr uytkownikowi bdzie atwo zapamita, a nastpnie kliknij przycisk
Dalej. Pojawi si okno Wybieranie typu konta.
W Windows XP dostpne s nastpujce typy kont:
Administrator komputera konto tego typu daje uytkownikowi takie same prawa,
jakie ma konto lokalnego Administratora. Uytkownik, ktrego konto jest typu
Administrator komputera, posiada wikszo uprawnie do zarzdzania komputerem,
takich jak dodawanie nowych uytkownikw, instalowanie nowych aplikacji,
zmiana Rejestru systemowego, uprawnienia do plikw tworzonych przez innych
uytkownikw komputera. W systemie powinno istnie co najmniej jedno konto
tego typu pozwalajce na zarzdzanie komputerem bez koniecznoci logowania
si na wbudowane konto Administrator.
Upewnij si, e haso do konta Administrator jest przechowywane w bezpiecznym miejscu,
a uytkownicy, ktrych konta s typu Administrator komputera, korzystaj z wasnych
kont do zarzdzania systemem. W przeciwnym razie trudno bdzie doj, kto i jakie
zmiany wprowadzi w systemie.
335
Administrator
komputera
Ograniczone
Tak
Tak
Nie
Nie
Tak
Nie
Tak
Nie
Tak
Nie
Tak
Nie
Tak
Tak
Tak
Tak
Zaznacz odpowiedni opcj i kliknij przycisk Utwrz konto znajdujcy si w dolnej czci
okna Wybieranie typu konta. Wanie zakoczye proces tworzenia nowego konta uytkownika. Musisz jednak ustawi odpowiednie zabezpieczenia, zanim uytkownik zacznie
korzysta z nowego konta.
Zmie nazw
W poprzednim przykadzie utworzylimy konto uytkownika o nazwie pkd. Pkd s
to inicjay uytkownika, ktry bdzie korzysta z konta. W duych firmach nazwy kont
336
Rysunek 15.4.
Okno zmiany konta
uytkownika pozwala
w prosty sposb
konfigurowa konto
I zr**mr konto
Z pozoru wydaje si, e rwnie prosto jak zmieni nazw konta mona utworzy nowe
konto z inn nazw. Ot podczas tworzenia konta uytkownika system generuje
powizany z nim identyfikator bezpieczestwa (z ang. security identifier). System korzysta
z identyfikatora podczas wyszukiwania plikw, ktrych wacicielem jest dany uytkownik,
oraz do przyznawania praw dostpu do plikw, folderw, drukarek i innych zasobw.
Jeli utworzysz nowe konto dla biecego uytkownika, to nie bdzie on ju mia dostpu
do plikw i folderw tworzonych wczeniej. Zmiana nazwy konta pozwala unikn takich
problemw.
^>01ygf!no>l t
Wybierz opcj Utwrz haso w oknie Co chcesz zmieni w koncie uytkownika pkd?,
aby przypisa haso do konta uytkownika. Pojawi si okno, w ktrym moesz wpisa
nowe haso (jeli aktualnie nie ma przypisanego hasa) lub zmieni istniejce haso. W tym
przykadzie konto uytkownika pkd zostao utworzone podczas instalacji systemu, dlatego
haso jest pustym cigiem znakw. Wpisz nowe haso w oknie Utwrz haso dla konta
uytkownika pkd (rysunek 15.5). Jeli haso uytkownika jest pustym cigiem znakw,
uytkownik moe logowa si do systemu przez wpisanie nazwy uytkownika i nacinicie klawisza Enter lub wybranie nazwy uytkownika na ekranie powitalnym.
Windows XP podobnie jak wikszo aplikacji prosi o dwukrotne podanie nowego
hasa, poniewa wpisywane znaki nie s wywietlane na ekranie. Po dwukrotnym wpisaniu
hasa przejd do pola Wpisz wyraz lub fraz, ktre maj by uywane jako wskazwka
337
Tworzysz haso dla pkd. Jeli to zrobisz, pkd utraci wszystkie szyfrowane pliki EFS,
certyfikaty osobiste j zapisane hasa do witryn sieci Web lub zasobw sieciowych.
Aby w przyszoci un*na. utraty danych, popro uzykownfca pkd o spgtzadzome dyskietki
resetowarna hasa.
15
)e haso zawiera due toery, musz one by wpisywane tak samo za kadym razem.
Wpisz wyraz lub fraz, ktre ma) byc" uywane jako w f j j u j j w t a
ht
338
(j
?. adania pokrewne
luczmUn) tnoM hatarr*
sieciowymi
Zapobiegaj japommarwj hasa
ZhiKt mcie koritcj
Utwr; nowe konto
W*;.: i-i UfannacJI
j j i Usuwanie wlasnogo konta
.jfc Pt ze^czanie uytkownikw
:,,-, ljjvwante usrugl ,NET
i** Paswwt
Administrator
komputera
339
Usuwanie hasa
Jeli utworzye haso do swojego konta, na licie zada zwizanych z kontem uytkownika pojawia si nowa pozycja Usu moje haso. Usunicie hasa jest dobrym rozwizaniem jedynie wtedy, gdy jest to komputer domowy i obawiasz si, e Twoje dzieci,
ktre rwnie go uywaj, nie poradz sobie z zapamitaniem hasa. W takiej sytuacji
moesz usun haso za pomoc apletu Konta uytkownikw.
Aby usun haso do konta uytkownika, zaoguj si na konto typu Administrator komputera
i uruchom Panel sterowania/Konta uytkownikw. Wybierz konto, do ktrego chcesz usun haso, a nastpnie wybierz Usu haso z listy zada okna Co chcesz zmieni w koncie
uytkownika [nazwajuytkownika]?. Pojawi si ostrzeenie (rysunek 15.7) informujce
o konsekwencjach usunicia hasa.
Jeli jeste pewien swojej decyzji, kliknij przycisk Usu haso.
340
Rysunek 15.7.
Okno Konta
uytkownikw ostrzega
o konsekwencjach
zwizanych
z usuniciem hasa
do konta uytkownika.
Kliknij przycisk
Usu haso,
jeli jeste pewien
swojej decyzji
krmputera
Chronione hasem
Moliwe jest pobranie obrazw z witryn sieci Web, z kamery wideo lub ze skanera
(patrz rozdzia 30.). Moliwe jest nawet umieszczenie zdjcia uytkownika obok nazwy
konta na ekranie powitalnym.
Aby zmieni obraz zwizany z kontem uytkownika, wybierz opcj Zmie konto w oknie
Konta uytkownikw. Wybierz konto uytkownika, ktremu chcesz przypisa nowy obraz
przez dwukrotne kliknicie jego nazwy. Wybierz opcj Zmie obraz w oknie Co chcesz
zmieni w koncie uytkownika [nazwa_uytkownika)'?.
Rysunek 15.8 przedstawia okno Wybierz nowy obraz dla konta uytkownika pkd.
Rysunek 15.8.
Moesz wybra jeden
z obrazw dostpnych
w systemie,
pobra obraz
z sieci Web lub uy
wasnego zdjcia
w formacie cyfrowym
* Knntri uytkownikw
83 Strona gwna
pkd
Wybrany obraz bdzie wywietlany na krani.pow<ajrr/ifi.
WK.t-ei informacji
^j U/wanie wasnego obrazu
Moesz klikn cze Przegldaj w poszukiwaniu innych obrazw, jeli chcesz wybra
inny obraz ni domylne obrazy systemu Windows XP. Moesz rwnie za pomoc paska
przewijania przeglda wszystkie obrazy dostpne w systemie. Obrazy, ktre chcesz przypisa do konta uytkownika, mog by w nastpujcych formatach:
341
Okno przegldania
pozwala wyszukiwa
obrazy w komputerze
j? x l
Otwieranie
Ot"
Siukajw:
dokumenty
caai
Zoo
[3-
Pokbtnlciv 17 09
2000
Urodriny
PriyWadowe ot>rv
ft>v<5n
342
Rysunek 15.10.
Jeli usuwasz
konto uytkownika,
nie musisz usuwa
zwizanych z nim
plikw
343
Opis
Szablony administracyjne
Przekierowanie folderu
Ustawienia oprogramowania
Ustawienia zabezpiecze
344
L urn
Zasady grupy
Ek
ftkcja
widok
Pomoc
llDskrypty (uruchamane/...
^Ustawienia zabezpiecze
Rysunek 15.11. Moesz zmienia zasady dla komputera lokalnego i uytkownikw za pomoc
przystawki Zasady grupy
Moesz rwnie wpisa polecenie gpedit.msc w oknie programu Wiersz polecenia.
Pliki zawierajce zasady grupy zapisane s w katalogu %systemroot%\System32\
GroupPolicy.
345
im Zasady grupy
Pk
kcla
Widok
Pomoc
if
igZasady Komputer lokalny
Nazwa
j j | Konfigurac)a komputera
8 Zasady konta
Zasady blokowania hasa I konta
+ _J Ustawienia oprogramowania
Zasady Inspekcji praw uytkownikw i opcfi zabezp..
13 Zasady lokalne
- _J Ustawienia systemu Windows
I Zasady kluczy pubtcznych
&] Skrypty Uruchamianie/zamykanie)
_J Zasady ogr aniczen oprogramo...
3& Zasady zabezpiecze IP w Ko... Administracja zabezpieczeniami protokou interneto
:+l Cj Szablony administracyjne
j)J3 Konfiguracja uytkownika
,+*. LJ Ustawienia oprogramowania
+- Ci Ustawienia systemu Windows
+:- Cj Szablony administracyjne
346
347
IE
* ! parmtanych hase
W ten sam sposb moesz zmienia inne ustawienia Zasad hase\ klikajc dwukrotnie
lewym przyciskiem myszy opcj w prawym panelu okna MMC, co spowoduje pojawienie
si oka dialogowego, w ktrym moesz ustawi odpowiedni warto wybranej opcji.
348
349
Nazwa
jjj Skrypty (logowanie/wylogowy..
JUstawtoma zabezpiecze
^konserwacja programu Intern,.
j j Skypty flogowanie/wylogowywanre)
* J Ustawienia zabezpiecze
+ -JjJ Konserwacja programu Internet Explorer
* _J Szablony admnistracyjne
Rozszerzony ^ Standardowy j
Korzystanie z szablonw
administracyjnych
Szablony administracyjne dla Zasad grupy zawieraj wszystkie informacje o zasadach
oparte na rejestrze. W folderze Szablony administracyjne dostpne s nastpujce funkcje:
Skadniki systemu Windows pozwala definiowa ustawienia skadnikw
systemu operacyjnego.
Menu Start i pasek zada zawiera ustawienia zezwalajce na dodawanie,
usuwanie lub wyczanie elementw z menu Start, paska zada i obszaru
powiadomie. Moesz na przykad usun cze do witryny Windows Update,
ikon folderu Moje dokumenty, Pomocnika wyszukiwania, menu Pomoc, menu
Uruchom itd.
Pulpit zawiera ustawienia suce do zarzdzania zachowaniem pulpitu
uytkownika oraz decydujce o tym, ktre domylne ikony s wywietlane na
pulpicie.
Panel sterowania zawiera ustawienia zezwalajce na konfiguracj Panelu
sterowania, w tym elementy wywietlane i niewywietlane. Korzystajc z tego
szablonu, moesz wymusi, aby Panel sterowania by zawsze wywietlany
z widokiem klasycznym, a nie widokiem kategorii.
Foldery udostpnione zarzdza konfiguracj i zachowaniem folderw
udostpnianych.
350
BPSl
dycja
Widok
gubione
Q -
.f
Narzdzia
Pomoc.
J.. Wyszukaj
Foldery
V |) Przejd
r-1
E T PaoeU.ero.ania
i
Zobacz te
@|
Wybierz kategori
" ^ { wijl.i.!.ti.cin..i.>. |>-
;J
I
3
351
-*J 1
^ Windowi Usdate
Jj Pom^ 1 obsuga techniczna
0 Inne opc(ft Panelu
sterowania
(opcje
^ oudm
J Wydajnej i konserwacja
Rysunek 15.16.
IV oknie Ustawienia
zabezpiecze lokalnych
moesz wybra
kategori Zasady
inspekcji
Akcia
Widok
Pomoc
^ Ustawienia zabezpiecze
- CS Zasady konta
9 CJ Zasady hase
+ Q3 Zasady blokady konta
- CJ Zasady lokalne
C9 Zasady inspekcji
i*] i_3 Przypisyvsianie praw u
+ CS Opce zabeipieczen
+ ZJ Zasady kluczy puMcznych
CJ Zasady ogranicze oprogrj
+ ^ Zasady zabezpiecze IP IM
Brak inspekcji
Brak inspekcji
Brak inspekcji
Brak Inspekcji
Brak inspekcji
Brak inspekcji
Brak inspekcji
Brak inspekcji
Brak inspekcji
352
Rysunek 15.17.
Okno dialogowe
pozwala zaimplementowa
inspekcj wybranej
kategorii zdarze
353
354
Akcja
'
Wjdok
+
.+
+
<
-;X
Lt] Q^ Ef
Pomoc.
Zasady
I^AnaRzowanie programw
j()Blokowanie stron w pamici
I^Dodawanw stacji roboczych do domeny
_S Zasady lokalne
^Dopasowywanie przydziaw pamici da procesu
J3 Zasady Inspekcji
^Dziaanie jako element systemu operacyjnego
i*j C3 Przypisywanie praw uytkowrika
^Generowanie zdarze inspekcji zabezpiecze
^ '"^ Opcje zabezpiecze
^Logowanie lokalne
CJ Zasady Wuczy publicznych
^Logowanie w trybie usugi
LJ Zasady ogranicze oprogramowania
j j j , Zasady zabezpiecze IP w Komputer lokal iSQLogowarie w trybie wsadowym
L^Sfl adowanie i usuwanie sterownkw urzdze
^Modyfikowanie zmiennych rodowiskowych systemu
&] Odmawiaj logowania za pomoc usug terminalowych
i^Odmowa dostpu do tego komputera z sieci
USJ] Odmowo logowania lokalnego
1*) Odmowa logowania w trybie usugi
5J3 Odmowa logowania w trybie wsadowym
^Odtwarzanie plikw 1 katalogw
|jg Pomijanie sprawdzania przebiegu
!
i5J() Profilowanie pojedynczego procesu
jj$]QProfilowanie wydajnoci systemu
iji]QPT2ejmowanie wasnoci plikw lub innych obiektw
>
j Ustawienie zabezpiecze
Administratorzy
.i
5UPPORT_388945aO
SUPPORT_388915aO, Go
Administratorzy,Operatorzy kopi...
Wszyscy, Admirtstratorzy.Uzytko.,.
Administratorzy,Uytkownicy zaa...
Administratorzy
Administratorzy
355
356
Rysunek 15.19.
Aplet Zarzdzanie
komputerem
pozwala zarzdza
grupami uytkownikw
_J Uytkownicy
Wybieranie; Uytkownicy
P?fxJ
| l i p y obiektw... ]
Zlojlokaizacp:
Aiixi<p
1 lokafcacje... |
[Zaawansowane. . J
[~ Amin
357
Jeli znasz nazw uytkownika lub grupy, ktr chcesz doda do grupy Operatorw kopii
zapasowych, wpisz j w polu Wprowad nazwy obiektw do wybrania. Jeli jednak lista
uytkownikw, ktrych chcesz doda do grupy, jest bardzo duga, jest lepszy sposb ni
wpisywanie kolejno ich nazw. Kliknij przycisk Zaawansowane, co spowoduje rozwinicie
dodatkowej sekcji okna zawierajcej list uytkownikw w systemie, ktrych nazwy mona
doda do biecej grupy (rysunek 15.21).
Rysunek 15.21.
Kliknicie przycisku
Zaawansowane
powoduje rozwinicie
dodatkowej sekcji
okna Wybieranie:
Uytkownicy
i Zwyke kweiendy
Nazwa |BDN|
fi! GRUPA TWRCW
tf!
INTERAKTYWNA
G3 LOGOWANIE ANONIM
II
Pomocnik
SIEC
SUPPORTJ8895aO
SYSTEM
TWORCA-WASOCIEL
USUGA
USUGA LOKALNA
Innym sposobem dodawania uytkownikw do grup jest wybranie grupy w prawym panelu
358
Rysunek 15.22.
Czonkowie grupy
s widoczni
w oknie waciwoci
po dodaniu ich
do grupy
Rysunek 15.23.
W oknie dialogowym
moesz wpisa
nazw i opis
nowo tworzonej grupy
oraz doda do niej
uytkownikw
Opir
0_piS;
Czonkowie:
* - . ' . - - -t{
W oknie Nowa grupa moesz wpisa nazw i opis grupy. Zastosuj metod opisan w poprzednim punkcie, aby doda uytkownikw do grupy.
359
Szybkie przeczanie uytkownikw to funkcja systemu Windows XP, ktra dziaa jedynie
na komputerach, ktre nie nale do domeny. Aby uy szybkiego przeczania uytkownikw na komputerze, ktry nie naley do domeny (pod warunkiem, e administrator komputera uaktywni funkcj Szybkie przeczanie uytkownikw), wykonaj nastpujce kroki:
1. Wybierz z menu Start/Wyloguj.
2. Jeli funkcja Szybkie przeczanie uytkownikw jest aktywna, pojawi si przycisk
Przecz uytkownika. Kliknij ten przycisk.
3. Wywietlona zostanie lista lokalnych kont uytkownikw. Wybierz konto, na ktre
chcesz si zaogowa.
4. Kiedy skoczysz prac na drugim koncie, wybierz z menu Start/Wyloguj, a nastpnie
wybierz konto, na ktre bye wczeniej zalogowany, aby do niego powrci.
Moliwe jest korzystanie z kilku sesji jednoczenie. Podczas korzystania z konta jednego
uytkownika pozostae sesje s zawieszone. Po powrocie do zawieszonej sesji uruchomione w niej programy nadal dziaaj.
Funkcja Szybkie przeczanie uytkownikw moe by bardzo uyteczna w firmie, w ktrej
uytkownicy pracujcy na rnych zmianach a korzystaj z tego samego komputera.
Pozwala im to pozostawia uruchomione programy i uruchomi kolejn sesj dla
uytkownika pracujcego na nastpnej zmianie.
360
Rysunek 15.24.
Za pomoc
zakadki Zdalny okna
Waciwoci systemu
moesz aktywowa
usug Pulpit zdalny
Ogotte
Nazwa komputera
Sprzt
Zaawansowane
Przywiacame systemu
Aktualizacje automatyczne
Zdalny
g1X Wybierz sposoby uytkowania tego komputera z innej
Pomoc zdalna
0 Zezwalaj na wysyanie zapioszen omocy zdalnei z tego komputera
Dowiedz si wicej o Pomocy zdahe
[ Zaawansowane
Pulpit zdafcy
t.ac?enjejMC_z
Parna nazwa komputeia:
alex-xp
Dowiedz sie wicej o Putotcie zdalnym.
Wybierz uytkownikw zdalnych
361
Jeli chcesz okresowo zablokowa korzystanie z usugi Pulpit zdalny, nie musisz usuwa
z listy uytkownikw, ktrzy maj prawo korzystania z tej usugi. Wystarczy, e usuniesz
zaznaczenie opcji Zezwalaj uytkownikom na zdalne czenie si z tym komputerem.
Aby ponownie uaktywni usug, ponownie zaznacz opcj, a lista kont uytkownikw,
ktrzy mog korzysta z tej usugi, pozostanie niezmieniona.
System Windows XP umoliwia korzystanie z usugi Pulpit zdalny przy poczeniu przez
sie Web, ale nie jest to usuga, ktra zapewnia odpowiedni poziom bezpieczestwa
przy tego rodzaju poczeniu. Jeli nie masz moliwoci korzystania z wirtualnej sieci
prywatnej (VPN), to nie powiniene korzysta z tej usugi przez sie Web. Lepszym
rozwizaniem w takiej sytuacji bdzie wykorzystanie poczenia telefonicznego. Wicej
informacji na ten temat znajdziesz w Centrum pomocy i obsugi technicznej systemu
Windows XP.
362
Wyszukaj
Ustaw opcjf wyszukiwa
* Dodaj do Jubtonych
O Popro przyjaciela o pomoc
D Skorzystaj z pomocy firmy Microsoft
Przejd do forum wfrryny stert Weti Whdows
Aj Zmjewdok
,__ Cruu|...
Pomoc zdalna
Popro zaufan osob o pomoc. Za pomoc poczenia nternetowego kady kto ma komputer z
systemem Windows XP moe z Tob. rozmawia, oglda ekran tego komputera i za Twoja, zgod
pracowa na tym komputerze.
Zobacz t u
O Pomoc techniczna - informacje
Informacte o moim komputerze
Zaawansowane informacje o system*
Narzdzie konfrgurecji systemu
Rysunek 15.25. Musisz wysa Prob o pomoc, aby uzyska pomoc od zaufanej osoby
6. Kiedy zaufana osoba otrzyma Twoj prob o pomoc i dwukrotnie kliknie lewym
przyciskiem myszy zacznik, zostanie poproszona o pomoc. Moecie wymienia
informacje midzy sob, podczas sesji pomocy. Jeli umoliwie korzystanie
z usugi Pulpit zdalny, to osoba, ktra udziela Ci pomocy, bdzie moga przej
kontrol nad Twoim komputerem, aby Ci pomc. W tym samym czasie Ty rwnie
moesz korzysta z klawiatury i myszy.
7. Okrel czas, przez ktry to zaproszenie pozostanie otwarte, oraz wpisz haso,
ktrego adresat proby o pomoc bdzie musia uy do czenia si z Twoim
komputerem (rysunek 15.26).
8. Adresat otrzyma wiadomo e-mail zawierajc prob o pomoc. Wiadomo
zawiera rwnie ostrzeenie o ryzyku zwizanym z otwieraniem zacznikw
otrzymanych od nieznajomych, jak pokazano na rysunku 15.27.
9. Aby udzieli pomocy uytkownikowi, ktry przysa prob o pomoc, naley
otworzy zacznik i klikn przycisk Tak, a nastpnie wpisa haso, jeli jest
wymagane.
Po zaakceptowaniu proby o pomoc adresat wiadomoci moe poczy si zdalnie z komputerem uytkownika, ktry prosi o pomoc, i wywietli na ekranie wasnego komputera
zawarto ekranu komputera zdalnego.
Wstecz -
jS
CJ
I o d
*s
:'.VUublone
*) Historia
[ r ^ j Eoma: techniczna
/) Opcje
ZJokallzulwSpisietreci
Popro przyjaciela o pomoc
Aby zmniejszy ryzyko, Ze kto podstpnie uzyska dostp do tego komputera, moesz ograniczy czas
na zaakceptowanie zaproszenia Pomocy zdalne) przez adresata. Okrel czas, przez ktry to
zaproszenie pozostanie otwarte.
Dl
NCj
godz. vi
Potwierd haso:
Rysunek 15.26. Moesz okreli czas, przez ktry zaproszenie pozostanie otwarte,
oraz utworzy haso, ktrego adresat bdzie musia uy do czenia si z komputerem
Rysunek 15.27.
Adresat otrzymuje
wiadomo e-mail
zawierajc prob
o pomoc
Edycja
Odpowiedz
od:
Data:
Do;
Temab
Widok
iarzeS2ia
Wiadomo
Pomoc.
i
Drukuj
Usu
<ii
Poprredma
Nastpna
t.w.ogletree
29 sierpnia 2001
two@twolnc com
v o u H A V E
"ECEWED A REMOTE ASSISTANCEINVITATION FROM: Yoko Ono
, re8uddy.MsRclncldenli1002 bye;
Yoks Oft* wculi IiVe yoursistmc*. A penccil meisat may bt ttKluded belew
Yu;in e*sdy pfffi-.de n t c ; e i r c i n yow cotnputw by roScwicc the initruznctu
CiUtlCtL
Accipt tc^itaticns o d y ircra p*cple yw kncw ind ntst.
c-nuil meuff cm conuic \inii or ccher haimful itnchmenls
" Sefore opfliiif attschmeat, revie\v th iKurity prf;autions ind mfarmttum si
363
364
Rozdzia 16.
Monitorowanie systemu
z wykorzystaniem narzdzia
Podgld zdarze
W tym rozdziale:
Pierwszy rzut oka na Podgld zdarze
Konfigurowanie waciwoci dziennikw zdarze
Archiwizowanie plikw dziennikw i usuwanie zdarze
Zatrzymywanie pracy komputera przy zapenieniu dziennika zabezpiecze
Podgld zdarze to narzdzie pozwalajce monitorowa zdarzenia zapisywane przez
Windows XP i inne aplikacje oraz analizowa dziaania uytkownikw, aplikacji oraz
samego systemu operacyjnego Windows XP. System Windows XP zapisuje zdarzenia
w dziennikach z podziaem na trzy kategorie:
Rekordy inspekcji zabezpiecze.
Rekordy bdw systemu.
Rekordy bdw aplikacji.
0 ile system Windows XP zapisuje tylko trzy rodzaje zdarze w systemie, serwer systemu
Windows (jak na przykad kontroler domeny) potrafi zapisywa wiksz ilo kategorii.
Wicej informacji na temat Active Directory i kontrolerw domeny znajdziesz w dodatku B,
ktry szczegowo opisuje protok LDAP (z ang. Lightweight Directory Access Protocol)
oraz Active Directory. Jeli chcesz si dowiedzie wicej na temat logowania si do
domeny, ktra jest czci drzewa Active Directory, zajrzyj do rozdziau 26. Szczegowe
informacje dotyczce monitorowania dziaania oprogramowania i urzdze sprztowych
z wykorzystaniem Monitora systemu znajdziesz w rozdziale 22.
Pamitaj, e nie wszystkie zdarzenia s domylnie zapisywane przez system. Musisz
aktywowa przystawk Zasady grupy za pomoc konsoli zarzdzania firmy Microsoft.
Poniewa to aplikacja decyduje o tym, jakie zdarzenia s zapisywane w dzienniku zdarze
aplikacji, wybr zdarze jest zaleny od twrcy aplikacji. Windows XP zapisuje zdarzenia
systemowe w dzienniku systemu. Dziennik zabezpiecze zawiera rekordy inspekcji zabezpiecze.
366
) Wstecz &% - ; JT
y ' Wyszukaj
Foldery
Q- Wydtnof i konrw4cla
* IVywracanie systemu
Wybierz zadanie.
Kliknij ikon apletu Narzdzia administracyjne znajdujc si w sekcji lub wybierz ikon
Panelu sterowania, aby przej do folderu Narzdzia administracyjne. Folder ten zawiera
skrty to narzdzi administracyjnych systemu, takich jak Zasady zabezpiecze lokalnych
(pozwala wywietla i modyfikowa zasady zabezpiecze lokalnych, takie jak prawa
uytkownikw i zasady inspekcji) lub Wydajno (wywietla wykresy wydajnoci systemu
i pozwala konfigurowa dzienniki danych i alerty). Dwukrotnie kliknij ikon apletu Podgld zdarze pojawi si okno Podgldu zdarze (rysunek 16.2).
Jeli nie korzystae wczeniej z apletu Zasady zabezpiecze lokalnych, wwczas nie
wszystkie ikony pokazane na rysunku 16.2 bd widoczne. W takiej sytuacji przeczytaj
rozdzia 15. i dowiedz si, jak uruchomi zabezpieczenia lokalne, a wtedy pojawi si
wszystkie ikony widoczne na rysunku 16.2.
367
U Podgld ?dar?ei
fk
fikcja
ftfcjok
Pomoc
]ij] Aplikacja
Zabeztfeczenia
W System
Dziennk
[*i| Zabezpieczenia
System
Dzienr*
Dzienr*
64,0 KB
64,0 KB
64,0 KB
Typy zdarze
Aby pozna typy zdarze zapisywanych w dziennikach zdarze, otwrz jeden z dziennikw i przyjrzyj si zawartoci prawego panelu okna Podgldu zdarze. Aby przegldanie zawartoci dziennika byo atwiejsze, kolumna Typ zawiera, oprcz opisu typu
zdarzenia, rwnie ikon powizan z tym typem zdarzenia. Nastpujce typy zdarze
s zapisywane w dziennikach:
Bd zdarzenia tego typu s niezwykle istotne, s oznaczone ikon czerwonego
koa ze znakiem x. Pojawienie si zdarzenia tego typu oznacza, e w systemie
wystpio wane zdarzenie (takie jak utrata danych lub bd dziaania urzdzenia
sprztowego). Przegldaj regularnie zdarzenia tego typu we wszystkich kategoriach.
Ostrzeenie zdarzenia tego typu s oznaczone tym trjktem ze znakiem
wykrzyknika w rodku i opisuj zdarzenia, ktre s znaczce dla systemu, ale nie
na tyle, aby wygenerowa zdarzenie typu bd. Na przykad ostrzeenie pojawia
si w dzienniku systemowym, gdy koczy si wolne miejsc na dysku twardym.
Pojawienie si ostrzeenia w dzienniku systemowym pozwala na kontynuowanie
pracy w systemie.
Informacje zdarzenie tego typu jest oznaczone ikon chmurki zawierajcej
wewntrz liter i, pojawia si w systemie, kiedy wystpi zdarzenie, o ktrym
uytkownik powinien zosta poinformowany. Jeli uruchamiana jest aplikacja
lub usuga, w systemie pojawia si seria zdarze typu informacja zapisywana
w dzienniku zdarze aplikacji. Jeli pojawiaj si bdy w pracy systemu, warto
przejrze dzienniki zdarze i sprawdzi, czy pojawiy si wszystkie zdarzenia typu
informacja, a co za tym idzie, czy uruchomione zostay poprawnie potrzebne usugi.
Inspekcja sukcesw zdarzenie tego typu jest oznaczone ikon klucza i pojawia
si w dzienniku zabezpiecze tylko wtedy, jeli uruchomiona zostaa usuga
368
Dziennik zdarze
Domylnie Podgld zdarze wywietla kady rekord opisujcy zdarzenie w osobnej linii.
Rekordy s uporzdkowane chronologicznie, a najnowsze zdarzenia wywietlane s na
samej grze widoku.
W prawym panelu okna widoczna jest jedynie ograniczona ilo informacji. Aby zobaczy
szczegowe informacje zwizane z konkretnym zdarzeniem, dwukrotnie kliknij rekord
odpowiadajcy zdarzeniu w prawym panelu okna. Pojawi si okno Waciwoci: Zdarzenie
zawierajce szczegowe informacje na temat zdarzenia.
369
370
Rysunek 16.3.
Jeli wybierzesz
opcj Aplikacja
w lewym panelu
okna Podgld zdarze,
w prawym panelu
wywietlona zostanie
lista zdarze tego typu
B Podgld zdarze
Ek
akcja
Wdok
Pomoc
* * EliE (? H d.
j t j Podgld zdarze (lokalnie)
l|j|Apt<ac|a
RJ Zabezpieczenia
Aplikaca
167 zdareeiS
Typ
IData
Cjp informacje
:
4>Informacle
C^) informacje
(tjjj System
^ Ostrzeenie
^Informacje
/ ^ Ostrzeenia
^6qd
^P Informacje
2002-06-13
2002-06-13
2002-06-13
2002-06-13
2002-06-13
2002-06-13
2002-06-13
2002-06-13
2002-06-13
2002-06-13
Godzia
15:00:35
15:00:35
15:00:35
15:00:30
15:00:30
15:00:20
10:41:45
09:57:32
01:57:32
01:06:39
i rdo
LoadPerf
LoadPerf
LoadPerf
Mkrosoft Fax
Mkrosoft Fax
LoadPerf
Userenv
AutoEnrofcnent
AutoEnrofcnent
Cl
| Kategoria A
Brak
Brak
Brak
Inicjowa..
lnicjowa..
Brak
Brak
Brak
Brak
Usuga C i v ,
W prawym panelu wywietlane s zdarzenia typu Bd, Ostrzeenie i Informacje. Niektre kolumny prawego panelu nie s widoczne, poniewa znalazy si poza rozmiarem
okna (moesz powikszy okno Pogldu zdarze lub korzysta z paskw przewijania
do przegldania zawartoci niewidocznych kolumn).
Aby zobaczy szczegowe informacje na temat zdarzenia, dwukrotnie kliknij rekord na
licie (lub kliknij prawym przyciskiem myszy i wybierz z menu kontekstowego opcj
Waciwoci). Rysunek 16.4 przedstawia okno waciwoci przykadowego zdarzenia typu
Aplikacja.
Rysunek 16.4.
Dwukrotnie kliknij
rekord zdarzenia
na licie zdarze,
aby wywietli okno
Waciwoci:
Zdarzenie zawierajce
szczegowy
opis zdarzenia
AlaciwDci
Zdarzenie
:
ata:
Sodzna:
\ yp
1500:35
Motmacje
Ziooo:
Kitegaia:
LoadPer
Brak
Identyjikaloi
zdarzenia:
1001
Za pomoc przyciskw
ze strzakami moesz
przeglda szczegy
kolejnych zdarze w widoku
1 Uytkownik Brak
i
KoHCUtet:
ALTCOOO
08
OB 00
Niektre zdarzenia mog generowa kilka rekordw. Aby przeglda szczegy kolejnych
zdarze w widoku, skorzystaj z przyciskw ze strzakami znajdujcych si w oknie waciwoci. W polu Opis znajduje si cze do adresu URL na witrynie Microsoftu.
Jeli chcesz zamkn okno waciwoci, kliknij przycisk OK lub Anuluj.
371
Dziennik zabezpiecze
Jeli bezpieczestwo danych jest dla Ciebie bardzo istotn kwesti, to dziennik zabezpiecze bdzie dla ciebie najwaniejszym z dziennikw. Jeli korzystasz z komputera
w domu, bardziej dla rozrywki ni pracy, to prawdopodobnie nie bdzie Ci szczeglnie
interesowao, kto loguje si do Twojego komputera. W przeciwnym wypadku powiniene
zadba o aktywowanie zabezpiecze i monitorowania zasobw, do ktrych dostp moesz
nastpnie ledzi za pomoc Podgldu zdarze.
Rysunek 16.5 przedstawia okno Podgldu zdarze z wybran kategori Zabezpieczenia.
Zdarzenia w kategorii Zabezpieczenia dziel si na dwa typy: Inspekcja sukcesw i Inspekcja niepowodze.
Rysunek 16.5.
Dziennik zabezpiecze
zawiera informacje
o udanych i nieudanych
prbach logowania
do systemu
-xl
II Podgld zdarzeii
Ptk
kcia
Widok
Pomoc
Zabezpieczenia
15 zdarze
TVD
a/Inspekcja sukcesw
i/ Inspekcja sukcesw
Q Inspekcja niepowodze
j/Inspekcja sukcesw
i/Inspekcja sukcesw
g? Inspekcja sukcesw
t/ Inspekcja sukcesw
a/1 Inspekcja sukcesw
3 Inspekcja niepowodze
^Inspekcja sukcesw
i/ Inspekcja sukcesw
rjf Inspekcja sukcesw
^Inspekcja sukcesw
^Inspekcja sukcesw
^/inspekcja sukcesw
[ Data
2002-07-05
2002-07-05
2002-07-05
2002-07-05
2002-07-05
2002-07-05
2002-07-05
2002-07-05
2002-07-05
2002-07-0S
2002-07-05
2002-07-05
2002-07-05
2002-07-05
2002-07-05
6(K
10:19:43
10: 9:43
10: 9:43
10: 9:31
10: 8:38
10: 8:10
10: 7:49
10: 7:49
10: 7:49
10: 7:33
10: 7:32
10: 4:33
10:14:33
10:14:39
10:H:33
j rdo
Security
Secunty
Security
Secunty
5ecunty
Security
Socunty
Security
Security
Security
Security
Security
Security
Security
Security
i eMom
Logowante/wyto...
Logowanie do k,,,
Logowanle/wylo...
Logowanie/wyo...
Zdarzenie syste,,.
Zdarzenie syste...
Logowanie/wylo...
Logowanie dok...
Logowanie / wyo...
Zdarzenie syste...
Logowanie/wyo,..
Dostp do obiek...
Dostp do obiek,..
Dostp do obiek...
Dostp do obiek.,.
>
Zdarzenia w dzienniku zabezpiecze moesz przeglda w ten sam sposb, co zdarzenia w innych dziennikach. Na rysunku 16.6 przedstawiono okno waciwoci Inspekcji
sukcesw.
Okno waciwoci zdarzenia typu inspekcja wyglda podobnie jak okno waciwoci
zdarzenia w kategorii Aplikacja, opisane w poprzednim punkcie. Niektre pola s jednak
inne. W polu Uytkownik widoczne jest wbudowane konto systemowe SYSTEM. W polu
Opis widoczna jest nazwa konta uytkownika, ktrego zdarzenie dotyczy, nazwa stacji
roboczej, oraz jak zwykle adres URL, pod ktrym uytkownik moe znale wicej
informacji na temat zdarzenia tego typu.
Konto System nie jest takim samym kontem jak konto Administrator. Uytkownik nie
moe zaogowa si na konto System. System operacyjny Windows XP wykorzystuje konto
System do uruchamiania usug. Konto System nie jest dostpne poprzez aplet Konta
uytkownikw z Panelu sterowania, sucego do konfigurowania kont uytkownikw.
Pamitaj, e wikszo usug, ktre wchodz w skad podstawowych skadnikw systemu,
korzysta z konta System. Korzystajc z apletu Panelu sterowania, moesz wybra konto
uytkownika, za pomoc ktrego usugi maj by uruchamiane (patrz rozdzia 14.). Pozwala
to uytkownikom dodawa wasne usugi do systemu (procesy uruchamiane w tle).
372
Rysunek 16.6.
Rekord przedstawia
udan prb logowania
do systemu
Mm
Cala:
Godzina
200207-05 2[6(o:
1017:49
Kategoria
lytr.
Inspekcja s
Securiy
Logowanie do konta
Identyjfcator
zdarcenia.
680
Zdarzenie
Caa:
dlM^)Jilf
fiodzm: 1317:36
yp:
ioo
Kjeoona.
Secu*y
Looowanie/wylosowywa
Inspekcja
Identrfikalor
zdatzema
537
Uytkownik: ZARZDZANIE NTASYSTEM
Komputer: ALEX2000
Bpk
Bd logowania
Przyczyna:
Podczas logowania wystpi bd
Nazwa uzytkownfca: Alex
Domena: ALEX2000
Typ logowania 11
Proces logowania: User32
Pakiet uwierzytelnia! Miottat*
K i m t U e J I robociej AEXzO0O
Xod itanu: 0xC0OO0DBB
373
sformatowanej za pomoc systemu FAT (z ang. File Allocation Table) to nie ma moliwoci
aktywowania inspekcji dostpu do plikw i folderw. Systemy plikw FAT i FAT32
nie zawieraj pl niezbdnych do przechowywania list dostpu (z ang. access control
lists ACL), ktre stoj na stray dostpu do plikw i folderw. Dlatego jeli chcesz
analizowa dostp do plikw i folderw, korzystaj z systemu plikw NTFS.
- Ijni x
Cl Podgld ?dflf?fi
gfc
fikcla
Uidok
Pomoc
<h -* (gjijB- ES 01 $
Ul Podgld zdarze (lokalnie)
HJ Aplikacja
\w Zabezpieczenia
|5*] System
System
188 zdarze
Typ
i Data
^Informacje
Btd
/ t \ Ostrzeenie
^Informacje
C$) Informacje
's) Informacje
C$) Informacje
^ Informacje
Q Informacje
^Informacje
} GotUm
2002-06-03
2002-06-03
2002-06-03
20O2-O6-03
2002-06-03
2002-06-03
2002-06-03
2002-06-03
2002-06-03
2002-05-31
09:56:11
09:56:31
09:56:31
09:56:19
09:56:19
09:55:48
09:55:19
09:55:19
09:55:19
11:39:25
JJrisSs
Uss
Brak
Brak
Brak
Brak
Brak
Brak
Brak
Brak
Brak
Brak
Rwnie urzdzenia sprztowe, ktre dziaaj niepoprawnie, generuj zdarzenia w dzienniku systemowym. Rysunek 16.9 przedstawia zdarzenie wygenerowane na skutek bdu
zapisu dysku CD-ROM przez aplikacj.
Rysunek 16.9.
System zapisuje
du ilo
istotnych zdarze
w dzienniku
systemowym
Zdarzenie
Cala:
godzina:
yp:
Zrdro:
12:29:24
Bd
Identrffcaloi
zdarzenia
9
Uytkownik: Brak
Komputer ALEX*P
Jrz^dzerie \DeviceMde\ldePon1 nie ooptmiedziaro w ramach mtalonego
imitu czasu
U>y znale wcei nformacji. zobacz
Ttlo7/oo micfotofl.ccnVlwliTk/evenis aso w Centrum pomocy i obtrugi
Bo*
B*
mig: ir tt m ta gi m"iii"II
0 0 0 8 : 00 00 00 00 09 00 OM cO
.d.
374
Rysunek 16.10.
Okno rekordu informujcego,
e usuga COM systemu
Windows XP przestaa
do nagrywajcej stacji CD
kod sterowania
rozpoczynajcy nagrywanie
Zdat2en
fiata: 2002-07-15
jdto:
Servce Corrtio Manager
Godzina:
01:17:53
Kategona
Brak
yp: I not macie I dentyf ikata
I T I
zdarzenia
7035
Uytkownik: ZARZDZANIE NT\SYSTEM
.^ >
Komputer ALEX-XP
Qpis.
Do usugi UsHga COM nagrywania dyskw CO IMAPI zosta- pomylnie
wysany kod sioowama muchom.
Aby znale wicej inlaroacp. zobacz
htto: //OD. mictosoft. cortVfwlinkVevent ?.a?D w Centrum pomocy i obsugi
technicznej.
Rysunekl6.il.
Proces nagrywania dysku CD
zosta uruchomiony
Zdarzenie |
fiata:
2002-07-15 rodo:
godziia:
yp
01:17:53
Informacje
Kategoria:
Brak
Identyfikator
7036
Uytkownik: Brak
Korzystajc z Podgldu zdarze, mona zobaczy, jakie zdarzenia maj miejsce w tle i co
si kryje za bezawaryjn prac systemu operacyjnego Windows XP. To, co moe Tobie
wydawa si prostym zadaniem, w tle generuje wiele zdarze, o ktrych nie masz pojcia.
Jeli poznasz zdarzenia, ktre maj miejsce podczas prawidowej pracy systemu, uatwi
Ci to rozwizywanie problemw w sytuacji, gdy system nie dziaa poprawnie.
Ztdto:
ServiceConhol Manager
godzina:
01:17:59
Ktfagoria/
Btak
Typ:
Infoimacje
Identyfikator
yj
zdarzenia;
7036
fiata:
2002-07-15
375
Uytkown*: Buk
Komputer:
ALEXXP
Na przykad jeli Twj komputer naley do domeny, moesz nawet nie zdawa sobie
sprawy z tego, jakie usugi i zadania zwizane z obsug domeny s uruchamiane w tle.
Na rysunku 16.13 w dzienniku zdarze systemowych zapisany zosta rekord z uruchomienia usugi synchronizacji czasu z kontrolerem domeny. Synchronizacja czasu w domenie
to niezwykle wana funkcja, gdy wiele usug uruchamianych w domenie korzysta ze
znacznikw czasu do koordynacji pracy.
Rysunek 16.13.
Dziennik zdarze
systemowych
zapisuje zdarzenia,
o ktrych moesz
nawet nie mie pojcia,
e maj miejsce
w systemie
Zdarzenie
Bata-
'armirtl.- irto
W32Tim
odana:
06 49:52
Kategoria
Brak
Iyp:
Ostrzeeni
Identyfikator
zdarzenia
36
Uytkownik: Brak
Komputer
ALEX2000
Bpo:
Utuga czasu nie moga ztynchionowa czasu systemowego pczci 43152 t.
poniewa aden z dostawcw czasu nie mg' dostarczy nadajcej si do
uycia sygnatury czasowe! Zegat systemowy iett rozsynchroniiowany.
Aby znale wicej inf omtacjL zobacz
htlo:/Aio.rniaosoft.com/fwlink/eveols,atg w Centrum pomocy i obsugi
Poniewa aplikacje korzystaj czasem z usug systemowych, powiniene przeglda zarwno dziennik zdarze systemowych, jak i dziennik zdarze wygenerowanych przez
aplikacje, jeli prbujesz rozwiza problem z dziaaniem aplikacji. Przykadem mog
by, opisane powyej, zdarzenia zwizane z nagrywaniem dysku CD. Zostay one wygenerowane nie przez sam aplikacj, ale przez skadnik systemu, ktry otrzyma danie
od aplikacji.
376
Konfigurowanie waciwoci
dziennikw zdarze
Windows XP oferuje wprost niewiarygodne moliwoci konfigurowania wszystkich skadnikw systemu. Dotyczy to rwnie dziennikw zdarze widocznych w oknie Podgld
zdarze. Jest to niezwykle przydatna waciwo, poniewa kady z dziennikw moe
mie rny stopie wanoci w zalenoci od uytkownika.
Aby rozpocz proces konfigurowania dziennika zdarze, przywoaj okno Waciwoci
dziennika, ktrego ustawienia chcesz zmienia. W tym podrozdziale opisano, jak zmienia ustawienia dziennika zdarze Aplikacje. Aby otworzy okno waciwoci dziennika
zdarze, zaznacz dziennik w lewym panelu okna Podgld zdarze i kliknij prawym przyciskiem myszy, a nastpnie wybierz z menu kontekstowego opcj Waciwoci. Podobny
skutek daje zaznaczenie dziennika zdarze w lewym panelu okna i wybranie z menu
Akcja/Waciwoci lub kliknicie ikony Waciwoci znajdujcej si na pasku narzdzi.
Wywietlone zostanie okno waciwoci (rysunek 16.14).
Rysunek 16.14.
Okno waciwoci
dziennika zdarze
pozwala m.in.
wybra miejsce
przechowywania
dziennika
;twoct: Aplik-icja
Mazwa
a dziennika
Rozmia.:
C:\WlNDOWS\system32VonfrsVippE vert.EK
64.0 XB (65 536 b<*6|
Ulwora*
24 kwietna 200215:02:48
Zmodyfkowaiw
Oslatnro uywany:
Rozmiar dziennika
Maksymalny rozmai dziormka:
512
f&
dni
| Przywr docryflna|
| Wyczy rtoeni*] !
377
Poniej pola Nazwa wywietlana znajduje si pole Nazwa dziennika, ktra zawiera nazw
i lokalizacj pliku dziennika. Dobrym rozwizaniem jest zachowa ustawienia domylne
systemu Windows XP, jednak administrator systemu moe uzna, e dzienniki zdarze
powinny by przechowywane w innym miejscu i zmieni ciek widoczn w polu Nazwa
dziennika.
Oto pozostae pola okna waciwoci dziennika:
Rozmiar zawiera informacje na temat biecego rozmiaru pliku dziennika.
Za pomoc pola Maksymalny rozmiar dziennika moesz ustawi dopuszczalny
rozmiar, ktrego dziennik nie moe przekroczy.
Utworzony pole pokazuje, kiedy utworzono plik dziennika. Jeli regularnie
archiwizujesz pliki dziennika, to informacja w polu Utworzony moe by przydatna.
Zmodyfikowany pole pokazuje, kiedy zmodyfikowano plik dziennika. Kady
wpis dziennika, dla ktrego podgld zdarze wywietla pniejsz dat, jest
w dalszym cigu buforowany, ale nie moe by zapisany.
Ostatnio uywany wywietla dat ostatniego odczytu lub zapisu do pliku. Innymi
sowy, moesz si z tego pola dowiedzie, kiedy ostatni raz kto zaglda do tego
dziennika.
Opisane powyej pola mog si przyda podczas tworzenia zasad, wedug ktrych pliki
dziennikw maj by analizowane i archiwizowane. W kolejnym punkcie dowiesz si,
jak sterowa rozmiarem pliku dziennika oraz sposobem zapisu zdarze w dzienniku.
378
379
Kliknij przycisk Tak, jeli chcesz zapisa dane z dziennika zdarze. Jeli klikniesz przycisk
Nie, dane zostan usunite z dziennika i utracone na zawsze.
Waciwoci: Aplikacji)
0 Jn*pekcia tukcesw
0 Inipekcia niepowodze
0 Obrzeenie
tro zdjcienia:
Katagait
i|WH,lki.|
.....
l k a o , zdarz,ia
UzKkonfc
Komputer:
Q<t
; Pierwsze zdarzenie
Eo:
i dualnie zdarzanie
Przjwidomsrflne
W grnej czci okna widocznych jest pi typw zdarze, ktre zostay omwione wczeniej w tym rozdziale. Zaznacz typy wydarze, ktre maj by wywietlane w widoku.
Taka moliwo jest przydatna, jeli nie chcesz, aby byy wywietlane np. zdarzenia typu
Informacje, poniewa nie wymagaj one podejmowania adnych akcji ze strony administratora.
Nie martw si, e stracisz jakiekolwiek dane po ustawieniu filtrw. Filtr ma jedynie wpyw
na to, jakie dane s wywietlane, a nie na to, jakie dane s zapisywane w dzienniku.
Korzystanie z Filtru ma na celu uatwienie wyszukania potrzebnych zdarze w dzienniku,
podobnie jak funkcja Znajd.
378
379
Kliknij przycisk Tak, jeli chcesz zapisa dane z dziennika zdarze. Jeli kiikniesz przycisk
Nie, dane zostan usunite z dziennika i utracone na zawsze.
0 Inspekcja sukcesw
0 Ostrzeenie
0 In^pekcia niepowodze
rdro zdarzenia:
Kategoria
iIWszysouel
Q4
; Pierwsze zdarzene
Qo:
; Ostatnie zdarzenie
ftzym dofltrihe
W grnej czci okna widocznych jest pi typw zdarze, ktre zostay omwione wczeniej w tym rozdziale. Zaznacz typy wydarze, ktre maj by wywietlane w widoku.
Taka moliwo jest przydatna, jeli nie chcesz, aby byy wywietlane np. zdarzenia typu
Informacje, poniewa nie wymagaj one podejmowania adnych akcji ze strony administratora.
Nie martw si, e stracisz jakiekolwiek dane po ustawieniu filtrw. Filtr ma jedynie wpyw
na to, jakie dane s wywietlane, a nie na t o , jakie dane s zapisywane w dzienniku.
Korzystanie z Filtru ma na celu uatwienie wyszukania potrzebnych zdarze w dzienniku,
podobnie jak funkcja Znajd.
380
ostQpna kounny:
i Data
Godzina
rdo
Kategona
1 Zdaizanie
I iU
381
Mj komputer
jDztenr* zdarwrf("*)
382
383
Rozdzia 17.
Drukowanie
w systemie Windows XP
W tym rozdziale:
Podstawy drukowania w systemie Windows XP. Definicje podstawowych terminw
Korzystanie z Kreatora dodawania drukarki
Zarzdzanie waciwociami drukarki
Zarzdzanie drukarkami
Wyszukiwanie drukarek dostpnych w sieci
Windows XP Professional potrafi wysa wydruk na dowolny typ drukarki dostpny
obecnie na rynku. Konfigurowanie drukarki w Windows XP jest jednym z najprostszych zada opisanych w niniejszej ksice. Poniewa Windows XP obsuguje technologi plug-and-play, wiele drukarek podczonych do portu LPT1 jest wykrywanych
automatycznie przez system. Moe zaistnie konieczno skorzystania z kreatora drukowania, aby wybra producenta i typ drukarki, z ktrej korzystasz. W Windows XP moesz
korzysta z drukarek bezporednio podczonych do komputera, dostpnych przez sie
Web oraz z serwerw wydrukw. Serwerem drukowania moe by serwer Windows lub
urzdzenie suce do podczenia kilku drukarek do jednego gniazda sieciowego.
W tym rozdziale dowiesz si, jak skonfigurowa usug drukowania w systemie, poznasz
rwnie podstawowe pojcia zwizane z procesem drukowaniem w Windows XP.
Podstawy drukowania
w systemie Windows XP.
Definicje podstawowych terminw
Zanim zaczniesz korzysta z drukarki, musisz pozna podstawowe terminy wykorzystywane w dokumentacji systemu Windows XP dotyczce procesu drukowania. Oto najwaniejsze z nich:
386
387
Korzystanie z Kreatora
dodawania drukarki
Windows XP moe si czy z drukarkami fizycznie podczonymi do lokalnego portu
komputera lub do innych komputerw, ktre w takiej sytuacji peni rol serwerw wydruku. W tym punkcie poznasz rne sposoby czenia si z drukark. Musisz zrozumie rnic pomidzy konfigurowaniem lokalnej drukarki a czeniem si z zasobem
sieciowym.
Drukarka lokalna to drukarka poczona bezporednio z komputerem lub podczona bezporednio do sieci. Ten drugi przypadek moe si nie wydawa oczywisty i wymaga dodatkowych wyjanie. Termin lokalna drukarka okrela, ktry komputer steruje buforowaniem wydrukw i obsug drukarki. Jeli tworzysz drukark lokaln, Windows XP moe
korzysta z portw LPT bd COM komputera do wykonywania operacji wejcia-wyjcia
ale take moe do przesyania danych do drukarki korzysta z portu sieciowego.
Rysunek 17.1 przedstawia w formie graficznej opisan powyej koncepcj.
388
Rysunek 17.1.
Za pomoc Windows XP
moesz czy si
z lokalnymi drukarkami,
drukarkami sieciowymi
lub serwerami wydruku
Port LPT1
Drukarka A
Drukarka B
Poczenie
sieciowe
Serwer wydruku
^
Drukarka C
Drukarka D
Drukarka E
389
Wybierz port. ktry ma by uyty przez drukark. Jeeli portu nie ma na hicie, mozetz
utworzy nowy port.
HHBw
390
Rysunek 17.4.
Jeli drukarka,
z ktrej korzystasz,
nie obsuguje
technologii Pug and
Play, musisz wybra
odpowiedni model
z listy drukarek
w oknie kreatora
KWT nazw producenta i nazw modelu drukarki. Jei posiadasz dytk ratalacypy
drukarki, klfcmj przycisk Z dysku. J e i i ta drukarka nie jest wymieniona, odszukaj w
dokumentacji drukarki t w e . zgodne oprogramowanie drukarki
* i I
Drukarki
S^AGFAAccuSel v52.3
Alps
Apolk)
Apple
APS-PS
1
i I j?AGFA-AccuSetSF v52.3
\ ^AGFAAccuSel800SFv523
| Wtndowj Update | |
Z dyifrj.."
< Wstecz
Caej >
391
Nazwa drukarki
Musisz przypisa nazw do tej drukarki
Wpuz nazw dta tai drukarki Poniewa niektre programy nie otwruguja nazw
drukarek i serwerw skadajcych sie z wicej ni 31 znakw, najepej josl uywa jak
najkrtszej nazwy.
Nazwa diukarki:
;AGFA-AccuSetv52.3
Czy chcesz uy tej drukarki jako drukarki domylnej?
I*
Qalej>
Rysunek 17.6.
Moesz wybra opcj
udostpniania drukarki
innym uytkownikom
sieci
XPHPUi3
392
Rysunek 17.7.
Kliknij przycisk OK,
jeli strona testowa
zostaa wydrukowana
poprawnie
Wybierz port. ktry ma by uyty przez drukark. Jeeli portu nie ma na bicie, moesz
utworzy nowy port.
O Uyj nastpujcego portu:
< Wstecz ||
alej>
j |
Anuluj
393
Opcje dostpne w licie s zalene od zainstalowanych w systemie protokow sieciowych. Najczciej bdziesz korzysta z typu Standard TCP/IP Port. Jeli zainstalowae
usug Microsoft's Services for Unix, na licie znajdzie si rwnie port typu LPR Port.
Jeli drukarka, z ktrej korzystasz, nie jest starego typu i nie ma zainstalowanej karty
sieciowej starego typu, najprawdopodobniej wybierzesz opcj Standard TCP/IP Port.
W naszym przykadzie korzystamy z tego wanie typu. Po dokonaniu wyboru typu
portu kliknij przycisk Dalej.
Uruchomiony zostanie kolejny kreator (Tak! Kreator wewntrz kreatora), ktry utworzy
nowy port wybranego typu. Zgodnie z zaleceniami w oknie Kreatora dodawania standardowego portu TCP/IP drukarki, upewnij si, e urzdzenie jest wczone i sie jest
podpita oraz skonfigurowana. Kliknij przycisk Dalej.
Jak pokazano na rysunku 17.9, musisz poda nazw lub adres IP drukarki. Wikszo drukarek nie pozwoli nada sobie nazwy, moliwe jest jednak utworzenie powizania nazwy
z adresem IP za pomoc DNS-u (z ang. Domain Name System). Zapytaj administratora
sieci, czy powiniene uywa nazwy zamiast adresu IP. Zalet korzystania z nazwy jest fakt,
e w sytuacji zmiany adresu IP drukarki wystarczy zmieni odpowiedni wpis w DNS-ie.
Najczciej jednak wykorzystywany jest adres IP drukarki.
Rysunek 17.9.
Wpisz nazw lub adres IP
instalowanej drukarki
Nazwa portu:
i p j 4 0 1 7 6 1 1 1 12^
Podczas wpisywania w polu Nazwa drukarki lub adres IP nazwy drukarki automatycznie
tworzona jest na tej podstawie nazwa portu. W naszym przypadku jest to IP_ i wpisany
adres IP. Jeli chcesz przypisa bardziej opisow nazw portu, moesz umieci kursor
myszy w polu Nazwa portu i samodzielnie wpisa nazw. Kliknij przycisk Dalej.
Kreator sprbuje poczy si z drukark, aby sprawdzi, czy drukarka o podanym adresie
IP lub nazwie jest dostpna w sieci. Jeli drukarka nie odpowie, pojawi si okno bdu
pokazane na rysunku 17.10.
Pojawienie si okna bdu nie musi oznacza, e drukarki nie ma w sieci, oznacza jedynie,
e nie mona si z ni poczy przy wykorzystaniu podanych w poprzednich krokach
informacji. W sekcji Typ urzdzenia wybrano typ standardowy. Jeli jednak uwaasz,
394
Rysunek 17.10.
Okno informuje,
e nie znaleziono
urzdzenia w sieci,
i przedstawia list
moliwych przyczyn
wystpienia bdu
W y m a g a n e i d o d a t k o w e informacje n a l e m a t p o i t u
Nie molna rozpozna urzdzenia
OMs<sndardowy
e drukarka zostaa skonfigurowana niestandardowo, zaznacz opcj Niestandardowy i kliknij przycisk Ustawiania. Pojawi si okno pokazane na rysunku 17.11, za pomoc ktrego
moesz zmieni ustawienia standardowego portu TCP/IP.
Rysunek 17.11.
Za pomoc tego okna
moesz zmieni
ustawienia
standardowego portu
TCP/IP drukarki
portu \
Ustawienia Raw
Numer portu:
W sekcji Protok dostpne s dwie opcje: Raw i LPR. Opcja Raw oznacza, e komputer
bdzie korzysta ze standardowego poczenia TCP/IP do wymiany danych z drukark.
LPR to skrt od Lin Printer Remote jest to protok starszego typu opracowany po
to, aby umoliwi komputerom pracujcym w systemie Unix dostp do drukarek sieciowych. Zwykle okrela si go jako protok LPR/LPD, gdzie LPD jest skrtem od Lin
Printer Daemon. Demon (z ang. daemon) to uruchamiany w tle proces, analogicznie jak
usuga w systemie Windows XP, ktry nasuchuje da nadchodzcych ze strony sieci.
Protok LPR/LDP by stosowany w pierwszych kartach sieciowych drukarek. Zajrzyj
do instrukcji obsugi drukarki, aby sprawdzi, czy Twoja drukarka obsuguje protok
LPR/LDP. Jeli tak zaznacz opcj LPR w sekcji Protok.
395
396
Zakadka Oglne
Pierwsza zakadka zawiera informacje o nazwie drukarki, lokalizacji oraz komentarz,
ktry wpisae podczas instalowania drukarki w systemie. Moesz zmieni zawarto
kadego z tych pl, umieszczajc kursor w polu i edytujc zawarto pola. W sekcji Funkcje
zakadki Oglne wywietlane s informacje na temat dostpnych funkcji drukarki. W dolnej czci okna umieszczone s dwa przyciski: Preferencje drukowania i Drukuj stron
testow. Zapoznae si ju z opcj drukowania strony testowej. W przypadku wystpienia
problemw z drukowaniem moesz uy tego przycisku. Jeli strona nie jest drukowana
poprawnie, mona uruchomi narzdzie do rozwizywania problemw z drukowaniem.
Przycisk Preferencje drukowania przywouje okno dialogowe zawierajce waciwoci
domylnego dokumentu osobistego dla wybranej drukarki. Jeli na przykad drukarka jest
skonfigurowana do drukowania w orientacji pionowej, mona zmieni to ustawienie w taki
sposb, aby dokumenty byy drukowane w orientacji poziomej. Moesz rwnie zdefiniowa kolejno stron, ilo stron na arkusz lub rdo papieru. Opcje dostpne w oknie
Preferencje drukowania s zalene od typu konfigurowanej drukarki.
Zakadka Udostpnianie
v,,
Jeli nie wybrae opcji udostpniania drukarki podczas jej instalowania w systemie,
moesz to zrobi w dowolnym momencie. Zakadka Udostpnianie okna Waciwoci
397
Oglne! Udostpnianie
i 'O
Sggjj
Porty
Zaawansowane: Zabezpiecienia
Ustawiona urzdzenia
Nazwa udziau
| Qodatkowe sterowniki.
Zakadka Porty
Podczas instalowania drukarki w systemie musiae skonfigurowa port lokalny, ktry
mg by fizycznym portem czcym komputer z drukark lub poczeniem sieciowym, dla ktrego moge wybra odpowiedni protok. Zakadka Porty okna Waciwoci
pozwala zmieni ustawienia portw drukarki. Moe by to przydatne w sytuacji, gdy np.
przestawisz komputer i podczysz drukark do innego portu. Moe si te zdarzy, e
drukarka sieciowa zmieni adres IP. Bez wzgldu na to, jak zmieni si ustawienia portw,
moesz je dostosowa za pomoc zakadki Porty (rysunek 17.14).
Zakadka Zaawansowane
Zakadka Zaawansowane (rysunek 17.15) pozwala konfigurowa rnego rodzaju dodatkowe ustawienia drukarki.
W grnej czci zakadki znajduj si informacje dotyczce dostpnoci drukarki. Moesz
skonfigurowa ograniczony dostp do drukarki i zabroni drukowania w okrelonych
porach. Np. jeli zarzdzasz drukark biurow, moesz zabroni drukowania po godzinach pracy. Jeli chcesz ograniczy pory dostpnoci drukarki, zaznacz opcj Dostpna od
i wpisz godziny, w jakich drukarka ma by dostpna. W przypadku wysania dokumentu
do aktualnie niedostpnej drukarki bdzie on wstrzymany (umieszczony w buforze) do
czasu udostpnienia drukarki.
398
Rysunek 17.14.
Za pomoc tej zakadki
moesz zmieni
ustawienia portu
drukarki
Oglne
Udostpnianie
Porty
AGFAAccuSetv52.3
Opi
O LPTZ
Q LPT3:
C0M1
i D C0M2:
C0M3.
[J3.COM*
|
Port diukarki
Port drukarki
Port szeregowy
Port szeregowy
Port szeregowy
Portsreoowy
Usu port
~]
onruruj port...
Rysunek 17.15.
Zakadka
Zaawansowane
umoliwia konfiguracj
dodatkowych ustawie
drukarki
Ogrne
Udostpnianie
Porty
Zaawansowane
Zabezpieczenia
Ustawrerw urzdzenia
OQo.teprw.od
PlignM:
"1
Starw*. :AGFA*ccuSet523
[Jowy sterownik .
jtrona separatora. .
399
400
Zarzdzanie drukarkami
W poprzednich punktach dowiedziae si, jak zarzdza ustawieniami drukarki za pomoc
okna Waciwoci. W tym punkcie dowiesz si, jak zarzdza sam drukark czyli
jak zarzdza takimi zadaniami, jak usuwanie dokumentw z kolejki, zatrzymywanie
401
i ponowne uruchamianie kolejki itd. Rysunek 17.16 przedstawia okno Drukarki ifaksy
dostpne z Panelu sterowania. Wybrana drukarka to HP LaserJet. Lista Zadania drukarki znajdujca si w lewym panelu okna zawiera list zada, ktre mona wykona za
pomoc tej drukarki. Jeli adna drukarka nie jest zaznaczona, lista zawiera tylko jedno
zadanie Dodaj drukark.
Rysunek 17.16.
Po wybraniu drukarki
w Panelu sterowania
lista Zadania drukarki
zawiera list zada
zwizanych z wybran
drukark
- - xl
EdycW
Owte-
Widok
Uubxv>
[jarzdSa
t P*I*K
Pomoi
Fod
l ery ||JJ.
V
^J Przejd
Bj badania drukarki
;,Jj3 Zobacs, co jest
dhAwtna
<^ f Wst)2vmafdru!wanie
^
UdoitiJMTii t druUrki;
TIIII mii
1
1
t l Pr?e)d}dovtr/nyeo
Webprodi^enta
Inne miejsca
i jT" Panel sterowania
-^ Skanery i epacat/
fotograficzrw
1 wJ ^ f " dofeumenty
Jj Moje \Jbreay
1 ^ Mj komputer
Za pomoc listy Zadania drukarki mona zarzdza zainstalowanymi w systemie drukarkami. Opcja Zobacz, co jest drukowane wywietla dokumenty znajdujce si w kolejce
do drukowania. Opcja Wybierz preferencje drukowania wywietla okno Preferencje drukowania i jest rwnoznaczne naciniciu przycisku Preferencje drukowania na zakadce
Oglne w oknie waciwoci drukarki (rysunek 17.12). Opcja Wstrzymaj drukowanie powoduje, e dokumenty s zatrzymywane w kolejce i nie s przesyane do drukarki. Po klikniciu tej opcji drukowanie jest wstrzymywane, opcja Wstrzymaj drukowanie jest zamieniana na
opcj Wznw drukowanie. Opcje te pozwalaj wstrzymywa i wznawia drukowanie bez
koniecznoci usuwania dokumentw oczekujcych na drukowanie z kolejki.
Opcja Udostpnij t drukark powoduje pojawienie si okna waciwoci drukarki z akty wn zakadk Udostpnianie, pokazan na rysunku 17.13 (nie bdzie Ci trudno zgadn, jak dziaa opcja Usu t drukark). Natomiast kliknicie opcji Ustaw waciwoci
drukarki to prosty i szybki sposb wywoania okna waciwoci drukarki. Ten sam efekt
moesz uzyska klikajc prawym przyciskiem myszy ikon drukarki i wybierajc opcj
Waciwoci z menu kontekstowego.
Kliknicie prawym przyciskiem myszy ikony drukarki powoduje przywoanie menu
kontekstowego, ktre oprcz opcji Waciwoci zawiera kilka dodatkowych opcji.
Dostpne z menu kontekstowego opcje to m.in. Preferencje drukowania, Wstrzymaj
402
kadego dokumentu, wacicielu, iloci stron, rozmiarze pliku danych oraz termin wy
sania dokumentu do wydruku. List drukowanych dokumentw moesz wywietli
rwnie dwukrotnie klikajc ikon skrtu do drukarki umieszczon na pulpicie (jeli
oczywicie wczeniej utworzye skrt). "._:"" -:':. ; *; #1 .:-
Rysunek 17.17.
Dwukrotnie kliknij
ikon drukarki,
aby zobaczy
list dokumentw
oczekujcych w kolejce
403
404
Rysunek 17.18.
Okno Drukowanie
zawiera dodatkowy
przycisk Znajd drukark,
ktry umoliwia
wyszukanie drukarki
w Active Directory
Bezczynna
HP [ a M B100 Sorles PS
IPJ0.2S.98.9S
ZnaBi drukar...
r Druku) do pfei
1" Rczni dupleks
Zakres stron
Kopie
Liczba kepi:
C Wszystko
^ Bieca strona
r strony: [
P Sortu)
^1
Stron na rkusz;
jl strona
Kliknicie tego przycisku powoduje wywietlenie okna dialogowego Znajdowanie: Drukarki (rysunek 17.19), w ktrym moesz przeglda dostpne drukarki. Wybierz drukark
klikajc j na licie, a nastpnie klikajc przycisk OK lub dwukrotnie klikajc drukark.
Rysunek 17.19.
Za pomoc okna
Znajdowanie: Drukarki
moesz zobaczy
list drukarek
dostpnych w sieci
Sharedpmtett:
E*ibvJi
j g . MSHOME
1* TWOINC
5 HFtatwJ
HPLaiJa
Oomwri
Slatus
Jeli Twj komputer nie naley do domeny i nie korzysta z Active Directory, jest prawdopodobnie czci grupy roboczej. W takiej sytuacji moesz skorzysta z funkcji NetCrawler,
ktra jest dostpna zarwno w wersji Windows XP Professional, jak i Home Edition.
Po kadym odwieeniu folderu Drukarki lub Moje miejsca sieciowe, NetCrawler sprawdzi,
jakie drukarki s dostpne w sieci. NetCrawler nie tylko automatycznie wyszukuje dostpne
w sieci drukarki, ale rwnie automatycznie konfiguruje poczenie do tych drukarek.
Jeli NetCrawler nie znajduje cieki do okrelonej drukarki w sieci przez 48 godzin,
zostanie ona automatycznie usunita z folderu Moje miejsca sieciowe. NetCrawler uzna,
e taka drukarka nie jest ju dostpna w sieci.
Rozdzia 18.
Zarzdzanie
dyskami i partycjami
W tym rozdziale:
Dyski proste i dynamiczne
Wybr typu partycji i woluminu
Porwnanie systemw plikw FAT, FAT32 i NTFS
Korzystanie z konsoli zarzdzania dyskami
Zarzdzanie dyskami z wiersza polece
Konfigurowanie waciwoci partycji
Udostpnianie plikw z wykorzystaniem konsoli zarzdzania komputerem
Udostpnianie dyskw w domenie
Naj wygodniejsze miejsca przechowywania danych dla jednostki centralnej (CPU) to pami
podrczna procesora oraz rejestry znajdujce si na pycie gwnej. Nastpne w kolejnoci miejsca to pami RAM (ukady pamici SIMM, DIMM itd.), dyski twarde i inne
noniki danych. Zarzdzanie wszystkimi rodzajami pamici w najbardziej efektywny
sposb nie jest zadaniem prostym. W tym rozdziale dowiesz si, w jaki sposb dzieli dyski
na partycje oraz jak zarzdza woluminami. Informacje tutaj zawarte dotyczy bd nie
tylko lokalnych dyskw twardych, ale rwnie sposobw udostpniania dyskw i partycji
innym uytkownikom podczonym do sieci oraz wykorzystania innych sposobw przechowywania danych (np. nagrywanie dyskw CD).
W tym rozdziale omwimy rwnie dyski proste i dynamiczne, woluminy i systemy
plikw. W Windows XP dostpnych jest wiele metod przechowywania danych. Dziki
temu moesz okreli, jakie partycje chcesz tworzy w systemie, a nastpnie zarzdza
woluminami. Poznasz rwnie oprcz prostych funkcji oferowanych przez system
plikw sposoby kodowania i pakowania plikw oraz folderw (dostpne tylko dla
dyskw sformatowanych w systemie NTFS) oraz defragmentowania dyskw twardych
w celu poprawienia ich wydajnoci.
406
407
408
409
Podczas formatowania dysku za pomoc systemu plikw FAT tworzone s dwie kopie
tablicy alokacji plikw i zapisywane w okrelonych miejscach na dysku. Ponadto katalog
gwny przechowujcy informacje o folderach i plikach musi by umieszczony
w okrelonym miejscu. Dysk jest sformatowany ze wskanikami do klastrw na dysku,
a kady klaster posiada osobny wpis w tablicy alokacji plikw. Wpis dla pojedynczego
pliku zawiera informacj o lokalizacji pierwszego klastra z danymi. Kady wpis w tablicy
alokacji plikw zawiera wskanik do kolejnego wpisu w tablicy alokacji plikw, ktre
stanowi kolejne klastry danych skadajce si na plik.
410
Korzystanie z narzdzia
zarzdzania dyskami
Moesz korzysta z narzdzia Zarzdzanie dyskami do zarzdzania dyskami, woluminami i partycjami. Aby uruchomi konsol, wybierz z menu Start/Panel sterowania
411
C Zarzdzanie komputerem
H Pf.
fitcp
ttfidok
S*no
Pomoc
,:H| " @ X 19
WcJumni LHad
(CO
3 (D:)
^J (E:)
3 (Fi)
S (I:)
Partycja
Partycja
Partycia
Partycia
Partycja
O*Dysk 0
Podstawowy
18,62 GB
Ma
Typ
Podstawowy
Podstawowy
Podstawowy
Podstawowy
Podstawowy
System * w j
NTFS
NTFS
NTFS
FAT32
FAT32
(C:)
8,79 GB NTFS
Zdrowy (System)
00
4,96 GB FAT32
Zdrowy
(Dr)
1,95 GB NTFS
Zdrowy
Ue
Me
Me
Me
Me
0%
07.
07o
0%
0%
(F0
l,37GBFftT3Z
Zdrowy
^CD-ROM 0
DVO(G:)
Braknoinlka
| Partycia podstawowa | Partycja lozszerzona | Dysk logiczny
Rysunek 18.1. Jednym z narzdzi konsoli Zarzdzanie komputerem jest Zarzdzanie dyskami
Grna cz prawego panelu okna przedstawia litery dyskw przypisane poszczeglnym
woluminom komputera oraz szczegowe informacje dotyczce tego woluminu. Kolejne
kolumny tej czci okna przedstawiaj informacje dotyczce ukadu woluminu (w naszym
przykadzie Wszystkie woluminy to partycje), typu, systemu plikw, stanu, pojemnoci
i wolnego miejsca.
Dolna cz prawego panelu okna konsoli Zarzdzania komputerem przedstawia graficzn
reprezentacj kadego z woluminw.
Widok szczegw prawego panelu okna Zarzdzanie dyskami zawiera rwnie kolumn
Zapas. Podczas tworzenia dynamicznych woluminw system operacyjny wykorzystuje
niewielki obszar przestrzeni dyskowej kadego z dyskw wchodzcych w skad woluminu.
Zapas jest wykorzystywany do przechowywania danych potrzebnych do zarzdzania
woluminem.
Za pomoc narzdzia Zarzdzanie dyskami mona przeglda stan istniejcych w systemie dyskw, tworzy lub usuwa partycje i woluminy oraz formatowa dyski za pomoc
wybranego systemu plikw. W kolejnych punktach opiszemy, jak wykonywa poszczeglne czynnoci.
412
fikcja
l^dok
no
Pomot
Wolumin | UWad
* (C:)
Jj Podgld zdarze
I Typ
Partycja
Podstawowy
NTFS
4.94 OB
Partycja
Podstawowy
FAT32
Zdrowy
4.95 GB
t j Foldery udostpnione
4,95 GB
m%
100%
0%
0%
g^ Magazyn
+ gjr 1 Magazyn wymienny
| Defragmentator dyskw
^ 1 Zarzdzanie dyskami
i g j Usugi i apUkacIe
y
Podstawowy
16,62 GB
Onkie
8,79 G8 NTFS
Zdrowy (System)
DVO(E:)
Brakno**a
S Ne pizydz^elone | Partycia podsUjwowa
Rysunek 18.2. Przed usuniciem partycji musisz usun dyski logiczne, ktre znajduj si na tej partycji
W przedstawionym na rysunku 18.2 systemie pozostay ju tylko dyski C: i /: oraz wolna
przestrze dyskowa o pojemnoci ponad 4 GB.
Nie mona uy narzdzia Zarzdzanie dyskami do usunicia partycji, na ktrej znajduje
si aktualnie uywany system operacyjny. Jeli zachodzi taka potrzeba, uruchom inny
system operacyjny, a nastpnie usu partycj systemow.
Tworzenie partycji za pomoc narzdzia Zarzdzanie dyskami jest rwnie proste. Kolejny
przykad pokazuje jak to zrobi.
Aby utworzy partycj, kliknij prawym przyciskiem myszy na wolnej przestrzeni dyskowej
i wybierz z menu kontekstowego opcj Nowa partycja. Uruchomiony zostanie Kreator
nowych partycji; kliknij przycisk Dalej okna powitalnego. Nastpnie wybierz, czy chcesz
tworzy partycj podstawow czy rozszerzon.
413
W tym przykadzie bdziemy tworzy partycj dla potrzeb instalowania dodatkowej kopii
systemu operacyjnego Windows XP. W tej sytuacji pozostaw zaznaczon opcj Partycja
podstawowa i kliknij przycisk Dalej. Kolejne okno kreatora pozwala wybra rozmiar
nowej partycji. Domylna warto jest rwna cakowitemu rozmiarowi wolnej przestrzeni
dyskowej w MB. Jeli chcesz zainstalowa kilka dodatkowych kopii systemu Windows XP,
utwrz kilka mniejszych partycji, jak pokazano na rysunku 18.3.
Rysunek 18.3.
Moesz wybra
rozmiar partycji,
ktra jest tworzona
I ^ / I
Maktymabafcirn|scanc^kuwmeoabattach[MB): 1404
Minimaha ioit misca na dysku w MB.
HozmiaipaitycjiwMB:
1000
Wflscz |1
Eale|>
| |
Anuluj
Dobrze jest wiedzie, jaki rozmiar musi mie kada z nowo tworzonych partycji. Tworzenie
nowej partycji nie jest szczeglnie skomplikowane, ale jest wystarczajco czasochonne,
aby nie chcie robi tego zbyt czsto.
Wybierz rozmiar partycji i kliknij przycisk Dalej. W kolejnym oknie wybierz z listy liter
dysku, ktra ma by przypisana do partycji. Moesz zdecydowa, e nie nadajesz partycji
litery dysku lub podczy partycj do pustego folderu NTFS na istniejcej partycji (na
przykad CV) i przypisa jej odpowiedni ciek zamiast litery dysku.
Wikszo ludzi zdecyduje si przypisa liter dysku nowo utworzonej partycji, cieki
dysku pozwalaj efektywnie zarzdza danymi w systemie bez naruszania przepyww
midzy aplikacjami korzystajcymi z danych. Np. zamy, e masz kilka aplikacji, ktre
czsto odwouj si do danych zapisanych w okrelonym folderze na dysku C.\ Dobrym
przykadem bdzie folder C:\Moje dokumenty. Pewnego dnia stwierdzasz, e dysk C:
zapeni si i brakuje miejsca w folderze Moje dokumenty.
W przeszoci moge po prostu przenie folder Moje dokumenty na inny, wikszy dysk.
Ale w konsekwencji musiaby zmienia ciek do folderu Moje dokumenty we wszystkich
aplikacjach, ktre z niego korzystaj. Wszystkie odwoania do C:\Moje dokumenty musiaby zmieni np. na D:\Moje dokumenty. Rozwizanie takie jest realne, ale bardzo
czasochonne.
Korzystajc ze cieek dysku, moesz przenie folder Moje dokumenty na dowoln partycj np. E:, ale przypisa mu ciek C:\Moje dokumenty. Wszystkie aplikacje (cznie
z Eksploratorem Windows) bd sigay do folderu Moje dokumenty jak gdyby znajdowa
si on na dysku C.\ nawet jeli w rzeczywistoci znajduje si na innej partycji lub nawet
na innym dysku.
414
Rysunek 18.4.
W tym oknie kreatora
moesz wybra
system plikw,
rozmiar jednostki
alokacji oraz
etykiet dysku
F o r i u t u i partycje
Aby przechowywa dane na tej paitycj. naley ia najpierw sformatowa.
NTFS
v
Jgj
Part2
415
dyskami twardymi starego typu, ktrym kompresowanie plikw zajmuje bardzo duo czasu). Powiniene by ostrony z kompresowaniem plikw, jeli korzystasz z aplikacji,
ktra duo zapisuje i odczytuje z dysku. Im czciej aplikacja bdzie sigaa do danych
na dysku, tym wicej czasu system bdzie powica na kompresowanie lub (i) dekompresowanie plikw. Moesz t usug aktywowa pniej, jeli nie chcesz robi tego od razu.
Bo zaznaczeniu odpowiednich opcji kliknij przycisk Dalej. Kreator wywietli ekran
zawierajcy podsumowanie wybranych opcji. Kliknij przycisk Zakocz, aby zamkn
okno kreatora.
Po zamkniciu okna kreatora system rozpocznie tworzenie nowej partycji. W oknie Zarzdzanie dyskami widoczny bdzie postp procesu tworzenia i formatowania partycji (rysunek 18.5).
}. Zarzdzanie komputerem
^ Pfc
*-
fikcja
&idok
Qkno
JaJil
PoroK
) B3 rj El X tf ci ai M
wdtnm
UWad j
Partycja
Partyc>a
Partycja
Typ
System pikw
Podstawowy NTF5
Podstawowy FAT32
Podstawowy CDFS
[ Stan
Pojemno
Zdrowy (System) 8,79 GB
Formatowanie... 4,9SGB
Zdrowy
296 MB
j Odp... !ZPM]
Nie
0%
Nie
0%
Nie
0%
1 |J Usugi iap*ace
Podstawowy
18,62 08
Online
(c:)
I 8,79GBNTF5
Zdrowy (System)
DVD
296 MB
Onfcne
N6210 (D:)
i 296MBCDFS
Zdrowy
Formatowane : (11%)
: 4,86 GB
Nto przydzielone
416
fikcja
&ktok
Qkno
Pomr.
Partycja
0 N o w y Wolumen (F:) Partycja
^ 3 N o w y Wolumen (G:) Partycja
isaalNowy Wolumen (1:) Partycja
32VOt(H:)
Partycja
Partycja
rrr-sr:
*>Dyl<0
Podstawowy
18,62 GB
Onlne
iitD-ROM O
DVD
296 MB
Onkw
Podstawowy
Podstawowy
Podstawowy
NTFS
NTFS
NTFS
Podstawowy
Podstawowy
FAT32
COFS
Zdrowy
Zdrowy
8,79 GB
1,95 GB
1,95 GB
Zdrowy
Zdrowy
Zdrowy
2,02 GB
1,95 GB
296 MB
Nowy W o u m i
1,95 GB NTFS
Zdrowy
Nowy W o t u m
1,95 GB NTFS
Zdrowy
4,94 GB
1,94 GS
1.94 GB
2,01 GB
56%
99%
99%
99%
Me
Me
Me
Me
1.95 GB
OMB
100%
0%
Me
Nie
TTVTSJCJ4
(c.)
,8,79 G6 NTFS
Zdrowy (System)
Nowy W o l u m f
2,02 GB NTFS
Zdrowy
FT32V0L (H
1,95GBFAT32
Zdrowy
1,95 GB
Wolne miejsce
N6210 ( K )
296 MB CDF S
Zdrowy
)
Wybierz z menu Akcja/Wszystkie zadania/Konwertuj na dysk dynamiczny (lub kliknij
'
prawym przyciskiem myszy dysk i wybierz z menu kontekstowego opcj Konwertuj na
... dysk dynamiczny). Zostanie wywietlone okno Konwertowanie na dysk dynamiczny zawierajce list wszystkich dyskw fizycznych w systemie, ktre moesz konwertowa. Dysk,
ktry wybrae do konwertowania, jest zaznaczony. Kliknij przycisk OK, aby uruchomi
proces konwertowania.
f" Rysunek 18.7 przedstawia kolejne okno dialogowe zawierajce informacje o dysku, ktry
jest konwertowany. Kliknij przycisk Szczegy, aby zobaczy list dyskw, ktre zostan
. skonwertowane na woluminy na nowym dysku dynamicznym.
Kliknij przycisk Konwertuj, a nastpnie kliknij przycisk Tak w oknie dialogowym informujcym, e wykonany zostanie proces konwersji. Jeli konwertujesz dysk systemowy,
pojawi si kolejne okno dialogowe informujce, e aby rozpocz proces konwersji,
naley ponownie uruchomi komputer. Kliknij przycisk OK.
,,,. Po ponownym uruchomieniu komputera system wykryje owe urzdzenie, jakim jest nowo
., Si skonwertowany dysk systemowy, i poprosi o ponowny restart komputera. Znowu kliknij
, , , przycisk Tak dysk zostanie skonwertowany i pojawi si na licie dyskw narzdzia
Zarzdzanie dyskami (rysunek 18.8).
.....,. - ,
417
Zawarto dysku
Wykona konwersj
Tak
C Zarzdzanie komputere
g Pfc
*>
fikcja
tfjdok.
HS
Qtaw
[f
Pomoc.
&
*
*
*
,J Foldery udostpnione
jj Lttytkowntcy i grupy lokalne
M Dzienniki wydajnoci i alerty
J Meneder urzdze
IH:)
^ 3 N o w y Wolumen (F:)
^ 3 N o w y Wolumen (G:)
^ S N o w y Wolumen ( I : )
3 | Magazyn
*
Zapas j
Dynamiczny
NTFS
2drowy (System)
8,79 GB
5,07 G8
57%
Nie
Dynamiczny
FAT32
Zdrowy
1,95 GB
1,95 GB
100%
Nie
Prosty
Dynamiczny
NTFS
Zdrowy
1,95 GB
1,94 GB
99%
Prosty
Dynamiczny
NTFS
Zdrowy
1,95 GB
1,94 GB
99%
Ml
0%
0%
0%
M
Prosty
Dynamiczny
NTFS
Zdrowy
2,02 GB
2,01 GB
99%
Nie
0%
Partycja
Podstawowy
CDFS
Zdrowy
296 MB
OMB
0%
Prosty
* J J | Poogtad zdarze
Offi_
Prosty
Utad
Wolni
5tn
0%
jl Usugi i aplkacje
Dynamiczny
18,62 GB
Online
DVD
296 MB
Online
I (CO.
////,
1 8,79 GB NTFS- / /
.: Zdrowy (System)
Nowy Wolumen
2,02 GB NTFS
Zdrowy
Nowy Wolumen
1,95 GB NTFS
Zdrowy
Nowy Wolumen
1,95 GB NTFS
Zdrowy
FAT32VO (H:)
1.95GBFAT32
1,95 GB
Zdrowy
: Nie przydzielone
N6210 (D:)
296 MB CDFS
'zdrowy
Odwrcenie tego procesu nie jest proste. Musisz zrobi kopi zapasow wszystkich danych
na woluminie dysku, a nastpnie usun wszystkie woluminy znajdujce si na dysku
(kliknij prawym przyciskiem myszy wolumin i wybierz z menu kontekstowego opcj
Usu wolumin). Po usuniciu wszystkich woluminw kliknij prawym przyciskiem myszy
dysk i wybierz Konwertuj na dysk podstawowy. Po konwersji utwrz partycj i przywr
dane z wykonanej uprzednio kopii.
418
j | P.zegiad..
Jeli utworzysz ciek dysku na innym woluminie, wszystkie pliki i foldery znajdujce
si na podczonej w ten sposb partycji s dostpne (na podstawie praw dostpu)
dla uytkownikw dysku, ktrzy maj prawo korzysta ze cieki.
419
Korzystajc z polecenia, pamitaj, aby poda liter dysku, ktry chcesz konwertowa.
Podajc liter dysku, pamitaj, aby umieci znak dwukropka za liter dysku (np. musi to
by C:, a nie C). Uycie opcji /FS:NTFS jest wymagane, gdy informuje ona system, e
dysk ma by skonwertowany na system plikw NTFS. Pozostae opcje polecenia, ktrych
uycie nie jest wymagane, to:
/V okrela, e konwersja odbdzie si w trybie informacji penej. Uycie tej
opcji powoduje wywietlanie szczegowych informacji podczas wykonywania
konwersji.
/CvtArea: nazwa_pl i ku okrela plik cigy w katalogu gwnym, ktry bdzie
symbolem zastpczym dla plikw systemu NTFS.
/NoSecurity okrela, aby ustawienia zabezpiecze konwertowanych plikw
i katalogw byy dostpne dla wszystkich.
/ X wymusza dezinstalacj woluminu, jeeli jest to konieczne. Wszystkie otwarte
dojcia do woluminu przestan by prawidowe. Zalecane jest zamknicie
aplikacji, ktre korzystaj z plikw znajdujcych si na konwertowanym dysku.
W przeciwnym razie moe doj do uszkodzenia plikw i utraty danych.
Nastpujce informacje zostan wywietlone podczas konwersji dysku /: z systemu
FAT32 na NTFS:
I:\>convert I: /FS:NTFS /V
Typ systemu plikw to FAT32.
Wpisz aktualn etykiet woluminu dla dysku I: FAT32VOL
Nie mona uruchomi konwertowania, poniewa wolumin jest uywany przez inny
proces. Mona uruchomi konwertowanie po uprzedniej dezinstalacji woluminu.
420
Polecenie DISKPART
Polecenie DISKPART pozwala dodawa, usuwa i przeglda status partycji dysku. Skadnia
tego polecenia jest nastpujca:
diskpart [/s <skrypt>] [/?]
Polecenie DISKPART uruchamia interpreter polece dziaajcy w trybie tekstowym, ktrego
mona uywa do zarzdzania obiektami (dyskami, partycjami lub woluminami) przy
uyciu skryptw lub informacji wprowadzanych bezporednio z wiersza polecenia. Przed
uyciem polece programu DISKPART na dysku, partycji lub woluminie naley najpierw
wywietli list obiektw, a nastpnie wybra odpowiedni obiekt, aby ustawi fokus
na tym obiekcie. Wszystkie wpisane polecenia w DISKPART dotycz obiektu, na ktrym
ustawiono fokus.
421
Korzystajc z polece LIST DISK, LIST V0LUME i LIST PARTITION, mona wywietli list
dostpnych obiektw i okreli numer obiektu lub liter dysku. Polecenia LIST DISK i LIST
VOLUME wywietlaj wszystkie dyski i woluminy na komputerze. Polecenie LIST PARTITION
wywietla natomiast tylko partycje na dysku, na ktrym ustawiono fokus. Podczas korzystania z polece z grupy LIST obok obiektu, na ktrym jest ustawiony fokus, pojawia si
gwiazdka (*). Obiekt mona zaznaczy przy uyciu numeru obiektu lub litery dysku, na
przykad dysk 0, partycja 1, wolumin 3 lub wolumin C. Polecenie DISKPART moe by uyte
w poczeniu z nastpujcymi poleceniami:
LIST wywietla list dyskw (LIST DISK), woluminw (LIST VOLUME) lub partycji
(LIST PARTITION) i informacje dotyczce dyskw, takie jak rozmiar, ilo
dostpnego wolnego miejsca, typ dysku podstawowego lub dynamicznego i styl
partycji z gwnym rekordem rozruchowym (MBR) lub tabel partycji z
identyfikatorami GUID (GPT).
SELECT zaznacza okrelony dysk, wolumin lub partycje i przenosi fokus na ten
dysk. Jeeli nie okrelono adnego numeru dysku, polecenie SELECT wywietla
dysk, na ktrym jest aktualnie ustawiony fokus.
ACTIVE w przypadku dyskw podstawowych oznacza partycje, na ktrej jest
422
423
424
Rozmiar Wolne
Dysk 0
57 GB
Online
Dyn Gpt
188 KB
Etykieta
Fs
Typ
Wolumin 0
C
NTFS Partycja
Wolumin 1
F
voll
NTFS Partycja
Wolumin 2
G
vol2
NTFS Partycja
F:\cieka_dysku
Wolumin 3
vol3
NTFS Partycja
Wolumin 4
vol3
NTFS Partycja
Wolumin 5
010908J950 CDFS CD-ROM
DVD-ROM
Wolumin 6
Rozmiar Stan
10 GB
10 GB
10 GB
Zdrowy
Zdrowy
Zdrowy
18 GB
10 GB
241 MB
0B
Zdrowy
Zdrowy
Info
System
DISKPART>
Jak widzisz, w tym komputerze jest tylko jeden dysk, ale jest to dysk dynamiczny. Poniewa by to dysk prosty skonwertowany na dysk dynamiczny, polecenie LIST PARTITIONS
nie wywietlio list partycji, poniewa adnych partycji nie byo w systemie. Natomiast
polecenie LIST VOLUME wywietla list dynamicznych woluminw, ktre zostay utworzone na dysku dynamicznym w miejsce partycji. Wida rwnie, e dostp do dysku G:
mona uzyska bezporednio przez liter dysku lub przez ciek dysku F: \ci eka_dysku.
425
Fs
Wolumin 0
C
Wolumin 1
F
Wolumin 2
G
F:\cieka_dysku
Wolumin 3 " H
Wolumin 4
I
Wolumin 5
D
Wolumin 6
E
Typ
Rozmiar Stan
Info
NTFS Partycja
NTFS Partycja
NTFS Partycja
10 GB
10 GB
10 GB
Zdrowy
Zdrowy
Zdrowy
System
vol3
NTFS
Partycja
vol3
NTFS
Partycja
010908J950 CDFS CD-ROM
DVD-ROM
18 GB
10 GB
241 MB
0B
Zdrowy
Zdrowy
voll
vol2
Teraz, za pomoc polecenia DISKPART, moemy wykorzysta zwolnione miejsce do rozszerzenia biecego woluminu.
DISKPART> LIST DISK
Dysk ##
Stan
Rozmiar
Dysk 0
Online
57 GB
Wolne
10 GB
Dyn
Gpt
M, K
wiri
Wolumin 0
Wolumin 1
it
C
F
Etykieta
voll
Fs
Typ
NTFS
NTFS
Partycja
Partycja
Rozmiar
10 GB
10 GB
Stan
Zdrowy
Zdrowy
Info
System
426
vol2
NTFS
Partycja
vol3
NTFS Partycja
010908_0950 CDFS CD-ROM
DVD-ROM
10 GB
18 GB
241 MB
0 B
Zdrowy
Zdrowy
Stan
Rozmiar
Dysk 0
Online
57 GB
Wolne
9 GB
Dyn
Gpt
Etykieta
Wolumin 0
C
Wolumin 1
F
Wolumin 2
G
F:\cieka_dysku
Wolumin 3 " H
* Wolumin 4
Wolumin 5
D
Wolumin 6
E
voll
vol2
Fs
Typ
NTFS
NTFS
NTFS
Partycja
Partycja
Partycja
vol3
Rozmiar
10 GB
10 GB
10 GB
Stan
Info
Zdrowy
Zdrowy
Zdrowy
System
NTFS
Partycja
18 GB
Zdrowy
Partycja
5000 MB
Zdrowy
010908J950 CDFS CD-ROM 241 MB
DVD-ROM
0 B
Wolumin # # Lit
Wolumin 0
C
F
Wolumin 1
Wolumin 2
G
F:\cieka dysku
Wolumin 3
H
* Wolumin 4
I
Wolumin 5
D
Wolumin 6
E
Fs
Typ
voll
vol2
NTFS
NTFS
NTFS
Partycja
Partycja
Partycja
vol3
NTFS
Partycja
Partycja
CD-ROM
010908 0950 CDFS
DVD-ROM
Rozmiar
10 GB
10 GB
10 GB
Stan
Zdrowy
Zdrowy
Zdrowy
427
Info
System
18 GB
Zdrowy
5000 MB
Zdrowy
241 MB
0B
DISKPART>
Jak wida, jedynym zadaniem polecenia byo utworzenie nowego woluminu. Polecenia
ASSIGN uyto do przypisania litery dysku do nowo utworzonego woluminu.
Jeli w komputerze masz zainstalowany wicej ni jeden dysk, moesz korzysta z polecenia CREATE do tworzenia takich dyskw dynamicznych, jak kopie zwierciadlane czy
RAID-5.
Formatowanie dysku
Aby sformatowa dysk korzystajc z wiersza polece, uyj polecenia FORMAT:
C:\>F0RMAT /FS:NTFS I:
Typ systemu plikw to NTFS.
OSTRZEENIE: WSZYSTKIE DANE NA DYSKU NIEWYJMOWALNYM
STACJA I: BD UTRACONE!
Czy kontynuowa formatowanie (T/N)? t
Sprawdzanie 2000M
Etykieta woluminu (ENTER = brak)?
Tworzenie s t r u k t u r systemu plikw.
Zakoczono formatowanie.
2048254 KB cakowitego miejsca na dysku.
2035620 KB j e s t dostpnych.
W tym poleceniu uyto opcji /FS, aby zaznaczy, e dysk ma by sformatowany za pomoc systemu plikw NTFS. Skadnia polecenia uwzgldnia moliwo formatowania
rnych typw dyskw, poczwszy od dyskietek po due dyski. Skadnia polecenia
FORMAT jest nastpujca:
FORMAT wolumin
FORMAT wolumin
FORMAT wolumin:
FORMAT wolumin:
FORMAT wolumin
428
429
Typ:
Dysk lokalny
Zajto miejsce
Wokiemejtce:
2.91 GB
Pojemno:
5.99 GB
3.06 GB
DytkC
Na zakadce Oglne moesz zaznaczy opcj Kompresuj dysk, aby zaoszczdzi miejsce
na dysku, aby skompresowa wikszo plikw na dysku. Proces kompresji jest niezauwaalny dla uytkownika, ktry moe nadal w taki sam sposb korzysta z zapisanych na
dysku plikw i folderw. Domylnie automatycznie s kompresowane tylko pliki w katalogu gwnym. Aby system Windows kompresowa wszystkie foldery znajdujce si na
tym dysku, w oknie pojawiajcego si komunikatu zaznacz opcj Zastosuj zmiany do dysku,
podfolderw i plikw. Kliknij przycisk OK.
Opcja Zezwalaj na indeksowanie tego dysku, aby przyspieszy wyszukiwanie plikw
powinna by zaznaczona, jeli czsto korzystasz z Pomocnika wyszukiwania w celu odnalezienia plikw. Zaznaczenie tej opcji powoduje zmniejszenie iloci wolnego miejsca na
dysku, gdy utworzony indeks zapisuje informacje o wskanikach do plikw na dysku.
Podczas kompresowania plikw i folderw moe pojawi si komunikat, e plik lub folder
nie moe by skompresowany, gdy jest uywany przez inny program w szczeglnoci
dotyczy to plikw i folderw znajdujcych si na partycji systemowej. W takim wypadku
kliknij przycisk Ignoruj wszystkie, aby zignorowa pojawienie si tego komunikatu dla
wszystkich plikw i folderw tego typu.
430
Rysunek 18.11.
Z listy Pliki do usunicia
wybierz typy plikw,
ktre maj zosta usunite
przez narzdzie
Oczyszczanie dysku.
Kada pozycja listy
zawiera opis typu plikw
oraz informacje na temat
iloci miejsca na dysku
zajmowanego przez pliki
tego typu. Pod list
znajduje si informacja
o cakowitej iloci miejsca,
jaka zostanie uzyskana
po usuniciu plikw
wybranych typw
Ocryan.e dytku
Wicej opcji
j? Kosz
: U MJPIrki dziennika instalatora
Uzyskiwane miejsce na dysku lazem
20.053 K i
53 KB
7.658 KB
655KB fd
20 053 K
Opis
Pobiane pliki piogjamw S formantami ActiveX i apMami jeyka
Java pobieranymi automatycznie z Internatu podczas ogldania
pewnych stron S one tymczasowo przechowywane na dysku
twardym w fokfofze Downloaded Piogram Fies
Zakadka Narzdzia
Zakadka Narzdzia okna waciwoci dysku pozwala na szybki dostp do narzdzi sprawdzania bdw, defragmentacji plikw oraz tworzenia kopii zapasowej (rysunek 18.12).
Nastpujce przyciski uruchamiaj odpowiednie narzdzia zarzdzania dyskiem:
Sprawd uruchamia narzdzie Sprawdzanie dysku, ktre skanuje wybrany dysk
w poszukiwaniu uszkodze. Nie mona uywa dysku podczas jego skanowania.
Narzdzie naprawia rwnie bdy, ktre wykryje w systemie plikw.
431
PrzydnrfJ
Sprawdzanie bredw
Sjt
Defragmentacja
fcA> Ta opcja dokona defragmwrfacji pikw woluminu
Celiagmenlui .
Kopia zapasowa
aflfcJ
432
l)fli.i('iiii*nlukii dyskw
8*
Akcja
Wolurom
vdok
Pomoc.
Status i
System plikw
NTFS
SKCi)
Pojemno
Wolne miejsce
6.00 GB
2.92 GB
46
<
Szacowane uycie dysku przed derragmentacja.:
Analzuj
] [ Defragmentuj
Pkki pofragmentowane
PKy cigle
D Wolne miejsce
Grny panel okna przedstawia list partycji zainstalowanych w systemie. Kliknij partycj,
a nastpnie kliknij przycisk Analizuj, aby zobaczy, w jakim stopniu dysk jest sfragmentowany, lub przycisk Defragmentuj, aby uruchomi proces defragmentacji. Pole Szacowane
uycie dysku przed fragmentacja zawiera graficzny obraz rozmieszczenia plikw na dysku.
Obraz dysku zmienia si w trakcie procesu defragmentacji. Widoczny jest rwnie obszar,
na ktrym zapisane s pliki nieprzenone.
Po zakoczeniu procesu defragmentacji zostanie wywietlone okno dialogowe, ktre
pozwala wybra opcj przegldania raportu zawierajcego informacje o dziaaniach
433
Zakadka Sprzt
Zakadka zawiera informacje o waciwociach dysku fizycznego, na ktrym znajduje si
bieca partycja. Jak wida na rysunku 18.14, moesz zobaczy rwnie waciwoci
pozostaych dyskw zainstalowanych w systemie oraz napdw dyskietek, napdw
dyskw CD-ROM, a nawet przenonych czytnikw kart flash" podczonych do portu
USB, ktre system operacyjny traktuje jak napdy dyskw. Jeli chcesz uzyska bardziej
szczegowe informacje dotyczce konkretnego dysku, kliknij przycisk Waciwoci
znajdujcy si w dolnej czci zakadki.
Rysunek 18.14.
Zakadka Sprzt
zawiera informacje
o waciwociach
dysku fizycznego,
na ktrym
zainstalowana jest
bieca partycja,
oraz o innych
napdach dyskw
w komputerze
Oglne:. Narzdzia
Sprjct
Udostpnianie | Pizydziat
Typ
. j J S t a o a dyskotek
Siacie dyskietek
^LSCO-ROMCflD-95226
Siacie dyskw...
Waciwoci u
Producent (Standardowe stacje dyskw)
lokataacja: Lokalczaqa 0 [OJ
Stan urzdzenia: To urzdzenie ea poprawnie.
| Bozwiazywamo problemw...
432
Woto miejsce
2.92 GB
nahu)
j | Defragmentu)
PU<| pofragmentowane
Piki ciasto
El reprzenone pliki
fj Wohe miejsce
Grny panel okna przedstawia list partycji zainstalowanych w systemie. Kliknij partycj,
a nastpnie kliknij przycisk Analizuj, aby zobaczy, w jakim stopniu dysk jest sfragmentowany, lub przycisk Defragmentuj, aby uruchomi proces defragmentacji. Pole Szacowane
uycie dysku przed fragmentacja zawiera graficzny obraz rozmieszczenia plikw na dysku.
Obraz dysku zmienia si w trakcie procesu defragmentacji. Widoczny jest rwnie obszar,
na ktrym zapisane s pliki nieprzenone.
Po zakoczeniu procesu defragmentacji zostanie wywietlone okno dialogowe, ktre
pozwala wybra opcj przegldania raportu zawierajcego informacje o dziaaniach
433
Zakadka Sprzt
Zakadka zawiera informacje o waciwociach dysku fizycznego, na ktrym znajduje si
bieca partycja. Jak wida na rysunku 18.14, moesz zobaczy rwnie waciwoci
pozostaych dyskw zainstalowanych w systemie oraz napdw dyskietek, napdw
dyskw CD-ROM, a nawet przenonych czytnikw kart flash" podczonych do portu
USB, ktre system operacyjny traktuje jak napdy dyskw. Jeli chcesz uzyska bardziej
szczegowe informacje dotyczce konkretnego dysku, kliknij przycisk Waciwoci
znajdujcy si w dolnej czci zakadki.
Rysunek 18.14.
Zakadka Sprzt
zawiera informacje
o waciwociach
dysku fizycznego,
na ktrym
zainstalowana jest
bieca partycja,
oraz o innych
napdach dyskw
w komputerze
Oglne : Natidzia
Sptzt
Udoslpntame
Wszystkie dyski
Nazwa
**d3BSEL_
. f t S I a c u dyskietek
. ^ L G C R O M CH0-8522B
Siacie dyskietek
Siacie dyskw...
Waciwoci urzdzenia
Producent (Standardowe itacje dyskw!
Lokabaqa: Lokafeaqa 0 (01
Slan urzdzenia: To urzdzenie dziaa poprawnie
434
Rysunek 18.15.
Zakadka Woluminy
nie zawiera adnych
informacji a do chwili,
gdy klikniesz przycisk
Wypenij
Dysk O
Podstawowy
Stan:
Online
Gwny lekoid lozfuchowy (MBR]
Pojemno:
6142 MB
Pojemno
E142MB
Jak widzisz, biecy dysk zawiera gwny rekord rozruchowy (MBR), ktry przechowuje
informacje wykorzystywane przez BIOS komputera do uruchomienia systemu operacyjnego (lub innego narzdzia, jeli korzystasz z konfiguracji wielosystemowej). W dolnej
czci zakadki znajduje si lista partycji oraz zwizanych z nimi liter dysku. Aby zobaczy
szczegowe informacje dotyczce partycji, wybierz partycj z listy, a nastpnie kliknij
przycisk Waciwoci. Pojawi si kolejne okno dialogowe zawierajce informacje o wybranej partycji.
Zakadka Sterownik zawiera cztery opcje zwizane ze sterownikiem:
Szczegy sterownika wywietla informacje szczegowe na temat plikw
sterownika. Najprawdopodobniej nigdy nie bdziesz korzysta z tego przycisku,
chyba e pracujesz w serwisie.
Aktualizuj sterownik pozwala zmieni lub zaktualizowa sterownik dla
zaznaczonego urzdzenia. Jeli zainstalowae system Windows XP
435
Udostpnianie dysku
Moesz udostpni folder lub nawet cay dysk innym uytkownikom sieci. Jeli korzystasz
z partycji NTFS, moesz wybra uytkownikw, ktrzy bd mieli dostp do udostpnianego zasobu, i przydzieli im odpowiednie prawa. Rysunek 18.16 przedstawia wygld
zakadki Udostpnianie przed wczeniem opcji udostpniania. Okno zawiera informacj,
e udostpnianie caego dysku nie jest zalecane. Zalecanym rozwizaniem jest utworzenie
folderw, ktre bd zawieray udostpniane dane. Wicej na temat udostpniania zasobw
moesz si dowiedzie w rozdziale 9.
Rysunek 18.16.
Przy pierwszym
uruchomieniu zakadka
Udostpnianie
zawiera ostrzeenie
przed udostpnianiem
caego dysku
Narzdzia; Spiz
Udostpnianie
Przydzia-:
W celu ochrony komputera przed dostpem otb niepowoanych nie zaleca sio
udostpniania katalogu gwnego dysku.
Kliknij cze Jeli masz wiadomo ryzyka, ale mimo to chcesz udostpni katalog gwny
dysku, kliknij tutaj zostanie wywietlone kolejne okno dialogowe, ktre umoliwia
konfigurowanie opcji udostpniania dysku. Moesz wybra opcj udostpniania dysku
tylko innym uytkownikom komputera, ktrzy maj utworzone lokalne konto uytkownika.
Jeli komputer jest czci domeny, moesz rwnie wybra z domeny uytkownikw
436
Rysunek 18.17.
Zakadka
Udostpnianie
zawiera informacj
0 nazwie udziau
1 opcj zezwalania
uytkownikom
sieciowym
na zmian plikw
i fshare
OK
Anuluj
Zarzdzanie przydziaami
Ostatnia zakadka okna waciwoci dysku to zakadka Przydzia. Przydzia to maksymalna
ilo zasobu, ktr uytkownik moe wykorzystywa. Korzystanie z przydziaw pozwala
lepiej zarzdza wykorzystaniem miejsca na dysku. Moesz korzysta z zakadki Przydzia
(rysunek 18.18) do konfigurowania przydziaw dla wybranych uytkownikw i grup.
437
500
; j KB
400
! j KB
438
Rysunek 18.19.
W folderze Udziay gazi
Foldery udostpnione
widoczna jest
lista udziaw
udostpnianych w sieci
przez Twj komputer
fikcja
Wjdok
fikno
Pomoc.
~ - ~ -
Foklerudostejsn..
^ 1 Mi
Typ
- | cieka wsplna
C:\WINOOWS
C:\
C^Documentsand ...
|JC$
iillPC*
i^print$
Windows
Windows
Windows
Windows
Windows
C:\WINDOW5\Syst...
D
0
0
0
0
'
439
Rozdzia 19.
Korzystanie
z Menedera zada
W tym rozdziale:
Zarzdzanie aplikacjami za pomoc Menedera zada
Zarzdzanie poszczeglnymi procesami
Zakadka Wydajno jako rdo informacji o wydajnoci systemu
Analiza pracy karty sieciowej za pomoc zakadki Sie
Czy przytrafia Ci si kiedykolwiek sytuacja, kiedy bdnie pracujcej aplikacji po prostu nie dao si zamkn, a wszystko dziaao wolniej ni zazwyczaj? Jeli masz duo
czasu i dowiadczenia, w takich przypadkach prbuj znale bdy za pomoc Monitora
systemu (patrz rozdzia 22.)- Moesz jednak skorzysta z duo prostszego narzdzia, jakim
jest Meneder zada.
Meneder zada systemu Windows XP Professional spenia kilka funkcji. Wywietla
podobnie jak narzdzie Monitor systemu statystyki pracy systemu w czasie rzeczywistym, dziki czemu moesz na bieco ledzi stopie wykorzystania pamici lub
jednostki centralnej komputera. Przekazuje ponadto informacje statystyczne dotyczce
obsugi funkcji sieciowych przez kart sieciow komputera.
Za pomoc Menedera zada mona analizowa prac aplikacji i uruchamianych w ramach aplikacji procesw, jak rwnie procesw systemowych. Mona rwnie zamyka
aplikacje, ktre nie odpowiadaj na dania systemu. W tym rozdziale dowiesz si, jak
korzysta z Menedera zada do wykonywania tych zada oraz w jaki sposb obsugiwa to narzdzie, ktre zastpuje bardziej skomplikowane narzdzia dostpne w Panelu
sterowania w folderze Narzdzia administracyjne.
Zarzdzanie aplikacjami
za pomoc Menedera zada
Gwn wad Windows 95/98/Me, na ktr narzekao wielu uytkownikw, bya skonno
tych systemw do zawieszania si lub przechodzenia w stan zamroenia, z ktrego mona
442
Rysunek 19.1.
Meneder zada zawiera
list uruchomionych
aplikacji oraz umoliwia
zamknicie aplikacji,
ktra nie odpowiada
na dania systemu
0k
AptiuKie
procesy j Wydajno; | Se
Zadane
Stan
adanie j [
Procesy; 27
Uycie procesora: 0%
Uruchomiony
Uruchotnony
Uruchomtony
Uruchcmony
Uruchcmony
443
moesz utraci zmiany, ktrych dokonae podczas korzystania z tej aplikacji. Dlatego
uywaj Menedera zada do zamykania aplikacji tylko w sytuacji, gdy maj status Nie
odpowiada.
Przeczanie si do aplikacji
Moesz rwnie skorzysta z Menedera zada, aby przecza si pomidzy aplikacjami. Jest to przydatna funkcja, jeli w systemie jest rwnoczenie uruchomionych
wiele aplikacji i nie moesz odnale ikony danej aplikacji na pasku zada. Uruchom
Menedera zada, a nastpnie kliknij aplikacj, ktrej chcesz uywa. Kliknij przycisk
Przecz na lub dwukrotnie kliknij aplikacj na licie zada. Okno aplikacji zastanie
wywietlone na Pulpicie i moesz dalej z niej korzysta.
Dziki obsudze tych funkcji, Meneder zada moe by centralnym punktem zarzdzania aplikacjami. To jedna z najwaniejszych zalet systemu Windows XP jest to
prawdziwy system wielozadaniowy z wywaszczaniem, w ktrym moesz uruchomi
rwnoczenie wiele programw. Dziki Menederowi zada przeczanie si midzy
aplikacjami to pestka!
i Procesy
Wydajno
SeC
Zada*
Stan
W i e r s z polecenia
| f b e 2 tytuu-Par*
5o
Uruchomiony
Zakocz zadanie (I
Procesy:26
Uruchomiony
Uyde procesora: 0%
Przetocz na
I I Nowe zadanie...
444
Rysunek 19.3.
Za pomoc
listy rozwijanej Szukaj
w moesz przeglda
zawarto dyskw
komputera, aby
znale plik, ktry
chcesz uruchomi
Moje tmiv>
^ Mj komputer
& Stacja dyskietek 3.5 (A:]
;*Dy*k lokalny [C:J
Pi*i
gj Dokumenty udotte.pn.one
it^ Mop dokumenty
; ^ ] pkd dokumenty
*> j Moie mieitcaa
dokumenty
Mj komputer
Moie miejsca
P(ki typu
Programy
Jak widzisz, jest to korzystanie z moliwoci, jakie daje Eksplorator Windows w Menederze zada. Pamitaj, e Meneder zada moe by niezwykle przydatnym narzdziem
czcym w sobie zalety wielu innych programw.
Menu Opcje
W grnej czci okna Menedera zada znajduje si menu skadajce si z kilku pozycji.
Zawarto niektrych jest zalena od wybranej zakadki, a innych nie. Menu Opcje zawiera
nastpujce opcje do wyboru:
Zawsze na wierzchu zaznaczenie tej opcji bdzie oznaczao, e bez wzgldu
na to, jakie programy bd uruchomione, okno Menedera zada bdzie si zawsze
znajdowao na pierwszym planie interfejsu graficznego (GUI). W takiej sytuacji
moesz przechodzi pomidzy oknami Menedera zada i innych programw
bez koniecznoci poszukiwania okien programw zasonitych oknami innych
programw.
445
446
Rysunek 19.4.
Zakadka Procesy
pozwala uzyska
bardziej szczegowe
informacje na temat
pracy systemu
PJik
fipcje
Aplkacte
U U t * Pomoc.
Procesy
Nazwa obrazu
Na2wa uytkw...
msrrisgs.exe
winampa.exe
Navapw32.exe
expbrer.exe
svchost.exe
Navapsvc.exe
spoolsv.exe
svchost.exe
svchost.exe
taskmcjr.exe
svchost.exe
svchost.exe
lsass.exe
servlces.exe
wirtogon.exe
csrss.exe
MMMM
:
wydajno i Sie
BBRUHiHI
Alex
MB
Max
Alex
SYSTEM
SYSTEM
SYSTEM
USUGA LOKALNA
USUGA 51ECI0WA
Alex
SYSTEM
SYSTEM
SYSTEM
SYSTEM
SYSTEM
SYSTEM
SYSTEM
Procesy: 22
Uycie procesora: 4%
CPU
MB
mai
00
00
00
00
00
00
oo
00
00
03
00
00
00
00
00
00
00
rn
Uzyciep...
MMMM
1 .532 K
1 5MIC
5.004K
M ,6M K
2 .224 K
844 K
4.472K
3.6361!
2.528K
3.432K
1S.964K
3.892K
1 .064 K
2.604K
2.244K
3 .476 PC
348K
....JH..SSBU!..
[ *^ocz proces
447
Poniej normalnego;
Niski.
Pozostawiajc wikszoci procesw priorytet Normalny, umoliwiasz pozostaym procesom (takim jak jdro systemu Windows XP) wykonanie wanych zada, takich jak
zarzdzanie procesami, obsuga stronicowania i zarzdzanie interfejsem graficznym. Jeli
udostpniasz zasoby swojego komputera innym uytkownikom (przez udostpnianie
plikw lub udostpnianie zasobw), nie zmieniaj ustawie, aby nie spowodowa, e system
bdzie odpowiada wolniej na dania przychodzce z zewntrz.
Rozwa moliwo obnienia priorytetu procesu, jeli jego czas pracy nie jest szczeglnie
istotny. Np. jeli korzystasz z aplikacji finansowej, ktra przeprowadza skomplikowane
operacje na liczbach zmiennoprzecinkowych, a generowany przez ni raport nie jest Ci
koniecznie potrzebny na jutro, moesz obniy priorytet procesu aplikacji. Nastpnie
kontynuuj prac w systemie, a procesor podczas okresw bezczynnoci systemu bdzie
wykonywa operacje zwizane z obsug aplikacji finansowej.
Z drugiej strony, podnoszenie priorytetu procesu moe zablokowa wykonanie pozostaych procesw. Proces o podwyszonym priorytecie moe cakowicie zablokowa dostp
do procesora innym procesom. W takiej sytuacji pozostaje Ci jedynie czekanie, a proces
zakoczy prac.
Jeli proces ma priorytet Czasu rzeczywistego, to bdzie on uruchamiany za kadym razem,
kiedy zada dostpu do procesora bez wzgldu na to, jakie jeszcze procesy czekaj na
uruchomienie. Czasem ustawienie takiego priorytetu moe by dobrym rozwizaniem.
Na przykad w komputerze, ktry steruje kluczowymi urzdzeniami linii technologicznej
w fabryce, proces zarzdzania lini powinien mie przydzielony priorytet Czasu rzeczywistego. Pozwoli mu to obsugiwa w czasie rzeczywistym nadchodzce zdarzenia
wejcia-wyjcia generowane przez podczone urzdzenia.
W wikszoci wypadkw nie naley jednak zmienia priorytetw procesw, chyba e
wczeniej przetestowae dziaanie systemu po wprowadzeniu takiej zmiany.
448
Menu Widok zawiera te same opcje Odwie teraz i Szybko aktualizacji, ale nie zawiera
opcji umoliwiajcej wybr typw ikon. Poniewa ikony s zwykle powizane z aplikacjami, a nie z poszczeglnymi procesami, taka opcja nie miaaby wikszego sensu.
W menu Widok znajduje si jedna dodatkowa opcja: Wybierz kolumny. Ta opcja (rysunek 19.5) pozwala wybra typ informacji wywietlanych na zakadce Procesy.
Rysunek 19.5.
Okno dialogowe
Wybieranie kolumn
pozwala wybra
<
typ informacji
statystycznych, ktre
bd wywietlane
dla kadego procesu
.-.. .:
A p * ac)e
Procesy
Wydajno , Sie
',
te
d Z m i a n a bdw stron
G E"k stronicowana
G Puk niestronicowana
Q Priorytet podstawowy
GLjczbadoji
G Liczba wajkw
G Obiekty gDI
GZapisyWWy
K
K
K
K
1 |
Anuluj
'-
'
; \
<
0 Nwa uytkownka
\ "'W
G Odczyty We/Wy
GZapifyWe/Wy w bajtach
Odczjy We/Wy w batach GlnreWeAi/y
Q Identyfikator sesji
O Inne We/Wy w bajtach
\1
\
K
K
: i
E] I
449
450
Rysunek 19.6.
Zakadka Wydajno
przedstawia graficzne
wykresy wykorzystania
systemu
Suny
Dojcia
Procesy
4848
302
24
Procesy: 24
327208
169268
119796
19964
16440
3524
451
PJ*
Qpc]e
ApBtacje
Wjdok
Procesy
Nazwa karty
:
Inet
Procesy: 24
Porw
Wydajno
Wykorzystani...
0,23 %
Szybk...
100 Mb/s
Stan
Dziaa
452
Rysunek 19.8.
Moesz wybra,
jakie dane maj by
wywietlane
na zakadce Sie,
korzystajc z opcji
Wybierz kolumny
dostpnej w menu
Widok
Aplkacje
Procesy Wydarcie
Siec
,j(maHHMIisWsBsBsBB
I 1
Wybierz kolumny, ktre bd pojawia sie na sionie Menedzeta zada o nazwie Sia.
Opis karty
0 Wykorzystania tieci
BSzybkoiacza
0Slan
Przepywno bajtw wysanych
Pizepywnof bajtw odebranych
Przepywno bajtw
Bajty wysane
D Bajty odebrane
0 Bajty
O Bajty wysana/hteiwa
0 Bajly odsbiane/inteTwa
[ 01
Pamitaj, e jeli wybierzesz wiele typw informacji, moesz rozcign okno Menedera zada, aby wicej kolumn byo jednoczenie widocznych.
Rozdzia 20.
454
455
456
Rysunek 20.1.
Edytor rejestru
systemu Windows
.:
.-.-:::.W'.:
.,_.
ii",'fdytor rejestru
Blk Edycla
>
i- if" X
Pomoc
- ii Ml komputer
!_J :EY_CLASSES_ROOT
+ LJ HKEY_CURRENT_USER
- Li HCEY_LOCAL_MACHINE
t CJ HARDWARE
*QSAM
Cl SECURITY
- Ql SOFTWARE
* LJ Audo Explosk>n
,-1^<-r .
. \
i i ' . ; . . ; . * \'-
W<* Ulufelone
V:
+
:ti
. '
,.
Kawa
l5(Domysha)
r
;
vcL
Typ
RE5SZ
Dane
SafeOW ReCowt
_J Classes
,_J Clmts
j Gemplus
_J Microsoft
& D ooec
V ' .
.: "
"
'
^j ^J Policies
':'
'..
'! ,'! l i
'
'.
- ' '
3 Program Groups
S ] SchlumbMget
(iJ Secure
' f i l Whdo3.1MgratlonStotu
:* EJ SYSTEM
D WEY.USERS
.V CJ HKEY_CURRENT_CONFIG
-) 1
'
z
'
<
>
M| torreuter\HKEY_LC<:._MACHWE\SOFTWARE;C07ft5Y
W poprzednich wersjach systemu Windows, np. Windows 2000, doczono dwa programy
przeznaczone do edycji Rejestru: regedit.exe i regedt32.exe. Regedit.exe to edytor
rejestru, ktry po raz pierwszy pojawi si w Windows NT. Regedt32.exe zosta
wprowadzony nieco pniej i by wyposaony w kilka dodatkowych funkcji. W Windows
XP jest tylko jeden edytor Edytor rejestru systemu Windows. Jest on uruchamiany
po wpisaniu w wierszu polece regedit.exe lub regedt32.exe.
Jak pokazano na rysunku 20.1, Edytor rejestru przedstawia Rejestr w formie struktury
drzewiastej, ktra wyglda jak lista plikw. Gwne skadniki tego drzewa to:
Poddrzewa dowolny wze w drzewie oraz wszystkie wybrane poczone
wzy pochodne. W strukturze rejestru poddrzewa s wzami podstawowymi,
ktre zawieraj klucze, podklucze i wpisy wartoci. W dalszej czci tego rozdziau
poznasz pi gwnych poddrzew.
Klucze klucz odpowiada folderowi widocznemu w oknie Eksploratora Windows.
Klucz moe zawiera wpisy podkluczy i wartoci.
Podklucze s to klucze wewntrz kluczy. W strukturze Rejestru podklucze s
elementami podrzdnymi w stosunku do poddrzew i kluczy. Klucze i podklucze
s podobne do nagwkw sekcji w plikach z rozszerzeniem Ani, ale podklucze
mog wykonywa funkcje.
Wpis wartoci cig danych, ktry pojawia si w prawym oknie okna Rejestru
i definiuje warto zaznaczonego klucza. Wpis wartoci ma trzy czci: nazw,
typ danych i warto. To wanie wpisy wartoci bdziesz edytowa za pomoc
Edytora rejestru.
Poddrzewa
W strukturze Rejestru systemu poddrzewa s wzami podstawowymi. W Rejestrze znajduje si pi poddrzew:
457
HKEY_CLASSES_ROOT\
HKEY_CURRENT_USER\
HKEY_LOCAL_MACHINE;
HKEY_USERS\
HKEY_CURRENT_CONFIG.
W kolejnych punktach przedstawimy kade poddrzewo i w skrcie opiszemy przypisane
im zadania.
HKEY_CURRENT_USER
Poddrzewo HKEYjCURRENTJJSER (HKCU) zawiera profil uytkownika, ktry aktualnie
jest zalogowany w systemie. Profil zawiera dopasowany do potrzeb uytkownika system,
ustawienia urzdze sprztowych i aplikacji dla danego uytkownika. Wszystkie te informacje s zapisane w pliku USER.DAT i kady z uytkownikw komputera ma wasn
kopi tego pliku umieszczon w folderze uytkownika wewntrz folderu Documents
and Settings.
458
HKEY_LOCAL_MACHINE
Poddrzewo HKEYJLOCALJAACHINE (HKLM) jest prawdopodobnie najwaniejszym
poddrzewem Rejestru. HKLM zawiera wpisy dla jednostki centralnej (CPU), magistrali
systemowej i inne ustawienia konfiguracyjne urzdze sprztowych zebrane przez system
Windows XP podczas uruchamiania. HKLM zawiera rwnie zainstalowane w systemie
sterowniki, ustawienia i dane konfiguracyjne. Oprcz tego rwnie ustawienia zabezpiecze (takie jak preferencje logowania) mog by zapisane w tym poddrzewie.
Poddrzewo HKLM jest podzielone na pi nastpujcych kluczy:
Hardware wszystkie podklucze klucza Hardware s generowane przez system
Windows XP podczas uruchamiania i istniej jedynie w pamici komputera; nie
s zapisywane na dysku. Powodem tego jest fakt, e system Windows musi
rejestrowa urzdzenia sprztowe, ktre zostan wykryte podczas uruchamiania
459
systemu, nawet jeli system nie wykry jeszcze dysku, na ktrym miaby zapisa
te dane. Ten klucz nie jest szczeglnie przydatny z punktu widzenia edycji,
poniewa wikszo zapisanych w nim ustawie nie moe by edytowana.
SAM klucz przechowuje baz SAM (z ang. Security Manager Accounts), ktra
zawiera informacje dotyczce uytkownikw i grup skonfigurowanych na tym
komputerze. Jest to kolejny klucz, ktrym nie bdziesz si zajmowa, gdy
znacznie prociej jest zmieni ustawienia zabezpiecze za pomoc wbudowanych
narzdzi administracyjnych systemu Windows XP.
Security klucz zawiera aktualne ustawienia zabezpiecze odnoszce si do
zasad i uprawnie uytkownika.
Software klucz zawiera ustawienia wikszoci aplikacji i systemu. Jest to jeden
z najwaniejszych kluczy, ktre bdziesz edytowa w Rejestrze. Zawiera wikszo
informacji, ktre moesz chcie zmieni.
System klucz zawiera informacje dotyczce sposobu uruchamiania systemu
oraz lokalizacji plikw systemowych. O ile jest to jeden z najwaniejszych kluczy
Rejestru z punktu widzenia systemu operacyjnego, nie bdzie on jednak zbyt
czsto edytowany przez Ciebie.
HKEYJJSERS
Poddrzewo HKEYJJSERS (HKU) zawiera informacje na temat profili wszystkich lokalnych uytkownikw komputera. W poddrzewie HKU zawsze bd co najmniej dwa klucze.
Pierwszy z nich, .Default, zawiera zestaw domylnych ustawie, ktre s wykorzystywane,
jeli uytkownik nie ma jeszcze skonfigurowanego profilu. Kiedy nowy uytkownik loguje
si do systemu, system tworzy nowy klucz dla tego uytkownika, a nastpnie kopiuje
wszystkie informacje z klucza .Default do nowo utworzonego klucza.
Drugim kluczem, ktry zawsze istnieje w poddrzewie HKU, jest wbudowane w systemie
konto Administrator. Dodatkowe klucze s tworzone dla kadego uytkownika w systemie.
Klucze w poddrzewie HKU (z wyjtkiem klucza .Default) maj takie nazwy jak identyfikator bezpieczestwa uytkownika i dlatego widoczne sjako dugie cigi cyfr.
Wewntrz klucza kadego uytkownika znajdziesz podklucze, ktre s takie same jak
opisane w kluczu HKEY_CURRENT_USER. Oczywicie jest tak dlatego, e poddrzewo
HKCU jest jedynie wskanikiem do odpowiedniego klucza w poddrzewie HKU dla aktualnie zalogowanego uytkownika. Powd tego jest prosty atwiej jest wprowadzi zmiany
w podkluczu HKCU, ni prbowa odnale identyfikator bezpieczestwa aktualnie
zalogowanego uytkownika w drzewie HKU.
HKEY_CURRENT_CONFIG
Poddrzewo HKEY_CURRENT_CONFIG (HKCQ zawiera informacje o aktualnie uywanym profilu sprztowym oraz o urzdzeniach sprztowych generowane podczas uruchamiania
systemu Windows. To poddrzewo jest jedynie wskanikiem do klucza w drzewie HKLM:
HKEY_LOCAL_MACHINEXSystem\CurrentControlSeflHardwareProfiles\Current.
460
461
Katalogi i pliki
Rejestr wydaje si skada z jednej czci, ale w rzeczywistoci zbudowany jest z kilku
rnych katalogw. Kady katalog jest osobnym plikiem lub blokiem pamici, zawierajcym poddrzewo Rejestru. System Windows XP przechowuje list katalogw w podkluczu:
HKEY_LOCAL_MACHINE>System\CurrentContolSe(\ControNiivelist
Kady wpis wartoci tego podklucza zawiera lokalizacj katalogu Rejestru (jako nazwa
wpisu wartoci) oraz fizyczn lokalizacj katalogu (jako warto wpisu wartoci). W tym
podkluczu znajdziesz sze podstawowych wpisw wartoci:
Hardware ten wpis odpowiada podkluczowi HKLM\Hardware. Ten wpis nie
ma wartoci, poniewa nie jest zapisywany na dysku.
SAM ten wpis odpowiada podkluczowi HKLMSSAM.
Security ten wpis odpowiada podkluczowi HKLMSSECURITY.
Software ten wpis odpowiada podkluczowi HKLMSSoftware.
System ten wpis odpowiada podkluczowi HKLM\System.
.Default ten wpis odpowiada podkluczowi HKIKDefault.
Dla kadego uytkownika w systemie utworzony jest rwnie dodatkowy wpis wartoci, ktry wskazuje plik NTUSER.DAT w folderze uytkownika folderu Documents and
Settings.
Pliki odpowiadajce tym katalogom maj prosto brzmice nazwy, lecz ponadto istniej
rwnie cztery rozszerzenia plikw, ktrych celem jest opisywanie celu pliku danych,
w ktrym przechowywane s informacje Rejestru. Te rozszerzenia to:
Brak rozszerzenia jeli plik nie ma rozszerzenia, to jest pen kopi danych
katalogu.
.alt pliki o tym rozszerzeniu zawieraj kopi zapasow katalogu HKEY_LOCAL_
MACHINE\System. Jest to jedyny katalog, ktry korzysta z tego rozszerzenia.
.log plik, w ktrym zapisywane s transakcje danego katalogu, przechowujcy
dokonane zmiany.
.sav podczas instalacji systemu program instalacyjny uywa plikw o tym
rozszerzeniu do przechowywania katalogw opisujcych aktualny stan w chwili
zakoczenia procesu instalacji w trybie tekstowym. Jeli wystpi bd podczas
trybu graficznego procesu instalacji systemu Windows XP, pliki o rozszerzeniu
.sav s wykorzystywane do przywrcenia informacji z katalogw.
Niektre z tych kluczy to po prostu podzestawy innych kluczy. W rzeczywistoci informacje
dotyczce jednego klucza mog pochodzi z kilku plikw. Nie musisz pamita, w ktrym
pliku (katalogu) dana informacja jest przechowywana, poniewa system operacyjny nie
pozwoli Ci ich usun. Dobrze jest jednak wiedzie, skd pochodzi dana warto podczas
prb rozwizywania problemw.
462
Pliki
HKEY_LOCAL_MACHINE\SAM
HKEY_LOCAL_MACHlNE>Security
HKEY_LOCAL_MACHINEXSoftware
HKEY_LOCAL_MACHINE\System
HKEY_CURRENT_CONF1G
HKEY_CURRENT_USER
Ntuser.dat, Ntuser.dat.log
HKEY_USERS\DEFAULT
Wszystkie te pliki, z wyjtkiem HKEY_CURRENT_USER, s przechowywane w %systemroot%\System32\Config. Pliki HKEYjCURRENTJJSER s przechowywane w %systemroot%\Documents and Settings\nazwa uytkownika.
Warto porwna Rejestr komputera lokalnego z Active Directory, co jest opisane
w dodatku B. Rejestr] Active Directory s wykorzystywane do przechowywania informacji
o zabezpieczeniach, a Active Directory moe by w prosty sposb rozbudowane do
przechowywania dowolnego rodzaju informacji. W tym rozdziale zapoznasz si z lokalnym
Rejestrem na stacji z systemem Windows XP. Pamitaj jednak, e jeli Twj komputer
jest czci domeny wykorzystujcej Active Directory, niektre ustawienia lokalnego
Rejestru zostaj nadpisane przez informacje dotyczce domeny Active Directory. Dotyczy
to w szczeglnoci obiektw Zasad grupy, ktre narzucaj zabezpieczenia dla wszystkich
uytkownikw, komputerw i innych skadnikw kontenera Active Directory.
463
Qalaj>
Opcja Wykonaj jedynie kopi zapasow danych o stanie systemu utworzy oprcz kopii
Rejestrurwnie kopie niektrych wanych plikw. Np. pozostae pliki, ktre zostan
zapisane w kopii zapasowej, to baza COM Class Registration oraz pliki potrzebne do
uruchomienia systemu.
464
Rysunek 20.3.
Kreator kopii zapasowej
otwiera okno dialogowe,
ktre pokazuje postp
procesu tworzenia
kopii zapasowej danych
o stanie systemu
Oyik.
I System State
Etykieta:
Stan
Postp:
Czas:
Przetwarzanie:
Pfti
hfc
System SlateV..et\CAW1NDOWSSsystemSAV1CAP.DLL i
253
68105 4341
2025:
346 920 469:
Przywracanie Rejestru
Narzdzie Kopia zapasowa systemu Windows sprawia, e przywracanie Rejestru jest
tak prostym zadaniem jak tworzenie jego kopii zapasowej. Moesz uruchomi Kreatora
przywracania z gwnego okna programu Kopia zapasowa lub za pomoc menu Narzdzia.
Jeli jeste w trybie kreatora, musisz si najpierw przeczy do trybu zaawansowanego,
465
tak jak opisano w poprzednim punkcie. Po zamkniciu ekranu powitalnego kreator wywietla list kopii zapasowych, z ktrych mona przywrci dane. Pamitaj, e kopia
zapasowa danych o stanie systemu zawiera nie tylko kopi Rejestru. Rysunek 20.4 przedstawia zawarto kopii zapasowej. Jeli chcesz przywrci jedynie zawarto Rejestru,
zaznacz odpowiedni opcj w prawym panelu okna. Gdy nie masz pewnoci, czy wprowadzone przez Ciebie zmiany w Rejestrze wpyny rwnie na ustawienia innych plikw
(zakadajc, e w midzyczasie nie wprowadzae znaczcych zmian w systemie, jak instalowanie nowego oprogramowania lub urzdze sprztowych), najlepszym rozwizaniem
bdzie przywrcenie wszystkich danych o stanie systemu z kopii zapasowej.
Rysunek 20.4.
Kreator przywracania
pozwala przywrci
sam zawarto
Rejestru
CO piZJPWfCI
Moesz pizywtct dowoln kombinacie dyskw, loUefw i plikw
Rozmai
sBootFfes
S 3frC0M4ClassFeojs...
jS'Registry
Kreator przywracania wywietli kolejne okna dialogowe, w ktrych musisz poda m.in.,
czy pliki odzyskane maj zastpi istniejce pliki, czy te maj by przywrcone w inne
miejsce. Kliknij przycisk Zakocz, aby rozpocz proces przywracania. Wicej na temat
procesu przywracania dowiesz si w rozdziale 21.
466
Rysunek 20.5.
Okno Edytora rejestru
wywietla gwne
gazie, po ktrych
moesz si
przemieszcza
w poszukiwaniu
wpisw wartoci
w Rejestrze
Edycja
wjdok
ukJ&one
Pomot
j | Mol komputer
i
LJ
HKEY_CLAS5ES_ROOT
LJ
HKEYJZURRENTJJSER
Nazna
Typ
REGJ2
Dane
(warto nte ustalona)
* 5 C j HARDWARE
iiDSAM
Cl
SECURITY
M L3 SOFTWARE
i C J SYSTEM
+> Cj HKEY JJSERS
* CJ HKEY.CURRENT.COtFM
;
>
Ml komputer\HKEY_LOCAL _MACNE
Przeszukiwanie Rejestru
Najlepszym sposobem wprowadzania zmian w Rejestrze jest korzystanie z dobrze udokumentowanej i sprawdzonej instrukcji. W ten sposb moesz przej do odpowiedniego
podklucza, wprowadzi zmian i zakoczy edycj Rejestru. Jeli nie wiesz, gdzie dokadnie
znajduje si podklucz, regedit oferuje bardzo dobr funkcj wyszukiwania.
Moesz przeszukiwa Rejestr po nazwie klucza lub nawet zawartoci klucza. Pozwala
to odnale miejsca, w ktrych przechowywane s wane informacje.
Jeli korzystasz z artykuu z Microsoft Knowledge Base lub wskazwki znalezionej
w sieci Web, ktre zalecaj wprowadzenie zmiany wartoci klucza w Rejestrze, upewnij
si najpierw, e artyku dotyczy systemu Windows XP. Nie moesz zakada, e klucze
opisane w artykule bd dziaay w systemie Windows XP w taki sam sposb jak
w poprzednich wersjach systemu Windows.
Aby uruchomi funkcj szukania, wybierz z menu Edycja/Znajd. Okno dialogowe Znajdowanie, pokazane na rysunku 20.6, pozwala ustawi parametry wyszukiwania. Zauwa,
e w polu Znajd moesz wpisa cig znakw, warto numeryczn lub nazw klucza,
ktry chcesz wyszuka. Pola opcji Klucze, Wartoci i Dane pozwalaj ograniczy zakres
wyszukiwania.
Rysunek 20.6.
Skorzystaj z tego
okna dialogowego
do wyszukiwania
informacji w Rejestrze
Znajd
467
idoc
[3 Klucze
CJE3
n Uwzgldnij tylko cae ciap
t _ ] .dl
i ^ - ^ l .doc
' B CJ Openwthlist
CJ WordPad.exe
Cj PersistentHandler
Cj SheBNew
$ Cj Word.Document.6
* CJ Word.Document.8
;
to CJ WordDocument
Cj WordPad.Docunent.l
i _J .dochtml
CJ -docmhtml
A j Nazwa
^(Domylna)"]
Typ
Dane
REG_52
Word.Document.8
application/msword
D -dos
4 D .dot
i |_] .dothtirt
.
Q.dqy
- _ | ,*y
U.V,
Ml komputer\HKEy_aA5SES_ROOn.doc
Jeli przy pierwszym kroku funkcja wyszukiwania znajdzie nie ten wpis, ktrego szukasz,
nacinij klawisz F3, aby przej do kolejnego wystpienia tego cigu w Rejestrze bez
koniecznoci ponownego przywoywania okna Znajd.
Po wyszukaniu odpowiedniego klucza moesz doda go do ulubionych, aby nie trzeba
byo wyszukiwa go ponownie. Jest to dobre rozwizanie w przypadku kluczy, ktre czsto
edytujesz lub ktrych zawarto czsto sprawdzasz. Po prostu wyszukaj klucz, zgodnie
z opisan powyej procedur, a nastpnie wybierz z menu Ulubione/Dodaj do ulubionych.
Pojawi si niewielkie okno dialogowe, w ktrym zapisz klucz pod domyln nazw sugerowan przez system lub samodzielnie wybierz bardziej opisow nazw. Aby w przyszoci
przej do tego klucza, wybierz go z listy w menu Ulubione.
Oto kilka kluczy, ktre bez wahania moesz doda do Ulubionych i z pewnoci Ci si
przydadz: HKLM\Software, HKLM\Software\Microsoft\Office (oczywicie jeli uywasz
tego pakietu) i HKLM\Software\Microsoft\lnternet Explorer.
468
.,
'
okien dialogowych
Edytowanie
mona zmieni .
warto wpisu
'
.,
D_ane wartoci
Nazwa wartoci
BudNurfcei
Dane ^ woci:
Aby zmieni wartoci tych typw, wystarczy wpisa tekst lub now warto. Dane innych
typw wymagaj innych wartoci uzalenionych od typu danych wpisu. Rysunek 20.9
przedstawia kolejny przykad okna dialogowego Edytowanie; w tym przypadku dane s
typu binarnego.
Rysunek 20.9.
Format okna dialogowego
zmienia si w zalenoci
od typu danych,
ktre s edytowane
Mazwa warloci.
SmoothMou*eXCuve
Eane waltocr
0000
D008
0010
0018
0020
028
00
15
00
29
00
00
6E
40
DC
00
00
00
01
03
28
00
00
00
00
00
00
00
00
00
00
00
00
00
00
00
00
00
00
00
00
00
00
00
00
00
)t!.
Kliknicie prawym przyciskiem myszy wpisu wartoci daje dostp do dodatkowych opcji.
Wikszo wartoci (nawet tych, ktre nie s binarne) posiada opcj modyfikowania
danych binarnych, ktra pozwala zmienia dane za pomoc kodu binarnego. Dostpne
s rwnie opcje Usu i Zmie nazw.
469
Znajd...
Ctrl+f
Znajd nastpny
F3
]MouseThreshdd2
REG.SZ
6
10
^5moothMixiseXC... REG.BINARY
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 156eC
JtjsmoothMouseYC... REGJINARY
00 00 00 00 00 00 00 00 b8 5e C
SJsnapToDefaulfflu... REG_5Z
JSJswapMousoButtons REG_5Z
Ci Mouse
__j Patterns
! j PowerCfg
1 Srrpm ^wwr .3nRvvin ^
Zawiera polecenia do tworzenia nowych kluczy lub wartoci.
Nowo utworzony wpis pojawi si w prawym panelu z podwietlon nazw. Zacznij wpisywa znaki z klawiatury, aby nada wpisowi now nazw (domylna nazwa to Nowy
klucz #1). Aby przypisa warto do nowego wpisu, wybierz wpis i uyj polecenia Modyfikuj. Wpisanie nowej wartoci wyglda tak samo jak modyfikowanie istniejcej wartoci.
470
Rysunek 20.11.
Moesz eksponowa
klucze Rejestru lub
cay Rejestr do pliku
\
Moje biece
dokumenty
Pulpit
^mmm
;_J Documents and Settings
i j M y Musie
^J) Program Files
RECYCLER
. System Voume Information
tetnp
/^(WINDOWS
- '- J
~^
- _
Mc* dokumenty
i
i
i:
Mj komputer
tiazwa piku.
Moje miejsca
2apiM jako W
regis!rysdve
\ Pkki rejestru (".wg)
ft,"
Anuluj
Zakrj eksportu
Wybrana ga
;HKEY_LOCAL_MACHINE
W polu Zapisz jako typ dostpna jest lista moliwoci. Rozszerzenie .reg jest uywane
domylnie, ale moesz rwnie wyeksportowa zawarto Rejestru do pliku typu tekstowego (rozszerzenie .txt), ktry nastpnie mona przeglda za pomoc programu Notatnik
lub polecenia EOIT wiersza polece. Moesz rwnie wyeksportowa zawarto Rejestru
do pliku o rozszerzeniu .reg, ktrego format jest zgodny z formatem plikw .reg Windows 9x/NT 4.
Z niewiadomego powodu przegldanie informacji wyeksportowanych z Rejestru,
zapisanych w pliku typu .txt za pomoc programu Notatnik, moe spowodowa
uszkodzenie tych informacji w taki sposb, e dane nie mog ju ponownie zosta
importowane do Rejestru. Jeli korzystasz z polecenia eksportowania w celu utworzenia
kopii bezpieczestwa Rejestru, wtedy skorzystaj z formatu .reg. Jeli potrzebny Ci jest
plik typu .txt, aby mona byo przeglda zawarto Rejestru, wyeksportuj dane w obu
formatach. Jeli z jakiego powodu musisz wyeksportowa dane do pliku w formacie
.txt w celu ich pniejszego importu, nie uywaj programu Notatnik do przegldania tego
pliku. W takim wypadku skorzystaj z polecenia EOIT.
W dolnej czci okna dialogowego na rysunku 20.11 moesz zaznaczy opcj tworzenia
kopii zapasowej caego Rejestru. W sekcji Zakres eksportu wybierz jedn z dwch dostpnych opcji:
471
Rozdzia 21.
474
Sprzt ma znaczenie
Niektre poprzednie wersje narzdzia Kopia zapasowa w systemie Windows obsugiway
jedynie wybrane typy napdw tam. W Windows 2000, a teraz take w Windows XP,
kopie zapasowe s tworzone jako pojedynczy plik i mog by zapisane w dowolnym
napdzie dostpnym w systemie. Obejmuje to napdy tam, dyski CD-R (nagrywalne),
CD-RW (wielokrotnego zapisu), napdy Zip, dyski twarde i dyskietki (jeli przypadkiem
masz pod rk kilka setek). Kopie zapasowe mog by rwnie zapisane w udostpnianym
folderze w sieci, a nawet w folderze w sieci Web.
Oglnie rzecz biorc, tworzenie kopii zapasowej na kadym z tych urzdze wyglda tak
samo (chocia narzdzie Kopia zapasowa ma specjalne funkcje do obsugi napdw tam);
po prostu wybierz napd, na ktrym bdziesz zapisywa kopi zapasow. Niezalenie od
tego kade z tych urzdze ma swoje wady i zalety. Oto kilka uwag dotyczcych korzystania z rnych rodzajw nonikw danych:
Windows XP obsuguje moliwo zapisu bezporednio na kilku napdach CD-R
i CD-RW rwnoczenie. Jednake tworzenie kopii zapasowej bezporednio na
dysku CD-R lub CD-RW moe wymaga specjalnego oprogramowania, takiego
jak Direct-CD firmy Adaptec i odpowiednio sformatowanego dysku CD.
Oprogramowanie to pozwala zapisywa dane na dysk CD w taki sam sposb jak
na kady inny typ napdu.
Tworzenie kopii zapasowej bezporednio na dysk CD-R lub CD-RW moe by
do wolne. Najlepiej zrobi to wtedy, gdy nie bdziesz korzysta z komputera
przez jaki czas. Alternatywnym rozwizaniem bdzie zapisanie kopii zapasowej
na dysku twardym, a nastpnie przekopiowanie jej na dysk CD. Zalet tworzenia
kopii zapasowych na dyskach CD jest ilo danych, jaka mieci si na dysku
CD, oraz dugi czas przydatnoci do uytku.
Tworzenie kopii zapasowej na tamie jest rwnie czasochonne, chocia dzisiejsze
napdy tam s naprawd szybkie. Niestety, przewanie nie ma moliwoci
utworzenia kopii zapasowej na dysku twardym, a nastpnie przeniesienia jej na
tam, tak jak jest to moliwe z dyskiem CD. Staraj si planowa zapisywanie
kopii zapasowej na tam na okres, gdy nie uywasz komputera.
475
476
477
cieka
C:\Documents
Dane aplikacji
and Settings\
nazwa_ uytkownika
Opis
Przechowuje zapisane pliki programw i informacje dla wielu
aplikacji; wiadomoci programu Outlook Express i wiadomoci
grup dyskusyjnych s przechowywane w podfolderze Identities
Cookies
Pulpit
Ulubione
Menu Start
C:\Inetpub
C:\Program Files
C:\Windows
Resources\Themes
Security\Logs
Tasks
478
Rysunek 21.1.
Kolumna Atrybuty
w panelu Szczegy
zawiera liter A
dla plikw, ktrych
bit archiwizacji
jest aktywny
Nazwa
^
Rozmiar
rys37.bmp
1 .407 KB
Typ
Atrybuty
ii rysil.hmp
579 KB
:^ry!.bfT(.
579 KB
>| rys43.bmp
579 KB
3ryt44.bmp
579 KB
Sry5.bmp
916 KB
* rys46.bmp
916 KB
SryM7.tap
916 KB
^rys48.bmp
916 KB
479
Pena plus rnicowa pena kopia zapasowa jest wykonywana w jeden wybrany
dzie tygodnia. W pozostae dni tygodnia wykonywana jest kopia rnicowa, ktra
zapisuje pliki nowe i zmodyfikowane od ostatniej penej kopii zapasowej. Taka
metoda zajmuje najwicej czasu podczas tworzenia kopii zapasowej, poniewa
codziennie tworzona kopia zapasowa jest wiksza. Jednak czas przywracania
jest najkrtszy, poniewa trzeba przywrci ostatni pen kopi zapasow,
a nastpnie ostatni kopi rnicow.
Jeli masz wystarczajc ilo miejsca na noniku danych oraz urzdzenie jest
wystarczajco szybkie, wykonuj codziennie pene kopie. Tworzenie tego typu kopii
jest proste do skonfigurowania. Jeli chodzi o pozostae sposoby, to jest mae
prawdopodobiestwo, e bdziesz z nich korzysta.
Jeli podje ju decyzj, jakiego rodzaju kopie zapasowe bdziesz wykonywa, musisz
si zastanowi, jak dugo bdziesz przechowywa te kopie. Zamy na przykad, e zapisujesz kopie zapasowe na dysku przenonym. Pod koniec kadego dnia musisz zapisa
kopi zapasow danych z caego dysku twardego komputera. W przypadku dysku przenonego bdzie to prawdopodobnie oznaczao, e kopia zapasowa utworzona poprzedniego
dnia zostanie usunita. A co w sytuacji, gdy odkryjesz, e wany plik zosta omykowo
usunity sze tygodni wczeniej? A jeli dopiero po kilku tygodniach lub nawet miesicach zorientujesz si, e w komputerze jest wirus? W obu wypadkach dane z kopii
zapasowej zostay utracone.
Rozwizaniem jest oczywicie korzystanie z wicej ni jednej tamy lub dysku. Jeli
codziennie wykonujesz pen kopi zapasow, musisz zdecydowa, przez ile dni bdziesz
przechowywa kopie zapasowe i korzysta z takiej liczby nonikw. Np. jeli korzystasz
z napdw tam i chcesz mie dostp do starych kopii zapasowych przez siedem kolejnych
dni od utworzenia kopii zapasowej, potrzebujesz siedmiu tam. Nadaj kadej z nich etykiet
z dniem tygodnia, w ktrym jest uywana. Na pocztku kadego tygodnia najstarsza tama
jest nadpisywana.
Oczywicie jeli korzystasz z przenonego dysku twardego o bardzo duej pojemnoci
do zapisywania kopii zapasowych i nie wykonujesz penej kopii zapasowej codziennie,
moesz na nim zmieci kopie zapasowe nawet z caego miesica. Musisz wymyli wasny
schemat. Tworzc taki schemat, musisz sobie odpowiedzie na nastpujce pytania:
Jak dugo kopie zapasowe powinny by dostpne? Jeden dzie? Tydzie? Miesic?
Ile miejsca potrzebuj, aby zapisa kopi zapasow dysku? Utwrz kopi zapasow
caego dysku, aby dowiedzie si, ile miejsca zaja. Jeli tworzysz kopi zapasow
tylko wybranych plikw, skorzystaj z narzdzia do tworzenia kopii zapasowej,
aby oszacowa, ile miejsca bdzie potrzebne, zanim rozpoczniesz zapisywanie
kopii zapasowej.
Ile danych zmieci si na noniku?
Jak czsto nowe kopie zapasowe bd tworzone?
Naprawd bezpieczna kopia zapasowa jest zapisywana na noniku danych, ktry
nastpnie jest umieszczany w innym miejscu. Na wypadek katastrofy, takiej jak poar
lub powd, kopie zapasowe przechowywane na pce obok komputera nie na wiele
si przydadz. Rozwa moliwo korzystania z takiego nonika danych, jak tama,
480
481
JjnVlVjj Kitnij dwukionie element po lewej stionie, aby zobaczy jego zawarto po prawej
I& Nastpnie zaznacz pole wybodiobok dowolnegodysku, foloeiu lub piku. ktrego kopio
:
' zapasow chcesz wykona.
temenly do zapisania w kopi zapasowej:
t G * Mjkomputo
4
- " S ^ - j Moje dokumenty
t 0 d Helon
.+ 3 - A Moja muzyka
\ Moje obrazy
\ Moje wideo
My Received
H ^ Publikacja
-
a?
Rysunek 21.3.
Jeli posiadasz
urzdzenie sprztowe
zapisu kopii zapasowych,
moesz wybra
napd tam
w tym oknie kreatora.
W tym oknie moesz
rwnie wybra miejsce
do zapisania
kopii zapasowej
Nazwa
g ii
Komentarz
J3 4J Moje dokumenty
meisca siod.
482
Rysunek 21.4.
Sprawd podsumowanie
wywietlane w tym oknie,
a nastpnie kliknij
przycisk Zaawansowane,
aby konfigurowa
zaawansowane ustawienia
tworzenia kopii zapasowej
Rysunek 21.5.
Okno W jaki sposb
wykona kopi zapasow
pozwala wybra dodatkowe
opcje tworzenia kopii
zapasowej
Caej >
483
Ezniei
Wpis harmonogramu
Nazwa zadania
Elyktela:
Slan:
iukoiSczono
Up-yncto1
EMK
Pozostal-o
4 mm. 24 t
Pizetwofzone:
P*i
Bajt/
Oszacowane
396
396
286.230.178;
286.230 178
484
Rysunek 21.8.
Samodzielne tworzenie
kopii zapasowej
Zadarte
ftidok
Edycja
Narzdzia
Pomoc.
Planowanie zada
t*m.a y zaznaczy pole wybom obok dowohago dytku. folderu lub pliku, Miego kopie zapasowa chcesz
utworzy
jJPul
Nazwa
Ml kompulei
*Q
i2
Komentarz
|J Mj komputer
sr> Slaciadyskietek:
3 Moje dokumenty
^
DysktokakylC:)
^ j i W1NXP.PRO |0:
*S
* rwetsca twct..
Systemitata
Moje dokumenty
" - &
"i
"
<
- "
>
| izeajadai...
485
tlarnonoflf am,,,
Zaawansowane..
Anuluj
Jeli zakoczye wybieranie opcji, kliknij przycisk Rozpocznij wykonywanie kopii zapasowej. Wywietlone zostanie okno zawierajce informacje o postpie procesu wykonywania kopii zapasowej, a po zakoczeniu procesu podsumowanie.
Oglne
Zakadka Oglne (rysunek 21.10) zawiera wiele zaawansowanych opcji obsugi kopii
zapasowych. Dostpne s nastpujce opcje:
Rysunek 21.10.
Ustawienie opcji
zakadki Oglne
wpywa na dziaanie
programu Kopia
zapasowa
^testMe!s^
- J
486
487
Wykluczanie plikw
Zakadka Wykluczanie plikw (rysunek 21.11) pozwala wybra typy plikw i folderw,
ktre powinny zosta wyczone z kopii zapasowej. Zakadka jest podzielona na dwie
czci: list plikw wykluczonych dla wszystkich uytkownikw programu Kopia zapasowa oraz list plikw wykluczonych tylko dla biecego uytkownika. Moesz dodawa
pliki do dowolnej listy klikajc przycisk Dodaj nowy i wybierajc pliki z listy typw.
488
Rysunek 21.11.
Opcje zakadki
Wykluczanie plikw
pozwalaj wyczy
okrelone typy plikw
i folderw z kopii
zapasowej
Oglne
;
Przywracanie
Dzemk kopi zapasowej __ j
- *I
Apkacia
Jeli tworzysz tylko pene kopie zapasowe i masz zamiar przywrci cay system,
potrzebna Ci bdzie aktualna pena kopia zapasowa. Jeli bdziesz przeglda
kopi zapasow w poszukiwaniu konkretnego pliku, upewnij si, e masz kopi
zapasow, ktra zawiera ten plik.
Jeli wykonujesz kopie rnicowe, potrzebna Ci bdzie ostatnia pena kopia
zapasowa oraz aktualna kopia rnicowa.
Jeli wykonujesz kopie przyrostowe, potrzebna Ci bdzie ostatnia pena kopia
i wszystkie kopie przyrostowe wykonane od tego czasu.
Nastpnie musisz wiedzie, co chcesz przywrci. Jeli bdziesz przywraca kilka plikw
lub folderw, masz do wyboru kilka moliwych sposobw. Moesz przywrci je do miejsca, w ktrym si oryginalnie znajdoway. Moesz rwnie przywrci je w inne miejsce
(takie jak nowy folder), co pozwoli Ci porwna przywrcone pliki z ich aktualnym stanem
i podj decyzj, ktre pliki chcesz zachowa. Moesz rwnie przywrci je na zupenie
inny komputer. Jest to przydatny sposb, jeli nie chcesz dodatkowo obcia swojego
komputera procesem przywracania lub jeli chcesz przenie pliki na inny komputer za
pomoc narzdzia Kopia zapasowa. Kady z tych sposobw jest opisany w dalszej czci
tego rozdziau.
Jeli chcesz przywrci cay system (na przykad po awarii), najpierw wykonaj kilka
dodatkowych krokw:
1. Usu przyczyn awarii komputera.
2. Zainstaluj ponownie tak sam wersj systemu Windows, jak uywae wczeniej,
i uyj tych samych woluminw, urzdze sprztowych i opcji konfiguracyjnych
jak w poprzednim systemie. Ten krok jest niezbdny, poniewa Windows XP musi
by zainstalowany, aby uruchomi narzdzie Kopia zapasowa.
3. Przywr kopi zapasow wraz z danymi o stanie systemu.
Dane z kopii zapasowej moesz przywraca podobnie jak w przypadku tworzenia kopii
zapasowej na dwa sposoby: korzystajc z Kreatora przywracania lub samodzielnie.
489
Kreator przywracania
Kreator przywracania przeprowadza przez proces przywracania danych z kopii zapasowej.
Aby go uruchomi, wykonaj nastpujce czynnoci:
1. Wybierz z menu Start/Wszystkie programy/Akcesoria/Narzdzia
systemowe/Kopia zapasowa.
2. Kliknij przycisk Kreator przywracania (zaawansowane). Uruchomiony zostanie
Kreator przywracania.
3. Kliknij przycisk Dalej, aby zamkn okno powitalne.
4. Pierwszy (i najwaniejszy) krok kreatora to zaznaczenie plikw, ktre chcesz
przywrci (rysunek 21.12). W drzewie folderw po lewej stronie okna znajdziesz
list dostpnych kopii zapasowych. Rozwi interesujc Ci kopi i znajd pliki
i foldery, ktre chcesz przywrci. Zaznacz odpowiednie pola wyboru przy plikach,
ktre maj by przywracane. Jeli przywracasz ca kopi zapasow, zaznacz t
kopi. Po dokonaniu wyboru kliknij przycisk Dalej.
Rysunek 21.12.
Wybr plikw,
ktre maj by
przywrcone
Co pizywrci
M ciesz przywrci dowoln kombinacie dyskw, fodefw i plikw
a- El
490
Rysunek 21.13.
Ostronie wybieraj
zaawansowane opcje
przywracania
491
Stan.
Ukoczono
Upyno:
Rysunek 21.15.
Wybr elementw,
ktre maj by
przywrcone
fcdytja
Widok
Narzdzia
Pomoc
:..j B
Ulwo[2ono Backup.W
H B
Utworzono Backup21
Lokalizacje oryginalna
B UlwazonoBackup.bkl20020720o2..
LokaSzecia nonika
C:\Backup.bkl
CABackup2.bkl
Nastpnie musisz wybra, czy pliki maj by przywracane do oryginalnej lokalizacji, czy
do lokalizacji alternatywnej, czy do pojedynczego folderu. W tym celu wybierz odpowiedni opcj z listy rozwijanej Przywr pliki do. Jeli przywracasz zawarto caego
komputera, dostpna bdzie jedynie pierwsza opcja. Jeli korzystasz z kopii zapasowej
do przywrcenia plikw na nowo zainstalowany serwer lub w celu przeniesienia plikw
na inny serwer, wybierz opcj przywracania do lokalizacji alternatywnej. Przywracanie
do pojedynczego folderu jest przydatne w sytuacji, jeli chcesz odnale konkretny plik
zapisany wewntrz kopii zapasowej.
Po wybraniu odpowiednich opcji kliknij przycisk Rozpocznij przywracanie. Spowoduje to
otwarcie okna Potwierdzanie przywracania, w ktrym moesz uruchomi proces przywracania lub przej do kolejnego okna zawierajcego zaawansowane opcje przywracania.
Okno Zaawansowane opcje przywracania jest pokazane na rysunku 21.16. W tym oknie
moesz konfigurowa kilka opcji, takich jak przywracanie zabezpiecze, przywracanie
punktw pocze, oraz inne, opisane w poprzedniej czci tego rozdziau.
492
Rysunek 21.16.
Ustawianie opcji
przywracania
493
494
Opis
/A
/N "nazwa nonika"
cieka
/F "nazwa pliku"
/V:(yes|no)
/R:Cyes|no)
/RS:(yes|no)
/D "opis zestawu"
Systemstate
/HC:{on|off}
/T "nazwa tamy"
/L:{f|s|n)
/J "nazwa zadania"
/G "nazwa identyfikatora GUID"
/P "nazwa p u l i "
Rozdzia 22.
Monitorowanie systemu,
dzienniki wydajnoci
oraz alerty
W tym rozdziale:
Zagadnienia dotyczce wydajnoci systemu Windows XP
Zastosowanie Menedera zada
Zastosowanie Monitora systemu
Konfiguracja dziennikw wydajnoci i ustawianie alertw
Narzdzia do monitorowania wydajnoci systemu wywoywane z wiersza polece
W systemie Windows XP Professional zaimplementowano cay szereg nowych rozwiza,
jak rwnie poprawiono wiele istniejcych ju wczeniej mechanizmw nic wic
dziwnego, e system ten wyrnia si wydajnoci lepsz ni jakakolwiek poprzednia
wersja systemu Windows. Dokonujc maego porwnania, moemy przyj, e na takim
samym komputerze system Windows XP Professional bdzie si charakteryzowa wydajnoci nieco lepsz ni Windows 2000 oraz znaczco lepsz ni Windows Me.
Wzrost wydajnoci systemu by jednym z gwnych celw przywiecajcych projektantom Windows XP Professional. Programici pracujcy nad tym projektem starali si
wycisn" maksimum wydajnoci z niemal kadej operacji realizowanej przez ten
system. W porwnaniu do innych systemw, XP szybciej si uruchamia; szybciej te
powraca do penej gotowoci ze stanu upienia bd hibernacji. Co wicej, aplikacje
rwnie uruchamiane s szybciej, a operacje dyskowe oraz obsuga wideo s lepsze ni
kiedykolwiek przedtem.
Po zainstalowaniu systemu Windows XP Professional jest on skonfigurowany tak, aby
osign maksimum wydajnoci. Niestety, w miar upywu czasu, po wielokrotnych
operacjach instalowania i odinstalowywania rnych aplikacji, po wielokrotnym tworzeniu i usuwaniu plikw, oglna wydajno systemu moe si pogarsza. Monitorowanie i polepszanie wydajnoci systemu to gwny temat niniejszego rozdziau.
496
497
Dysk twardy.
498
Procesor
Procesor (z ang. Central Processing Unit CPU) jest kolejnym elementem, ktry ma
radykalny wpyw na szybko dziaania komputera. Microsoft informuje, e Windows XP
moe by uruchomiony na komputerze wyposaonym w procesor taktowany zegarem
minimum 233 MHz, aczkolwiek zalecany jest procesor z zegarem co najmniej 300 MHz.
Procesor z zegarem 300 MHz, niezalenie od tego, czy jest to Intel, czy te AMD, pozwoli
Takie podejcie nieco odstaje od naszej krajowej rzeczywistoci, aczkolwiek wiele si na tym polu ostatnio
zmienia i wsparcie techniczne ze strony producentw i dealerw sprztu komputerowego zaczyna nabiera
nowego wymiaru pnyp. tum.
499
na uruchomienie Windows XP niemniej jednak nie bdzie to chyba to, czego oczekujesz. Procesor Intel Pentium III lub AMD Thunderbird z zegarem powyej 800 MHz
z pewnoci znacznie lepiej poradzi sobie z takim zadaniem i zadowoli wymagania wikszoci uytkownikw.
Aby zorientowa si, jaki procesor jest zainstalowany w komputerze, powiniene postpi
zgodnie z ponisz procedur:
1. Z menu Start wybierz polecenie Panel sterowania.
2. Jeeli okno Panelu sterowania zostanie wywietlone w widoku kategorii, nacinij
cze Przecz do widoku klasycznego.
3. Dwukrotnie kliknij ikon System.
4. Typ zainstalowanego procesora jest wywietlany w prawej dolnej czci zakadki
Oglne, w sekcji Komputer.
W przeciwiestwie do rozbudowy pamici operacyjnej komputera, wymiana procesora
moe by nieco kopotliwa. Podczas takiej operacji powiniene zwrci szczegln uwag
na nastpujce zagadnienia:
Rne typy procesorw wymagaj rnych typw pyt gwnych. Np. jeeli
posiadasz komputer z procesorem Pentium 3, to zapewne bez wikszych
problemw bdziesz mg zainstalowa szybszy procesor Pentium 3, aczkolwiek
i tak powiniene przed rozpoczciem upewni si, e taka operacja jest moliwa.
Z drugiej strony, prawie na pewno nie bdziesz mg dla takiej pyty gwnej uy
procesora Pentium 4 czy te AMD.
Jeeli zdecydujesz si na zakup nowej pyty wraz z nowym procesorem, to musisz
upewni si, czy bdziesz mg w niej zastosowa obecnie uywane moduy
pamici. Jeeli okae si, e nie, to oprcz pyty i procesora bdziesz musia
rwnie zakupi odpowiednie nowe moduy pamici.
W wikszoci przypadkw takie elementy, jak dyski twarde, karty graficzne
i modemy bd poprawnie pracoway z now pyt gwn i nowym procesorem
pamitaj jednak, aby zawsze przed dokonaniem zakupu upewni si, e dane
elementy mog ze sob wsppracowa.
Jeeli nie jeste typem uytkownika, ktry musi zawsze i w kadej sytuacji posiada
najnowszy model komputera, jaki tylko pojawi si na rynku, to moesz swobodnie
zaoy, e najbardziej optymalnym z punktu widzenia wspczynnika koszt-wydajno
rozwizaniem jest zakup procesora o jedn, dwie klasy niszego ni najnowsze dostpne
konstrukcje. Przykadowo, jeeli aktualnym liderem na rynku procesorw jest Pentium 4
taktowany zegarem 2 GHz, to rnica cenowa pomidzy tym procesorem a procesorem
o jedn klas wolniejszym bdzie na pewno bardzo znaczna, natomiast rnice cenowe
pomidzy procesorami niszych klas bd ju mniej odczuwalne.
Dysk twardy
Nikogo chyba nie trzeba przekonywa, e posiadanie szybkiego, sprawnego dysku twardego
podczonego do szybkiej, wydajnej magistrali powoduje, e operacje odczytw i zapisw
500
Karta sieciowa
Jeeli podczas pracy z komputerem korzystasz z zasobw znajdujcych si czy to w lokalnej
sieci komputerowej, czy te w Internecie, to niemal zawsze wskim gardem wydajnoci
systemu okazuje si szybko poczenia sieciowego. Dzieje si tak dlatego, e oglna
szybko przesyu danych pomidzy wewntrznymi elementami skadowymi komputera
jest z natury rzeczy o wiele wiksza ni szybko przesyu danych z sieci LAN bd
sieci Internetu. Z tego powodu niezmiernie wane staje si zapewnienie maksymalnie
duej wydajnoci wykorzystywanych pocze sieciowych.
Oglnie rzecz biorc, czynniki naprawd limitujce aktualn szybko przesyu danych
z sieci s zazwyczaj poza zasigiem uytkownika. Sie, do ktrej jest podczony komputer, niezalenie od tego, czy jest to sie LAN, czy Internet, ma sztywno zdefiniowan
maksymaln szybko przesyu danych jednak niezalenie od tego powiniene zawsze
upewni si, e Twj system jest optymalnie skonfigurowany pod ktem wykorzystywanego poczenia sieciowego. Najwaniejsz spraw jest zapewnienie takiej karty sieciowej, ktra bdzie w stanie podoa stawianym przed ni zadaniom. Jeeli to moliwe,
powiniene skorzysta z karty sieciowej w standardzie PCI (z ang. Peripheral Component
Interface patrz podrozdzia Magistrale systemowe"); dziki temu bdziesz mg w peni
wykorzysta szybko dostpnego poczenia sieciowego. Np. jeeli Twj komputer jest
podczony do 100 MB/s sieci LAN, a dysponuje tylko kart sieciow 10 MB/s, to nie
bdziesz w stanie wykorzysta w peni moliwoci oferowanych przez to poczenie.
Karta graficzna
Jako karty graficznej cznie z obsugujcymi j sterownikami ma ogromny wpyw na
wydajno systemu Windows XP. W porwnaniu z poprzednimi wersjami system Windows, XP wymaga o wiele wikszego rozmiaru pamici karty graficznej. Jeeli karta
501
graficzna dysponuje zbyt ma pamici wewntrzn, to dane dla grafiki s przechowywane w normalnej pamici operacyjnej komputera, co automatycznie powoduje zmniejszenie iloci pamici dostpnej dla systemu Windows oraz aplikacji.
Wikszo wspczesnych kart graficznych dysponuje du iloci pamici wideo, szybkimi procesorami graficznymi oraz zdolnociami do przetwarzania grafiki dwu- i trjwymiarowej (2 D i 3 D). Jeeli nie potrzebujesz wyjtkowo wydajnej karty graficznej 3 D
(potrzebnej np. do gier lub profesjonalnego przetwarzania grafiki), to moesz naby zupenie
przyzwoit kart graficzn za bardzo umiarkowan cen.
Jeeli to moliwe, to powiniene zawsze uywa kart graficznych pracujcych w standardzie AGP (z ang. Accelerated Graphics Port) wicej informacji na ten temat znajdziesz
w kolejnym podrozdziale.
Magistrale systemowe
Magistrala jest to zestaw pocze umoliwiajcych przesyanie danych pomidzy poszczeglnymi elementami skadowymi komputera. Zazwyczaj w przypadku komputerw okrelenia magistrala" uywa si do wewntrznych pocze pomidzy elementami skadowymi komputera a jego procesorem i pamici. Kada magistrala jest taktowana zegarem,
ktrego czstotliwo (mierzona w MHz) determinuje maksymaln szybko transmisji
danych po takiej magistrali.
Poniej przedstawiono skrtowy opis magistrali, z ktrymi bdziesz si styka najczciej:
PCI (z ang. Peripheral Component Interface) jest to najczciej wykorzystywana
we wspczesnych komputerach magistrala danych; moesz j spotka
w komputerach PC i Macintosh.
ISA (z ang. Industry Standard Architecture) jest to magistrala, ktra bya bardzo
popularna w starszych modelach komputerw PC; jej pocztki sigaj komputerw
klasy IBM PC/XT/AT. We wspczesnych komputerach magistrala ISA zostaa
niemal cakowicie wyparta przez magistral PCI, aczkolwiek wielu producentw
pyt gwnych nadal umieszcza w swoich produktach jedno czy dwa gniazda ISA,
umoliwiajc dziki temu zachowanie zgodnoci ze starszymi urzdzeniami.
Magistrala ISA jest znacznie wolniejsza ni PCI.
AGP (z ang. Accelerated Graphics Port) stosunkowo nowy typ magistrali, oparty
na magistrali PCI, ale zaprojektowany z myl o bardzo wymagajcych operacjach
przetwarzania grafiki. Wiele wspczesnych kart graficznych wymaga magistrali
AGP, a co za tym idzie, wikszo wspczesnych komputerw oprcz gniazd
PCI posiada jedno gniazdo AGP.
Oglnie rzecz biorc, caa sztuka poprawnej konfiguracji komputera polega na tym, aby
umieci najbardziej wymagajce elementy na moliwie najszybszych magistralach. Jeeli
to moliwe, to karta graficzna powinna by umieszczona na magistrali AGP, natomiast
inne urzdzenia, takie jak np. karta sieciowa czy karta adaptera SCSI, powinny by umieszczone na magistrali PCI. Magistrala ISA moe si jeszcze przyda do podczania starszych
typw modemw, starszych kart dwikowych czy te innych urzdze niewymagajcych duych prdkoci przesyania danych.
502
503
rozpoczyna optymalizacj procesu uruchamiania, co ma znaczcy wpyw na przyspieszenie kolejnych uruchomie systemu. Podobnie te pierwsze uruchomienie danej aplikacji
bdzie prawdopodobnie wolniejsze ni kolejne uruchomienia po optymalizacji. Uytkownik powinien sobie zdawa spraw z tego, e taka automatyczna optymalizacja ma
miejsce, oraz powinien pozwoli systemowi na wykonanie wystarczajcej liczby restartw (popularnych rebootw") systemu oraz uruchomie aplikacji, zanim podejmie decyzj
o koniecznoci wykonania rcznej optymalizacji procesu uruchamiania systemu Windows.
Uruchamianie systemu Windows jest w rzeczywistoci bardzo skomplikowanym procesem,
a co za tym idzie, istnieje wiele sposobw zoptymalizowania tego procesu i w efekcie
skrcenia czasu niezbdnego do uruchomienia. Optymalizacja moe obejmowa m.in.
nastpujce zagadnienia:
Sprawdzenie ustawie BIOS-u pod ktem wystpowania operacji, ktre mog
zosta wyeliminowane z procesu uruchamiania komputera. Np. na wielu
komputerach moesz pomin proces sprawdzania pamici, ktry rozpoczyna si
po wczeniu komputerajeeli Twj komputer jest wyposaony w du ilo
pamici, to taka operacja moe zaj cakiem sporo czasu.
Jeeli uywasz dwch lub wicej systemw operacyjnych, to moesz zmniejszy
czas, przez jaki lista dostpnych systemw jest wywietlana na ekranie podczas
uruchamiania. Aby tego dokona, wybierz z menu Start polecenie Panel
sterowania/Wydajno i konserwacja/System. Na ekranie pojawi si okno dialogowe
Waciwoci systemu przejd na zakadk Zaawansowane, a nastpnie nacinij
przycisk Ustawienia znajdujcy si w sekcji Uruchamianie i odzyskiwanie. Wicej
informacji na ten temat znajdziesz w rozdziale 4. Instalacja nienadzorowana
i usuga Sysprep".
Jeeli komputer jest skonfigurowany do uywania wicej ni jednego profilu
sprztowego, to moesz zmniejszy czas, przez jaki lista dostpnych profili jest
wywietlana na ekranie podczas uruchamiania.
Usu wszystkie niepotrzebne aplikacje automatycznie uruchamiane podczas startu
systemu Windows. Wicej informacji na ten temat znajdziesz w dalszej czci
tego rozdziau.
Kiedy usuniesz z systemu urzdzenie, to upewnij si, e oprogramowanie
i sterowniki tego urzdzenia rwnie zostan usunite.
Proces uruchamiania systemu Windows XP oraz sposoby przeprowadzenia opisanych wyej
modyfikacji zostay szczegowo opisane w rozdziale 6. Uruchamianie systemu".
504
Rysunek 22.1.
Gwne okno
dialogowe programu
Oczyszczanie dysku
"***
Pfl<i do usunicia
* Kosz
^ id 3 Ptiki tymczasowe
9 022 KB
1KB
8 623 KB
3 2 KB
9 022 KB
Opis
Pobrane pitki programw sa. Fotmantami ActiveX i apletami jeyka
Java pobieranymi automatycznie z Internatu podczas ogldania
pewnych stron S one tymczasowo pfzechowywane na dysku
twardym w folderze Downloaded Program Fies.
505
.. .czyli zapis bez fragmentacji; oznacza to, e kady plik na dysku jest zapisany w jednym kawaku" i dziki
temu moe by rwnie w jednym kawaku" odczytany, bez koniecznoci odszukiwania po caym dysku
kolejnych elementw skadowych tego pliku i tym samym bez przenoszenia gowicy dyskw w inne miejsca
p- tum.
506
507
Kolejnym miejscem do poszukiwa jest folder Auostart. Jest to specjalny folder systemu
Windows dowolny element umieszczony w tym folderze zostanie automatycznie wykonany podczas uruchamiania systemu Windows. Najatwiejszym sposobem sprawdzenia
jego zawartoci jest wybranie z menu Start polecenia Wszystkie programy/Autostart. Jeeli
chcesz usun wybrany element z tego folderu, to powiniene klikn na nim prawym
przyciskiem myszy i z menu kontekstowego wybra polecenie Usu.
Zamiast po prostu usuwa wybrane elementy z folderu Autostart, powiniene najpierw
je przesun na pulpit. Dziki temu, jeeli usunicie danego elementu z Autostartu
przyniesie niezamierzony efekt, to bdziesz w stanie szybko taki element przywrci.
Innym rodzajem programw, ktre s uruchamiane podczas adowania systemu Windows,
s tzw. usugi (z ang. Services). Usuga jest zazwyczaj maym programem, ktry wykonuje pewne funkcje wspomagajce dziaanie systemu Windows lub innych aplikacji. Usugi
zwykle dziaaj na poziomie znacznie bliszym sprztu" ni ma to miejsce w przypadku
innych programw z tego powodu eksperymentujc z usugami, powiniene zachowa
szczegln ostrono. Wiele usug wykonuje operacje o bardzo istotnym znaczeniu dla
poprawnego dziaania systemu Windows. Mimo to mona w bardzo prosty sposb wpywa
na to, ktre usugi bd uruchamiane podczas adowania systemu Windows.
Aby sprawdzi lub modyfikowa list uruchomionych usug:
1. Z menu Start wybierz polecenie Panel sterowania.
2. Jeeli okno Panelu sterowania zostanie wywietlone w widoku kategorii, nacinij
cze Przecz do widoku klasycznego.
3. Dwukrotnie kliknij ikon Narzdzia administracyjne.
4. Dwukrotnie kliknij ikon Usugi.
5. Na ekranie pojawi si okno dialogowe Usugi (rysunek 22.2). Znajdziesz tam list
wszystkich usug lokalnych dostpnych na Twoim komputerze, jak rwnie ich
stan (czy s uruchomione, czy te nie) oraz informacje o typie uruchomienia
(automatyczny czy rczny). Kliknij dowoln usug.
6. Opis wybranej usugi pojawia si po lewej stronie listy wszystkich usug. W opisie
znajdziesz informacje nie tylko o samej usudze, ale rwnie o tym, co si stanie,
jeeli dana usuga zostanie wyczona.
7. Aby kontrolowa zachowanie usug, powiniene skorzysta z przyciskw
umieszczonych na pasku narzdzi okna dialogowego Usugi. Do wyboru masz
nastpujce polecenia (przyciski): Uruchom usug, Zatrzymaj usug, Wstrzymaj
usug oraz Uruchom usug ponownie3.
8. Aby otworzy okno waciwoci danej usugi, powiniene klikn jej nazw
prawym przyciskiem myszy i z menu kontekstowego wybra polecenie
Waciwoci. Za pomoc umieszczonych tam opcji moesz wybra, czy dana
usuga bdzie uruchamiana automatycznie podczas startu systemu Windows (i wiele
innych waciwoci).
3
508
Rysunek 22.2.
Okno dialogowe Usugi
g ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^
Pik
Akla
Widok
% Usugi (tokalne) B M J j f * | f f M j M | r M f M f M f M f ]
1 CllpBook
Uruchom usuo
. . ' '
"
> * *
-.
. - . ' - '
'
"
-: s
- -
Opis;
UmoUwia Podgldowi Wiebschowka
przechowywanie informacji 1
udostpnianie ich komputerom zdalnym.
JesU ta usuga zostanie zatrzymana,
Pod**) Wieloschowka nie bdzie
udostpnia irf ormac> komputerom
zdalnym. Jeli ta usuga zostanie
wyczona, wszelkie usugi jawnie od nie)
i lalezne przestan, si uruchamia.
i .
f . .
"
'- r
. j
MiH BOI
Mi H M
Pomoc
...-
.'-- . - '
r- .
ii1
^ AktuaUacJe autom*...
%Apiiwia systemw...
f&Bufor wydruku
Urnozlwia pobierani...
Zarzdza
Wyczony
tonfigurac...
^Clpeook
UmozIwiaPodglado,..
Rczny
Zapewnia transport...
Rczny
^ D i s t r f c u t e d Transac..
Koordynuje transak...
Rczny
T ^ D z i e m k zdarze
Umotwia wy Jwiecla..,
Wyczony
Rczny
Uruch...
Umoztwiauzytkowni...
<(6lHast unwersalnego...
^ I n s t a l a t o r Windows
Uruch...
Automatyczny
Rczny
Rny
Uruch...
Automatyczny
Rczny
\JSa5S5LAa=-BS5Z__
Automatyczny
Rczny
*% Karta inteligentna
<
Automatyczny
%DOsd
Rczny
Uruch...
Rczny
%} Klient DHCP
Zariajdza konfigurac...
Uruch..,
Automatyczny
% Klient DNS
Rozpoznaje l buforu...
Uruch..,
Automatyczny
1v
'
509
Waciwoci systemu
Oglne
Nazwa komputeia
Sprzt
j
Zaawansowano
Przywracanie systemu
j
Aktualizacje automatyczne
f
Zdalny
I * fjL Przywracanie sytlemu moe tledzt i odwraca szkodtwe dla
W
komputeia imany
Q Wyf^cz Przywracanie systemu na wszytlkch dyskach
Ustawienia dysku
Aby zmieni stan Piiywtacania systemu lub maksymaln oi
miejsca dostpna, da Przywracania systemu na dysku, zaznacz
dysk. a nastpnie kliknij przycisk Ustawienia
Dostpne dyski
Stan
Dysk
Monitorowanie
Wsczone
"" Maks.
510
511
caego systemu. Zaoszczdzona w ten sposb pami jest traktowana jako swego rodzaju
rezerwa i wykorzystywana w miar potrzeb. Kiedy rezerwa pamici maleje, to jest uzupeniana przez zapisywanie nieuywanych chwilowo obszarw pamici do specjalnego
pliku na dysku.
Do zapisu zawartoci pamici na dysku Windows uywa specjalnego pliku, zwanego plikiem stronicowania (z ang. pagingfile) bd te plikiem wymiany (z ang. swapfile). Pewien
wpyw na sposb zarzdzania pamici wirtualn jest moliwy poprzez opcje umieszczone
w oknie dialogowym Pami wirtualna (rysunek 22.5). Aby skorzysta z tej moliwoci,
wykonaj ponisze polecenia:
Rysunek 22.5.
Ustawianie opcji
pamici wirtualnej
Pomi wirtualna
Dysk [Etykieta woluminu]
ID:
^X:
[DATA]
[Windows]
Ci [SYSTEM]
Dostpne miejsce:
1703 MB
384
Ustaw
2 MB
Zalecane:
766 MB
Aktualnie przydzielono:
0 MB
512
513
Opcje wydajnoci
Efekty wizualne Zaawansowanej
Wybierz ustawienia wygldu i wydajnoci systemu Windows,
ktrych chcesz uywa na tym komputerze.
0 Niech system Windows wybierze optymalne ustawienia
O Dopasuj ca uzyskania najlepszego wygldu
O Dopasut da uzyskania najlepsze) wydajnoci
O Niestandardowe:
E Pokaz cierne pod menu
I
! 0 Pokaz cienie pod wskanikiem myszy
E Pokaz przezroczysty prostokt zaznaczenia
E Pokaz zawarto okna podczas przecigania
E Stosuj animacj podczas minimalizowania I maksymalizowa
0 Stosu] gadkie przewijanie pl Ust
! E Stosu) zanfcanie elementw menu po ich kkknicciu
E Stosuj zanikanie lub wysuwanie etykietek narzdzi
0 Stosuj zanikanie lub wysuwanie menu
Fl Uzvi cieni dla etvkiet ikon ouloitu
Meneder zada
Meneder zada systemu Windows podaje szczegowe informacje dotyczce programw
i procesw uruchomionych na danym komputerze, a take udostpnia w czasie rzeczywistym (aczkolwiek w nieco ograniczonym zakresie) dane o wydajnoci komputera i sieci.
Z punktu widzenia zarzdzania systemem Windows XP, Meneder zada jest bardzo istotnym narzdziem i jako takiemu, zosta mu powicony cay rozdzia 19. Korzystanie
z Menedera zada". W niniejszym podrozdziale skoncentrujemy si na omwieniu zagadnie zwizanych z monitorowaniem wydajnoci systemu za pomoc Menedera zada.
Menedera zada moesz uruchomi na kilka rnych sposobw:
Nacinij kombinacj klawiszy Ctrl+Shif+Esc.
Kliknij prawym przyciskiem myszy pasek zada i z menu kontekstowego wybierz
polecenie Meneder zada.
Nacinij kombinacj klawiszy Ctrl+AU+Del.
Z wiersza polece (lub z menu Start za pomoc polecenia Uruchom) wykonaj
komend taskmgr. exe.
514
Opis
Okno Menedera zada jest podzielone na pi zakadek: Aplikacje, Procesy, Wydajno, Sie oraz Uytkownicy. Z punktu widzenia monitorowania wydajnoci komputera
bd nas interesoway wycznie zakadki Wydajno i Sie. Kiedy Meneder zada jest
uruchomiony, to na jego pasku statusu zawsze wywietlane s podstawowe informacje
o iloci uruchomionych procesw, procencie wykorzystania procesora oraz o zajtoci
pamici operacyjnej systemu.
515
Plik
Opcje
Widok
Zamknij
Apftacje : Procesy
Uycie procesora
Sumy
Dojcia
Wtfkl
Procesy
Pomoc
Wydalnos sie
j Uytkowmy
5935
313
29
Razem
146420
Razem
Limit
494268
Stronicowana
Szczyt
176466
Ntestromcowana
523816
331548
176392
23668
19356
4512
516
Rysunek 22.8.
Monitorowanie
obcienia pocze
sieciowych za pomoc
Menedera zada
Plik
opcje
Widok Zamknij
Pomoc
I Nazwakarty
Poczenie
Procesy:26
Wykorzystani...
takalne
0,02%
Szybk...
10 Mb/s
Stan
Dziaa
Monitor systemu
Mimo i Meneder zada jest znakomitym narzdziem pozwalajcym na szybk ocen
biecej wydajnoci systemu, to jednak nie wytrzymuje on konkurencji z Monitorem systemu. Monitor systemu jest jedn z dwch aplikacji wchodzcych w skad apletu Wydajno
konsoli Narzdzia administracyjne drug aplikacj s Dzienniki wydajnoci i alerty.
517
Monitor systemu dziaa w bardzo podobny sposb jak Monitor wydajnoci narzdzie
dobrze znane z poprzednich wersji systemu Windows NT. Po pojawieniu si na rynku
Windows 2000, Monitor wydajnoci zosta poprawiony, umieszczony w systemie jako
aplikacja apletu Wydajno konsoli narzdzi administracyjnych oraz przemianowany na
Monitor systemu. W porwnaniu do wersji 2000 nie nastpiy tutaj jakie znaczce zmiany,
wic uytkownicy znajcy tamt wersj monitora systemu mog z czystym sumieniem
pomin ten podrozdzia.
518
Rysunek 22.9.
Okno Monitora
systemu
'< Pik
Akcja
WMak
Ulubione
Okno
Pomoc
r\
Ostatni
Minimum
[ Kolor
I Skato
100,... rednia dugo kolelk dysku
i Wyitaj>.,..|mdn... j Obi|
Oysl
519
520
Rysunek 22.10.
Dodawanie nowych
licznikw do Monitora
systemu
flbiekt wydajnoci
O Wszystkie wystpienia
Wybigrz liczniki z Ssty
Jednoczenie moesz uruchomi wiele kopii apletu Wydajno. Kada z instancji tego
apletu moe by skonfigurowana do monitorowania wydajnoci innego komputera w sieci.
Wielu administratorw wykorzystuje takie rozwizanie do monitorowania wydajnoci
poszczeglnych serwerw i stacji roboczych w zarzdzanej przez nich sieci.
3. Z listy Obiekt wydajnoci wybierz obiekt, ktry chcesz monitorowa. Znajdziesz
tam m.in. takie obiekty, jak Dysk fizyczny, Proces, Interfejs sieciowy itd.
4. Po wybraniu danego obiektu musisz upewni si, e wybrae odpowiedni
instancj danego obiektu. Dla wielu typw obiektw nie bdzie miao to adnego
znaczenia (bd nie bdziesz mg wybra adnej instancji). W przypadku jednak
takich obiektw, jak np. Dysk fizyczny, wybranie danej instancji obiektu wskazuje,
ktry napd dyskowy bdzie monitorowany.
5. Po wybraniu obiektu i instancji musisz zdefiniowa, ktre liczniki bd wywietlane
na wykresie. Po wybraniu danego obiektu Monitor systemu automatycznie wybierze
licznik najczciej wykorzystywany dla tego obiektu i zazwyczaj jest to dobry
wybr. Licznik domylny przewanie reprezentuje ogln wydajno danego
obiektu. Aby wybra licznik z listy, wystarczy klikn jego nazw.
6. Jeeli chcesz obejrze opis wybranego licznika, to powiniene nacisn przycisk
Wyjanij. Na ekranie pojawi si okno dialogowe zawierajce krtki opis aktualnie
wybranego licznika, tak jak to przedstawiono na rysunku 22.11. Jeeli chcesz
obejrze opis kolejnego licznika, to nie musisz zamyka tego okna wystarczy
zaznaczy kolejny licznik.
Rysunek 22.11.
Okno dialogowe
zawierajce opis
aktualnie wybranego
licznika
521
8. Okno Dodawanie licznikw pozostaje cay czas na ekranie i dziki temu moesz
od razu dodawa do wykresu kolejne liczniki. Po zakoczeniu nacinij przycisk
Zamknij powrcisz do okna apletu Wydajno, gdzie ju bd wywietlane
zdefiniowane przed chwil liczniki.
Chocia w zasadzie moesz doda do wykresu dowoln ilo licznikw, to jednak
w praktyce powiniene ogranicza ich liczb tylko do niezbdnego minimum po
prostu do tylu, aby wykres by atwo czytelny. Jeeli chcesz rejestrowa wydajno
wielu rnych obiektw i licznikw, to bardziej polecanym rozwizaniem jest utworzenie
osobnego dziennika wydajnoci (wicej informacji na ten temat znajdziesz w dalszej
czci rozdziau).
W tabeli 22.2 przedstawiono list najwaniejszych obiektw Monitora systemu, jak rwnie
list najczciej wykorzystywanych licznikw dla poszczeglnych obiektw. Znalaza
si tam rwnie informacja o domylnych licznikach dla przedstawionych obiektw. Zwr
uwag, e nie jest to pena lista wszystkich dostpnych licznikw; jest to tylko zestawienie podstawowych licznikw, ktre powiniene monitorowa, aby uzyska w miar
obiektywny obraz wydajnoci danego komputera.
Przegldanie wykresw
Po wybraniu danych licznikw Monitor systemu rozpoczyna rysowanie odpowiednich
wykresw. Przykad takiego wykresu przedstawiono na rysunku 22.12. W miar postpu
monitorowania, na wykresie przesuwa si z lewej do prawej pasek czasomierza, zostawiajc za sob lad w postaci graficznego wykresu wartoci poszczeglnych licznikw.
Kada linia moe by rysowana w osobnym kolorze, legenda na dole okna przedstawia
aktualn konfiguracj kolorw poszczeglnych licznikw oraz inne informacje, takie
jak skala, nazwa monitorowanego obiektu, nazwa licznika oraz nazwa monitorowanego
komputera.
Na znajdujcym si powyej legendy pasku wartoci znajdziesz szereg wartoci liczbowych reprezentujcych kilka charakterystycznych parametrw wybranego licznika:
ostatnia warto licznika, warto minimalna i maksymalna, warto rednia oraz czas
trwania pomiarw.
Sposb prezentowania danych moe by modyfikowany za pomoc przyciskw znajdujcych si na pasku narzdzi Monitora systemu. Znajduj si tam nastpujce polecenia:
Nowy zestaw licznikw powoduje usunicie wszystkich biecych licznikw
oraz wyczyszczenie obszaru wykresu. Tego polecenia powiniene uywa
w sytuacji, kiedy chcesz utworzy nowy zestaw licznikw monitorujcych
wydajno wybranego komputera.
Wyczy ekran polecenie powoduje wyczyszczenie obszaru wykresu, ale nie
usuwa biecych ustawie licznikw. Po wykonaniu tego polecenia pasek
czasomierza rozpoczyna swoj wdrwk po ekranie (a tym samym rysowanie
wykresw wydajnoci) ponownie od lewego brzegu obszaru wykresu.
522
Licznik
Dysk logiczny
Wolne miejsce (
Odczyty dysku/s
Dysk
fizyczny
Zapisy dysku/s
Bieca dugo
kolejki dysku
Dostpne bajty
Strony/s
Plik
stronicowania
Uycie (%)
Procesor
Przerwania/s
Pami
523
Rysunek 22.12.
Okno Monitora
systemu
_ j Katalog gwny konsol
-y*1 Monitor systemu
j B B + X <?
Ostatni
0,589
0,000
rednia
Maksimum
Czas trwania
| Kobr
; Skala
-100,...
i Uczrtk
jfadriadhjg...
1,000
Czas proces..
-- 0,10... Segmenty/s
1 Komputer
Dyskh... \\ALPHA
Proces
\\ALPHA
Protok... \\ALPHA
524
Rysunek 22.13.
Poszczeglne sposoby
prezentacji danych
Monitora systemu:
wykres (gra),
histogram (rodek)
-
oraz raport (d)
o Q ** Q aa i t x n o i
"
.f.S
-,;
]'
) Skala JLIttr*
! Wystp.,. HaAz... ! ObMtt j Korryiuter
radrtadug... Totd
Dy*fi...
] Kotar
IM,..
1,000
- 0,10 .
Proc**
Protok.,.
IlirTill*
D Q ^ 3 QQtt +>:
OttaCn
Udor
: Skala i U u r *
0,475 Sracta
5,976 Mr*ixm
92,094 Czat trytona
1:40
i Korrputer
D y * a , . \\ALPHA
Dysk fizyczny
ir^dnte dugott k o k ^ l cy^tu
Prace*
Protok TCP
Segmenty/i
Proca* \\ALPHA
Protok... \\ALPHA
Total
0,722
0,022
ToUI
95,313
0,000
525
Zakadka Oglne
Opcje umieszczone na zakadce Oglne (rysunek 22.14) umoliwiaj konfiguracj oglnego
sposobu prezentacji danych gromadzonych przez Monitor systemu. Oto znaczenie poszczeglnych opcji:
Przyciski opcji w grupie Widok pozwalaj na wybranie domylnego sposobu
prezentacji danych (jako Wykres, Histogram lub Raport).
Opcje w grupie Wywietlanie elementw pozwalaj na okrelenie, czy na ekranie
bd widoczne kolejno: Legenda, Pasek wartoci oraz Pasek narzdzi.
Przyciski opcji w grupie Dane raportu i histogramu umoliwiaj zdefiniowanie
rodzaju danych wywietlanych przez Monitor systemu. Zazwyczaj najlepszym
rozwizaniem jest pozostawienie ustawie domylnych.
Lista rozwijana Wygld pozwala na zmian wygldu obszaru wykresu
(trjwymiarowy lub paski).
526
Rysunek 22.14.
Zakadka Oglne
okna dialogowego
Waciwoci: Monitor
systemu
Q Hologram
Wjttwiettante elementw
0 Pasek wartoci
0 fotek narzdzi
Q M mimatne
O Biece
0 M^tymahe
Wygld
JW
Obramowane:
v
0 Pibkuj automatycznie ca
Brak
1
Zakadka rdo
Opcje umieszczone na zakadce rdo (rysunek 22.15) pozwalaj na wybranie rda
danych dla biecego wykresu. Domylnie dane do wykresw s na bieco pobierane
z komputera lokalnego, ale w razie potrzeby moesz jako rdo danych zdefiniowa
wybrany plik dziennika wydajnoci. Aby tego dokona, powiniene zaznaczy opcj
Pliki dziennika, a nastpnie z listy poniej wybra dany plik dziennika. Jeeli chcesz
skorzysta z pliku umieszczonego w innej lokalizacji, powiniene nacisn przycisk Dodaj
i odszuka dany plik. Jako rdo moe suy rwnie dowolna baza danych, do ktrej
mona si podczy za pomoc interfejsu ODBC (z ang. Open Database Connectivity); aby
skorzysta z tej opcji, zaznacz opcj Baza danych, a nastpnie z kolejnych list rozwijanych
wybierz nazw systemowego rda danych DNS (z ang. DSN Database Source Natne)
oraz nazw danego zestawu dziennikw wydajnoci.
Jeeli masz zamiar pracowa z dziennikiem wydajnoci, do ktrego aktualnie zapisywane
s nowe dane, to zaznacz opcj Zakres czasu, a nastpnie ustaw w odpowiednim
miejscu suwak Zakres cakowity przesuwajc go w prawo tak, aby wykres obejmowa
rwnie nowe prbki danych.
Zakadka Dane
Opcje umieszczone na zakadce Dane (rysunek 22.16) pozwalaj na zdefiniowanie waciwoci linii, za pomoc ktrych rysowane s wykresy poszczeglnych licznikw. Dla
527
O Baza danyct
kadej linii moesz okreli kolor, szeroko, styl oraz skal. Odpowiedni dobr tych
parametrw pozwala na zwikszenie czytelnoci wykresu i atwe grupowanie licznikw
o zblionych waciwociach.
Rysunek 22.16.
Zakadka Dane
okna dialogowego
Waciwoci: Monitor
systemu
Wykroi
Uanfci
\\ALPHA\Piolok ICP\Segmenly/>
Zaktadka Wykres
Opcje umieszczone na zakadce Wykres (rysunek 22.17) pozwalaj na modyfikacj sposobu
prezentacji wykresw w oknie Monitora systemu. Moesz zdefiniowa nazw wykresu,
etykiet osi pionowej, wcza i wycza rysowanie siatki pionowej i poziomej oraz okreli,
czy na osi pionowej bd wywietlane liczby. Jeeli zdecydujesz si na wywietlanie liczb
na osi pionowej, to bdziesz rwnie mg zdefiniowa minimaln i maksymaln warto dla tej osi.
528
Rysunek 22.17.
Zakadka Wykres
okna dialogowego
Waciwoci: Monitor
systemu
Ogu
Tytut:
Wygld i
i Moi komputer
04 pianowe
Paka*
Q Siatka pionowa
Siatka pozrama
[?] Liczby na skat pionowej
Skala pionowa
Makomm
100
Zakadka Wygld
Opcje zakadki Wygld (rysunek 22.18) umoliwiaj zdefiniowanie kolorw poszczeglnych elementw skadowych Monitora systemu, wczajc w to kolor ta wykresu, ta
okna Monitora systemu, kolor tekstu, kolor siatki oraz kolor paska czasu. Moesz rwnie okreli krj i wygld czcionki uywanej przez Monitor systemu.
Rysunek 22.18.
Zakadka Wygld
okna dialogowego
Waciwoci: Monitor
systemu
AaaBbCc
529
Poziom odniesienia wydajnoci systemu okrela, jakie jest rednie obcienie komputera
obserwowane w odpowiednio dugim czasie i obejmujcym rne natenia aktywnoci
uytkowania. Poziom odniesienia jest znakomitym wskanikiem informujcym o wykorzystaniu zasobw komputera podczas normalnego uytkowania, a take daje nieze
pojcie o wydajnoci danego komputera w normalnych warunkach.
Po wyznaczeniu poziomu odniesienia powiniene od czasu do czasu monitorowa wydajno systemu i porwnywa osignite rezultaty z wyznaczonym wczeniej poziomem
odniesienia. Takie postpowanie pozwala na wczesne wykrywanie wskich garde" systemu oraz dugoterminowe monitorowanie zmian w wykorzystaniu zasobw komputera.
Konfiguracja dziennikw
wydajnoci i alertw
Dzienniki wydajnoci i alerty s podobnie jak Monitor systemu czci apletu
Wydajno. Zadaniem tego programu jest udostpnienie bardziej wyrafinowanego narzdzia do monitorowania wydajnoci systemu, pozwalajcego na co wicej ni tylko
proste ogldanie wykresw na ekranie. Dzienniki wydajnoci i alerty udostpniaj trzy
podstawowe usugi:
Mona utworzy osobny dziennik dla wybranego licznika. Taki dziennik bdzie
gromadzi i zapisywa informacje o wydajnoci danego licznika w okrelonym
czasie. Dziennik licznika gromadzi dane pomiarowe dokadnie w taki sam sposb
jak Monitor systemu, z tym e zebrane informacje nie s wywietlane na ekranie,
lecz zapisywane w pliku na dysku (w formacie .csv lub .tsv). Dziennik licznika
moe zosta nastpnie otwarty za pomoc Monitora systemu bd te
zaimportowany do takich aplikacji, jak Excel czy Access.
Mona utworzy osobny dziennik ledzenia, w ktrym zapisywane bd
szczegowe informacje o zdarzeniach zaistniaych w systemie i aplikacjach.
Rnica pomidzy dziennikami licznika a dziennikami ledzenia polega na tym,
e ten pierwszy gromadzi dane w okrelonych interwaach czasowych, natomiast
ten drugi zapisuje informacje w plikach na dysku wycznie po zaistnieniu
okrelonych zdarze. Wartoci reprezentujce stany wybranych licznikw s
zapisywane w trybie cigym; nie s prbkowane jak to miao miejsce w przypadku
Monitora systemu. Jednym ze skadnikw jdra systemu Windows jest usuga
umoliwiajca ledzenie zdarze systemowych; jeeli na danym komputerze
dostpne s rwnie inne usugi tego typu, to mona okreli, z ktrego z nich
bd korzystay dzienniki ledzenia. Do poprawnej analizy zawartoci plikw
wynikowych dziennikw ledzenia niezbdne jest odpowiednie narzdzie.
Mona utworzy alerty, ktre po wykryciu przekroczenia przez okrelone liczniki
ustalonych wartoci granicznych spowoduj wywietlenie na ekranie odpowiednich
wiadomoci bd spowoduj uruchomienie innych zdarze.
Dzienniki wydajnoci s zazwyczaj wykorzystywane dla potrzeb szczegowej analizy
wydajnoci systemw, dla dokumentowania wydajnoci w danym okresie bd te podczas
wyznaczania poziomu odniesienia wydajnoci systemu. Analiza danych o wydajnoci
530
OBM)|
($ Wydajno
Okno
p
H] Katalog gtwny konsol
g^J Monitor systemu
-
0 Dzlenofe wydajnoci
alerty
Pomoc
Nazwa
Komentarz
PrzecKd
1 Typt*ud... { NuMpHudztannkril
Pkkbirwny
C\PwfLo 9 tVSyrtm...
( 1 Dzienniki ledze*
0] Alerty
531
UonH
Jednostki:
[ifi
Uruchomi
<Domylny>
sekundy
Ustaw harfo... |
532
Rysunek 22.21.
Zakadka Pliki
dziennika
Hrmonor,atn
i nrmnm
'
Przykad:
Konfiguracja alertw
Wykorzystujc mechanizm alertw, moesz zdefiniowa okrelon warto licznika, ktrej
przekroczenie spowoduje wygenerowanie danego zdarzenia, np. wysanie odpowiedniego
533
Rysunek 22.22.
Zakadka
Harmonogram
0: 13
Zatrzymywanie rejestrowania
0 Rczne (przy uyciu menu tuow]
534
Rysunek 22.23.
Zakadka Oglne
Wywalaj afert.
jeeli wartoii jett
i Poniej
Jednostki:
sekundy
Przestrze dyskowa
Oglne : Akcja : Harmonogram
Po wyzwoleniu alertu.
J7] Rejesiuj wpis w dzienn*,u zdarze aplikacji
[3 Wylii wiadomo wdowa, do:
jWAdrin
0 Uruchom rejestrowanie danych wydajnoci:
' Przegld tystemu
[/j U (uchom len program;
535
J*J
Komtnfcatod ANDRZEJ do DOMINIK wystany 2002-11-07 11:20:05
2002-11-07 11:19:20 \WDRZEJProcessofCtotaO%Proces5or Time Mpped Ks atert ttreshold 99.9998839276 7-*e Sowr
thelmitva*of40.
OK
Oglne Akcja
Harmonogram I
Ro2poc?cie skanowana
O Rczne [ptzy utyciu menu skrtw]
00:
123:5351
Zatrzymanie skanowania
0 Rczne (piiy uyciu menu skrtw]
O Po
CO:
536
Rozdzia 23.
Odrobina paranoi:
planowanie awaryjnego
odtwarzania systemu
W tym rozdziale:
Tworzenie kopii bezpieczestwa danych
Zastosowanie Kreatora automatycznego odzyskiwania systemu
Opcja Ostatnia znana dobra konfiguracja
Uruchamianie systemu w trybie awaryjnym
Zastosowanie Konsoli odzyskiwania
Zastosowanie mechanizmu przywracania sterownikw
Jak wykorzysta mechanizm przywracania systemu do odtwarzania poprzednich
ustawie komputera
Odrobina paranoi na punkcie bezpieczestwa danych niejednokrotnie podczas pracy z komputerem okazuje si by cakowicie na miejscu. Nowe komputery PC mog nawet mwi
i dokonywa automatycznej aktualizacji systemu operacyjnego poprzez Internet, to jednak
mimo to nie s jeszcze doskonae. Z tego powodu bardzo istotne staje si podjcie odpowiednich krokw majcych na celu zapewnienie bezpieczestwa danym, ktre powierzasz
systemowi Windows XP Professional. W niniejszym rozdziale omwimy podstawowe
zagadnienie zwizane z tym tematem. Warto w tym miejscu przypomnie o regularnym
wykonywaniu kopii bezpieczestwa danych do tego celu suy systemowe narzdzie
Kopia zapasowa. Oprcz zagadnie zwizanych z wykonywaniem kopii bezpieczestwa
skoncentrujemy si rwnie na wielu innych mechanizmach systemu Windows XP, z ktrych moesz skorzysta w razie potrzeby. S to m.in.:
Automatyczne odzyskiwanie systemu.
Opcja Ostatnia znana dobra konfiguracja.
Uruchamianie systemu w trybie awaryjnym.
Zastosowanie Konsoli odzyskiwania.
538
539
cakiem sporo rnych rodzajw macierzy RAID. Przykadem takiej technologii jest tzw.
paskowanie dyskw (z ang. disk stripping) paskowanie polega na wykorzystaniu
zestawu kilku niezalenych dyskw traktowanych jako jeden dysk logiczny. Dane
zapisywane na takim dysku s dzielone na mae fragmenty (z ang. chunks), ktre s
nastpnie zapisywane na rnych dyskach fizycznych (nadal jednak logicznie stanowi
jedn cao). Takie rozwizanie pozwala na znaczce poprawienie wydajnoci odczytw
i zapisw, poniewa wszystkie operacje wejcia-wyjcia s rozkadane na kilka dyskw
jednoczenie.
W cigu wielu lat, jakie upyny od opracowania standardu macierzy RAID, technologia
ta stale rozwijaa si, co zaowocowao powstaniem wielu nowych udoskonale, jak
np. dodanie do paskowania dodatkowego dysku, ktrego zadaniem jest przechowywanie
informacji o parzystoci danych, dziki czemu po awarii jednego z dyskw macierzy
caa reszta moe nadal pracowa, a samo odtworzenie zawartoci uszkodzonego dysku
jest stosunkowo proste. Paskowanie dyskw jest okrelane jako macierz RAID 0. Kolejna
technologia macierzy RAID polega na tworzeniu lustrzanej kopii danych (z ang. disk
mirroringj i jest okrelana jako RAID 1 jest to prosta technologia polegajca na
zapisie identycznych danych na dwch lub wicej dyskach jednoczenie. Dziki temu,
jeeli jeden z dyskw ulegnie uszkodzeniu, to na pozostaych znajduje si kompletna,
poprawna kopia danych. Oprcz tego istnieje jeszcze wiele innych rodzajw macierzy
RAID, ale ich opis wykracza ju poza ramy tej ksiki wiele ciekawych stron
zawierajcych szczegowe opisy technologii RAID mona znale w Internecie.
Po zainstalowaniu systemu Windows XP regularne wykonywanie kopii bezpieczestwa
nadal powinno by jedn z regularnie wykonywanych operacji. W rozdziale 21. Tworzenie kopii zapasowej w systemie Windows XP" znajdziesz szczegowe informacje
na temat funkcjonowania i wykonywania kopii bezpieczestwa danych w systemie
Windows XP. We wspomnianym rozdziale znajdziesz rwnie opis sposobw odzyskiwania danych z kopii bezpieczestwa.
Pamitaj, e posiadanie dobrej kopii bezpieczestwa danych oznacza rwnie przechowywanie takiej kopii poza swoim komputerem. Np. jeeli prowadzisz niewielk firm i na
swoim komputerze przechowujesz informacje o fakturach, to powiniene regularnie wykonywa kopie bezpieczestwa danych i przechowywa je np. w depozycie bankowym. Nie
musisz robi tego codziennie jednak po wprowadzeniu duej iloci nowych danych
powiniene wykona kopi bezpieczestwa i umieci j w bezpiecznym miejscu.
Kreator automatycznego
odzyskiwania systemu
Awaryjny Dysk Naprawczy (z ang. ERD Emergency Repair Disk), dostpny w poprzednich wersjach systemu Windows NT, przechowywa najbardziej istotne fragmenty
Rejestru systemowego oraz inne istotne informacje, ktre mogy by przydatne podczas
awaryjnego odtwarzania systemu. Oczywicie, do penego odtworzenia systemu oprcz
posiadania dysku ERD niezbdne jest regularne wykonywanie penej kopii bezpieczestwa partycji systemowej.
W systemie Windows XP obydwie funkcje zostay poczone w jednym narzdziu o nazwie
Kopia zapasowa. Pozwala ono nie tylko na utworzenie awaryjnego dysku naprawczego
540
Zadanie
Edycja
Zapiaszamy
Widok
Narzdzia
Kopia zapasowa
Pomoc
przywracania (zaawansowane)
Kreator przywracania uatwia przywracanie danych z kopi zapasowej.
K i e a t M automatycznego odzyskiwania t y t l e m i
Kreator przygotowania automatycznego odzyskiwania systemu pomaga utworzy dwuczciowa, koi
zapasowa, systemu: dyskietk, zawierajca, ustawienia systemu i mny nonik, ktry zawiera kopie
zapasowa, lokalnej partycji systemowej
Rysunek 23.2.
IV oknie kreatora
pojawia si informacja,
e oprcz wykonania
dysku ASR powiniene
rwnie wykona pen
kopi partycji
zawierajcych dane
i aplikacje
Kreator przygotowania do
automatycznego odzyskiwania
systemu - Zapraszamyl
Ten kmaof uralwia twoizenie kopi pikw systemowych
ofaz dysku automatycznego odzyskiwania systemu [ASR].
ktoiego mona uy do ptzywtcenia systemu w przypadku
powaznniszei awaii.
W cdu zapewnienia. Je lwmez piki danych bd mogry
by prz>wicone, UH kieatoia kopii zapasowe), aby
utwoizy osobna kopie zapasowa pkVw danych po
ukoczenu pacy tego kieataa
Aby kontynuowa, kbknj ptzycisk Datei
Rysunek 23.3.
Kreator umoliwia
wybranie miejsca
docelowego, gdzie
zostan zapisane dane
kopii zapasowej
542
Rysunek 23.4.
Podczas wykonywania
kopii zapasowej
mona obserwowa
przebieg caej operacji
a
Dysk:
C: SYSTEM
Etykieta:
Utworzono B a c k m b k l 2002-05-02 o 0 0 4 0
Stan
Postop:
Upyno
Czas
Przetwarzanie:
Pozostao
39 s
2 godz. 59 min
C V a t y Internet Fies\Conlant.lE5\601SGYQC\9a[Hoy
Przetworzone:
Oszacowane:
7S7
17 225 252;
20563.
4 6 9 1 7 6 0 357:
544
Uruchamianie komputera
w trybie awaryjnym
Jeeli komputer napotyka problem podczas uruchamiania i zawiesza si lub te po prostu
nie daje si uruchomi w normalny sposb, to by moe powiniene skorzysta z moliwoci uruchomienia systemu w trybie awaryjnym (z ang. Safe Mod). Podczas uruchamiania
546
Zwr uwag na informacj, e jeeli nie bdziesz w stanie usun problemu pracujc
w trybie awaryjnym, to bdziesz mg skorzysta z narzdzia Przywracanie systemu,
ktre zostanie szczegowo omwione w dalszej czci tego rozdziau. Aby kontynuowa prac w trybie awaryjnym (i dokona prby usunicia problemu samodzielnie, co
jest ze wszech miar polecanym rozwizaniem), nacinij przycisk Tak. Powiniene tak
postpi w przypadku, jeeli wczeniej dokonae modyfikacji ustawie systemu i wiesz,
jak przywrci poprzednie ustawienia. Jeeli jednak mimo wszystko chcesz skorzysta
z Przywracania systemu, nacinij przycisk Nie.
Jak pamitasz, jedn z opcji dla trybu awaryjnego, dostpn w Menu opcji zaawansowanych systemu Windows, jest Tryb awaryjny z obsug sieci. Takie rozwizanie pozwala
na skorzystanie z zasobw sieciowych podczas pracy w trybie awaryjnym (np. aby skopiowa pliki systemowe z innego komputera w sieci).
Kolejn opcj jest Tryb awaryjny z wierszem polecenia. Jest to ostatnia deska ratunku
w przypadku, jeeli inne opcje trybu awaryjnego nie dziaaj. Wybranie tej opcji spowoduje uruchomienie komputera w trybie awaryjnym (jeeli tylko to bdzie moliwe),
w ktrym bdziesz mia dostp tylko i wycznie do Wiersza polece, bez obsugi sieci
oraz bez moliwoci skorzystania z innych aplikacji. Mimo to i tak przed rozpoczciem
pracy bdziesz musia si normalnie zaogowa do systemu. Po uruchomienia wiersza
polece bdziesz mia dostp do dyskw swojego komputera, wczajc w to napd
CD-ROM, co moe by uyteczne w przypadku koniecznoci kopiowania plikw systemowych z instalacyjnego dysku CD systemu Windows XP. Nie jest to jednak opcja
548
Konsola odzyskiwania
Konsola odzyskiwania z ca pewnoci nie jest narzdziem przeznaczonym dla pocztkujcych uytkownikw. Metoda ta jest zalecana tylko dla uytkownikw zaawansowanych, ktrzy posiadaj dogbn wiedz na temat funkcjonowania systemu Windows XP.
Aby skorzysta z Konsoli odzyskiwania, naley uruchomi system bezporednio z instalacyjnego dysku CD systemu Windows XP lub te zainstalowa Konsol odzyskiwania tak,
aby bya ona dostpna na licie wyboru systemw operacyjnych pojawiajcej si podczas
uruchamiania komputera (menu BOOT.INI).
550
Polecenie EXPAND obsuguje rwnie rozwijanie skompresowanych bibliotek plikw typu .cab
przyp- tum.
552
Morw zainstalowa torsote. odzyskiwania systemu Windows jako opcj startowa.. Konsola odzyskiwania umohia
uzyskanie dostpu do ustalacH systemu Windows w celu zastpienia uszkodzonych phkw oraz wyczenia kjb
wrczenia usug.
Jeeli nie mona uruchomi konsoU odzyskiwania z dysku twardego komputera, mona ja, uruchomi z dysku CO
Instalatora systemu Windows.
Konsola odzyskiwana wymaga okoo 7MB miejsca na dysku twardym.
Czy chcesz zainsatowa konsol odzyskiwania?
553
Akluafcacja dynamiczna:
*
Pocieia opiogramowanie
*
Aktualizuje hslascje
Na ratunek systemowi
przywracanie sterownikw urzdze
Sterowniki urzdze s oprogramowaniem, ktre spenia swego rodzaju rol porednika"
pomidzy systemem operacyjnym a danym urzdzeniem. System operacyjny wywouje
standardowe dania dostpu do urzdzenia, ktre s przechwytywane przez oprogramowanie sterownika. Po przechwyceniu dania sterownik za pomoc swojego wewntrznego oprogramowania komunikuje si bezporednio z urzdzeniem, a nastpnie zwraca
do systemu operacyjnego wszelkie dane bdce rezultatem tej komunikacji. Oglnie rzecz
biorc, sterownik jest po prostu interfejsem pomidzy systemem operacyjnym a urzdzeniem. Takie rozwizanie zdecydowanie uatwia tworzenie systemu operacyjnego,
poniewa Microsoft nie musi docza do systemu oprogramowania umoliwiajcego
komunikacj z kadym urzdzeniem, jakie moesz podczy do swojego komputera.
Zamiast tego poszczeglni producenci urzdze peryferyjnych (a czasami i sam Microsoft) tworz odpowiednie sterowniki, ktre s instalowane razem z danym urzdzeniem.
Microsoft poprzez implementacj cyfrowych podpisw sterownikw urzdze (z ang.
Device Driver Signing) podj prb uczynienia procedury instalacji sterownikw atwiejsz i bardziej bezpieczn. Zawsze jednak moe zdarzy si sytuacja, e mimo i sterownik
posiada odpowiedni podpis cyfrowy3 i doskonale wsppracuje ze swoim" urzdzeniem, to jednak czasami podczas instalacji nowej wersji tego sterownika mog si pojawi problemy np. nowy sterownik moe popa w konflikt z zasobami systemu
wykorzystywanymi przez aktualnie zainstalowan wersj sterownika i w efekcie spowodowa niestabiln prac systemu.
...czyli jest tzw. sterownikiem certyfikowanym przyp. tum.
554
555
kady model monitora czy karty dwikowej dostpny na rynku (oczywicie pod warunkiem, e nie odstaje on zbytnio od powszechnie przyjtych standardw), ale mimo to najnowsza wersja sterownika pobrana bezporednio ze strony Web producenta moe obsugiwa dodatkowe funkcje urzdzenia, ktrych sterownik plug-and-play nie potrafi obsuy.
W takim przypadku powiniene oczywicie zainstalowa ten nowy sterownik.
Moe si zdarzy, e Windows XP nie bdzie dysponowa odpowiednim sterownikiem
dla danego urzdzenia i bdziesz zmuszony rcznie zainstalowa sterownik dostarczony
przez producenta. Pamitaj jednak, e w miar upywu czasu pojawiaj si kolejne wersje
sterownikw i po jakim czasie warto zastanowi si nad aktualizacj do nowej wersji
pobranej ze strony Web producenta urzdzenia.
Od czasu do czasu zainstalowanie nowego sterownika moe spowodowa prawdziwe spustoszenie w systemie operacyjnym, zwaszcza jeeli taki sterownik usiuje zamieni plik
systemowy, ktry nie powinien by modyfikowany. W takiej sytuacji moesz skorzysta
z mechanizmu przywracania sterownikw urzdze systemu Windows XP, ktry umoliwia
usunicie takiego sterownika i ponowne zainstalowanie jego poprzedniej, dziaajcej wersji.
Jeeli po zainstalowaniu nowego sterownika system operacyjny zachowuje si
niestabilnie, pierwszym krokiem do rozwizania problemu powinno by skorzystanie
z mechanizmu przywracania sterownikw urzdze. Wydawa by si mogo, e w takiej
sytuacji spraw moe rozwiza rwnie mechanizm Przywracanie systemu (opiszemy
go szczegowo w dalszej czci rozdziau) i nie jest to pomys pozbawiony racji jest
tylko jedno mae ale". Funkcja Przywracanie systemu pozwala na ledzenie
zainstalowanych sterownikw i przywrcenie systemu do stanu sprzed modyfikacji,
niemniej jednak jeeli przed zainstalowaniem sterownika, ktry spowodowa
destabilizacj systemu, dokonae innych modyfikacji, to zastosowanie przywracania
systemu anuluje rwnie i te zmiany. Z tego powodu zanim zdecydujesz si na to
rozwizanie, powiniene zawsze najpierw skorzysta z mechanizmu przywracania
sterownikw urzdze i dopiero jeeli taka prba si nie powiedzie, uy
przywracania systemu.
Rysunek 23.8 ilustruje sposb zastosowania funkcji przywracania sterownikw urzdze.
Przedstawia on okno waciwoci sterownika karty graficznej zainstalowanej na komputerze lokalnym. Na zakadce Sterownik znajdziesz przycisk Przywr sterownik. Po jego
naciniciu system Windows XP usunie biecy sterownik danego urzdzenia i dokona
reinstalacji poprzedniej wersji sterownika.
Jeeli poprzednia wersja sterownika nie jest dostpna, to na ekranie zostanie wywietlone okno dialogowe z odpowiedni informacj.
Jeeli prbujesz zainstalowa jakie stare urzdzenie peryferyjne, to powiniene si zastanowi, czy nie naleaoby go jednak wyrzuci i zaopatrzy si w jego now wersj.
Funkcja Przywracanie sterownikw urzdze umoliwia jedynie pozbycie si biecego
sterownika i zainstalowanie w jego miejsce poprzedniej wersji nie pomoe Ci jednak
w sytuacji, kiedy zainstalowanie starszego urzdzenia wymagao rcznego popchnicia"
instalacji sterownika lub chociaby modyfikacji jego standardowych ustawie. Jeeli
posiadany sterownik nie chce wsppracowa z systemem Windows XP (a przekonae
si o tym podczas instalacji systemu Windows XP lub nieco pniej, podczas instalacji
urzdzenia), to w takiej sytuacji powiniene zawsze sprawdzi na stronie producenta,
556
Rysunek 23.8.
Przycisk Przywr
sterownik pozwala
na automatyczn
reinstalacj
poprzedniej wersji
sterownika
Dostawca sterownika:
2002-08-27
Wersje sterownika:
40 4 1
Podpis cyfrowy:
Aktualizuj sterownik
IWIDIA
Data sterownika:
czy nie pojawia si ju jaka nowa wersja sterownika takiego urzdzenia. Nie zawsze
jednak producent decyduje si na wypuszczenie nowej wersji sterownika. Zazwyczaj
dla popularnych produktw (jak np. karty sieciowe czy graficzne), ktre cigle s lub
jeszcze niedawno byy w sprzeday, nowe sterowniki pojawiaj si w miar regularnie
z drugiej strony trudno si jednak spodziewa, e producent sprztu bdzie wypuszcza nowe sterowniki dla picioletniego urzdzenia za kadym razem, kiedy Microsoft
wypuci now wersj systemu operacyjnego! Odpowied na pytanie, czy nowy sterownik
jest dostpny, znajdziesz zazwyczaj na stronie Web producenta danego urzdzenia. Zanim
rozpoczniesz poszukiwania i pobieranie plikw sterownikw, upewnij si, e dokadnie
znasz nazw i model interesujcego Ci urzdzenia.
Zastosowanie funkcji
Przywracanie systemu do odtwarzania
poprzednich ustawie komputera
Kolejnym potnym mechanizmem w Windows XP jest funkcja Przywracanie systemu.
Jeeli dokonae znaczcych zmian konfiguracji systemu, np. zainstalowae nowe sterowniki, zainstalowae nowe lub zmodyfikowae istniejce aplikacje, to funkcja Przywracanie systemu pozwoli Ci w miar prosty sposb anulowa te zmiany i powrci do poprzedniego stanu ustawie systemu. Jeeli zachodzi konieczno naprawienia jakiego
powanego bdu (niezalenie od tego, czy popenie go Ty, czy te producent oprogramowania, ktre wanie zainstalowae), to Przywracanie systemu jest jednym z najbardziej skutecznych mechanizmw, w jakie zosta wyposaony system Windows XP.
557
558
560
Rysunek 23.9. Pierwsze okno kreatora Przywracanie systemu. Poszczeglne opcje pozwalaj
na przywrcenie komputera do wybranego, wczeniejszego stanu, bd utworzenie
nowego punktu przywracania
w danym momencie tworzc nowy punkt przywracania, bd te wybra opcj domyln
Przywr mj komputer do wczeniejszego stanu. Po wybraniu danej opcji nacinij
przycisk Dalej.
Po lewej stronie okna dialogowego znajduje si cze zatytuowane Ustawienia Przywracania systemu, prowadzce do zakadki Przywracanie systemu apletu System dostpnego
w Panelu sterowania (rysunek 23.10). Aby zmodyfikowa ustawienia, skorzystaj z opisanego cza bd wybierz odpowiedni opcj z Panelu sterowania. Wicej informacji
na temat korzystania z apletw Panelu sterowania znajdziesz w rozdziale 14. Panel
sterowania".
Jeeli chcesz cakowicie wyczy funkcj przywracania, to zaznacz opcj Wycz Przywracanie systemu na wszystkich dyskach, znajdujc si w grnej czci okna. Poniej,
na licie Dostpne dyski, moesz sprawdzi, ktre dyski s monitorowane przez funkcj
Przywracanie systemu. Aby sprawdzi bd zmodyfikowa ustawienia dla wybranego
dysku, najpierw zaznacz go na licie, a nastpnie nacinij przycisk Ustawienia. Na rysunku
23.11 przedstawiono okno ustawie dla dysku systemowego4. Okno zawiera informacj,
e nie jest moliwe wyczenie funkcji przywracania na dysku systemowym bez jednoczesnego wyczenia funkcji przywracania na wszystkich innych dyskach.
1
Dyskiem systemowym niekoniecznie musi by dysk C: (cho z reguy tak wanie jest) system Windows
XP mona postawi" na zupenie innym dysku (np. D:, E: itd.) lub nawet moliwe jest postawienie" na tym
samym komputerze kilku kopii systemu operacyjnego na rnych dyskach (w przypadku konfiguracji
wielosystemowej). Okrelenie dysk systemowy" odnosi si wic generalnie do dysku, z ktrego uruchamiany
jest system operacyjny w danej sesji przyp. tum.
562
Rysunek 23.10.
Do modyfikacji
ustawie funkcji
Przywracanie systemu
mona wykorzysta
aplet System dostpny
w Panelu sterowania
Wmsciwosci systemu
Oglne
Nazwa komputera
Przywracanie systemu
Sprzt
Zaawansowane
Aktuaizacje automatyczne
Zdalny
Dysk
Stan
_ l SYSTEM
(C|
i l i i stawieniami
Monitorowanie
Wyrczone
Rysunek 23.11.
Ustawienia funkcji
przywracania dla dysku
systemowego
~"i
Maks.
3 % (200 MB)
Windows(X:) Wyajcjrone
< WjtecT
564
<l
Pn
>
Wt
6
13
20
27
11
2
28
Cz
3
10
15
22
29
16
23
30
17
24
31
>
11
18
25
H
5
12
19
26
.;
Rysunek 23.14. Okno kreatora pozwalajce na wybr punktu przywracania z konkretnego dnia
Na rysunku 23.14 wida, e dla wybranego dnia dostpny jest tylko jeden punkt
przywracania. Moe si jednak zdarzy tak, e w danym dniu zostanie utworzonych
kilka punktw przywracania. Np. jeeli jednego dnia instalowae kolejno kilka rnych
aplikacji, to kada z nich spowoduje utworzenie nowego punktu przywracania, a oprcz
tego co 24 godziny system automatycznie utworzy kolejny punkt przywracania. W takiej
sytuacji po wybraniu danego dnia zostan pokazane wszystkie dostpne punkty
przywracania. Zanim naciniesz przycisk Dalej, upewnij si, e wybrae odpowiedni
punkt przywracania.
Ten proces nie spowoduje utraty danych, takich jak zapisane dokumenty lub poczta e-ma 1 fest cakowicie
odwracalny.
Podczas przywracania Przywracanie systemu zamknte system Windows. Po ukoczeniu pi2ywi acanla systwn
Windows uruchomi si ponowne uywajc ustawie 2 dnis i godziny wywietlonej powyej.
Wane: przed kontynuowaniem zapisz zmiany i zamknij wszystkie otwarte programy.
Zebranie lnformac> na temat wybranego punktu przywracania moe chwil potrwa zanim Przywracania
systemu wyczy ten komputer.
< Wsta;
566
Rozdzia 24.
Konfiguracja komputera
do pracy w sieci LAN
W tym rozdziale:
Zastosowanie usugi DHCP oraz statycznych adresw IP
Instalacja i konfiguracja protokou TCP/IP oraz jego skadnikw
Konfiguracja pocze za pomoc protokou TCP/IP
Konfiguracja statycznych adresw IP
Inne protokoy komunikacyjne w sieciach LAN
Udostpnianie plikw i drukarek w sieciach Microsoft Networks
Grupy robocze i domeny
Niezalenie od tego, czy uywasz systemu Windows XP Professional w domu czy w pracy,
wczeniej czy pniej bdziesz si musia czego dowiedzie na temat konfiguracji protokow i skadnikw sieciowych. W przypadku zastosowa biznesowych po prostu nie da
si tego unikn poza nielicznymi wyjtkami w bardzo maych firmach, praktycznie
nie mona znale komputera, ktry nie byby podczony do innych komputerw w biurze
lub chocia nie korzysta z drukarki sieciowej.
Bardzo szybko przekonasz si, e zainwestowanie w zakup karty sieciowej dla kadego
z posiadanych komputerw (a dobre karty sieciowe mona ju naby za 40 - 50 z) oraz
niewielkiego koncentratora sieciowego w celu umoliwienia bezporedniej wymiany informacji pomidzy komputerami jest nie tylko opacalne, ale rwnie o wiele wygodniejsze
ni wykorzystywanie dyskietek czy innych wymiennych nonikw informacji. Komputery poczone w sie mog rwnie korzysta z jednego, wspuytkowanego poczenia
do Internetu, co powoduje, e moesz zaoszczdzi na kosztach pocze.
W dzisiejszych czasach coraz wicej mobilnych" pracownikw rnych firm, uzbrojonych
w subowe laptopy, korzysta z dobrodziejstw pocze sieciowych zarwno w pracy,
jak i w domu. Bdc w firmie, korzystaj bezporednio z wewntrznej sieci LAN, natomiast po powrocie do domu mog skorzysta z pocze szerokopasmowych do podczenia si do sieci LAN firmy i pobierania bd wysyania niezbdnych informacji.
568
np. 192.168.x.x (dla sieci prywatnych) lub 169.254.x.x. Zakres adresw IP od 169.254.0.1 do 169.254.255.254,
wykorzystywany przez mechanizm adresowania APIPA, jest zarezerwowany przez organizacj IANA
(Internet Assigned Numbers Authority). Adresy IP nalece do obydwu podanych zakresw nie s uywane
w Internecie przyp. tum.
...zwanej potocznie (z racji popularnoci oprogramowania IP Masuerade) po prostu... maskarad
PrzyP- tum.
569
komputerom z sieci wewntrznej adresy IP. Podczas pracy przecznik ledzi pakiety
wysyane z poszczeglnych komputerw i odpowiednio rozsya pakiety, ktre przychodz
w odpowiedzi na ich dania. Wicej informacji na temat zasad dziaania techniki NAT
znajdziesz w dodatku A.
570
571
Edycla
WMok
Ulubione
>'*
D* Panel sterowania
g.P.zelajido-JoUrttegori
Narzdzia
Pomoc
y.) Wyszuka)
j /
V ; g j Przeld
ICzcioniti]
Zobacz te
Klawiatura
(t
Kontrolery gter
Konta
uytkownikw
Wiidciws Upddte
|L
' #
Opcle
rt er net owe
Opc)e
regional...
Potaczerw
sieciowe
Skaneryi
aparaty Fo...
tl
Dodaj sprzt
Drukarki!
laksy
1)
Mowa
Mysz
Dwiki i
urzdz,..
Ekran
Narzdzia
admlnrstrac...
Opcle
folderw
Opcje telefonu
i modemu
Op*
uatwi..
System
Wacom Tablet
Poczta
J)
Zaplanowane
zadania
Rysunek 24.1. Aplet Dodaj lub usu programy znajduje si w Panelu sterowania
Rysunek 24.2.
Kreator skadnikw
systemu Windows
pozwala
na zainstalowanie
bd odinstalowanie
wybranych skadnikw
Aby doda lub usun skadnik, kbkraj to pole wyboru Pola zacienwwane oinacia. ze
tylko cz skadnika bdzie zainstalowana. Aby zobaczy, co zawin dany skadnik.
kSknij przycisk Szczegy.
0,0 MB
0.0 MB
0.0 MB
1S7MR
0.0 MB
815.7 MB
572
Konfiguracja pocze
przy uyciu protokou TCP/IP
Jak ju zapewne zdye si zorientowa, poczenia przy uyciu protokou TCP/IP mog
by skonfigurowane tak, e komputer automatycznie pobiera ustawienia (za pomoc
usugi DHCP bd APIPA) moesz rwnie wprowadzi informacj o adresie IP rcznie.
Przyjrzyjmy si bliej tym rozwizaniom. Uruchom Panel sterowania (rysunek 24.1)
a nastpnie wybierz kategori Poczenia sieciowe i internetowe. Na ekranie pojawi si
okno dialogowe przedstawione na rysunku 24.3. Kliknij ikon Poczenia sieciowe, znajdujc si w prawym dolnym rogu okna dialogowego.
Jeeli podczas instalacji systemu Windows XP karta sieciowa bya ju zainstalowana
i zostaa rozpoznana, to zostanie ona automatycznie skonfigurowana tak, aby bya gotowa
do uycia. Rysunek 24.4 przedstawia okno dialogowe, ktre pojawia si po wybraniu opcji
Poczenia sieciowe.
Jeeli komputer jest wyposaony tylko w jedn kart sieciow i wybierzesz typow instalacj systemu Windows, to Windows XP utworzy poczenie i skonfiguruje je tak, aby
adres IP by automatycznie przydzielany przez DHCP lub APIPA. Kliknij prawym przyciskiem myszy ikon reprezentujc poczenie, a nastpnie z menu kontekstowego wybierz
polecenie Waciwoci.
Waciwoci poczenia sieciowego moesz rwnie wywietli zaznaczajc ikon
reprezentujc poczenie, a nastpnie wybierajc z menu gwnego okna dialogowego
polecenie Waciwoci.
Edycja
Widok
Wstecz -
Ulubione
jf
jJ
Narzdzia
S
573
Pomoc
Wyszukaj
Foldery
Wybierz zadanie.
$ Ciagnosryka tiecl
Rysunek 24.3. /4i>y skonfigurowa ustawienia sieciowe, wybierz opcj Poczenia sieciowe
*5 Poczenia sieciowe
P
Edycto
Wkt*
0Wrtec2
" fx 1
Ukjbtaie
NarjtfeU
Zaawansowane
Pomoc
/ ' W y s ^ l jg Fokfcry
[^jv
C Potoczenia sieciowe
Zadaniu sieciowe
r g - j PoT^zerte iotabo
W
Wtouone
1 Zobtczlci
I
wji "
"
"
* 1
A^ Rozwi2vivanle proUemw z
Inne miejtea
Q Pansi sterowania
I
1
^j Moje dokumenty
j Mol komputer
Sjreg6)y
Jf
* 1
Poaczento sieciowe
Folder systemowy
.iHprMdi
574
Rysunek 24.5.
Okno waciwoci
poczenia LAN
umoliwia
pen konfiguracj
ustawie sieciowych
0 (instaluj
Opit
Pozwala innym komputerom uzyskiwa dostp do zasobw lego
komputera za porednictwem sieci Mictotolt Network.
Okno waciwoci poczenia LAN jest podzielone na trzy zakadki. Zostan one szczegowo omwione w dalszej czci tego rozdziau.
575
Zaawansowane
Sterownik; Zasoby
Typ urzdzenia:
Kar^y sieciowe
Producent:
3Com
Lokalizacja:
Stan urzdzenia
: To urzdzenie dziaa poprawnie.
Jeli masz problemy z tym urzdzeniem, to kliknij przycisk Rozwizywanie
; problemw, aby uruchomi narzdzie do rozwizywana problemw
Rozwizywane problem.Sw...
Uycie urzdzenia:
Uzyi tego urzdzenia (waczj
Na rysunku widoczne s: nazwa karty sieciowej, informacja ojej producencie oraz socie
PCI, w ktrym jest zainstalowana podczas usuwania problemw z kartami PCI takie
informacje mog by bardzo przydatne. W sekcji Stan urzdzenia znajdziesz informacje
o tym, czy z punktu widzenia systemu Windows XP dane urzdzenie pracuje tak jak
powinno. Jeeli nie znajdziesz w tej sekcji informacji "To urzdzenie dziaa poprawnie",
to w celu zlokalizowania problemu nacinij przycisk Rozwizywanie problemw. Przyczyn powstania problemu moe by np. konflikt przerwa (IRQ) pomidzy kart sieciow i innym urzdzeniem zainstalowanym w systemie, aczkolwiek jest to tylko jedna
z wielu moliwych przyczyn. Kreator rozwizywania problemw zadajc seri kolejnych pyta i sugerujc moliwy tok postpowania moe by bardzo uyteczny przy
usuwaniu takich problemw.
Na dole zakadki Oglne (rysunek 24.6) znajduje si lista rozwijana Uycie urzdzenia,
ktra pozwala na wczenie bd wyczenie danego urzdzenia. Uytkownicy posiadajcy zainstalowan tylko jedn kart sieciow powinni wybra opcj Uyj tego urzdzenia
(wcz). Jeeli jednak w Twoim komputerze znajduje si kilka kart sieciowych, to podczas poszukiwania rozwizania problemu moe by przydatna rwnie i druga opcja Nie
uywaj tego urzdzenia (wycz) pozwalajca na wyczenie wybranego urzdzenia.
Na rysunku 24.7 przedstawiono zakadk Zaawansowane okna waciwoci karty sieciowej. Pamitaj, e w zalenoci od uywanej karty sieciowej poszczeglne opcje mog
si znacznie od siebie rni.
Jeeli jeste zwykym" uytkownikiem systemu Windows XP, to nie powiniene modyfikowa adnego z tych ustawie. Poszczeglne ustawienia moesz modyfikowa zaznaczajc wybran waciwo, a nastpnie wybierajc odpowiedni opcj z listy rozwijanej
576
Rysunek 24.7.
Na zakadce
Zaawansowane
znajdziesz dodatkowe
waciwoci dostpne
dla danej karty sieciowej
sieiowmk
Zasoby
Nastpujce waciwoci sa, dostpne dla tej karty sieciowe] Kliknij po lewei stronie
waciwo, ktr chcesz zmeni. a nastpnie po piawej stronie wybierz fei warto
Waciwo:
Adres swciowy
Obsuga protokou 802.1 p
Odc^ame sumy kontrohej pakietw odebranych
Odcianie sumy kontrctiej pakiatw wysanych
Typnonka
577
Dostawca sterownika:
2OO1-O7-O1
Wersia sterownika
4.5.0 0
Podpis cyfrowy:
| Szczegy a t r o w ^ a
Aktuahzui sterownik..
I
I
Microsoft
Dala sterownika:
Przywr sterownik
Odsiak,
578
579
580
Rysunek 24.9.
Domylnie protok
TCP/IP pobiera
ustawienia adresw
przy uyciu
mechanizmw DHCP
lub APIPA
Ogkie
Konltguracia alternatywna
581
Oglne
Pizy odpowiedniej konfiguracp sieci moesz automatycznie uzyska
niezbdne ustawienia protokou IP W przeciwnym wypadku musisz
uzyska ustawienia protokou IP od administiatota sieci.
O Uzyskaj adres IP automatycznie
Uyj nastpujcego adresu IP
AdieslP:
Maska podsiec.:
Brama domykw:
10 . 1 0 7V&]
i 255
255
255
: 10 . 10 . 10
154
j~ 1 0 "
10
10 . I "
.
~*
j Zaawansowane.. |
582
WINS
Opcie
Haska podsci
255.255.255.0
Adres IP
1010.10.132
Bramy domylne
Brama
10.10.10,154
Metryka
Automatyczny
Dodaj...
>..;!
583
czcych Twoj sie z innymi sieciami komputerowymi. Jeeli zaznaczysz opcj Metryka automatyczna, to komputer bdzie w stanie automatycznie wybra bram, z ktrej
bdzie korzysta dla danego poczenia (bazujc na szybkoci poszczeglnych interfejsw). Jeeli opcja ta pozostanie wyczona, to bdziesz mg poda warto metryki interfejsu rcznie. W przypadku korzystania z automatycznej metryki, najszybszy interfejs posiada najnisz warto metryki. Tabel routingu moesz zobaczy wpisujc w wierszu
polece polecenie route print (przydatne zwaszcza w przypadku korzystania z kilku
bram). Za pomoc przyciskw Dodaj lub Edytuj moesz zmieni warto metryki i w ten
sposb wymusi korzystanie z wybranej bramy.
Aby wyczy automatyczne wyliczanie metryki interfejsu, wystarczy usun zaznaczenie
opcji Metryka automatyczna, a nastpnie wprowadzi wybran warto metryki dla danego
interfejsu. Zwr uwag, e opcje Metryka automatyczna oraz Metryka interfejsu odnosz
si do wszystkich tras dla danego interfejsu. Jeeli Twj komputer jest wyposaony w wicej
ni jedn kart sieciow, to bdziesz mg kad z nich skonfigurowa niezalenie.
Zakadka DNS
Umoliwia wprowadzenie informacji na temat wykorzystywanych serwerw DNS. Opisywana poprzednio zakadka Oglne (okno dialogowe Waciwoci: Protok internetowy
(TCP/IP)) pozwala na zdefiniowanie preferowanego oraz alternatywnego serwera DNS.
Zakadka DNS w ustawieniach zaawansowanych pozwala na zdefiniowanie kolejnych,
dodatkowych serwerw DNS. Podobnie jak na zakadce Ustawienia protokou IP, take
i tutaj s do dyspozycji trzy przyciski: Dodaj, Edytuj oraz Usu.
Czasami wygodniej jest poda zamiast penej nazwy kwalifikowanej sam nazw komputera. Np. samej nazwy komputera moesz uy wydajc polecenie ping xxx, gdzie
xxx jest nazw komputera. Pena nazwa kwalifikowana bdzie dodatkowo zawieraa nazw
domeny, do ktrej ten komputer naley, np. mydomain.com. Na zakadce DNS znajdziesz
dwa pola wyboru pozwalajce na zdefiniowanie nazwy domeny (sufiksu), co pozwoli
komputerowi na utworzenie penej nazwy kwalifikowanej w przypadku, kiedy w poleceniu pojawi si tylko sama nazwa komputera. Do dyspozycji masz nastpujce opcje:
Docz sufiksy DNS: podstawowy i konkretnego poczenia kiedy podajesz tylko
nazw komputera (bez penej nazwy kwalifikowanej), to do nazwy zostanie
dodany sufiks nadrzdny podstawowego sufiksu DNS (lub sufiks okrelony dla
konkretnego poczenia). Zamy, e wydae polecenie tel ent zi ra. Jeeli
sufiksem lokalnym bd sufiksem konkretnego poczenia jest twoi nc. com, to
pena nazwa kwalifikowana, ktra zostanie uyta dla polecenia tel net, bdzie
brzmiaa zi ra. twoi nc. com. Warto nadrzdnego sufiksu DNS moesz sprawdzi
wywoujc z Panelu sterowania aplet System. Wicej informacji na ten temat
znajdziesz w rozdziale 14. Panel sterowania".
Docz te sufiksy DNS (w podanej kolejnoci) pozwala na zdefiniowanie listy
sufiksw DNS, ktre bd wykorzystywane zamiast sufiksu nadrzdnego lub
sufiksu okrelonego dla konkretnego poczenia. Podobnie jak na zakadce
Ustawienia protokou IP, take i tutaj s do dyspozycji trzy przyciski: Dodaj,
Edytuj oraz Usu. Po wybraniu tej opcji ani nadrzdny sufiks DNS, ani sufiks
okrelony dla poczenia nie bdzie wykorzystywany do tworzenia penych nazw
kwalifikowanych.
584
Zakadka WINS
Usuga WINS zostaa zaprojektowana do rozwizania problemu rejestracji dynamicznej
w czasach, kiedy dynamiczna rejestracja DNS nie bya jeszcze opracowana. Pomimo e
serwer DHCP pozwala na automatyczn konfiguracj adresw IP komputera, to jednak nie
daje adnej gwarancji, e dany komputer bdzie zawsze otrzymywa ten sam adres IP.
Oczywicie na serwerze DHCP moliwe jest zarezerwowanie adresu IP dla Twojego komputera, ale niestety taka operacja musi zosta wykonana rcznie dla kadego komputera osobno, co ju z definicji podwaa sens automatycznego nadawania adresw poprzez
serwer DHCP.
Drug stron rwnania jest rozwizywanie nazw. Jeeli adres IP danego komputera zmieni
si, a do rozwizywania nazw uywany jest serwer DHCP, to odnalezienie adresu IP
przypisanego do takiego komputera, a nastpnie wprowadzenie tej informacji do serwera
DHCP moe zaj cakiem sporo czasu.
Panaceum na opisany problem miao by wprowadzenie usugi WINS. Idea dziaania
usugi WINS jest bardzo zbliona do serwera DNS gwna rnica polega na tym, e
usuga WINS umoliwiaa dynamiczn rejestracj nazw komputerw i odpowiadajcych im
adresw IP na serwerze WINS. W obecnych czasach dynamiczne serwery DHCP staj
si obowizujcym standardem, a sama usuga WINS pomau odchodzi do lamusa. Pamitaj
jednak, e jeeli uywasz komputerw pracujcych pod kontrol systemw Windows
95/98 lub NT, to moesz potrzebowa zarwno usugi WINS, jak i serwera DNS dziki
temu wszystkie komputery w sieci bd w stanie prawidowo rozwizywa nazwy.
Jak nietrudno si domyli, zakadka WINS pozwala na okrelenie ustawie usugi WINS.
Podobnie jak na zakadce Ustawienia protokou IP, masz do dyspozycji trzy przyciski: Dodaj, Edytuj oraz Usu, pozwalajce odpowiednio na dodawanie, modyfikacj oraz usuwanie
585
serwerw WINS. Przykadowo, jeeli Twj komputer usiuje odszuka adres IP wybranego, innego komputera zarejestrowanego na serwerze WINS, to poszukiwania rozpocznie od pierwszego serwera WINS zdefiniowanego na licie Adresy serwerw WINS
w kolejnoci uycia. Zit wzgldu na wymg bezawaryjnej pracy sieci warto aby w sieci
znajdoway si co najmniej dwa serwery WINS, dokadnie tak jak to miao miejsce
w przypadku opisywanych wczeniej serwerw DNS. Serwery WINS mog zosta tak
skonfigurowane, aby replikoway midzy sob informacje dziki temu jeeli jeden
z tych serwerw ulegnie awarii, to drugi nadal bdzie w stanie poprawnie rozwiza podan
nazw komputera.
Na zakadce WINS znajdziesz rwnie zaznaczon opcj Wcz wyszukiwanie LMHOSTS.
Jest to kolejny mechanizm, ktry bardzo szybko staje si przestarzay i jest wycofywany
z uytku. W dodatku A znajdziesz opis pliku hosts, bdcego zwykym, tekstowym plikiem
zawierajcym list nazw komputerw i odpowiadajcych im adresw IP. Plik LMHOSTS
by wykorzystywany w podobnym celu do rozwizywania nazw NetBIOS i ich
translacji na odpowiednie adresy IP. Jeeli opcja Wcz wyszukiwanie LMHOSTS zostanie
wczona, to komputer bdzie sprawdza, czy plik LMHOSTS istnieje, i bdzie wykorzystywa jego zawarto do prb rozwizania nazw komputerw w przypadku, gdy serwer
WINS nie odpowiada na dania. Obok tej opcji znajdziesz przycisk Importuj LMHOSTS,
pozwalajcy na okrelenie lokalizacji pliku LMHOSTS, ktry nastpnie zostanie skopiowany na Twj komputer. Dziki takiemu rozwizaniu moliwe staje si jednorazowe
przygotowanie pliku LMHOSTS, a nastpnie powielenie go na wielu komputerach bez
koniecznoci rcznej modyfikacji tego pliku na kadym z nich.
W sekcji zatytuowanej Ustawienia systemu NetBIOS znajdziesz trzy przyciski opcji.
Historia systemu NetBIOS od dawien dawna powizana jest z histori systemu Windows
oraz oprogramowaniem Microsoft LAN Manager. Zanim sie Microsoft Networking
zacza ewoluowa w stron wykorzystywania protokou TCP/IP, jej gwnym protokoem komunikacyjnym by NetBIOS. Podobnie jak w poprzednich przypadkach, jeeli
korzystasz ze starszych systemw operacyjnych (starszych ni Windows 2000), ktre
nadal wykorzystuj NetBIOS do komunikacji, to by moe bdziesz musia odpowiednio
skonfigurowa t usug. Wspomniane trzy przyciski umoliwiaj wybranie jednego
z trzech ustawie:
Opcja Domylne wybranie tej opcji powoduje, e wszystkie ustawienia NetBIOS
s nadawane przez serwer DHCP.
Opcja Wcz system NetBIOS przez TCP/IP opcja ta powinna zosta wybrana
w przypadku, kiedy serwer DHCP nie dostarcza adnych informacji na temat
ustawie NetBIOS. Po jej zaznaczeniu dane poczenie sieciowe bdzie uywao
usug NetBIOS poprzez protok TCP/IP (takie poczenie jest znane rwnie
jako NetBT bd NBT). Jeeli do rozwizywania nazw wykorzystujesz usug
WINS, to upewnij si, e albo serwer DHCP dostarczy informacje o konfiguracji
NetBIOS, albo zostanie zaznaczona opcja Wcz system NetBIOS przez TCP/IP.
Opcja Wycz system NetBIOS przez TCP/IP pozwala na wyczenie usugi
NetBT. Jeeli w Twojej sieci uywane s wycznie komputery wykorzystujce
system operacyjny Windows 2000 bd nowsze (np. Windows XP) i nie stosujesz
adnych aplikacji wymagajcych usugi NetBT, to w ogle nie musisz korzysta
z mechanizmu NetBIOS.
586
Zakadka Opcje
!VA' '
!:;.i,- *.r
'*'?-'*
-)'; aj
i:--.ciyf.\ Filtrowanie pakietw TCP/IP pozwala na kontrolowanie w sieci rodzajw pakietw TCP/IP,
ktre docieraj do Twojego komputera. Na rysunku 24.12 przedstawiono okno konfiguracji
filtrowania pakietw TCP/IP, ktre pojawia si po naciniciu przycisku Waciwoci.
Rysunek 24.12.
Opcja filtrowania
pakietw TCP/IP
pozwala na odrzucenie
niepodanych
pakietw TCP/IP
HltlCWcUHK ICP/IP
hfaowene TCP/IP (wszystkie kty)
(; Porwa* tvt!yslkm
OPozwatajtytio
EsSssaliil
O
Pozwalaj wttystkwr
O Pozwala tyko
PiotokotylP
Pierwsz opcj w tym oknie jest Wcz filtrowanie TCP/IP (wszystkie karty). Zanim
bdziesz mg zrobi cokolwiek innego, musisz zaznaczy t opcj. Zwr uwag, e
jeeli modyfikacja dowolnych opcji w tym oknie bdzie si odnosia do wszystkich kart
sieciowych zainstalowanych w Twoim komputerze nie ma moliwoci selektywnego
dokonywania ustawie dla poszczeglnych kart.
Jak pokazano na rysunku 24.12, uytkownik moe zezwoli na korzystanie bd odfiltrowa dowolny port TCP, port UDP (z ang. User Datagram Protocot) lub okrelony
protok IP. Nie powiniene modyfikowa adnych opcji w tym oknie dopty, dopki nie
dysponujesz gruntown wiedz na temat protokow TCP/IP. W dodatku A znajdziesz
szczegowe informacje na temat przeznaczenia poszczeglnych portw oraz podstawowych protokow, takich jak TCP, UDP oraz ICMP (z ang. Internet Control Messaging Protocot). Wikszo uytkownikw pracujcych w typowych sieciach LAN nigdy
nie bdzie miaa potrzeby korzystania z tego okna.
587
Kient sieci
!jT Uttugo klenia da systemu NeM/aie
Zdysku.
Usuga klienta dla systemu NetWare pozwala komputerowi pracujcemu pod kontrol
systemu Windows XP na dostp i korzystanie z zasobw sieci Novell NetWare, zarwno
tych wykorzystujcych NDS (z ang. Novell Directory Services) jak i starszych, korzystajcych z metody NetWare bindery. NDS dziaa w nieco podobny sposb do mechanizmu
Active Directory, gdzie po zaogowaniu si do serwera NDS otrzymujesz z niego wszystkie
odpowiednie przywileje i prawa dostpu do zasobw sieci NetWare. Jeeli logujesz si
do serwera korzystajcego z metody NetWare bindery, to otrzymujesz dostp do zasobw
tylko tego jednego serwera.
Jeeli zdecydujesz si na skorzystanie z Usugi klienta dla systemu NetWare, to bdziesz
musia poprosi administratora sieci NetWare o informacje pozwalajce na zaogowanie
do systemu (np. nazwa uytkownika i haso). Novell NetWare, poczwszy od wersji 5.x,
obsuguje rwnie protok IP; niestety, Usuga klienta dla systemu NetWare dostarczana
przez system Windows XP jeszcze tego nie potrafi. Jeeli chcesz skorzysta z tego klienta,
to musisz zainstalowa protok NWlink, ktry jest dokonan przez Microsoft implementacj protokou IPX/SPX. Moesz rwnie odwiedzi stron internetow firmy
Novell i pobra z niej odpowiednie oprogramowanie klienta NetWare.
Usuga klienta dla sieci NetWare nie jest dostpna w 64-bitowej wersji systemu
Windows XP. Pamitaj o tym podczas projektowania swojej sieci oraz udostpniania
zasobw sieciowych i drukarek.
588
Rysunek 24.14.
Aplet CSNW pozwala
na zdefiniowanie
ustawie
umoliwiajcych
zaogowanie si
do sieci NetWare
Vv
r-arn
Andrzej
Ereferowony serwer
Bielcy preferowany serwer:
<Brok>
l i k i e r * preferowany serwer:
<Brak>
Anuluj
i*
Pomoc
Opqe wydruku
Priegld
589
Na rysunku 24.15 przedstawiono list dostpnych usug sieciowych. Zawarto tej listy
jest uzaleniona od tego, jakie skadniki sieciowe zostay ju zainstalowane podczas
instalacji samego systemu Windows XP. Aby zainstalowa dodatkow usug, moesz
skorzysta z przycisku Z dysku lub po prostu zaznaczy wybrany skadnik z listy i nacisn przycisk OK.
Rysunek 24.15.
Okno dialogowe
Wybieranie usugi
sieciowej
Usuga sieciowa.
*/ Prook Service Adveftitmg Pioocol
..
Po zainstalowaniu wybranego skadnika nie bdzie on ju duej dostpny na licie skadnikw (a do czasu, kiedy nie zdecydujesz si na odinstalowanie tego skadnika).
590
Rozdzia 25.
Konfiguracja komputera
do pracy w Internecie
W tym rozdziale:
Poczenia typu dial-up kontra poczenia szerokopasmowe
Instalacja modemu
Konfiguracja ustawie modemu
Konfiguracja zaawansowanych ustawie modemu
Tworzenie konta w Internecie
Zapora sieciowa oraz wspuytkowanie poczenia internetowego
Tworzenie poczenia sieciowego
Tworzenie maej sieci lokalnej w domu lub w biurze
Wybr dostawcy Internetu (ISP)
Niezalenie od tego, czy uywasz komputera do zastosowa biznesowych, czy te prywatnych, poczenie z Intemetem jest praktycznie niezbdne. Internet umoliwia dostp do
praktycznie nieograniczonych rde informacji, pozwala na wymian danych i dowiadcze z innymi uytkownikami sieci, jest rwnie niezym rdem rozrywki. Poczenie
z Intemetem nie tylko daje Twojemu komputerowi dostp do wiata; daje wiatu dostp
do Twojego komputera.
W niniejszym rozdziale omwiono rnice pomidzy poszczeglnymi rodzajami pocze z Intemetem (zarwno szerokopasmowymi, jak i typu dial-up), sposoby tworzenia
i konfiguracji pocze dial-up, konfiguracj zapory sieciowej (z ang. firewall) oraz narzdzia suce do zarzdzania takim poczeniem.
592
593
potrzeb przecitnego uytkownika, ktry zazwyczaj znacznie wicej danych z sieci pobiera
ni wysya. Dla typowych zastosowa obejmujcych przegldanie stron sieci Web lub
pobieranie plikw ADSL jest znakomitym rozwizaniem.
Dla zastosowa biznesowych mona rozway zastosowanie innego rodzaju pocze
DSL (w zalenoci od tego, jakie rozwizania s dostpne u lokalnych dostawcw Internetu). Wielu dostawcw oferuje poczenia SDSL (z ang. Single-line Digitial Subscriber
Lin) lub HDSL (z ang. High-bit data-rate DSL); obydwa wymienione rodzaje pocze
umoliwiaj wysyanie i odbieranie informacji z tak sam szybkoci.
Jeeli pracujc w domu, czysz si z sieci komputerow swojej firmy, to powiniene
zastanowi si nad zastosowaniem poczenia SDSL lub HDSL. Tego typu poczenia
pozwol Ci na szybkie przesyanie duych iloci danych z domu do pracy.
Technologia DSL wykorzystuje takie same kable miedziane, jak zwyke poczenia telefoniczne (co wicej, moliwa jest praca telefonu i modemu DSL na tej samej linii i w tym
samym czasie). Zagadnienie moe si wydawa nieco skomplikowane, jednak w praktyce jest to stosunkowo proste. Do przekazywania danych gosowych wykorzystywane
jest jedynie pierwsze 4 MHz cakowitego pasma czstotliwoci, jakie mona przesya po
kablu miedzianym. DSL po prostu pozwala na przesyanie sygnau telefonicznego w tym
zakresie czstotliwoci wykorzystujc do swoich potrzeb znacznie wysze czstotliwoci.
Sygnay wysokiej czstotliwoci s odpowiednio dzielone i przekazywane do urzdzenia
o nazwie DSLAM (z ang. DSL access multiplexer), ktrego zadaniem jest czenie sygnaw z wielu linii DSL w jeden strumie danych przesyanych do i od dostawcy Internetu
(operatora). Poczenie do operatora posiada zwykle bardzo du przepustowo (czsto
jest to np. poczenie wiatowodowe) i moe wykorzystywa rne protokoy sieciowe
umoliwiajce transmisj danych z duymi szybkociami, np. protok ATM (z ang.
Asynchronous Transfer Mod), co zapewnia bardzo krtkie czasy odpowiedzi dla pocze pomidzy urzdzeniami DSLAM i central operatora. Wyzwaniem, ktre narzuci
operatorom telekomunikacyjnym standard DSL, jest rozbudowa istniejcego okablowania
tak, aby byo w stanie przenosi sygnay o bardzo wysokich czstotliwociach oraz zdobycie na tyle duej iloci abonentw, aby instalacja drogich urzdze DSLAM w centralach staa si finansowo opacalna.
Jednym z czynnikw, ktre mog limitowa dostpno pocze DSL, jest odlego
miejsca zamieszkania od najbliszego wza DSL dostawcy Internetu'. Oglnie rzecz
biorc, jeeli odlego ta przekracza 4 do 6 km (w zalenoci od rodzaju wymaganego
poczenia DSL), to szans na doprowadzenie takiej linii zdecydowanie malej.
Podstawow przyczyn tego ograniczenia jest zjawisko zmniejszania si sygnau
przesyanego po kablach miedzianych w miar wzrostu odlegoci od rda sygnau,
czyli inaczej mwic, zjawisko tumienia sygnau. W ostatnich latach wiele firm
telekomunikacyjnych rozpoczo instalacj sieci wzw DSL poczonych z central
operatora kablem wiatowodowym w wielu punktach miast. Poczenia do klientw
s prowadzone za pomoc kabli miedzianych od takich wzw, dziki czemu dostpno
pocze DSL znacznie si zwikszya.
Warto zwrci uwag, e autor cay czas mwi o prowadzeniu poczenia DSL (zwykle 2 Mb/s) od operatora
bezporednio do domu uytkownika! W sytuacji, kiedy w naszych rodzimych warunkach na jednym modemie
DSL podczone s cae sieci osiedlowe (czsto 30 - 40 osb i wicej), rozwizanie proponowane przez autora
pozostaje jedynie w sferze marze gwn przeszkod w jego realizacji jest, niestety, wysoki koszt dzierawy
linii DSL i nadal saba infrastruktura kablowa, szczeglnie w mniejszych miejscowociach przyp. tum.
594
Modemy kablowe
Podobnie jak firmy telekomunikacyjne musz instalowa specjalne urzdzenia obsugujce poczenia z Internetem w swoich centralach, tak operatorzy telewizji kablowej
instaluj podobne urzdzenia w swoich sieciach przenoszcych sygna telewizyjny.
W wikszoci systemw telewizji kablowej kady program telewizyjny wykorzystuje
kana o szerokoci pasma ok. 6 MHz. Aby zapewni moliwo poczenia do Internetu,
operatorzy TV kablowej zwykle rezerwuj do tego celu kilka takich kanaw.
Aby poszczeglni uytkownicy mogli korzysta z poczenia do Internetu poprzez sie
TV kablowej, poszczeglne kanay s podzielone na tzw. szczeliny czasowe (z ang. time
slots). Pewna grupa tych szczelin moe by wykorzystywana przez wszystkich uytkownikw, podczas gdy inne s dedykowane dla poszczeglnych uytkownikw. Poniewa
modemy kablowe s raczej z definicji przeznaczone dla indywidualnych uytkownikw
domowych, to s skonfigurowane podobnie jak modemy ADSL, zapewniajc wiksz
szybko pobierania danych kosztem mniejszej szybkoci ich wysyania.
Pomidzy technologiami modemw DSL i modemw kablowych istnieje jednak bardzo
dua rnica w topologii sieci. Cho przeznaczenie obydwch technologii jest podobne,
to jednak w przypadku modemu DSL jeste jedynym uytkownikiem caego poczenia,
natomiast w przypadku modemu kablowego po jednym odcinku kabla koncentrycznego
przesyane s transmisje wielu uytkownikw. Wynika std prosty wniosek, e im wicej
uytkownikw w Twoim ssiedztwie korzysta z modemw kablowych tego samego operatora TV kablowej, tym mniejsza bdzie efektywna szybko poczenia z Internetem.
595
Wielu uytkownikw byo mile zaskoczonych duymi szybkociami transmisji osiganymi na modemach kablowych przynajmniej w pierwszym okresie po wdroeniu tej
technologii. Niestety, czsto po roku czy dwch szybko transmisji dramatycznie spadaa.
Przyczyna jest prosta: podobnie jak firmy telekomunikacyjne, operatorzy TV kablowej
w pogoni za zyskami podczali do swoich sieci coraz wicej uytkownikw, a przepustowo ich cz pozostawaa bez zmian.
W tabeli 25.1 przedstawiono porwnanie szybkoci transmisji uzyskiwanych za pomoc
modemw kablowych oraz modemw DSL.
Tabela 25.1. Porwnanie szybkoci modemw kablowych i DSL
Rodzaj poczenia
Modem kablowy
1 - 2 Mb/s
Modem ADSL
128 kb/s
Modem SDSL
Modem IDSL
1,5 Mb/s
144 kb/s maks.
1,5 Mb/s
144 kb/s maks.
596
Poczenia ISDN
Protok ISDN (z ang. Integrated Services Digital Network cyfrowa sie usug zintegrowanych) jest kolejnym standardem komunikacyjnym, ktry nie zapewnia staego poczenia. Poczenie ISDN wykorzystuje dwa kanay o przepustowoci 64 kb/s przeznaczone
do transmisji danych oraz jeden kana sygnaowy o przepustowoci 16 kb/s, przeznaczony do konfiguracji poczenia. Dziki temu moesz korzysta z poczenia do Internetu
oraz jednoczenie rozmawia przez telefon2.
Jeeli korzystasz z ISDN, to podobnie jak w przypadku zwykego modemu, za kadym
razem, kiedy chcesz uzyska poczenie z Internetem, musisz zainicjowa poczenie
z numerem dostpowym. Z tego powodu ISDN, mimo e jest technologi w peni cyfrow,
jest traktowane jako normalne poczenie typu dial-up.
...aczkolwiek musi to by specjalny telefon przeznaczony do podczenia do linii ISDN przyp. tum.
597
Instalacja modemu
Jeeli jeste posiadaczem nowego komputera wyposaonego w modem oraz preinstalowany system Windows XP, to nie musisz trudzi si czytaniem tego rozdziau. Jeeli
jednak chcesz zainstalowa nowy modem bd dokonae aktualizacji systemu operacyjnego z wczeniejszej wersji do wersji Windows XP, to nie obejdzie si bez ponownego przejcia caej procedury instalacji modemu.
598
Rysunek 25.3.
Po pomylnym
zakoczeniu instalacji
modem pojawia si
na licie
599
Przyczone do
C0M1
Jeeli chcesz zainstalowa dodatkowe modemy bd usun ju zainstalowane, to skorzystaj z przyciskw odpowiednio Dodaj i Usu, znajdujcych si w dolnej czci okna dialogowego Opcje telefonu i modemu. Jeeli chcesz np. usun dany modem, to zaznacz
go na licie, a nastpnie nacinij przycisk Usu, co spowoduje usunicie sterownika tego modemu z systemu.
Wykrywanie modemu
Cho ilo modemw, ktre znajduj si licie HCL (z ang. Hardware Compatibility List
lista zgodnoci sprztu) dla systemu Windows XP cigle ronie, to jednak zawsze moe
si zdarzy sytuacja, w ktrej Windows XP nie bdzie w stanie automatycznie wykry
Twojego modemu.
Jeeli taki przypadek ma miejsce, to zazwyczaj bdziesz w stanie rcznie wybra typ
swojego modemu z listy dostpnych modemw. Moesz rwnie pomin procedur
automatycznego wykrywania modemu i od razu przej do wybierania modemu z listy.
600
Rysunek 25.4.
W razie potrzeby
moesz skorzysta
z opcji rcznego
wybierania modemu
Wybierz nazw producenta i model tego modemu. Jeeli nie ma go na kicie lub '&& mas?
dysk instalacyjny, bJkr przycisk Z dysku.
Producent
(Standardowe lypy modemw)
Modele
'^ Modem standardowy 300 p/s
~i> Modem standardowy 33 600 b/s
Z dysku.
Oalei >
601
Modem
Diagnostyka Zaawansowane
Sterownik
Typ urzdzenia:
Producent
Lokafeacja:
Nieznany
Stan urzdzenia
! To urzdzenie dziaa poprawnie.
Jeik masz problemy z tym urzdzeniem, to kNknij przycisk Rozwizywanie
: problemw, aby uruchomi narzdzie do rozwizywania problemw
Rozwizywanie problemw..
Uycie urzdzenia:
Uyj tego urzdzenia (w-acz)
Zakadka Oglne
Na zakadce Oglne okna dialogowego waciwoci modemu znajdziesz m.in. dane o typie
zainstalowanego modemu oraz rodzaju poczenia. W sekcji Stan urzdzenia zawarte s
informacje o tym, czy modem pracuje poprawnie, oraz sugestia, e w razie wystpienia
problemw powiniene skorzysta z przycisku Rozwizywanie problemw, co spowoduje uruchomienie odpowiedniego kreatora uatwiajcego odpowiednie zlokalizowanie
i usunicie problemu (rysunek 25.7).
Na dole zakadki Oglne znajdziesz list rozwijan Uycie urzdzenia, ktra pozwala
na wczenie bd wyczenie urzdzenia. Opcja ta moe by przydatna w sytuacji, kiedy dysponujesz kilkoma zainstalowanymi modemami i chcesz uy konkretnego modemu do danego poczenia.
Zakadka Modem
Opcje umieszczone na zakadce Modem pozwalaj na modyfikacj ustawie siy gosu
gonika, maksymaln szybko portu oraz takie ustawienie modemu, aby oczekiwa on
na sygna przed wybieraniem numeru. Opcja Sia gosu gonika pozwala na wyczenie
gonika bd takie ustawienie siy gosu, aby sygnay generowane przez modem byy
602
Rysunek 25.7.
Kreator rozwizywania
problemw poprzez
seri odpowiednich
pyta uatwia
zlokalizowanie
i rozwizanie problemu
- UM*
lQd<*s
Wyszuka]
|y] Chc, aby narzdzie do rozwizywania problemw zbadao ustawienia tego komputera.
I
Dalej >
wyranie syszalne (niektrzy uytkownicy wykorzystuj takie ustawienia do sprawdzenia, czy modem nawizuje poczenie). Ustawie opcji Maksymalna szybko portu
nie powiniene w zasadzie modyfikowa dopty, dopki nie zaistnieje taka konieczno.
Opcja Czekaj na sygna przed wybraniem numeru powinna by zawsze wczona; powiniene j wyczy tylko w sytuacji, kiedy przed nawizaniem poczenia rcznie wybierasz
numer lub modem nie jest w stanie automatycznie wykry sygnau linii telefonicznej.
Zakadka Diagnostyka
Zakadka Diagnostyka udostpnia dodatkowe informacje o zainstalowanym modemie,
a take uatwia rozwizywanie problemw komunikacyjnych (rysunek 25.8). W sekcji
Informacja o modemie znajdziesz oglne informacje o danym urzdzeniu, takie jak np.
Identyfikator sprztu (reprezentujcy dany modem w rejestrach systemu Windows XP).
Rysunek 25.8.
Zakadka Diagnostyka
udostpnia dodatkowe
informacje
o zainstalowanym
modemie, a take
uatwia rozwizywanie
problemw
komunikacyjnych
Oglne! Modem
Dragnott>*a
Zaawansowane. Sterownik
Informacje o modemie
I Pole
Warto*!
Polecenie
Odpowiedi
[ Kwerenda modemu |
Rejestrowani
G Docz do dziennika
603
Zakadka Zaawansowane
Zakadka Zaawansowane pozwala na wprowadzenie dodatkowych polece, ktre bd
wysane do modemu podczas jego inicjalizacji. W zdecydowanej wikszoci przypadkw
nie powiniene modyfikowa tych ustawie.
Na dole okna znajdziesz przycisk Zmie preferencje domylne, ktrego nacinicie powoduje wywietlenie na ekranie okna dialogowego pozwalajcego na modyfikacj domylnych preferencji poczenia (rysunek 25.9).
Zakadka Oglne okna domylnych preferencji poczenia modemowego zawiera nastpujce opcje:
Sekcja Preferencje wywoywania pozwala na zdefiniowanie czasu bezczynnoci,
po ktrym modem automatycznie zakoczy poczenie (domylnie jest to 30 minut)
oraz na anulowanie wybierania numeru, jeeli w cigu okrelonego czasu
(domylnie 60 sekund) poczenie nie zostanie nawizane.
Opcja Szybko portu pozwala na wybranie szybkoci portu5 (ten parametr
moesz zmieni rwnie za pomoc opcji na zakadce Modemy).
Opcja Protok danych pozwala na ustawienie opcji korekcji bdw.
Standardowa korekcja bdw umoliwia modemom negocjowanie metody korekcji
bdw, wykorzystywanej dla poczenia, takiej jak V.42, MNP 4, MNP 3, MNP 2
5
Jest to bieca szybko transmisji podana w bitach na sekund (b/s) dla poczenia midzy komputerem
a modemem (nie myli z szybkoci transmisji midzy modemami) pnyp. tum.
604
Rysunek 25.9.
Okno domylnych
preferencji poczenia
modemowego
I:
Preferencje wywoywania
f
'.-
: ; - ! > : /
.-)
,*'.}
: - > ! ! !
'
- ,
"
"
- /
"
'
" * '
-.
V - -
'
*''
- w
'
Szybkotportu:
Protok darach:
Kompresja:
' i'
Slerowame przeprywem:
'115200
| *
'/tf
i ^
n
-".
'
fv];x;
preferencje domylne
fOoihe : Zaawansowane;
\ Sp^C*
vj
-f:
'$
mc
Ii.
AnuM
605
opcja Parzysto powinna by ustawiona na Brak). Nastpna opcja odpowiada za ustawienia bitw stopu (domylna warto to 1), a ostatnia opcja okrela sposb modulacji
sygnaw przesyanych midzy modemem a komputerem.
7
Zakadka Sterownik
Na zakadce Sterownik znajdziesz szczegowe informacje na temat sterownika wykorzystywanego przez dany modem (rysunek 25.10). Sterownik urzdzenia jest to skadnik
oprogramowania, ktrego system operacyjny uywa do komunikowania si z modemem.
Znajdziesz tam takie informacje, jak data i wersja sterownika oraz informacje o podpisie
cyfrowym sterownika.
Rysunek 25.10.
Zakadka Sterownik
pozwala na instalacj,
odinstalowanie
oraz przywracanie
sterownikw urzdze
Modem
Dostawca sterownika
Microiott
Data stefownfca:
2001-07-01
Wersu iterownka-
512535.0
Podpis cyfrowy:
Odmtaluj
606
Zakadka Zasoby
Na zakadce Zasoby znajdziesz szczegowe informacje na temat zasobw systemowych
wykorzystywanych przez dany sterownik, takie jak wykorzystanie obszarw pamici oraz
przerwa IRQ. Znajdziesz tam rwnie informacje na temat potencjalnych konfliktw,
jakie dane urzdzenie moe powodowa z innymi urzdzeniami.
Modyfikacji ustawie na zakadce Zasoby powinni si podejmowa tylko i wycznie
uytkownicy dysponujcy gruntown wiedz na temat przerwa IRQ i innych zasobw
systemu. Zanim przystpisz do modyfikacji, powiniene sprawdzi w dokumentacji
urzdzenia, z jakich przerwa IRQ moe ono korzysta. Zazwyczaj zmiany
wykorzystywanych przerwa mona dokona na drodze programowej (za pomoc
specjalnego oprogramowania dostarczanego przez producenta urzdzenia) bd na
drodze sprztowej, poprzez zmian ustawie zworek na pycie urzdzenia.
607
Numei kieiunk..
Np. jeeli bdc w firmie musisz wykrci cyfr 9 przed waciwym numerem w celu
uzyskania poczenia zewntrznego, to moesz zdefiniowa now lokalizacj i wprowadzi takie ustawienie. Jeeli w domu nie musisz tak postpowa, to powiniene utworzy
kolejn lokalizacj i zdefiniowa ustawienia bez cyfry 9. Jeeli numer dostpowy do
Internetu jest rny w rnych miastach, to powiniene zdefiniowa osobne lokalizacje
dla kadego z odwiedzanych miejsc. Jeeli chcesz zmodyfikowa ustawienia istniejcej
lokalizacji, powiniene skorzysta z przycisku Edytuj. Jeeli chcesz doda now lokalizacj, powiniene nacisn przycisk Nowa na ekranie pojawi si wtedy nowe okno
dialogowe zatytuowane Nowa lokalizacja (rysunek 25.12).
Rysunek 25.12.
Zakadka Oglne
okna dialogowego
Nowa lokalizacja
pozwala na zdefiniowanie
podstawowych ustawie
nowej lokalizacji
Nowa lnkali?acja
Numer kierunkowy:
<
i
|
<> Tonowo
O Impulsowo
608
Zakadka Oglne
Zakadka Oglne okna dialogowego Nowa lokalizacja (rysunek 25.12) pozwala na zdefiniowanie nazwy nowej lokalizacji tak, aby uatwi pniejsze przeczanie pomidzy
lokalizacjami (warto zatem nadawa nazwy atwe do zapamitania). Przykadowo, jeeli
podrujesz pomidzy rnymi miastami, to dobr nazw lokalizacji bdzie nazwa miasta.
Jeeli korzystasz z usug rnych dostawcw Internetu, to dobrymi nazwami lokalizacji
bd nazwy dostawcw. Generalnie powiniene w swoim wyborze kierowa si nazwami,
ktre bd Ci si kojarzyy z przeznaczeniem danej lokalizacji.
Pozostae opcje na zakadce Oglne maj nastpujce przeznaczenie:
Aby uzyska dostp do linii zewntrznej dla pocze lokalnych, wybierz
numer poczenia zewntrzne w zalenoci od wykorzystywanej centrali
telefonicznej mog by bezporednie lub te mog wymaga wybrania
dodatkowej cyfry (np. 0 albo 9).
Aby uzyska dostp do linii zewntrznej dla pocze zamiejscowych, wybierz
numer podobnie jak w poprzednim przypadku, w zalenoci od
wykorzystywanej centrali telefonicznej poczenia zamiejscowe mog wymaga
wybrania dodatkowej cyfry (np. 8).
Uyj tego numeru operatora do pocze midzystrefowych jeeli korzystasz
z pocze midzystrefowych, to w tym polu wpisz odpowiedni prefiks.
Uyj tego numeru operatora do pocze midzynarodowych w niektrych
przypadkach realizacja pocze midzynarodowych moe rwnie wymaga
podania prefiksu.
Na dole okna znajdziesz opcj Aby wyczy oczekiwanie na poczenie, wybierz numer.
Poniewa funkcja oczekiwania na poczenie moe w niektrych przypadkach powodowa przerywanie poczenia (np. podczas wysyania danych czy te transmisji faksw),
to zaznaczenie tej opcji spowoduje jej wyczenie.
Jeszcze niej moesz okreli sposb wyboru numeru: Tonowo lub Impulsowo. Poniewa
obecnie zdecydowana wikszo central obsuguje poczenia tonowe, to moliwo
zmiany sposobu wybierania zdaje si pomau traci na znaczeniu niemniej jednak
w niektrych przypadkach moe si okaza przydatna.
609
uporzdkowanie tego rynku usug. Co gorsza, moe zaistnie sytuacja, e Twj znajomy
mieszkajcy na ssiedniej ulicy moe posiada inny numer kierunkowy ni Ty. W niektrych przypadkach numery kierunkowe s przypisane do poszczeglnych dzielnic miasta,
a w jeszcze innych np. do poszczeglnych obszarw geograficznych (np. wojewdztw).
Aby doda now regu, nacinij przycisk Nowa (rysunek 25.13). Na ekranie pojawi si
okno dialogowe Nowa regua wybierania numerw kierunkowych. Pamitaj, e tworzona
regua wybierania numerw kierunkowych bdzie uywana tylko przy wybieraniu numerw, w ktrych kombinacja numeru kierunkowego i prefiksu bdzie odpowiadaa podanej.
Rysunek 25.13.
Utworzenie nowej
reguy jest moliwe
po naciniciu
przycisku Nowa
Nowa lokalizacja
Oghe
Karla telefoniczna
Preikty
Reguta
Opii
Zaznacz regu na powyszej licie, aby zobaczy opis teguty, afco klikr*
przycisk Nowa. aby doda regur
610
Konfiguracja zaawansowanych
opcji modemu
Na zakadce Zaawansowane okna dialogowego Opcje telefonu i modemu znajdziesz opcje
pozwalajce na wybranie okrelonego usugodawcy TAPI (z ang. Telephone Application
Programming Interface). Na rysunku 25.14 przedstawiono list dostpnych usugodawcw
TAPI dostarczanych razem z systemem operacyjnym Windows XP. Korzystajc z przyciskw Dodaj, Usu lub Konfiguruj, moesz dodawa nowych usugodawcw, a take
usuwa i konfigurowa istniejc list.
Wybieranie
usugodawcy TAPI
611
612
Rysunek 25.15.
Aby skonfigurowa
nowe poczenie
internetowe, nacinij
przycisk Ustawienia
Oglne
Zabezpieczenia
Poczenia
Prywatno
Piogiaroy
Zawarto
Zaawansowane
Pod*..
...,,
Rysunek 25.16.
Wybr rodzaju
poczenia z Internetem
I
'
Po naciniciu przycisku Dalej kreator poprosi o wprowadzenie nazwy tworzonego poczenia. Moesz poda dowoln nazw, jeeli jednak korzystasz (lub bdziesz korzysta)
z wielu rnych pocze, to powiniene nadawa takie nazwy, ktre uatwi Ci pniej
rozrnianie poszczeglnych pocze. Po wprowadzeniu nazwy poczenia nacinij
przycisk Dalej.
Na ekranie pojawi si kolejne okno dialogowe kreatora z prob o wprowadzenie numeru
dostpowego do wybranego usugodawcy intemetowego (ISP). Wpisujc numer dostpowy,
pamitaj, e naley poda peny numer, zawierajcy (oczywicie w zalenoci od potrzeb)
niezbdne numery kierunkowe i prefiksy. Po zakoczeniu nacinij przycisk Dalej.
Kolejne okno (rysunek 25.17) pozwala na wprowadzenie nazwy uytkownika i hasa
dostpu otrzymanego od dostawcy Internetu (ISP).
Na dole okna znajdziesz trzy dodatkowe opcje:
613
Dalej >
Uyj tej nazwy konta i tego hasa, kiedy z Internetem czy si dowolny uytkownik
tego komputera jest to opcja przydatna w sytuacji, kiedy posiadasz tylko jedno
konto internetowe, a z Twojego komputera korzysta kilka osb. Po zaznaczeniu
tej opcji wszyscy uytkownicy bd mogli korzysta z tego samego poczenia.
Uczy to poczenie domylnym poczeniem internetowym skorzystaj z tej
opcji w sytuacji, kiedy posiadasz wicej ni jedno konto w Internecie, ale chcesz,
aby dane poczenie byo wybrane domylnie.
Wcz Zapor poczenia internetowego dla tego poczenia wicej informacji
na ten temat znajdziesz w dalszej czci tego rozdziau.
I to wszystko! Ostatnie okno kreatora wywietla ju tylko podsumowanie informacji
wprowadzonych wczeniej; dodatkowo znajdziesz tam opcj Dodaj skrt do tego poczenia na moim pulpicie. Aby zakoczy, nacinij przycisk Zakocz. Na rysunku 25.18
przedstawiono okno dialogowe, ktre pojawia si na ekranie po naciniciu ikony poczenia znajdujcej si na pulpicie.
Rysunek 25.18.
Aby poczy si
z Internetem,
nacinij przycisk
Wybierz numer
614
615
616
Ogie Opcje
Zabezpieczenia Sie
Zaawansowane
617
1 I
Edyt*.
Moe zaistnie sytuacja, kiedy to bdziesz chcia, aby do Twojego komputera docieray
rwnie pakiety niebdce odpowiedzi na Twoje dania. Przykadowo, moesz zezwoli
innym uytkownikom na korzystanie z usug FTP do pobierania plikw z Twojego komputera bd te uruchomi serwer sieci Web i zezwoli na przesyanie da HTTP. Jeeli
korzystasz z dowolnej usugi wymienionej na licie przedstawionej na rysunku 25.20, to
moesz zezwoli na przyjmowanie takich pocze zaznaczajc odpowiedni opcj na
licie usug. Kada z wymienionych usug korzysta z innego portu sieciowego jest to
lista podstawowych usug sieciowych, z ktrych najczciej korzystaj uytkownicy.
W razie potrzeby moesz docza dodatkowe usugi, np. aby otworzy nowy port wykorzystywany przez uytkownikw interakcyjnych gier sieciowych. Aby doczy dodatkowy port (port pojmowany jest tutaj jako nowa usuga), nacinij przycisk Dodaj, znajdujcy si na dole zakadki Ustawienia zaawansowane. Na rysunku 25.21 przedstawiono
okno dialogowe Ustawienia usugi, w ktrym musisz wprowadzi informacje niezbdne
do uruchomienia nowej usugi.
Rysunek 25.21.
Okno dialogowe
Ustawienia usugi
umoliwia dodawanie
nowych usug
do zapory sieciowej
Opis usugi:
; TCP
Numer portu wewntrznego da tej mugr.
OUDP
618
619
620
Poaczen+e sieciowe
Jak chcesz poczy tie z sieci w swoim miejscu pacy?
Pierwsza opcja pozwala na utworzenie prostego poczenia typu dial-up, jak to zostao
omwione ju wczeniej. O wiele ciekawsza jest druga opcja, pozwalajca na utworzenie
poczenia typu VPN (z ang. Virtual Private Network V7W), ktre jest o wiele bardziej
bezpiecznym sposobem komunikacji i wymiany danych z miejscem pracy poprzez Internet.
621
Sie publiczna
System Windows moje zapewni, e sie publiczna zostanie podczona jako
pmwsza
System Windows moe automatycznie wybra pocztkowe popaczenie z Ineinetem lub
ma. sieci pubiczna. pized ustanowieniem poczenia wif tualnega
Q Nw wybielai poczenia p o c z t o w e g o
<5) Automatyczne wybieiz to poczenie pocztkowe
Po naciniciu przycisku Dalej na ekranie pojawi si kolejne okno kreatora podaj nazw
lub adres IP komputera, z ktrym bdziesz si czy (takich informacji moe Ci dostarczy
administrator sieci firmy, w ktrej pracujesz). Po zakoczeniu nacinij przycisk Dalej.
Na zakoczenie kreator wywietli podsumowanie dokonanych ustawie, a take umoliwi
umieszczenie odpowiedniego skrtu do poczenia na pulpicie komputera (opcja Dodaj
skrt do tego poczenia na moim pulpicie). Aby zakoczy dziaanie kreatora, nacinij
przycisk Zakocz.
Wicej informacji na temat pocze VPN oraz ich sposobw implementacji w systemie
Windows znajdziesz w dodatku A. Pomimo e samo utworzenie poczenia VPN wydaje
si by bardzo proste (jak zapewne zdye zauway), to administrator Twojej sieci
zapewne bdzie musia wykona kilka niezbdnych modyfikacji waciwoci poczenia,
takich jak np. odpowiednie ustawienie sposobu wysyania informacji o nazwie konta
622
623
Dalep
Rozdzia 26.
Korzystanie z domen
i Active Directory
W tym rozdziale:
Domeny Windows co to takiego?
Co to jest Active Directory
Logowanie do domeny z wykorzystaniem Windows XP
Logowanie i co dalej?
Windows XP Professional moe by wykorzystywany:
Dla potrzeb domowych.
W rodowisku niewielkiej firmy.
W duej sieci korporacyjnej.
Dla potrzeb domowych wielu informatykw instaluje system Windows XP, aby si z nim
lepiej zapozna i by na bieco z najnowsz technologi. Jeli chcesz otrzyma certyfikat Microsoft Certified Systems Engineer (MCSE), musisz zna i umie obsugiwa
najnowszy system operacyjny. Dla potrzeb domowych zalecane jest korzystanie z systemu operacyjnego Windows XP Home Edition, a nie z wersji Professional.
Dla niewielkiej firmy korzystanie z Windows XP Professional jest doskonaym rozwizaniem. Nie ma lepszego narzdzia do tworzenia niewielkiej sieci biurowej z wykorzystaniem modelu grup roboczych. Zwaywszy e Windows XP oparty jest na technologii
zapoyczonej z systemu NT , jest to niezwykle stabilny system operacyjny.
Jeli korzystasz z systemu Windows XP w rodowisku firmy (duej lub maej), ktra
wykorzystuje serwery Windows Server pogrupowane w domeny lub posiada sie opart na
serwerach Windows 2000 i Active Directory, koniecznie przeczytaj ten rozdzia. Niniejszy
rozdzia wspomina pokrtce o rozwizaniach wykorzystywanych w Active Directory,
koncentrujc si na tematach zwizanych z logowaniem si do domeny, logowaniem si
do Active Directory i korzystania z tej technologiiz.
Zanim zaogujesz si do domeny, musisz najpierw skonfigurowa komputer tak by
mg zosta czonkiem domeny. Dodatek A opisuje podstawy protokou TCP/IP
626
627
domeny. Moesz natomiast korzysta z serwera Windows 2000 jako kontrolera domeny
w sieci mieszanej, ktra wykorzystuje Active Dierctory, ale zawiera rwnie serwery
Windows NT pracujce jako kontrolery domeny.
Relacje
zaufania
Domeny zasobw
W tym modelu relacja zaufania jest tworzona pomidzy domen nadrzdn (opisan jako
ACME na rysunku 26.1) i kad z domen zasobw. Strzaki przedstawiaj relacje zaufania
skierowane w jedn stron. Jest to graficzna reprezentacja jednokierunkowoci relacji
zaufania w domenie sieci Windows NT. Aby uytkownicy nalecy do jednej domeny
mogli korzysta z zasobw znajdujcych si w innej domenie, musz by spenione nastpujce dwa warunki:
Musi by utworzona przez administratora domeny relacja zaufania w taki sposb,
aby domena zasobw ufaa" uytkownikom z innej domeny.
Administrator domeny zasobw musi nada odpowiednie uprawnienia dostpu
do zasobw uytkownikom czcym si z zaufanej domeny".
Jak widzisz, utworzenie relacji zaufania pomidzy domenami nie grozi przeamaniem bariery
bezpieczestwa, ktr tworzy domena. Otwiera po prostu drzwi. Administrator domeny,
ktra ufa" innej domenie, nadal zachowuje kontrol nad zasobami w tej domenie.
Otwarcie tych drzwi umoliwia administratorowi domeny nadawanie praw do zasobw
w swojej domenie uytkownikom lub grupom uytkownikw z zaufanej domeny. Nadajc uprawnienia poszczeglnym uytkownikom lub grupom uytkownikw z zaufanej
domeny, administrator domen zasobw moe nadawa lub odbiera dostp do okrelonych zasobw (do poziomu poszczeglnych plikw) w domenach. Z punktu widzenia
zarzdzania uytkownikami, atwiej jest przechowywa konta wszystkich uytkownikw
w jednej domenie, aby np. dzia kadr mg zarzdza tworzeniem i usuwaniem kont
podczas przyjmowania i zwalniania pracownikw.
628
629
Bez trudu mona dostrzec problemy wynikajce z takiej konfiguracji. Co si dzieje, jeli
serwer PDC musi zosta na jaki czas wyczony? W takiej sytuacji nie mona dokonywa adnych zmian w bazie zabezpiecze. Istnieje moliwo mianowania serwera
BDC na serwer PDC domeny, a nastpnie odwrcenia tego procesu po ponownym uruchomieniu oryginalnego PDC. Administratorzy sieci mog by wdziczni, e Active
Directory rozwizao tego typu problemy.
Kolejn istotn rnic pomidzy sieci Windows dziaajc na podstawie domeny a sieci
Active Directory jest fakt, e baza zabezpiecze moe teraz zawiera znacznie wicej
informacji. Serwery PDC i BDC przechowyway ograniczon ilo informacji dotyczcych
konta kadego uytkownika oraz kadego komputera podczonego do domeny. Baza SAM
przechowywaa rwnie informacje na temat relacji zaufania, ktre czyy domen
z innymi domenami.
630
631
Logowanie do domeny
z wykorzystaniem Windows XP
Moesz zaogowa si do domeny po zainstalowaniu systemu Windows XP. W oknach
dialogowych dotyczcych poczenia sieciowego musisz tylko wpisa nazw domeny.
Jeli administrator domeny utworzy ju w domenie konto dla Twojego komputera, moesz
poczy si z domen automatycznie. System poprosi o podanie nazwy uytkownika
i hasa do konta w domenie, ktre posiada uprawnienia, aby podczy do domeny komputer. Ta funkcja ma zapobiec podczeniu do sieci dowolnego komputera i logowaniu si
do domeny przez nieznanego uytkownika.
Kiedy administrator tworzy w domenie konto komputera, musi on jedynie poda nazw
komputera, ktry bdzie si czy z domen. Podawanie nazwy konta i hasa administratora podczas podczania komputera do domeny ma zapobiec zdobyciu prze obc
osob listy utworzonych nazw kont komputerw i wykorzystaniu tych nazw do podczenia komputerw do sieci. Nazwa konta i haso administratora s wykorzystywane do
potwierdzenia, e nazwa komputera, dla ktrego konto zostao utworzone, jest nazw
komputera, ktry w danej chwili prbuje si podczy do domeny.
Idealnym rozwizaniem jest sytuacja, w ktrej administrator domeny utworzy ju konto
uytkownika w domenie. Jeli nie mimo e Twj komputer bdzie nalea do domeny
bdziesz mg korzysta jedynie z lokalnego konta, ktre pozwala korzysta z zasobw
znajdujcych si lokalnie na komputerze z zainstalowanym systemem Windows XP.
632
Przywracanie systemu
Ogfa
.^g
rp
Aktualizacje automatyczne
Nazw= komputera
Spizt
Zdalny
Zaawansowane
Qpis komputera:
Na przykad .Komputer w kuchni" lub
.Komputer Marzeny'
Perna nazwa komputera:
Brupa robocza:
twoinc-tktfdyk5.
GRUPA.ROBOCZA
633
Jeli nie chcesz przechodzi przez wszystkie menu i podmenu, wybierz z menu Start/
Panel sterowania i w widoku klasycznym dwukrotnie kliknij ikon apletu System.
4. Aby zmieni nazw komputera, kliknij przycisk Zmie; pojawi si okno dialogowe
Zmiana nazwy komputera (rysunek 26.3).
Rysunek 26.3.
Aby zaogowa si
do domeny,
wpisz nazw domeny
podan przez
administratora sieci
tjazwa komputera:
twoinc-tklfdyk5
Czonkostwo
twoinc.com
O fin^a robocza:
5. Zaznacz opcj Domena i wpisz nazw domeny, do ktrej chcesz podczy swj
komputer. W naszym przykadzie komputer zostanie podczony do domeny
twoinc.com. Za pomoc tego okna dialogowego moesz rwnie zmieni nazw
komputera (w naszym przykadzie pozostaje ona niezmieniona; porozmawiaj
najpierw z administratorem sieci). Po zakoczeniu wprowadzania zmian kliknij
przycisk OK.
6. Rysunek 26.4 przedstawia okno dialogowe Zmiana nazwy komputera, w ktrym
musisz poda nazw i haso konta uprawniajcego do doczania do domeny.
Wprowad dane i kliknij przycisk OK.
Rysunek 26.4.
Musisz poda nazw
i haso konta, ktre
posiada uprawnienia
dodawania komputerw
do domeny
7. Moe min kilka sekund, a nawet jedna czy dwie minuty, zanim otrzymasz
odpowied zaley to m.in. od rozmiaru sieci, iloci da, ktre w danej chwili
obsuguje kontroler domeny. Cierpliwoci! Po udanym logowaniu do domeny
pojawi si powitalne okno dialogowe (rysunek 26.5). Kliknij przycisk OK.
8. Kolejne okno dialogowe poinformuje Ci, e musisz ponownie uruchomi
komputer, aby wprowadzone zmiany zostay zatwierdzone. Kliknij przycisk OK.
634
Rysunek 26.5.
Jeli wszystko
przebiego poprawnie,
zostaniesz powitany
w domenie
a?wy komputera
Witamy w domenietwofric.com.
Logowanie i co dalej?
Po ponownym uruchomieniu komputera pojawi si standardowe okno powitalne systemu
Windows, ktre prosi o nacinicie kombinacji klawiszy Ctrl+Alt+Del w celu przywoania
okna do logowania. Kliknij przycisk Opcje, aby uzyska dostp do nastpujcych pl:
Nazwa uytkownika pole przeznaczone do wprowadzenia nazwy konta
uytkownika.
Haso pole przeznaczone do wprowadzenia hasa do konta uytkownika.
Logowanie do lista rozwijana, z ktrej moesz wybra opcj logowania do
lokalnego komputera, ktry pojawi si na licie pod wasn nazw z dodatkow
informacj Ten komputer, lub do domeny, ktrej nazw moesz rwnie wybra
z listy. Jeli chcesz si zaogowa lokalnie do komputera, wybierz pierwsz opcj.
Jeli chcesz si zaogowa do domeny, wybierz z listy nazw domeny.
Moesz rwnie zaznaczy opcj logowania z wykorzystaniem poczenia telefonicznego.
Zaznacz t opcj, jeli logujesz si do komputera za pomoc poczenia telefonicznego.
635
Jedn z zalet przechowywania wanych plikw na dysku sieciowym w domenie jest fakt,
e bd tam one regularnie zapisywane na kopii zapasowej. Dlatego nie bdziesz si
ju musia martwi o samodzielne tworzenie kopii zapasowych. Zamiast Ciebie bdzie
to robia sie. I jeli omykowo usuniesz plik, administrator sieci bdzie prawdopodobnie
mg go odzyska.
Drukarka
Nazwa:
Stan:
Bezczynna
Typ:
HP OfficeJet T Series Printer
Gdzie:
DOT4_OQ1
Komentarz:
Zakres stron
r Drukuj do pWw
F R a n j dupleks
Kopie
<S Wszystko
Lcibotoo:
11
-"Strony: 1
I1
f? Soctu)
j-j
Powikszenie
Stron na arkusz:
|l strona
j-J
_^j !
Anukj)
Cz I?
Multimedia
siga eksperta
Rozdzia 27.
Przegld funkcji
multimedialnych
systemu Windows XP
W tym rozdziale:
Nowa wersja programu Windows Media Player
Nowe katalogi nie tylko Moje dokumenty]
Umieszczanie fotografii i filmw w Internecie
Wypalanie pyt CD w systemie Windows XP
Pyta Microsoft Plus! dla Windows XP
Oprogramowanie oferowane przez innych producentw
Windows XP jest nie tylko pierwszym systemem operacyjnym Microsoftu, ktry usiowano
zaprojektowa zarwno do zastosowa domowych, jak i profesjonalnych. Wzbogacono
go te o wiele funkcji, ktrych poprzednie wersje nie posiaday. Mimo i takie programy,
jak Paint czy Windows Media Player pojawiay si w wikszoci poprzednich wyda
systemu Windows, moliwoci przetwarzania obrazw zwaszcza przy wykorzystaniu
technologii zapisu na dyskach CD byy niedostpne lub ograniczone do wybranych
wersji systemu.
Np. poprzednik programu Windows Movie Maker pojawi si w systemie Windows Me,
ale nie by dostpny w wersji Windows 2000! Mimo i kada wersja systemu Windows
w taki czy inny sposb obsugiwaa rne urzdzenia do przetwarzania obrazw, w systemie Windows XP dostpnych jest znacznie wicej sterownikw takich urzdze ni
poprzednio.
W tym rozdziale znajduje si przegld funkcji multimedialnych dostpnych w Windows XP
oraz kilka wskazwek dotyczcych ich wykorzystania. Jak ju wczeniej wspomniano,
Windows XP zosta wzbogacony o zestaw funkcji multimedialnych niedostpnych
w poprzednich wersjach. Niniejszy rozdzia zawiera wycznie oglny opis tych funkcji.
640
Cz IV Multimedia
Z tego wzgldu podczas ich omawiania Czytelnicy bd odsyani do rozdziaw zawierajcych bardziej szczegowe informacje na dany temat.
Microsoft wyda dodatkow pyt CD przeznaczon dla systemu Windows XP o nazwie
Microsoft Plus for Windows XP. Kupujc t pyt, mona jeszcze bardziej rozszerzy
bogate moliwoci multimedialne oferowane przez ten nowy system operacyjny.
Najwaniejsze funkcje i programy multimedialne dostpne w podstawowej wersji systemu
Windows XP s nastpujce:
Wersja 8. programu Windows Media Player.
Katalogi Moja muzyka, Moje wideo i Moje obrazy.
Umieszczanie fotografii i filmw w Intemecie.
Zamawianie wydruku wasnych zdj cyfrowych przez Internet.
Wypalanie pyt CD.
Program Windows Movie Maker.
Rozszerzona obsuga cyfrowych aparatw fotograficznych, skanerw i innych
urzdze do przetwarzania obrazw.
W rozdziale 28. Utrwalanie obrazw i filmw wideo" znajduje si opis programu Windows
Movie Maker i innych produktw tego typu. Cay rozdzia 29. Program Windows Media
Player 8" powicony zosta nowej wersji programu Windows Media Player. Niniejszy
rozdzia zawiera natomiast krtk prezentacj funkcji multimedialnych systemu Windows XP, ktre mog si okaza uyteczne i atwe w uyciu.
641
Nowe katalogi
nie tylko Moje dokumenty!
Katalog Moje dokumenty istnieje ju od do dawna. Dane s jednak przechowywane
w coraz bardziej rnorodnych formatach, dlatego okrelenie dokument" nie pasuje do
kadego z wielu rodzajw projektw, jakie mona stworzy przy uyciu nowoczesnego
komputera. Istnieje zatem bardzo duo rodzajw plikw, z ktrych cz mona zaklasyfikowa jako dokumenty w tradycyjnym tego sowa znaczeniu i umieci je w katalogu
Moje dokumenty. Do plikw takich zaliczaj si dokumenty programw do przetwarzania
tekstw, aplikacji typu arkusz kalkulacyjny i inne pliki danych. Pliki multimedialne
mona natomiast sklasyfikowa na kilka sposobw, dziki czemu dostp do nich staje
si atwiejszy. W systemie Windows XP przeznaczone zostay do tego celu katalogi
Moja muzyka, Moje obrazy i Moje wideo.
Naley pamita o tym, e kady uytkownik systemu Windows XP posiada wasny
zbir tych katalogw. Jest to zwizane z istnieniem unikalnego profilu uytkownika,
ktry ma kada osoba posiadajca konto na lokalnym komputerze z zainstalowanym
systemem Windows XP. Katalogi te mona udostpni innym uytkownikom. Wicej
informacji na temat udostpniania plikw i folderw znajduje si w rozdziale 9. Obsuga
folderw i plikw". Dodatkowe informacje dotyczce blokowania innym uytkownikom
dostpu do katalogw w zalenoci od tego, czy jest si przyczonym do domeny, czy
nie, mona znale na przykad w rozdziaach 18. i 26.
642
Cz IV Multimedia
Aby lepiej zorganizowa swoj kolekcj filmw wideo, w katalogu Moje wideo mona
utworzy dodatkowe podkatalogi.
Edycja
wjdok
yjublone
Narzdzia
Wyszukaj
Pomoc.
Foldery
2dl iJ P*^
Zadania obrazw
CC Pobierz zdjcia z aparatu
fotograficznego lub
skanera
Q Wywleti Jako pokaz
slajdw
!> Zamw odbitki w trytte
ii
i)
t
online
Drukuj ten obraz
Ustaw Jako to pulpitu
KopLi] na dysk CD
Zakupy obrazw w trybie
online
*
Lie wodne.jpg
Mebeskle gry.jpg
Rysunek 27.1. Widok Przezrocze dostpny jest tylko w katalogu Moje obrazy
Zima.jpg
643
Jak wida na powyszym rysunku, w tym widoku obrazy mona przewija, uywajc
przyciskw strzaki w lewo i w prawo lub klikajc wybrane miniatury.
Do ogldania plikw graficznych w katalogu Moje obrazy mona take uy pozostaych
opcji menu Widok. W widoku Miniatury obrazy wywietlane s w zmniejszonej postaci,
podobnie jak na pasku miniatur w widoku Przezrocze. Poszczeglnych obrazw nie da
si jednak powikszy, tak jak to przedstawia rysunek 27.1. Dopiero dwukrotne kliknicie
wybranej miniatury obrazu uruchamia waciw aplikacj, w ktrej obraz wywietlany
jest w swej oryginalnej postaci. Z tego wzgldu widok Przezrocze jest prawdopodobnie
najlepszym widokiem, jaki mona wybra dla katalogu Moje obrazy.
644
Cz IV Multimedia
W drugim oknie dialogowym (rysunek 27.2) znajduj si miniatury zdj przechowywanych w katalogu biecym. Mona teraz zaznaczy zdjcia przeznaczone do wydruku
lub usun zaznaczenie tych fotografii, ktrych kopie nie zostan sporzdzone. Pole wyboru
obok kadego zdjcia umoliwia okrelenie, czy zostanie ono wydrukowane, czy nie.
Rysunek 27.2.
Kreator umoliwia
Wybf ZdjC
przeznaczonych
do wydruku
na papierze
IMWIMWllllMIBim
_xj
Zmiefi w y b 6 l obr(1Jw
Mozes: lomwi wydruki zaznaczonych obrazw. Aby usun obrai i listy ramwie. wyczy pola
a
1 H obrazwwybranych
poznacz wszystko ]
< Wstecz
Dolej >
V^crywsiyslko i
Anuluj
Wypalanie pyt CD
w systemie Windows XP
W poprzednich rozdziaach dowiedziae si, e system Windows XP umoliwia wykorzystanie napdu CD-R do wypalania wasnych pyt CD. Pyty te mog zawiera na przykad
pliki z danymi lub wasne filmy, opracowane za pomoc programu Movie Maker.
Wane jest odrnienie funkcji systemu Windows XP w zakresie wypalania pyt CD od
tych oferowanych przez aplikacje innych producentw. Trzeba zwrci uwag na kilka
istotnych rzeczy.
645
Aby zapisa pyt CD przeznaczon do odtwarzania w zwykym odtwarzaczu pyt kompaktowych, naley w programie Windows Media Player utworzy list wybranych utworw i zapisa je w obszarze tymczasowym przeznaczonym do przechowywania plikw,
ktre po przetworzeniu zostan zapisane na czystej pycie CD.
W przypadku programw innych producentw (na przykad Easy CD Creator firmy
Roxio lub CD-Maker firmy NTI) mona okreli rodzaj wypalanej pyty CD. Nagrywane
mog by pyty audio, pyty z danymi i wiele innych. Po okreleniu rodzaju pyty wystarczy wybra poszczeglne pliki w okrelonej kolejnoci, ktra zostanie zachowana
podczas wypalania.
Inne programy pozwalaj kopiowa zawarto pyt z muzyk w formacie CD-DA
(ang. Digital Audio), standardowym formacie dwikowym dla wszystkich pyt kompaktowych, do pliku . WAV. Plik taki zawiera w zasadzie to samo, co pyta kompaktowa
z muzyk zapisan w formacie CD-DA. Tylko pojedyncze bity s tam uoone w nieco
innej kolejnoci ni na pycie. Oznacza to, e na nowo tworzonej pycie CD zostaje
zachowana jako muzyki skopiowanej na dysk twardy z rnych pyt kompaktowych
i zapisanej w postaci plikw .WAV.
Przy uyciu programu Windows Media Player take mona kopiowa cieki dwikowe
z pyt kompaktowych na dysk twardy. S one jednak zapisywane w specjalnym formacie
systemu Windows. Jako muzyki zapisanej w tym formacie moe by w zalenoci
od potrzeb wysza lub nisza. Nie dorwnuje ona jednak jakoci formatu CD-DA
pyty kompaktowej.
Pliki z muzyk zapisan w formacie MP3 lub innym formacie, ktry nie zapewnia oryginalnej jakoci dwiku, mona umieci na pycie kompaktowej rwnie za pomoc
programu Windows Media Player. Do tworzenia wasnej kompilacji utworw z rnych
pyt CD lepiej jednak jest wykorzystywa oprogramowanie innych producentw.
Jeeli najwysza jako zapisu muzyki oferowana przez system Windows XP jest zadowalajca, mona na tym poprzesta. Jako ta w wikszoci przypadkw jest wystarczajca dla wielu przenonych odtwarzaczy audio. Jeeli jednak chcemy skopiowa ca
pyt CD lub skopiowa z niej niektre cieki dwikowe z zachowaniem pierwotnej
jakoci, powinnimy do tego celu uy aplikacji innych producentw.
Wypalanie pyty CD
W kolejnych rozdziaach opisana zostanie procedura wypalania pyt CD w systemie Windows XP poprzez przeciganie plikw do napdu CD-R/RW oraz za pomoc wczeniej
poznanych metod. Pliki nie s zapisywane od razu na pycie CD, lecz umieszczane w tak
zwanym obszarze tymczasowym. Aby rzeczywicie przegra je na dysk CD, naley uruchomi Eksplorator Windows, wybra Mj komputer i klikn ikon napdu CD-R/RW.
Wywietlona zostanie wwczas lista plikw gotowych do zapisania na dysku CD (rysunek 27.3).
Teraz trzeba na pasku narzdziowym klikn przycisk Foldery. Pojawi si wwczas widok,
w ktrym mona wykona rne zadania zwizane z nagrywaniem plikw na pyt CD
(rysunek 27.4). Pliki te mog zawiera zarwno dane, jak i muzyk, filmy lub zdjcia.
646
Cz IV Multimedia
;?-;*,
Edycja
, , / ''
Widok
yjublone
* ...' *
*f
(JarzcHa
Foldery , f T 7 ! "
Wyszukaj ;
3 U Przejd
f i d r e s jJ H : \
Foldery
* i
, Moje dokumenty
:- f) Mj komputer
:*. -J Stacja dyskietek 3,5 (i
S if SYSTEM (C:)
a -^REMOVABLEp:)
S < DATA (PO
: * BACKUP f : )
I ^ Audio CD (G:)
TrackOl.cda
TrackO2.cda
TrackO3.cda
. 0- Panel sterowania
i u- Dokumenty udostpri
Jan Kowalski - dokurrH
Sfj Skaner
ff vj MoJe miejsca slectowe
i Kosz
J 2J
li
Obiektw: 3
Edycja
WWok
iJuWone
f ]
Narzdzia
wyszukaj
Pomoc.
Foldery
"3
Adres L-jH:\
Ptiki gotowe do zapisania na dysku CD
Zapsz te pliki na dysku CD
Usu piki tymczasowe
TrackOl.cda
TrackO2.cda
Inne miejsca
^
'
Mj komputer
i i Moje dokumenty
O Dokumenty udostpnione
9 Moje miejsca sieciowe
Szczegy
Obiektw: 3
9"
TrackOS.cda
647
648
Cz IV Multimedia
Dodatkowo na pycie znajduje si kilka nowych gier, ktre mog si podoba lub nie,
w zalenoci od tego, czy komputer jest narzdziem pracy czy rozrywki.
Oprogramowanie oferowane
przez innych producentw
Mimo i system Windows oferuje kilka nowych funkcji przydatnych w obsudze multimediw, moe si okaza, e nie speniaj one wymaga uytkownika. Naley jednak
pamita, e na rynku dostpnych jest mnstwo programw innych producentw, ktre
rozszerzaj moliwoci multimedialne sprztu zainstalowanego w systemie. W nastpnym
rozdziale znajduje si opis programu Windows Movie Maker oraz omwienie procedury
tworzenia za jego pomoc wasnych filmw wideo oraz ich rozpowszechniania na stronach
WWW, dyskach CD i w poczcie elektronicznej.
Na rynku istnieje wiele produktw, ktre oferuj znacznie wiksze moliwoci ni system
Windows XP. Na przykad firma Ulead Systems oferuje kilka programw multimedialnych w cenie od kilkunastu do kilkuset dolarw. Produkty te sjednak warte swojej ceny.
Ich lista znajduje si na stronie http://www.ulead.com/. Wikszo produktw tej firmy
ma swoje wersje prbne, ktre mona pobra z Internetu, przetestowa i porwna z innymi
aplikacjami. Ponadto programy podobne do oferowanych przez firm Ulead pozwalaj
zapisywa efekty swojej pracy w rnych formatach. W przypadku programw multimedialnych do wyboru jest zazwyczaj bardzo wiele takich formatw.
Innym przykadem jest program Easy CD Creator Platinum firmy Roxio. Aplikacja ta
pozwala na sporzdzanie dokadnych kopii pyt CD. Mimo i system Windows posiada
wbudowane funkcje zapisywania danych na dysku CD, nie umoliwia jednak dokadnego
kopiowania caych pyt CD. W systemie Windows XP trzeba umieszcza pliki w obszarze
tymczasowym i dopiero pniej, osobnym poleceniem, kopiowa je na dysk CD. Program
Easy CD Creator pozwala natomiast kopiowa cieki dwikowe z pyt kompaktowych
na dysk twardy i zapisywa je w plikach. WAV, z ktrych pniej mona utworzy wasn
pyt CD. System Windows XP rwnie umoliwia przeprowadzenie takiej operacji, ale
nie pozwala na zapisywanie cieek dwikowych w formacie WAV. Obowizkowym
formatem jest WMA (Windows Media) opatentowany przez Microsoft. Umoliwia on
przechowywanie muzyki w plikach o mniejszej objtoci ni format WAV oraz okrelenie
jakoci zapisywanego dwiku. Plik . WAV zawiera w zasadzie to samo, co pyta kompaktowa zawierajca muzyk zapisan w formacie CD-DA. Tylko pojedyncze bity s tam
uoone w nieco innej kolejnoci ni na pycie. Oznacza to, e muzyka zapisywana na
pycie CD z plikw . WAV nie traci nic ze swojej jakoci, natomiast w przypadku formatu
Windows Media nie da si uzyska dokadnej repliki oryginalnej cieki dwikowej.
Informacja o produktach firmy Roxio znajduje si na stronie http://www.roxio.com/.
Prosz mnie le nie zrozumie uwaam, e moliwoci multimedialne systemu Windows XP to wielki krok naprzd w stosunku do jego poprzednich wersji i e dla wikszoci
uytkownikw s one wystarczajce. Prawdziwi entuzjaci technik audio i wideo powinni
jednak wzi pod uwag zakup aplikacji innych producentw, oferujcych dodatkowe
funkcje, niedostpne w systemie Windows XP.
Rozdzia 28.
Utrwalanie obrazw
i filmw wideo
W tym rozdziale:
Instalowanie skanera, aparatu fotograficznego i innych urzdze wideo
Oprogramowanie oferowane przez innych producentw
Program Windows Movie Maker
Jak stworzy film?
System Windows XP umoliwia obrbk danych audio i wideo pochodzcych z rnych
rde. Mona rwnie dokonywa edycji nieruchomych zdj uzyskanych za pomoc
tradycyjnego skanera lub skopiowanych z aparatu fotograficznego. Zdjcia mog by
te pobierane bezporednio z Internetu. Wiele osb uywajcych zwykych aparatw
fotograficznych dostaje od zakadw fotograficznych dyskietki z cyfrowym zapisem zdj
utrwalonych na filmie. Czasami cyfrowe wersje tych zdj s dostpne w Internecie.
W niniejszym rozdziale pokrtce wyjaniono, w jaki sposb mona doda do systemu
urzdzenie do przetwarzania obrazw (takie jak aparat fotograficzny) i krok po kroku
pokazano, jak stworzy pierwszy film za pomoc programu Windows Movie Maker.
650
Cz IV Multimedia
kart SCSI (ang. Smali Computer System Interface interfejs maych systemw komputerowych) trzeba czasem zainstalowa odpowiednie oprogramowanie, zazwyczaj dostarczane
przez producenta sprztu.
Jeeli dodawane urzdzenie jest obsugiwane przez system Windows XP (co mona sprawdzi na licie sprztu zgodnego znajdujcej si na stronie http://www.microsoft.com),
wwczas jego instalacja nie powinna sprawi adnych trudnoci. W przeciwnym razie
naley woy do odpowiedniego napdu dysk CD-ROM lub dyskietk i postpowa
zgodnie ze wskazwkami producenta pojawiajcymi si na ekranie.
651
wybierz producenta i model urzdzenia. Jeli masz dysk instalacyjny, kliknij przycisk Z dysku.
Producent
Kodak
Olympus
UMAX Data Systems Inc.
Xerox
J3
< Wstecz
Z dysk.u..
Dolej >
Anuluj
Na kolejnym ekranie mona okreli port, do ktrego bdzie podczane urzdzenie (na przykad COM1) lub wybra opcj Automatyczne wykrywanie portu, dziki czemu wybr
portu zostanie dokonany automatycznie przez system. Po okreleniu portu i naciniciu
przycisku Dalej naley poda nazw instalowanego urzdzenia. Mona wpisa wasny tekst
lub zaakceptowa nazw zaproponowan przez kreatora, zwykle zawierajc identyfikator
producenta i modelu.
Po naciniciu przycisku Dalej pojawi si ostatni ekran kreatora, informujcy o zakoczeniu procesu instalacji nowego urzdzenia. Kliknicie przycisku Zakocz powoduje
zakoczenie pracy kreatora.
W Panelu sterowania w widoku Skanery i aparaty fotograficzne (rysunek 28.2) pojawi
si wwczas ikona nowego aparatu fotograficznego lub innego urzdzenia dodanego do
systemu za pomoc kreatora.
Po zainstalowaniu aparatu fotograficznego lub skanera system jest gotowy do pobierania
zdj i rysunkw do komputera. Czynno t mona wykona na kilka sposobw. Pierwszym z nich jest kliknicie prawym przyciskiem myszy ikony urzdzenia w oknie Skanery
i aparaty fotograficzne (widocznej na rysunku 28.2) i wybranie z menu kontekstowego
polecenia Pobierz obrazy. Wwczas zdjcia zapisane w pamici aparatu fotograficznego
zostan zapisane w jednym z podkatalogw katalogu Moje obrazy- Dodatkowo menu
kontekstowe zawiera polecenia umoliwiajce usunicie urzdzenia z systemu, zmian jego
nazwy oraz wywietlenie jego waciwoci.
Po dodaniu do systemu urzdzenia tego typu w menu Plik aplikacji typu Paint pojawi
si nowe polecenie, ktre umoliwia kopiowanie obrazw z aparatu fotograficznego lub
skanera bezporednio do programu. Aplikacje innych producentw rwnie potrafi pobiera obrazy w ten sposb.
Proces instalacji innych urzdze do przetwarzania obrazw (na przykad magnetowidw lub czytnikw kart pamici flash) przebiega bardzo podobnie.
652
Cz IV Multimedia
1SHHHI
WWok
yUbKne Narzdzia Po mo
QWstecz ... j
y. 'Wyszukaj
_|g| x
Foldery f l T ] -
l i i Dodaj urzdzenie
przetwarzania obrazu
I r n e miejsca
*,
U Pand sterowania
>Ui Moje dokumenty
O Dokumenty udostpnione
Sl Moje miejsca sieciowe
^i-if.^'1-;'..1
" . . i " .
;.
. . . : " ^
Szczegy
Skanery 1 aparaty
fotograficzne
Folder systemowy
-^
. . . . . . .
.........
..
".....;..,
.^_.,......
Obiektw: 1
653
traktowany jako osobny dysk, co pozwala na kopiowanie w sposb standardowy poszczeglnych zdj lub katalogw z fotografiami na dysk twardy. Jest to szczeglnie przydatne,
gdy chcemy stworzy baz dla zdj, ktre zostan pniej skopiowane na pyt CD.
m IOONIKON
PJk
Edycja
Wstecz
Widok
Ulubione
"
tiarzdzla
wyszukaj '
Pomoc.
Foldery
Rysunek 28.3. Czytnik kart pamici flash lub inny czytnik pamici przenonej umoliwia przegldanie
zawartoci kart pamici i innych nonikw w taki sam sposb, jak w przypadku innych napdw
Oprogramowanie oferowane
przez innych producentw
Poczenie urzdzenia do przetwarzania obrazw z komputerem moe by skonfigurowane
nie tylko za pomoc sterownikw systemu Windows XP. Zwaszcza aparaty fotograficzne
s sprzedawane razem z wasnym oprogramowaniem, sucym do przenoszenia zdj
z pamici urzdzenia do komputera. Nawet jeli dany aparat fotograficzny moe zosta
skonfigurowany za pomoc sterownikw z dysku instalacyjnego systemu Windows XP,
to i tak warto pozna programy, ktre zostay dostarczone razem z tym aparatem. Ich
moliwoci najczciej znacznie wykraczaj poza to, co oferuje sam system operacyjny
lub s prostsze w uyciu. Warto zatem sprawdzi, co zawiera dysk dostarczony razem
z urzdzeniem do przetwarzania obrazw. By moe s tam programy oferujce funkcje
szczeglnie dla nas przydatne.
Naley dokadnie sprawdzi, czy programy dostarczone razem z urzdzeniem (czsto
bardzo dobrej jakoci) nie s tylko wersjami prbnymi oprogramowania, za ktre trzeba
pniej zapaci, jeeli chce si w peni wykorzysta jego moliwoci. Warto wic uwanie
czyta informacje napisane drobnym drukiem.
654
Cz IV Multimedia
655
Edycja
Widok
'" U <>
"
SKp
Odtwarzanie
Pomoc
j KJ.* |] Bp
I 3 Nagraj
J2 Moje kolekcje
Gotowe
Rysunek 28.4. Po uruchomieniu program Windows Movie Maker wywietla puste pola,
ktre naley odpowiednio wypeni
Nagraj umoliwia zapisywanie w plikach danych pobieranych przy uyciu
urzdze do przechwytywania, takich jak karta do przechwytywania obrazu
wideo i cyfrowa kamera wideo.
Oprcz wyej wymienionych paskw narzdziowych s jeszcze dwa inne. Pierwszy z nich
to pasek kolekcji sucy do zarzdzania zbiorami klipw wideo, drugi natomiast (nazywany
paskiem lokalizacji) uatwia zlokalizowanie danej kolekcji wrd innych.
Obszar kolekcji
Ta cz okna aplikacji zawiera struktur przypominajc z wygldu drzewo widoczne
w konsoli zarzdzania firmy Microsoft (ang. Microsoft Management Console MMC)
i umoliwia poruszanie si wrd kolekcji klipw audio i wideo utworzonych wczeniej.
Klipy wybrane z kolekcji umieszczane s w obszarze roboczym biecego projektu. Aby
doda klip do tworzonego filmu, wystarczy przecign go mysz w odpowiednie miejsce
obszaru roboczego w dolnej czci okna aplikacji. Na rysunku 28.4 obszar ten wyglda
jak tama filmowa z pustymi klatkami przeznaczonymi na klipy. Klip mona te od razu
obejrze w tym celu wystarczy przecign go bezporednio do okna podgldu.
Obszar kolekcji jest tylko baz danych o klipach wykorzystywanych w projekcie. Kolekcje
nie s plikami w cisym tego sowa znaczeniu. Lista kolekcji w programie Windows
Movie Maker zawiera tylko informacje o poszczeglnych zestawach klipw i pooeniu
ich plikw rdowych.
656
Cz IV Multimedia
Podgld
Okno podgldu przypomina magnetowid podczony do telewizora. Znajduje si ono
w prawej czci rysunku 28.4 i zawiera typowe przyciski nawigacyjne magnetowidu. Aby
odtworzy klip, wystarczy przecign go z obszaru kolekcji do okna podgldu. W oknie
tym mona te odtwarza filmy utworzone wczeniej. Podgld jest podstawowym narzdziem do odtwarzania zawartoci klipu lub projektu. Ma on te inne zastosowanie, o czym
mowa bdzie w dalszej czci rozdziau.
Obszar roboczy
W obszarze roboczym wykonuje si najwaniejsze czynnoci zwizane z edycj filmu.
Obszar ten znajduje si w dolnej czci okna programu Windows Movie Maker i przypomina z wygldu tam filmow. Oznacza to, e obszar roboczy wywietlany jest w widoku
Seria uj. Widok ten mona zmieni, wybierajc w menu Widok opcj O czasu. Obszar
roboczy zostanie wwczas wywietlony w postaci przedstawionej na rysunku 28.5.
W Uei iki/wy
Edycja
*WJ|X
&P
Odtwarzane
Pomoc
' x
I 9 Nagra]
Kolokqe
I'.
'
* -^
)!J
" "
'
. ; .
\&-~/-<^
1
.
B IOD.OO
000020.00
oooo'4ooo
oo oi'oo oo
DO 01 20.00
00 01 40.00
00 02 00.00
00 02:20.00
00 02:40.00
00 03.00.0
Rysunek 28.5. W widoku O czasu obszar roboczy wywietlany jest w inny sposb
Warto zapamita dwie rzeczy na temat widokw Seria uj i O czasu:
W widoku Seria uj nie s wywietlane klipy audio dodane do projektu. Widok
ten jest przydatny przede wszystkim do zmiany kolejnoci poszczeglnych
klipw projektu.
W widoku O czasu znajduj si dwie osie jedna przeznaczona dla klipw
wideo, druga dla klipw audio dodanych do projektu. W tej chwili (rysunek 28.5)
osie te wypenia pusta szara przestrze. Po rozpoczciu dodawania klipw
wszystko si zmieni.
657
658
Cz IV Multimedia
Wybieranie rda
Zapewne masz w domu jakie kasety wideo. Z czasem ich jako pogarsza si w zalenoci od warunkw, w jakich s przechowywane, i czstotliwoci ich odtwarzania.
Jednym sowem, kasety wideo s jak pyty winylowe wraz z upywem czasu staj si
coraz gorsze. Aby zachowa swj ulubiony film, lepiej nie uywa do tego celu kasety
wideo, tylko kupi w miar moliwoci pyt DVD. Wwczas jako odtwarzania bdzie
o wiele wysza. Wasne filmy nakrcone za pomoc analogowej lub cyfrowej kamery
wideo mona natomiast zapisa w pliku za pomoc programu Windows Movie Maker.
Pierwszym krokiem jest podczenie urzdzenia do komputera, zwykle do portu USB lub
FireWire. Dziki temu powstaje kana, przez ktry przesyany jest sygna cyfrowy lub
analogowy, odczytywany nastpnie przez program Movie Maker. Aby nagra na komputerze film z magnetowidu, naley po ustanowieniu poczenia wykona czynnoci
opisane poniej.
1. Wybierz w menu Plik polecenie Nagraj lub kliknij przycisk Nagraj na pasku
narzdziowym. Pojawi si wwczas okno dialogowe Nagranie, przedstawione
na rysunku 28.6. W oknie tym najpierw okrel, co bdzie nagrywane wybierajc
odpowiedni pozycj w menu rozwijanym Nagranie w grnej czci okna. Mona
nagrywa strumie wideo, audio lub oba jednoczenie.
JSl
Nabranie:
jTylko oudio
Urzdzenie wideo;
<brok>
| 2:00:00
-7-
Ustawienie;
Upyno 00:0000
Dostpne: 98 h 03 m no dysku C:
Anuluj
659
660
Cz IV Multimedia
podoba Ci si bardziej ni program Windows Movie Maker, musisz j kupi osobno. Wiele
tego typu aplikacji oferowanych przez innych producentw obsuguje rne formaty plikw
audio oraz wideo i umoliwia przeksztacanie plikw z jednego formatu do drugiego. Wiele
kart do przechwytywania obrazu wideo umoliwia ogldanie na monitorze programu
telewizyjnego. Oznacza to, e mona pracowa nad jakim wanym dokumentem, ogldajc
jednoczenie wiadomoci w telewizji! Jak wida, zakup karty do przechwytywania obrazu
wideo pozwala robi wiele rzeczy, nie tylko zapisywa w plikach obraz wideo.
Do karty tego rodzaju mona podczy praktycznie kade urzdzenie bdce rdem
sygnau wideo, od anteny telewizyjnej do kocwki sieci kablowej. Urzdzeniem tym
moe by rwnie magnetowid, umoliwiajcy przeksztacenie kolekcji filmw wideo
(traccych cigle na jakoci) na posta cyfrow.
Edycja
U
Kip
' X
Odtwarzacie
-
.:>;
Pomoc
661
Edycja filmu
Po utworzeniu jednej lub wicej kolekcji klipw moesz rozpocz edycj filmu. Opanowanie technik edycji filmu omwionych w tej czci rozdziau nie bdzie trudne. Obszar
roboczy programu Windows Movie Maker, znajdujcy si w dolnej czci ekranu, moe
by wywietlany w widoku Seria uj lub O czasu. Zagadnienie to zostao omwione
wczeniej. Pierwszy z wymienionych widokw jest przydatny podczas wstpnej obrbki
filmu, polegajcej na przeciganiu poszczeglnych klipw i umieszczaniu ich w obszarze
roboczym w okrelonej kolejnoci. Widok O czasu umoliwia dokonywanie pniejszych
zmian i ulepsze.
Jeeli edycja i monta filmu wymagaj duo czasu, mona zapamitywa poszczeglne
etapy pracy w pliku projektu. Suy do tego polecenie Zapisz projekt jako w menu Plik.
Aby kontynuowa edycj filmu, wystarczy wczyta projekt za pomoc polecenia Otwrz
projekt, rwnie dostpnego w menu Plik. Projekt nie stanowi jednak ostatecznego
efektu pracy z programem Windows Movie Maker. Jest nim plik z filmem, zapisywany
po dokonaniu edycji i wprowadzeniu wszystkich zmian do projektu.
662
Cz IV Multimedia
Wi Bez_ridzwv - Windows Movle Maker
Pik
Edycja
1
Wjdok
U I A
Klip
X : -i
Odtwarzanie
Pomoc
; iriiZapIszfllm _JWylij |
Rysunek 28.8. Aby doda klip do tworzonego filmu, wystarczy przecign go do obszaru roboczego
663
Edycja klipu
Edycja filmu polega na uoeniu klipw w obszarze roboczym w odpowiedniej kolejnoci,
dodaniu narracji (informacje na ten temat znajduj si w dalszej czci rozdziau) i efektw
specjalnych, takich jak ramka tytuowa. Edycji mona podda rwnie poszczeglne
klipy znajdujce si w obszarze roboczym. Najpierw trzeba przej do widoku O czasu,
ktry prezentuje rysunek 28.9. Wywietlany w nim jest czas trwania poszczeglnych
klipw wyraony w sekundach. Niektre klipy prezentowane w tym widoku wydaj si
krtsze ni w rzeczywistoci ze wzgldu na konieczno dopasowania ich do niewielkiej
iloci przestrzeni dostpnej na osi czasu.
V. Proiekt.MSWMM - Windows Movie Maker
E)k
Edycja
W#dok
KJp
SJdtwarzarte
Pomoc
Kolekcje
Moje kotekcje
JJ Windows Mov
a 00.00
00:0001.33
00:00 02.67
0000:04.00
00.00:05.33
00.00
Gotowe
Rysunek 28.9. Jeeli kolekcja skada si ze zbioru klipw programu Movie Maker,
wwczas w rodkowym oknie wywietlana jest pierwsza klatka kadego z nich
Na rysunku 28.9 wida rwnie, e ostatnia ramka danego klipu oznaczona jest dalej na
osi czasu, ni wynika to z wielkoci przestrzeni zajmowanej przez miniaturowy obraz
klipu na ekranie. Dlatego przestrze midzy miniatur klipu a miejscem oznaczajcym
koniec odtwarzania jest zajmowana przez jego nazw (w tym przypadku Klip 4). Jak wida,
klip pokazywany w oknie podgldu jest zaznaczony (mona to zrobi klikajc go). Nad
klipem znajduj si informacje o minutach i sekundach upywajcych od pocztku filmu.
Z obu stron klipu znajduj si uchwyty cicia, przedstawione w postaci maych trjktw.
Przecigajc je, mona skrci materia filmowy klipu z kadej strony. Nie powoduje to
zniszczenia klipu oryginalnego, tylko wstawienie do filmu wybranego fragmentu tego
klipu. Dziki tej funkcji mona atwo korzysta z wielu rnych plikw rdowych,
wiedzc, e nie ulegaj one modyfikacji. Nie trzeba tworzy nowego pliku i poddawa
go edycji za kadym razem, gdy chcemy w swoim filmie wykorzysta tylko jego fragment.
Aby dokona cicia klipu, wystarczy klikn uchwyt i przecign go na nowe miejsce.
3iu3?ood aujOAuaid oSaf M A\odi[>l z iStup ofefBHfepazjd cfeujoo EUZOUI Bppzid j^ajg
OJEZS BU BUOZOEUZBZ 3izp3q E p s p z j d p p p EO^fnziioquiXs nsszD iso
jaid BIUEZJEMJPO D3iuo>[ pod DEiMBfod 5is aiuzoEZ XJOJ>[ 'uaj oj dipi ISOIQ
lfO)(3I05I 3ZJEZSqO M 5lS "BIMEfod 3JOJ5) 'p^5Z0 3IA\p BU XuO[3lZpod 3IUBJSOZ dl[)
EIUBZJBMjpO SBZOpod Z3IUMOJ ?iqOJZ OJ BUZOJ^ 'pilpoj 3IU303[Od CEjq^M d]\% nUSUI M I
njBizpod j>[und DI]C3J>|0 npfe[Spod airojo A\ 'd;p[ OXZOEUZBZ UISJEZ A Z 3 [ E N <///^ nuaui M 5 p d o
BUUI cEjqXM o>[iA Bqazjx Bp5pXzad Mopjund amEjEjsti >(Bf a i u q o p o d Eg3iq3zjd ndi[>i BIU
- s p i z p EjnpsDOJjj
MCdj|)| oiuezob;
Bp5pXzjd Xj5jund auojcsj^o faiucazoM E 'pso{EO M AUBZJBMJPO aizp5q di[>(
niuBjqX/v\ fof o j DpSpteud foyund Dsfao&fa Epdo ZSIUMOJ 5IS afnpfEiiz cfi/^y nuaiu ^
ndipj njuauiSBjj o>j]/Ci nuiji} op 3IU9IMEJSA\ aizp5q pcouu^zo qoXzsz/(Mod maj^ajg -ndi[>[
BiuBZJBMjpo SBZopod zsiUMOJ oiqojz 3pciM/(zoo oj EUZOJ^ vp$p6.2ud lyund t(MO3uoy
MDjsf) 3iuao3]od OBjqXM ///jy nuaui M t nsBzo n>[SBd EU j5]und XuBpta C)BU>(1|>( npB]Spod
3IU5JO M XZOJBJSXM '03IUO>( ogaf ?I[f3J5JO Xqy njU3Ul3BJJ og3UBUpXM >|3jfeZD0d 0>(Bf
BiiMip pazjd oS9UEjqX/v\ Bosfarui po o>nAj dij>i O3zjfaqo BUZOUI np^jgpod aiu>[0 M I H ^ M ^
pj po di])j nuaui M vphpzud jyund ^.Mo^ibiJod nwjsf] Eiuaoajod z pEjs/(zjo>[s i njuaui
-oui oSaiupaiModpo op OB^azood AZOJEJSXM ndij>i EIUEZJBMJPO SBzopod pijcaj^o zaj
BUZOUI njuauiSBjj oSauBup^M ^ajEZDOj ^ppfoud jyund ^Mo^}b2jod MV)S/~J Eiuao3[od
BOOUJOd BZ dlj)j nU3UI M og C)IZpj9IMJBZ I njU3UIEJ
DipeuuijiniAi Al C
665
Zapisywanie filmu
Po uoeniu klipw w danej kolejnoci, dodaniu efektw przejcia i narracji moesz
obejrze cay film w oknie podgldu. Jeeli cao jest zadowalajca, nadszed czas na
zamian projektu na film. Aby utworzy plik filmowy, w menu Plik wybierz polecenie
Zapisz film. Na rysunku 28.10 przedstawione zostao okno dialogowe Zapisz film, w ktrym
mona okreli kilka parametrw dotyczcych zapisywanego filmu.
Rodzaj systemu plikw na dysku twardym moe narzuca ograniczenie dotyczce
dostpnej przestrzeni na dysku twardym, ktr mona przeznaczy na zapis filmu
opracowywanego w programie Windows Movie Maker. W przypadku partycji
sformatowanych w systemie NTFS jedynym ograniczeniem dugoci tworzonych filmw
jest dostpna ilo wolnego miejsca na dysku. W systemie FAT32 ograniczenie to
wynosi 4 gigabajty. Taka ilo miejsca na dysku moe si wydawa wystarczajca,
ale w przypadku plikw audio i wideo nie mona w adnym razie powiedzie, e jest
jej bardzo duo! System FAT16 ogranicza rozmiar pliku do 2 gigabajtw.
Informacje o filmie umieszczane w pliku, takie jak tytu, autor i krtki opis, naley wpisa
w czci Wywietlane informacje okna dialogowego Zapisz film. Tytu podany w tym
miejscu nie jest nazw samego pliku z filmem. Poszczeglne pola zawieraj po prostu
informacje o waciwociach filmu.
666
Cz IV Multimedia
JSJ
r Jeko odtwarzania
Ustawienie:
Erofil:
Profil widea:
Rozmiar pliku:
136 0 KB
00:00:39 28.8 kb/s (modem)
Czas pobierania:
lytut:
[~
Autor:
Jan Kowalski
Dato;
2002-07-19
Klasyfikacja:
Opjs:
Anuluj
Rysunek 28.10. To okno dialogowe pozwala na zapisanie filmu oraz okrelenie jego jakoci
667
Film zapisany w pliku . WMV mona zawsze obejrze po wejciu do katalogu Moje wideo
(lub innego katalogu, w ktrym przechowywane s pliki z filmami) i podwjnym klikniciu jego nazwy. Uruchomi si wwczas program Windows Media Player 8, w ktrym
film ten mona bdzie obejrze.
Przed wysaniem filmu lub innego duego pliku poczt elektroniczn naley upewni
j ? e jego odbiorca posiada poczenie o odpowiedniej szerokoci pasma i e jego
Aby wysa film, wystarczy w menu Plik wskaza polecenie Wylij film i wybra jedn
z opcji: Poczta e-mail lub Serwer sieci Web. Kady, kto otrzyma plik z filmem, bdzie
go mg odtworzy w programie Windows Media Player 8. Jeeli film ma si znale
na stronie WWW, trzeba wczeniej podda edycji jej kod HTML i umieci w nim cze
do pliku z filmem.
Jak wida na rysunku 28.11, wybrany jest napd CD-R/RW, a po prawej stronie okna
programu znajduje si informacja o plikach gotowych do zapisania na dysku CD. Aby
rozpocz proces nagrywania, naley na pasku narzdziowym nacisn przycisk Foldery.
Lewa strona ekranu ulegnie zmianie i zawiera bdzie list zada, ktre mona w danej
chwili wykona. Wystarczy teraz wybra polecenie Zapisz te pliki na dysku CD. Widok
ten przedstawiony jest na rysunku 28.12.
Uruchomi si wwczas Kreator zapisywania na dysku CD, ktry poprosi o podanie nazwy pyty. Mona zaakceptowa nazw proponowan przez kreatora lub wpisa swoj.
668
Cz IV Multimedia
li'
Edycja
widok
Q Wstecz "
; -
jjLblone
*f \
tjarz^dzia
Wyszukaj ;
Pomot
-Isl*
Fctery j (T
jj C3 Przejd
4*es J.H:\
Foldery
\
i
i
|
Mj pierwszy
fflm.WMV
ji;":O*i> i;,
W r .-.;."
Obiektw: l
Edycja
^Wstecz
wjctak
ujublone
Jejx
tlarzcWa
-.'yszukaj
Pomot
Foldery I [ T ] -
^}Si
&*es|j,H:\
/iiiMsywdtik1 II<I dysku CD
.!..,.
< , ><
Zadania pikw 1 folderw *
'
r,
i f <
MJ komputer
Moje dokumenty
Dokumenty udostpnione
Moje miejsca sieciowe
*
-
Obiektw: 1
Przejd
669
Rozdzia 29.
Program Windows
Media Player 8
W tym rozdziale:
Przegld najwaniejszych funkcji programu Windows Media Player 8
Krtkie omwienie interfejsu
Okno Teraz odtwarzane
Przewodnik multimedialny
Kopiowanie z dysku CD
Biblioteka multimediw
Tuner radiowy
Nagrywanie muzyki
Karnacje
Opcje programu
Od czasu ukazania si Windows Media Player 7.1 Microsoft dokona w programie duo
zmian. Wida je w wersji 8 zmienionej, poprawionej i rozbudowanej. Stanowi ona
w przewaajcej czci znaczny krok naprzd w stosunku do wersji 7.1.
Pocztki programu Windows Media Player byy raczej skromne. Poprzednio nazywany
Odtwarzaczem multimedialnym potrafi niewiele w porwnaniu do rozbudowanych programw QuickTime firmy Apple i RealPlayer firmy RealNetworks. Mniej wicej w tym czasie
rozpocza si dyskusja na temat zdefiniowania nowego formatu zapisu dwiku.
Po pewnym czasie uytkownicy Internetu spopularyzowali format MP3 (stanowicy
warstw audio standardu MPEG II). W tym samym okresie radiostacje zaczynay nadawa
audycje w Internecie dla swoich wiernych suchaczy. Firma RealNetworks ju od jakiego
czasu popularyzowaa technologi wideo wrd uytkownikw Internetu, a firma Apple
przymierzaa si do uruchomienia serwera strumieni multimedialnych dla nowego systemu
operacyjnego Mac OS X Server. By rok 1997.
672
Cz IV Multimedia
W tym czasie Microsoft usilnie prbowa dogoni innych producentw modyfikujc swj
odtwarzacz multimedialny w taki sposb, aby zbliy si pod wzgldem moliwoci do
programu RealPlayer. Odtwarzacz CD suy natomiast tylko do suchania pyt CD. Istniao
jeszcze wiele dodatkowych moduw obsugujcych inne formaty dwiku, ktre oferowa Microsoft. Mona te byo pobiera z Internetu krciutkie klipy wideo w postaci
plikw .avi.
W kocu odtwarzacz multimedialny, odtwarzacz CD i wszystkie pozostae programy
zostay poczone w jeden program Windows Media Player.
W tym rozdziale znajduje si dokadny opis programu Windows Media Player 8. Zawiera
on informacje na temat kopiowania muzyki z pyt kompaktowych, odtwarzania plikw
audio i wideo oraz odtwarzania pyt CD.
673
674
Cz IV Multimedia
Jest to zabronione, poniewa w ten sposb powstaje nowa kopia pyty, a jej orygina
cay czas znajduje si w naszym posiadaniu. Kopia ta nie zostaa kupiona, a orygina
nie zosta wypoyczony. To wanie taka sytuacja zaistniaa w przypadku witryny Napster.
Jej waciciele przegrali, poniewa nie potrafili udowodni, e uytkownicy korzystajcy
z usug tej witryny wycznie wymieniali ze sob pliki .mp3.
Wymiana polega na tym, e otrzymujemy co w zamian za co innego. W przypadku
Napstera mona byo otrzyma co i tak naprawd nie trzeba byo dawa niczego
w zamian. Czy to oznacza, e nie da si legalnie skopiowa pyty CD? Odpowied na
to pytanie nie jest tak oczywista. Wikszo producentw pyt stosuje ograniczenia
techniczne majce na celu zapewnienie ochrony przed pirackim kopiowaniem pyt.
Np. niektre pyty mona odsuchiwa tylko na zwykych odtwarzaczach CD, nie da si
natomiast ich odtworzy w napdach CD-ROM. Prawdopodobnie jednak i ta przeszkoda
zostanie w krtkim czasie usunita.
675
Windows Media Player 8 posiada wiele funkcji, dlatego zostay one podzielone na kilka
grup, dostpnych po naciniciu przyciskw po lewej stronie okna programu uruchomionego w trybie penym. Oto one:
Teraz odtwarzane znajduj si tu informacje o rodzaju aktualnie odtwarzanego
pliku, regulatory odtwarzania, korektor, efekty SRS WOW, aktywne listy
odtwarzania i wizualizacje.
Przewodnik multimedialny w tym miejscu wywietlana jest zawarto witryny
internetowej Windows Media (www.windowsmedia.com). Witryna ta gwarantuje
dostp do swoich zasobw zintegrowanych z programem Media Player.
Kopiuj z dysku CD w widoku tym wywietlane s przyciski umoliwiajce
kopiowanie danych multimedialnych z pyt CD.
Biblioteka multimediw jest to centrum zarzdzania plikami audio i wideo
oraz innymi danymi znajdujcymi si w bibliotece multimediw. Pliki te s
uszeregowane wedug rnych kategorii wykonawcw, albumw, gatunkw
muzyki lub nazw utworw.
Tuner radiowy umoliwia zarzdzanie wybranymi rozgoniami radiowymi,
ktre nadaj swoje programy przez Internet. Mona czy poszczeglne stacje
w zestawy i zarzdza nimi w grupach.
Kopiuj na w tym miejscu znajduj si przyciski oraz informacje zwizane
z kopiowaniem cyfrowych plikw multimedialnych na pyty CD lub urzdzenia
przenone. Nale do nich przenone odtwarzacze multimedialne i urzdzenia
Pocket PC.
Wybr karnacji tutaj mona wybra jedn z dostpnych karnacji lub kompozycji
wizualnych dla programu Windows Media Player.
Podczas odtwarzania dowolnego pliku multimedialnego mona przecza si midzy poszczeglnymi grupami funkcji, co nie powoduje przerwy w odtwarzaniu. Taka sytuacja
moe jednak zdarzy si w przypadku starszych komputerw, ktrych parametry speniaj
zaledwie minimalne wymagania potrzebne do instalacji systemu.
Czym s strumienie?
Internet by kiedy miejscem, w ktrym mona byo przeczyta interesujce informacje
na dany temat. Tak byo a do roku 1994, kiedy to czowiek o nazwisku Rob Glaser
z firmy RealNetworks Inc. zaoy firm, ktra wprowadzia do Intemetu technologi
strumieni audio i wideo. Obecnie w Internecie dostpnych jest wiele nonikw strumieni
audio i wideo. Trzy najpopularniejsze to QuickTime firmy Apple Computer Inc., RealMedia
firmy RealNetworks Inc. oraz Windows Media firmy Microsoft. Czym jednak s strumienie?
Na dysku twardym przecitnego komputera mona bardzo szybko przemieszcza
i kopiowa pliki. Podobnie jest z kopiowaniem danych z pyty CD woonej do napdu
CD-ROM na przykad o prdkoci 52x, oznaczajcej transfer informacji rzdu 2 MB/s.
Takie prdkoci s a nadto wystarczajce do odtwarzania plikw wideo wysokiej jakoci
obrazu z ptyt CD i DVD. Napdy DVD wraz z zainstalowanym dekoderem sprztowym
lub programowym s w stanie w czasie rzeczywistym dostarczy na monitor obraz
wysokiej rozdzielczoci, a do gonikw dwik o jakoci surround stereo.
Dua prdko przesyania danych w obrbie wasnego komputera oznacza, e mona
odtworzy plik multimedialny niemal natychmiast po otwarciu. W zwizku ze znacznie
676
Cz IV Multimedia
mniejsz szybkoci przesyania danych w przypadku pocze internetowych nawet
poprzez sie DSL lub kablow przed odtworzeniem danego pliku poszczeglne porcje
danych s pobierane odpowiednio wczeniej i przechowywane w tymczasowym buforze
pamici. Innymi sowy, bufor zapewnia cigo odtwarzania pobieranego strumienia
danych.
Tak jak wikszo rzeczy zwizanych z Internetem, szybko buforowania danych w duym
stopniu zaley od jakoci poczenia internetowego i stopnia przecienia serwera,
z ktrego s one pobierane. Inaczej mwic, musi by zachowana cigo przesyanego
strumienia, ktra zapewnia prawidowe odtwarzanie plikw. Jeeli strona WWW oferujca
film, ktry chcielibymy obejrze, jest w danym momencie odwiedzana przez zbyt wiele
osb, wwczas trzeba do dugo czeka na jego odtworzenie. Moe si te okaza,
e w ogle nie da si pobra i odtworzy tego pliku.
Otwieranie plikw
Otwieranie plikw w programie Windows Media Player przebiega podobnie jak w kadej
innej aplikacji. Najczciej wyglda to tak:
1. Najpierw naley w menu Plik wybra polecenie Otwrz.
2. Nastpnym krokiem jest przejcie do katalogu zawierajcego szukane pliki
multimedialne. W systemie Windows XP jest to prawdopodobnie katalog Moja
muzyka, ale mona oczywicie trzyma pliki w innej lokalizacji.
677
Wizualizacja
Wizualizacja to funkcja programu Windows Media Player 8, ktra podczas odtwarzania
plikw dwikowych powoduje wywietlanie na ekranie bry geometrycznych i kolorowych
plam, poruszajcych si w rytm muzyki. Powszechnie znanym przykadem wizualizacji
jest wskanik natenia dwiku (to te zielone, te i jasnoczerwone supki poruszajce
si w gr i w d) we wzmacniaczu zestawu stereo. Wizualizacje w programie Media
Player 8 (rysunek 29.3) mog by o wiele bardziej skomplikowane i nie tak zrozumiae,
jak wizualizacje starego typu.
678
Cz IV Multimedia
<* Windows Media Player
I i i i Wszystkie audio
David Byrne
"HghmayElu
Dziewita symfonia Beeth..
MtenWhoOidNotWant..
[j #fc Oomyilny
^ ^ ^ ^ ^ ^ H E T
679
Funkcje zaawansowane
Niektre funkcje nie s dostpne w zwykym menu, lecz w menu kontekstowym, wywoywanym naciniciem prawego przycisku myszy po wskazaniu kursorem danego elementu
programu Windows Media Player.
Kliknicie prawym przyciskiem myszy w oknie wizualizacji wywietla list
pozostaych wizualizacji do wyboru.
Kliknicie w ten sam sposb w oknie korektora powoduje wywietlenie listy
regulatorw i paneli informacyjnych, midzy ktrymi mona si dowolnie
przecza.
Ta sama czynno w wykonana na elemencie z listy odtwarzania spowoduje
pojawienie si spisu funkcji, ktre umoliwiaj wykonanie na nim jednej z kilku
operacji, na przykad zmian jego nazwy.
Oto kilka kocowych uwag:
Po klikniciu logo Windows Media Player w lewym dolnym rogu okna programu
dziaajcego w trybie penym uruchomi si przewodnik wyjaniajcy krok po
kroku dziaanie programu. Komputer musi by jednak poczony z Internetem.
Warto spdzi troch czasu i obejrze wszystkie karnacje oraz pamita, e
kliknicie prawym przyciskiem myszy dowolnego obiektu w oknie programu
powinno wywoa menu kontekstowe z dostpn opcj Przecz do trybu penego.
680
Cz IV Multimedia
Player lub klikn przycisk Start, wybra polecenie Uruchom, wpisa dvdp!ay i nacisn
klawisz Enter lub przycisk OK. Nastpi wwczas prba uruchomienia dysku DVD. Jeeli
nie jest zainstalowany dekoder sprztowy lub programowy, pojawi si okno z komunikatem
o bdzie, przedstawione na rysunku 29.4.
Rysunek 29.4.
Me, nie ma DVD!
t i
_\
J \
J
Jedynym rozwizaniem w takiej sytuacji jest zakup dekodera od niezalenego producenta. Oznacza to kolejny wydatek. Niestety, nie powinno tak by, ale jest i trzeba si z tym
pogodzi. Najlepszym programem dla napdw DVD jest PowerDVD firmy CyberLink
(www.gocyberlink.com), ktry posiada bardzo dobre funkcje odtwarzania i zapewnia
doskona reprodukcj kolorw.
Przewodnik multimedialny
Mimo i przewodnik ten (rysunek 29.5) niewiele rni si od zwykej strony WWW
wywietlanej w programie Windows Media Player, jest on codziennie aktualizowany
i zawsze mona znale w nim co interesujcego. W wikszoci przypadkw kliknicie
wybranego elementu powoduje uruchomienie programu Internet Explorer i wywietlenie
w nim odpowiedniej strony WWW. Podobnie dzieje si z wybranymi tam utworami, ktre
chcemy przesucha ich odtwarzanie rozpocznie si na stronie WWW, a nie w programie Windows Media Player 8. Istnieje jednak jedna opcja dotyczca przewodnika
multimedialnego. Aby okreli jej ustawienie, wykonaj nastpujce czynnoci:
1. W menu Narzdzia wybierz polecenie Opcje.
2. Przejd na zakadk Odtwarzacz3. W czci Ustawienia odtwarzacza wcz lub wycz opcj Uruchom odtwarzacz
w Przewodniku multimedialnym.
Kopiowanie z dysku CD
Program Windows Media Player domylnie przeksztaca dwik w formacie CD Audio
na pliki formatu Windows Media o rozszerzeniu .wma. Nieformalne testy wykazuj, e
plik .wma utworzony przy transferze 64 kilobitw na sekund (64 kb/s) jakoci dorwnuje plikowi .mp3 przy transferze 128 kb/s. Np. objto plikw .mp3 wygenerowanych
podczas kopiowania na dysk twardy przecitnej pyty CD wynosi okoo 60 MB, podczas
gdy ich odpowiedniki .wma zajm na dysku okoo 30 MB przestrzeni, mimo i Microsoft twierdzi, e jest to 28 MB. Mimo to jako dwiku zapisanego w plikach .wma
jest wystarczajco dobra.
uem
Odtwrz
Narzdzia
681
Pomot
MUSICSTEPS.COf
'WindowsMedia.com: iuiovies
click ani
DRAGON
U Myer; t a i k j
ttr agorn and th Fellowship tturn for p t r t
> of the Pirtgs trilogy. Prwiew It now
k | 300k
5 k
'00k
3 0 C k
682
Cz IV Multimedia
i 16 bitw, ale dwik 24-bitowy staje si coraz popularniejszy. Muzyka jest
bardziej skomplikowana od zwykej mowy, dlatego do jej wiernego odtworzenia
potrzebny jest wysoki zakres czstotliwoci. Z tego wzgldu do zapisu muzyki
uywa si wyszych wartoci tego parametru.
Szybko transmisji bitw wielko ta informuje o tempie, w jakim nastpuje
dekompresja dwiku z zakodowanego pliku audio i mierzona jest w kilobitach
na sekund (kb/s). Im wicej kilobitw mona przesa i rozkodowa w cigu
sekundy, tym wiksz rozdzielczo" uzyskuje odtwarzany dwik.
Termin kodekto skrt utworzony ze sw kompresja" i dekompresja". W rzeczywistoci
uytkownicy widz przede wszystkim efekt dekompresji.
Na zakoczenie przeanalizujemy zwyky plik audio w formacie MP3. Format ten jest
uywany przede wszystkim do zapisu muzyki, dlatego obejmuje on duy zakres czstotliwoci. Dwiki, ktre nie mog by usyszane przez czowieka, nie s jednak kodowane.
Dziki wyeliminowaniu z zapisu dwikw z zakresu czstotliwoci wykraczajcych poza
granic syszalnoci u czowieka mona zredukowa rozmiar generowanych plikw.
W efekcie parametry pliku .mp3 utworzonego na podstawie trzyipminutowej cieki
dwikowej z pyty kompaktowej s nastpujce:
Czstotliwo prbkowania: 44,1 kHz.
Bitw: 16.
Szybko transmisji bitw: 176,4 kb/s.
Rozmiar: 4,6 MB.
Wikszo uytkownikw tworzy pliki .mp3 z transferem bitw o szybkoci rzdu od
128 kb/s do 256 kb/s. Cyfrowa tama dwikowa (ang. Digital Audio Tape DAT) charakteryzuje si transferem rzdu 192 kb/s, wyszym ni w standardzie CD Audio. Wiksza
szybko transmisji bitw rekompensuje inne ograniczenia formatu DAT. Rnic jakoci
dwiku zapisanego w obu formatach byoby jednak w stanie wychwyci niewiele osb.
Prbkowanie w formacie Windows Media przeprowadzane jest w zupenie inny sposb.
Formua uywana przez Microsoft jest objta tajemnic handlow. Jako dwiku generowanego w postaci plikw .wma jest bardzo wysoka, mimo mniejszej szybkoci transmisji
bitw. Przykadowo, jako dwiku zapisanego w pliku .wma o kompresji (dekompresji)
rzdu 64 kb/s odpowiada mniej wicej jakoci dwiku zapisanego w pliku .mp3 o kompresji (dekompresji) rzdu 128 kb/s, jeeli oczywicie pozostae parametry s takie same.
Biblioteka mulimediw
W przeciwiestwie do wszystkich prostych odtwarzaczy multimedialnych, program Media
Player umoliwia przechowywanie plikw i zarzdzanie nimi. Biblioteka multimediw
(rysunek 29.6) zawiera szczegowe informacje o pytach CD, wcznie z okadk, a czasem
nawet z tekstami piosenek. Informacje te s zorganizowane w folderach. Po woeniu
683
pyty CD do napdu CD-ROM lub przejrzeniu przez program Media Player katalogw
w poszukiwaniu plikw multimedialnych informacje o ich zawartoci i pooeniu s
natychmiast umieszczane w duej bazie danych.
' Windowi Media Player
PHt
^idok
Qdtwrz
Narzdzia
Pomoc,
.
wazama
|
B-WITCHED
#Wyukai | # .:
@ 0ods
Tytu
TO V O U I BELONii
RC4.LERCOASTER
REV IT UP
OH MR POSTMAN
NEVER G M N G UP
UKE THE ROS
LETPS 50 (THE B-WITCI
FPEAk OUT
CE5T LA VIE
CA5TLES IN THE AIR
, WE FOUR GIRLS
Wykonawca
AJbum
B-WITCHED
B-WITCHED
B-WITCHED
B-WITCHED
B-WITCHED
B-WITCHED
B-WITCHED
B-WITCHED
B-WITCHED
B-WITCHED
B-WITCHED
B-WITCHED
B-WITCHED
B-WITCHED
B-WITCHED
B-WITCHED
B-WITCHED
B-WITCHED
*
Kompozytor
v ij
Gatunek
Dtugoi
RO
684
Cz IV Multimedia
685
686
Cz IV Multimedia
Powysze czynnoci naley wykonywa dopty, dopki na licie odtwarzania nie zostan
umieszczone wszystkie dane utwory. Aby zmieni kolejno utworw na licie, mona
przecign je mysz w odpowiednie miejsce lub uy do tego celu przyciskw Przenosi
utwory w gr listy odtwarzania i Przenosi utwory w d listy odtwarzania znajdujcych
si tu nad obszarem listy.
Tuner radiowy
Radio internetowe zaczo zdobywa popularno w poowie lat dziewidziesitych.
Dzi dosownie tysice radiostacji, zarwno tradycyjnych, jak i wycznie internetowych,
dociera ze swoim programem dalej ni kiedykolwiek. Program Media Player umoliwia
dostp do serwerw rozgoni radiowych poprzez specjaln i regularnie aktualizowan
stron WWW (rysunek 29.7), przypominajc z wygldu przewodnik multimedialny.
Umoliwia ona zapamitywanie i wyszukiwanie aktualnie dziaajcych radiostacji. Strona
ta nosi nazw tunera radiowego.
i . !QJ!X
'/WindowsMedia.com
yrmuno stacje
3WK UndergroundradtG
' Billboard Radio
| S> Mouse ar" Bfues Digital Radio (S6k)
" Jazz FM 102,2 FM
k
' MSNBC
1
Country
New Age
' Jazz j Blues
Rock
alternatywny
Urban i Hip
Hop
Rock
Klasyka rocka
> Wiadomoci
Redaktor
poli
Todays Hits
eet, Faboloi.
* Dodaj do
Biilboard Padio: Hot 10
687
przez Microsoft, natomiast listy Moje stacje i Niedawno odtwarzane stacje s zwinite.
Kliknicie nazwy stacji (na przykad Billboard Radio lub NPR National Public Radio)
powoduje wywietlenie bardziej szczegowych informacji. Ponowne kliknicie jej nazwy
powoduje powrt do poprzedniego widoku. W przypadku kadej ze stacji dostpne s
nastpujce cza:
Dodaj do Moich stacji dodaje radiostacj do listy Moje stacje.
Odwied witryn sieci Web otwiera okno przegldarki Internet Explorer
i wywietla w nim stron WWW danej radiostacji.
Odtwarzaj rozpoczyna transmisj audycji przez Internet i w wikszoci
przypadkw przechodzi na stron WWW, ktr mona wywoa take za
pomoc cza Odwied witryn sieci Web.
Odwied witryn odtwarzania stanowi alternatyw dla cza Odtwarzaj
i informuje o tym, e suchanie programu stacji wymaga przejcia na jej stron
WWW.
Operacja zwijania i rozwijania listy funkcjonuje w ten sam sposb we wszystkich trzech
obszarach w lewej czci okna tunera. Np. aby zobaczy zawarto listy Moje stacje,
wystarczy raz klikn jej nazw.
Nagrywanie muzyki
Now cech programu Windows Media Player w wersji 8 jest moliwo zapisywania
plikw na pytach CD. Sam system Windows XP rwnie posiada wbudowany mechanizm zapisu na pytach CD. Aplikacja Media Player cigle pozwala na konwertowanie
i kopiowanie plikw do przenonych cyfrowych urzdze multimedialnych i osobistych
asystentw cyfrowych, ale dodanie funkcji wypalania pyt CD (rysunek 29.8) naprawd
zwikszyo moliwo przenoszenia danych multimedialnych.
Transkodowanie termin uywany przez Microsoft, oznaczajcy przeksztacanie jednego
formatu multimedialnego na inny (na przykad MP3 na WMA) z jednoczesnym
zmniejszeniem poziomu jakoci (na przykad ze 128 kb/s do 32 kb/s), majcym na
celu redukcj wielkoci pliku.
Istniej trzy sposoby skopiowania plikw multimedialnych na pyt CD lub urzdzenie
przenone: pyta kompaktowa, cyfrowy plik multimedialny i lista odtwarzania. Procedura
kopiowania jest taka sama we wszystkich trzech przypadkach i zostaa przedstawiona
poniej. Zaoono w niej, e wszystkie cyfrowe pliki multimedialne zostay wczeniej
dodane do biblioteki multimediw. Aby przygotowa list plikw multimedialnych
przeznaczonych do skopiowania na dysk CD lub do urzdzenia przenonego, naley:
1. Woy do napdu pyt CD lub utworzy list odtwarzania.
2. Nacisn przycisk Kopiuj na. Okno programu zostanie wwczas podzielone na
dwie czci. W lewej wywietlona jest lista plikw rdowych, w prawej natomiast
ich docelowa lokalizacja.
688
Cz IV Multimedia
** Windows Media Player
W**-
2*"*!
Uarzcfcla
Pomoc
'B WITCHED" do
dyskw CD ( H . f
J S ) a dyskw CD (H:)
Dugo
Rozmtar
II Tytu
Rozmiar
i r . - >
Wndows
689
Karnacje
Najprociej mwic, karnacje to graficzne wersje interfejsu, wczane po przejciu do trybu
karnacji. Dziki karnacjom program moe wyglda jak twarz, wski pasek, lepka substancja (rysunek 29.9) i wiele innych rzeczy, w zalenoci od fantazji autora karnacji.
Okno Wybr karnacji podzielone jest na dwie czci. W lewej znajduje si lista wszystkich
zainstalowanych karnacji, w prawej natomiast podgld karnacji, ktra jest w danej
chwili zaznaczona. W przypadku karnacji dostpne s trzy operacje:
1. Zastosuj karnacjjeeli dana karnacja podoba Ci si, nacinicie tego przycisku
powoduje jej wczenie. Aby obejrze karnacj, kliknij jej nazw.
2. Wicej karnacji uycie tego przycisku przeniesie Ci na oficjalne strony WWW
z karnacjami dla programu Windows Media Player. Aby zobaczy wicej karnacji,
przejd na stron WinCustomize (www.wincustomize.com) i kliknij cze
WinMedia. Liczbaznajdujca si obok cza, informuje o iloci dostpnych
karnacji w archiwum.
3. X (Usu) usuwa wybran karnacj z listy.
Karnacje pobrane z witryny Windows Media zostan automatycznie zainstalowane w programie Media Player. Karnacje skopiowane ze strony WinCustomize s zapisane w postaci
plikw .zip, dlatego trzeba je rozpakowa i zainstalowa rcznie. Pliki karnacji znajduj
si w katalogu C:\Program Files\Windows Media Player\Skins.
690
Cz IV Multimedia
'> Windows Media Player
Opcje programu
Okno dialogowe Opcje to serce programu Media Player. Umoliwia ono dopasowanie sposobu jego dziaania do wasnych potrzeb. W tym miejscu omwione zostan poszczeglne
zakadki programu. Pierwsz z nich jest zakadka Odtwarzacz.
Zakadka Odtwarzacz
Zakadka Odtwarzacz podzielona jest na trzy sekcje (rysunek 29.10), ktre zostay niej
omwione.
Aktualizacje automatyczne
Opcje znajdujce si w sekcji Aktualizacje automatyczne pozwalaj okreli, jak czsto
program Media Player ma sprawdza, czy pojawia si jego nowa wersja. Dostpne opcje
to Raz dziennie, Raz na tydzie i Raz na miesic. Zaznaczenie opcji Pobierz kodery-dekodery
automatycznie umoliwia pobieranie z Internetu dodatkowych moduw, dziki ktrym
mona odtwarza pliki w formatach jeszcze przez program nieobsugiwanych.
Ustawienia internetowe
W tej sekcji dostpne s dwie opcje:
691
Rysunek 29.10.
Zakadka Odtwarzacz
okna dialogowego Opcje
Aklualizacp automatyczne
Sprawd, czy sa aktualizacje:
O Raz dworne
ISlSiSSrS
O Raz na miesic
o tego odtwarzacza
Ustawienia odtwarzacza
Sekcja Ustawienia odtwarzacza udostpnia nastpujce opcje:
Uruchom odtwarzacz w Przewodniku multimedialnym wcza automatyczne
wczytywanie zawartoci przewodnika multimedialnego po kadym uruchomieniu
programu.
W trybie karnacji wywietl zawsze na wierzchu wywietla okno programu
znajdujcego si w trybie karnacji ponad wszystkimi oknami Windows, dziki
czemu jest ono zawsze widoczne.
W trybie karnacji wywietl okno zakotwiczone wywietla okno zakotwiczone
(mae okno pooone w prawej dolnej czci ekranu), gdy program przechodzi
w tryb karnacji.
Zezwalaj na wygaszanie ekranu podczas odtwarzania okrela czy podczas
odtwarzania pliku wygaszacz ekranu ma by wywietlony, jeeli zosta
skonfigurowany w oknie dialogowym Waciwoci: Ekran.
Dodaj odtwarzane pliki do Biblioteki multimediw automatycznie dodaje
odtwarzane pliki multimedialne do biblioteki multimediw
Uwzgldnij elementy z nonikw wymiennych wcza dodawanie do biblioteki
plikw multimedialnych przechowywanych na nonikach wymiennych, takich
jak CD-ROM, Zip lub DVD. Opcja ta jest dostpna tylko przy wczonej opcji
Dodaj odtwarzane pliki do Biblioteki multimediw.
692
Cz IV Multimedia
Btfoteka mufcmedtw
V/izuafaacje_ ;' Typypicw \
Sie
Odtwarzacz
KPM utwr muzyczny
: Urzajdzenia [ Wydajnoi
iZm""
Ustawienia kopiowania
Eormatpiku:
Iflloimacie o MP3J
H
y
Najlepsi
iako
Ustawienia kopiowania
Program Media Player kopiuje dwik na dysk twardy zgodnie z ustawieniami w sekcji
Ustawienia kopiowania. Domyln wartoci uywan przez program Media Player na
okrelenie rozmiaru tworzonego pliku jest jako muzyki nazywana przez Microsoft
jakoci CD, odpowiadajca kompresji rzdu 64 kb/s. Jeli chodzi o opcj Chro zawarto, to lepiej zostaw j niezaznaczon, zwaszcza jeeli posiadasz kilka urzdze lub
natkniesz si na jakiekolwiek problemy ze zgodnoci podczas odtwarzania.
693
Program Media Player nie posiada wbudowanej funkcji kodowania w formacie MP3
muzyki ze zwykych pyt kompaktowych. Zamiast niej Microsoft udostpni architektur
pug andplay (podcz i pracuj), ktra umoliwia niezalenym producentom tworzenie
dodatkowych moduw z funkcj kodowania w formacie MP3 i odtwarzanie pyt DVD
w systemie Windows XP. Oto pierwsze trzy firmy, ktre udostpniy swoje produkty
tego typu:
InterVideo http://www.intervideo.com/jsp/Press.jsp?mode=xpmusic.
Ravisent http://www.ravisentdirect.com/dv/dvdxp.html.
Cyberlink http://www.gocyberlink.com/english/products/powerdvd/
winxp_plugin.asp.
Firma Cyberlink oferuje niezaleny koder MP3 o nazwie MP3 PowerEncoder za 9 dolarw
i 95 centw, odtwarzacz DVD za 14 dolarw i 95 centw oraz oba produkty naraz w cenie
19 dolarw i 95 centw. Ceny produktw firmy Ravisent s takie same, natomiast firma
InterYideo umoliwia darmowe pobranie swoich produktw w wersji ograniczonej.
Zakadka Urzdzenia
Na tej zakadce (rysunek 29.12) znajduje si lista wszystkich urzdze podczonych do
komputera, ktre s obsugiwane przez program Media Player. Urzdzenia te s zazwyczaj
automatycznie wykrywane. Mog to by urzdzenia suce wycznie do odczytywania
plikw lub urzdzenia, na ktrych pliki te mona nagrywa. Generalnie rzecz biorc,
napdy CD-ROM i DVD s dodawane do tej listy. Przenone odtwarzacze multimedialne
i urzdzenia typu Pocket PC rwnie s rozpoznawane, poniewa potrafi odtwarza albo
pliki .mp3, albo .wma, albo oba rodzaje.
Rysunek 29.12.
Zakadka Urzdzenia
okna dialogowego Opcje
Bfcfotekamukimediw
Odtwarzacz
Urzdzenia
. ^ S t a c j a dyikwCDIH.)
Codaj...
J |
Qd*w...
| [ Waciwo.., J
Sie
Wydajno
694
Cz IV Multimedia
Dodaj wywietla list urzdze zgodnych na stronie internetowej Windows
Media. Nie s dostpne adne opcje. W rzeczywistoci uruchomiony zostaje
tylko program Internet Explorer.
Odwie ponownie wczytuje list urzdze podczonych do komputera
i sprawdza, czy nie zostay zainstalowane nowe. Przycisku tego mona uy na
przykad po podczeniu nowego sprztu do portu USB.
Waciwoci otwiera okno dialogowe z waciwociami wybranego urzdzenia.
W przypadku napdw CD-ROM mona wybra rodzaj odtwarzania i kopiowania.
Moe ono by cyfrowe lub analogowe. Jeeli wybrane zostaje odtwarzanie
i kopiowanie cyfrowe, mona wwczas dodatkowo wczy korekcj bdw.
Jeeli s to waciwoci przenonego odtwarzacza cyfrowego, to moliwe jest
ustawienie poziomu kodowania plikw kopiowanych do tego urzdzenia. Im
mniejsze pliki, tym wicej (kosztem jakoci) zmieci si ich w pamici odtwarzacza.
Zakadka Wydajno
Na tej zakadce (rysunek 29.13) znajduj si opcje kontroli przepywu lokalnych i odlegych strumieni danych.
Rysunek 29.13.
Zakadka Wydajno
okna dialogowego Opcje
Bbioteka mdtimediw
Wizuaizacje j
Typy plikw
Odtwaizacz ; Kcpiu) utwf muzyczny i Urzdzenia i
ISfl!
Sie
Wydajno
Szybko" poczenia
O t t ^ Y i szybko poczenia (zalecane)
I Da/kabel (384 kb/s)
Buforowanie sieciowe
U y j domytiacjo buforowania (zalecana)
O euforia
I sekund
Pt zyspieaanie wideo
Brak
Pene przyspieszanie wideo (zalecane).
Zaawansowane |
Szybko poczenia
W sekcji Szybko poczenia znajduj si dwie opcje umoliwiajce okrelenie szybkoci poczenia. Dziki temu program Media Player potrafi ustali, ktre pliki multimedialne bdzie w stanie pobra, zwaszcza w przypadku strumieniowego przesyania
danych. Wybr szybkoci poczenia moesz pozostawi programowi albo zrobi to sam.
Jeeli wiesz, jaka szybko charakteryzuje poczenie internetowe, powiniene j poda
sam. W przeciwnym przypadku lepiej nie zmienia ustawienia tej opcji.
695
Buforowanie sieciowe
Ustawienia w tej sekcji zakadki Wydajno zale oczywicie od szybkoci posiadanego
poczenia z Internetem. Pomagaj one okreli ilo danych multimedialnych, ktra musi
by pobierana z Internetu przed rozpoczciem odtwarzania. Standardowo zaznaczona
jest opcja Uyj domylnego buforowania (zalecane). Ustawienie to dobrze funkcjonuje
w przypadku szybkich pocze szerokopasmowych (kablowych lub DSL), ale moe
spowodowa przerwy w odtwarzaniu, jeeli poczenie internetowe jest wolniejsze.
Maksymalna wielko bufora to 60 sekund, ktra dla wolnych pocze jest o wiele lepsza
ni wielko od 5 do 15 sekund domylnie ustanawiana przez program.
Przyspieszanie wideo
Microsoft dawno temu odkry, e niektre problemy z odtwarzaniem mog zosta rozwizane dziki redukcji obcienia niektrych typw kart graficznych. Bdy i wskie
garda" mog pojawi si podczas przesyania obrazu wideo z komputera do karty graficznej, dlatego w systemie operacyjnym dodano specjalny suwak kontrolny. Mimo i tego
rodzaju problemy zdarzaj si rzadko, Microsoft cigle o nich pamita i umieci ten
suwak nawet w programie Media Player.
Jeeli pomimo usunicia wszystkich potencjalnych przyczyn problemy z odtwarzaniem
nie znikny, naley przesun suwak na rodek i ponownie uruchomi komputer. Jeeli
problem nie znikn, trzeba przesun suwak cakiem na lewo i ponownie zrestartowa
system. Bez wzgldu na to, czy powysze zmiany przynios rozwizanie problemu,
naley dowiedzie si, kto jest producentem karty graficznej i zainstalowa jej najnowsze
sterowniki.
Nie ma potrzeby ponownego uruchamiania komputera po zmianie przypieszenia wideo,
ale lepiej jest rozpocz prac na czysto".
Nacinicie przycisku Zaawansowane otwiera okno dialogowe Ustawienia przyspieszania
wideo. Wikszoci tych ustawie praktycznie nigdy si nie zmienia. Suwak Cyfrowe wideo
uywany jest wtedy, gdy zachodzi potrzeba dopasowania rozmiaru okna z obrazem wideo
odtwarzanym na wolniejszych komputerach. Pozostawienie go w pozycji proponowanej
przez program nie bdzie stanowi ograniczenia dla szybkich komputerw. Pozostae
opcje s przydatne dla uytkownikw posiadajcych zaawansowane karty graficzne lub
inny niestandardowy sprzt.
696
Cz IV Multimedia
Rysunek 29.14.
Zakadka
Biblioteka multimediw
okna dialogowego Opcje
Odtwarza?
Kopiuj utwf muzyczny [
Bfcceka mubnediw ; Woijafcacie
&jd
MH
Urzdzenia !
Typy p*w
Wydajno
j
lii
Zakadka Wizualizacje
Zakadka ta dotyczy tematu, ktry ju zosta wczeniej omwiony (punkt Wizualizacja").
Mona tu wybra jedn z wielu rnych wizualizacji, ktra ma pojawia si podczas
odtwarzania utworw.
Odtwarzacz
Bbloteka mutomodiw
Uciszenia
Typy pikw
Wizuakzage
697
WydaM
|
Sia
0Plk wideo
0Plkaudo
0 P B t f t n o w y (MPEG)
| Zazrjacz wszystko j
Zakadka Sie
Zakadka Sie (rysunek 29.16) zawiera opcje konfiguracyjne dla protokow sieciowych
i serwera poredniczcego. Dostpne s cztery standardowe protokoy komunikacji uywane
do otrzymywania strumienia danych multimedialnych z Internetu. Nie ma jakiego specjalnego powodu, dla ktrego naleaoby wyczy ktry z protokow, chyba e jest to
zalecane przez dostawc Internetu (ang. Internet Service Provider ISP) lub administratora
sieci. Jeeli wewntrzna sie ma wczon zapor sieciow, wwczas w przypadku
uywania protokou UDP (z ang. User Datagram Protocol protok datagramw
uytkownika) moe okaza si konieczne wyznaczenie portu, przez ktry mona bdzie
przesya strumienie. Pole Uyj portw, do ktrego wprowadzane s takie informacje,
znajduje si obok opcji UDP.
Rysunek 29.16.
Zakadka Sie
okna dialogowego Opcje
Odtwarzacz
Biblioteka mulbmedw
Wizuafczacie
Urzdzenia
J
Typy plikw
Serwer proxy
Prze^adarka
Brak
Siec
698
Cz IV Multimedia
Sekcja Ustawienia serwera prozy suy do okrelenia serwerw poredniczcych dla sieci,
do w komunikacji z Internetem. Administrator systemu lub pracownicy dziau technicznego
dostawcy Internetu powinni udostpni wszystkie informacje niezbdne do prawidowego
funkcjonowania sieci.
Dodatki
siga eksperta
Dodatek A
Podstawowe informacje
o protokole TCP/IP
W tym dodatku:
Protok TCP/IP
Adresowanie w protokole IP
Rola portw w poczeniach
Protok TCP
Protokoy SLIP i PPP
System nazw domen (DNS)
Protok DHCP
Usuga WINS
Wirtualne sieci prywatne (VPN)
Rozwizywanie problemw zwizanych z protokoem TCP/IP
Bez protokou TCP/IP (z ang. Transmission Control ProtocoUInternet Protocol protok sterujcy transmisj w Internecie) nie byoby dzisiaj Internetu, a gdyby nawet by,
to funkcjonowaby i wyglda inaczej ni obecnie! Niektrzy twierdz, e w poprzednich latach wymylono lepsze zestawy protokow, ale aden z nich nie osta si duej
ni protok TCP/IP. aden te nie zosta dostosowany do nowych warunkw. Na pocztku lat osiemdziesitych wikszo producentw sprztu komputerowego uywaa
wasnych protokow transmisji w sieci, na przykad takich jak DECnet. Nowe protokoy, takie jak NetWare IPX/SPX firmy Novell czy LAN Manager Microsoftu, miay za
zadanie wprowadzi pewien standard, ale ju wtedy protok TCP/IP zacz zdobywa
jak si w kocu okazao dominujc pozycj. Protokoy OSI (z ang. Open Network
Interconnect poczenie systemw otwartych) stanowice pojedyncz cao miay
by z zaoenia wykorzystywane na rnych platformach sprztowych i programowych,
dziki czemu kady mgby z nich korzysta i w sposb jednolity wymienia dane.
Jednak zanim na powanie zajto si ich rozwojem, protok TCP/IP sta si de facto
standardem wrd protokow sieciowych, poniewa by stosowany w sieci ARPANET,
stanowicej baz dla rozwoju Internetu.
702
Dodatki
Jeszcze w wersji 3.51 systemu Windows NT Microsoft domylnie zastosowa wasn
implementacj protokou sieciowego IPX/SPX firmy Novell. Kiedy zdano sobie spraw,
e Internet stanowi przyszo w informatyce, zmieniono domylny protok na TCP/IP,
ktry od tej pory zawsze by protokoem domylnym.
Z tych powodw kady, kto chce uywa swojego komputera z zainstalowanym systemem Windows XP Professional do pracy w sieci, powinien dowiedzie si czego wicej
o protokole TCP/IP.
Protok TCP/IP
Czsto TCP/IP jest nazywany zestawem protokow, a nie pojedynczym protokoem.
Ma to oczywicie swoje uzasadnienie. TCP to jeden protok, a IP to drugi. Mamy zatem
dwa protokoy, a niejeden. Wraz z upywem czasu rozszerzano moliwoci tego zestawu,
dodajc do niego nowe protokoy, usugi i narzdzia. Dzisiaj w skad TCP/IP oprcz
protokow TCP i IP wchodz: protok DHCP (z ang. Dynamie Host Configuration
Protocol dynamiczny protok konfiguracji komputera macierzystego), system nazw
domen (z ang. Domain Name System DNS) oraz wiele aplikacji i narzdzi do rozwizywania problemw, dziki ktrym sterowanie przepywem danych w sieci stao si zadaniem do prostym.
Protok IP
Podstaw zestawu TCP/IP jest protok IP (z ang. Internet Protocol bezpoczeniowy
protok do komunikacji w Internecie). Jest on wykorzystywany zarwno przez protok
TCP, jak i protok UDP. Moe to brzmi dziwnie, ale protok IP jest uznawany jako
do zawodny protok bezpoczeniowy. Nie brzmi to zachcajco, prawda?
Protok IP jest si napdow protokou TCP/IP. Jest to prosty protok, ktry docza
informacje do danych, ktre maj zosta przesane przez sie, i wysya je. Tak naprawd
nie robi nic wicej! Jest przydatny nie tylko ze wzgldu na przygotowywanie i wysyanie
danych do sieci. Oto inne bardzo uyteczne cechy tego protokou:
Prostota protok IP jest bardzo prosty, poniewa nie wymaga ustanawiania
sesji (jak na przykad protok TCP) ani stosowania mechanizmw
potwierdzajcych dotarcie danych w okrelone miejsce we waciwej kolejnoci.
Te funkcje speniaj protokoy wyszego poziomu, takie jak TCP. Dziki temu,
e nie ma funkcji potwierdzania odbioru danych, protok IP moe by
wykorzystywany przez wiele rnych protokow wyszego poziomu, z ktrych
kady ma wasne mechanizmy sprawdzania poprawnoci przesyania danych.
Adresowanie protok IP obsuguje adresowanie pomidzy komputerami
znajdujcymi si w tej sarniej sieci lokalnej, ale take gdy jeden z nich znajduje
si poza ni. Internet jest zbiorem wielu rnych sieci i dlatego funkcja
adresowania sieci, umoliwiajca wybr trasy przesyki i dostpna w protokole IP,
jest tak wana.
703
704
Dodatki
Protok IP nie dziaa w ten sposb. Zgodnie z tym protokoem do pakietu z danymi
wstawiany jest midzy innymi adres docelowy. Pakiet ten zostaje nastpnie wysany do
sieci i caa nadzieja w tym, e wszystko si uda. Jeeli dostarczenie pakietu zakoczyo
si powodzeniem, wwczas komputer w miejscu przeznaczenia dowiaduje si na
podstawie innych informacji doczonych do pakietu i omwionych w dalszej czci tego
dodatku co ma dalej robi z otrzymanymi danymi. Nie jest wymagane nawizanie sesji
(kady pakiet moe przecie dotrze na miejsce inn drog, w zalenoci od tego, co
dzieje si w Internecie), dlatego protok IP jest nazywany bezpoczeniowym.
By moe najwaniejsz funkcj protokou IP zwizan z poczeniami intemetowymi
jest adresowanie. Zanim poznasz protokoy wyszego poziomu, takie jak TCP czy UDP,
w ktrych wyeliminowano niedocignicia charakterystyczne dla protokou IP, powiniene zapozna si ze stosowanym w tym protokole sposobem adresowania, poniewa
to wanie adresy IP scalaj ze sob cay Internet. Bez nich nie byoby Internetu, a przynajmniej Intemetu w dzisiejszej postaci. Po zapoznaniu si z koncepcj adresw sieciowych
i komputerw macierzystych bdziesz mg doceni znaczenie protokou IP i zrozumie, dlaczego jest on si napdow protokou TCP/IP.
Adresowanie w protokole IP
Rysunek A.l pokazuje budow typowego pakietu IP. Poznae ju znaczenie czasu ycia.
Obecno tego pola pozwala unikn sytuacji, w ktrej pakiet wiecznie kryby w ptli
z powodu zej konfiguracji jednego lub wicej routerw. Dwa inne wane (a by moe
najwaniejsze) pola zawieraj informacje o adresie rdowym i docelowym. Pozostaa
cz pakietu zostaa przedstawiona na rysunku. Wida na nim, jak struktur maj dane
przesyane przez Internet.
1
Wersja formatu
nagwka IP
Rozmiar
nagwka IP
J
Typ usugi
Identyfikator pakietu
Minimalny czas istnienia
32
15
Cakowita dugo pakietu
Znaczniki
Protok
705
706
Dodatki
Nie oznacza to oczywicie, e dany router ma bezporednie poczenie z sieci docelow.
W wikszoci przypadkw (najbardziej znanym z nich jest Internet) przed dojciem
do komputera docelowego pakiet IP musi przej przez wiele routerw.
Tablica tras zawiera zatem dodatkowe informacje o bardziej oddalonych sieciach., takie
jak liczba przeskokw do kolejnych routerw, przez ktre pakiet bdzie musia przej,
aby dosta si do sieci docelowej. Bardzo moliwe jest rwnie, e istnieje wicej ni
jedna trasa, ktr pakiet mgby do tej sieci doj. To wanie w tym momencie liczba
przeskokw (nazywana w wielu protokoach metryk) zaczyna odgrywa istotn rol.
Jeeli istnieje wicej moliwych tras przesyki, zwykle wybierana jest ta o najniszej
wartoci metryki. Administrator sieci moe jednak zmieni informacje przechowywane
w tablicy tras.
Moe na przykad okaza si, e jedna trasa wymaga wykonania mniejszej liczby przeskokw, natomiast druga korzysta z pocze o duej przepustowoci, a co za tym idzie
szybkoci. W zwizku z tym administrator mgby poprawi wydajno sieci zmieniajc metryk tak, aby wybierana bya trasa wykorzystujca szybkie cza, a nie ta,
ktra wymaga odwiedzenia najmniejszej liczby routerw.
Istnienie wicej ni jednej cieki do serwera docelowego ma jeszcze jeden cel zabezpieczenie informacji o rezerwowych trasach i zwikszenie dziki temu niezawodnoci
systemu. Jeeli na przykad jeden z routerw jest z jakich powodw nieczynny (konserwacja systemu itp.), wwczas mona uy innej trasy.
Ostatni wan rzecz dotyczc routerw jest zrozumienie, dlaczego adresy IP maj
tak due znaczenie. Ot gdyby w routerze miay by przechowywane informacje o trasie
dla kadej kiedykolwiek wyprodukowanej karty sieciowej, wwczas nie daoby si ani
przechowywa tych informacji, ani efektywnie wyszukiwa tras. Z tego wzgldu prosta
przestrze adresowa utworzona z adresw MAC nie funkcjonowaaby dobrze w przypadku routerw. Dlatego przechowywane s w nich tablice z informacjami o kilku znanych trasach oraz o odpowiednich interfejsach sieciowych, ktrych naley uy do
przesania pakietu. Tak jak nie jest moliwe przechowywanie w pamici routera kadego
adresu MAC. tak i nie da si zapamita kadego adresu sieci. Aby rozwiza ten problem, dodano do listy adresw obsugiwanych przez router tras domyln o adresie
0.0.0.0. Gdy pakiet IP przychodzi do routera, ktry nie moe znale sieci, dla ktrej
pakiet ten zosta przeznaczony, wwczas przesyany jest dalej tras domyln.
Oto przykad tablicy tras wywietlonej po wpisaniu polecenia route print w wierszu
polecenia systemu Windows. Poniej znajduje si wydruk widoczny na ekranie po wykonaniu tej instrukcji:
Lista interfejsw
0x1
MS TCP Loopback i nterface
0x1000003 .. .00 aO 24 cc a9 e3
Fast Ethernet Adapter
Aktywne trasy:
Miejsce docelowe w sieci
Maska sieci
Brama
Interfejs
Metryka
127.0.0 .1
169 .254.193.80
127.0.0 '1
169 .254.193.80
169 .254.193. 80
169 .254.193. 80
12;'.0. 0.1
169.254. 193 .80
12;'.0. 0.1
169.254. 193 .80
169.254 193 .80
169.254 193 .80
707
1
1
1
1
1
1
Trasy trwae:
Brak
Jak mona wywnioskowa z powyszego wydruku, nie tylko routery posiadaj tablice
tras. Ten komputer ma jeden interfejs sieciowy (modem) czcy si z serwerem usugodawcy internetowego i jedn kart sieciow podczon do sieci lokalnej. Aby komputer
mg okreli kierunek, w ktrym wysane zostan pakiety IP, musi posiada wasn
tablic tras.
Jak wida na powyszym listingu, nie ma okrelonej domylnej trasy, natomiast dostpnych jest kilka innych adresw sieci. Z kadym z nich zwizana jest okrelona maska
podsieci (zagadnienie to omwione jest w dalszej czci rozdziau), brama oraz metryka.
Odpowiednik dziesitny
10001100
10110000
140
176
01101110
110
11101000
232
Z tego powodu rzeczywisty adres 32-bitowy wyraa si w formacie atwiejszym do zapamitania. W tym przypadku z cigu bitw 10001100101100000110111011101000
otrzymujemy adres w postaci 140.176.110.232. Moe oczywicie wydawa si, e taki
zapis wcale nie jest atwiejszy do zapamitania, ale to prawda. Dzieje si tak, poniewa
cz tego adresu jest identyfikatorem sieci. Jeeli przez wikszo czasu pracujemy
w sieci lokalnej, to cigle widzimy t cz adresu i w kocu j zapamitujemy. Jedynym zmartwieniem jest wwczas zapamitanie czci adresu odpowiadajcej za identyfikacj komputera macierzystego.
708
Dodatki
Nie trzeba by geniuszem matematycznym, aby zamienia liczby dwjkowe na dziesitne.
Takie obliczenia mona przeprowadza za pomoc kalkulatora.
Naley pamita o tym, e w notacji dziesitnej w adnej czci adresu IP nie mona
uywa liczb wikszych ni 255, poniewa jest to najwiksza warto, jak mona
wyrazi za pomoc omiu bitw. W systemie dwjkowym 11111111 odpowiada 255
w zapisie dziesitnym. Dlatego adres taki, jak 123.222.211.512, nie bdzie
funkcjonowa, poniewa liczby 512 nie da si wyrazi za pomoc jednego bajta. Trzeba
rwnie wiedzie, e niektre wartoci adresu s zarezerwowane. Przykadowo, zera
zwykle identyfikuj sie, natomiast warto 254 czsto suy do identyfikacji komputera
macierzystego penicego rol routera lub bramy.
Aby uruchomi kalkulator, naley w menu Start wybra Wszystkie programy/Akcesoria/
Kalkulator. Uruchomiony zostanie wwczas kalkulator systemu Windows XP w wersji podstawowej, przedstawionej na rysunku A.2. W tej postaci nie jest on jednak zbyt przydatny.
Rysunek A.2.
Standardowy kalkulator
systemu Windows XP
nie nadaje si
do zamiany liczb
w systemie dwjkowym
na posta dziesitn
0
0
0
0
00B0B
00000
00000
B0D0G
OH
Dlw
Dec OOd
DHyp
OB
Stopne
OGiaduiy
[i^
H 000 B
0 00000S
| ;:r, 11 *~y 11 to ] | MS | | 1 [ | 2 [ | 3 11 ) | Ish [ | Hol |
0 0 0 0 OOOOOB
Aby przeksztaci liczb 140 na posta dwjkow, wystarczy klikn przycisk kalkulatora o nazwie Dec, wpisa liczb 140 za pomoc klawiatury lub myszy (klikajc odpowiednie cyfry) i nacisn przycisk Bin. Gotowe! W polu liczbowym kalkulatora pojawi
si odpowiednik dwjkowy liczby 140. Warto pamita, e kalkulator potrafi dokonywa oblicze jeszcze w dwch innych systemach liczbowych i nie zostay one wybrane
709
Klasy adresw IP
Wiesz ju, e adres IP zbudowany jest z 32 bitw i e jedna jego cz identyfikuje sie,
natomiast druga komputer macierzysty. Nadszed czas, aby dowiedzie si, ktre
z tych 32 bitw s uywane do identyfikacji sieci. Gdyby ycie byo proste, wwczas
moglibymy pierwsze 16 bitw przeznaczy na adres sieci, a pozostae 16 zarezerwowa
dla adresw komputerw. Niestety, tak atwo nie jest, a sieci komputerowe s o wiele
bardziej skomplikowane ni ycie!
Przestrze adresw IP dzieli si na klasy. Jest to spowodowane rnym rozmiarem istniejcych sieci maych, rednich i duych. Gdybymy przeznaczyli 16 bitw na adresy
sieci i 16 na adresy komputerw macierzystych, moglibymy zidentyfikowa w sumie
65 536 sieci i 65 536 komputerw macierzystych. Nie ma przecie zbyt wielu sieci lokalnych, w ktrych znajduje si 65 536 komputerw! Oryginalna implementacja protokou
TCP/IP zawiera podzia adresw IP na klasy. W kadej z nich przeznaczona jest inna
liczba bitw na adres sieci, a inna na adres komputera macierzystego. Dziki takiemu
podziaowi mona zbudowa kilka duych sieci, troch wicej sieci redniej wielkoci
i bardzo duo sieci maych. Tabela A.2 pokazuje, jak za pomoc pierwszych czterech bitw
mona rozpozna, do jakiej klasy zalicza si dany adres IP.
Tabela A.2. Klasy adresw IP
Klasa adresu IP
Wartoci bitw
Klasa A
Klasa B
0xxx
10xx
Klasa C
110x
Klasa D
1110
Klasa E
1111
Znak x informuje o tym, e warto adresu w tym miejscu nie ma znaczenia. Jak wida,
kady adres rozpoczynajcy si od bitu o wartoci 0 musi by adresem IP klasy A, kady
rozpoczynajcy si od bitw 10 klasy B, i tak dalej. Najwaniejsze klasy adresw IP
to A, B i C. Klasy D i E maj natomiast specjalne zastosowanie.
Oczywicie pierwsze cztery bity definiujce klas adresu IP mona przeksztaci na posta
dziesitn, na podstawie ktrej rwnie da si okreli, do ktrej klasy dany adres naley.
Adresy IP klasy A
Adres IP klasy A zawsze rozpoczyna si od wartoci 0. Adresy nalece do tej klasy wymagaj do identyfikacji sieci uycia najmniejszej liczby bitw z moliwych 32. Dlatego
710
Dodatki
w porwnaniu z adresami IP nalecymi do pozostaych klas nie ma do dyspozycji zbyt
wielu adresw, ktre mog by przypisane do sieci, wanie ze wzgldu na niewielk
liczb bitw. Odwrotna sytuacja jest natomiast w przypadku liczby komputerw macierzystych, ktre mona zidentyfikowa za pomoc adresu IP klasy A.
Adresy IP klasy A do identyfikacji sieci wykorzystuj tylko pierwszy bajt (osiem bitw).
W zwizku z tym oczywiste jest, e zakres adresw sieci musi mieci si w przedziale
od 00000000 do 01111111. W notacji dziesitnej s to wartoci z przedziau od 0 do 127.
Jeeli zatem adres IP zapisany w notacji dziesitnej ma warto z tego przedziau, oznacza
to, e jest to adres klasy A.
Istnieje jeden adres klasy A, ktrego normalnie nie uywa si w sieci. Jest on bowiem
zarezerwowany przez protok IP i identyfikuje lokalny komputermacierzysty. Ten adres
to 127.0.0.1. Nazywany jest on rwnie adresem ptli zwrotnej (z ang. loopback address)
i tak naprawd suy do celw diagnostycznych. Po zainstalowaniu na komputerze
protokou TCP/IP warto skorzysta z polecenia testujcego (na przykad ping), aby
sprawdzi, czy stos protokow dziaa prawidowo. Polecenia ping mona uy na
wasnym komputerze!
Po wykonaniu oblicze wida, e adresy klasy A nale do przedziau od 0.0.0.0 do
127.255.255.255. Jak wiesz, adres 0.0.0.0 jest zarezerwowany dla trasy domylnej w tabeli
tras. Mimo i jest to formalnie rzecz biorc adres klasy A, to nie mona go uywa.
Skoro dostpnych jest tylko 127 adresw sieci, oznacza to, e na wiecie takich sieci (to
znaczy sieci klasy A) moe by bardzo mao. Jeeli wemiemy pod uwag pozostae trzy
bajty (24 bity), to okae si, e dla kadego ze 127 adresw sieci klasy A mamy do dyspozycji maksymalnie 16 777 215 niepowtarzalnych adresw komputerw (11111111111
1111111111111 w zapisie dwjkowym oznacza 16 777 215 w postaci dziesitnej). W liczbie tej nieuwzgldnione zostao zero, ktre nie jest wykorzystywane jako adres komputera macierzystego. Wtedy bowiem liczba dostpnych adresw wynosiaby 16 777 216.
Teraz kilka sw o adresach sieci. W tabeli tras wykorzystywana jest tylko cz adresu
IP identyfikujca sie, natomiast pozostae wartoci tego adresu s rwne zero. Przykadowo, adres sieciowy komputera o adresie IP 125.110.222.111 to 125.0.0.0. Ostatnie trzy
bajty s przeznaczone dla adresw komputerw, a nie adresw sieci, dlatego w przykadzie s one rwne zero.
Adresy IP klasy B
Adres IP klasy B zawsze rozpoczyna si od dwch bitw o wartoci 10, oczywicie
wartoci w sensie zapisu dwjkowego, nie dziesitnego. Adresy nalece do tej klasy
wymagaj do identyfikacji sieci uycia wikszej liczby bitw ni adresy klasy A. Dlatego
adresw sieci nalecych do tej klasy jest wicej od adresw klasy A. Oznacza to rwnie, e ze wzgldu na wiksz liczb bitw przeznaczonych do identyfikacji sieci dostpnych jest mniej adresw identyfikujcych komputery macierzyste. Klasa B oznacza zatem
wicej sieci, ale mniej komputerw!
Adresy IP klasy B do identyfikacji sieci wykorzystuj dwa pierwsze bajty (czyli poow
adresu IP). W zwizku z tym zakres adresw sieci musi mieci si w przedziale od
711
Adresy IP klasy C
W wikszoci sieci nie ma tak wielu komputerw macierzystych, e wymagaoby to adresowania klasy A czy B. Adresy IP klasy C nieco bardziej praktyczna klasa adresw IP
do identyfikacji sieci wykorzystuj trzy pierwsze bajty 32-bitowego adresu IP i tylko
ostatni bajt (8 bitw) do identyfikacji komputerw macierzystych.
Wszystkich sieci identyfikowanych przez adresy IP klasy C moe by w sumie 2 097 152,
a adresy komputerw nalecych do kadej z tych sieci nale do przedziau od 0 do
255 (pamitamy jednak, e zero jest zarezerwowane).
32-bitowy adres IP klasy C zawsze rozpoczyna si cigiem bitw 110. W notacji dziesitnej daje to zakres adresw od 192.0.0.0 do 223.255.255.255. Jest to bardzo uyteczna
klasa adresw, poniewa obsuguje du liczb sieci, a kada z nich skada si z rozsdnej
liczby komputerw. Mona na przykad w razie potrzeby stworzy adresy klasy C i uy
routera, ktry poczy oddzielone od siebie sieci lokalne, dziki czemu powstanie sie,
z ktrej bd mogli korzysta jednoczenie wszyscy uytkownicy.
712
Dodatki
rozsyanie grupowe, w ktrym komunikaty wysyane s do wicej ni jednego komputera.
Formalnie rzecz biorc, zagadnienie to wykracza poza zakres niniejszej ksiki. Warto
zaznaczy, e zakres adresw IP klasy D siga od 224.0.0.0 do 239.255.255.255. W adresach IP klasy D nie rozrnia si czci identyfikujcych sieci oraz komputery macierzyste, lecz traktuje si je jako zamknit cao. Komputery, do ktrych przychodz pakiety
rozsyane grupowo, musz by odpowiednio zaprogramowane. Taka procedura jest uywana w przypadku przesyania danych do setek lub tysicy komputerw w Internecie.
Klasa E jest obecnie zarezerwowana dla testw. Adresy IP klasy E mieszcz si w przedziale od 240.0.0.0 do 255.255.255.255.
713
w sieci, router lub zapora internetowa przechwytuje wysany pakiet, wstawia do niego
wasny adres IP i przesya go dalej. Po nadejciu odpowiedzi z serwera docelowego router
lub zapora dokonuje operacji odwrotnej, to znaczy wstawia do otrzymanego pakietu
pierwotny adres IP komputera w sieci wewntrznej i przesya go do niego. Tak wic router
ledzi poczenia z Internetem oraz trasy czce komputer macierzysty w sieci lokalnej
z komputerem w Internecie.
Istnieje kilka sposobw implementacji techniki NAT. Jedn z nich jest wykorzystanie
numerw portw. Do ledzenia zgosze wysyanych do Internetu router lub zapora internetowa uywa unikalnego numeru portu przechowywanego w swojej tablicy wewntrznej.
Wwczas po otrzymaniu odpowiedzi wyszukuje odpowiedni port, aby okreli prywatny
adres komputera, ktry wysa zgoszenie, i wysa do niego pakiet otrzymany z Internetu.
Maski podsieci
Jednym z elementw protokou IP czsto wywoujcych nieporozumienie jest maska podsieci. Kady z adresw IP klasy A, B i C posiada wasn mask podsieci. Maski podsieci
to warto 32-bitowa umoliwiajca odbiorcy pakietw IP (na przykad routerowi) rozrnienie identyfikatora sieci i identyfikatora adresu IP komputera macierzystego.
Na podstawie czterech pierwszych bitw oryginalnego adresu IP mona stwierdzi, jaka
jego cz jest adresem sieci, a jaka adresem komputera macierzystego. Mimo to
maski podsieci s nadal konieczne. Gdyby w Internecie uywane byy wycznie adresy IP
klasy A, B i C, wwczas maski te nie byyby potrzebne.
Rozwamy jednak liczby, o ktrych bya mowa przy okazji poznawania rnych klas
adresw IP. W tabeli A.3 znajduj si wielkoci informujce o liczbie adresw w sieci
i komputerw macierzystych dla kadej z tych trzech klas, po uwzgldnieniu takich
wyjtkw, jak adres ptli zwrotnej lub zarezerwowany adres sieciowy.
Tabela A.3. Dostpne adresy IP
Klasa adresu IP
Liczba sieci
126
16 777 214
16 384
65 534
2 097 152
254
Od razu wida, e w przypadku klasy B bardzo trudno byoby poczy ze sob ponad
65 000 komputerw tak, aby mogy si ze sob bezporednio kontaktowa. Jedn z gwnych przeszkd jest konieczno odpowiedniego rozplanowania sieci. W przypadku
technologii ethernetowej njpowszechniej stosowanej w sieciach lokalnych istniej ograniczenia w dugoci kabli i liczbie komputerw, ktre mog zosta podczone
do danego koncentratora lub wza komutacyjnego. W praktyce nie da si wic zbudowa jednej sieci lokalnej czcej ze sob 65 534 komputery.
Koncepcja podsieci jest dosy prosta. Polega na poyczeniu" kilku bitw z czci adresu
IP odpowiadajcej za identyfikacj komputera macierzystego i uyciu jej jako adresu
714
Dodatki
podsieci. Mona w ten sposb faktycznie utworzy wicej adresw sieci (skadajcych
si z rnych podsieci), z ktrych w kadej znajduje si odpowiednio mniejsza liczba
komputerw macierzystych.
W masce podsieci warto bitu rwna 1 oznacza, e wanie ten bit bdzie uywany jako
cz adresu podsieci, natomiast warto 0 oznacza, e nadal bdzie on uywany jako cz
adresu komputera macierzystego.
Zgodnie z konwencj, maski podsieci s tworzone dla adresw IP klas A, B i C. Tak
wic dwjkowy adres IP klasy A, w ktrym pierwsze osiem bitw identyfikuje sie, posiada mask podsieci w postaci 11111111000000000000000000000000. Po przeksztaceniu tej liczby do postaci dziesitnej oddzielonej kropkami otrzymujemy 255.0.0.0. Na
podstawie tej maski podsieci wida, e wszystkie bity pierwszego bajta maj warto 1,
poniewa liczba 255 w zapisie dwjkowym reprezentowana jest przez osiem jedynek.
Adresy IP klasy B maj wic maski podsieci w postaci 255.255.0.0, poniewa pierwszych szesnacie bitw adresu IP stanowi cz zawierajc adres sieci. Adresy IP klasy C,
w ktrych pierwsze trzy bajty (czyli 24 bity) zawieraj informacje o adresie sieci, maj
mask podsieci w postaci 255.255.255.0.
Maski podsieci, opisane po raz pierwszy w dokumencie RFC 950, maj za zadanie umoliwi podzia adresu IP w taki sposb, aby na podstawie kilku bitw tego adresu pochodzcych z czci zawierajcej adres komputera macierzystego mona byo utworzy
dodatkowe sieci z mniejsz liczb komputerw. Przykadowo, tylko niewielka cz ze
wszystkich moliwych adresw komputerw macierzystych mogaby by kiedykolwiek
wykorzystywana w sieciach z przestrzeni adresw IP klasy B, co oznaczaoby due marnotrawstwo tej przestrzeni. To samo dotyczy adresw IP klasy A.
Dziki maskom podsieci, ktre umoliwiaj podzia tych duych zakresw na mniejsze,
moe powsta duo sieci obsugujcych mniejsz liczb komputerw macierzystych.
Przeanalizujmy teraz prosty przykad maski podsieci w postaci 255.255.255.128. Ta maska
umoliwia podzia przestrzeni adresw IP na dwie osobne podsieci. Jeeli przeksztacimy
ostatni bajt (128) na posta dwjkow, otrzymamy liczb 10000000. Oznacza to, e tylko
jeden bit zostaje poyczony z czci adresu IP odpowiadajcej za identyfikacj komputera
macierzystego. Warto 1 znajdujca si na pocztku zapisu dwjkowego maski podsieci
oznacza po prostu, e pierwszy bit czci adresu IP identyfikujcej komputer macierzysty jest teraz uywany do adresowania sieci. Oznacza to oczywicie mniejsz liczb bitw,
ktre mona przeznaczy na adresowanie komputerw macierzystych. Jeden bit moe
przyjmowa tylko wartoci 1 i 0, dlatego wzicie pojedynczego bitu z czci adresu IP
zarezerwowanej na adres komputera macierzystego umoliwia utworzenie tylko dwch
podsieci (0 i 1).
Powysza maska zastosowana do adresu BP w postaci 192.113.255.0 oznaczaaby utworzenie dwch podsieci, z adresami komputerw macierzystych z zakresw od 192.113.255.1
do 192.113.255.127 oraz od 192.113.255.128 do 192.113.255.254. Nie uwzgldniono
oczywicie adresw zarezerwowanych, zawierajcych same zera lub jedynki w czci
identyfikujcej komputery macierzyste.
715
Mona oczywicie wzi wicej bitw z omawianej czci adresu IP i w ten sposb podzieli sie na jeszcze wicej podsieci. Np. maska podsieci 255.255.255.192 zastosowana
w odniesieniu do adresu IP klasy C podzieliaby przestrze adresow komputerw macierzystych na cztery czci. Oto uzasadnienie: po przeksztaceniu wartoci 192 na posta
dwjkow otrzymujemy liczb 11000000, co oznacza, e tym razem poyczane" s
dwa bity z przestrzeni adresowej komputerw macierzystych. Za pomoc dwch bitw
mona w notacji dwjkowej przedstawi cztery rne wartoci, co oznacza utworzenie
czterech podsieci.
Aby dowiedzie si wicej na temat podsieci, warto zajrze do dobrej ksiki omawiajcej protok TCP/IP, na przykad TCP/IP dla kadego" (Wydawnictwo Helion 2002).
Najwaniejsze jest jednak zrozumienie zasad tworzenia podsieci tak, aby umie je wykorzysta, podajc informacje o adresie IP podczas procedury konfigurowania komputera
w systemie Windows XP, opisanej w rozdziale 24. Konfiguracja komputera do pracy
w sieci LAN".
716
Dodatki
przestarzaych odniesie do numerw portw, e nawet po losowym wybraniu przez
aplikacj jakiego duego numeru szans wejcia w konflikt z innym uywanym numerem s niewielkie w przypadku obu komputerw.
W rozdziale 25. Konfiguracja komputera do pracy w Internecie" omwiona zostaa
zapora sieciowa systemu Windows XP umoliwiajca skonfigurowanie systemu
chronicego przed przyjmowaniem pewnego rodzaju pakietw przysyanych z Intemetu.
Zapora sieciowa korzysta z numerw portw i pokazuje list podstawowych aplikacji
uywajcych protokou TCP/IP, takich jak Telnet i FTP, wraz z list portw
wykorzystywanych przez te aplikacje. Mona take skonfigurowa dodatkowe usugi,
ktre uwzgldniaj zapor lub nie i dlatego wanie naley pamita o tym, e numery
portw reprezentuj aplikacje. Przed udzieleniem zezwolenia na przyjmowanie da
pewnych usug przychodzcych z Intemetu i po przeczytaniu rozdziau 25. naley
upewni si, do czego wykorzystywane s poszczeglne porty.
Protok TCP
Nadszed teraz czas na omwienie protokou penicego inne wane funkcje w zestawie
protokow TCP/IP. Jak wiesz, protok IP odpowiada tylko za wysanie pakietu we waciwe miejsce, a jego podstawow funkcj jest adresowanie. Protok IP nie umoliwia
jednak ustanowienia trwaego poczenia midzy dwoma rnymi komputerami. Ta funkcja
jest pozostawiona protokoom wyszego rzdu, takim jak TCP (z ang. Transmission
Control Protocol protok sterowania transmisj).
Protok TCP kontroluje transmisj pakietw midzy dwoma komputerami. Protok IP
dostarcza informacje niezbdne do przesania pakietu przez dziesitki tysicy routerw
tworzcych Internet, natomiast protok TCP wykorzystuje protok IP do ustanawiania
sesji midzy nimi. Protok TCP ledzi dane wysane za pomoc protokou IP i wykazuje, e pakiet zosta zgubiony lub e pakiety przybywaj nie w tej kolejnoci, w ktrej
zostay wysane.
Protok TCP jest nazywany niezawodnym protokoem poczeniowym. Zanim oba komputery zaczn wymienia informacje, dokonywana jest potrjna weryfikacja zgodnoci"
(z ang. three-way handshake), umoliwiajca ustanowienie sesji. Protok IP dodaje
wasny nagwek do danych, ktre otrzymuje od protokou TCP i innych protokow
wyszego poziomu. Podobnie dzieje si w przypadku protokou TCP. Na przykad po
przyjciu komunikatw od aplikacji najpierw dzieli je na mniejsze paczki, a nastpnie
do kadego z nich docza nagwek identyfikujcy aplikacj. Do tego celu uywa numerw portw, ktre za chwil zostan omwione.
Oto krtkie zestawienie najwaniejszych pl nagwka protokou TCP:
Port rdowy jest to pole 16-bitowe, uywane do identyfikacji portu (aplikacji)
wysyajcego dane.
Port docelowy jest to rwnie pole 16-bitowe, suce do identyfikacji portu
(aplikacji) w komputerze docelowym.
Numer sekwencji gdy komunikat odbierany za pomoc protokou TCP jest
podzielony na mniejsze paczki w celu usprawnienia transmisji, wwczas to
717
718
Dodatki
1. Komputer, ktry chce nawiza sesj TCP, wysya do komputera odlegego
segment zawierajcy w nagwku TCP pole SYN (synchronizuj) o wartoci 1.
Bit ten informuje komputer odlegy o daniu nawizania sesji. Komputer
inicjujcy sesj wysya rwnie w nagwku TCP pocztkowy numer sekwencji,
wskazujc w ten sposb, od jakiej wartoci tego parametru miaby si rozpocz
proces synchronizacji. Ostatnim polem nagwka, ktre gra istotn rol podczas
inicjowania sesji przez komputer rdowy, jest numer portu. Naley pamita
o tym, e wskazuje on oglnie rzecz biorc usug aplikacji, z ktr sesja
TCP ma zosta nawizana.
2. Gdy komputer odlegy odbiera nadesany segment, rwnie wysya segment
do komputera inicjujcego poczenie. Komputer odlegy rwnie nadaje
odpowiedni warto bitowi SYN i dostarcza numer sekwencji, ktry ma zosta
uyty do synchronizacji segmentw po jego stronie poczenia. Zatem kada ze
stron ma ustalone swoje pocztkowe numery sekwencji. Poczenie realizowane
przy uyciu protokou TCP jest przecie procesem w peni dwukierunkowym
(penodupleksowym). Porzdek odbierania pakietw danych musi by
kontrolowany po obu stronach, a kada z nich ma ustalone pocztkowe numery
sekwencji. Do komputera rdowego wysyany jest dodatkowo bit ACK
potwierdzajcy odbir pierwszego segmentu danych. Pierwszy pakiet wysyany
do komputera rdowego zawiera rwnie pole z numerem sekwencji tego
komputera powikszonym o 1, co informuje o fakcie odebrania pierwszego
pakietu, ktry zosta przez niego wysany.
3. Komputer-klient, ktry rozpocz cay proces, otrzymuje od komputera odlegego
potwierdzenie odbioru pierwszego wysanego segmentu danych i wysya do
niego swoje potwierdzenie odebrania segmentu. Ten trzeci segment, bdcy
czci procedury weryfikacji zgodnoci, zawiera pocztkowy numer sekwencji
wysany przez komputer odlegy w swoim segmencie, powikszony o 1.
Po zakoczeniu tego procesu sesja zostaje ustanowiona i moe rozpocz si komunikacja midzy obydwoma komputerami. Wan rzecz dotyczc numerw sekwencji,
o ktrej naley pamita, jest to, e nie zawsze ich wartoci s zwikszane o 1. Numer
sekwencji ma za zadanie informowa drug stron o tym, ktry bajt danych nadejdzie
w nastpnym segmencie. Jeeli zatem ma miejsce rzeczywista wymiana danych, wwczas warto ta moe by zwikszana o znacznie wicej ni 1. Jeeli rozmiar otrzymywanych danych nie odpowiada spodziewanej liczbie bajtw, wwczas protok TCP
wykrywa, e co poszo nie tak na przykad protok IP zgubi datagram lub te datagram przyby niezgodnie z ustalon kolejnoci. Protok TCP po wyledzeniu takich
informacji zatrzymuje okrelone segmenty w pamici i albo czeka na te, ktrych brakuje,
albo wysya danie ponownego ich wysania.
Pocztkowy numer sekwencji podawany podczas inicjowania poczenia TCP wydaje
si by losowo generowany przez obydwa komputery. Dla kadej aplikacji korzystajcej
z poczenia TCP uywany jest inny pocztkowy numer sekwencji. Mogoby si bowiem
okaza, e w tym samym czasie na obu komputerach korzysta si z tej samej aplikacji.
Adresy IP i numery portw identyfikuj aplikacj, do ktrej maj zosta przesane
dane, dlatego dopiero numery sekwencji umoliwiaj ostateczne rozrnienie wielu
instancji sesji uywajcych tej samej aplikacji. Midzy innymi dlatego wanie mona
otworzy kilka sesji Telnet lub FTP midzy tymi samymi komputerami. Numery portw
umoliwiaj ledzenie, ktra aplikacja otrzymuje dane, natomiast numery sekwencji
informuj protok TCP/IP o tym, do ktrej sesji naley dany pakiet.
719
Okna przesuwne
Kada wymiana danych midzy dwoma komputerami uywajcymi protokou TCP wymaga potwierdzenia numerw sekwencji przez kad ze stron, dlatego wysyanie pojedynczych segmentw wydaje si metod najprostsz. Byaby to jednak metoda najwolniejsza. W zalenoci od szybkoci poczenia sieciowego jedna strona musiaaby wysya
segment, czeka na jego potwierdzenie i dopiero pniej wysya kolejny segment. Koncepcja okien przesuwnych (ang. sliding windows) umoliwia umieszczanie w segmencie
potwierdzenia odbioru wicej ni jednego segmentu. Dziki temu w ramach protokou TCP
mona wysya po kilka segmentw. Wwczas potwierdzenie ich dostarczenia mona
by wysya do nadawcy tylko w jednym segmencie. Domylny rozmiar okna (okrelajcy maksymaln liczb segmentw, jak mona wysa bez koniecznoci czekania na
potwierdzenie ich odbioru) to 12 segmentw. W jednym segmencie moe by wysyane
potwierdzenie odbioru dowolnej liczby segmentw. Zaley to tylko od rozmiaru okna.
Protok TCP przechowuje rwnie informacje statystyczne dotyczce liczby wysyanych segmentw, ich potwierdzania itd. Moe te negocjowa wielko okna, jeeli
jako poczenia ulegnie pogorszeniu. Z tego powodu czasem wida na ekranie informacj o duej szybkoci transferu danych, a czasem ma si wraenie, e dane te przesyane s niemiosiernie wolno. Protok TCP prbuje optymalnie wykorzysta poczenie, bazujc na rzeczywistej szybkoci przesyania danych i otrzymywanych potwierdze.
W zwizku z tym, e rozmiar okna moe si zmienia i e wicej ni jeden segment
moe by przesyany bez koniecznoci czekania na potwierdzenie, do opisu tej techniki
uyto terminu okna przesuwne.
Aby zapewni prawidowe dostarczenie segmentu danych przesyanego za pomoc protokou IP, protok korzysta z licznikw czasu. Licznik taki jest uruchamiany na przykad
po wysaniu jakiego segmentu. Jeeli w czasie ustalonym w liczniku nie nadejdzie potwierdzenie odbioru pakietu, wwczas segment ten jest wysyany ponownie.
720
Dodatki
otrzymania. Komputer ten przechowuje jednak niezbdne struktury danych w pamici,
tak aby mg kontynuowa odbieranie pozostaych danych z komputera odlegego dopty,
dopki tamten nie przyle segmentu z bitem FIN o wartoci 1. Trzeba jeszcze tylko wysa
potwierdzenie odbioru tego segmentu. Opisana tu sytuacja czsto ma miejsce po wysaniu jakiego polecenia do komputera odlegego, ktry musi zwrci bardzo duo wynikw. Z komputera rdowego nie musz ju by wysyane nastpne polecenia, dlatego
po tej stronie mona zamkn poczenie. Musi ono by jednak otwarte po drugiej stronie,
aby mona byo odbiera wyniki przesyane przez komputer odlegy.
Wiele rnych aplikacji uywa protokou TCP. Wiemy ju, e wrd nich sTelnet i FTP.
Protok TCP wykorzystuje z kolei protok IP. Istnieje jeszcze jeden protok, ktry
rwnie korzysta z protokou IP do przesyania danych przez Internet. Pod tym wzgldem
jest on podobny do protokou TCP, istniej jednak midzy nimi istotne rnice. Jest to
protok UDP, omwiony poniej.
721
protokou UDP do wysyania i odbierania komunikatw. Istnieje wiele komunikatw protokou ICMP, ale te wymienione poniej s najbardziej przydatne:
ECHO REOUEST jest to komunikat wysyany do innego komputera z daniem
nadesania odpowiedzi potwierdzajcej jego otrzymanie. Wicej informacji na
temat tego komunikatu znajduje si w czci powiconej poleceniom tracert
i ping.
ECHO REPLYjest to odpowied na komunikat ECHO REOUEST.
SOURCE OUENCH ten komunikat informuje komputer lub router, e wysya dane
za pomoc protokou IP zbyt szybko i e komputer docelowy nie moe da sobie
rady z ich odbieraniem. Ma to na celu zwolnienie tempa, w ktrym wysyane s
dane. Mimo i protok IP nie posiada adnych wbudowanych mechanizmw
ustanawiania sesji ani innych funkcji konserwacyjnych, do elementarnej kontroli
sterowania przepywem danych mona wykorzysta protok ICMP.
REDIRECT komunikat ten zwykle jest przesyany pomidzy routerami, kiedy
jeden z nich informuje drugiego o istnieniu lepszej trasy przesyki pakietu
do okrelonego miejsca docelowego. Hakerzy uywaj tego komunikatu
do faszowania pakietw, ktre mog wyrzdzi szkody w tablicy tras.
Pierwsze dwa komunikaty z wymienionych powyej zostan zaprezentowane bardziej
szczegowo, poniewa wykorzystywane s przy rozwizywaniu problemw. Dwa pozostae s istotne z punktu widzenia sieci, ale pominicie ich w dalszych rozwaaniach nie
bdzie mie negatywnych skutkw. Naley jednak pamita, e wysanie jakiegokolwiek komunikatu ICMP w przypadku korzystania z zapory sieciowej dostpnej w systemie Windows XP moe umoliwi komu z zewntrz zdobycie informacji na temat
sieci (wicej szczegw w rozdziale 25.).
722
Dodatki
dziki wykorzystaniu protokou komunikacji szeregowej w Internecie (z ang. Serial Lin
Interface Protocol SLIP) lub protokou komunikacji midzy dwoma punktami z wykorzystaniem cza szeregowego (z ang. Point-to-Point Protocol PPP).
Protok SLIP
Protok SLIP to starszy protok, ktry zosta wymylony w celu umoliwienia transmisji danych midzy dwoma komputerami. Nie jest on dzi czsto uywany, poniewa
jest bardzo prosty i nie ma funkcji uwierzytelniania. Zosta dzi praktycznie zastpiony
protokoem PPP.
Zasadniczo protok SLIP wymaga, aby po obu stronach poczenia najpierw zostay okrelone adresy. Poza tym protok ten charakteryzuje si maym nagwkiem i nie wykrywa bdw w informacjach znajdujcych si w jego potoku danych.
System Windows jeszcze obsuguje protok SLIP (wicej informacji w rozdziale 25.),
ale jeeli jaki usugodawca internetowy cigle uywa tego protokou, to najwyszy czas
tego usugodawc zmieni!
Protok PPP
Protok PPP jest dzi najlepszym sposobem na ustanowienie telefonicznego poczenia
z Internetem. Protok ten zosta stworzony z myl o wyeliminowaniu niedocigni
protokou SLIP i rzeczywicie jest on znacznie bardziej solidny. Np. protok SLIP potrafi
przesa czem w danym momencie dane tylko jednego protokou, natomiast protok PPP
moe jednoczenie przesya sygnay wielu protokow przez to samo cze szeregowe.
Protok PPP obsuguje ponadto mechanizmy ustanawiania poczenia, posiada funkcj
uwierzytelniania oraz inne wane funkcje administracyjne tego typu. Protok sterowania czem (z ang. Link Control Protocol LCP), bdcy czci protokou PPP, jest
uywany do ustanawiania pocze wykorzystywanych jednoczenie przez wiele rnych protokow. Nie ma jednak potrzeby wgbiania si w szczegy dotyczce protokou PPP. Wystarczy wiedzie, e do telefonicznego czenia si z Internetem naley
uywa protokou PPP, a nie SLIP.
723
Serwer DNS moe przeksztaca adresy IP na zarejestrowane nazwy komputerw macierzystych lub odwrotnie. Oprcz przechowywania nazw komputerw macierzystych,
serwery DNS posiadaj informacje o innych translacjach nazw. Przykadem mog by
popularne adresy URL (z ang. Uniform Resource Locator uniwersalny identyfikator
zasobw) lub usugi internetowe. Rzeczywiste mechanizmy dziaania serwera DNS mog
okaza si do zoone. Trzeba po prostu pamita o uywaniu nazw domen, aby w komunikacji sieciowej nie trzeba byo odwoywa si do adresw IP.
Serwera DNS mona uywa tylko wewntrz swojej sieci i tylko w odniesieniu do komputerw do tej sieci podczonych. Po poczeniu si z Internetem mona znale hierarchi serwerw DNS, wykorzystywanych na przykad do przeszukiwania baz DNS
zwracajcych adresy IP potrzebne do realizacji zapytania. W Internecie naley zarejestrowa nazw swojej domeny. Musi ona by unikalna w caej sieci Internet. Jest to konieczne, poniewa rzeczywiste dane dotyczce kadej domeny w Internecie s przechowywane na serwerze DNS tej domeny, a zapytanie przechodzi przez serwery w hierarchii
dopty, dopki nie znajdzie serwera DNS, ktry potrafi dokona translacji nazwy. Gdyby
ta sama nazwa domeny bya uywana w wicej ni jednej sieci, wwczas nie byoby
wiadomo, jaki adres zostanie zwrcony w zapytaniu.
W rzeczywistoci wszystko to dzieje si zwykle bez Twojej wiedzy. W oknie przegldarki
wpisz po prostu adres URL, a stos TCP/IP na komputerze wysya zapytanie DNS po to,
by otrzyma rzeczywisty adres IP serwera, z ktrym chcesz si skontaktowa, aby uzyska interesujce Cie informacje.
Protok DHCP
Kady komputer w sieci TCP/IP musi posiada swj unikalny adres IP. Gdy powstawaa sie ARPANET, rczne przypisywanie nazw komputerom w sieci byo rzecz bardzo
prost. W zwizku z t metod mogy jednak pojawia si komplikacje. Gdyby na przykad
w duej sieci nie bya prowadzona dokadna ewidencja, mogoby si okaza, e dwm
rnym komputerom przypisany zosta ten sam adres. Jak w takiej sytuacji dostarczy
prawidowo pakiet wysany pod taki adres?
Aby rozwiza ten problem, wymylono dynamiczny protok konfiguracji komputera
macierzystego (z ang. Dynamie Host Configuration Protocol DHCP). Protok ten
umoliwia administratorowi sieci przypisanie wybranego zakresu adresw do serwera
DHCP, ktry z kolei dynamicznie przydziela adresy IP do poszczeglnych komputerw
i zapamituje, ktry z nich uywa jakiego adresu. Jeeli serwer DHCP jest skonfigurowany w sposb prawidowy (a w sieci moe znajdowa si ich wicej), wwczas skonfigurowanie wasnego komputera do automatycznego pobierania informacji adresowych
z tego serwera jest rzecz bardzo prost (wicej informacji na ten temat znajduje si
w rozdziaach 24. i 25.). Przez lata protok DHCP by rozbudowywany, dlatego dzisiaj
nie tylko nadaje komputerom unikalne adresy IP, ale i wiele innych rzeczy, midzy
innymi maski podsieci, domylne bramy oraz adres serwera DNS.
724
Dodatki
Dziki zastosowaniu protokou DHCP w sieci nie trzeba rcznie konfigurowa kadego
komputera ani dostarcza mu jakichkolwiek informacji adresowych. Wystarczy tylko
w Kreatorze konfiguracji sieci nacisn przycisk z opcj automatycznego pobierania
informacji. Wwczas po ponownym uruchomieniu komputer kontaktuje si z serwerem
DHCP i wydzierawi informacje. To nie pomyka okrelenie dzierawa" ma tu due
znaczenie, poniewa sieci ulegaj szybkim zmianom.
Usugodawca internetowy przypisuje Twojemu komputerowi unikalny adres po nawizaniu poczenia z Internetem. Nie za kadym razem adres jest ten sam. Prawdopodobnie
usugodawca nie mgby sobie pozwoli na przypisywanie unikalnych adresw tym
samym komputerom. Moe on jednak wykorzysta jeden z zakresw zarezerwowanych
dla sieci prywatnych, omwionych wczeniej, i uy techniki translacji adresw sieciowych (NAT). Dlatego adres ten jest tylko dzierawiony na pewien okres.
Protok DHCP bardzo si przydaje w sieciach duych przedsibiorstw. Wtedy dzierawa jest przydzielana na okres od kilku dni do kilku tygodni. Gdy komputer jest przenoszony na nowe miejsce, ktre wymaga przydzielenia mu nowego adresu IP, dzierawa
jego dawnego adresu w kocu wygasa, a adres ten moe zosta przypisany do nowego
komputera. Aby mg on zachowa ten sam adres, powinien mniej wicej po poowie
czasu przeznaczonego na jego obecn dzieraw wysa do serwera DHCP danie
jej odnowienia. Jeeli z jakiego powodu serwer DHCP nie odpowie na to danie (bo na
przykad jest wyczony), wwczas wyle danie o wydzierawienie adresu od dowolnego innego serwera DHCP znajdujcego si w sieci.
Jak wida, adres komputera moe si zmienia wraz z upywem czasu nawet w sieci
duego przedsibiorstwa.
Niektre komputery nie mog jednak korzysta z usug protokou DHCP, poniewa musz
posiada cay czas ten sam adres. Jest on przechowywany w bazie DNS. Klienci w Internecie mog zatem odnale dany serwer po nazwie oraz uzyska jego adres. W ostatnich
kilku latach opracowana zostaa nowsza wersja systemu nazw domen, nazywana dynamicznym DNS. Dynamiczny DNS zosta zaimplementowany w systemach Windows 2000
oraz Windows XP Server and .NET Server. Pozwala on komputerowi automatycznie
aktualizowa serwer DNS, dziki czemu serwer ten zawsze przechowuje informacje
o aktualnych translacjach nazw na adresy. W wikszoci serwerw DNS w Internecie
wymagane jest jednak rczne wpisywanie adresw IP i nazw przyjaznych dla uytkownika
(na przykad http:/Avww.onet.pl). Gdyby witryna internetowa cigle zmieniaa adresy JP
swoich serwerw, wwczas byoby bardzo trudno wprowadza rcznie zmiany do serwerw
DNS. Z tego wzgldu protok DHCP jest uywany zazwyczaj na komputerach-klientach,
natomiast adresy statyczne niezmienne wykorzystywane s przez serwery w sieci.
Usuga WINS
Jak wiesz, protok DHCP bardzo uatwia przypisywanie adresw IP do komputerw.
Wszystko to dzieje si automatycznie i administrator niewiele musi robi po zakoczeniu
konfigurowania komputera. W pierwszej wersji protokou DHCP pojawia si jednak
pewien problem. Protok ten przydziela adres komputerowi, ale skd inne komputery
miay uzyska t informacj, gdy musiay si z nim kontaktowa?
725
726
Dodatki
Rozwizywanie problemw
zwizanych z protokoem TCP/IP
TCP/IP nie bez powodu zosta nazwany zestawem. Zbudowany jest bowiem nie tylko
z protokow TCP i IP, ale i z wielu innych protokow, usug i aplikacji. Cz tego
zestawu tworz narzdzia testowania konfiguracji TCP/IP, umoliwiajce rozwizywanie
problemw z poczeniami sieciowymi. Poniej podano, w jaki sposb mona niektrych z nich uywa w systemie Windows XP.
Polecenie ping
Jest to najbardziej podstawowe polecenie, jakiego naley uy, gdy nie mona si poczy
z innym systemem lub inn sieci. Skadnia polecenia w wersji Microsoftu jest nastpujca:
ping [ - t ] [ - a ] [-n
liczba] [-1
rozmiar] C-f] [ - i
Mimo i zazwyczaj zwyke wywoanie tego polecenia w zupenoci wystarcza (na przykad ping www.wp.pl lub ping 212.77.100.101), mona uy dodatkowo jednej z poniszych opcji:
-t normalnie polecenie pi ng prbuje wysa komunikat dania potwierdzenia
(ECHO REOUEST) do obiektu docelowego maksymalnie cztery razy. Aby kontynuowa
wysyanie komunikatw dania potwierdzenia do obiektu docelowego do
momentu przerwania danej operacji za pomoc kombinacji Ctrl+C, naley uy
polecenia ping -t.
-a parametr ten nakazuje wywietlanie nazw komputerw macierzystych, a nie
tylko adresw IP. Uycie tego polecenia razem z nazw komputera macierzystego
powoduje wywietlenie zarwno tej nazwy, jak i adresu IP. Jeeli parametrem
polecenia jest adres IP, wwczas nastpi prba odczytania nazwy komputera
macierzystego skojarzonej z tym adresem.
727
z
z
z
z
728
Dodatki
Polecenie tracert
Polecenie to, podobnie jak ping, uywa komunikatw dania potwierdzenia (ECHO
REOUEST) i komunikatw potwierdzenia (ECHO REPLY) w celu ustalenia trasy do odlegego
komputera macierzystego. Polecenie ping ustala wysok warto pola TTL (w nagwku
pakietu). Aby jednak pakiet mg dosta si na miejsce przeznaczenia i nie zosta zgubiony podczas przebywania dugiej trasy i zwiedzania" po drodze wielu rnych routerw i systemw, polecenie tracert wykorzystuje w odpowiedni sposb parametr TTL.
Gdy za pomoc polecenia tracert wysyany jest pierwszy pakiet z daniem potwierdzenia, wwczas warto pola TTL wynosi 1. Po odebraniu pakietu pierwszy napotkany
router zmniejsza warto tego parametru o 1 i zwraca nadawcy komunikat Host docelowy
jest nieosigalny. W ten sposb zarwno program tracert, jak i Ty, poznajecie nazw
pierwszego napotkanego komputera macierzystego. Wwczas polu TTL nadawana jest
warto 2 i pakiet z daniem potwierdzenia zostaje ponownie wysany. Jak atwo si
domyli, tym razem nie zatrzyma si on na pierwszym napotkanym routerze, tylko na
nastpnym. Proces ten trwa dopty, dopki pakiet nie osignie swojego miejsca przeznaczenia. Program tracert wywietla natomiast na ekranie informacje o kadym przeskoku w sieci. Teraz wic nie tylko wiadomo, czy pakiet doszed tam, gdzie trzeba,
ale i jak tam doszed!
Skadnia polecenia tracert jest nastpujca:
tracert
[-d]
[-h maksymalna_liczba_przeskokw~}
[-w
limit_czasu]
nazwa_obiektu_docelowego
[-j
listd_kotnputerw_macierzystych]
W tym przypadku mona rwnie uywa polecenia w prostej postaci, na przykad tracert
www. i nteri a. pl. Dostpne s rwnie nastpujce opcje:
-d zapobiega podejmowaniu przez polecenie tracert prb rozpoznania nazw
routerw porednich na podstawie adresw IP. Jest to dziaanie odwrotne do
tego, ktre jest w poleceniu ping.
-h maksymalnd_liczbd_przeskokw okrela maksymaln liczb przeskokw
w trasie w celu wyszukania obiektu docelowego. Warto domylna to 30
przeskokw.
- j / ista_komputerwjnacierzystych okrela swobodn tras rdow
dojcia do komputera macierzystego.
-w limit_czasu modyfikuje czas oczekiwania (w milisekundach)
na odebranie komunikatu potwierdzenia (ECHO REPLY).
I znw w wikszoci przypadkw (wyjtkiem s dowiadczeni specjalici od sieci) uycie
polecenia tracert z nazw komputera macierzystego lub adresem IP powinno wystarczy do rozwizania wikszoci problemw. Suy ono na przykad do okrelania, czy
pakiet osign swoj domyln bram, jeeli miejsce docelowe znajduje si poza sieci.
Pozwala rwnie wskaza te miejsca w sieci, skd przestaj przychodzi odpowiedzi.
Jeeli pakiet wysany za pomoc procedury pi ng nie potrafi dotrze do miejsca przeznaczenia, mona wwczas uy polecenia tracert w celu znalezienia ostatniego miejsca,
do ktrego pakiet ten by w stanie dotrze, i rozpocz od niego napraw.
729
*
116
128
122
118
124
192
129
122
ms
ms
ms
ms
ms
ms
ms
ms
*
109
109
115
115
108
108
120
126
ms
ms
ms
ms
ms
ms
ms
ms
*
126
126
103
110
104
121
115
115
ms
ms
ms
ms
ms
ms
ms
ms
ledzenie zakoczone.
730
Dodatki
Jeeli uyjemy samego polecenia (bez parametrw), wwczas zgodnie z istniejc
konfiguracj wywietlone zostan adres IP, maska podsieci i domylna brama. Polecenie ipconfig /a 11 | mor wywietla pen konfiguracj protokou IP. Parametr mor
pozwala podzieli potok wywietlanych informacji w taki sposb, e s one wywietlane
strona po stronie i nie uciekaj z ekranu. Poniej znajduje si wynik wykonania polecenia
ipconfig wywoanego z parametrem /al 1:
Konfiguracja IP systemu Windows
Nazwa hosta
Sufiks podstawowej domeny DNS
Typ wza
Routing IP wczony
Serwer WINS Proxy wczony. . . .
: czari
:
: Nieznany
: Nie
: Nie
Polecenie netstat
Polecenie netstat to kolejne bardzo uyteczne narzdzie pomocne podczas rozwizywania problemw z poczeniami TCP/IP. Wywietla ono wszystkie poczenia nawizane midzy komputerem Twoim i innymi. Wywietlane s statystyki dotyczce kadego
protokou oraz biecych pocze TCP/IP. Skadnia polecenia netstat jest nastpujca:
netstat [-a] [-e] [-n] [-p protok] [-r] [-s] [odstp]
731
Polecenie roue
Polecenie to umoliwia wywietlanie lub modyfikowanie tablicy tras. W systemie Windows XP wykonanie polecenia route print powoduje wywietlenie jej zawartoci. Jeeli
w tablicy tras trzeba dokona jakich zmian, naley je najpierw skonsultowa z administratorem sieci.
Polecenie nslookup
To proste polecenie pozwala sprawdzi, czy nazwa komputera macierzystego lub adres IP
s zarejestrowane na serwerze DNS. Polecenia nslookup mona uy na dwa rne sposoby. Pierwszy z nich polega na wpisaniu samego polecenia wraz z adresem IP lub nazw
komputera macierzystego. Wwczas narzdzie nslookup skontaktuje si z jednym z serwerw DNS, ktrych dane zostay podane podczas konfigurowania adresu IP w systemie
Windows XP, i sprbuje pobra z niego wszystkie moliwe informacje, ktre pniej
zostan wywietlone na ekranie. Oto przykad wywoania polecenia nsl ookup:
C:\Documents and SettingsNJan Kowalski>nslookup www.gazeta.pl
Serwer:
Adress:
ceres.tpsa.pl
217.98.20.34
Nazwa: www.gazeta.pl
Adress: 193.42.231.16
Warto zauway, e narzdzie to wywietla take nazw serwera DNS, od ktrego pobrane
zostay informacje.
Drugi sposb to uruchomienie polecenia nslookup w trybie interaktywnym. Aby wywoa
je w tym trybie, wystarczy wpisa nslookup i nacisn klawisz Enter, bez wpisywania
za poleceniem nazwy komputera macierzystego lub adresu IP. Pojawi si wwczas znak
wikszoci (>). Mona teraz wpisywa rne polecenia a do zamknicia sesji za pomoc
732
Dodatki
polecenia exit. W wikszoci przypadkw okazuje si, e korzystanie z takiego prostego
wiersza polece przynosi dobre rezultaty, jeli chodzi o wyjanianie rnych zagadnie
zwizanych z sieci, jak na przykad rozpoznawanie nazwy komputera macierzystego
przez system nazw domen, czy waciwa nazwa komputera macierzystego jest przypisana
do prawidowego adresu IP itd. Wicej informacji na temat dziaania polecenia nslookup
w trybie interaktywnym mona znale w pomocy, wywoywanej ju po wejciu do tego
trybu, za pomoc polecenia hel p.
Dodatek B
734
Dodatki
opracowane w tym standardzie miay utworzy hierarchiczn baz danychoraz dostarczy zestaw protokow pozwalajcych pobiera dane z bazy , aby informacje z rnych
aplikacji, takie jak opisane w standardzie X.4OO dla poczty elektronicznej, mogy by
umieszczone w centralnej bazie danych. Poniewa przestrze nazw utworzona przez
protok X.5OO bya atwa do modelowania, projektanci zdali sobie spraw, e moliwe
jest utworzenie katalogu przechowujcego rne rodzaje informacji, nie tylko dane
poczty elektronicznej, ktre pierwotnie mieli na myli twrcy standardu X.5OO.
Standardy X.5OO zostay opracowane do wykorzystania na potnych jednostkach obliczeniowych (tamtego okresu) i nie byy przeznaczone dla niewielkiego, cho rosncego,
rynku komputerw klasy PC. Z tego powodu protok LDAP zosta opracowany jako
lekki" (z ang. lightweight) zestaw standardw dostpu do katalogu, oparty (z niewielkimi modyfikacjami) na oryginalnym katalogu zaprojektowanym przez twrcw X.5OO.
LDAP dziaa w sieciach obsugiwanych przez protok TCP/IP. Poniewa protok IP
zapewnia dostp do usug sieciowych protokoom wyszych poziomw, opracowanie
protokou LDAP byo proste z wykorzystaniem protokou IP.
735
Obiekty i atrybuty
Poniewa mona rozpocz przeszukiwanie od wierzchoka drzewa i kontynuowa w d,
dlatego znalezienie informacji w bazie katalogu jest niezwyke atwe. Aby zrozumie sposb
dziaania, musisz wiedzie wicej na temat obiektw i ich atrybutw. Jednym z atrybutw
kadego obiektu w drzewie jest jego nazwa kanoniczna. Kady obiekt utworzony w drzewie posiada nazw, ktra moe by wyraona w nastpujcy sposb:
Nazwa wzgldna (z ang. Relative Distinguished Name RDN) znana jest
rwnie jako nazwa kanoniczna obiektu. Jest to po prostu atrybut obiektu, ktry
jest wykorzystywany do nadania obiektowi nazwy. Np. jeli w firmie zatrudnieni
s dwaj pracownicy o tym samym imieniu i nazwisku, maj tak sam nazw
wzgldn. Innymi sowy, jest wzgldna w stosunku do lokalizacji obiektu
w strukturze drzewa. W firmie moe pracowa wiele osb o imieniu i nazwisku
Yoko Ono, pod warunkiem, e ich konta uytkownikw nie s zakadane w tym
samym obiekcie kontenera (pojcie, do ktrego zaraz dojdziemy).
Nazwa wyrniajca (z ang. Distinguished Name DN) nazwa ta jest nieco
bardziej zoona, zwykle jest znacznie dusza ni nazwa wzgldna i zawsze
bardziej przydatna. Nazwa wyrniajca obiektu skada si z nazwy kanonicznej
(RDN), poczonej z nazwami kanonicznymi rodzicw" obiektu w katalogu.
Jeli si nad tym zastanowisz, to nazwa wyrniajca jest wirtualn map
wskazujc obiekt w katalogu. Zawiera nazw kadego obiektu znajdujcego
si wyej w strukturze drzewa.
736
Dodatki
Korzystajc z nazwy wyrniajcej, mona odszuka obiekt w bazie. W bazie moe znajdowa si tylko jeden obiekt o danej nazwie wyrniajcej. Natomiast moe istnie wiele
obiektw o takiej samej nazwie wzgldnej, gdy musi by ona unikalna jedynie lokalnie
dla danego obiektu. Nazwa wyrniajca jednoznacznie identyfikuje obiekt, jak rwnie
jego lokalizacj w strukturze drzewa. Dzieje si tak dlatego, e zawiera ona nie tylko
nazw obiektu, ale rwnie nazw obiektw lecych wyej w strukturze drzewa. Dziaa
to jak mapa. Jeli znasz nazw wyrniajc obiektu, poruszasz si wewntrz drzewa
mijajc obiekty, ktrych nazwy s czci nazwy wyrniajcej. Moliwe jest istnienie
w katalogu dwch obiektw o tej samej nazwie kanonicznej (RDN), ale nie jest moliwe
istnienie dwch obiektw o tej samej nazwie wyrniajcej (DN), poniewa DN wskazuje konkretn lokalizacj w katalogu.
737
Schematy
Mwic o obiektach i atrybutach, ktre si na nie skadaj, naley omwi definicj, jakiego
rodzaju obiekty i atrybuty mog istnie w katalogu. Schemat jest zbiorem zasad i szablonw, ktre mwi, jakiego rodzaju obiekty i atrybuty mog by tworzone w katalogu.
Mwic krtko, dla kadego obiektu w Active Directory istnieje klasa opisujca obowizkowe i opcjonalne atrybuty, ktre mog by przypisywane utworzonemu obiektowi.
Np. klasa obiektw uytkownika pozwala administratorowi Windows wprowadza obowizkowe informacje dotyczce uytkownika, takie jak nazwa uytkownika i haso, jak
rwnie opcjonalne informacje, takie jak dzia, w ktrym pracuje, nazwisko przeoonego, numery telefonw itp. Jednak aby umieci informacje danego typu w obiekcie,
klasa obiektu musi na to zezwala. Active Directory pozwala na modyfikowanie schematu. Moesz tworzy nowe klasy obiektw (a nastpnie tworzy kopie tych obiektw)
lub nowe atrybuty. Dziki temu Active Directory jest elastyczne. Posiada zestaw wbudowanych obiektw i atrybutw zaspokajajcych potrzeby wikszoci sieci. Jeli jednak
w rodowisku, w ktrym pracujesz, musisz przechowywa innego rodzaju informacje,
moesz zmodyfikowa schemat, tworzc nowe obiekty lub atrybuty, dziki czemu moesz
przechowywa dowolny rodzaj informacji w Active Directory.
738
Dodatki
zachowana (wprowadzono jedynie niewielkie modyfikacje), ale zarzucono korzystanie
z protokow OSI i innych usug na rzecz bardziej zwizego, ograniczonego zestawu
protokow. Active Directory firmy Microsoft obsuguje protok LDAP jego zestaw
protokow jest wykorzystywany w systemie Windows XP do uaktualniania, pobierania
i wykorzystywania informacji dostpnych w Active Directory.
Jak wspomniano wczeniej, LDAP zosta zaprojektowany do wsppracy z protokoem
TCP/IP. Wersja druga protokou LDAP (LDAPv2, opisany w RFC 1777) bya pierwsz
zastosowan w praktyce wersj protokou LDAP. Wersja trzecia (LDAPv3, opisany
w RFC 2251) peniej oddaje natur funkcji architektury klient-serwer wymaganych do
obsugi bazy danych katalogu. Active Directory Microsoftu wsppracuje zarwno z protokoem LDAPv2, jak rwnie LDAPv3.
Protok LDAPv3 zawiera dodatkowe dziaania, ktre nie byy dostpne w starszej wersji
protokou LDAP, takie jak stronicowanie i sortowanie. Ponadto protok LDAPv3 moe
by rozbudowywany. Definiuje on koncepcj okrelan jako extensible operations, pozwalajc przyszym projektantom stosowa dziaania niebdce aktualnie czci protokou.
Dziki temu producenci mog modyfikowa protok LDAP wykorzystywany przez wasne
aplikacje, ale nadal moe on wsppracowa z innymi produktami zgodnymi z protokoem LDAPv3.
LDAPv3 pozwala rwnie na definiowanie schematu, czyli definiowanie obiektw i atrybutw, ktre mog by tworzone w katalogu. DNS jest baz rozproszon, ktra pozwala
na powizanie nazw z adresami IP. Jednak najczciej DNS wymaga definiowania translacji nazwa-adres w formacie pliku. LDAPv3 dopuszcza definiowanie obiektw i atrybutw w samej bazie katalogu, co oznacza, e mona do tego celu wykorzystywa interfejs graficzny (GUI) dostpny w serwerze Windows 2000.
Na pierwszy rzut oka moe si to wydawa niekonsekwentne, ale rozwa nastpujc
moliwo: aplikacje mog wysya zapytania do bazy danych katalogu, aby dowiedzie
si, jakiego rodzaju obiekty i atrybuty s przechowywane w katalogu, poniewa definicje
s zapisane w katalogu, a nie w pliku na komputerze. Dziki temu Active Directory
i inne katalogi wykorzystujce LDAP s atwiejsze do modyfikowania. Aplikacje mog nie
tylko wyszukiwa informacje dotyczce konkretnych obiektw i atrybutw tych obiektw,
ale rwnie sprawdza w katalogu, jakiego rodzaju informacje s aktualnie dostpne.
Jeli chcesz lepiej pozna specyfikacj protokou LDAP, sprawd nastpujce dokumenty
RFC (z ang. Request For Comments) (z powodu duej szczegowoci dokumenty te
nie mogy zosta doczone do niniejszej ksiki):
RFC 2252, Attribute Syntax Definitions
RFC 2253, UTF-8 String Representation of Distinguished Names.
RFC 2254, The String Representation of LDAP Search Filters.
RFC 2255, The LDAP URL Format.
RFC 2256, A Summary of the X.5OO User Schema for Use with LDAPv3.
RFC2247, Using Domains in LDAP X.5OO Distinguished Names.
Te dokumenty, dostpne w sieci Web, umoliwiaj dokadny wgld w szczegy dziaania
protokou LDAP. Jedn z witryn, w ktrych moesz znale wikszo dokumentw RFC,
jest http://www.rfc-editor.org.
739
Przeszukiwanie katalogu
Jeli klient z powodzeniem podczy si do katalogu (jego metoda uwierzytelniania jest
akceptowana przez serwer i klient przedstawi wymagane informacje), klient moe wykona wiele rnych funkcji w katalogu. Najpopularniejsz z nich jest przeszukiwanie
bazy katalogu.
Podczas wykonywania przeszukiwania klient moe ograniczy zakres wyszukiwania,
podajc serwerowi konkretn lokalizacj w drzewie katalogu jako miejsce rozpoczcia
wyszukiwania. Np. korzystajc z Active Directory firmy Microsoft, nie miaoby sensu
rozpoczcie wyszukiwania drukarki, co do ktrej wiesz, e jej serwer wydruku znajduje
si w okrelonej domenie, od wierzchoka drzewa. W takiej sytuacji moliwe jest podanie
domeny, ktra jest obiektem kontenerowym w katalogu, i rozpoczcie wyszukiwania od
tego miejsca. Jeli domena jest dua, podzielona na jednostki organizacyjne, moesz
rozpocz wyszukiwanie gbiej w strukturze drzewa, zaczynajc od konkretnej jednostki
organizacyjnej. Np. jeli chcesz znale drukark w dziale ksigowoci i istnieje osobna
jednostka organizacyjna dla dziau ksigowoci w domenie, moesz zdefiniowa wyszukiwanie w drzewie katalogu, ktre ma si rozpoczyna od tej jednostki organizacyjnej.
740
Dodatki
Wystawiajc danie wyszukiwania, klient moe rwnie poda inne informacje dotyczce tego zadania. Klient protokou LDAP moe poda filtr wyszukiwania, zawierajcy
zestaw wartoci atrybutw wykorzystywany do porwnywania z obiektami w katalogu.
W przypadku drukarki klient moe sprecyzowa wyszukiwanie, jeli interesuje go tylko
kolorowa drukarka. Klient moe rwnie poda maksymaln ilo obiektw, ktre maj
by zwrcone jako wyniki wyszukiwania. W zalenoci od rodzaju wyszukiwania moesz
zapobiec zwrceniu ogromnej iloci danych bdcych wynikiem wyszukiwania. Klient
LDAP moe rwnie zdefiniowa maksymalny czas oczekiwania na zwrcenie wynikw przez funkcj wyszukiwania.
741
742
Dodatki
Oto standardowe obiekty niekontenerowe reprezentujce rzeczywiste jednostki w Active
Directory:
Uytkownik.
Grupa.
Alias.
Usuga.
Kolejka wydruku.
Urzdzenie drukujce.
Wydruk.
Usuga plikowa.
Sesja.
Zasb.
Zarzdzanie tymi wbudowanymi obiektami daje administratorowi moliwo kontrolowania pracy uytkownikw sieci i zasobw. Lista jednak nie jest pena.
743
*,
fttt{
6rj-
c
e
V WK-cora
_J &***
^ P A i f l f W i A S SvWil
j \&<P - \e<i
ei
C WV IM
(onsUpON 1
ffWtN
0 Uurw Af>Jecor.
fl IWAM..?v
8rc?ws..
1..,
J1
-,
>
Aby znale obiekty (w naszym wypadku uytkownika, kontakt lub grup) w katalogu,
podaj pole, a nastpnie warunek i warto, jaka ma by wykorzystana podczas wyszukiwania. Pola, ktre moesz wybra, s uzalenione od atrybutw obiektu, ktrego szukasz.
Np. jeli szukasz obiektu konta uytkownika, moesz poda imi, nazwisko, adres poczty
elektronicznej oraz mnstwo innych atrybutw. Pole Warunek pozwala poda warunek
wyszukiwania wykorzystywany podczas porwnywania wartoci umieszczonej w polu
Warto. Moesz wybra jedn z nastpujcych opcji:
Zaczyna si od.
Koczy si na.
Jest (dokadnie).
Nie jest.
744
Dodatki
Obecna.
Nieobecna.
Podajc atrybut obiektu (okrelony jako pole w oknie wyszukiwania) wraz z warunkiem
i wartoci wyszukiwania, moesz w prosty sposb znale obiekt w katalogu, aby nastpnie nim zarzdza.
Podobnie uytkownicy, ktrzy chc odszuka na przykad drukark, mog klikn przycisk Znajd w oknie drukowania i wpisa warunki wyszukiwania, a nastpnie wyszuka
drukark, pod warunkiem, e nale do domeny bdcej czci Active Directory.
Na pierwszy rzut oka moliwoci wyszukiwania w Active Directory mog wydawa si
niewielkie, ale zastanw si nad ich globalnymi skutkami. Uytkownik z Princeton w USA
moe wyszukiwa drukark, na ktr chce wysa wydruk, znajdujc" si w Waterloo
w Belgii. Active Directory uatwia korzystanie z globalnej sieci, pod warunkiem jednak,
e jest dobrze dopracowane i zarzdzane przez administratorw, ktrzy maj bogat
wiedz na temat jego dziaania.
Po odnalezieniu obiektu, ktrego szukae w katalogu, moesz klikn na nim w licie
wynikw wyszukiwania, aby zobaczy ten obiekt i jego atrybuty. Rysunek B.3 przedstawia
osiem zakadek okna Waciwoci obiektu Uytkownik. Zauwa, e niektre aplikacje, takie
jak Microsoft Exchange Server, mog tworzy dodatkowe zakadki lub pola dla obiektu
takiego jak ten.
Rysunek B.3.
Okno Waciwoci
obiektu Uytkownik
w Active Directory
XX
'
__
Dodatek C
Korzystanie z systemu
Windows XP
na komputerze przenonym
W tym dodatku:
Korzystanie z technologii ClearType
Konfigurowanie opcji zarzdzania energi w systemie Windows XP
Korzystanie z profili sprztu
Synchronizacja i pliki trybu offline
System Windows XP Professional pozwala w peni wykorzysta zalety komputerw przenonych. Posiada funkcje pozwalajce efektywnie zarzdza energi to jedyny z elementw komputerw przenonych, ktry wci stwarza problemy. Windows XP potrafi
dokadnie oszacowa pojemno baterii i w odpowiednim momencie ostrzec o koczcych si zasobach energii. Ponadto Windows XP pozwala panowa nad urzdzeniami
sprztowymi zuywajcymi energi (czasem nawet nad iloci zuywanej energii), aby
maksymalnie przeduy czas pracy przy wykorzystaniu baterii.
Windows XP posiada oprcz moliwoci zarzdzania energi trzy funkcje, ktre
znacznie poprawiaj wygod korzystania z komputera przenonego:
Technologi ClearType, ktra polepsza rozdzielczo poziom wywietlacza
i uatwia korzystanie z wywietlacza LCD (z ang. liuid crystal display).
Pliki trybu offline, ktre pozwalaj kopiowa pliki z sieci, pracowa na nich
lokalnie, a nastpnie synchronizowa ich zawarto po podczeniu komputera
do sieci.
Profile sprztu pozwalaj konfigurowa urzdzenia sprztowe komputera dla
rnych sytuacji, a nastpnie w prosty sposb przecza si midzy tymi
konfiguracjami. Np. moesz utworzy jeden profil zarzdzajcy urzdzeniami
sprztowymi, gdy komputer jest podczony do sieci, i inny profil, gdy komputer
nie jest podczony do sieci.
746
Dodatki
W tym dodatku dowiesz si, jak najefektywniej korzysta z komputera przenonego
z zainstalowanym systemem Windows XP. Dowiesz si rwnie, jak uruchomi funkcj
ClearType, zarzdza wykorzystaniem energii, korzysta z plikw trybu offline i konfigurowa rne profile sprztu.
WJdofc
Wstecz
';
http;//sto
\Mont
;*j
Uarjdzla
; j
(;
Pomot
..
Wysiuka)
.yafK>o.coni/n trnpl-stofy8ij-/riri/20020716/ts.
Related Links
Storm warninas up
Newfoundland Weather.com
<C internet
Jak dziaa technologia ClearType? Zwyke czcionki, takie jak TrueType, zakadaj,
e kady piksel na wywietlaczu jest zapalony lub zgaszony. Powoduje to czsto
wywietlanie kanciastych ksztatw, poniewa czcionki skadaj si z malutkich
kwadracikw. Technologia ClearType pozwala na podstawie informacji uzyskanych od
samego wywietlacza zaadresowa obszar otaczajcy poszczeglne piksele, co daje
efekt pynnego przejcia.. Oznacza to, e technologia ClearType moe dynamicznie
dopasowywa wywietlane czcionki, usuwajc ostre krawdzie.
Aby uruchomi czcionki typu ClearType w systemie Windows XP, wykonaj nastpujce
czynnoci:
gdycja
$<lo*
Qwsto
gubione
xl
Narisdzie
2'j
Pomoc.
t
747
Tie s t o r m w a s
<i Internet
748
Dodatki
Standardowe ustawienie czcionek rwnie wygadza ich brzegi, ale nie w takim stopniu
jak robi to technologia ClearType. Ustawienie Standardowe jest przeznaczone dla
monitorw, a nie wywietlaczy LCD.
Schematy zasilania
Schemat zasilania to zbir ustawie zarzdzania energi, ktry dziaa podobnie jak wiele
innych schematw w systemie Windows. Ustawieniami zasilania mona zarzdza za
pomoc zakadki Schematy zasilania (rysunek C.4).
Schematy zasiania
Alarmy jj M i a r * eneigi
749
Zaawaniowan. I Hibernacja
l~
Jest podczony
Ueywa bastli
po 5 minutach
Wstrzymywanie systemu
Nigdy
Hbeinacja systemu:
Nigdy
Wybacz monitor
po 20 minutach
Nigdy
po 20 nunulach
; po 5 minutach
po 10 minutach
750
Dodatki
Niektre komputery wymagaj nacinicia przycisku zasilania. Sprawd
w dokumentacji, do ktrej grupy naley Twj komputer. Moesz rwnie
samodzielnie przenie komputer do stanu wstrzymania za pomoc polecenia
Zamknij system w menu Start. Komputer moe dziaa na baterii jedynie kilka
godzin, ale jeli przejdzie w stan wstrzymania, wwczas moe dziaa przez
kilka dni.
Hibernacja systemu hibernacja systemu jest podobna do stanu wstrzymania.
Rnica polega na tym, e zawarto pamici RAM jest zapisywana do pliku na
dysku twardym, a komputer jest rzeczywicie wyczany. Po ponownym
uruchomieniu komputera (w tym wypadku zawsze za pomoc przycisku zasilania)
system jest przywracany do takiego stanu, w jakim przeszed w stan hibernacji.
Przewag stanu hibernacji nad stanem wstrzymania jest fakt, e bateria nie jest
w ogle zuywana w stanie hibernacji. Wad natomiast jest duszy czas
przywracania systemu do ycia", poniewa system musi zosta na nowo
uruchomiony, oraz to, e zapisanie zawartoci pamici RAM na dysk wymaga
odpowiedniej iloci wolnego miejsca na dysku.
Poeksperymentuj troch ze schematami zasilania, aby dobra takie ustawienia, ktre
najbardziej odpowiadaj Twojemu stylowi pracy. System Windows oferuje na pocztek
rwnie gotowe schematy zasilania. Ustawienia wszystkich schematw s szczegowo
opisane w tabeli C l . Wybierz schemat zasilania, ktry najbardziej Ci odpowiada, zmie
go zgodnie z wasnymi preferencjami, a nastpnie uyj przycisku Zapisz jako, aby zapisa go pod inn nazw.
Stan
Ustawienia
Stacjonarny w domu/biurze
Podczony do sieci
Bateria
Prezentacja
Podczony do sieci
Bateria
751
Stan
Ustawienia
Zawsze wczony
Podczony do sieci
Bateria
Minimalne zarzdzanie
energi
Podczony do sieci
Bateria
Maksimum baterii
Podczony do sieci
Bateria
Przenony/Laptop
Podczony do sieci
Bateria
Korzystanie z alarmw
Za pomoc zakadki Alarmy mona konfigurowa metody powiadamiania uytkownika
przez system Windows o niskim stanie baterii. Alarmy mog wywietla wiadomoci,
752
Dodatki
generowa dwiki, przenosi komputer w stan wstrzymania lub hibernacji, a nawet
uruchamia wybrany program. Zakadka Alarmy jest dostpna jedynie w komputerach,
ktre obsuguj technologi APM i w ktrych funkcja APM jest aktywna.
Dostpne s dwa poziomy alarmw:
Alarm o niskim poziomie energii baterii ma powiadamia uytkownika, e bateria
przechodzi w niski poziom energii, aby mg on podj odpowiednie kroki.
Domylnie alarm o niskim poziomie baterii jest uruchamiany przy stanie 10%
naadowania baterii. Wywietlana jest wiadomo tekstowa, ktra informuje
uytkownika o niskim poziomie energii baterii.
Alarm o krytycznym poziomie energii baterii pozwala komputerowi na przejcie
kontroli nad sytuacj, kiedy poziom energii baterii jest bardzo niski. Domylnie
jest on uruchamiany, jeli poziom naadowania baterii siga 3% stanu cakowitego.
Wywietlana jest wiadomo tekstowa. Komputer przechodzi w stan hibernacji,
jeli funkcja hibernacji jest aktywna, lub w stan wstrzymania, jeli funkcja
hibernacji nie jest aktywna.
Moesz konfigurowa, kiedy i czy w ogle alarmy maj by uruchamiane i co dokadnie
ma si wydarzy, kiedy warunek wczenia alarmu zostanie speniony. Moesz wyczy
jedn z tych opcji, jeli interesuje Ci tylko jeden z tych alarmw, moesz take wyczy
obie opcje, jeli nie chcesz, aby jakiekolwiek alarmy byy uruchamiane. Jest to przydatne
w sytuacji, gdy komputer wyposaony jest w dodatkowe oprogramowanie do zarzdzania
energi. Dla kadego z alarmw przecignij znacznik na pasku, aby ustawi poziom naadowania baterii, przy ktrym alarm ma by uruchamiany. Aby ustawi funkcje, ktre maj
by uruchamiane w sytuacji, gdy alarm jest wczony, kliknij przycisk Akcja alarmu (patrz
rysunek C.5). W obu przypadkach pojawi si takie samo okno dialogowe Akcje alarmu.
Rysunek C.5.
Zakadka Alarmy
w oknie Opcje zasilania
Akcja alarmu...
I Powiadomienie
Akcja:
10*
Tekst
Hibernacja
753
Alaimy
Hibernacja
tti
^ | 11 Ul '
OK
] [
Anuluj
754
Dodatki
Hibernacja
Zakadka Hibernacja zawiera tylko jedno pole opcji: Wcz hibernacj. Zakadka jest
dostpna tylko w komputerach, ktre obsuguj funkcj hibernacji. Zakadka zawiera
rwnie informacj o iloci wolnego miejsca na dysku oraz iloci miejsca potrzebnego
do zapisania stanu systemu w przypadku przejcia w stan hibernacji.
Power OpMrms
755
Aby lepiej zrozumie ide profili sprztu, rozwamy nastpujcy przykad korzystania
z profili sprztu na komputerze przenonym. Zamy, e korzystasz z komputera przenonego w biurze, a po poudniu odpinasz go od sieci biurowej i zabierasz do domu.
W komputerze s zainstalowane dwie karty sieciowe. Pierwsza pozwala na podczanie
do sieci komputerowej biura i wymian informacji z innymi komputerami oraz korzystanie z dostpu do sieci. Druga z nich to bezprzewodowa karta, pozwalajca na komunikacj z domowym komputerem stacjonarnym (rwnie wyposaonym w kart bezprzewodow) i korzystanie z dostpu do sieci.
W biurze podczasz komputer przenony do zewntrznego monitora, klawiatury i myszy.
W domu korzystasz z wbudowanego wywietlacza, klawiatury i myszy.
Mgby co prawda pozostawi wczone wszystkie urzdzenia przez cay czas, ale mogoby to powodowa wystpowanie konfliktw w systemie. Rwnie obsuga sieci bdzie
duo wolniejsza przy aktywnych dwch kartach sieciowych.
Doskonaym rozwizaniem w takiej sytuacji jest stworzenie dwch profili sprztu. Jeden
z nich moesz nazwa W pracy, a drugi W domu. Dla profilu uywanego w pracy
moesz pozostawi wszystkie urzdzenia aktywne z wyjtkiem bezprzewodowej karty sieciowej. W domowym profilu powiniene wczy bezprzewodow kart sieciow i wyczy drug kart sieciow oraz zewntrzny monitor, klawiatur i mysz. Po kadym uruchomieniu komputera pojawi si menu, ktre umoliwia wybranie jednego z profili sprztu.
Intrygujce? W kolejnych punktach dowiesz si, jak skonfigurowa profile sprztu.
756
Dodatki
Rysunek C.8.
Zmiana ustawie
w oknie Profile sprztu
pozwoli na szybkie
przystosowanie si
komputera przenonego
do nowych sytuacji
J
J
Wybw profilw sprztu
Podczas uruchamiania systemu Windows:
O 2ekaj na wybr (X oflu spri<tu orzti uiytkownika
(*) Wybiec; gei wszy p< ofil na Itoe, jee* uytkowmc nie wybwtzc proflu w
30
Rysunek C.9.
Konfigurowanie
waciwoci
profilu sprztu
" s
Wloiciwoci: W domu
Ogdre
3* J.: ( .^!U V
8. Zaznacz opcj Zawsze doczaj ten profil jako opcj podczas uruchamiania
i kliknij przycisk OK. Powrcisz do okna Profile sprztu.
9. Zaznacz Profil 1 i kliknij przycisk Zmie nazw.
10. Wpisz nazw profilu i kliknij przycisk OK. Moesz wykorzysta nazwy W domu
i W pracy (lub co rwnie opisowego).
11. Kliknij przycisk OK, aby powrci do okna Waciwoci systemu, a nastpnie
ponownie kliknij przycisk OK.
Zarzdzanie profilami
Po utworzeniu profili moesz zarzdza sposobem obsugi profili przez system Windows XP. Do tego celu suy okno dialogowe Profile sprztu (uruchom Panel sterowania,
dwukrotnie kliknij ikon System, przejd na zakadk Sprzt i kliknij przycisk Profile
sprztu) (rysunek CIO).
757
Profile sprztu
Moesz okresie p ofBe sprztu di* rwnych konfiguracji spricu. Podczas
urudwiana moesz wybra profil, ktrego chcesz uty.
Wybdr pfot
C s
Pierwsz rzecz, ktr zechcesz zrobi, jest skonfigurowanie obsugi profili przez system
Windows podczas uruchamiania systemu. Dostpne s dwie opcje:
Czekaj na wybr profilu sprztu przez uytkownika.
Wybierz pierwszy profil na licie, jeeli uytkownik nie wybierze profilu w cigu.
Jeli wybierzesz t opcj, moesz ustawi przedzia czasu, przez ktry system
bdzie czeka na wybranie profilu. Domyln wartoci jest 30 sekund.
Nastpnie moesz zmieni kolejno profili na licie. Ich kolejno jest bardzo istotna,
poniewa to pierwszy profil na licie zostanie uruchomiony, jeli wybrana jest druga
opcja i jeli upynie czas, w ktrym system oczekuje na decyzj uytkownika. Wybierz
dowolny profil z listy i za pomoc przyciskw strzaek umie go na odpowiednim
miejscu na licie.
758
Dodatki
Rysunek C l i .
Zarzdzanie urzdzeniami
sprztowymi za pomoc
Menedera urzdze
, TWOINC-TKTFDYK5
^ Drukartt zgodne i IEEE 1234.4
ty Karty craficir*
19 K*TV- aeoowe
3P Klawiatury
-^ Komputer
0- Kontrolery dwifcj. wideo i gei
<_3 Kontrolery IDE ATA/ATAPI
<^J Kontrolery sta? dyskietek
Gc Kcritrolery uniwersalnej magistrali szeregowej
^f Monitory
j Mysi i me urindiena wskazujce
,y Porty (COM i LPT}
" # Procesory
H, Stacje dysieietek
S# Stacje dyskw
J, Stacje dvstcA CD-ROM,UVD
i*! UtzdzeTa do obrazowania
i U r i d z e ^ IEEE 1234.4
^
sys
Rysunek C l 2 .
Konfigurowanie
waciwoci urzdzenia
j
i
j
!
:|
:j
Zaa^er^D^ane
Serowlk
Zasoby
Typ urzdzenia
**ty aeckwe
Producent
3Com
Lokafaacja
Slai urzdienia
Zandiame a
"
....
problemw...
Najwaniejsze jest, aby pamita, ktry profil jest aktualnie wybrany, poniewa okno waciwoci nie zawiera takiej informacji. Moesz zawsze wrci do okna Waciwoci systemu
i przej do okna Profile sprztu, aby dowiedzie si, ktry profil jest aktualnie uywany.
759
( f yor sysin
II Hrt y
S t .1
SM f lt to i
rtup problens.
t; i.js* SUCCfiSS fu 1
3X2313
cl
ii- 'j the u i* 4.1 tul *t i'Hii drrow ik^y^ t u MOVB t}(.? Ii ( g h l iijtt
to HM selectlun ^OM Haut. Then press KNTfcH.
To SHiiclt to the Lftgt KttUMU iiood cnTtf ttfuri ion, prtjsK
Tu Exit tlis wsttu auii restrt yatr cuMjttor, jaross F3
Sai
autoMaticaHy: 24
760
Dodatki
3. Wybierz, czy w trybie offiine ma by dostpny tylko wybrany folder i znajdujce
si w nim pliki, czy rwnie podfoldery wybranego folderu maj by dostpne
w trybie offiine.
4. Kliknij przycisk OK; na ikonie folderu widoczne s teraz dwie niebieskie strzaki,
aby wskaza, e jest to folder trybu offiine (rysunek C.14).
Rysunek C.14.
Foldery trybu offiine
s oznaczone
znaczkiem niebieskich
strzaek
B*
^Wltecz
**
**
y
jf
M
y
ysnjtaij
Foktey
JTT5] -
<
^ a
_
/
USC5
J'
WWW
761
Uyj Menedera
synchronizacji
do samodzielnej
lub automatycznej
synchronizacji plikw
W Elementy do synchron
.Aby zagwarantowa aktualno danych pode t a i pracy w tr>t>
offline. sy*em Windowi moe zsynchronizowa, dane w komputerze
i w sieci.
Zaznacz pole wybonj pny kadym elemencie, ktfiry chcesz zsynchronizowa
Nazwa
i f i Pliki t*ybu offline
0 l i ) Vies*j\Tp3 na Czetui
!
0 j i ) -AicassIeK na Secw sieci btok
Ostatnia aktualza.
2302-27-2820*6
Aby uruchomi synchronizacj plikw trybu offline i stron sieci Web, zaznacz pola wyboru
przy odpowiednich elementach (domylnie wszystkie s zaznaczone) i kliknij przycisk
Synchronizuj. System Windows zamyka okno Menedera synchronizacji, synchronizuje
wybrane elementy i informuje o zakoczeniu synchronizacji.
Za pomoc Menedera synchronizacji moesz rwnie konfigurowa automatyczn synchronizacj plikw i stron sieci Web. W tym celu kliknij przycisk Ustawienia w oknie
Elementy do synchronizacji (rysunek C.15). Pojawi si okno Ustawienia synchronizacji
pokazane na rysunku C l 6 .
762
Dodatki
Rysunek C l 6 .
Konfigurowanie
ustawie
synchronizacji
. Beiciymy ; Harmonogram
Moiesz okreli, ktre eiemarty bd. syrchronnowane ocdcia;
lokowana i wylogo wywarta. Wybrane elementy mog by rne d
kaidego poczenia s*cowego
K}edy uywam togo polczera neoowego:
ast^i^ce wybratte elementy;
ib PUki trybu ofHrte
0 'J*J'.OwurripJ na Cie*u
0 j& vApta''tex na Sewer eci Wocowej (*ika)
; 23dl Strony nci Web w trybie offt
|
,::fl
V- --TU'.-*
Dodatek D
Podstawy serwera
Intemetowych
usug informacyjnych
W tym dodatku:
Co nowego w IIS 5.1?
Instalowanie serwera Intemetowych usug informacyjnych
Tworzenie witryny sieci Web
Zarzdzanie witryn sieci Web
Zarzdzanie serwerem FTP
Zarzdzanie usug SMTP
Dostp do sieci Web sta si nieodzown czci ycia w ostatnim czasie w pracy,
w domu, a nawet w podry.
Za kadym razem, kiedy podajesz przegldarce adres sieci Web, pobiera ona odpowiedni
stron z serwera sieci Web i wywietla j. Na serwerach dziaa oprogramowanie, ktre
umoliwia przechowywanie, udostpnianie, a nawet modyfikowanie wszystkich stron
(wraz z grafik) skadajcych si na witryn sieci Web. Serwer Intemetowych usug informacyjnych (z ang. Internet Information Sewer) to oprogramowanie serwera sieci Web
dostpne wraz z systemem Windows XP Professional.
Serwer Intemetowych usug informacyjnych udostpnia kilka funkcji, s to midzy innymi:
Serwer sieci Web gwny powd do dumy serwera Intemetowych usug
informacyjnych to wiatowej klasy serwer sieci Web. Jest on w peni zgodny ze
standardem http 1.1 i obsuguje zaawansowane funkcje, takie jak Active Server
Pages, interfejs CGI (z ang. common gateway interface), interfejs ISAPl (z ang.
Internet server application programming interface) oraz rozszerzenia FrontPage' a.
Protok HTTP (z ang. HyperText Transfer Protoco!) to protok uywany przez serwery
sieci Web. Definiuje on format wiadomoci, a take sposb ich przesyania oraz
zachowania serwerw sieci Web i przegldarek w odpowiedzi na odpowiednie polecenia.
764
Dodatki
Wikszo klientw i serwerw sieci Web obsuguje protok HTTP 1.1, ktry potrafi
obsugiwa poczenia trwae. Przykadem poczenia trwaego jest poczenie si
klienta przegldarki z serwerem sieci Web i pobranie wielu plikw z wykorzystaniem
pojedynczego poczenia.
Serwer FTP protok FTP (z ang.//te transfer protocol) jest wykorzystywany
do przesyania plikw przez sie TCP/IP, tak jak Internet. Pliki s przesyane
pomidzy klientem FTP i serwerem FTP. Serwer Internetowych usug
informacyjnych 5.1 zawiera pen, konfigurowaln wersj serwera FTP.
Serwer SMTP protok SMTP (z ang. simple mai transfer protocol) jest
protokoem wykorzystywanym do przesyania wiadomoci e-mail pomidzy
komputerami. Serwer IIS 5.1 oferuje dostp do podstawowych usug SMTP,
z ktrych moesz korzysta do konfigurowania usug poczty elektronicznej.
W tym dodatku poznasz nowe funkcje serwera IIS 5.1, dowiesz si, jak instalowa serwer
Internetowych usug informacyjnych, jak zarzdza prost witryn sieci Web, witryn FTP
i serwerem SMTP.
765
Instalowanie serwera
Inerneowych usug informacyjnych
Chocia serwer IIS jest czci systemu operacyjnego Windows XP, nie jest on domylnie
instalowany, chyba e uaktualniasz system na komputerze z zainstalowanym systemem
IIS. Na szczcie bardzo atwo go zainstalowa.
Aby zainstalowa serwer IIS 5.1 w systemie Windows XP, wykonaj nastpujce czynnoci:
1. Wybierz z menu Start/Panel sterowania.
2. W oknie Panelu sterowania wybierz kategori Dodaj lub usu programy. Jeli
korzystasz z klasycznego widoku Panelu sterowania (w ktrym wszystkie ikony
Panelu sterowania s dostpne w jednym oknie), dwukrotnie kliknij ikon Dodaj
lub usu programy.
3. W oknie Dodawanie lub usuwanie programw kliknij przycisk Dodaj/Usu
skadniki systemu Windows. Pojawi si okno Kreatora skadnikw systemu
Windows (rysunek D.l).
Rysunek D.l.
Instalowanie serwera
Internetowych usug
informacyjnych
S k a d n i k i yatamu W i n d o w s
Moesz doda lub U U t S akladnki systemu WfKfowi XP.
Aby doda yb usun skadnk. kliknij to pote wyboru. Pote zacieniowane oznacza e
tylko cze skadnika bdzie zainstalowana Aby zobaczy, co zawiera dany skadnik,
ktikni) przycisk Szczegy
Sdsdnto
^ i i l e m e t Exporw
Op:
0.0 MB
Zapewnia obsug sieci Web. usugi FTP wraz z obsug programu FrontPage.
transakcji, rodowiska Active Server Pages i pocze baz danych
16.3 MB
2E83.3 MB
<fflst.cz
766
Dodatki
7. System poinformuje Ci o zakoczeniu instalacji. Kliknij przycisk Zakocz, aby
powrci do systemu. Po instalacji nie musisz ponownie uruchamia komputera,
ale jest to zalecane.
Korzystajc z tej procedury, moesz rwnie dodawa lub usuwa poszczeglne skadniki serwera IIS (lub nawet usun cay serwer), jeli uaktualniae system z zainstalowanym serwerem IIS.
Jeli usuniesz serwer IIS z systemu Windows XP, usuwane s pliki programu i czyszczone
wpisy z Rejestru systemu, ale utworzone strony sieci Web nie s usuwane. Dziki temu
moesz pozostawi utworzon witryn sieci Web i korzysta z niej przy uyciu innego
oprogramowania.
767
Domylna witryna utworzona podczas instalacji serwera IIS jest widoczna pod nazw
Domylna witryna sieci Web. Moesz zmieni nazw witryny, klikajc prawym przyciskiem
myszy jej nazw i wybierajc opcj Zmie nazw z menu kontekstowego. Na rysunku D.3
pokazano rozwinit ga witryny sieci Web. Poniej obiektu Domylna witryna sieci
Web widoczne s wszystkie foldery dostpne wewntrz tej witryny (wszystkie te foldery
znajduj si wewntrz folderu C:\Inetpub\wwwrooi).
W systemie Windows XP dopuszczalne jest istnienie tylko jednej witryny sieci Web.
Jeli chcesz utworzy wicej ni jedn witryn na jednym komputerze, musisz korzysta
z serwera Windows .NET.
Podobnie jak w innych narzdziach systemu Windows, zarzdzanie serwerem IIS odbywa
si za pomoc okien waciwoci. Aby zarzdza witryn sieci Web, kliknij prawym przyciskiem myszy witryn i wybierz opcj Waciwoci. W kolejnych punktach omwimy najwaniejsze zakadki tego okna.
768
Dodatki
Rysunek D.3.
Domylna witryna
sieci Web
n; nwuAe \-
4k
gfktok
Pomos
i> s a
j Lofcdne ' tfery
_^ Pnnters
_] rnages
_J _pnva*
Tak
115 V5.1
wJ _vt_iog
u,'-.
;.;:..'.,..<'>,:/
L-J _vt_crot
. ^'j Vt!_txt
Witryny FTP
^ Domylna w tona FTP
DomySny serwer wirtualny MTP
Moesz rwnie zarzdza folderami bdcymi czci witryny sieci Web otwierajc ich
okna waciwoci. Zakadki dostpne dla poszczeglnych folderw s podzbiorem opcji
dostpnych dla caej witryny i dziaaj w ten sam sposb, z t jednak rnic, e
ustawienia poszczeglnych folderw nadpisuj ustawienia dla tych folderw wykonane
dla caej witryny. Ten dodatek koncentruje si na zarzdzaniu ca witryn, ale opisane
tutaj zasady dotycz rwnie poszczeglnych folderw.
769
Nagwki HTTP
Bdy niestandardowe
RozueraerM serwera
Katalog Twderiyaty
Fttry ISAPI
Dokumenty
M
Domy* v * y n a n a d Wb
192168 13
Port TCP-
BO
Polat-ierita
tnHt czasu cwlajcienia
90G \ %
i... I
Katalog macierzysty
Ten arkusz waciwoci jest przeznaczony do zmiany lokalizacji katalogu macierzystego
witryny sieci Web. Domyln lokalizacj katalogu macierzystego jest katalog C:\lnetpub\
wwwroot, ktry znajduje si lokalnie na komputerze. Moesz zmieni ten katalog na
dowolny inny katalog wpisujc odpowiedni ciek dostpu w polu cieka lokalna
(rysunek D.5). Katalog domowy Twojej witryny sieci Web moe wskazywa rwnie na
udostpniany folder na innym komputerze w sieci lub na inny adres URL (jeli chcesz
przekierowa dania nadchodzce do Twojej witryny na inn witryn).
Jeli wybierzesz katalog lokalny lub katalog udostpniany, moesz konfigurowa prawa
dostpu do tego katalogu. Dostpne s nastpujce prawa:
Dostp do rda skryptu opcj t naley wybra, aby umoliwi uytkownikom
dostp do kodu rdowego zawierajcego skrypty w aplikacjach ASP.
Odczyt umoliwia uytkownikom czytanie i pobieranie plikw lub katalogw
oraz skojarzonych z nimi waciwoci. Poniewa jest to uprawnienie wymagane
do podstawowego dostpu do witryny sieci Web, opcja jest domylnie zaznaczona.
Zapis umoliwia uytkownikom przekazywanie plikw oraz skojarzonych
z nimi waciwoci do wczonego katalogu na serwerze albo zmian zawartoci
pliku z uprawnieniem zapisu. Uprawnienie jest wymagane dla wszystkich osb,
ktre pomagaj tworzy witryn.
770
Dodatki
Rysunek D.5.
Konfigurowanie
katalogu
macierzystego
Nagwki HTTP
Rozizerzenw aerA-era
Katalog macierzysty
; Dokura-iy
c:'jnetpub\v."*wroot
0Reiestrui wizyty.
0 Indeksuj ten zasb
G Przegldanie katalogw
Ustawienia aokac?
Punkt poczsjkowy
Uprawniania
T>-ko skiypty
Dokumenty
Zakadka Dokumenty, pokazana na rysunku D.6, jest wykorzystywana na dwa sposoby.
Pierwszy z nich dotyczy konfigurowania nazw domylnych dokumentw witryny sieci
Web. Domylny dokument to taki, ktry jest adowany automatycznie, jeli w przegldarce nie jest podana nazwa adnego dokumentu. Na przykad jeli wpiszesz adres
http://www.microsoft.com/windows i na kocu adresu nie podasz nazwy konkretnego
pliku, zostanie zaadowany domylny dokument z katalogu Windows. Domylnie skonfigurowane s cztery takie dokumenty: Default.htm, Default.asp, index.htm oraz iisstart.asp.
Dokumenty te bd wywietlane w kolejnoci pokazanej na licie. Np. jeli w katalogu
istnieje zarwno dokument Default.htm, jak i Default.asp, wywietlony zostanie dokument
Default.htm. Aby doda domylny dokument do listy, kliknij przycisk Dodaj i wpisz nazw
dokumentu. Porzdek dokumentw na licie jest zmieniany za pomoc przyciskw strzaek
znajdujcych si po lewej stronie okna.
771
Rozszerzenia jeiweia
Katalog macierzysty
Dokumenty
1 Deautntm
Delaullasp
I I I usta asp
Zabezpieczenia katalogw
Zakadka Zabezpieczenia katalogw, pokazana na rysunku D.7, oferuje dostp do trzech
rnych konfiguracji zabezpiecze:
Rysunek D.7.
Konfigurowanie ustawie
zabezpiecze katalogw
Bdy meslandaidowe
Wiliyna sieci Web
Fkry ISAPI
Zabezpieczenia katalogw
Rozszerzenie seiweia
Katalog macierzysty
Dokumenty
Nagwki HTTP
772
Dodatki
Dostp anonimowy i kontrola uwierzytelniania przycisk Edytuj w tej sekcji
przywouje osobne okno dialogowe umoliwiajce konfigurowanie dwch rodzajw
dostpu. Pierwszy z nich to dostp anonimowy umoliwienie takiego dostpu
pozwoli uytkownikom korzysta z Twojej witryny bez koniecznoci
uwierzytelniania. Drugi rodzaj dostpu to dostp uwierzytelniony. Moesz wczy
Uwierzytelnianie podstawowe, w ktrym haso i nazwa uytkownika s wysyane
zwykym tekstem, lub Uwierzytelnianie szyfrowane, ktre wykorzystuje protok
HTTP lub zintegrowane uwierzytelnienie systemu Windows, wykorzystujce
zabezpieczenia domeny Kerberos V5.
Ograniczenia adresw IP i nazw domen ta sekcja jest dostpna tylko w systemie
Windows 2000 Server. Jeli sekcja jest dostpna, przycisk Edytuj przywouje
osobne okno dialogowe, ktre umoliwia przydzielenie lub odebranie dostpu
do witryny sieci Web na podstawie adresu IP lub nazwy domeny uytkownika.
Np. moesz zabroni wybranej podsieci w swojej firmie dostpu do swojej witryny
lub zabroni dostpu do witryny uytkownikom z domeny aol.com.
Bezpieczna komunikacja ta sekcja umoliwia wczenie bezpiecznej komunikacji
i danie certyfikatw klientw, ktrzy prbuj uzyska dostp do Twojej witryny.
Kliknicie przycisku Certyfikat serwera powoduje uruchomienie kreatora, ktry
pomaga tworzy i administrowa certyfikatami serwera.
Nagwki HTTP
Nagwki HTTP to specjalne kody umieszczane na wszystkich stronach witryny sieci
Web. Nagwki nie s wywietlane przez standardow przegldark, lecz zamiast tego
s wykorzystywane do zarzdzania stronami witryny. Zakadka Nagwki HTTP, pokazana na rysunku D.8, zawiera cztery sekcje:
Rysunek D.8.
Konfigurowanie ustawie
nagwkw HTTP
Bdy niestandardowe
Witryna sieci W e b
Filtry ISAR
Zabezpieczenia katatogw
Rozszerzenia serwera
Katalog macienysty
[
Niettandadowe nagwki H T T P
^f\
Klajyfikacft pomaga^ utkownkom uzytka
* T * ' 1 riforrrtacje o typie zawartoci witryny.
Mapowanie MIME
i , _ Aby skonfigwowa dodatkowe typy MIME,
i <9SS\ w y s a n e w nagwku H T T P przez uafug
- i ^ i J mciWebdcprzegla.clarek.krMp(zycik
Typy plikw.
;
Dokumenty
NagrowkiHTTP '
773
Bdy niestandardowe
Zakadka Bdy niestandardowe, pokazana na rysunku D.9, pozwala konfigurowa niestandardowe komunikaty o bdach, ktre bd wywietlane w przegldarkach uytkownikw
odwiedzajcych Twoj witryn. Np. zamiast typowej wiadomoci Bd HTTP 404"
moesz utworzy wiadomo niestandardow wywietlan w przypadku wystpienia tego
bdu Przykro nam, ale nie odnaleziono tej strony na naszym serwerze".
Rysunek D.9.
Konfigurowanie
niestandardowych
komunikatw
o wystpieniu bdu
Katalog maciettysty
Dokumenty
Nagwki HTTP
Roztzeizenia seiweia
Typ
Pik
Plik
Pik
P*
Pik
P*
Plik
Pik
Pkk
Pik
Pik
Pik
Spis lwia
CAW]ND0WS\hotAiiiHelp\commonU00.Wn A
CAWlND0WS\hel(A.sHdp\commotiU01-l h
C\W!ND0WS\helpWHdp\commonU01-2h
CAWlN00WS^help\isHelpV:ommonU01-3.h
CAWIND0WS\heAisHdp\common\401-4.h
C\WlNDOWS\help\.sHdp\commorA401-5h
CAWlNDOWS\he*AiisHdp\common\403-l h
CAWlND0WS\hekAiraHekAcommon\403-2.h
C:\WIND0WSViekAisHelp\common\403-4h
CAWlND0WS\h*toHeb\common\403-5.h
774
Dodatki
U ;--?VU.':-!:-
W porwnaniu z serwerem Web, zarzdzanie serwerem FTP jest niezwykle proste. Rysunek D. 10 przedstawia okno ISM z wybran domyln witryn FTP.
Rysunek D.10.
Domylna witryna FTP
w oknie ISM
fikcja
wjdok
Pomoc
S;ES. ES1 Hi
.....JJHS**
Brak eenmtw do wyMeusrH tym Mdoku.
>
Aby zarzdza serwerem FTP, kliknij prawym przyciskiem myszy domyln witryn
FTP i wybierz z menu kontekstowego opcj Waciwoci. W kolejnych punktach zostan
omwione poszczeglne zakadki okna waciwoci witryny FTP.
Adrei IP
(Wszystkie nteprzypttane)
PortlCP
!21
Pttcmm
<)0giarc2onedo:
ifTttt C2atu pofaciema.
10 pocze
300 t
V|
wiace
775
Identyfikacja w tej sekcji moesz nada nazw witrynie FTP, poda adres IP
witryny, jeli jest inny ni gwny adres IP komputera, oraz ustawi numer portu
TCP wykorzystywany do czenia si z witryn. Jeli nie masz w tej kwestii
szczeglnych wymaga, zostaw domyln warto portu 21, gdy jest to domylny
port wykorzystywany przez klienta protokou FTP.
Poczenie w tej sekcji zakadki moesz ograniczy ilo rwnolegych pocze
z witryn (maksymalna liczba pocze w systemie Windows XP to 10) i poda
czas w sekundach, po upywie ktrego serwer odcza nieaktywne poczenie.
Wcz rejestrowanie zaznacz t opcj, aby wczy rejestracj witryny FTP,
dziki ktrej mona rejestrowa szczegowe informacje na temat aktywnoci
uytkownika i tworzy dzienniki w wybranym formacie. Domylnie wybrany
format aktywnego dziennika to Rozszerzony format W3C pliku dziennika. Dostpne
s rwnie: Format Microsoft HS pliku dziennika i Typowy format NCSA pliku
dziennika. Kliknicie przycisku Waciwoci powoduje pojawienie si osobnego
okna dialogowego, w ktrym uytkownik moe konfigurowa takie opcje tworzenia
pliku dziennika, jak Okres nowego dziennika, Katalog pliku dziennika i jego nazwa.
Biece sesje kliknicie tego przycisku powoduje pojawienie si okna
dialogowego, ktre zawiera list uytkownikw aktualnie korzystajcych
z witryny FTP.
Konta zabezpiecze
Zakadka Konta zabezpiecze, pokazana na rysunku D.12, pozwala konfigurowa ustawienia parametrw identyfikacji dla serwera. Jeli zezwalasz na poczenia anonimowe,
musisz wybra konto uytkownika systemu Windows do uycia dla anonimowego dostpu
do tego zasobu. Moesz nastpnie konfigurowa uprawnienia tego konta dla folderw
witryny FTP, aby zapewni bezpieczestwo tej witryny. Sekcja Operatorzy witryny FTP
pozwala dodawa uytkownikw do grupy operatorw witryny FTP, ktra ma uprawnienia administracyjne wzgldem witry FTP.
Rysunek D.12.
Konfigurowanie
ustawie kont
zabezpiecze
tzegladaj
20 Admnistiaorzy
776
Dodatki
Wiadomoci
Zakadka Wiadomoci, pokazana na rysunku D.13, suy do tworzenia wasnych komunikatw, ktre bd wywietlane przegldarkom kontaktujcym si z Twoj witryn.
Zakadka pozwala konfigurowa nastpujce komunikaty:
Rysunek D.13.
Konfigurowanie
wiadomoci
Witany na witrynie
Katalog macierzysty
Zakadka dotyczy katalogu macierzystego witryny FTP (rysunek D.14). Domylny katalog
macierzysty o nazwie C:\lnetpubXFtproot zosta utworzony podczas instalacji usugi FTP.
Moesz zmieni ten katalog na dowolny katalog znajdujcy si na Twoim komputerze,
wpisujc odpowiedni ciek w polu cieka lokalna. Moesz rwnie zmieni katalog
macierzysty na katalog umieszczony na innym komputerze dostpnym w sieci. Zakadka
Katalog macierzysty pozwala rwnie wybra styl wywietlania katalogw (UNIX lub
MS-DOS).
Konfigurowanie katalogu
macierzystego witryny FTP
777
Konta zabezpiecze
Wiadomoci
Katalog macierzysty
P_r;egW<i|.
[3 Rejestiui wizyty
Styl wywiecania katalogw
O UNK
0MS-OOS*
Zakadka Oglne
Zakadka Oglne suy do okrelania adresu IP serwera wirtualnego SMTP oraz ustawiania
typu oraz ogranicze poczenia. Opcje tej zakadki dziaaj podobnie jak w przypadku
serwerw sieci Web i FTP opisanych w poprzednich punktach tego dodatku.
778
Dodatki
Zakadka Dostp
Zakadka Dostp, pokazana na rysunku D.15, suy do konfigurowania dostpu klienta
do serwera wirtualnego SMTP i ustanawiania zabezpiecze transmisji. Znajduj si na
niej nastpujce sekcje:
Rysunek D.15.
Konfigurowanie dostpu
do usugi SMTP
Dostp
Zabezpieczenia
Wiadomoci
Bezpieczna komunikacja
Wywietl lub ustaw metod bezpiecznej
komunikacji uywana przy uzyskiwaniu
dostpu do tego serwera wirtualnego.
Certyfikat...
Kontrola poczenia
Udziel lub odmw dostpu do tego zasobu
uywajc adresw IP lub nazw
mier neowych domen.
Ograniczenia przekazywania
Udziel lub odmw uprawnie do
przekazywania poczty e-maii poprzez ten
wirtualny serwet SMTP.
Poczenie. .
Przekazuj...
Zakadka Wiadomoci
Zakadka Wiadomoci, pokazana na rysunku D.16, suy do okrelania wymaga i limitw
transmisji serwera wirtualnego SMTP. Moesz korzysta z tej zakadki, aby ograniczy
rozmiar wiadomoci, ktre mog by dorczane, ograniczy rozmiar sesji (w ramach
ktrej moe by dorczanych wiele wiadomoci), ograniczy liczb wiadomoci dla sesji
oraz liczb odbiorcw wiadomoci.
779
Routing LDAP
Dostp
Zabeipwczema
Wiadomoci
Ogrnci[ozjDt*esiido(KBJ:
Zakadka Dostarczanie
Zakadka Dostarczanie suy do ustawiania wszystkich opcji dostarczania i rozsyania.
Umieszczono na niej opcj ustawiania czasu po jakim serwer wirtualny SMTP ponawiania prb dostarczania wiadomoci, ograniczania liczby przeskokw do serwerw
podczas dostarczania i okrelania nazwy domeny maskujcej wywietlanej w wierszu
Od zamiast oryginalnej nazwy domeny nadawcy.
Zabezpieczenia
Zakadka Zabezpieczenia suy do dodawania kont i grup Microsoft Windows do listy
operatorw serwerw wirtualnych SMTP.