PAGKAMAMAYAN

pagiging miyembro sa isang komunidad na

polikal tulad ng estado
pagkakaroon ng tungkulin at karapatan sa
estado na nagbibigay proteksyon sa mga ito

3. KARAPATANG BATAS ( Statutory rights)- mula

sa mga batas na pinagtibay ng Kongreso
a. Karapatang makatanggap ng sahod na
minimum
b. Makapagmana ng ari-arian

MGA URI NG KARAPATANG

KONSTITUSYONAL
1.
POLITIKAL
a. Karapatan sa pagkamamamayan
b. Karapatan sa paghalal
SALIGANG-BATAS
c. Karapatan sa usaping pampubliko.
nagtatakda ng alituntunin at regulasyon sa
2.
SIBIL
pagkamamamayang Pilipino
a. karapatan sa buhay, kalayaan, at
ARTIKULO IV, SECTION 1 ( Saligang-Batas
ari-arian
ng Pilipinas ng 1987 MGA ITINUTURING NA
b. karapatan sa pantay na proteksyon
MGA MAMAMAYANG PILIPINO
sa batas
1. Yaong mga mamamayan ng Pilipinas sa
c. karapatang magkaroon ng
panahon ng pagkapatibay ng Saligang-Batas ng
kapanatagan sa kanilang sariling
1987
pamamahay, papeles at mga
2. Yaong ang ama o ina ay mga mamamayan ng
bagay-bagay laban sa hindi
Pilipinas
makatarungang paghalughuog as
3. Yaong mga isinilang bago sumapit ang Enero
pagsamsam
17, 1973 na ang ina ay Pilipino, at pumili ng
d. karapatan sa pribadong
pagkamamamayang Pilipino pagsapit sa
komunikasyon o korespondensiya
karampatang gulang
e. karapatan sa kalayaan sa
4. Yaong naging mamamayan ayon sa batas
pananampalataya
DALAWANG URI NG MAMAMAYAN SA BANSA
f. karapatan sa di-kusang paglilingkod
1. Likas na katutubo o katutubong inianak
g. kalayaan sa paninirahan as sa
( natural-born)
pagbabago ng tirahan
2. Naturalisado
h. kalayaan sa paglalakbay
DALAWANG PARAAN SA PAGTAMO NG
i. di pagkabilanggo dahil sa utang
PAGAKAMAMAMAYAN
MGA KARAPATANG SIBIL NA NAGIGING
1. Di- boluntaryo
KARAPATANG POLITIKAL KAPAG GINAMIT
2. Boluntaryo
SA PAKIKILAHOK SA PAMAHALAN
DALAWANG PRINSIPYO NA SINUSUNOD NG
a. kalayaan sa pananalita at sa
MGA BANSA SA PAGTAMO NG
pamamamahayag
PAGAKAMAMAMAYAN
b. karapatan sa mapayapang
1.Jus sanguinis- sa pamamagitan ng pagsunod sa
pagtitipon at magpetisyon
pagkamamamayan ng isang magulanghal. Sa
c. Karapatang makapagtatag ng
Pilipinas
asosasyon
2. Jus losi- pagsunod sa lugar ng kapanganakan( 3.
PANGLIPUNAN AT PANG-EKONOMIKOhal sa USA)
naglalayong masiguro ang kapakanan at
BOLUNTARYONG PARAAN
seguridad sa kabuhayan ng indibidwal
( NATURALISASYON)
a. karapatan sa ari-arian at sa
paraang itinakda ng batas kung saan ang
wastong kabayaran sa mga
dayuhan ay maaaring tanggapin ng estado
pribadong ari-ariang kinuha ng
bilang mamamayan
pamahalaan para sa paggamit ng
maaring maghain ng aplikasyon ang isang
publiko
dayuhan sa Regional Trial Court
b. karapatan sa katarungang
DALAWANG PARAAN NG NATURALISASYON
panlipunan, preserbasyon at
1. Desisyon ng hukuman
wastong paggamit ng likas na
2. Pagpatibay ng batas ng Kongreso
yaman ng bansa, pagtataguyod ng
KARAPATAN AT PRIBILEHIYONG PARA SA
edukasyon, siyensa, teknolohiya,
MGA KATUTUBONG INIANAK LAMANG
sining at kultura
Pagkahalal o pagkahirang sa pinakamataas na
posisyon sa pamahalan
4.
KARAPATAN NG NASASAKDAL
1. Pagkapangulo at Pagkapangalawang Pangulo
a. karapatang ituring na walang sala
2. Pagiging kasapi ng Senado at Mababang
hanggat hindi napatunayang tunay
Kapulungan
na nagkasala
3. Pagiging Mahistrado ng Korte Suprema
b. karapatan magkaroon ng madalian,
4. Pagkapangulo at Komisyunado ng mga
walang kinikilingan, at hayagang
kumisyong
Konstitusyonal
paglilitis
KALIPUNAN NG MGA KARAPATAN NG TAO SA
c. karapatang makapagpiyansa o
DEMOKRATIKONG LIPUNAN
laban sa sobrang piyansa maliban
1. KARAPATANG LIKAS ( NATURAL RIGHTS)- mula
sa mga may mabambuhay na
sa Diyos
pagkabilanggo ang ipinaratang na
hal. karapatang mabuhay at umibig
krimen
2. KARAPATANG KONSTITUSYONAL
d. karapatan sa marapat na
( Constitutional rights)- mula sa Saligang-batas
kaparaanan ng batas ( due process)

e. karapatan laban sa pagdidiin sa

sarili
f. karapatan laban sa malupit, labis, at
di-makataong parusa
g. karapatan laban sa paggamit ng
labis na pagpapahirap, puwersa,
dahas, pagbabanta, pananakot, o
anumang paraang sisira sa kanyang
malayang pagpapasya
h. karapatang laban sa pagpipiit sa
mga lihim na kulungan o solitaryo,
incommunicado, at iba pang
bilangguan
i. karapatang marinig sa
pamamagitan ng sarili at ng
abogado
j. karapatan laban sa paulit-ulit na
pagsasakdal sa iisa o
magkaparehong paglabag

MGA KARAPATAN NG MGA BATA

1. Karapatang maisilang, magkaroon ng
pangalan at nasyonalidad.
2.Karapatang magkaroon ng tahanan at
pamilyang mag- aaruga.
3. Karapatang manirahan sa payapa at tahimik
na lugar.
4. Karapatang magkaroon ng sapat na pagkain,
malusog at aktibong katawan.
5. Karapatang mabigyan ng sapat na edukasyon.
6. Karapatang mapaunlad ang kakayahan.
7. Karapatang makapaglaro at makapaglibang.
8. Karapatang mabigyan ng proteksyon.
9. Karapatang maipagtanggol matulungan ng
pamahalaan.
10. Karapatang makapagpahayag ng sariling
pananaw.
MGA KARAPATAN NG MGA KABABAIHAN
1. Karapatang makapag- aral.
2.Karapatang makapagtrabaho.
3.Karapatan sa pagkakapantay- pantay ayon sa
kasarian.
4. Karapatang igalang.
5. Karapatang makapagplano ng saliring
pamilya.
6. Karapatang magkaroon ng maternity leave.
7. Karapatang pangalagaan ang kanyang mga
anak.
MGA IPINAGBABAWAL GAWIN SA MGA BATA
1. Pagsasagawa ng malupit at di- makataong
pagpaparusa sa mga bata.
2. Pagtuturo sa bata ng imoral na pamumuhay.
3. Paghikayat sa batang lisinanin ang
institusyong ipinaagkatiwala ang kanyang
pangangalaga
4. Kapabayaang di- ipagbigay alam sa
kinauukulan ang anumang pag- aabuso sa bata
5. Pagtulong, pakikipagsabwatan at paghikayat
sa batang maging delingkuwente