Cht Venice

Thomas Mann
Dch Gi : Nguyn Hng Vn
Li gii thiu
ca Nh ton hc Ng Bo Chu
v Nh vn Phan Vit

Mt ch c lp i lp li trong tc phm ca Thomas Mann l s xung t gia Apollo v Dyonisos, hai nhn
vt ca thn thoi Hy lp. Nu nh Apollo, thn ca nh sng, tng trng cho ci p c nh dng, trong
cu trc v trong trt t th Dyonisos, thn ca ru vang, c h tng bi mt by ngi cun trong da th, chm
m trong nhng iu nhc, ting r ca dc vng, tng trng cho sc sng vnh cu ca bn nng. i vi
Nietzsche, s xung t ny l nha sng, l mu cho s hnh thnh ca tc phm ngh thut. Nhng bn cnh ,
n lm hy hoi cuc sng ca ngi lm ra tc phm.
Gustav Aschenbach, gio s trang nghim ca Apollo khng cng li c ham mun nhp vo by ngi
hoang di i theo Dyonisos, nh i s kh knh ly s hy hoi ca chnh bn thn mnh. Cht Venice l mt
trong nhng cun sch hay nht vit v tnh yu d cho y tnh yu hon ton tuyt vng v mang y mc cm
ti li.

Li ngi dch

THOMAS MANN (1875 - 1955) l vn ho c ni ting u th k XX vi bt php hin thc sinh ng, n giu
n ci ma mai thm thy.
Ma h nm 1911 Thomas Mann n ngh mt t ngy trn hn o Lido thuc Venice, v mt lot s kin cng
n tng to cm hng cho nh vn sng tc truyn di ny. u tin ch l mt tng hon ton ngu
hng, nhng ri cu chuyn t n c sc sng ring, t n pht trin theo Logich ca ring mnh dn n mt
kt cc tt yu. Cng nh a s cc tc phm ca Thomas Mann, Cht Venice khng phi l mt ct truyn hon
ton h cu: g li gondola k qui, cu b Tadzio v c gia nh, chuyn i khng thnh v hnh l b tht lc,
trn dch t, anh nhn vin vn phng du lch tht th, tay ngh s ht rong hung c -tt c u c tht ngoi i, nh
vn ch cn t vo trong tc phm. C nhn vt chnh Aschenbach cng c hnh mu thc, trong bi ni chuyn
On Myself c trc sinh vin trng i hc Princeton M nm 1940 tc gi th nhn, ban u ng d nh
vit khc hn. ng mun vit v mi tnh mun mng Goethe (1749 -1832) dnh cho c Ulrike von Levetzow, khai
thc ti mt v nhn khi v gi sa ng v tnh yu vi mt c gi tr. Nhng ri ng cha dm ng n thn
tng Goethe v s mnh khng sc. Vy nn ng dng ln nhn vt chnh l mt nh vn hin i, mt ngh
s nhy cm, tiu biu cho o c v t n vinh quang nh lao ng. Tng mo b ngoi ca Gustav von
Aschenbach ng mn ca Gustav Mahler (1860 -1911), mt nhc s ln ngi o khi y va t chuyn lu din
M tr v v ang lm bnh nng. Ch chnh ca ng vn l sc cng ph mnh lit ca tnh yu, khi m qung
lao theo dc vng hy dit c mt cuc i nn np, mt s nghip tng chng vng nh bn thch. Cu
chuyn c k vi nhiu n d, giu hnh nh v tnh nhc, kt cu rnh mch vi nm chng sch nh nm mn
ca mt v bi kch c in: chng mt dn dt vo , chng hai gii thiu nhn vt chnh; chng ba gii thiu
bi cnh xy ra s vic, chng bn din bin s vic v chng nm t n cao tro vi kt cc bi thng. Tc
gi cho ta lm quen vi mt Aschenbach o cao c trng, t ti tt nh vinh quang, c nhng sng tc
"chnh thng" v "m phm" c a vo sch gio khoa gio dc thanh thiu nin. Ngn ng trang trng vi
"phong cch bc thy" c nhn mnh mt cch c , sau dn dn cng lm ni bt tng bc sa ng ca
Aschenbach, nh mt phm gi, tr nn l bch v v lim s. Chc chn tc gi c nhiu mi tng ng vi
nhn vt chnh, tiu s Thomas Mann c rt nhiu im trng hp vi cuc i Aschenbach, ni dung tc phm
cng l mi u t ca tc gi, din gii ni tm Aschenbach cng l cch ng gii quyt xung t gia t tng th
dn tiu t sn v nhn sinh quan ngh thut ca chnh mnh. Nhng Thomas mann khng phi l Aschenbach. C
mt iu khc bit cn bn, mu cht ca vn , l sau my ngy ngh ngi trn o Lido. Thomas Mann tr
v vi cng vic sng tc, vi "cuc vt ln hng ngy". ng ch tr tng tng tip tc bay bng tm cch tr
li cu hi, nu nh vn bung th theo cm xc, l l ngha v v trch nhim, th kt cc s ra sao? ng nhn thy
kt cc thm hi ca Aschenbach, ng bit cch gi mnh khng ri vo kt cc nh th, nhng lng ng vn
day dt khng yn v ng bit mnh phi nhnh i nhng g.
Nh vy Cht Venice l s tip ni nhng tc phm trc ca Thomas Mann, cng nh Hanno trong Gia nh
Buddenbrook (1901), Spinell trong Tristan (1903) v Tonio Krger trong tc phm cng tn (1903), nhn vt
Aschenbach b ging x trong mi xung t ni tm gia ngh thut v cuc sng. Bng nhng hnh tng ny,
Thomas Mann a cuc i ngh s ca mnh ra m x, cuc i "mt thng dn lc li vo ngh thut, mt
lng t giang h lun hoi vng mi m gia nh, mt ngh s khng ngng b lng tm cn rc", nh nhn vt
Tonio Krger ca ng t nhn. By gi xin mi c gi ln tm vo nhng ng ngch ni tm ca nh vn
Aschenbach, nhiu kh cnh cng l ca chnh Thomas Mann...
Hannover, thng Ging 2012
Nguyn Hng Vn

Chng 1

Vo mt bui chiu xun nm 19..., ci nm em b mt d dn hm da lc a chng ta t vi thng nay [1],

Gustav Aschenbach - hay ngi von Aschenbach nh danh xng chnh thc ca ng t khi sang tui ng tun - mt
mnh ri khi cn h ph Prinz-Regent, Mnchen [2], nh i tn b mt vng. Qu cng thng v cng vic lao
tm kh t sut bui sng, mt cng vic yu cu u c phi tinh t, tnh to, mch lc v chun xc, sau ba n
tra nh vn vn b cun theo quay ca ci ng c sng to trong ni tm, ci motus animi continuus [3] m
Cicero [4] gi l ct li ca thut hng bin, v khng th chp mt giy lt x hi nh mi ngy - gic ng tra
rt cn thit cho tnh trng sc khe sa st ca ng hin nay. V vy sau tun tr ng ct bc ra khi nh vi hy
vng khng kh trong lnh v s vn ng c th s hi phc sc lc v mang li cho ng mt bui ti hu ch.

By gi mi u thng Nm, nhng sau my tun ma lnh bng nng m hng ln chng khc g chnh h. Trong
Cng vin Anh quc, mc d cy ci mi va tr lc non, khng kh ngt ngt nh tri thng Tm v khu ngoi
gn y ng nm np xe c cng khch b hnh. Aschenbach c cho nhng con ng mn lng l qunh
hiu dn bc chn mnh i mi ti khu Aumeister, mi dng gt ng ngm mt hi quang cnh nhn nhp y
mu sc dn gian ca cc hng qun ngoi tri v m xe song m, t m u chu chc bn ra. Lc tr v, ng
theo con ng bn ngoi cng vin bng qua cnh ng phi mnh di nh t dng v n i bn xe in
Ngha trang Bc, ch c tuyn ng chy thng vo trung tm thnh ph, n xe v nh - phn v ng thm
mt, phn v mt cn dng ang n ln trn tri bn mn Fhring.

Khc vi khu cng vin, chung quanh bn xe in vng tanh khng mt bng ngi. C con l Fhringer Chausee
ln ng ph Unger lt , ni cp ng ray bng nhy n c trn v hng Schwabing, khng u thy
dng dp mt chic xe; k , ng sau hng ro cc xng tc bia , ni loi thnh gi, bia m v tng
by bn dn thnh nhiu dy c y nh mt bi tha ma khng c ngi cht, cng chng thy ng tnh g; i din
bn kia ng l ngi nh tang l xy theo trng phi Byzantine nm im lm trong nng qui chiu hm. Mt tin
ngi nh c trang tr mu sc ti sng vi hnh thnh gi kiu Hy Lp v cc bc ha mang ni dung tn gio,
thm vo l my cu ch khc m vng, trnh by cn i, li l chn lc ph hp cho cuc i bn kia th gii,
i loi nh: H c n nhn vo nc Cha hay l: nh sng vnh hng soi ng cho h. Ngi khch
ng ch xe tm c vi pht gii khuy nghim tc khi c cc cu chm ngn y, v ang trm t mc tng
trong khng gian thn b m nhng li c cnh kia gi m ra, th thnh lnh b ko tr v thc ti. ng pht hin
thy mt ngi n ng ng trn thm nh nguyn, gia hng ct cao trang tr mt tin, pha trn i qui vt d
tn bng canh gc hai bn bc tam cp. Dung mo ngi ny c mt v khc thng n ni lung suy ngh ca
ng lp tc b thu ht theo mt chiu hng hon ton khc.

Chng r ngi l t trong nh nguyn bc ra qua ci cng bng ng hay l t ngoi ph i vo lc ng bt

chng ng. Khng lu tm nhiu n kha cnh ny, Aschenbach ng theo kh nng th nht. Ngi kia tm vc
trung bnh, gy g, mt nhn nhi khng mt cng ru v c chic mi ngn hch c bit khin ngi ta .
Thuc loi ngi tc , anh ta cng s hu mt ln da c trng ca tup ngi ny: trng bch v y tn nhang.
R rng anh ta khng phi dn Bavaria; ni chic m rm vnh rng v phng trn u cng lm ni bt ci
du n xa l ca ngi vin x. Thm vo anh ta khoc trn vai mt ci tay ni thng dng, mc b mu
vng vng chng nh bng d th c ai lng, tay tri kp st mng sn mt tm o khoc i ma mu xm, tay
phi gi mt cy ba toong u bt st chng chnh chch xung t, chn bt cho, hng ta vo cn ba toong. u
ngng cao lm cho cc yt hu nhn hot ni ra l l trn cn c gy guc nh mc ln t c o th thao m phanh,
anh ta di i mt nht mu vin hng lng mi hung hung phng ci nhn soi mi ra xa, trn sn cn hn su hai
np nhn cng ngh ng song song chn gia cp lng my tng hp l lng vi ci mi hch ngn ngn. T
th ca ngi l - cng c th v anh ta ng trn cao nhn xung m Aschenbach c cm gic nh vy - tot ln
mt v hch dch, to tn, thm ch c ci g hoang d. Chng bit ti nng chi lm anh ta nhn mt hay ti

din mo vn b bin dng, m ln mi anh ta chng nh ngn tt li, lm cho nhng chic rng di b l trn ti
nu c nhe ra trng nhn gia i mi.

Mi m chm trong suy ngh, c l Aschenbach v tnh quan st ngi l mt cch qu tc mch; t nhin ng
bt gp nh mt anh ta p li ci nhn ca mnh, vi mt thi thch thc cng khai, chiu thng vo mt ng
nh t sn sng chi thua ti cng buc i phng phi cp mt u hng trc. Aschenbach sng sng
ci u ct bc i i li li dc theo hng ro, bng bo d thi khng n ngi l na. Cha y mt pht
sau ng qun mt s hin din ca anh ta. Nhng c l ci v giang h phiu bt ngi l y nh thc tr
tng tng ca ng, hay do mt nh hng vt cht hoc tinh thn no , m ng kinh ngc nhn thy tm hn
mnh hng khi l lng, mt ni xao xuyn bn chn thi thc trong lng nh kht vng bay nhy ca tui tr, mt
cm xc v cng sng ng, mi ny sinh hay c t lu m vn b dp tt v qun lng, nay bng bng tri dy
buc ng dng bc, tay chp sau lng, mt dn xung t bn khon suy ngm v bn cht v mc tiu ca n.

l hng th ngao du, khng hn khng km; nhng n p n thnh lnh v mnh lit lm ng m mm say m
ti mc ri vo o gic. ng m thy nhng hnh nh nh l hin thn ca tt c mi iu k diu v kinh khng
nht trn tri t mun hnh mun v m ni thm kht cng mt lc khi gi ln trong tr tng tng ca ng thy rt r, r mn mt nh ang tri ra trc mt mnh, quang cnh mnh mng ca mt vng m ly nhit i
m u di bu tri nng tru sng m, nhp nhp, rm rp v nhim; mt ni thm sn cng cc khng du
chn ngi ch c nhng c lao gia snh ly v nhng lch nc ngu bn. Mt t c lao ph y nhng phin l
dy nh nhng bn tay, nhng vi dng x khng l, nhng bi cy chng cht n y nhng bng hoa hnh th
k d mng ln xm xp, xen vo l nhng thn da t r x x mc vt ln cao v nhng cy c th chng ra
hnh th g vi m r ph r lng thng cm xung di nc thnh tng bi rm rt. Trn mt nc t phn chiu
bng cy xanh l ni bp bnh nhng bng hoa mu trng sa to nh ci t; vi con chim l, vai so cao, m d
dng, ng ngm i chn di khng khiu ni nc cn hng ci nhn bt ng v mt pha; ng xa, trong m
lau sy ngt ngn vng ln ting xoang xong nh ting binh ao ca nhng on qun gip st; ngi quan st
thy ph ln mt mnh m m hi th hi nng lu cu ca chn rng thing nc c, hoang s m y quyn r,
nh chp chn l lng trong trng thi cng cc khng bit ang thnh hnh hay ang tn li, v trong mt thong
ng tng nh nhn thy hnh hi mt con cp nu mnh trong bi tre gai dy t, cp mt sng quc ln tinh - tri
tim ng lng ln trong ngc, va kinh khip va ham mun l lng. Ch mt khonh khc thi ri b mt y bin
i; v Aschenbach lc u tip tc cuc do b b d dc theo hng ro xng mi bia m.

Trc nay, ch t l t khi iu kin ti chnh cho php, ng vn tn dng mi u th ca cc phng tin giao
thng hin i v coi i du lch cng ging nh v sinh thn th, d mun hay khng thnh thong ta vn phi lm.
Qu bn tm vi nhng trch nhim m ci ti v tm hn u ca ng t ra cho bn thn mnh, qu c gng
hon thnh ngha v sng tc, qu c cm vi th tiu khin c th m mnh vo th gii ph hoa, ng hon
ton nht tr vi quan nim cho rng thi i ngy nay mi ngi u c th tm hiu b mt tri t m khng
cn tn cng ri khi mi trng quen thuc ca mnh. V nh th ng cha bao gi ny ra nh ra khi chu
u. Nht l t khi cuc i dn dn ng bng x chiu, b dn vt bi ni lo thm kn, mi lo u khng d du g
gt i nh mt cn ng bng thong qua, s s nghip ngh thut d dang - s thi gian cn li ca mnh khng
hon thnh tc phm trc khi nhm mt xui tay, gn nh ng ch gii hn cuc sng ca mnh ci thnh
ph xinh p m ng coi nh qu hng th hai v cn nh mc mc ng dng trong vng ni rt lui v n dt
vo nhng ma h si st ma dm.

C cn hng khi mi va p n mt cch mun mng v t ngt chi phi hn ng cng rt nhanh chng b l tr
v k lut t gic c rn luyn t thu nh ln ting ph bnh v bc b. ng d nh hon thin tc phm, l
sng ca i ng, n mt mc nht nh ri mi v qu; v thy tng b b vic vit lch i ngao du
thin h hng my thng tri tht qu v tm v phn k hoch n ni khng cn m xa ti. Nhng ng thi
ng cng bit rt r duyn c ca s cm d bt thnh lnh ny. ng mun b i tht xa, nh ng t th vi bn
thn, tm kim nhng iu mi l; ng thm kht t do, mun gi b mi gnh nng v qun i tt c - chy trn
c tc phm ln ci bn vit, ni hng ngy ng cn mn thi hnh ngha v cng nhc, lnh lng nhng ng thi
cng l nim say m ca mnh. nh rng ng rt yu thch cng vic sng tc, thm ch yu qu c n cuc vt

ln dai dng c lp i lp li mi ngy gia ch, ci ch kiu hnh v bn b bao phen vt qua th thch, vi
s mt mi ngy cng tng khng ai ng ti ng, v ng khng cho php mnh l bt k mt biu hin bt lc
hay nhu nhc no trong tc phm. Nhng c l khng nn gi no t dy v khng nn c cng dp tt nim
mong c va bng ln mt cch mnh lit n th. ng ngh ti cng vic, ngh ti on b tc m t hm qua
n gi ng b chng li, c kin tr d dm ln t ph tn cng u khng gip ng vt qua c. Mt ln na
ng gng tm cch xuyn thng hoc gii ta bc tng c ch, nhng cui cng nh phi rng mnh tiu nghu b
cuc. khng phi l mt on c bit kh vit, ci lm ng t lit l thi do d min cng ca chnh ng
th hin qua s cu ton khng sao p ng ni. Thc ra t khi cn l mt thiu nin ng quan nim cu ton l
bn cht v ct li ca ti nng, v phc v tnh cu ton ng phi km hm v lm ngui lnh i cm xc,
bi ng bit rng cm xc thng khin ngi ta tha mn vi nhng iu tnh c d di v s hon thin na vi.
Phi chng gi y nhng cm xc b ch ng ti lc vng dy tr th ng, thoi thc khng chu nng v chp
cnh cho ngh thut ca ng bay bng, b ng ra i v mang theo tt c hng th, tt c say m trong hnh thc v
biu cm? Khng phi l ng vit d: ch t nh vo li th nhiu nm kinh nghim lc no ng cng c th yn
tm v ngi bt bc thy ca mnh. Nhng trong khi ngi i tn tng vn chng ng th bn thn ng li khng
th no vui ni, v ng cm thy trong tc phm ca mnh hnh nh thiu mt ci yu t bng bt v t, vn l con
ca nim vui v ng mt vai tr quan trng cn hn c ni dung su sc hay ngh thut cao siu, v n chuyn
ti hng th n cho ngi thng thc. ng bng s ci cnh sut ma h li thi thn qu, n c trong ngi
nh nh ch c ngi t gi ngy ngy lo cm nc v anh gip vic ti ba bng ln phc v ng; ng s hnh
nh nhm chn ca nhng nh ni v vch quen thuc s li bao vy ly tm trng tr tr bc bi ca ng. Cui
cng ng quyt nh phi c mt thay i theo chiu hng ngu hng, v cng ri ngh mt cht cng c,
i gi v hm li bu mu nng khin ma h ny tr nn d chu v b ch hn. i du lch - ng thy cng hay.
Khng cn i u xa qu, khng nht thit phi tm n tn ni no c cp. Mt m trong toa nm xe la tc
hnh, ba bn tun x hi mt khu du lch bnh dn di min Nam nng hu...

ng va ngh n y th nghe ting xe in m m di li t ph Unger, v lc ln xe ng quyt nh s dnh c

bui ti nay nghin cu bn v sch hng dn du lch. t chn ln bc ca xe ng sc nh n anh chng
i m rm, ngi ng hnh trong bui do chi du sao cng y ngha v ng nh ny, v a mt tm kim
xung quanh. Nhng chng bit anh ta i u mt, khng cn thy ng ch c, c trn bn v trong toa xe
cng chng thy u.
Ch thch:
[1] m ch tnh hnh ngoi giao cng thng chu u trc th chin I. (Cc ch thch trong truyn l ca ngi
dch).
[2] Tc thnh ph Munich, th ph bang Bayern.
[3] Lung t tng khng ngng vn ng.
[4] Trit gia c La M (106-43 trc CN).

Chng 2

Vo mt bui chiu xun nm 19..., ci nm em b mt d dn hm da lc a chng ta t vi thng nay [1],

Gustav Aschenbach - hay ngi von Aschenbach nh danh xng chnh thc ca ng t khi sang tui ng tun - mt
mnh ri khi cn h ph Prinz-Regent, Mnchen [2], nh i tn b mt vng. Qu cng thng v cng vic lao
tm kh t sut bui sng, mt cng vic yu cu u c phi tinh t, tnh to, mch lc v chun xc, sau ba n
tra nh vn vn b cun theo quay ca ci ng c sng to trong ni tm, ci motus animi continuus [3] m
Cicero [4] gi l ct li ca thut hng bin, v khng th chp mt giy lt x hi nh mi ngy - gic ng tra
rt cn thit cho tnh trng sc khe sa st ca ng hin nay. V vy sau tun tr ng ct bc ra khi nh vi hy
vng khng kh trong lnh v s vn ng c th s hi phc sc lc v mang li cho ng mt bui ti hu ch.

By gi mi u thng Nm, nhng sau my tun ma lnh bng nng m hng ln chng khc g chnh h. Trong
Cng vin Anh quc, mc d cy ci mi va tr lc non, khng kh ngt ngt nh tri thng Tm v khu ngoi
gn y ng nm np xe c cng khch b hnh. Aschenbach c cho nhng con ng mn lng l qunh
hiu dn bc chn mnh i mi ti khu Aumeister, mi dng gt ng ngm mt hi quang cnh nhn nhp y
mu sc dn gian ca cc hng qun ngoi tri v m xe song m, t m u chu chc bn ra. Lc tr v, ng
theo con ng bn ngoi cng vin bng qua cnh ng phi mnh di nh t dng v n i bn xe in
Ngha trang Bc, ch c tuyn ng chy thng vo trung tm thnh ph, n xe v nh - phn v ng thm
mt, phn v mt cn dng ang n ln trn tri bn mn Fhring.

Khc vi khu cng vin, chung quanh bn xe in vng tanh khng mt bng ngi. C con l Fhringer Chausee
ln ng ph Unger lt , ni cp ng ray bng nhy n c trn v hng Schwabing, khng u thy
dng dp mt chic xe; k , ng sau hng ro cc xng tc bia , ni loi thnh gi, bia m v tng
by bn dn thnh nhiu dy c y nh mt bi tha ma khng c ngi cht, cng chng thy ng tnh g; i din
bn kia ng l ngi nh tang l xy theo trng phi Byzantine nm im lm trong nng qui chiu hm. Mt tin
ngi nh c trang tr mu sc ti sng vi hnh thnh gi kiu Hy Lp v cc bc ha mang ni dung tn gio,
thm vo l my cu ch khc m vng, trnh by cn i, li l chn lc ph hp cho cuc i bn kia th gii,
i loi nh: H c n nhn vo nc Cha hay l: nh sng vnh hng soi ng cho h. Ngi khch
ng ch xe tm c vi pht gii khuy nghim tc khi c cc cu chm ngn y, v ang trm t mc tng
trong khng gian thn b m nhng li c cnh kia gi m ra, th thnh lnh b ko tr v thc ti. ng pht hin
thy mt ngi n ng ng trn thm nh nguyn, gia hng ct cao trang tr mt tin, pha trn i qui vt d
tn bng canh gc hai bn bc tam cp. Dung mo ngi ny c mt v khc thng n ni lung suy ngh ca
ng lp tc b thu ht theo mt chiu hng hon ton khc.

Chng r ngi l t trong nh nguyn bc ra qua ci cng bng ng hay l t ngoi ph i vo lc ng bt

chng ng. Khng lu tm nhiu n kha cnh ny, Aschenbach ng theo kh nng th nht. Ngi kia tm vc
trung bnh, gy g, mt nhn nhi khng mt cng ru v c chic mi ngn hch c bit khin ngi ta .
Thuc loi ngi tc , anh ta cng s hu mt ln da c trng ca tup ngi ny: trng bch v y tn nhang.
R rng anh ta khng phi dn Bavaria; ni chic m rm vnh rng v phng trn u cng lm ni bt ci
du n xa l ca ngi vin x. Thm vo anh ta khoc trn vai mt ci tay ni thng dng, mc b mu
vng vng chng nh bng d th c ai lng, tay tri kp st mng sn mt tm o khoc i ma mu xm, tay
phi gi mt cy ba toong u bt st chng chnh chch xung t, chn bt cho, hng ta vo cn ba toong. u
ngng cao lm cho cc yt hu nhn hot ni ra l l trn cn c gy guc nh mc ln t c o th thao m phanh,
anh ta di i mt nht mu vin hng lng mi hung hung phng ci nhn soi mi ra xa, trn sn cn hn su hai
np nhn cng ngh ng song song chn gia cp lng my tng hp l lng vi ci mi hch ngn ngn. T
th ca ngi l - cng c th v anh ta ng trn cao nhn xung m Aschenbach c cm gic nh vy - tot ln
mt v hch dch, to tn, thm ch c ci g hoang d. Chng bit ti nng chi lm anh ta nhn mt hay ti

din mo vn b bin dng, m ln mi anh ta chng nh ngn tt li, lm cho nhng chic rng di b l trn ti
nu c nhe ra trng nhn gia i mi.

Mi m chm trong suy ngh, c l Aschenbach v tnh quan st ngi l mt cch qu tc mch; t nhin ng
bt gp nh mt anh ta p li ci nhn ca mnh, vi mt thi thch thc cng khai, chiu thng vo mt ng
nh t sn sng chi thua ti cng buc i phng phi cp mt u hng trc. Aschenbach sng sng
ci u ct bc i i li li dc theo hng ro, bng bo d thi khng n ngi l na. Cha y mt pht
sau ng qun mt s hin din ca anh ta. Nhng c l ci v giang h phiu bt ngi l y nh thc tr
tng tng ca ng, hay do mt nh hng vt cht hoc tinh thn no , m ng kinh ngc nhn thy tm hn
mnh hng khi l lng, mt ni xao xuyn bn chn thi thc trong lng nh kht vng bay nhy ca tui tr, mt
cm xc v cng sng ng, mi ny sinh hay c t lu m vn b dp tt v qun lng, nay bng bng tri dy
buc ng dng bc, tay chp sau lng, mt dn xung t bn khon suy ngm v bn cht v mc tiu ca n.

l hng th ngao du, khng hn khng km; nhng n p n thnh lnh v mnh lit lm ng m mm say m
ti mc ri vo o gic. ng m thy nhng hnh nh nh l hin thn ca tt c mi iu k diu v kinh khng
nht trn tri t mun hnh mun v m ni thm kht cng mt lc khi gi ln trong tr tng tng ca ng thy rt r, r mn mt nh ang tri ra trc mt mnh, quang cnh mnh mng ca mt vng m ly nhit i
m u di bu tri nng tru sng m, nhp nhp, rm rp v nhim; mt ni thm sn cng cc khng du
chn ngi ch c nhng c lao gia snh ly v nhng lch nc ngu bn. Mt t c lao ph y nhng phin l
dy nh nhng bn tay, nhng vi dng x khng l, nhng bi cy chng cht n y nhng bng hoa hnh th
k d mng ln xm xp, xen vo l nhng thn da t r x x mc vt ln cao v nhng cy c th chng ra
hnh th g vi m r ph r lng thng cm xung di nc thnh tng bi rm rt. Trn mt nc t phn chiu
bng cy xanh l ni bp bnh nhng bng hoa mu trng sa to nh ci t; vi con chim l, vai so cao, m d
dng, ng ngm i chn di khng khiu ni nc cn hng ci nhn bt ng v mt pha; ng xa, trong m
lau sy ngt ngn vng ln ting xoang xong nh ting binh ao ca nhng on qun gip st; ngi quan st
thy ph ln mt mnh m m hi th hi nng lu cu ca chn rng thing nc c, hoang s m y quyn r,
nh chp chn l lng trong trng thi cng cc khng bit ang thnh hnh hay ang tn li, v trong mt thong
ng tng nh nhn thy hnh hi mt con cp nu mnh trong bi tre gai dy t, cp mt sng quc ln tinh - tri
tim ng lng ln trong ngc, va kinh khip va ham mun l lng. Ch mt khonh khc thi ri b mt y bin
i; v Aschenbach lc u tip tc cuc do b b d dc theo hng ro xng mi bia m.

Trc nay, ch t l t khi iu kin ti chnh cho php, ng vn tn dng mi u th ca cc phng tin giao
thng hin i v coi i du lch cng ging nh v sinh thn th, d mun hay khng thnh thong ta vn phi lm.
Qu bn tm vi nhng trch nhim m ci ti v tm hn u ca ng t ra cho bn thn mnh, qu c gng
hon thnh ngha v sng tc, qu c cm vi th tiu khin c th m mnh vo th gii ph hoa, ng hon
ton nht tr vi quan nim cho rng thi i ngy nay mi ngi u c th tm hiu b mt tri t m khng
cn tn cng ri khi mi trng quen thuc ca mnh. V nh th ng cha bao gi ny ra nh ra khi chu
u. Nht l t khi cuc i dn dn ng bng x chiu, b dn vt bi ni lo thm kn, mi lo u khng d du g
gt i nh mt cn ng bng thong qua, s s nghip ngh thut d dang - s thi gian cn li ca mnh khng
hon thnh tc phm trc khi nhm mt xui tay, gn nh ng ch gii hn cuc sng ca mnh ci thnh
ph xinh p m ng coi nh qu hng th hai v cn nh mc mc ng dng trong vng ni rt lui v n dt
vo nhng ma h si st ma dm.

C cn hng khi mi va p n mt cch mun mng v t ngt chi phi hn ng cng rt nhanh chng b l tr
v k lut t gic c rn luyn t thu nh ln ting ph bnh v bc b. ng d nh hon thin tc phm, l
sng ca i ng, n mt mc nht nh ri mi v qu; v thy tng b b vic vit lch i ngao du
thin h hng my thng tri tht qu v tm v phn k hoch n ni khng cn m xa ti. Nhng ng thi
ng cng bit rt r duyn c ca s cm d bt thnh lnh ny. ng mun b i tht xa, nh ng t th vi bn
thn, tm kim nhng iu mi l; ng thm kht t do, mun gi b mi gnh nng v qun i tt c - chy trn
c tc phm ln ci bn vit, ni hng ngy ng cn mn thi hnh ngha v cng nhc, lnh lng nhng ng thi
cng l nim say m ca mnh. nh rng ng rt yu thch cng vic sng tc, thm ch yu qu c n cuc vt

ln dai dng c lp i lp li mi ngy gia ch, ci ch kiu hnh v bn b bao phen vt qua th thch, vi
s mt mi ngy cng tng khng ai ng ti ng, v ng khng cho php mnh l bt k mt biu hin bt lc
hay nhu nhc no trong tc phm. Nhng c l khng nn gi no t dy v khng nn c cng dp tt nim
mong c va bng ln mt cch mnh lit n th. ng ngh ti cng vic, ngh ti on b tc m t hm qua
n gi ng b chng li, c kin tr d dm ln t ph tn cng u khng gip ng vt qua c. Mt ln na
ng gng tm cch xuyn thng hoc gii ta bc tng c ch, nhng cui cng nh phi rng mnh tiu nghu b
cuc. khng phi l mt on c bit kh vit, ci lm ng t lit l thi do d min cng ca chnh ng
th hin qua s cu ton khng sao p ng ni. Thc ra t khi cn l mt thiu nin ng quan nim cu ton l
bn cht v ct li ca ti nng, v phc v tnh cu ton ng phi km hm v lm ngui lnh i cm xc,
bi ng bit rng cm xc thng khin ngi ta tha mn vi nhng iu tnh c d di v s hon thin na vi.
Phi chng gi y nhng cm xc b ch ng ti lc vng dy tr th ng, thoi thc khng chu nng v chp
cnh cho ngh thut ca ng bay bng, b ng ra i v mang theo tt c hng th, tt c say m trong hnh thc v
biu cm? Khng phi l ng vit d: ch t nh vo li th nhiu nm kinh nghim lc no ng cng c th yn
tm v ngi bt bc thy ca mnh. Nhng trong khi ngi i tn tng vn chng ng th bn thn ng li khng
th no vui ni, v ng cm thy trong tc phm ca mnh hnh nh thiu mt ci yu t bng bt v t, vn l con
ca nim vui v ng mt vai tr quan trng cn hn c ni dung su sc hay ngh thut cao siu, v n chuyn
ti hng th n cho ngi thng thc. ng bng s ci cnh sut ma h li thi thn qu, n c trong ngi
nh nh ch c ngi t gi ngy ngy lo cm nc v anh gip vic ti ba bng ln phc v ng; ng s hnh
nh nhm chn ca nhng nh ni v vch quen thuc s li bao vy ly tm trng tr tr bc bi ca ng. Cui
cng ng quyt nh phi c mt thay i theo chiu hng ngu hng, v cng ri ngh mt cht cng c,
i gi v hm li bu mu nng khin ma h ny tr nn d chu v b ch hn. i du lch - ng thy cng hay.
Khng cn i u xa qu, khng nht thit phi tm n tn ni no c cp. Mt m trong toa nm xe la tc
hnh, ba bn tun x hi mt khu du lch bnh dn di min Nam nng hu...

ng va ngh n y th nghe ting xe in m m di li t ph Unger, v lc ln xe ng quyt nh s dnh c

bui ti nay nghin cu bn v sch hng dn du lch. t chn ln bc ca xe ng sc nh n anh chng
i m rm, ngi ng hnh trong bui do chi du sao cng y ngha v ng nh ny, v a mt tm kim
xung quanh. Nhng chng bit anh ta i u mt, khng cn thy ng ch c, c trn bn v trong toa xe
cng chng thy u.
Ch thch:
[1] m ch tnh hnh ngoi giao cng thng chu u trc th chin I. (Cc ch thch trong truyn l ca ngi
dch).
[2] Tc thnh ph Munich, th ph bang Bayern.
[3] Lung t tng khng ngng vn ng.
[4] Trit gia c La M (106-43 trc CN).

Chng 3

Sau cuc do chi hm y, nhiu bn rn vn chng v i thng gi chn ngi nng lng i du lch ti
Mnchen khong chng hai tun l. Cui cng ng cho ngi sa son cn nh qu, hn trong vng bn tun
phi xong mnh dn v, v vo mt ngy h tun thng Nm ng ln chuyn tu m i Trieste, ch dng chn
hai mi bn ting ng h, ri ngay sng hm sau p tu thy n Pola.
D nh tm mt ni khc l v bit lp nhng khng xa qu, cui cng ng quyt nh n hn o trn bin
Adriatic my nm gn y rt ni ting, nm cch b bin Istrian khng bao xa, c m th dn trang phc rch
ri nhng sc s, ni mt th ting l tai, v nhng vch lm chm ngan mc n ng pha bin khi. Tuy
nhin ma dm v bu khng kh ngt ngt, khch tr th rt ngi o na tnh na qu, li thiu bi tm ct mn
lm chn ngh ngi giao ha vi bin, nhng iu lm ng bc bi, khng cho ng ci cm gic n ng
ni tin nh; mt thi thc ni tm, chnh ng cng cha r theo chiu hng no, khin ng bn chn khng yn,
ng tm hiu lch tu chy, ng nhn ng xung quanh, v bng nhin, va bt ng va d hiu, mc tiu hin ra
rnh rnh trc mt ng. Nu t dng mun tm kim nhng iu c nht v v, huyn hoc khc thng th
ngi ta i u? Tht r nh ban ngy. ng n y lm g? ng nhm to ri. L ra ng phi ti . Khng chm
tr, ng hy b cuc du lch lm ch. Mt tun ri sau khi t chn ln o, ng cht hnh l xung mt chic
xung my phng nh bay trn mt nc mt m sng sm quay tr v hi cng qun s, va ln b ng li bc
ngay qua tm vn g bc sang mt boong m t ca mt chic tu thy ang x hi chun b i Venice.
l mt chic tu gi nua tui tc, c k, ti tm, ng l ngh en x. Va t chn ln boong, Aschenbach
b mt g thy th lng g nhch nhch, ci nhn nh, sn n y vo mt khoang su nh ci hang trong bng
tu, phi thp sng bng n. Ngi sau bn l mt lo gi ru d tng t nh ng ch mt gnh xic rong, trang
phc c l s, m ko sp xung trn, mt u mu thuc l vt vo bn mp, nhn nh kh s chm ch ghi tn
tn tui hnh khch v bn v. "i Venice!", lo nhc li yu cu ca Aschenbach, ri dang tay chc cng bt lng
vo bi cn nhoe nhot di y mt ci l mc nghing. "V hng nht i Venice! C ngay, tha ngi!" V lo
h hoy vit my ch to nh qu bi, rc ln mt nhm ct xanh ng trong ci ng h, dc ct chy vo mt ci
thu bng t st nung, gp i t giy bng my ngn tay xng xu vng kh ri li tip tc vit. "ng l chn
mt gi vng!" va lm lo va tn. "i, Venice! Thnh ph tuyt vi! Hp dn v cng i vi mt v hc gi,
bng vo lch s lu i v v hoa l ngy nay!" C ng nhanh thon thot v nhng li a y so rng ca lo
c ci g thi min v nh lc hng, c nh th lo s hnh khch tr tr i khng mun i Venice na.
Lo thu tin nhanh nh chp, xa tin tha xung tm khn tri bn bn thnh tho nh mt tay h l chuyn
nghip sng bc. "Chc ngi mt chuyn i vui v!" lo ci cho nh din vin trn sn khu. "Rt hn hnh
c phc v qu ngi ... No mi qu v tip theo! " Va ni lo va gi tay ln ting gi tip ra ngoi, lm nh
hnh khch ch mua v ng lm, k thc chng cn ai khc na. Aschenbach quay tr ln boong.
Mt tay vn lan can, ng ng ngm cnh nhng ngi nhn ri chy lng rng trn b i xem tu ri bn v
m hnh khch trn boong. Nhng hng khch hng hai, c n ng ln n b chen chc boong trc, li ht
hnh l hm xing ra lm gh ngi. Khch i trn boong hng nht ch c mt ton trai tr, chng nh l th k
hng bun Pola, ang si ni thng nht vi nhau v mt chuyn tham quan . H lm b lm tch quan trng
ha bn thn, ni ci huyn thuyn, c ch dng dng t c, nhoi c ngi ra ngoi lan can chc gho cc
ng nghip bn i gii quyt cng vic di bn, nch cp cp tp, tay d d ba toong da li m trn tu. Mt
anh chng mc b ma h mt mi nht mu vng che, tht cravate , i m Panama vnh b cong tn, ni
ci qung quc t ra hng hi nht bn. Nhng nhn k Aschenbach git mnh kinh hi nhn ra g ny ca
sng lm ngh. G gi khng, khng cn nghi ng g na. Quanh mt quanh ming g chi cht np nhn. G m
pht hng nh nh phn, m tc nu th ra di vnh m rm sc s un cong l tc gi, cn c gn guc tong
teo hng ria mp vnh ln v chm ru nh di cm c nhum li mu, hm rng vng kh khng thiu
chic no m g nhe ra mi khi ci l mt b rng gi r tin, v i bn tay, mi ngn tr eo mt chic nhn
mt n, l tay mt ngi gi cc i vng. Aschenbach nhn lo v m bn a ct m rng mnh gh tm.
Chng l h khng bit, khng nhn ra lo trng tui, khng c quyn mc b dim da la lot kia, khng
c quyn ra dng trai t nh h? C nh mt s ng nhin v thng thng nht trn i, m tr chp nhn lo
l ng bn, i x vi lo nh vi bn b cng trang la, p li khng ngi ngng nhng c thc ci ch thn
mt ca lo. Sao li c th nh th c? Aschenbach t tay ln trn v nhm nghin cp mt nng ran v thiu
ng. ng thy hnh nh va xy ra iu g bt thng, nh th bt u mt s thot ly mng m, th gii quanh

ng tr nn mo m l i, v ngn chn c l ng nn che mt i giy lt trc khi m mt ra nhn li xung

quanh. Nhng ng lc y ngi ng trng trnh chao o, hong hn m chong mt trng ln ng thy thn tu
nng n ti thui ang t t tch khi b k. Tng tc tng tc, di tc ng y ti y lui ca c my, di nc
bn loang l gia b v thn tu c rng dn ra, v sau vi ng tc xoay tr nng nhc con tu quay hn mnh
hng mi ra khi. Aschenbach b i sang mn phi, g lng g k cho ng mt chic gh nm v mt g bi
tu mc b ng phc bn ti hi ng cn g y phc v.
Bu tri xm xt, gi m t; hi cng v nhng hn o li li ng sau, chng bao lu t lin bin mt hn trong
mn sng dy c, bi than trng ln v ngm nc lm tm u xung sn tu t rt chng chu kh.
mt ting ng h sau tri bt u ma, v ngi ta phi cng mt tm bt ln che boong tu.
Qun kn trong chic o chong, quyn sch trn lng, ngi khch lng du nm ngh v thi gian tri ta tn
bay. Ma tnh; ngi ta d tm vi ct i. Chn tri hin ln r nt. Di vm tri rng mt bin hoang vng
tri ra bn pha nh mt ci a khng l; nhng trong khng gian trng rng n iu y con ngi dn dn nh
mt cm gic v thi gian, v m m chm m vo ci v bin. Nhng nhn vt qui n, lo gi nh nhnh, lo
ru d t khoang tu ra, lt qua tm tr l m ca ngi khch ang nm ngh nh nhng ci bng vi c ch m
h, li ni ln xn, v ri ng ng thip i.
Khong tm tra ngi ta gi ng xung gian phng n di nh ci hnh lang, c ca thng sang cc khoang
phng ng, dng ba. ng ngi vo mt u chic bn di, u kia ton nhn vin thng mi, c lo gi,
ngi nhu nht vi vin thuyn trng vui tnh t lc mi gi. Ba n rt m bc, v ng n tht nhanh cho
xong. ng nng lng mun ra ngoi ngng nhn tri: chng bit pha Venice tri c hng ln khng?
ng khng trng i iu g khc, v thnh ph ny lun lun n tip ng trong nh sng huy hong. Nhng tri
v bin vn m mt mt mn sng nng nh ch, thnh thong cn ma phn, v ng nh chp nhn ngh
rng trn thy l ng s gp mt Venice khc hn nhng ln xa n bng ng b. ng bn ct bum mi di
mt ra xa ngng vo t lin, ng nh n mt thi s (1) vi tm hn u t nng chy, xa kia thn thc khi
nhng mi vm gc chung trong mng tng nh ln t sau ln nc lai lng ny y, ng thm lp li trong yn
lng mt vi li khi y bin lng tn knh, hnh phc v su au thnh bi ca tuyt m, v ru mnh trong cm
xc ngy no ng t hi, tri tim kh khan v mt mi liu c cn kh nng n nhn cht bi hi rung ng mi,
mt cuc phiu lu tnh cm mun mng dnh cho k lng du na hay khng.
Ri bn phi mn tu ni dn ln di b thp, nhng con thuyn nh c lng xng lm mt bin ht u hiu, hn
o ngh mt Lido hin ra, li dn v bn tri, chic tu thy gim tc lt qua ca bin hp cng tn vi o
vo trong vnh v dng li ngang tm nhng ngi nh n s qut vi sc s trn b, neo li i thuyn v sinh
dch t ra kim tra.
Mt gi ng h tri qua mi thy mt h. n ni m vn cha ti ch; du khng vi v g ngi ta cng
cm thy nng lng st rut. m thanh nin Pola, hn lng i quc b ting kn nh binh t mn cng vin vng
qua mt nc khi dy, ko ht c ln boong, v c ru Asti c v tinh thn, ln ting tung h i x th ang
tp dt trn b. Nhng tht kinh tm khi phi chng kin tnh cnh lo gi ca sng lm ngh gng ln gi tr. B
thn kinh ru ro ca lo khng kham ni lng cn nh m trai cng trng, nn lo say b t. Ci nhn n,
iu thuc l run ry gia my ngn tay, lo lc l, kh s gi thng bng, ngi c ng nghing t trc ra sau.
S bc i mt bc l nho, lo khng dm nhc chn khi ch, nhng vn c t ra ho hng mt cch thm
hi, c c ai li gn l lo tm cht o, ngng lu ngng l, mt nhy lia la, ming ci khc khch, ngn tay tr
nhn nheo khua khua bn ct v u li lo le lip mp ng ht sc tc tu v b i. Aschebach chau my nhn
lo y c cm, v li thy tro ln trong lng cm gic nn nao, nh th th gii ang nghing lch i theo mt
khuynh hng mong manh nhng khng g cn ni, bin dng thnh mt bc bim ha k khi v phi l; nhng
hon cnh by gi khng cho php ng d tm n ngn ngun cm gic y v con tu li bt u r my tip tc
cuc hnh trnh b gin on khi gn ti ch, i vo knh San Marco.
Th l ng c gp li chn thn quen, bn cng p tuyt trn, tp hp kin trc honh trng m x cng ha
ny t xa em ra trng by trc cp mt e d knh phc ca khch hng hi t bin vo: Cung in nguy nga
trng l, cy cu Than Th, hng ct i tng thin thn v tng s t dc b knh, mt cnh bn hng Ngi
n Thn Thoi nh ln b th uy nghi, quanh cnh nhn xuyn qua Cng Thnh v Thp ng H khng l; va
say sa chim ngng ng va t nh, i ng b n Venice qua nh ga tht chng khc g vo mt cung in
bng li ca sau v n thnh ph h o nht trn i ny ngi ta khng nn i cch no khc ngoi cch ng
ang i y, bng tu thy, vt trng khi.

Tu tt my, nhng chic gondola (2) tp n, thang dy bung xung, nhn vin quan thu ln tu khm xt qua
qut ly l; hnh khch c php ri tu. Aschenbach ng cn mt chic gondola ch ngi v hnh l n bn
can chy t thnh ph sang o Lido; v ng mun thu phng tr ngoi bi bin. Y lnh, ngi ta ln ting
xng nguyn vng ca ng xung mt nc, ni nhng ngi cho gondola ang ch che ci nhau bng th ng
a phng. ng cn kt cha xung c v vng chic vali, d li hay ko u kh a i qua my bc thang
dy. Th cho nn mt vi pht ng khng th no thot khi tay lo gi gm ghic, trong cn say xn c nht nh
i chia tay ng khch l. "Chc ngi mt k ngh tuyt vi", lo l nh trong lc nhn gi khy chn trnh trng
ci cho theo li cung nh. "Mong c nh mi k nim hm nay! Au revoir, excusez v bonjour (3), tha qu
ngi!" Rt di lng thng nhu ra t ming, lo di mt, lo lim mp, v hng ria nhum trn cp mi gi nua
dng ln tua ta. "Xin gi li thm", lo lu li ngng nghu, hai ngn tay n vo ming, "gi li thm cng ca
ng, cng p nht, ng yu nht ..." Bt thnh lnh na trn hm rng gi ca lo tut ra ri xung mi di.
Aschenbach tha c thot nn. "Cng d thng, cng thng hng", ng cn nghe sau lng mnh ting lp bp
khn c tip tc g gh, trong lc nm cht tay vn thang dy ln bc xung.
Ai l ngi khng thong mt cht rng mnh, khng ngm ngm lo s v ngn ngi khi ln u tin trong i
hoc sau mt thi gian di mi li bc chn xung mt chic gondola Venice? l mt phng tin chuyn ch
l lng, chng c g thay i t thi Trung C ca nhng bn tnh ca bi thit, en tuyn nh mu sc thng ch
thy nhng c quan ti, n gi cho ngi ta lin tng n nhng cuc phiu lu thm ln v ti li trong m r
ro ting sng, hn th na n lm ngi ta lin tng n cht chc, n c hu s, m tang su thm v hnh
trnh m m kt thc i ngi. V khng bit c ai nhn thy, ch ngi trn thuyn, chic gh bnh bc nm en
v sn en mu quan quch, l ch ng lng mm mi nht, m i v ru ng nht trn i? Aschenbach nghim ra
iu khi ng bung mnh ngi xung di chn ngi li gondola, i din m hnh l xp tm tt ni mi
thuyn. Nhng ngi cho thuyn khc vn cn ci v om sm, ging cc cn, chng hiu h ni g m c ch y
v e da. Nhng s tnh lng liu trai ca thnh ph ni nut ht nhng m thanh huyn no, lm du v xua tan
mi ting ng trn mt nc . Ngoi cng tri rt m. c v v bi ln gi sirocco (4) chn vn, hm hm
nng, ngi khch lng du ng mnh ln su trong gi m mm mi, nhm mt hng th cm gic th thi ngt
ngo rt l. "Chng ngn ngi qu ", ng ngh; "gi m n ko di mi mi!" Trong dp bng bnh nh nh ng
c cm gic mnh dn siu thot ra khi m ng hn n li qua ting li n o.
Xung quanh ng mi yn tnh lm sao! Khng cn ting ng no khc ngoi ting mi cho qut nc, ting
sng v p op vo mi thuyn en nhn nh mi kch cha ln cao, v mt m thanh th ba, ting ngi r rm ting g li thuyn lm bm c thoi qua k rng, nhp nhng t qung v c ng ln xung ca hai cnh tay y
mi cho. Aschenbach m mt ra nhn, hi sng st thy mt nc vnh quanh mnh m rng v con thuyn
ang hng mi ra bin. Th ny th ng khng th ngi m mng m phi t r mun ca mnh.
"n bn can c m! "ng bo, hi ngoi v pha sau. Ting r rm ngng bt. Nhng ng khng nhn c cu
tr li.
"n bn can!" ng nhc li, ln ny quay hn ngi ngc mt nhn thng vo mt g cho thuyn ng trn
ci bc nh cao sau lng ng, dng lng lng ni ln trn nn tri ng c. l mt ngi n ng tng mo
kh a, thm ch d tn, mc thy th mu xanh dng vi di tht lng vng, mt ci m rm khng cn ra
hnh th g, bt u x tung nhiu ch, vt vo trn u mt cch ngang tng. Khun mt g v hng ria mp
vng qun qun di ci mi ngn hnh ln r rng khng thuc v chng tc . Mc du dng dp gy g c th
khin ngi ta tng g khng thch hp vi ngh sng nc, nhng g cho rt khe, dn sc mnh ca c ngi
vo mi mi cho b xung. i ba ln, v gng sc, vnh mi g co ln l hm rng trng nn. G nhu cp
lng my hung , nhn vt qua u ng khch m p li bng ging qu quyt, gn nh th l. "Ngi mung
sang o Lido".
Aschenbach c li. "D nhin. Nhng ti ch thu gondola ch n bn San Marco thi. Ti mun i vaporetto (5)
sang o".
"Ngi khng th i vaporetto c, tha ngi".
"Sao li khng?"
"V vaporetto khng ch hnh l".

ng th; Aschenbach sc nh ra. ng im lng. Nhng thi cc cn k c, km thn thin i vi khch l ca

g li thuyn tri hn phong tc y lm ng kh chu. ng bo: "Chuyn mc ti. Ti s gi hnh l ti bn.
Anh quay tr li i".
G lm thinh. Mi cho qut nc rn rt, sng p vo mn thuyn om op. V ting r r li ni ln:g li
thuyn th thm qua k rng ni chuyn mt mnh.
Lm g by gi? n c trn sng nc vi con ngi ngc ngo l i, nht nh lm theo mnh kia, ng
khng c cch no buc g phi nghe li. L ra ng c th ngh ngi m i bit bao nu khng thy bc tc th
ny. Chng phi ng c ao chuyn i c ko di tht lu, ko di mi mi hay sao? Khn ngoan nht c l l c
nhm mt a chn mun ti u th ti, ci chnh l nh th li cng nhn thn. Dng nh c ba.
Nhng s th khng din ra nh vy. Thm ch ng cn c bn ng hnh mt chic thuyn ca dn ht rong nhan
nhn y ng to tn p st mn thuyn ng, m n ng, n b trn thuyn gn c ha ging vi ting n
ghita v dn mnglin, ht ln nhng vn th xa l khng ngoi mc ch moi tin t ti khch, huyn no lm
v tan cnh tch mch trn mt bin. Aschenbach nm tin vo chic m h cha ra. H ngng ht quay thuyn lng
i mt. V ting r r c thoi ca g cho thuyn bin u mt tm mt tch.
"Hn chun ri", lo gi c ci mc ko thuyn bo. "Mt k ngoi vng php lut, khng c giy php hnh ngh,
tha qu ngi. Hn l tay li gondola duy nht khng c giy php. Nhng ngi kia in thoi bo sang y.
Hn thy ngi ta ang rnh sn. Th l hn chun lun".
Aschenbach nhn vai.
"Vy l qu ngi c ch min ph", lo gi bo v cha ci m ra. Aschenbach nm vo t bc cc. ng bo
a hnh l ca mnh v khch sn ngoi bi tm, ri theo chic xe ko i b dc i l chnh vt ngang qua o
dn ra tn b bin i l n y hoa trng hai bn san st qun ru, ca hng, nh tr.
ng bc vo qun th khch sn xy ct rng ri bng li cng sau, i qua sn ni trng ra vn, qua i snh v
tin snh vo vn phng. V c bo trc nn ngi ta n tip ng rt mau mn, nim n. Vin qun l, mt ngi
n ng thp con, nh nh, lch thip mt cch hi khm nm, ria mp en v mc l phc ui di kiu Php
a ng vo thang my i ln lu ba gii thiu phng dnh cho ng, mt gian phng m cng, c ton bng g
anh o, c trang tr hoa ti thm ngt v c nhng ca s cao hng ra bin, phong cnh ht sc ngon mc.
Sau khi vin qun l rt lui, trong lc ngi ta em hnh l ln, ng bc li bn mt khung ca s a mt nhn
xung bi tm bui chiu vng hoe, mt bin m u thiu nh mt tri, ang lc thy triu dng cao gi nhng con
sng thp di vo b, u n v lng l.
Mt ngi c n trm lng cm nhn nhng quan st v va chm va h o li va su sc hn nhng ngi
qung giao, t tng ca anh ta thng nng n hn, l lng hn v bao gi cng nhum mt cht u su. Nhng
hnh nh v &n tng l ra v th d dng b qua sau mt nh mt, mt n ci, mt li tm s li lm anh ta bn
tm qu mc, trong im lng cng ngy cng su m, tr nn y ngha, bin thnh s kin, thnh cuc phiu lu,
thnh cm xc. C n lm ny sinh nt c o, v p to bo v khc i, l cht th. Nhng c n cng
sn sinh ra tri lch lc phi l v bt chnh. Th cho nn nhng s vic xy ra dc ng, lo gi nh nhnh gm
cht khng ngt lm nhm v cc cng no , g cho thuyn lu b qut tin cng, tt c vn cn ang nng
ln tm trng ngi khch lng du. Ch l my chuyn l t, thc ra chng c g ng suy ngh, nhng nhng s
kin ny li c v quan trng l lng i vi ng, v chnh s mu thun y lm ng lo ngi. Gia nhng suy t
ng vn khng qun a mt gi li cho bin c, v lng thy vui vui v bit rng Venice st bn. Cui cng ng
quay vo ra mt, nh c hu phng lo vi vic tin nghi thm phn hon ho, ri bo anh chng Thy S mc
ng phc mu xanh lc gi thang my a mnh xung tng trt.
ng ung tr bn hng hin hng ra pha bin, sau xung con ng do mt dc theo b k i mt on di
v pha khch sn Excelsior. Khi ng tr li khch sn mnh th gn ti gi thay i n ti. ng sa son chm
ri v k lng theo thi quen lu nay, mc du vy vn xung i snh hi sm v gp y a s khch ngh tr,
khng quen bit nhau v gi b th khng n nhau, nhng cng t tp i gi n. ng cm mt t bo trn
bn, bung mnh xung mt chic gh bnh bc da ngi quan st nhng ngi trong phng v khoan khoi thy h
khc hn m khch chn ngh mt u tin.
Ni y m ra mt chn tri rng ri, bao dung v khong t hn nhiu. Khe kh, r rm, loi ngn ng ln
ha trn vo nhau. B u phc mc bui ti c chp nhn khp ton cu, mt kiu ng phc vn minh, ph ln

 mi hng ngi mt lp sn ng n ng nht. ng bt gp mt ngi M nghim trang mt di un un,

mt gia nh ngi Nga a th h, nhng b mnh ph ngi Anh, nhng tr em ngi c i vi cc c bo mu
Php. Dn Slav c v chim thnh phn p o. Ngay bn cnh ng c ngi ni ting Ba Lan.
l mt nhm thiu nin sp ti tui trng thnh quy qun quanh chic bn my nh di s gim st ca mt
n gia s hay qun gia: ba thiu n tm mi lm n mi by tui, v mt cu b trai tc di khong mi
bn. V p hon ho ca cu b lm Aschenbach sng st. Gng mt cu -trng mut v mang mt v kn o
thanh tao, c mi tc ng vng nh mt ong bao quanh, vi sng mi thng thanh t, ci ming ng yu chm
chm, sc mt nghim trang v thnh thin lm ta lin tng n nhng tc phm iu khc Hy lp thi k hong
kim nht, v gp phn hon thin cho hnh thc y l mt v duyn dng ring c nht v v, khin ngi chim
ngng tin rng mnh cha bao gi c dim phc c gp mt to vt hon m tng t c trong thin nhin ln
trong ngh thut to hnh. Ngoi ra ng cn ngc nhin v s tng phn ht sc r rt trong nguyn tc gio dc,
th hin qua trang phc v tc phong ca my ch em. Ba thiu n, c ch c c th coi l ngi ln, n mc kn
o v khc kh n mc d bit . Mt tm o trn tut nh o thy tu, khng di khng ngn, mu xm duy ch
c chic c trng l hi sng sa, dng thng un un n p v tiu dit ht moi u th ca thn hnh. Mi tc
chi mt p st u khin nhng khun mt v hn l du n bn tay nghim khc ca ngi m, nhng b ta li
chng h ngh ti chuyn p dng cho cu con trai k lut st m b dng dy d my c con gi. R rng cu
c nng nh nng trng, hng nh hng hoa. Khng mt li ko no c phm vo mi tc p ca cu; tng
ln tc xon la xa r xung trn, che kn tai v gy, trng cu chng khc g bc tng ch b nh gai (6). B
lnh thy Anh, vai bng, ng tay xung di chit hp b ly cm tay mnh d l hai bn tay cn non nt vi
nhng ngn bp mng thon di, thm ci ym lnh thy v tua ng v nhng chi tit thu tha cng lm cho thn
hnh mnh khnh ca cu mang v l ngc cnh vng. cu ta ngi nghing, quay na mt v pha ngi chim
ngng, mt chn i giy en bng t trc mi chn kia, mt ci ch chng ln tay da chic gh my, m k
vo bn tay nm cht, t th nh c ung dung t ti v hon ton khng c ci v phc tng cng nhc nh my
c ch. Cu c au yu g khng? V khun mt cu vi nc da tai ti nh ng voi ni bt ln gia nhng ln tc
vng sm. Hay n gin cu l a con cng, nng niu trong tnh yu thin v v ng bng? Aschenbach ng theo
kh nng sau. Hu nh mi tm hn ngh s u tim n ci thin hng bm sinh phng tng v phn trc, sn
sng tha nhn u i bt cng dnh cho ci p cng nh chia s v tn trng c quyn li ca k sang.
Mt ngi bi bn i quanh phng thng bo bng ting Anh ba ti sn sng. Khch trong i snh bin dn
vo phng n qua cnh ca knh. Nhng ngi n sau lc tc ko vo t tin snh hay thang my. Bn trong
ngi ta bt u bng thc n ra, nhng m tr Ba Lan vn ngi l quanh chic bn my, v Aschenbach, m i
ln su trong chic gh bnh, c chim ngng hin thn ca ci p ngay trc mt, khoan khoi ngi nn li
cng h.
C gia s, mt ph n hc i thi thng lu, ngi va ln va mp, mt gay, cui cng ra du cho c bn
ng ln. Nhng cao cp chn my, c ta x chic gh ang ngi ra sau nghing mnh ci cho mt mnh ph cao
ln mc xm trng, ngc eo y ngi, va bc vo phng. Ct cch b ta lnh lng v nghim ngh, mi tc
rc phn nh cng nh kiu trang phc n gin tot ln nt gin d thng thy nhng ngi sng tn coi m
o l thnh phn chnh ca cao sang. C th mng tng b l phu nhn mt quan chc c cao cp. im sang
trng duy nht ni bt trn ton din mo b l nhng mn trang sc gn nh v gi, bng tai v mt chui ngc
trai di qun ba vng quanh c, mi ht ngc to nh qu anh o ta nh lp lnh du du.
My ch em ng pht dy. Chng ci xung hn tay m, trong lc b ny mm mt n ci l ng trn gng
mt c sng mi cao, c trang im cn thn nhng hi mt mi, nhn qua u ti nh trao i my t ting
Php vi c gia s. Ri b bc v pha cnh ca knh. m tr lt tt i theo: my c con gi ln trc b sau, ri
n c gia s, cui cng l cu con trai. Khng bit ci g xui khin cu ta ngonh li nhn trc khi bc qua
ngng ca, v v trong i snh khng cn ai khc, i mt k l xm sm nh nh chiu bung ca cu chp phi
nh mt Aschenbach, gia lc ng m mnh trong suy tng, t bo ri xung gi, m m nhn theo c nhm.
Nhng g ng va chng kin thc ra khng c chi tit no c bit khc thng. Con ci khng ngi vo bn n
trc m, m phi i b ti, cho hi l v gi ng php tc khi i qua phng n. Nhng y nhng c ch
y bc l tht r rng, nhn mnh s cao gio dc, bn phn v lng t trng, khin Aschenbach thy lng nao
nao, cm kch l lng. ng ngn ng giy lt ri cng i sang phng n ngi vo mt ch do bi bn xp, v ngay
sau tic r nhn ra bn mnh xa ch gia nh Ba Lan kia qu.
Ngi mt nhoi nhng tinh thn vn cn linh hot, sut ba n di l th ng bn tm vi nhng t duy tru
tng, thm ch siu hnh, ngm ngh v mi lin h b n gia tnh quy lut v tnh c bit sn sinh ra han sc,
t lin tng n cc vn chung ca hnh thc v ngh thut, v cui cng i n kt lun, nhng suy ngh v

nhn nh ca ng chng khc g tng ra i trong mt gic m, tng nh hay lm nhng khi tnh to suy xt
li th thy hon ton t nht v v dng. Sau ba ti ng ra ngoi ht thuc, ngi hng mt, i do lng vng trong
cng vin v m trn ngp hng thm ri ln phng i ngh sm v ng mt gic va di va su nhng y
mng m.
Ngy hm sau thi tit vn chng kh hn. Gi lc a ni ln. Di bu tri my m xm xt mt bin lng cm
tung nh co rm li, chn tri trng tri tin vo gn v mp nc li ra xa nhng ch cho di b phi ln nhng
li ct di. Khi m ca s phng Aschenbach c cm gic ngi thy mi khn khn a sang t pha vnh.
Tm trng chn chng xm chim ng. Trong giy pht y ng ngh n chuyn li i ch khc. Mt ln, t
nhiu nm trc, sau hai tun l ma Xun p tuyt vi, cng ng ci thi tit ny p n lm sc khe ng suy
nhc ti mc ng ri khi Venice nh ngi chy trn. C phi cn st bi hoi li bt u ni ln nh do n,
hai thi dng nhc but, mi mt nng tru khng ging ln c? Tht phin toi nu phi i ch ngh thm ln
na; nhng ng cng khng th li nu gi chng i chiu. phng kh nng xu ng khng d ton b
hnh l ra. ng chn gi ng xung di im tm trong phng n sng c b tr gia phng tic dnh cho ba
ti v i snh.
Trong phng khng kh yn tnh trang trng, ng nh truyn thng ca cc khch sn sang. Nhng ngi phc v
nhn gt i li nh nhng. Ch nghe ting lanh canh nh nh ca mt tch tr, ging th thm khe kh tht ra na li
l lng. Trong mt gc xo xo i din ca, cch bn ng hai bn, Aschenbach thy my thiu n Ba Lan ngi
vi c gia s. T th ngay ngn, mi tc vng xn mi chi mt, mt hoe, mc b vy o vi lanh h bt cng
mu xanh dng c c xp v mng st nh mu trng, my c gi chuyn tay nhau mt h mt ngm. Chng
sp n xong ba sng. Khng thy mt cu b.
Aschenbach tm tm ci. Anh chng Phake (7) t hon! ng t nh. C v cu chng c nung chiu hn my
c ch, mun ng ti khi no th ng. Bt gic ng hng ch thm trch dn mt cu th:
" trang sc, tm nc nng v ng y mt lm ngi ta thay i hn".
ng im tm khng cht vi v, nhn my bc th t tay ngi gc cng l php ng m khi bc vo phng, v
m ra xem trong lc ht mt iu thuc. Nh vy ng c chng kin cnh anh chng ng mun xung nhp bn
vi nhm ngi vn ngi ch pha bn kia.
Cu b vo qua cnh ca knh v i trong bu khng kh yn lng ngang qua c gian phng n bn my c ch.
Cu c dng i duyn dng l thng, khng phi ch p t th na thn trn m c c ng i u gi v cch
t gt hai bn chn mang giy trng xung sn, rt nh nhng, va uyn chuyn va kiu hnh, cng thm ng
yu v ni thn thng ngy th l ra qua ci cch cu hai ln chp chp hng mi ngc mt nhn quanh phng.
Nhon ci, va h ging ni mt cu bng ting m m hng mm mi du dng cu b va ngi vo ch, v
gi y, khi n hng gng mt quay nghing v pha ngi quan st, ng li mt ln na bng hong kinh ngc
trc v p thin thn ca a tr ngi trn mt tht ny. Hm nay cu b mc mt b mng nh bng vi k
xanh trng nh mt ci n la trn ngc, c o trng khp cao gin d. Nh ln khi ci c o n gin, khng
my ph hp vi b sang trng, l mi u nh mt n hoa ng yu v cng tn- mi u thn i tnh Eros (8),
c tc t hoa cng mu h phch ly o Paros, vi hng lng my thanh t nghim trang, vi nhng ln
tc xon vng sm mm mi r xung che kn hai bn thi dng v vnh tai.
c y, Aschenbach t nh vi thi tn thng kht khe chuyn nghip m cc ngh s i khi lm b che
giu ni hn hoan, nim hng th ca mnh trc mt kit tc. V ng tip tc ngh thm: Tht tnh, nu bin v
bi ct khng i ta ngoi kia, ta s ngi li y chng no em cn ! Nhng ri ng cng ri phng n i qua
i snh trong s n cn l php ca m nhn vin phc v, qua khong sn ni ln, theo con ng lt vn ra bi
tm ring ca khch sn. Lo gi trng coi bi tm i chn t, mc qun vi lanh, o thy th, i m rm a ng
n mt trong nhng cn lu cho thu ngoi bi; ng bo mang bn gh ra k trn ci bc g ph y ct trc ca
lu ri t mnh li chic gh nm ra gn mp nc trn bi ct vng nh sp, ng lng thnh thi nm ngh.
Quang cnh bi tm, bc tranh th hin vn ha hng th trn tc v v t bn mt nc, lc no cng lm ng
vui thch. Mt bin xm ngt phng l ng lc nhc, no l tr con li b bm, ngi bi h hp, v nhng thn
hnh sc s nhiu mu khoanh tay di gy nm di trn ct. Mt s khc hm h cho nhng chic thuyn nh
khng sng sn xanh sn , v ci nh nc n khi thuyn lt. Trc dy lu di, trn nhng bc g nh nhng
mi hin nho nh, c ngi i li tung tng v ngi bing nhc nm n, thm hi v bun chuyn, trang phc
thanh lch cu k bn cnh da tht h hang, tt c im nhin tn hng ci t do to bo ngoi bi bin. Tut ngoi

xa, lc c vi ngi mc o chong tm trng tinh hoc o s mi rng thng thnh mu sc chi chang i do trn
b ct t. Pha bn phi ng tr con p mt lu i bng ct rt cng phu, chung quanh cm nhng l c t hon
mu cc quc gia trn th gii. Nhng ngi bn s c, bnh tri v hoa qu ngi xp xung ri hng ra. Bn
tri, trc mt trong my tp lu u hi xoay ngang hng ra bin cui bi tm, c mt gia nh ngi Nga cm
tri: nhng ngi n ng rm ru, rng bn cuc, nhng ngi n b mn mi dng iu u oi, mt thiu n
Bantch ngi bn gi v bin thnh thong li ln ting cu nhu tht vng, hai a tr xu x nhng hin hu, mt
b v gi trm khn che kn u, c ch ngoan ngon phc tng nh n l. H hm n tn hng cuc sng ,
lun ming ku tn my a tr ng nghch qu, dc ht vn ling dm ba cu ting ra a gin vi ng gi hm
hnh bn ko, thn mt hn ln m nhau v khng thm m xa n nhng k t m dm ng h.
Mnh mun li y, Aschenbach nh thm. i u hn na by gi? V hai tay xp trong lng, ng th nh mt
xa xm lc ra tn ngoi khi, trt di, nha nht, tan bin trong mn sng m n iu ca hoang mc khng
gian quanh ng. ng yu bin bi nhiu l su xa: nhu cu ngh ngi ca ngi lao ng ngh thut cc nhc,
mong thot khi cc hnh thc th hin cu k a dng tr v np mnh vo lng ngc rng ln, n s ca i
dng; nim say m cm k - v n tri vi thin chc ngh s ca ng, nhng cng chnh v th li cng thm cm
d - hng ti ci v vi, v , vnh hng, hng ti h khng. c an ngh trong s hon thin l khao kht ca
tt c nhng k vn ti nh cao tuyt m; v h khng chng phi l mt hnh thc hon thin sao? ang lc
m mng chm su trong ci h v th ng ranh gii gia bin v bi ct bng b mt dng ngi xut hin ct
ngang, t b v bin tr v vi thc ti, ng nhn ra cu b xinh trai ang li ct i t m tri ngang qua trc ch
ng nm. Cu i chn trn, h th sp xung nc, cp gi thon th l ra ti u gi, bc i chm ri nhng nh
nhng v kiu sa nh th c i vn quen i t, va i va ngoi u v pha my cn lu quay ngang hnh thc
th. Nhng va pht hin ra gia nh Nga ang sinh hot thun ha , mt trn li nh y khinh mit ni
ln che ti sm gng mt cu. Vng trn cau cau, cp mi du ra, gia ming v m cy su mt np nhn chua
cht, cp chn my chm st vo nhau y i mt tht su xung hc mt, bn ra hng tia nhn ti tm d tn th
hin mt mi cm th khng i tri chung. u ci gm, mt gm gm nm ci nhn hm da thm ln na v
pha my ngi, cu b lc vai tht mnh nh ht b vt g, quay mnh bc i mt mch b k th li pha sau
lng.
Mt cm gic du m v bng hong, nh c c knh trng v h thn dng ln, khin Aschenbach phi ng l ch
khc lm b khng thy thi va ri ca cu b; v ngi tnh c chng kin nhng biu l tnh cm mnh lit
y khng mun ng chm n nhng n tng kia, d ch ring mnh hay bit. ng cm thy ng thi va sung
sng va thng tht, tm trng cn c tn gi l :hnh phc. S cung tn th ngy ny, cha vo mt mnh i
hin lnh nht, cho thy ton b ci v ngha thn thnh trong mi quan h nhn sinh; lm cho mt to vt qu bu
ca thin nhin, thng ch c gi tr thng ngon, bng mang mt ni dung tinh thn su sc; v khin cu b,
vn rt c bit nh v p hnh th, c thm chiu su t tng chnh tr - lch s rt ng c coi trng d
cn ang trong la tui mng t.
Vn quay nhn ch khc, Aschenbach lng nghe ging cu b trong tro nhng hi yu ct ln t xa cho m tr
xm quanh ta lu i ct. Chng p li bng cch gi nhiu ln tn cu ta, hay mt dng ngn gn u ym ca
ci tn y, v Aschenbach dng tai t m lng nghe m khng sao phn bit c chnh xc hn hai nguyn m du
dng nh l "Adgio", hay cng c th l "Adgiu" vi hu m "u" ko di ra mm mi. ng vui sng thy m
hng ci tn tht xng vi ngi v thm hc i nhc li hai ting y trong u, ng hi lng quay li vi ng
giy t th tn ca mnh.
Vi ci cp giy du lch nh t trn u gi, ng bt u a bt tr li mt vi bc th. Nhng ch c mi
lm pht ng t trch mnh sao di dt b l cnh tng bi tm vui th bit bao i lo nhng chuyn chng
vo u. ng qung giy bt sang mt bn, quay tr v vi bin, v chng bao lu sau, b ting lo nho ca ti tr
bn lu i ct li ko, ng quay u sang bn phi tm mt t th thoi mi da vo lng gh ri a mt tm kim
xem anh chng Adgio n ang u, lm g.
ng nhn thy ngay cu b, ci n trn ngc n khng ln vo u c. Hp sc vi nhng a tr khc tm
cch t mt tn vn c lm cu bc qua ho nc bao quanh lu i ct, anh chng ang ht u ln ting ch huy
cc bn. Cng chi c khong mi a tr, va trai va gi c tui cu b hoc nh hn chng lu lo ni
th ting, Ba Lan, Php, v c mt vi th ng vng Banca8ng. Nhng tn cu b c gi thng xuyn nht. R
rng cu rt c yu mn, sn n, ngng m. Mt thng b cng ngi Ba Lan nh cu, c gi bng ci tn
nghe nh "Jaschu", mt anh chng trn ln, tc en vut du lng bng, mc b vi lanh tht ai ngang lng, c
v l b rut v t thn tn nht ca cu. Sau khi hon tt cng trnh xy ct lu i ct, hai a khoc vai nhau
i dc theo bi bin, v thng b tn gi "Jaschu" m hn cu bn bnh trai.

Aschenbach mun d ngn tay da n. "Ny anh bn Kritobulos (9) ", ng ci thm trong bng, "ta khuyn mi i
ngh hn mt nm! V mi cn t nht tng y thi gian mi bnh phc ni". Ri ng thng thc nhng tri du t
to chn mng mua ca mt ngi bn hng reong. Tri nng nh nung, mc d mt tri vn khng xuyn thng
c lp sng m dy c. Li bing ch ng tinh thn, trong khi cc quan tn hng v ngon mc bao la v
m hoc ca bin lng, ngi n ng o mo bng thy vic tm kim, phng on xem ci tn no c m hng
gn vi "Adgio" l mt mi bn tm xng ng v y ngha. Nh vn ling ting Ba Lan cn ng trong k c
ng tm c "Tadzio", mt dng thn mt ca ci tn "Tadeusz", v pht m ln nghe nh "Tadziu".
Tadzio ang tm bin. Aschenbach, mi mt lc lc cu b ra khi tm mt, li pht hin thy mi u nhp
nh v hai cnh tay si nc ngoi khi; chc y bin ch thoai thoi dc nn rt xa pha ngoi cng vn cn nng.
Nhng c v nh ngi nh bt u lo lng cho cu b, t pha dy lu c ging ph n gi vi ra, tn cu c
nhc i nhc li vang ln khp bi tm nh mt khu lnh vi nhng nguyn m mm mi, ting u cui ko di ra
va ngt ngo va hoang d: "Tadziu, Tadziu!" Cu b vng li chy vo b, chn p nc tung bt, u ngng
cao; v thn hnh y, vi v p cha hon ton nam tnh va thanh tao va rn ri vi mi tc xon r nc rng
rng, tuyt m nh mt v thn tr trung hin ln t y su gia tri v bin, tch ra t trong lng vt cht hoang
s: Quang cnh y gi cm hng cho nhng h cu thn b, l thi hng t khi thy thi gian, t ngun ci ca
hnh tng v ging sinh ca thnh thn. Aschenbach nhm nghin hai mt lng nghe khc ht ngn nga trong
lng; v mt ln na ng t nh, rng ni y tht tuyt vi v rng ng mun li y.
Ri Tadzio nm ngh trn bi ct, mt nhoi sau khi tm, qun mnh trong tm khn bng trng tinh lt di vai
phi, u gi ln mt cnh tay trn; v mc d Aschenbach khng nhn cu b m hng mt vo trang sch, ng
vn khng lc no qun cu ang nm , ng ch cn hi quay u sang bn phi l c th chim ngng to vt
tuyt vi kia. ng c cm tng mnh ngi y canh gc cho gic ng an lnh ca cu -d bn gii quyt vic ring
nhng vn lun cnh gic bo v bu vt nm pha bn phi kia, khng xa ng my. V mt cm gic tru mn
nh tnh ph t, nim quyn luyn ca k cng hin ht mnh sng to nn ci p trong t tng dnh cho ngi
s hu ci p ngoi i, dng ln trn ngp v lm rung ng tri tim ng.
Qu tra ng ri bi bin v li khch sn v gi thang my ln phng. ng ng hi lu trc gng ngm ngha
mi tc hoa rm, gng mt hc hc mt mi ca mnh. Khi y ng ngh n danh vng, ngh n lc nhiu
ngi ngoi ph nhn ra ng v t lng ngng m ngh thut dng t chun xc v trau chut ca ng -tm li
ng lit k ra tt c nhng thnh cng ngoi i do ti nng mang n cho mnh, thm ch c s kin ng c
phong danh qu tc. sau ba n, lc ng bc vo thang my th mt m tr cng va n xong a theo vo y
nght ci hp di ng, v c Tadzio cng bc vo. Cu ng rt gn Aschenbach, ga-2n n ni ln u tin ng
khng phi chim ngng cu t xa nh ngm mt bc tranh m c nhn tn mt mi chi tit con ngi cu. C
ai ni g vi cu b, v n va tr li vi mt n ci ng yu khng th t va i git li ra khi thang my
lu hai, khim nhng cp mt nhn xung. Sc p i i vi thn thng, Aschenbach t nh v suy ngh rt lung
l gii ti sao. Tuy nhin ng cng kp nhn thy hm rng Tadzio khng c tt: rng cu khp khnh v
hi c, mu men khng sng bng nh ngi khe mnh m mang nh gin gin trong trong nh thng thy
tr mc bnh thiu mu. Em b mng manh yu t qu, Aschenbach ngh thm. C kh nng em s chng th c
lu. ngh ny mang n cho ng mt cm gic yn d v tha mn m ng khng mun i su tm hiu nguyn
do.
ng ngh ngi trong phng chng hai ting ng h ri bui chiu n vaporetto qua vnh nc bc mi thum
thm sang Venice. ng ln b San Marco ngi ung tr trn qung trng v, theo l thng mi khi n y,
lm mt vng bt ph. Nhng cng chnh cuc do chi ny bin i hon ton tm trng v cc quyt nh ca
ng.
Mt cn oi bc kinh ngi nng trn ph x, khng kh nh c qunh, cc loi mi bc ra t nh , cha hng,
qun n, mi du m, mi nc hoa v trm th mi khc c t li thnh da1m m khng tan ra c. Khi thuc
l l lng ti ch hi lu v tn i rt chm. m ng chen vai thch cnh trong cc ng ph cht hp mi khi thu
ht ng l th, nay ch lm ng bc bi. Cng i ng cng cm thy ngt ngt hn, ci tit tri kinh khng do
khng kh bin m t ha trn vi gi nng sirocco lm thn kinh ng va phn khch va suy nhc. M hi
nhp nhp tun ra khp mnh ng. Mt ng ti sm, ngc tht li, ngi bng bng nh ln cn st, mch mu
trong u p thnh thnh. ng vi vng ri khu bun bn sm ut, i qua my cy cu sang dy ph ngho:
m n my bu n quy nhiu ng, v mi x u bc ln t nhng dng knh lm ng ngt th. Ti mt qung
trng nh vng teo, mt ni nh b b ba v b b qun gia lng Venice, ng ngi ngh chn bn ging phun
nc, v va lau vng trn m m hi va t nh, iu ny mnh phi i thi.

y l ln th hai, v nhng du hiu qu r rng chng t thnh ph trong iu kin thi tit ny rt hi cho
sc khoo ng. C khng khng li th tht v l, chng bit bao gi gi mi i chiu. Phi quyt nh ngay lp
tc. Cng khng th tr v nh t by gi. C nh ngh ma h ln cn h ma ng u chua chun b xong.
Nhng u phi ch mi ni ny c bin v bi ct, th no cng phi c nhng khu ngh mt khc khng b km
thm ci vnh nc t tai hi v ln hi c a ca n. ng nh n mt bi tm nh khng xa Trieste m ngi ta
qung co rm beng vi ng. Ti sao khng n ? V ch nn chm tr, cn thi gian m ngh ngi na
ch. ng qu quyt ng dy. T bn gondola gn y ng xung mt chic thuyn bo cho qua m cung chng
cht nhng nhnh knh nc c ngu, chui di nhng ban cng thanh mnh bng hoa cng chm tr cu k
hnh s t, ln quanh nhng gc tng trn tut, lt qua mt tin cc cung in bun thm treo da62y bng
hiu cc hng ln soi bng xung mt nc lnh bnh rc ri, quay tr v bn San Marco. ng phi kh cng lm
mi v c , v g li gondola, chc l c mc ngoc vi cc hng sn xut ng ten v xng thi thy tinh,
tm mi cch d ng ngh vo b tham quan v mua hng. Nu nh cuc do chi k d trn thuyn qua Venice
mi bt u m hoc c ng, th tm hn hm li ca n hong sa a ny khin ng tc mnh m tnh tr li
Tr v khch sn, trc gi n ti ng vo bo vi vn phng rng cc tnh hung ngoi d kin buc ng phi ra
i sng sm ngy mai. H t rt ly lm tic, h thanh ton tin tr cho ng. ng dng ba ri sut bui ti oi
ngi c bo trong mt chic gh xch u ngoi hin sau. Trc khi i ng ng chun b hnh l sn sng ln
ng.
ng ng khng ngon gic, c trn trc v d nh li ra i. Sng dy m ca s ng thy bu tri trc sau vn
ph y my, nhng khng kh c v trong lnh hn, v bt u cm thy hi hn. Quyt nh ra i liu c hp tp
v sai lm khng, y c phi l hnh ng bc pht trong tnh trng au yu, thiu sng sut? Gi m ng n o
cn nhc mt cht, ng mt tinh thn nhanh nh th, th thch nghi vi bu khng kh Venice hoc gi i n lc
thi tit kh hn, th c phi gi y ng kh vi vng ln li ra i, m c th thng thc mt bui sng
ngoi bi tm nh ngy hm qua. Hi th mun. m lao phi theo lao, ng phi thc hin iu hm qua ng
quyt. ng mc qun o chnh t ri khong tm gi i thang my xung tng trt im tm.
Lc ng xung phng n cn trng trn. L t tng ngi khch tr bc vo trong khi ng ngi i phc v. Va
lc ng nng tch tr ln ming th my thiu n Ba Lan cng c gia s xut hin; trang phc t chnh mi thay
nhng mt hoe, h bc n ci bn trong gc cnh ca s. Cng lc y ngi gc cng li gn ng, ng m
thng bo ti gi khi hnh. Chic t ang i sn ch ng v cc du khch khc ti khch sn Excelsior,
ri t c on s i ra ga bng xung my chy qua con knh ring ca cng ty. Thi gian gp lm ri.
Aschenbach thy thi gian chng c g l gp c. Cn hn mt gi ng h na xe la ca ng mi khi hnh.
ng bc mnh v ci kiu ui khch sm ca khch sn v t vi ngi gc cng, rng ng mun th th n cho
xong ba im tm. Ngi gc cng ngp ngng rt lui, nhng ch nm pht sau y quay tr li. Xe khng th
i lu hn (c. th th xe c vi(c chy v ch hnh l ca ng i trc, Aschenbach cu tit tr li. Ti gi ng
s t n vaporetto cng cng ra ga, ch xin ng c lm phin ng na m ng t lo liu ly. Ngi gc cng
ci u rt lui. Aschenbach, khoi ch v ht b quy ry, ngi n thong th, thm ch cn bo ngi bi mang ti
cho t bo. Khi ng ng dy th thi gian thc s gp gp. Run ri th no, ng lc y Tadzio bc qua cnh
ca knh vo phng.
Trn ng n bn gia nh mnh cu b i ngang qua ngi chun b khi hnh, cu khim nhng ci u
trc ngi n ng tc hoa rm c vng trn rng, nhng bt cht li ngc cp mt to nhn ng mt thong bng
ci nhn m i du dng vi v ng yu c hu ca mnh, ri mi bc qua. "Vnh bit Tadzio!", Aschenbach
thm ngh. " Ta gp em tht l ngn ngi". tri vi thi quen ca mnh, ng my mi ni thnh li ngh trong u,
v thm vo: "Cu Cha ban phc cho em!".
Ri ng cho t gi, cho tin boa, c vin qun l thp b nh nh mc l phc kiu Php tin chn ra ca, v
ging nh hm mi n, ng i b theo i l n y hoa trng bng ngang qua o ra bn vaporetto, c ngi
gip vic mang h hnh l xch tay. ng ti ni, ngi vo ch - v sau l mt chuyn i y au kh, bun v
hn, tri qua mi vc thm hi tic khn ngui.
l chuyn i quen thuc qua vnh, qua San Marco, ngc dng Knh Ln. Aschenbach ngi trnba8ng gh
hnh vng cung mi vaporetto, chng ci tay ln lan can, mt bn tay che mt. Nhng cng vin li li ng sau,
qung trng Piazzetta mt ln na m ra nt yu kiu vng gi ri mt ht, cc cung in ni ui nhau chy
trn, v khi dng nc vo khc un quanh th vm cung cm thch lng ly ca cy cu Rialto hin ra. Ngi dt
o ra i ngoi nhn m lng au nh x. Bu khng kh thnh ph, ci mi bn hi khn khn buc ng chy
trn - gi y ng ht vo lng ngc tng hi th su, dau n mt cch du m. C l no ng li khng bit,

khng ng rng tri tim ng gn b n th vi ni ny? Nu sng nay ch mi l cm gic hi nui tic, mt
thong hoi nghi quyt nh ra i, th by gi tr thnh nim thng kh, ni au thng thc s dy v tm can,
cay da81ng ti mc lm ng nhiu ln a l, v ng t nh rng mnh lm sao c th lng trc c nng ni
ny. au n nht i vi ng, tht vy, au n n ni tng chng khng chu ni, l ngh c l ng s khng
bao gi tr li Venice, rng cuc chia tay ny l vnh bit. Bi y l ln th hai thnh ph lm ng lm bnh,
ln th hai n buc ng vi v ra i, t nay chn ny vi ng l cm a, ng khng th no kham ni n, quay tr
li na th thm v l. phi, ng cm thy, nu by gi b chy th ni h thn v lng kiu hnh s khng cho
php ng v li thnh ph yu du ny, ni hai ln thn xc ng r ri bi xui; v bng nhin cuc xung t
gia tinh thn v th lc tr nn v cng trng yu i vi ngi n ng tui x chiu, lc bt tng tm l tht
bi nhc nh phi ngn chn bng mi gi, v ng khng th hiu ni ti sao hm qua mnh li d dng chp nhn
quyt nh ra i, li u hng ngay lp tc m khng c mt c gng chng c no ng k.
Trong lc y chic vaporetto c tin dn n nh ga, v au kh hoang mang tng ln tt lm ng ri tr. K b
dy v cm thy mnh i chng n, m cng khng xong. ng vo nh ga vi tm trng ging x khng ng ng.
mun lm ri, ng khng c lng ph mt giy no nu mun kp chuyn tu. ng mun m ng thi li
khng mun. Nhng thi gian cp bch nh ngn roi thc ng ti trc; ng vi vng mua v v nhn quanh m
ng nhn nho trong nh ga tm g nhn vin khch sn chuyn phc v khch i ng. Ngi ny xut hin
v bo vi ng rng chic vali ln c gi i ri. gi ri? Vng, gi ri - n Como. n Como? V sau
mt hi nhng cu hi gin d hi h bay i, nhng cu tr li bi ri bay li mi v l ra rng, chic vali ca ng
b vn phng vn ti khch sn Excelsior xp cng hnh l ca nhng ngi khc gi i sai ch.
Aschenbach c gng lm mi gi c v mt duy nht ph hp vi hon cnh ny. mt ni vui sng in cung
mt cm gic hoan h khng th t dng ln sit cht lng ngc ng. G nhn vin khch sn xng xo tm cch ly
li chic vali, v, nh c th on trc c, quay tr li vi hai bn tay trng. Th l Aschenbach tuyn b,
khng c hnh l ng khng i u c, ng quyt nh quay tr li v s i khch sn ngoi bi cho ti khi chic
vali c hon tr. Chic xung my ca cng ty cn u ngoi ra khng? G nhn vin qu quyt, n neo ngay
trc ca. Tr ht ti n ni kin trong l cng phi b ra ca dn , g thuyt phc ngi bn v bi hon li tm
v tu khch va mua, th tht cng ty s nh in i ngay lp tc, s khng tic tin bc v cng sc nhanh
chng tm li chic vali a v cho ch. V, tht l tri khoy, hai mi pht sau khi t chn n nh ga k dt o
ra i li thy mnh xui dng Knh Ln tr v o Lido.
Chuyn phiu lu ngc i tht kh tin, va ng h thn va khi hi nh mt gic m: trong vng mt ting
ng h s phn o in cho ng gp li nhng a im ng va ni li vnh bit trong cn au kh tt cng!
Bt nc si ln trc mi, chic xung nh nhanh nhn lun lch gia m tu thuyn tp np lt nh bay v
ch, trong khi v hnh khch c giu tm trng kch ng na s st na ho hc ca ch b b nh ra i di ci
mt n tht vng y tc ti. Thnh thong ngc ng vn cn di ln ting ci c nn trc s ri ro m, nh ng
t nh, chng th no hn hn c na. Chu kh gii thch vi cu, chu ng vi ci nhn kinh ngc- th l xong,
ng t bo thm, mi vic s li n tha, mt tai ha c ngn nga, mt sai lm c sa cha, v tt c nhng
g ng tng phi b li sau lng s li m ra trc mt ng, li thuc v ng chng k lu mau ... Khng bit
con xung lt nhanh nh la cm gic, hay gi vo ha vi vn tt ca ng m i chiu t bin thi vo?
Sng p vo b k b tng con knh hp xuyn ngang o thng ti khch sn Excelsior. Mt chic t but i
sn a ngi tr li quay v khch sn ngoi bi trn con ng thng tp trng xung mt bin dn sng ln
tn. Vin qun l b nh ria mp, mc o khoc c ui xung tn chn bc tam cp n ng.
Bng ging kh khng th th ng ta xin li v s c va ri, gi l mt s h thn cho bn thn mnh v cho c
cng ty, ng thi tn thnh quyt nh sng sut ca Aschenbach quay li y ch hnh l. Tt nhin phng c
ca ng da4 c ngi thu, nhng h c th dnh cho ng mt phng khc tin nghi khng km . "Pas de chan,
monsieur" (Xui xo qu, tha ngi), anh chng gi thang my ngi Thy S mm ci bo ng khi cho thang chy
ln lu. V nh th k i trn li vo trong mt phng m v tr v c gn nh khng khc g cn phng c.
Mt mi, chong vng v quay cung sut bui sng bt thng, sau khi d hnh l xch tay ng bung mnh vo
mt chic gh bnh bn ca s ng. Bin xanh nhum mu lc nht, khng kh dng nh nh nhm v trong
lnh hn, bi bin vi nhng cn lu v nhng con thuyn cng c v ti tn hn, mc d bu tri vn cn xm
xt. Aschenbach di mt nhn xa xm, tay xp trong lng, ht sc hi lng v tr li y, lc u ch trch tm
trng tht thng, khng bit n c nguyn vng ca chnh mnh. ng c ngi nh vy c gi ng h, tm tr
ngh ngi v m mng. Tm gia tra ng nhn thy Tadzio mc b lanh k vi chic n i t pha bin li,
qua bi tm c hng ro bao quanh, theo con ng lt vn v khch sn. T ch ngi trn cao Aschenbach nhn ra
cu b ngay lp tc, trc c khi ng thc s nhn r cu, v mun ngh mt cu, gi d nh: "Coi ka, Tazior, li

gp em u! "Nhng cng lc y cu cho hng h b nhn chm v phi im ting trc s tht cn ln trong
tri tim ng - khoi cm tun tro trong huyt mch, nim vui sng, ni dau kh ng thi trn ngp linh hn, v
ng cht nhn ra Tazio mi chnh l nguyn nhn lm cho cuc chia ly tr nn nng n n th i vi ng.
ng ngi lng thinh, khut hn trn cao, hng ci nhn vo su trong thm tm mnh. Cc ng nt trn gng
mt ng gin ra linh hot, lng my dn ln, mt n ci thm thy, hm hnh y v hiu k n trn mi. Ri
ng ngng u chm chm phc mt c ch, lng bn tay quay ra pha trc, hai cnh tay bung thng trn thnh
gh t t nhc ln a sang hai bn, nh th ng mun din t mt vng tay m rng. l mt c ch sn sng
hoan nghnh, im nhin n nhn.
Ch thch:
(1) B tc August von Platen (1796 -1835) vi nguyn vng, ngy no s c mt l khch hu sinh c bi
th Venice ca ng m ng cm tht ln: "Ni y thn thc nhp p ca mt tri tim cm xc".
(2) Thuyn nh y bng mi cong, chuyn ch khch trn nhng dng knh Venice
(3) Tm bit, xin li v xin cho".
(4) Gi nng vng a Trung Hi
(5) Mt loi can nh chy my hi nc.
(6) Bc tng c Hy Lp bng ng thau hin trng by Roma, th hin mt thiu nin ngi ci da62u nh gai
lng bn chn.
(7) Phaake hay Phaiake l c dn da3o Scheria, trong trng ca ca Homer a Odyssee v li qu hng.
Ngha bng l ngi v t tn hng hnh phc.
(8) V thn tnh i trong huyn thoi Hy Lp, con ca n thn sc p Aphorodite.
( 9) Kritobulos (1410 - 1470), dch gi v s gia x Imbria.

Chng 4

T y, ngy ni ngy, thn mt tri (1) m phng phng trn mnh dong c xe t m rc la qua c vm tri,
cun cun tc vng tung bay cng ngn gi ng. nh bc lp lnh trn u nhng con sng li bing nhp nh
ngoi b. Ct nng nh nung. Di khng trung chi chang xanh bic mt mu, ngi ta cng ln trc dy lu
ngoi bi tm my tm bt mu g st np trong bng rm toen hoE"n ca chng m tiu khin cho qua bui
sng. Nhng m xung th tht tuyt vi, khi cy ci trong cng vin ta hng mt du, cc v tinh t trn cao
xoay vn theo qu o vng quanh, v ting r rm hn tp ca i dng ni ln nh nh, th th tm tnh vi linh
hn. Mi m nh th li ho phng ha hn mt ngy nng mi thnh thi, c im xuyt thm chui kh nng
v vn nhng chuyn tnh c th v.
ng khch, nhn c hi mn gi b mng lu li chn ny, cn khuya mi ngh n chuyn ra i sau khi thu
hi ca n. Rng r hai ngy ng phi mui mt xung phng n ln dng ba trong b qun o i ng. Ri, khi
ci gnh nng tht lc cui cng c a tr v khch sn, ng d tt c vt dng ra xp vo y t v ngn ko,
quyt tm trc mt c li v thi hn, khoi ch v c th din la ra ngoi bi tm v mc d phc tht
bnh xung ly le bn bn n.
Np i nhn tn y cun ht ng theo nhp iu u u ca n, li sng ho nhong bc ng nhanh chng
cm d ng. Thy vy, c chn no bng c ni ny, va c sc hp dn ca mt vng ngh mt thanh lch trn
b bin phng Nam li va gn b mt thit vi thnh ph liu trai tuyt sc kia! Aschenbach khng phi l ngi
ham hng th. D u, lc no, mi khi c dp tic tng, x hi, nm mi hnh phc trn gian th ng li cm
thy bn chn y c cm - nt tm l ny th hin c bit r trong nhng nm ng cn tr - v nhanh chng rt
lui quay v vi cng vic nng nhc, np sng kh hnh phc v bn phn thing ling ca mnh. Duy ch c ni
ny quyn r c ng xoa du tinh thn ng, lm ng hnh phc. i khi vo bui sng, di bng tm bt che
trc mi lu, th hn m mng trong xanh thm mu nc Nam Hi, hay vo nhng m m p di vm tri bao
la rc y tinh t, ng mnh trn gi m m m trong chic gondala i t qung trng San Marco v li o
Lido sau nhng gi gii tr -b li sau lng nh n mu, bn tnh ca mi mn - ng cht nh ti tp nh sn cc,
ni din ra cuc vt ln ca ng mi ma h, my en vn v ko qua vn, ging t cung phong thi n la
trong nh tt ngm, v nhng con qu ng thng cho n bay nho nhc trn ngn cy thng. Khi y ng thy
mnh nh lc vo ci thin ng, ngoi ra chn trn ai, ni con ngi c ban cho cuc sng thnh thi, chng
s tuyt bng v ma ng cng nh bo t v ma l, ch c nhng ln gi mt mn man m hi thn Okeanos (2)
gi ln, v ngy thng tri i trong v vi hnh phc, khng phi c gng, khng cn tranh u, trn vn hin thn
cho mt tri v nhng l hi tn vinh thi dng thn.
Aschenbach rt hay gp Tadzio, gn nh thng xuyn; v ch quanh qun trong mt mi trng cht hp, mi
ngi theo np sinh hot iu ca mnh, nn ban ngy cu b xinh p lc no cng gn ng, ch tr vi
khong gin on ngn ngi. ng thy, ng gp cu b mi ni mi ch: trong dy phng tng di khch sn,
trn cc chuyn mt ri qua vnh sang thnh ph v lc tr v, c trn qung trng sm ut v trong cc cuc
chm trn gia ng do ha cng tnh c xui khin. Nhng nhiu nht v may mn lm sao cng thng xuyn
nht, l c hi mi bui sng trn bi tm, khi y ng c nhiu gi ng h th sc chim ngng v nghin cu
hnh dng yu kiu tuyt m kia. Phi, chnh s l thuc vn may, hon cnh thun li lp i lp li hng ngy y
lm ng hi lng p , khin hn ng trn ngp cm gic mn nguyn v yu i, lm cho k ngh ca ng tr
nn qu bu v nhng ngy nng p c m m ni ui nhau khng dt.
ng dy sm, nh thi quen bao nm lm vic cn c, v ra bi trc tt c mi ngi, lc nng cn du v mt
bin trng la cn m mng gic mng ban mai. ng nim n cho ngi gc m, thn mt hi han li gi ru bc
i chn t trong lc lo lo sa son ch cho ng, cng tm bt nu che nng, mang bn gh trong lu ra k ngoi
bc, ri ng ng lng nm ngh. Sau l khong thi gian ba hay bn ting ng h, khi mt tri lng thng leo
ln nh cao t uy quyn ng s ca mnh, khi bin mi lc mt thm xanh hn, v cng l khi ng c nhn thy
Tadzio.
ng thy cu i t m tri li dc theo mp nc, thy cu nh ra t pha sau my tp lu, hoc cng c khi bt
chng ng ng git mnh va kinh ngc va mng r thy cu s s ng , trong b tm xanh trng l
trang phc duy nht ca cu ngoi bi bin, tip tc nhng tr tiu khin bu nng v nghch ct - lang thang nhn

nh, v cng ri ngh mt cch ng yu, kip sng v t ch c rong chi v ngi ngh, lc tn b, lc li nc,
lc o ct, lc chi ui bt vi chng bn, lc ln ra tm nng v lc nhy xung bi, c my ngi ph n
ngi trn ci bc trc lu ro rit canh chng, cao ging vo von lin tc gi: "Tadziu!" v cu chy v mt my
hm h, k cho h nghe cu mi lm g, ch cho h thy cu lm lt c nhng g: vi ci v s, my con hi
m, my con sa v nhng con cua lnh khnh b ngang. Aschenbach chng hiu cu ni m tg, nhng mc cho
ch l nhng iu v v tm thng nht, trong tai ng n vang ln tht m i du dng. Th l ting ni l tai
ca cu b thng hoa thnh m nhc, vng thi dng kiu hnh ho phng ta ho quang bao quanh ngi cu, v
i dng thm trm hng v chp nhn lm nn tn s hin din ca cu ln.
Chng bao lu ngi chim ngng thuc tng ng nt v dng iu ca ci thn th ngc ng c phi
by ht sc t nhin y, ng vui sng trm ln nh mt khi gp li nt p thn quen v cm thy nim thn phc,
ni say m c tro dng bt tn. Ngi ta gi cu b n cho mt v khch ti thm m ph n trong lu; cu
chy v, t rt nh va t di nc ln, vut nhng ln tc ra sau gy, a tay bt tay khch, nhn mt chn,
chn kia chm nh mi xung t, thn mnh hi xoay i v nghing xung v cng duyn dng, bn ln hi hp,
thn thng kh i, kiu cch nh mt trang cng t chnh cng. Hoc khi cu nm di, tm khn tm qung quanh
ngc, cnh tay mnh khnh nh tc t cm thch chng xung ct, lng bn tay ly cm; thng b tn gi
"Jaschu" ngi chu chc mt bn, v khng c g m hoc lng ngi hn n ci trong nh mt v trn cp mi
ca k c hng thin n chiu c ban cho k thua km di c mnh. Cng c lc cu ng bn mp nc, mt
mnh, xa nhng ngi thn, rt gn Aschenbach - vn thng ngi, chp tay sau gy, chm chm nhn chn lc l
nhp nhng t trc ti sau, m mng nhn ra xa tt ngoi bin xanh, mc nhng con sng ln tn b vo vut ve
my ngn chn. mi tc vng nh mt ong cun nhng bp xon h hng trn thi dng v sau gy, lp lng t
mn mng trn sng lng ng mt di nh mt tri, my r xng sn phc nhng ng cong thanh t, vng
ngc cn i ni ln di b b st ngi, hc nch cn trn nhn nh mt pho tng, khuu chn lng bng
m m nhng mch mu xanh gi ln n tng thn th cu c to ra t mt cht liu trong sut. Tu dng rn
luyn no, t duy xc ng no c biu l ra qua tm thn tr trung ghon ho vn cao ny! Nhng ci ch st
thp thun ty m thm vn ng trong bng ti a to tc siu vit ny ra nh sng - i vi ng, ngi ngh
s, u c g xa l? Chng phi cng chnh ch y tng tc ng vo ng, mi khi lng ng trn ngp m say,
dc sc o gt khi cm thch ngn t gii phng ra mt hnh tng thanh tao m ng phc ha trong t
tng, trng by ra vi ngi i nh mt biu tng, mt tm gng ca v p tinh thn?
Biu tng v tm gng! Mt ng m trn hnh nh cao qu ng bn b bin xanh, v trong cn ho hng m
say ng tin rng vi nhn quan ny ng gic ng c bn th ci p, hnh thc ca nhng t duy siu phm,
s hon ho thun khit v duy nht tn ti trong t tng, c sao chp, m phng di hnh hi con ngi nh
mt biu tng c dng ln y nh nhng cao nh phng th. l mt cn say; v ngi ngh s v gi
chng nhng khng lng l, m cn hm h lao vo. u c ng quay cung, tri thc o ln, k c nh ra nhng
t tng c xa ng hp th t thi tr di m cho ti by gi cha tng khi dy c ngn la nhit tnh trong
hn ng. Sch v chng vit rng mt tri hng mi quan tm ca chng ta t lnh vc tinh thn sang nhng
iu trn tc hay sao? Theo th vng thi dng lm tr tu v k c ta m mm v m mui, n ni linh hn
hoan lc qun c hin trng ca mnh ch mi m say ngng m theo ui i tng p nht gia nhng vt th
sng ngi trong nh nng: chnh th, phi cn mt thn xc linh hn mi c th nng mnh ln tm vc cao hn.
Ging nh cc nh ton hc dng nhng hnh nh gn gi by cho cc tr em ti d nhng khi nim tru
tng, thn i tnh Amor (3) cng lm nh vy tinh thn hin hin trc mt ta, thng l di hnh dng v
mu sc ca tui thanh xun, lm cng c cho k c, t im bng tt c nh ho quang p , khin mi khi
chim ngng lng ta chy bng ln ngn la n au v hy vng.
Nhng t tng y trn ngp u c k xut thn; nhng cm xc y chong ngp tm hn ng. V ting sng
bin m cng nh mt tri chi li gi ln trc mt ng mt cnh tng thn tin. Mt cy tiu huyn c th
ng khng xa nhng bc tng thnh Athena - mt trong nhng chn linh thing mt ri, ngt hng hoa anh
o, c trang im bng nhng linh vt v l vt cng thn sng (4) cng cc nng tin nc. Mt dng sui
trong vt chy di tn l tiu huyn xe rng, gia nhng hn cui nhn bng, d gy n non. Trn bi c hi
thoai thoi dc, c hai ngi nm gi u cao, ln trnh nng gt ban tra: mt gi mt tr, mt xu mt p, nh
thng thi bn cnh ch tiu ng. V xen gia nhng li tng bc, nhng cu bng a nh, Socrates ging gii
cho Phaidros (5) v tnh yu v o c. ng ni v chn ng kinh hong nng bng ging xung u ngi cm
th, khi mt y bt gp mt hnh nh hin thn ca v p vnh hng; ng ni v dc vng ca k v o v k t
tm, nhng k khng cm nhn c ci p t biu tng v v th khng bit tn knh Chn, Thin, M; ng ni
v nim e s thing ling ca ngi qun t khi chim ngng mt gng mt thnh thin, mt tm thn hon ho,
khi y hn y run ln thn thc bi hi tng khng dm ngc mt nhn, tn th k mang trong mnh ci p, thm
ch sn sng hy sinh thn mnh th phng k kia nh mt thn tng, nu khng s b ngi i coi l l bch.

V ci p, hi Phaidros, ch c ci p l va kh i va mc kh th: ci p, hy ghi nh diu ny, l hnh thc

duy nht ca t tng m ta c th tip thu qua cc gic quan, cm th bng cc gic quan.
****
Hoc gi chng ta s ra sao, nu nhng iu siu phm nh tr tu, o c v chn l bng hin hin rnh rnh
trc mt ta? Khi y ta lm sao trnh khi ti phm
thng v khi b tnh yu thiu t thnh tro bi, nh nng Semele (6) ngy y trc thn Zeus? Nh vy ci p
l con ng a ngi cm th n vi t tng - ch l con ng, l mt phng tin m thi, Phaidros b nh
ca ta ;;; V ri ng, k quyn r co gi, ni ra iu tinh t nht: l, k em lng yu cao c hn k c
yu, v ci thn n trong k yu ngi ch khng phi ngi c yu - c l l t tng t nh nht m cng
mai ma nht t c ch kim l ngun gc ny sinh mi th on xo quyt v lc th thm kn nht ca i tnh.
Hnh phc n vi nh vn khi mt t tng c th ha thn hon ton thnh cm xc v mt cm xc hon ton
thnh t tng. Khi y chnh mt t tng xung ng nh th, mt cm xc xc thc nh th va thng tr va
phc tng ngi khch c n: thn xc run ry m say, trong khi tinh thn gc u tn vinh ci p. t nhin,
ng mun vit. nh ngi i vn cho rng thn i tnh Eros a nhn nh, v sinh ra ch hng an nhn.
Nhng thi im ny trong cn khng hong, hng th ca k cung si tp trung vo sng tc. Khng cn quan
tm n nguyn do. Mt cu hi, mt ngh khi mo cho mt vn ln ang l im nng v vn ha v th
hiu, lm xn xao gii tr thc ng thi, lt ti tai ngi l khch. ti y i vi ng qu quen thuc, ng
t mnh tri nghim; t nhin ng khng cng li c ham mun soi sng n di nh ho quang ta ra t
ngn ng ca chnh ng. K thc ng thy thm c lm vic vi s hin din ca Tadzio, khi vit ly thn hnh
cu lm mu vt, cho ngi bt ca ng ln theo nhng ng nt thn th ng cho l thnh thin, chuyn ti v
p y thnh t tng, nh cnh i bng ngy xa a chng mc ng thnh Troja (6) v th gii thn linh. Cha
bao gi ng cm nhn khoi lc vn chng mt cch ngt ngo hn th, cha bao gi ng ng rng thn i tnh
Eros li c mt trong tng cu ch, nh trong nhng gi pht thn tin gay cn ny, ngi bn chic bn th s di
tm bt che nng, c thn tng ngay trc mt, ging ni thn tng du dng nh ting nhc trong tai, phng
bt tho nn ng tn vn nho nh - ch vn vn mt trang ri vn xui trau chut, nhng va ph bin gy chn
ng d lun nh s khc chit, thanh cao v nhng rung ng dn nn bn trong. Cng tt, nu thin h ch bit
n tuyt phm m khng r ngun gc, khng r hon cnh ra i ca n; v bit r ci ngun ny sinh cm hng
ni ngi ngh s ch lm cho h hoang mang, khip s v sinh ra r rng kit tc. Gi pht xut thn l lng thay!
N lc cng thng l lng thay! Khi Aschenbach hon thnh cng vic v ri bi tm, ng thy mnh kit lc,
ngi bi hoi r ri, v c cm tng lng tm ln ting ku ca nh sau mt m chi bi phng ng.
Sng hm sau, khi va nh ri khch sn, t trn bc tam cp ng nhn thy Tadzio ang trn ng ra bin - m
ch c mt mnh - cng i theo li qua hng ro bi tm. Lng ng ni ln mt mong mun thi thc, mt tng
n gin, tn dng c hi ny lm quen vi ngi v tnh gy ra bao sng gi trong hn ng, nh nhng, vui
v cho hi cu, c mt cu tr li ca cu, vui sng nhn mt nh mt cu gi trao. Thn tng ca ng bc
i thong th, mun kp cu chng kh khn g, v Aschenbach ro bc ui theo. ng bt kp cu trn li i lt
vn sau nhng tp lu, ng nh xoa u, t tay ln vai cu, v mt li v thng v pht, mt cu thn mt bng
ting Php mp m trn mi: th ng bng thy tim mnh p nh ba th rn, cng c th v rng sc i nhanh,
ng cm thy ht hi ti mc s ln ting by gi th ch tht ra nhng li ho hn v t on; ng ngn ng, ng
c ly li t ch, t nhin ng thy s mnh eo theo cu nh qu lu, s cu v quay nhn d hi, ng ly
th thm ln na, vn khng dm, nh b qua c hi v ci u li thi i vt ln trc.
Mun mt ri! Lc y u ng ch quay cung mt ngh. Mun mt ri! Nhng c thc l qu mun khng?
Ci bc m ng va l, rt c th gip ng m mt nhn nhn s vt kha cnh tt lnh, nh nhng v vui
ti, gip ng tnh ng. Ch rc ri mt iu l ngi ngh s v gi khng mun tnh ng, cn say ny qu qu
gi i vi ng. Ai m l gii do u c s ha trn bn nng gia tu dng k lut v t do phng ng! Bi
khng mun hi tm tnh ng, l phng ng. Aschenbach mt kh nng t ph bnh; t tin vo thm m, vo
kh nng tr tu c bi p nhiu nm, lng t i, bc tui cao nin v tnh xu xa i khi v sau khin ng
khng lao vo m x nhng ng c thc y mnh, tm hiu xem iu g ngn cn ng thc hin , mc lng
cho l lng tm, hay s d di v yu ui. ng hong ht s c ai bt gp hnh vi ca mnh, tht bi ca
mnh, s c ngi gc dan ngoi bi tm, s b tr th,h tr ci cho thin h. ng thi ng li t giu ct bn
thn, sao li s n vi c linh hn ra th nh. "Thm hi", ng thm ngh, "thm hi nh mt con g chin s n
s cnh trong xi chi. phi l thng quyn nng mi khin ta khi gp mt ngi thng mn bng mt ht
can m, cho lng t ho b giy xo tan tnh di t .." ng ci ct, ng ni xung, nhng vn cn qu t
ph e d trc mt cm xc.

ng thi khng cn kim sot thi gian rong chi m ng t cho php mnh hng th; cng chng mt ln
ng n nh v nh. ng da4 tiu tn mt ng tin. Ni lo duy nht ca ng l s gia nh Ba Lan kia ra i;
nhng ng kn o lm b tnh c thm d g th ct tc ca khch sn v c bit, h ch n y trc ng
khng bao lu. Mt tri lm da ng rm nng, ln gi mn mi khin ng phn chn tm hn, v ging nh trc
kia quen dn vo cng vic ton b sinh lc m gic ng, dinh dng hay thin nhin cung cp, gi y ng phung
ph mt cch ho phng, khng tnh n hiu qu kinh t, tt c nhng g nh thi dng, khng khi bin v np
sng an nhn bi b cho ng vo nim say m v cm xc.
ng ch ng chp chn; xen vo gia nhng ngy vui th ging nhau l nhng m ngn bn chn y hnh phc.
Mc d vn ln phng t sm, v mi khi Tadzio bin khi sn khu vo tm chn gi ti th ngy hm y cng k
nh chm dt i vi ng. Nhng c sng sm tinh m, mt khip s mong manh li len vo gic ng nh thc
ng, tri tim nhc ng nh n cuc phiu lu tnh cm ca mnh, khng th nm yn trong nm m gi m, ng
nhm dy, khoc thm tm o mng chng kh lnh ban mai, v ngi xung bn khung ca s m rng ch n
bnh minh. S kin k diu khi u mt ngy mi lun khin linh hn ng, va c gi ra qua gic ng, trn
ngp mt nim sng knh thing ling. Tri, t v bin vn m o trong nh l minh bng bc liu trai; mt v sao
tn li cn thoi thp tri dt gia mng lung. Nhng ri mt ln gi nh nhng thi ti, a cnh tin t min bt
kh lai, cho bit nng Eos (7) ca mnh thc gic bn chng, v nhng nh ng hng du ngt u tin h ln
ngp ngh ng chn tri tt tp khi xa, bo hiu s thc tnh dc vng ca to ha. V n thn tin li gn, th
phm quyn r trai t, cp i chng Kleitos v chng Kephalos (8), bt chp mi ghen tung d ngh ca cc v
thn trn nh Olympus im nhin th hng tnh yu ca chng Orion xinh p (10). Nhng n hng bt u ri
rc xut hin ni cui t, n r v ta sng lng ly v cng, nhng cm my th tr, rng ngi, sng rc, bng
bnh trong di hng lam hng nh nhng tiu thn Amor ang lm nhim v nhn tin, nh ta rt xung mt
bin c sng cun ln y v pha trc, nhng ngn gio vng t y nc vung cao cha thng ln tri, rng
bng ln nh m chy, m thm vi mt sc mnh siu phm cn ln dc vng sc si, bng bng ngn la,
v vi nhp v cu dn dp, nhng con thn m a v huynh thn (9) nh ln t pha chn tri. Bao bc trong nh
sng lng ly ca thi dng thn, k canh gc c n ngi lng, nhng tia ho quang hn ln cp mi khp cht.
Nhng xc cm c cng, nhng n au ngt ngo non tr ca con tim b bp cht v li sng khc k ca ng,
gi bng quay tr li thay hnh i dng mt cch l k - c ng tip nhn vi mt n ci hoang mang, kinh
ngc. ng trm ngm, t tng, chm chm mi ng un thnh ting gi mt ci tn, v vn mm ci, mt nga
ln, tay khp li trong lng, mt ln na ng thim thip chm vo gic ng trn chic gh bnh.
Nhng mc d khi u mt cch long trng huy hong nh vy, nhn chung mi ngy vn c nhiu thay i l
lng v bin ng hoang ng. T u thi ti ln gi nh, bng dng du dng y ngha, nh mt li thm ln
kiu sa, n vn quanh thi dng v vnh tai ng? Nhng cm my trng nn ri rc tng n khp bu tri, nh
nhng n gia sc ca thn linh ang gm c. Cung phong ni ln, v nhng con tun m ca thn Poseidon (10)
rng rng phi ti, v nhng con b mng ca v thn tc xanh cun cun cng chi sng gm rng lao vo. Gia
nhng hn tng ngoi bi xa, sng x nh by d nhy cn. Mt th gii bin dng linh thing y nhng thuc
h ca thn Pan (11) bao vy quanh k m say, v tri tim ng m n nhng cnh tng hoang ng huyn
hoc. Nhiu ln, khi mt tri ng xung khut dng sau Venice, ng ngi trn mt bng gh trong cng vin ngm
nhn Tadzio chi bng trn khong sn cui m phng, mc qun o trng tht di dy lng mu, m tng
nh thy trc mt mnh hnh nh chng
Hyakinthos (12), ngi b mng v c hai v thn ng thi i m. ng th, ng cm nhn c ni ghen
tung au n ca n thn gi ng Zephyros, m i tng l k tnh ch y quyn nng (13) qun c nhng
li tin tri, b c nhng vt bt ly thn l cnh cung v cy n kithara (14) vui chi vi chng trai xinh p; ng
thy chic a nm ra, b cn ghen tn bo li i, chm vo mi u yu du, ng n ly tm thn qu ng, mt ng
cng ti xanh, v a hoa tr ra t dng mu ngt tun tro l li khc ghi ting ku than ai on bt tn ca ng ...
Khng c g l lng, kh x hn mi quan h gia hai ngi ch bit mt nhau - d h gp g, quan st nhau mi
ngy, c khi mi gi, nhng v php tc x giao b buc hay tnh kh gn d tht thng m buc lng lm b
dng dng nh ngi xa l, khng cho khng hi. Gia h ny sinh cm gic hi hp, ni hiu k cao , s bn
lon v nhu cu tm hiu v trao i khng c tha mn, b nn mt cch thiu t nhin, c bit cn c phn
n trong mt cch cng thng. V mt ngi ch yu qu v tn th ngi khc chng no h cn cha c kh nng
phn xt v nhau, v khao kht tng t l kt qu ca s hiu bit khng y .
ng nhin mt mi tng giao nht nh th no cng phi hnh thnh gia Aschenbach v cu b Tadzio, v
ngi ln tui hn hn hoan khng th t khi nhn thy cm tnh v s ch ca mnh khng phi hon ton

khng c n p. T nh mi bui sng khi i qua bi tm ra lu nh mnh, iu g khin cu b xinh p gn

y khng chn con ng lt vn ng sau dy lu na, m lun lun i pha trc, li ct ngang qua ch
Aschenbach, thi thong cn ln st qu mc cn thit bn ng, gn nh chm vo bn, vo gh ng? Phi chng
sc hp dn, s quyn r t tnh cm ca ngi trn cng gy tc ng no n i tng b bng v t l?
Ngy no Aschenbach cng mong i s xut hin ca Tadzio, v khi iu y xy ra, th i khi ng li lm b bn
rn, gi khng lc cu b xinh p i qua. Nhng i khi ng ngc nhn ln, v nh mt h gp nhau.
Nhng ln y c hai u gi nt mt ht sc nghim trang. V o mo kh knh ca ngi n ng ln tui khng
l mt xc ng ni tm no; nhng trong cp mt Tadzio c mt nh thm d, mt cu hi bn khon, bc
chn cu ngp ngng, cu nhn xung t ri li ngc mt ln ng yu khn xit, v khi cu i qua, c mt ci
g trong dng dp tit l rng ch v phi gi php tc ca ngi c gio dc m cu khng quay u nhn li.
Tuy nhin c mt ln, mt bui ti, xy ra mt s kin khc thng. My ch em ngi Ba Lan v c c gia s
ca chng vng mt khng d ba ti trong phng n ln - Aschenbach ghi nhn iu vi mt ni lo lng bn
chn. Sau khi n ng mc nguyn d phc, i m rm i i li li trc khch sn, di chn hng hin, ang
nng lng st rut khng bit h i u, t nhin ng thy my c ch m thm nh nhng n tu cng vi c gia
s hin ra trong nh sng ngn n treo trn cy ct n cong hnh cnh cung, v bn bc sau lng h c Tadzio
lo o i theo. H i t pha cu tu v khch sn, chc l n ti trong thnh ph nhn mt dp g . C v khi
qua vnh tri hi lnh; Tadzio mc thm mt chic o khoc thy th mu xanh m c khuya vng v i trn u
chic m cng kiu. Nng v gi bin khng lm da cu sm i cht no, gng mt cu vn mang mu ng ng
ca hoa cng nh bui ban u, nhng hm nay cu hi nht nht hn mi ba, khng r ti kh lnh ban m
hay ti nh n vng vt. Cp chn my u n ca cu ni ln sc nt hn, i mt en v su hn. Cu p
khng bt no t xit, v nh bao nhiu ln trc, Aschenbach thy lng nhi au khi thm ngh, ngn t ch c th
ca tng v p ch khng th no ti to c v p.
ng khng ng c cuc gp g ny, v trong lc xut k bt ng khng thi gian to cho mnh mt v bnh
tnh v o mo. Chc vui mng, ngc nhin, ngng m phi trn c ra trn nt mt ng lc mt ng bt gp nh
mt ngi mong nh - v trong khong khc y iu xy ra: tadzio mm ci, cu ci vi ng, mt n ci
bit ni, thn thit, quyn r mt cch khng giu gim, trong khi ci ln mi mi t t h m. l n ci ca
chng Narcissus (15) khi nghing mnh soi bng xung nc, mt n ci say m, m hn, li cun n ni khi
nhn thy bng mnh chng bt gic mun dang tay vng m ly - n ci hi thong nt ng cay, ng cay v eo
ui mt cch v vng, khng ti no hn c cp mi kiu dim in hnh di sui, n ci lng l, hiu k v
phng pht au thng, va b m hoc va lm m hoc lng ngi.
Ngi c nhn n ci y vi v quay i, mang theo mnh mt mn qu nh mnh. ng bng hong n ni
phi chy trn nh sng t trn hin, t vn hoa, v hng nhng bc chn lu ru i tm bng ti su trong cng
vin m sau khch sn. Nhng li trch mc phn n v u ym c tro ln t y lng ng: "Em khng c ci
nh th! Nghe cha, khng c ci nh th vi bt k ai!" ng vt mnh xung mt bng gh, ng dn dp th
ht hng thm cy ci ta trong m. V nga ngi da vo lng gh, hai tay thng tht bung xui, xc ng
rng mnh lin tc, ng thu tho ci cng thc bt di bt dch ca bnh tng t - trong hon cnh ny khng th
chp nhn c, phi l, v o c, tht nc ci v ng thi cng tht thing ling, tht ng trn trng: "Ti
yu em!".
Ch thch:
(1) Thn Heliot trong huyn thoi Hy Lp, c nhim v mi ngy nh c xe t m ch vng thi dng qua bu
tri.
(2) Thn bin trong huyn thoi Hy Lp.
(3) Thn i tnh trong hnh hi em b c cnh, bn mi tn chuyn thng ip tnh yu. Tn trong cc ngn ng
khc nhau: Amor, Cupid, Eros ...
(4) V thn trong huyn thoi Hy Lp, cai qun con sng Acheloos gn thnh ph Agrinion min Ty nc ny,
cha cc nng tin n sng di nc c ti thay hnh i dng nhanh nh chp.
(5) Hc tr ca trit gia c Hy lp Scocrates (469 - 399 trc CN), cng l nhn vt chnh trong bi i thoi ca
trit gia Platon (427 -347 tr CN)

(6) Trong huyn thoi Hy Lp nng Semele l cng cha con vua Kadmos x Thebe, n vi thn Zeus sinh ra
thn Dionysus. Nhng v Zeus ch ti vi nng vo ban m, nn Semele tm mi cch thoi thc phi hin hnh
vi ton b uy quyn trc mt nng th Semele khng chu ni n tng v xc cm qu ln, bc chy thnh than.
(7) Trong huyn thoi Hy Lp c chuyn thn Zeus ha thn thnh chim i bng cp chng thiu nin xinh p
Ganymed ln nh Olympus bt lm tin ng hu ru cc v thn
(8) Orion trong huyn thoi Hy Lp l con trai thn Poseidon, b n thn Rng ng Eos theo ui, v sau bin
thnh mt chm sao trn tri.
(9) Thn Heliot, anh ca Eos
(10) Theo huyn thoi Hy lp l v thn cai qun i dng, b bin v cc thin tai.
(11) V thn cai qun thin nhin, na ngi na th.
(12) Chng thiu nin xinh p c thn Apollo yu qu, cng l i tng tng t ca nng tin gi Zephyros.
Khi thn Apollo chi nm a vi Hyakinthos th Zephyros ni ghen thi chic a bay trng u chng trai. T
dng mu ca chng mc ln mt loi hoa thm ngt.
(13) m ch Apollo, v thn ca nh sng v ngh thut.
(14) Mt loi n dy rt ph bin thi c i, thng vung, gy bng tay hay bng mng.
(15) Chng trai xinh p b cc v thn ghen t lm cho say m ci bng ca chnh mnh, qu au kh v khng
tha nguyn m qua i bin thnh loi hoa thy tin.

Chng 5

Vo tun l th t trn o Lido, Gustav von Aschenbach nhn thy chung quanh c mt s biu hin bt thng.
Trc tin ng ly lm l v ma ngh dn ti thi k cao im m lng khch tr trong khch sn chng
nhng khng tng ln li cn v gim i, v c bit hn, nhnh nh ging ni ting c c tha dn ri t t im
hn, by gi bn bn n v ngoi bi bin ch cn nhng ngn ng xa l lt ti tai ng. Mt ba, trong cu chuyn
phim vi tay th ct tc - do ny ng tr thnh khch hng thng xuyn ca y - c mt ch lm ng git
mnh. G n ng nhc n mt gia nh ngi c mi n cha (c bao lu vi b i, v lin thong chm
vo ging b : "Nhng ngi vn li, phi khng ; ngi chng vic g phi s ci nn y". Aschenbach ng
sng mt y. "Nn g?" ng hi li. K ba hoa cm tt, gi cch bn rn lm l cu hi, v khi ng nht nh gng
thm, th y chng ch rng mnh chng bit g ri gng go li qua chuyn khc ni lp i.
Lc y vo khong gia tra. Bui chiu Aschenbach ln ng sang Venice di tri nng chang chang, khng
mt cng gi; cn cung si thc y ng bm theo my ch em ngi Ba Lan m trc ng thy va cng c gia
s i ra pha cu tu. ng khng gp thn tng ca mnh San Marco. Nhng trong lc ngi ung tr ch ci bn
st trn bn pha qung trng rm mt, ng cht ngi thy trong khng kh mt mi l l, by gi ng mi lng
mng nhn ra, hnh nh t my ngy nay ci mi y phng pht bn mi m ng khng - l mi thuc
men gn gt ngn ngt, gi nh ti bnh tt, thng tch v v trng mt cch ng ng. ng k hn, lo u
khng nh ng l mi thuc st trng, bn ung ht ly tr v ri qung trng i v pha i din ngi n
Thnh. Trong nhng ng hm ci mi y li cng nng nc. cc gc ph treo y co th, trong chnh quyn
thnh ph n tn khuyn dn chng hn ch n ngao s c hn v trnh s dng nc knh, phng mt bnh
ng rut hay gp trong iu kin thi tit ny. Ni dung t hng ca thng co ch nh vi tha che mt thnh.
Dn chng t tp thnh tng m ng im lng trn cu, trn qung trng, v ngi khch l ng ln trong bn
h, suy ngm, m chiu.
ng hi thm mt tay ch tim ang ng ta ca, gia nhng chui san h v trang sc gi qu, v ci mi
ng lo ngi kia. Ngi n ng a mt u oi nhn ng mt lt t u ti chn, v vi v t ra nim n: "Ch l
mt bin php phng nga thi, tha ngi!" Y xng xi tr li. "Mt quy nh ca nh chc trch m dn chng
phi tun theo. Thi tit oi bc th ny, gi scirocco l c lm y. Tm li, ngi cng tha hiu - ch l mt s
thn trng qu mc m thi..." Aschenbach cm n ri i tip. Nhng by gi c trn chuyn can v li o Lido
ng cng ngi thy mi thuc kh trng.
Tr v khch sn, ng lp tc vo i snh lc tm thng tin trong ng bo ch trn bn. ng khng thy g l
trong cc bo nc ngoi. Bo c th ng nhng tin n tht thit, a ra nhiu s liu chnh lch, trch dn li
ph nhn ca chnh quyn a phng v by t s nghi ng tnh xc thc ca cc tuyn b ny. l l do khin
dn c v dn o rt lui ht c. Ngi cc nc khc r rng vn cha hay bit g, khng my may ng vc,
chng vng cht lo u. "H c tnh im lng!", Aschenbach bc xc t nh v qung my t bo xung bn. "H
mun giu nhm chuyn ny!" Nhng ng thi thm tm ng li h h v cng trc s mo him m th gii
bn ngoi t chuc ly. V ngi am m, cng nh k phm php, khng thch trt t nghim minh v np
sng an ton, m hoan nghnh mi lng lo trong c cu x hi, mi bt n v tai ha ngoi i, vi hy vng m
h bit u qua mnh c th c nc bo c. Chnh v vy Aschenbach mi thy trong lng mt ni vui mng
hc m khi ngh n bc mn che y m nh chc trch ph ln nhng ph phng bn thu Venice - iu b
mt t hi ca thnh ph c ng gp chung vo b mt ca ring ng, m thm tm ng nht nh phi gi kn
cho bng c. V k si tnh khng s g hn l Tadzio cng b i, v hi hng t hi, mnh khng bit s tip tc
sng th no nu iu xy ra.
Thi gian sau ny ng khng tha mn vi s gn gi v nhng pht gp mt cu b xinh p do np sinh hot
hng ngy v s tnh c mang li na; ng tm mi cch theo ui, rnh m cu. Gi t nhng ngy ch nht gia
nh Ba Lan y khng bao gi c mt ngoi bi tm; on chng h i l nh th San Marco, ng vi vng lao
ti , v t qung trng nng bng bc vo khng gian m ti lp lnh nh vng trong thnh ng, ng thy
i tng tm kim ca mnh ang ci u trc bc cu nguyn. Th l ng li xung pha sau, chn chn ng
i trn mt sn hoa ghp rn nt nhiu ch, gia m ng qu gi lm bm nguyn cu v lm du thnh
gi lia la, v v honh trng cc mch ca ngi in th kiu phng ng nng ln tm trng ng. Pha trc,
v linh mc trang phc rm r i i li li lm l, vung vy tay cao ging ht. Khi hng trm cun ln, lm lu

m nhng ngn nn leo lt trn bn th, v trong mi thm ngt ngt ca bnh hng thnh l dng nh c mt
mi khc tr trn xen vo: ci mi ca thnh ph bnh hon. Nhng qua ln khi m mt v nh sng lp le,
Aschenbach thy cu b xinh p pha trc quay u li kim v ngc mt nhn ng.
Khi m ng l lt ko qua cnh cng m rng i ra qung trng nng chi chang y lc nhc chim b cu
th k si tnh np li trong tin snh, ln theo di tip. ng thy gia nh Ba Lan ri khi nh th, chng kin nghi
l my ch em cung knh chia tay b m v b ta theo hng qung trng nh Piazzetta i v; cn cu b xinh p,
my c ch nh n tu nh dng v c gia s th quay sang bn phi i qua cng Thp ng H vo khu Merceria,
v sau khi i h i trc mt qung, ng ct bc theo sau, ln lt lng nhng bm ui h do khp ph phng
Venice.
ng phi dng li khi h la c vo tim, phi ln vo hng n hay sn nh ngi ta i h i qua mi khi h quay
tr li; khi h lt mt khi tm mt, ng cung cung lng kim n mt l trn nhng cy cu, trong nhng ng
ct d hy v phi cn rng chu ng nhng pht h thn cht ngi khi thnh lnh chm trn h i ngc v pha
mnh trong nhng con hm cht chi khng tm u ra ch lnh mt. Nhng khng th bo rng ng thy kh s.
Tr no tm can ngy ngy cn say, ng bc theo s xi gic ca loi qu d, chng ch thy h h khi ch p
c l tr v phm gi con ngi di gt chn mnh.
n lc Tadzio v gia nh cu xung gondola i tip, th Aschenbach np sau mi mt ci ging nc, i h ln
thuyn ri khi b ri cng xung bn gi gondola. ng h ging hp tp bo ngi cho thuyn kn o bi cch
mt qung theo sau chic thuyn va r vo khc ngot ng kia v ha s thng cng cho y hu hnh; ri li rng
mnh gh s khi g li thuyn, vi s st sng ma lanh ca k quen chp git, cng h ging thm th bo m rng
ng s c toi nguyn, rng y s tn tm phc v ng.
Ng lng trn lp m en m i, ng trng trnh lt theo sau chic thuyn en mi nhn hot kia, b ni am m
tri cht vo vt nc pha sau ui n. thnh thong chic thuyn kia mt ht, v lng ng thp thm n au
tuyt vng. Nhng g li thuyn, c v nh rt nhiu kinh nghim vi nhng hnh khch loi ny, lun bit cch
lun lch nhanh nhn hoc rt ngn ng li bt kp i tng theo ui ca ng khch. Khng kh oi nng
mi nc knh, mt tri thiu t qua ln hi bc ln nhum nn tri thnh mu xm xt. Sng v c ch vo g
. Ting gi ca g cho thuyn, na bo hiu, na cho hi, c p li t xa xm trong ci tnh lng ca m
cung h theo mt tha thun ngm no . T nhng mnh vn nh trn cao, nhng chm hoa mu trng v mu
huyt d thm mi hnh nhn r lng thng xung nhng bc tng l li. Nhng khung ca s trang tr kiu
Rp in bng di mt nc c l. Nhng bc hoa cng ca mt thnh ng n su xung di nc; trn
c mt g n my ngi co ro k kh, nga m xin tin, ph lng trng con ngi gi b m la; mt tay bun
c ng trc gian hng xp x xun xoe mi khch vng lai gh li m la gt h. l Venice, thnh ph vi
v p phnh ph kh nghi, na thn thoi, na cm by, m trong bu khng kh ngt ngt ca n c mt thi
ngh thut ua hau n r tha ma trn mi lnh vc, gi cm hng cho ngi nhc s (1) to ra nhng m thanh
huyn o ru ng v khu gi hn ngi. K phiu lu cm thy mt mnh nh m chm trong cnh phn vinh thu
no, tai mnh nh m mn giai iu du dng do n; nhng ng vn khng qun thnh ph ang nhim dch v n
che giu s tht ch v lng hm li, ri ng li gh mt m ui di theo chic gondola pha trc.
V nh th, k mt hn khng bit v cng khng cn bit n iu g khc ngoi i tng say m ca mnh, lin
tc thoe ui trung nhn, nu khng gp mt th tng t mong nh; v, nh mi k ang yu, ng thm th
nhng li u ym trao gi c ci bng ngi trong mng. Ni c n, cnh xa l v nim hnh phc do cn m say
mun mng su m khch l ng, lm cho ng tr nn liu lnh qun c ngi ngng, khng mt trc nhng
hnh vi k cc nht, nh mt ln mi y, i chi m Venice v mun, ng dng li bn ca phng cu b xinh
p ni lu hai, say sa ta u vo cnh ca mt lc lu khng mun ri xa, bt k nguy c b bt qu tang hay
chm trn ai trong hon cnh in r nh vy.
Nhng cng khng thiu nhng giy pht ng git mnh tnh tr phn no. Ta sa chn vo con ng no y! ng
hoang mang t nh. Ta sa ng n th ny ! Nh tt c nhng ngi qu tc trng truyn thng gia nh, ng
c thi quen mi khi t c mt thnh tu ln trong i li tng nh ti t tin, hnh dung ra nhng con ngi
kh knh y t ng tnh, mn nguyn v trn trng thnh cng ca mnh. Lc ny v ti y, khi ang vng vo
mt iu bt chnh, m chm trong mt tnh cm try lc khc thng, ng cng phi ngh n tin nhn, ngh n
nn np kht khe, t cch ng n ca h m mm ci bun b. H s ni g nh? Nhng m, h c th ni g
c v c cuc i ng, theo cch ngh ca h ch l mt cuc i thoi sa a, mt cuc i i theo ting gi ca
ngh thut! c thi chnh ng, nhim t tng th dn ca cha ng mnh, cng tng ln ting nho bng li sng
y vi lun iu ca a tr ming cn hi sa; nhng xt cho cng th n no c khc g cuc i ca cc v tin
bi! ng cng dc sc mnh ra phng s mt s nghip, ng cng phi kh cng rn luyn bn thn; chnh ng

cng l mt ngi lnh, mt chin binh nh vi ngi trong s h - v ngh thut cng l mt trn chin, mt cuc
u tranh khc lit m ngy nay khng ai c th ng u c di lu. Mt cuc i phi khng ngng vn ln
t chin thng bn thn v u tranh khng khoan nhng, mt np sng khc kh, mc thc v chay tnh m ng
a ln thnh biu tng cho ch ngha anh hng lng mn trong thi i ngy nay - chc hn ng c quyn coi
cuc i y l y nam tnh, l dng cm, v ng c cm tng rng thn i tnh Eros, k ang ch ng ton b con
ngi ng, cng c bit u i v tn thng mt cuc i nh vy. Chng phi c thi Eros tng chim a v
tt nh trong i sng tinh thn bao nhiu dn tc dng mnh nht, chnh th, chng phi cho ti by gi vn lu
truyn, do lng dng cm m Eros c tn th khp ni cc th phn vinh hay sao?
V s cc v anh hng thi c i tnh nguyn trng ln c ci ch ca thn i tnh, v nhng g v thn ny p
t khng h b coi l iu s nhc, v nhng hnh v nu nhm phc v cho mc ch khc hn b ngi i d
bu nh l nhng biu hin n hn: qu gi, th tht, van xin, nai lng lm n l, nhng hnh vi y khng nhng
khng lm mt danh d k ang yu, m ngc li cn em n cho y nhiu khen ngi.
Nhng l l ca k si m c i theo chiu hng y, ng tm mi cch chng ch cho hnh vi ca mnh hng bo
tn phm gi. Nhng ng thi ng khng th cng li ham mun t m v dai dng nhm vo nhng din bin
m mui trong lng Venice, cuc phiu lu ca th gii bn ngoi m thm ha trn vi b mt ca tri tim ng
v nui dng ni am m ca ng bng nhng hy vng m h bt chnh. Nht nh mun bit nhng thng tin
mi ng tin cy v tnh hnh tin trin ca nn dch, ng vo cc qun c ph lc li tm bo ch xut bn qu
nh, v nhng t bo ny bin mt khng cn thy tm hi trong i snh khch sn ni ng . Xc nhn ri ci
chnh c thay phin nhau xut hin trn mt bo. S lng ngi mc bnh v t vong c nu ra l hai mi,
bn mi ngi, thm ch c trm ngi v hn th na, nhng lin sau , nu h khng ph nhn hon ton s
xut hin bnh dch th cng ch coi l nhng trng hp c bit, do nhim bnh t bn ngoi a vo m thi.
Nhng ting ni cnh bo v h ho phn i tr chi nguy him ca gii chc trch phng Nam ch vang ln l
t. Khng th rt ra c iu g chc chn.
Tuy k c c rt bit mnh c tham gia chia s ci b mt kia, nhng l ngi ngoi cuc, ng tm thy th tiu
khin c c bng cch t cu hi gi by nhng ngi bit chuyn m phi ngm ming lm thinh, v buc h i
ti ch ni di mt cch trng trn. Mt ba, trong lc im tm phng n ln, Aschenbach ln ting cht vn
vin qun l khch sn, khi con ngi thp b, tc phong nh nh, chuyn mc o l phc kiu Php i qua i li
cho hi coi sc thc khch v dng chn bn bn ng tn dc i cu. Ti sao, ng khch lm b tnh c hi ging
thn nhin, v duyn c g m t lu nay ngi ta phi ty trng Venice? - " l mt bin php ca cnh st",
con ngi nhn nhn kia tr li, " chc chn v trch nhim lo cho sc khe cng ng m h p dng sm
ngn chn nhng nh hng c hi c th c ca tit tri nng nc qu mc thi". - "Vic lm y ca cnh st
tht ng khen ngi", Aschenbach p li, v sau khi trao i vi li nhn xt v thi tit kh hu, vin qun l rt
lui.
Cng ngy hm y, sau ba n ti, c mt gnh ht rong nh t thnh ph sang trnh din trong khonh vn
trc khch sn. C m, hai ngi n ng v hai ngi n b, ng bn cy ct n st u un cong hnh cnh
cung, nhng gng mt c nh n ri sng trng hng c ln khong sn ni ln, ni khch tr va ngi ung
c ph v nc gii kht lnh va khoan khoi thng thc bui trnh din dn d. Ngi lm trong khch sn, cc
tay gi thang my, bi bn, nhn vin vn phng, ngp ngh bn my cnh ca thng vo i snh lng nghe. Gia
nh ngi Nga, hng hi trong vic tn hng, mang gh my xung t tn di vn c nhn gn cc ngh
s, v ngi thoi mi thnh mt vng bn nguyt . lp l sau lng ch l b y t gi u i khn nh chic
tuyban.
n mnglin, n ghita, kn cmnica v mt cy v cm ro rt ln ting di tay m ht do lnh ngh.
Nhng bi ht tip ni nhng bn nhc khng li; c lc ngi n b tr hn ha ging ht the th chi tai vi
ging nam cao ngt ngo ca mt trong hai ngi n ng m ht song ca mt bn nhc tnh tha thit. Nhng ti
nng chnh v u lnh ca c nhm r rng l ngi n ng kia, ch cy n ghita, ng vai tr anh h sn khu
vi ging ca trm trn, ht rt t nhng c ti din xut tuyt vi th hin qua nt mt sinh ng v khiu hi hc
tht l ng n. Y thng tch ring ra khi nhm, nhc c cng knh m trn tay, nhy ln bc lm tr v thu
c nhiu trn ci tn thng. Nht l nhng ngi Nga ngi pha trc, h t ra c bit khoi ch trc phong
cch t nhin da85c st phng Nam ca y v ra sc c v y bng nhng trng v tay reo h, khin y biu din
mi lc mt to bo v t tin hn.
Aschenbach ngi cnh lan can, chc chc li nhp mi thm ging bng mn ung lm t nc lu p pha soda
mu rc ng trong ci ly thy tinh t trc mt. Thn kinh ng ho hc thu np nhng m thanh c c, nhng
giai iu st mt , bi m say lm t lit cc gic quan, khin ng ht kn chn, cho mnh thc s b

cun ht theo nhng iu m khi tnh to ng ch tip nhn vi mt thi tro phng hoc khc t mt cch c
cm. Mt ng co rt n pht au v ci khng dt trc nhng mn biu din ca g h. ng ngi b ngoi
th thi, trong lc thm tm cng thng tp trung cao , v cch ch ng su bc chn, Tadzio ang ng da
ngi vo thnh lan can bng .
Cu b ng y trong b mu trng c ai lng m thnh thong cu mc i n ti, vi v duyn dng thin
ph c hu, cnh tay tri ta ln lan can, chn bt cho, bn tay phi chng ln hng, v nhn xung gnh ht rong
vi v mt khng hn ti ci, ch thong cht t m, quan tm mt cch lch s. Thnh thong cu vn vai
ng thng ln, v bng mt c ch ngon mc va n ngc va a tay ko vt o trng di dy tht lng da li
cho ngay ngn. Nhng cng thnh thong, cu b quay u sang vai tri nhn v pha trung nhn, khi th ngp
ngng t khi li t ngt bt ng nh mun bt qu tang, nhng lc y ngi n ng lung tui va thy c
thng, tm tr quay cung na tnh na say li va bng hong kinh hi. Cu khng bt gp cp mt ngi tnh, v
mt ni lo s n hn buc k cung si e d kim ch nh mt mnh. Pha sau, cng ngi c trn sn, l nhng
ngi ph n ro rit anh chng Tadzio, v s th i xa n mc k si m s rng mnh c th tr nn qu l
liu khin ngi ta nghi ngi. Tht vy, ng nhiu ln sng trn c ngi nhng khi Tadzio quanh qun gn
ng ngoi bi bin, trong i snh khch sn v trn qung trng nh Piazza San Marco th b ngi nh gi git
v, c tch cu xa ra khng cho li gn ng - ng cm thy b s nhc kinh khng, lng t i ca ng qun qui
trong mt ni au cha bao gi bit ti, m lng tm khng cho php ng nhm mt b qua.
Trong lc y ngi chi ghita bt u va t m n va ht mt bi ca nhiu on ang rt thnh hnh trn
khp nc , mi khi ti ip khc th c nhm li ha ging ht ng ca v tu ln tt c cc nhc c. Y bit cch
th hin bi ht rt sinh ng v y kch tnh. Dng dp gy g v mt mi hc hc cn ci, y ng trn nn t
tri si tch ring khi c nhm, chic m d ti tn ht ra sau gy mt m tc b x th ra di vnh m,
iu b nghnh ngang y khiu khch, nm ln trn khn gi nhng li bng ln trong ting n bp bng v ting
ht trm c, s gng sc lm nhng mch mu trn trn y ni vng ln. C v nh y khng phi ngi Venice, m
ging nhng tay h x Naples hn, na ma c, na din vin hi, th bo v liu lnh, va nguy him va vui nhn.
Bi ht ca y, li l ng ngh nhng qua ming y, qua nt mt linh hot, qua nhng iu b ma may, qua ci cch
y lng nheo v a u li trn tut lim mp bng tr nn nc i, tiu lm mt cch tc tu. T cp ve
mm ca chic o th thao m y mc chung vi b vt mc ln cn c gy guc c cc yt hu c bit to, ni
ln trn tri. Y c ci mi hch ngn ngn trn khun mt tai ti ru ria nhn nhi kh on tui, cy su nhng
np nhn phng ng, v n khp l lng vi nt mt nhn nh theo c ng ca ci ming gio hot l hai np
nhn, ng ngnh, ngo mn, gn nh hung tn hn gia cp chn my hung . Tuy nhin v khn gi c c c
bit lu n y cn v ng nhn ra, nhn vt ng ng ny dng nh ko theo mnh c mt bu khng kh ng
ng. Bi v mi khi n on ip khc ca s li ln mt vng xung quanh pha tr v bt tay khn gi v nhng
lc y i st qua di ch Aschenbach ngi th t qun o thn th y ta ra mt lung phenol nng nc bc ln tn
trn sn.
Sau khi chm dt bi ht giu y bt u i thu tin. Trc ti6n y li ch m ngi Nga v c h nhanh nhu
cho ngay, sau y leo my bc tam cp ln khong sn ni. Lc ht y ngang tng hng h bao nhiu th trn sn
y li nhn nhn khm nm by nhiu. Va khom lng nhn gi ci cho va ln i gia cc bn, y khng ngng
n mt n ci nham him cu ti l hm rng chc khe, trong khi hai np nhn vn hn su y hm da gia
cp lng my . Ngi ta t m nhn ngm sinh linh l lng y i thu tin nht vi mt thi hiu k xen ln
gh tm, h nhn tay th tin vo chic m d v c trnh khng chm vo ngi y. Khi khng cn mt khong
cch nht nh gia k xng ca v loi v ngi th dn kh knh, th d s vui thch c ln n u chng na,
ngi ta cng vn c cm gic sng sng kh x. Y cm nhn c iu v tm cch xoa du bng thi xun
xoe. Ri y n ch Aschenbach mang theo mi thuc st trng nng nc m quanh y c v nh khng ai quan
tm n.
"Nghe ny!" ngi khch c c h ging hi gn nh my mc. "Ngi ta ty u khp ni Venice. Ti sao
th?" G kp h p bng ging khn khn: "Theo lnh cnh st ! l quy nh, tha ngi, khi tri nng nc th
ny v li c gi scirocco na. Gi scirocco c lm, rt c hi cho sc khe ..." Y ni nh th ngc nhin sao li
c ngi hi ln thn nh vy, v a lng bn tay xung din t s ngt ngt ca gi scirocco. " Th tc l
khng phi Venice mc dch?" Aschenbach hi rt kh qua k rng. - Nhng th tht trn mt g nh tr chuyn
thnh mt n ci nhn nh ng ngc mt cch cng iu. "Mc dch y ? Nhng m dch g? Gi scirocco mc
dch? Hay l cnh st mc dch? Ngi tht vui tnh qu. Mc dch! Li cn th na! Ch l mt bin php phng
nga thi, xin ngi hiu cho! Mt ch th ca cnh st nhm i ph vi tc ng ca thi tit nng m ..." Y va
ni va hoa tay ma chn. "Thi c ri", Aschenbach h ging ni ct ngn v nhanh tay th mt khon tin ln
khc thng vo ci m. Ri ng a mt lm hiu bo y i. G h hn h tun lnh v lom khom lui ra; nhng
cha kp ti bc tam cp y b hai nhn vin khch sn o ti km cht hai bn, gh st vo mt y m th thm

cn vn. Ngi ta thy y nghn vai, y qu quyt, y th tht gi mm gi ming. c th ra y bc xung di

vn, v sau khi trao i vi cu vi ng bn di cy ct n hnh cnh cung, y li bc ra pha trc ht mt
bi cui cng c tnh cht cm t v gi t khn gi.
l mt bi ht m k c c khng nh mnh tng bao gi c nghe; mt bi ht thuc th loi bnh dn c
th coi l cn r, c ht bng mt th m khng ai hiu v c on ip khc ch ton ting ci, nhng lc y
c bng li ng thanh gn c rng ln ci ha h. Khi y khng cn nghe li ca hay ting nhc m, ch cn trng
ci nhp nhng theo mt ln iu nht nh nhng rt sinh ng v t nhin. c bit ngi lnh xng rt bit th
hin nng khiu ca mnh ra thnh ting ci nh tht. Sau khi phc hi khong cch gia ngh s v khn gi y
lp tc ly li thi t tin to tn lc trc, v ting ci gi b m y hn xc gi ln trn sn l ting ci nho
bng. Gn n cui on lnh xng y phi rng ht sc khi ph ra ci. Y nc ln, ging y lc i, mt tay
bt ming, so vai rt c, v n ng lc th ting ci bt tr but ra h h nh t rut t gan, tht n ni ly lan
truyn sang khn gi, khin trn sn t nhin cng trn ngp mt ni vui ti v hnh v c. iu lm cho ca s
li cng thm phn cao hng. Y qu gi, y v i, gi cht mng sn, ngi lc l nh ci h sp , y khng cn
ci na, y r ln; ngn tay y ch ln sn nh th khng c g tc ci hn m ngi ngi trn , v cui cng
tt c u ln ra ci ngt ngho, di vn, trn sn, c n m bi bn, tay gc thang my v nhng ngi gip
vic thp th sau cnh ca.
Aschenbach khng cn ng ngi trong gh, ng ngi cng thng nh sn sng t v hay tm ng tu thot.
Nhng ting ci, ci mi bnh vin v s gn gi vi cu b xinh p hp nhau an thnh ci li u m khng c
li ra, khng th x rch, ba vy ly tm tr v gic quan ng. Nhn lc xung quanh tng bng nhn nhp ng
nh bo nhn v pha Tadzio, v cm ng nhn ra cu b xinh p khi p li nh mt ng cng rt nghim trang,
nh th cu rp khun theo thi v nt mt ng, nh th ci tm trng chung khng th nh hng g n cu, v
chnh ng khng tham d vo ci vui v n o . C ch phc tng rt i th ngy v thn mt, c ci g v
cng chinh phc, lm xiu lng ngi, khin ngi n ng tc hoa rm phi c ht sc mi khng p mt vo hai
bn tay thn thc. ng cng c cm tng ng tc lc lc li vn vai n ngc ca Tadzio dng nh trt ra
hi th di b nghn trong bung phi. " Em b yu sc khe, s rng em chng th lu", ng li t nh vi mt
thi tnh to l lng i khi nh thot ra ngoi mi m say v khao kht, ri ng thi mi quan tm trong sng
li ha ln vi mt cm gic tha mn try lc dng ln trn ngp tri tim ng.
Trong khi m ht do t Venice sang kt thc bui biu din v lc tc ra v. Ting v tay ko di tin
chn h, v g u lnh khng b l c hi ph quy cho cnh rt lui c xm tr. Y ci cho kiu cung nh, y
hn gi v pha khn gi, c ngi ta ci y li cng ua hn ln. Khi ng bn ra ti ngoi y li cn lm b
i git li ng phi mt cy ct n, v au n gp ngi l chn v pha cng. ra ti y t nhin vt b ci
mt n k ngu ng bt hnh, ng thng lng, phi gi l do dai ng pht dy, hn xc le li nho m khch
kha trn sn ri mi ln i khut dng vo bng ti. Khch tr tn i ht; Tadzio t lu khng cn ng bn lan
can. Nhng k c c vn ngi li tht lu vi ly nc lu cha cn trn bn, mc cho my ngi bi t ra tri .
m mi lc mt khuya, thi gian nh tan bin. T nhiu nm trc, trong ngi nh ca song thn ng c mt
chic ng h ct - t dng by gi ng li thy ci dng c mng manh y ngha y hin ra trc mt mnh.
Nh nhng khng mt ting ng, nhng ht ct nhum mu g st chy thnh dng tht nhuyn qua c thy tinh
tht hp, v v ct bnh trn gn cn ht, nn ch hnh thnh mt vng xoy nh cun nhanh.
Ngay chiu hm sau k cng u dn thm mt bc mi vo vng cm d ca th gii bn ngoi, v ln ny ng
thu c thnh cng m mn. S vic din ra trong mt vn phng du lch Anh qung trng San Marco, ng
bc vo i mt t tin l quy thu ngn, ri vi v mt mt du khch ang bn khon ng vc, ng a ci
cu hi cht ngi ca mnh ra cht vn tay nhn vin phc v . y l mt ngi Anh cn tr, mc b len,
tc chi ngi gia, hai con mt ng gn nhau, c ngi anh ta tot ra mt v tht th trung hu l lng, rt him
thy ci x min Nam gio hot v ranh ma ny. Anh ta m u: "Khng c g ng lo ngi u, tha ngi. Ch l
mt bin php thng thng m thi. Ngi ta vn phi ra nhng ch th nh vy phng tc hi i vi sc
khe do thi tit nng bc v gi scirocco ...". Nhng i mt xanh l ca anh ta ngc ln chm phi ci nhn mt
mi hi bun b ca ng khch l, thong cht khinh th, chm ch hng tng li gii thch t mi mnh. Anh
chng ngi Anh mt. "Tha ngi", anh ta h ging hi xc ng ni tip, "y l tuyn b chnh thc ca nh
chc trch m dn chng y ng tnh ha theo. Ti s ni ngi r nhng iu cn c che giu pha sau".
V ri anh ta k ra s tht bng cch ni chn phng d hiu ca mnh.
T nhiu nm nay bnh th t n vn c xu hng bng n v lan rng. Bt ngun t vng m ly nng m
lu vc sng Hng, bc ln cng chng kh vng rng rm v c lao hoang d, t ai ph nhiu m v dng,
loi ngi tm cch lnh xa, ch c h bo rnh m trong m tre gai dy c, bnh dch hon thnh c bit d
di sut mt thi gian di trn bn o n, trn sang Trung Hoa pha ng v Afghanistan cng Ba T pha

ty, ri theo tuyn ng ca nhng on l hnh xuyn lc a m gieo rc ni kinh hong ca n ti tn

Astrachan, thm ch ti tn thnh Moscow. Nhng trong khi chu u run s tng u bng ma y s t chu
bng ng b xm nhp sang, th, c m con bun ngi Syria tha vo qua ng bin, dch t xut hin
gn nh ng thi nhiu hi cng a Trung Hi, ngc u dy Toulon v Malaga, chng mt ra Palermo v
Apulia. Min Bc bn o c coi l thot nn. Nhng gia thng Nm ny, ni trong vng mt ngy ngi ta
tm thy khun trng ng s trong t thi en sm ch cn da bc xng ca mt g bi tu v mt b bn rau
Venice. Pht hin y c gi kn. Tuy nhin sau mt tun s ca bnh tng ln mi, hai mi, ba mi, ng ngi
l c pht hin nhiu khu vc khc nhau. Mt du khch ngi o sau my ngy chi bi Venice khi tr v
qu nh cht vi nhng triu chng khng th chi ci, v nh th tin n u tin v tai ha ging xung thnh
ph bn b vnh bt u loan ra trn cc nht bo ting c. Nh chc trch Venice ln ting tr li rng tnh
hnh y t thnh ph ny tt hn bao gi ht, v cho tin thnh nhng bin php i ph cn thit. Nhng c l
thc phm b nhim mm bnh. Rau, tht hoc l sa, d c tm cch ph nhn v giu gim th no chng na,
cng tip tay cho thn cht honh hnh trong nhng ng ngch cht hp, v ma h n sm li si cho nc
di knh nng ln hm hp to iu kin thun li cho vi trng sinh si ny n. M c v nh bnh dch ang t
ti mt cao tro mi, c v nh sc khng v kh nng sinh sn ca tc nhn gy bnh c gia tng gp i.
Nhng trng hp khi bnh rt hn hu; c mt trm ngi mc bnh th c n tm mi ngi mt mng, m
cht mt cch rt kinh hong, v bnh pht ra c bit khc lit, thng mang nhng biu hin ca hnh thc nguy
him nht gi l "th t kh". Khi mc bnh c th khng th thi kp lng nc b thm ra rt nhiu t cc
mch mu. Trong vng vi ting ng h ngi bnh b mt nc kh queo, mu c li nh hc n, v nn nhn
cht ngt gia nhng cn co git v ting ku rn. Thng hoc cng c ngi may mn, bnh pht ra di dng
nhng cn kh nh, tip bnh nhn ri vo trng thi hn m m thng l khng bao gi tnh li na. u
thng Su bnh nhn m thm dn v y nght khu cch ly ca Ospedale civico (2), c hai c nhi vin cng bt
u thiu ch, gia b k Bn Mi v San Michele, hn o ngha trang, mt giao thng tr nn nhn nhp mt
cch rng rn. Nhng ni lo s b nh hng chung, s phng hi n cuc trin lm tranh trong cc cng vin
va mi khai mc gn y, nhng khon tht thu khng l e da cc khch sn, cc c s thng mi v c mt
mng li dch v du lch trong trng hp xy ra hong lon s b mang ting xu, i vi thnh ph ny nhng
iu t ra nng k hn s tht v thi tn trng nhng tha c quc t, l l do thc y nh cm quyn
ngon c gi vng chnh sch im lng v ph nhn. Quan chc cao cp nht ngnh y t Venice, mt ngi rt c
cng, phn n t chc v c kn o thay th bng mt nhn vt d bo hn. Dn chng bit tng nhng iu
y; v s thi nt ca tng lp trn cng vi tnh hnh bt an ang ng tr trong thnh ph, tnh trng khn cp do
ci cht cn k e da, dn ti mt s suy i da5o c nht nh tng lp di, khch l nhng khuynh
hng thp hn v phn x hi, th hin qua s hoang tng qu mc, thi v lim s v hnh vi ti phm gia
tng. Tri vi l thng, ti ti ngi ta gp rt nhiu k say xn; nghe ni m lu manh hay gi tr cn quy lm
ph x v m mt an ninh; cp bc v thm ch n mng xy ra lin tc, c hai ln ngi ta khm ph ra rng
nhng ngi c tng l nn nhn bnh dch t ra b chnh thn nhn ca mnh tr kh bng thuc c; gii
bun phn bn hng gia tng hot ng mt cch tr trn, mc y trc nay cha tng thy y m ch c
th gp min Nam v cc x phng ng.
Cui cng anh chng ngi Anh rt ra kt lun. "Tt nht", anh ta bo, "ngi hy ri khi y ngay ngy hm nay
ch ng chn ch n mai. Hai ba ngy na l cng, th no cng c lnh phong ta vng nhim dch". - "Rt
cm n ng", ni ri Aschenbach ra khi vn phng.

Chng 5 (tt)

Qung trng nm trong hi nng hm hp mc d khng thy mt tri. Nhng du khch v tnh chng bit g ngi
trc cc qun c ph hoc ng cnh nh th, chim b cu bu kn xung quanh, chng p cnh lon xa chen chc
nhau ginh m nhng ht bp trong lng bn tay h. Hi hp n pht st, c thng v nm c s tht trong tay,
ng thi va cm thy mt v ng nght trong ming v mt ni hi hng tuyt diu trong tim, k c c si
bc i i li li trn qung trng thnh thang lt hoa. ng cn nhc mt c ch ngha hip gip ng gt sch
vt nh. Ti nay sau khi dng ba, ng c th li gn b mnh ph ngc treo y ngi m bo b ta - ng cn
nhc k tng li s ni ra: "Tha b, xin b cho php k l mt ny mo mui a ra mt li khuyn, mt li cnh
bo v mt tai ha m ngi ta che giu v lng v k. B hy a Tadzio v cc tiu th ri khi y, ngay lp
tc! Venice b nhim dch". Ri ng c th xoa u t bit cu b, cng c c lc trong tay v thn a nho
bng, quay mnh bc i v thot khi vng ly nh nhp ny. Nhng ng thi ng li cm thy d nh y v
mong mun thc s ca ng cch xa nhau mt tri mt vc. Hnh ng y c th gip ng phc hi cuc sng c,
nhn li bn thn mnh ; nhng ai thot thai mt ln th khng gh s g hn l phi quay tr li nhp vo thn
xc c. ng nh li mt cng trnh kin trc mu trng, khc chm nhng dng ch rc ln trong nh chiu t, m
t tng huyn b ca n ht hn ng, khi y bng dng ngi l hnh k d kia thc tnh trong ng th lng
du thi trai tr, mong ti nhng min xa tm iu mi l; v ngh quay v nh, tr li np sng cn trng, khc
kh, cc nhc v t tn lm ng kinh tm n ni mt ng nhn nhm nh cm thy bun nn thc s. "Phi gi
kn iu ny!" ng hn hn th tho.V: "Mnh s im lng!" thc mnh l k ng la, l ngi cng c ti lm
ng ngy ngt, nh cht ru cay lm b c mt mi chnh chong say. Hnh nh thnh ph lm nn iu tn hiu
qunh hin ln trc mt ng, nhen nhm trong ng nhng hy vng, m thm, phi l, v hp dn kinh hn. Nim
hnh phc mng manh ng va m n trong giy lt trc th c ngha l g so vi nhng k vng ny? Ngh
thut v phm hnh th c ngha l g so vi nhng li th ca tnh trng hn lon kia? ng im lng v ng li.
m hm y ng c mt gic m khng khip -nu c th gi l mt gic m, v thc ra l mt tri nghim
ca th xc v tinh thn, mc d n din ra trong lc ng ng say, hon ton c lp v c s tham gia y ca
cc gic quan, nhng ng khng thy mnh i li tham d vo cc s kin trong chim bao; m hn th dng nh
chnh linh hn ng l khng gian xy ra cc s kin y, s hn lon t bn ngoi trn vo ni tm ng, dng bo
lc bp sc khng c ca ng -mt sc khng c tinh thn su sc -tn ph v hy dit nh cn sng thn, v
sau khi n rt i, s phn ng, thnh tu vn ha c cuc i ng ch cn l mt ng nt tan hoang.
Khi u l ni s, s v thm kht v t m kinh khng mun bit iu g sp xy ra. m en mt mng, v cc
gic quan ca ng cng ln nghe ngng; v t xa vng ti ting n o huyn no ang tin li gn, pha trn t
th m thanh hn tp: ting lc lc rn rng, ting sm ng m cht chua, ting reo h lanh lnh v mt th ting
h vi nguyn m u ko di l th, nhng bao trm ln tt c v gi vai tr p o, ngt ngo mt cch tn bo, l
mt ting so trm m r r, dai dng khu gi, tr trn bm rit ly l tai lm gan rut m. Nhng ng nhn
bit mt t, ti ngha, loan bo iu ang ti: "ng ngoi thn!(3)" La khi lp le xut hin: ng nhn ra mt
vng i ni ging nh quang cnh quanh ngi nh ngh ma h ca mnh. V trong nh sng bp bng, vt rng
mc trn sn ni, gia nhng gc cy v nhng tng ru phong, quay cung ln ln no ngi ngm, no th
vt, mt by mt l nhy nht nhung nhc y sn dc, thn th ha cng nh la, hn n trong mt v iu o
in. Nhng ngi n b, long chong vp vo vt o lng th di m h trt ra khi thn trn r lng thng
quanh tht lng, a nhng ci trng nh lc lc ln qu u nga c va lc va rn r, vung vy nhng ngn
uc bn tn la tung te v nhng li dao nhn tut trn, nm ngang mnh nhng con rn vn u le li, hay
va ci r ln va a hai tay nng b ngc trn. Nhng ngi n ng, u i sng, o lng th vn cao l
ra ln da lng l, nga c dang tay dng chn, g vang rn vo y cng v p nh in ln mt trng, trong khi
ti nh da d nhn nhi cm nhng chic que cn y l chc gho my con d c, bm vo sng chng ko l
i v reo h vang dy mi khi chng nhy dng ln. V nhng k t thn h vang ting gi m iu m i kt thc
bng ch u ko di ra, va u ym va hoang di cha tng thy: bn ny ct ting h ln khng trung nh huu
rng, v bn kia ng thanh p li hoan h mt cch man r, gic gi nhau vung chn vung tay nhy ma v gi
cho ting h khng bao gi tt. Nhng xuyn sut v ch ng ln tt c l ting so su thm y quyn r. C phi
ting so y cng ang tr trn v dai dng d d ng, nhn chng min cng, cng tham d cuc vui v tr t
thn sung s n cc ? ng thy gh tm, ng hong s, thc lng ng vn dng ht ch bo ton danh
d trc v thn xa l kia, k th ca t cch v phm gi. Nhng ting huyn no, ting h gi c vch ni di
li c rn vang ln gp bi, tr nn p o, n bng ra thnh cn cung n m ly. th mi xng ln bao bc cc

gic quan, mi d c hi nng, mi nhng thn th la l hn hn, mt thong khn khn mi nc t hi hm, v
cn mt th mi khc, rt quen thuc: mi vt thng v dch bnh. Tim ng p thnh thnh ha cng ting trng,
u c ng quay cung o ln, mt cn in gin m qung v dc vng m say xm chim th xc ng, linh
hn ng thm mun kht khao gia nhp v iu t thn. Biu tng ca nhc dc, to khng l, lm bng g, c
lt trn v ging cao ln: m ng go tht cu thn ch khng g kim gi ni. Ming si bt, h ln ln, khu
gi ln nhau bng nhng c ch dm v vut ve mn trn, ci ct v rn r- dng que nhn chm vo da tht
nhau v lim mu a ra. Nhng k chim bao nhp bn vi h, cng trong m h v cng tun phc v ngoi
thn. ng th, h cng chnh l ng, khi h ging x nhau git m sc vt v ngn ngu nhng ming tht ti
cn bc hi nng hi, khi h bt u t do giao hp trn nn ru xanh nhu nt di gt chn, coi l l vt t
thn. V linh hn ng c nm mi sa ng dm lon, in cung.

Tnh dy sau cn m ny ng hon ton suy nhc, r ri v khng cn u sc lc chng chi li sc cm d

ma qu na. ng chng cn n trnh nhng ci nhn soi mi ca ngi i; h c nghi k g ng cng thy k.
Nhng bn thn h cng ang lo trn chy, ri khi ni ny; v s nhng tp lu ngoi bi tm b b hoang, phng
n ln ngy cng vng thc khch, v trong thnh ph hn hu lm mi thy bng dng mt ngi ngoi quc. C
v nh ci kim trong bc li ra, mi c gng bng bt ca nhng k tham lam hng th li khng cn ngn c
s hoang mang lo s bng ln na. Nhng ngi n b ngc eo y ngi vn li cng c gia nh, chng bit
v tin n cha lt ti tai b hay v qu kiu hnh v t ph m b khng b chy: Tadzio li; v i khi, trong
cn m l, ng cm thy s trn chy v ci cht c th loi tr ht xung quanh h nhng k cn tr ng ch cn
c ng v cu b xinh p c mt trn hn o ny- ng th, khi nhng sm mai bn b bin nh mt ng c
ngu, v lim s nhn nh dn cht vo ngi yu du, khi nhng chiu hm ng ln lt bm ui cu qua cc ng
ph m ci cht gh tm giu mt honh hnh, nhng lc y i vi ng iu khng khip kia tr thnh hy vng,
v mi lun l o c bng tan thnh my khi.
Nh mi k ang yu ng cng mong mun c yu, nhng li cay ng s rng iu ny kh lng t c. ng
thm vo trang phc ca mnh nhng chi tit ti tn tr trung, ng eo qu v xc nc hoa, nhiu ln trong
ngy ng tn thi gian chi chut sa son v xung phng n trong trang phc cu k, tm trng hi hp y kch
ng. V say m tui tr ngt ngo mn mn, nn ng thy kinh tm tm thn ru r ca mnh, mi khi nhn mi
tc hoa rm, gng mt y gc cnh ng li ri vo h thn v tuyt vng. Tm trng y thc y ng tm cch
tn trang thn th vn hi nhan sc; v ng thng xuyn tm n tay th ct tc ca khch sn.
Ngi trn gh ct tc, khoc tm vi chong ln vai, cho bn tay iu ngh ca g th lm li ta tt, ng au
kh ngm hnh nh mnh trong gng.
"Bc trng", ng nhch mp bo.
"Mi mui tiu thi, tha ngi", g th tr li. "Li ch sao lng, thiu quan tm chm sc hnh thc b ngoi.
Khuyt im ny c th chm chc c i vi cc v nhn, nhng hon ton khng phi l mt iu ng khen
ngi, nht l khi cc v y mang nhng thnh kin lch lc v quan nim t nhin hay gi to. ng l ra phi em
quan im ao c kht khe ca mt s t ngi i vi ngh thut trang im thm m p dng c vo lnh vc
nha khoa, nh vy hn rng gi cng s khin h bt bnh khng t. Rt cuc gi hay tr l do tm hn, tri tim,
v i khi tc bc li phn nh sai s tht hn l mt cht sa sang vn b ngi i ph bng. Trong trng hp
ca ngi, tha ngi, ngi ta c quyn phc hi mu tc t nhin ca mnh. Nu ngi cho php, ti xin tr cht ti
mn gip ngi?".
"Anh nh lm th no?" Aschenbach hi.
K ba hoa gi tc ng khch bng hai th nc, mt th trong veo v mt th sm mu, th l u ng li en
mt nh khi cn tr. Ri g dng kp nng un cho tc bng bnh ln sng, v li li ngm ngha mi u va
qua tay mnh chnh n.
"By gi ch cn lm ti da mt ln mt cht na thi".
V nh mt k sn khng dng li c, g lun lun tm ra ch mi sa sang, p dng ht th thut ny
n th thut khc. Aschenbach ngi thoi mi trong gh, khng sc phn i, hn th na cn hi hp trng
i kt qu, thy trong gng cp chn my ca mnh un cong u n v sc nt hn, ui mt di ra, nh mt
long lanh hn nh hng mi t nh, di mt, ch lp da mi khi nu sm gi gi c ph mt mu hng phn

pht, i mi ng mi ri cn nht nht nay cng mng mu qu mm xi, nhng np nhn trn m, quanh ming,
ni ui mt bin mt nh kem v m phm - ng nhn chng trai tr ti ri trong gng m tri tim nhy lng
ln. Cui cng g th sa sang sc p ly lm c v, vi cung cch ca k ti i, g qu ly cm n ngi
khch g va phc v? "Ch l mt cht t im thm khng ng k m thi", g ni trong khi a tay sa thm
ln cht. " Gi th qu ngi c th yu mt cch v t". K si m i ra, sng nh m, va bi ri va e ngi.
Chic cravate ng tht mu ti, chic m rm rng vnh ng i c qung thm mt di bng sc s.
Tri ni mt cn lc nng hi; ma ch ri lc c vi ht, nhng bu khng kh m t oi nng, c st mi
chng kh. Ngi pht st di lp phn son trang im, ng nghe quanh mnh y nhng ting phn pht, xnh
xch, ro ro, ng thy nh thn gi d ang lng vng u y, tng by chim bin hung c ang vy vc v lm
u ba n ca k ti . Nng nc lm tiu tan cm gic ngon ming, thm vo ni lo thc n c th b nhim
dch cng lm ng chng thit n.
Mt bui chiu Aschenbach theo gt cu b xinh p lc su vo nhng bng binh trong lng thnh ph bnh
hon. Hon ton mt phng hng, v nhng ng ph, khc knh, cy cu v qung trng ca m cung ny ci
no cng ging ci no, chng cn bit u l ng ty nam bc na, ng ch dn ht tm tr di theo bng hnh
yu du trc mt, li cn phi thn trng mt cch nhc nh khi th np di my bc tng, khi th ln trn sau
lng khch b hnh khi b bt gp, mt lc lu ng khng nhn thy ni mt nhc, kit sc m cm xc v s
hi hp thng xuyn gy ra cho tinh thn v th xc mnh. Tadzio i sau c bn, cu thng c gia s v my
c ch n tu i trc trong nhng con ph hp, v mt mnh thong th ng sau, thnh thong cu quay u a cp
mt xm sm l lng nhn qua vai xem ngi i m mnh c cn theo ui khng. Cu nhn thy ng, v cu khng
t co vi my ngi kia. Say sa v nhn nh ny v cho cp mt kia li cun v pha trc, b cn am m x
mi dt i, k tng t ln lt ln theo hy vng khng chnh ng ca mnh - ri cui cng tr khc ng vi
hai bn tay trng. m tr Ba Lan i qua mt chic cu ngn cong vng, khut bng trc mt k theo di, v khi
ng leo c ln ti nh cu th chng cn thy bng dng chng u. ng c tm chng c ba ng i theo
ng thng ri ln li r sang hai bn dc theo b knh cht chi v d dy, nhng chng c kt qu g. Cui cng
tinh thn suy kit, ngi mt l, ng nh b cuc.
u ng nh bc la, khp ngi nhp nhp m hi, gy run git tng hi, mt cn kht khng th chu ni hnh
h d di khin ng phi nhn quanh tm bt c th g gii kht. Trc mt ca hng rau nh ng mua vi qu du
ty, chn nu v mm nhn, ri va i va n. Mt qung trng nho nh, qunh hiu nh b b ba, m ra trc
mt ng, ng nhn ra chn ny, ng c ln dng chn y, t nhiu tun trc khi ng quyt nh cuc chy
trn khng thnh. ng ngi xung my bc thm ca ci ging nc nm gia qung trng v ng u da vo
thnh ging xy bng . Khng gian tch mch, c mc tua ta gia cc k lt ng. Rc ri nm la lit di
t. Gia nhng ta nh nhp nh bc phch nng ma quanh c mt ngi mang dng dp lu i, vi nhng
khung ca s g -tch nhn trng hoc trng hu, v nhng ban cng p hnh s t. tng trt ngi nh khc c
mt hiu thuc. Thnh thong mt ln gi nng thi tt sang bn ny mi thuc kh trng.
ng ngi , bc v nhn, ngi ngh s kh knh, tc gi Ngi khn kh, tng gng mu dt khot c tuyt li
sng lang bt v vc su ti li, khc t mi cm thng dnh cho s sa a v thng tay vt b nhng t tng
cn o thi, ngi t n nh cao danh vng, ch ng c tr thc v vt ln trn mi ma mai, quen
gnh vc trch nhim i vi lng tn nhim ca ng o qun chng, con ngi m danh thm c chnh
thc cng nhn, tn tui c phong ln hng qu tc, v bt php c a ra lm khun mu gio dc tr
em - ng ngi , mt khp h, thnh thong mi l h m, nm ra mt tia lic xo na ch giu na phn vn,
t ln mi mm nho nh th thut thm m lm cho cng mng tht ra nhng li ri rc do tr c gn m sng
chp nht theo lgch qui l ca mt gic chim bao.
"V ci p, hi Phaidros - hy ghi nh iu ny!- ch c ci p l va thn thnh va mc kh th, v nh th ci
p l con ng cm quan, Phaidros b nh ca ta, l con ng a ngi ngh s tm v t tng. By gi th
em tin ta ri ch, Phaidros thn yu, rng ngi no thng qua no cm quan n ci tinh thn cng c th tr
nn thng thi v t ti chn gi tr ca mt con ngi? Hay ngc li, em tin rng (ta cho em t do la chn),
l mt con ng nguy him y cm d, c th gi khng ngoa rng l mt con ng ti li v lm lc, chc
chn s dn n iu sai tri? V em phi bit rng, chng ta, nhng thi s, khng th dn bc trn con ng cm
th ci p m khng c thn i tnh Eros i theo tr lc, dn li a ng; ng th, d cho chng ta c l nhng
anh hng theo cch ring mnh v l nhng chin binh c , th v bn cht chng ta vn chng khc g m n
b, v chnh am m lm ta cao c, v kht vng ca chng ta chng th no khc tnh yu- l ngun khoi cm
v ni nhc ca chng ta. Gi hn em thy, rng thi s chng ta chng th no thng thi v cng khng c
my may phm gi? Rng chng ta tt yu s lc li lm ng, tt yu s tr nn bung th v thnh nhng k
phiu lu trong tnh cm? Bt php bc thy trong vn chng ca chng ta ch l gi di v la phnh, danh ting

v a v ch l mt tr h, lng tin tng cng chng dnh cho ta tht l l bch, dng ngh thut gio dc dn
en v tr nh l mt hnh vi nn cm ngt. V lm sao mt k bm sinh c thin hng sa ng v c lun lun
nga quen ng c tm v vc thm li c th xng vi bn phn ngi thy c? Chng ta mun chi b iu
ny t ra o mo, nhng d c xoay tr cch no mc lng, vc su ti li vn thu ht chng ta. vy ta hy
khc t tri thc mang tnh hy dit i, v tri thc, hi Phaidros, chng c o c v k lut: tri thc l bit, l
hiu, l chp nhn, khng c quan im v hnh thc; tri thc hm cha s cm thng vi vc thm ti li, n
chnh l vc thm ti li. iu chng ta cng quyt r b, v t nay tr i ch cn tn tm hng ti ci p,
tc l hng ti s chn phng, tm vc mi v nguyn tc mi, ti to tnh hn nhin v hnh thc. Nhng hnh
thc v hn nhin, Phaidros i, li dn n m say v thm kht, khin k cao nhn i khi c nhng tnh cm xu
xa khng khip m theo quan im m hc bn thn vn coi l tin, n dn xung vc thm, mt vc thm tinh
thn. N s dn thi s chng ta ti , ta bo tht, v chng ta khng th no bay bng c, chng ta ch c th sa
ng m thi. Gi ta ra i, Phaidros , em li y; v khi no khng cn nhn thy ta na, th em cng ra i".
Sau my ngy, bui sng Gustav von Aschenbach ri khch sn mun hn thng l, v ng thy trong ngi
kh . ng b nhng cn chng mt hnh h, khng ch mt mi v th xc m cn km theo tm trng s hi v
bt lc, mt cm gic b tc v tuyt vng, v ng khng chc tm trng y phn nh tnh hnh ngoi cnh hay l
quan h n s phn ca chnh ng. Trong i snh ng thy mt ng ln hnh l chun b sn sng i chuyn
ch. hi ngi gc ca xem ai ra i, ng nhn c cu tr li l ci tn gia nh qu tc Ba Lan m trong thm
tm ng ngh ti. ng nhn tin m gng mt tn t khng bin sc, ch hi ht nh mi u nh khi ngi ta
tnh c nghe c iu g v b, v hi thm: "Chng no h i?" Ngi kia p: "Sau ba n tra". ng gt u
ri xung bi tm.
Bi bin khng cn nhn nhp. Trn di nc phng nng chon chia ct li ct di u tin ra khi b c nhng
gn sng ln tn chy ui nhau t trc ra sau. Dng nh cnh thu hiu ht, a tn ph ln chn n chi ngy
no no nhit sc mu, nay gn nh b b hoang, bi ct cng khng cn c gi cho sch s na. Mt chic my
chp hnh, c l v ch, ng trn ci gi ba chn st mp nc, v tm khn en ph bn trn bay phn pht trong
gi lnh.
Tadzio ang chy chi vi ba hay bn a bn cn st li pha bn phi tp lu ca gia nh cu, v Aschenbach
ng lng trn chic gh nm k khong gia m nc v dy lu, mt tm chn ph ln u gi, mt ln na
ngm nhn cu b. Tr chi thiu s gim st ca ngi ln, v m ph n chc cn lo sa son khi hnh, nn
khng theo mt lut l no v chng my chc chuyn thnh nh ln. Thng b mp mp mc b ng ai
lng, tc en vut du lng, c gi l "Jaschu", ni quu v b nm mt vc ct vo mt ti mt ti mi, xng
vo vt ln vi Tadzio, v nhanh chng qut ng cu bn xinh p yu hn. Nhng hnh nh trong gi gi bit tnh
cm tun phc ca k di chuyn thnh th bo nhn tm v nh tr th cho thi k n l ko di, k thng
cuc khng bung tha cho ngi chin bi m tip tc t gi gi cht lng, n mt Tadzio xung ct khin cu kia,
vn ht hi v vt ln, c nguy c ngt th. Cu b giy gia tm cch ht gnh nng trn lng xung, nm bt
ng giy lt, ri ch cn co git nh nh. Aschenbach hong hn nh nhy n cu, th k cc sc cui cng
cng bung tha nn nhn. Tadzio, mt trng bch, gng dy na chng v ngi lng i nhiu pht ng h, mt
tay chng xung ct, tc ri bi, mt ti sm. Ri cu ng hn dy, chm chp b i. bn b ct ting gi, mi u
cn vui v, sau tr thnh lo u v khn khon; cu b ngoi tai. Thng b tc en, c v hi hn v qu tay, ui
theo cu tm cch lm lnh. Tadzio ht vai xua ui. Cu i xo qua bi ct xung bin. Hm nay cu chn trn
v mc b lanh (lin) k sc c chic n mu
Bn mp nc cu loanh quanh mt hi lu, ci u d d mi chn v hnh ln ct t, ri li qua vng nc nng,
ch su nht cng cha ti u gi, cu thong th ra ti tn li ct ngoi xa. Cu dng li giy lt, mt hng
ra khi, ri bt u chm chm bc dc theo di ct hp ni ln t y nc i sang bn tri. B ln nc rng
ngn cch vi t lin, b cn hn di t i ngn cch vi b bn, cu bc i, mt mnh mt bng l loi, mi tc
bay tung, ngoi bin, trong gi, trn nn sng m mt v bin. Ri cu dng li ln na nhn quanh qut. V bt
cht, nh sc nh ra, nh c iu g thi thc, cu quay na ngi, mt tay chng bn hng, vi v duyn dng c
hu ca mnh ngoi u qua vai nhn vo b. Ngi chim ngng ngi , nh ng tng ngi, khi ln u tin
nh mt xm sm hong hn kia c trao gi t ngng ca phng n ti gp nh mt ng. u ng ang ng
trn lng gh, t t quay theo c ng ca ngi bc i ngoi xa; lc ny mi u y ngng cao ln, nh n
nhn nh mt ngi kia, ri gc xung ngc, mt trn ngc, trong lc nt mt ng gin ra, thanh thn nh chm
vo gic ng say. ng cm thy nh thn Psychagog (4) trng tot v yu kiu ngoi khi ang mm ci vi ng,
vy gi ng; hnh nh v thn y va nhc bn tay t trn hng ch ra xa, ri chp chi bay ln dn ng vo
khong khng mnh mng y ha hn. V nh bao ln trc, ng ng dy ct bc i theo.

Mt vi pht sau ngi ta mi hp tp chy ti cp cu ngi ng gc nm cng queo trong chic gh. H a ng
ln phng. V cng ngy hm , th gii bng hong knh cn nhn tin ng t trn.
Ch thch:
(1) Nhc s c Richard Wagner (1813 - 1883) v tc phm Tristan v Isolde ng sng tc Venice
(2) Bnh vin trn qung trng San Zanipolo San Marco.
(3) Dionysus, v thn ca cc lc th trn tc, linh vt th l tng dng vt. Tc th cng Dionysus c coi
l t chu du nhp vo Hy Lp nn ng cn c tn l ng ngoi thn.
(4) V thn n linh hn ngi cht a v th gii bn kia.

Ph lc
THOMAS MANN, cuc i v tc phm.

1875
Paul Thomas Mann ra i ngy mng 6 thng 6 ti thnh ph Lbeck nc Ph, l con trai th hai trong mt gia
nh kh gi. Ngi cha, ng Thomas Johann Heinrich Mann, l mt thng gia v chnh khch hng u ca
thnh ph cn ngi m, b Julia da Silva Bruhns, l con gi mt in ch ln v mang trong mnh dng mu pha
trn c - Braxin. Thomas Mann c mt ngi anh trai l Heinrich (sinh nm 1871) v ba ngi em: Julia (sinh
nm 1877), Carla (sinh nm 1881) v Viktor (sinh nm 1890).
1891
Cha mt, gia nh bn c s kinh doanh ng cc qu hng m v cc em ng dn v Mnchen. Thomas Mann
li Lbeck tip tc hc trung hc.
1893
Tham gia ch bin t bo hc ng Cn bo ma Xun
1894
Thomas Mann b d bc hc ph thng, theo m dn v Mnchen. B mt vit tc phm u tay Sa ng, c
ng trn t bo X hi vo thng 10 nm y.
1894 - 95
Thomas Mann tham d nhiu kha hc d thnh ti trng i hc k thut Mnchen
1895
T thng 7 n thng 10: Thomas Mann v Heinrich Mann sang du lch, qua Palestrina v Roma.
1895 - 96
ng gp bi cho t bo Th k hai mi do Heinrich Mann ch bin.
Thng 10 nm 1896 n thng 4 nm 1898
i ln th hai, phn ln thi gian cng Heinrich, Venice, Roma, Naples, Palestrina.
1897
Truyn Ngi Friedemann b nh c ng trn t Neue Deutsche Rundschau vo thng 5. Thng 10 bt tay vo
vit Gia nh Buddnbrook.
Ma xun 1898
Bt u lm bin tp vin v sa bi cho tp ch Simplicissmus (ti thng ging nm 1900). Tp truyn ngn Ngi
Friedemann b nh c Nh xut bn S. Fischen Berlin pht hnh.
1900
Ngy 13 thng 8: Thomas Mann gi bn tho tiu thuyt Gia nh Buddenbrook cho Samuel Fischer Berlin,
ngi t nay cho n cui i chuyn xut bn sch ca ng.

1901
Gia nh Buddenbrook c pht hnh hai tp vo thng 10
1903
Tristan. Su truyn ngn ra mt c gi, trong c truyn ngn Tonio Krger
1905
Ngy 11 thng 2 : Thomas Mann kt hn vi Katia Pringsheim. Ngy mng 9 thng 11: con gi Erika cho i.
Cc tc phm Gi pht nguy nan v Dng mu Wlsunggen b rt li khng c ng trn bo Neue Rundschau.
1906
Ngy 18 thng 11: con trai Klaus cho i
1908
Xy ngi nh ngh ma h Bad Tlz
1909
Ngy 27 thng 3: con trai Golo cho i. Tiu thuyt Hong thn in h ra mt c gi.
1910
Ngy mng 7 thng 6: con gi Monika cho i. Ngy 30 thng 7: em gi Carla t st trong nh m Thomas
Mann.
1911
Thng 5/ thng 6: ngh mt ngn ngy Venice. Tiu lun Bn v ngh thut ca Richard Wagner ra i ti y.
Tc phm Cht Venice c ng trn bo Neue Rundschau.
1912
T thng 5 n thng 9: Katia Mann phi i iu dng Davos, Thomas Mann n thm v ba tun trong thng
5. Thng 7 nm 1913 bt tay vo vit Ngn ni thn, cng vic b b d v chin tranh th gii ln th I.
1914
Kho lun T duy thi chin hnh thnh. Truyn ngn Thn ng ra mt c gi.
1915
Thng 11: Kho lun Zola ca Heinrich Mann ra mt c gi, cha mi nhn ph phn c vo Thomas Mann. hai
anh em bt ha ti mc ct t quan h.
Ma xun 1915 n ma xun 1918
Vit Nhng suy ngm ca mt ngi phi chnh tr, tc phm c pht hnh thng 10 nm 1918
1918
Ngy 24 thng 4: con gi Elisabeth cho i.
1919

Thng 4: tc phm Ch v ch ra i. Sau mt thi gian di gin on Thomas Mann li tip tc vit Ngn ni
thn. Ngy 21 thng 4: con trai Michael cho i.
1922
u thng ging: Heinrich Mann lm bnh him ngho, hai anh em ging ha vi nhau. Thng 10: c bi din
thuyt Nc cng ha c.
1923
M nh vn qua i.
1924
Thng 11: Ngn ni tha-2n ra mt c gi.
1925
Truyn ngn V trt t v ni dau n sm. thng 3: du lch a Trung Hi. Bt tay vo vit b tiu thuyt bn
phn v Joseph.
1927
Ngy 10 thng 5: em gi Julia t st
1929
Sng tc Bn v Lessing, kho lun V tr ca Freud trong dng t tng hin i. Thomas Mann c trao tng
gii Nobel vn hc, ch yu nh tc phm Gia nh Buddenbook. Truyn ngn Mario v nh o thut ra i.
1930
Ngy 17 thng 10: Thomas Mann c din vn Li hiu triu dn c ti Hi trng Beethoven Berlin chng
ng quc x, bui l da4 b ph ri.
1933
Tp u ca b t tiu thuyt v Joseph, Chuyn Jaakobs, ra mt c gi. thng 2: Thomas Mann c bi din
thuyt Richard Wagner, ni au v ti nng ln ti Mncher, Amsterdam; Brussel v Paris. T chuyn ngh mt
tip ng khng quay tr v c na. Nh ca ti sn ca ng b c quc x tch thu, thng 6 nm y c lnh
truy n ng. Cho ti nm 1938 ng sng Ksnacht bn b h Zrich.
1934
cu b Joseph c xut bn Berlin.
T 1935 n 1938
Nhiu ln sang M
1936
Thng 2: vit th ng Gi Eduard Korrodi, chnh thc by t quan im chng nc c quc x. Thng 5: c
din vn Freud v tng lai ti Vin. Thng 10: Joseph Ai Cp c xut bn ti Vin. Thng 11: Thomas Mann
nhp quc tch Tip Khc, thng 12 ng b tc quc tch c. Bt tay vo vit Lotte Weimar

Ph lc (tt)

1938
Vit kho lun Ngi anh em Hitler. Thng 9: di c sang M. Thomas Mann c mi lm ging vin i hc
Princeton, ng lm vic da6y cho ti nm 1940
1939
Tiu thuyt Lotte Weimar ra mt c gi. Thng 9: du lch chu u.
Thng 10 nm 1940 n cui nm 1945
Thomas Mann ph trch mt chng trnh pht thanh c tip sng qua i BBC London; hng thng a tin
vo nc c.
1940 - 1943
i din thuyt nhiu ni ti M v Canada
1941 n 1944
Gi trch nhim "i din vn hc c" Washington. Gia nh ng dn v California.
1943
Joseph, ngi nui sng c xut bn Stockholm. Vit truyn ngn iu lut v Moses. Thng 5: bt tay vo
vit Bc s Faustus.
1944
Thng 6: Thomas Mann nhp quc tch M
1945
Vit bi din vn Nc c v ngi c, bi bo Nhng tri giam. Ph bin th ng V sao ti khng tr v
c.
1946
Thng 4/ thng 5: pht hin khi u phi, cuc phu thut thnh cng.
1947
T thng 4 n thng 9: du lch chu u. vit kho lun Trit hc ca Nietzsche di nh sng kinh nghim ca
chng ta. Thng 10: Bc s Faustus c xut bn New York v Stockholm
1948
Bt u vit Ngi c chn, gin on vit S ra i ca Bc s Faustus.
1949
T thng 4 n thng 8: du lch chu u. Ngy 21 thng 4: em trai Viktor qua i Mnchen. Ngy 21 thng 5:
con trai Klaus t st. S ra i ca Bc s Faustus ra mt c gi.

1950 Ngy 12 thng 3: anh trai Heinrich Mann qua i. T thng 4 n cui thng 8: du lch chu u.
Thng 12 nm 1950 n thng 4 nm 1954
Li bt tay vo vit cun tiu thuyt b b d t nm trc Li th nhn ca tay la o Felix Krull.
1952
Tp kho lun C v Mi ra i. Quay tr li chu u, dn v hn Erlenbach gn Zrich.
1954
Thng 4: dn v Kilchberg bn h Zrich. Vit Tiu lun v Tskhp,Tiu lun v Schiller, Li th nhn ca tay
la o Felix Krull. Hi k phn mt ra mt c gi.
1955
Ngy 12 thng 8: Thomas Mann t trn sau mt thi gian ngn lm bnh v c mai tng ti Kilchberg gn
Zrich.

Bn l tc phm
V hai nhn vt Tadzio v Jaschu ngoi i:

Sau khi Thomas Mann qua i, gia nh Ba Lan xut hin trong truyn Cht Venice ln ting ni v hnh nh
cu"a mnh trong tc phm, tha nhn tc gi miu t chnh xc n tng chi tit. Wladislaw Moers 'sinh nm
1896), hnh mu ngoi i ca Tadzio, vit:
"Hi nh ti (c coi l mt a tr xinh p, rt c cc b cc c ngng m, i ngoi ph cng c ngi m
hn. Ngi ta v nhiu chn dung v nhiu phc ha v ti.
Nhng ti cn nh r, nhng iu i vi ti hon ton khng quan trng; ti thng x s mt cch thn
nhin ht sc tr con, nh nhng a tr c chiu chung v gi trc tui thng hay th. Thi y c lt
t trong Cht Venice mt cch tuyt vi; chnh ti cng khng th t v mnh ng hn th na. Chc rng trang
phc khc thng ca ti khi y phi gy mt n tng mnh lm cho nh vn, nn ng mi miu t t m mi chi
tit nh vy: gi d nh b vi lanh k sc c ci n , hoc l ci o khoc thy th mu xanh kt khuy vng
m ti rt thch mc";
Khi Luchino Visconti dng b phim cng tn da theo truyn ngn ny, "Jaschu" Fudakowki khi y ang
London cng ln ting t nhn mnh l mt nhn vt trong truyn v c gi cho mt t bo ting Anh tm nh hai
cu b i m rm rng vnh chp trn o Lido thng Nm 1911
( Trch dn: de Mendelssohn, t trang 877 tr i)