Grficos: Print Artist 8 Correccin: Alejandra Campo Penn Maquetacin: Equipo A todo filispn!

O ENTROIDO

MATERIAIS

EQUIPO
DINAMIZACIN
LINGUA GALEGA

O ENTROIDO

CEIP GALN OSEIRO - ARTEIXO

NDICE

TEXTOS E ACTIVIDADES
O ENTROIDO ........................................................................................3
O ENTROIDO DO AV .........................................................................4
A MICAELA DE BUO ..........................................................................6
O DOMINGO GORDO...........................................................................8
A ANTIGA FESTA DO ENTROIDO ....................................................10
OS CONTOS DA RATA LUSA............................................................11
O FELO DE MACEDA .........................................................................13
EU TAMN FUN PELIQUEIRO ..........................................................15
O PELIQUEIRO ...................................................................................18
O DISFRACE DE BRUXA....................................................................21
IMOS DE FESTA! ................................................................................23
OS CIGARRNS.................................................................................25
O PELIQUEIRO ...................................................................................27
O PIRATA.............................................................................................27
DOUS XOGOS
O TRES EN RAIA ................................................................................30
COMO ANDAMOS DE MEMORIA? ...................................................31
CARAUTAS
VINTE E CATRO CARAUTAS ............................................................32

O ENTROIDO

O ENTROIDO
AARN HERMIDA , 4 C

O entroido unha festa tradicional en Galicia.

A xente disfrzase de moitas cousas. Hai disfraces de choqueiros, que son os feitos na casa.
Algns choqueiros usan anteface para que non
os recoezan.
A comida tpica o cocido, as filloas, as orellas e
as rosquillas.

QUE SABES DO ENTROIDO?

1.- Completa con vogais.
Festa tradicional de Galicia.

N T R

Tipo de disfrace feito na casa.

C H

sano algns choqueiros para que non os recoezan

N T

Comida tpica do entroido.

F
O ENTROIDO

L L

S
3

O ENTROIDO DO AV
LYDIA SNCHEZ , 4 C

Un ano no que non me lembro cal, presenteime

na casa dos avs para ir festa do entroido co
meu disfrace de gato,
O av dxome:
-Para a, que vou polo meu disfrace!
Tardou un cacho e cando voltou non entenda
nada: o av non era o av. Era a avoa pero
con bigotes e as barbas do av.
A mia nai escachaba coa risa e eu non saba
se a festa do entroido co av ou coa avoa.

COMO FOI O ENTROIDO DO AV?

1.- En que ano pasou a historia que se narra?

2.- De que a ir disfrazada a protagonista?

3.- En que era diferente o av disfrazado da avoa?

4.- Que lle pasaou a nai cando viu ao av disfrazado?

5.- E que lle pasaba protagonista despois de ver ao av?

O ENTROIDO

O LABIRINTO DO AV
2.- De que van disfrazados os protagonistas do conto? Pinta cada camio
dunha cor diferente.

O ENTROIDO

A MICAELA DE BUO
LAURA VERDES , 4 B

No entroido en Buo, A Corua, onde vive o meu av

e a mia avoa fan unha festa onde comen, beben e
os nenos, as nenas e os maiores disfrzanse e bailan e cantan.
Ao final da festa queiman a Micaela, unha boneca
xigante.
E as remata a famosa festa da Micaela de Buo.

MI...CA...E...LA
1.- Busca, une e pinta da mesma cor as cinco palabras que teen que
ver co texto.
MICAELA

BUO

A CORUA

BONECA

FESTA

O
A

CO

E
MI

O ENTROIDO

LA

FES

BO
A

CA

CA

NE

TA

BU
RU
6

QUE LLE FALTA MICAELA?

2.- Completa o debuxo da Micaela de Buo e pntaa.

O ENTROIDO

O DOMINGO GORDO
ARIADNA FERNNDEZ , 4 B

A vila dos meus avs chmase Viana do

Bolo.
Todos os domingos de entroido celbrase
a Festa da Androlla. A xente sae a tocar
nos folins, cos bombos e coas aixadas,
facendo diferentes ritmos.
A figura principal do entroido son os
boteiros. Levan unhas carautas e unha
pantalla xigante de papel de seda de
moitas cores. O seu traxe leva lazos fruncidos de cores e chocas colgadas no cinto.
Todos os nenos da vila pasmolo xenial
tocando e bailando.
Ao final comemos a androlla con grelos,
patacas, sopa, costelas e biscoitos.

BOTEIROS, ANDROLLA, VIANA...

1.- En que localidade se celebra a Festa da Androlla?

2.- Cal a figura principal do entroido de Viana do Bolo?

3.- Con que se come a androlla?

O ENTROIDO

O ENCRUCILLADO DA ANDROLLA
1
2
3
4
5
6
7
8

A
N
D
R
O
L
L
A

HORIZONTAIS
1.- Localidade ourens onde se celebra o Domingo Gordo.
2.- Da da semana no que se celebra a Festa da Androlla.
3.- Festa popular galega.
4.- Figura principal do entroido de Viana do Bolo.
5.- Instrumentos que levan os boteiros colgados do cinto.
6.- Reunin de moita xente na que se toca o bombo, as aixadas...
7.- Aparello que levan nas cabezas os boteiros e que est feito de papel
de seda de moitas cores.
8.- Ferramenta que se usa no folin para facer rudo.
1.- VIANA 2.- DOMINGO 3.- ENTROIDO 4.- BOTEIROS
5.- CHOCAS 6.- FOLIN 7.- PANTALLA 8.- AIXADA

O ENTROIDO

A ANTIGA FESTA DO ENTROIDO

ANDREA BARREIRO , 4 A

A mia avoa Maru, de pequena, viva nunha

aldea chamada Suevos, en Arteixo.
Ela contoume que na festa do entroido os
nenos e nenas disfrazbanse de choqueiros,
coa cara tapada e cun pau na man.
an polos camios asustando xente que
lles gritaban: Choqueiros, as barbas do
meu carneiro! e os choqueiros corran detrs deles co
pau na man para asustalos.
Tamn petaban nas casas para que lles deran unha filloa ou unha orella.

A ANTIGA FESTA DO ENTROIDO

Localiza e une con frechas as letras coa frase que lle dican os vecios
de Suevos aos choqueiros.

CC

SS
H
H

O
O

D
D
A
A

Q
Q
U
U

EE

B
B

EE

A
A

RR

A
A
RR

SS
A
A

SS

CC
U
U

B
B

O
O

M
M

RR

II

O ENTROIDO

O
O

O
O
EE

N
N

RR
II
10

OS CONTOS DA RATA LUSA

MON DAPORTA PADN

Achgase o entroido e na casa dos ratos case

obriga iren disfrazados.
E para teren traballo adiantado os nenos xa teen o disfrace pensado.
Un quere o de pirata, outro
de pallaso e o outro quere, un
disfraz de mago.
Roxelio e Lus grdano en
segredo, queren sorprender ata os seus nenos.
MON DAPORTA, OS CONTOS DA RATA LUSA. ENTROIDO
EDITORIAL A NOSA TERRA

DE QUE VAN?
Colcalle o nome a cada disfrace e colorea.

PALLASO

O ENTROIDO

PIRATA

MAGO

11

O LABIRINTO DOS RATIOS

Averigua o camio que ten que seguir cada ratio da Rata Lusa para
chegar ao seu disfrace. Colorea.

DISFRAZMOLOS?
Facmoslle un disfrace a cada un dos ratios?

O ENTROIDO

12

O FELO DE MACEDA

JORGE FERNNDEZ CARBALLO

O felo, personaxe tradicional do entroido de Maceda, ten a sa orixe na

Serra de San Mamede e dise que eran cobradores de impostos do conde Maceda, anda que a orixe certa non se coece.
O felo non un disfrace. un sentimento. A sa indumentaria est composta por: medias negras, camisa branca, pantaln curto con perillos brancos,
unha colcha de diferentes cores envolta na cintura a
modo de faixa, gravata, colares de perlas, chaquetia,
calcetns brancos enriba das medias, botas de fol,
cinco chocas na cintura penduradas dun cinto de
coiro, un caxato e a carauta: a peza mis importante
do traxe, de dentamia retranqueira e barba de pel de
coello luce na sa mitra animais autctonos do Val
do Medo.
O felo percorre a corga da Serra de San Mamede de aldea en aldea,
facndose sentir coas sas chocas e aturuxos.
O felo impn o seu respecto e unha figura amada pero tamn temida.
Saen o sbado e domingo de entroido pero poddelos atopar polas aldeas e pola vila a partires do un de xaneiro.

QUE PALABRAS ESTN DE MIS?

Arrodea os nomes das prendas e obxectos que compoen a indumentaria dun felo e risca as cinco que non pertencen.
ABRIGO GRAVATA ANTEOLLOS CHOCAS FAIXA
CALCETNS MEDIAS BAADOR COLCHA CHAQUETIA
CASCO CINTO CARAUTA CAXATO ANORAK BOTAS

O ENTROIDO

13

A INDUMENTARIA DO FELO
Coloca cada nome do recadro onde lle corresponda.
MEDIAS CAXATO PERILLOS CARAUTA COLARES CALCETNS

A SOPA DE LETRAS
Localiza as seis palabras relacionadas cos felos de Maceda.

FAIXA
CHOCAS
MEDIAS
PERILLOS
CAXATO
CARAUTA

O ENTROIDO

C
C
Q

D
E
Z
T
G

A
H
G
F
T
L
U
D
R

R
O
T
A
Z
Q
H
Q
E

A
C
P
I
E
V
C

U
A
B
X
R
L
A
S
H

T
S
L
A
B
S
X
P
T

A
L
M
E
D
I
A
S
L

R
O
E
R
V
U
T
F
Q

P
E
R
I
L
L
O
S
P
14

EU TAMN FUN PELIQUEIRO

NXELA GRACIN

a fro. Un vento seco, cortante coma gume de

navalla afiada, ameazaba Laza, a aldea agochada
entre as serras do Invernadoiro.
A praza da Picota bula en estrondo de festa, coma
se a ningun lle importasen tan baixas temperaturas ou coma se aquela alegra febril do Entroido
fixese esquecer a inverna atroz que cada ano viva o interior de Ourense.
Toda aquela xente viera correr o Entroido. E o Entroido comezaba.
Primeiro foi un compasado boureo de chocas; logo, a bafarada multicolor das mscaras anegando as ras.
-Como sopra o vento do Invernadoiro!Corta que afeita! -falou meu to.
-Con este fro, non sei se virn moitos correr o Entroido! -respondeu a ta
Balbina.
-No Entroido ao fro escorrntao a alegra da festa -respondeu a avoa.
A avoa disfrazada de campesia e co seu carro tirado por unha xugada
de vacas, ofrecalle bica a todo o mundo.
-Moito lle gustan esas parvadas! -falou mia nai.
-Non son parvadas! -dixo mia ta-. Son costumes que se conservan en
Laza dende tempos ancestrais.
-Si, manifestacins nas que asoma a besta apocalptica, o monstro que
todos levamos dentro -replicou meu curmn, que saba moitas cousas
do Entroido porque llas explicaban no colexio.
Pero mia nai non pareca moi convencida. Ela senta o Entroido coma
unha obriga, a sa pequena contribucin aldea onde nacera, pero nin
Laza nin as sas festas lle gustaban.
-Bica, bica, para fartar a pelica! -reparta a avoa dende o carro.
A bica estaba moi boa: fixermola ela e mais eu a vspera, con faria de
trigo, ovos, leite e azucre.
NXELA GRACIN, EU TAMN FUN PELIQUEIRO EN LAZA
EDITORIAL EVEREST GALICIA

O ENTROIDO

15

OS PELIQUEIROS DE LAZA
1.- Onde est agochada a vila de Laza?

2.- En que praza de Laza se celebraba a festa do Entroido?

3.- Que reparta a avoa disfrazada de campesia?

4.- Arrodea catro ingredientes que leva a bica.

LARANXAS
OVOS

FARIA DE TRIGO

VIO DOCE

PASAS

NOCES

IOGUR

MEL

LEITE

AZUCRE
AMNDOAS

A MSCARA DO PELIQUEIRO

A mscara do peliqueiro est feita

de madeira de bidueira e a mitra, a pantalla superior, normalmente de aluminio, para que pese
menos e vai adornada con
debuxos de animais.
Sers quen de crear a ta propia
mscara?

O ENTROIDO

16

O ENCRUCILLADO

HORIZONTAIS
1.- Mscara con traxe feito de pelicas que sae polo Entroido na vila
ourens de Laza.
2.- Serras montaosas nas que est agochada Laza.
3.- Praza de Laza onde se celebra o Entroido.
4.- Provincia galega na que saen polo entroido os peliqueiros.
5.- (En plural) Un dos ingredientes da bica.
6.- Bola redonda de faria de trigo, ovos, manteiga e azucre, tpica da
provincia de Ourense.
7.- Parella de animais que serven de tiro a un carro.
8.- Camps que levan os peliqueiros no tempo do Entroido e que producen un compasado boureo.

1.- PELIQUEIRO 2.- INVERNADOIRO 3.- PICOTA 4.- OURENSE

5.- OVOS 6.- BICA 7.- XUGADA 8.- CHOCAS

O ENTROIDO

17

O PELIQUEIRO
A figura central de todo o Entroido a mscara. A mis antiga en Galicia
a do peliqueiro. Esta mscara consiste basicamente nunha vestimenta vistosa e charramangueira e nunha careta.
O traxe est composto por unha camisa branca, unha gravata vermella,
unha chaqueta curta de seda con xarreteiras e chea de galns dourados
e prateados, e un pantaln curto -ata os xeonllos- con das tiras de
encaixe. Na cintura leva unha faixa de cuarta e media de ancho e un
cinto no que van penduradas as chocas ou chocallos, que teen un son
moi caracterstico. A careta, coloreada, leva cosida pola parte de atrs
unha pel de raposo, ao, can ou galo. No pescozo tase un pano de
seda. As pernas cbrense con medias, cinguidas con rechamantes ligas, e os zapatos son negros e aguzados. O peliqueiro leva unha especie de ltego co que malla a todos os que atopa no camio.
NXELA GRACIN, EU TAMN FUN PELIQUEIRO EN LAZA
EDITORIAL EVEREST GALICIA

COMO SON?
Relaciona cada prenda do peliqueiro coas sas caractersticas.
VERMELL
A

CAMISA
GARAVA
TA

CHAQUETA
PANTAL

FAIXA

ZAPATOS
O ENTROIDO

UZADOS
G
A
E
S
O
R
NEG
DE CU
ARTA
E ME
DIA
BRANCA

CURTA DE
SEDA
CURTO
18

O TRAXE
Coloca o nome de cada unha das partes do traxe do peliqueiro e colorea
o debuxo seguindo o texto de nxela Gracin que aparece na pxina
anterior.
CAMISA
LIGA
CARETA
CHAQUETA
GRAVATA
ZAPATO
MEDIA
CINTO
PELICA
LTEGO
PANTALN

GALN
CHOCA

C_____
L_____

P_____

G____
CH _ _ _ _ _ _
G______
C_____
CH _ _ _
C____
M____

P_ _ _ _ _ _ _
Z_ _ _ _ _

L___
DEBUXO: MARA GALLEGO

O ENTROIDO

19

O DISFRACE DE BRUXA
EQUIPO A TODO FILISPIN!

Anta levaba toda a semana buscando un

disfrace de bruxa. Tia que actuar no festival
do colexio e non atopaba unha vasoira vella
nin un nariz longo.
Por fin recibiu unha chamada a noite anterior
ao desfile. A sa avoa atopara no faiado a vasoira coa que espantara,
hai moitos anos, aos ratos peludos que apareceran pola casa.
Agora o problema era atopar un nariz. Onde o podera conseguir? A
solucin deulla seu pai: baleirar unha cenoria e colocarlle unha goma.
Xa poda durmir tranquila. O seu disfrace de bruxa, por fin, estaba completo e listo para o desfile do colexio.

1.- Cal o nome da protagonista do conto?

2.- De que se a disfrazar?

3.- Onde a actuar?

4.- Que das cousas lle faltaban para o disfrace de bruxa?

5.- Onde atopou a vasoira que lle faltaba?

O ENTROIDO

20

6.- Localiza neste sombreiro as letras que forman o nome do disfrace de

Anta. Completa a frase.

B
N
U
AX S

Anta disfrazouse de...

X

M R

H V

7.- Colorea os obxectos que pode levar un disfrace de bruxa.

O ENTROIDO

21

IMOS DE FESTA!
EQUIPO A TODO FILISPIN!

Cando cumpliu os sete anos, Carolina s tia unha ilusin: facer unha
festa de disfraces o luns de
entroido e invitar a todos os seus
amigos.
Invitara a Alberte, o que come coma
un lobo e est gordo coma un pipote e tamn invitara a Lois, que come
coma un pito e est delgado coma un fo.
Tamn invitara a Uxa que delicada coma un pirixel e sempre est
metida no mdico e, como non, invitara a Cibrn, que calado coma un
peto.
As que con todos eles artellou Carolina unha festa das de sete estalos:
houbo disfraces de raa, de meiga, de indio, de demo, de pallaso e de...
oso, que foi do que se disfrazou Carolina e a guapa coma unha rosa.
De merenda puxeron bocatas de nocilla e pizza con anchoas e de beber
Coca-Cola sen cafena e auga da billa.
A verdade que o pasaron moi ben e quedaron xa citados para o vindeiro
luns de entroido no que Carolina cumprir os oito anos.
1.- Localiza e escribe o nome dos cinco protagonista do conto.
BRANDN
UXO ROI
ALBERTE
CARME
TAREIXA ANTN
CIBRN
LOIS
ADRAN
UXA XOS SABELA
XACOBE
CAROLINA

O ENTROIDO

22

2.- Une cada nome coa sa caracterstica e completa.

Alberte
Uxa
Lois
Cibrn
Carolina

delicada coma un pirixel.

gordo coma un pipote.
calado coma un peto.
guapa coma unha rosa.
delgado coma un fo.

Alberte

3.- Colorea o disfrace que levou Carolina festa.

O ENTROIDO

23

ENTROIDO

de

VERN

DE MARZO
9
O
A
O
IR
E
EBR
DO 20 DE F
014

OS CIGARRNS
EQUIPO A TODO FILISPIN!

A mscara mis popular da vila

ourens de Vern o cigarrn.
Esta mscara ten unha carauta
de pau, cunhas cellas moi grandes, un enorme bigote, unhas
meixelas rosadas, un gran
sorriso cnico cos dentes vista e barba falsa.
Toda a mscara vai unida a
unha pantalla cun debuxo dun
S
N

S CIGARR
animal ou dunha planta, anda
A FESTA DO
que tamn se pode representar o sol e a la.
Na cintura leva prendidas seis grandes chocas ou chocallos de cobre
que o cigarrn non deixa de bater facendo un rudo moi caracterstico.
Ah! e ademais leva un ltego co que vai zoscando a todo o que se lle pon
por diante.

1.- Indica as caractersticas de cada unha das partes da sa carauta.

falsa

rosadas

moi grandes

enorme

CARAUTA

SORRISO

CELLAS

BARBA

MEIXELAS

BIGOTE

O ENTROIDO

cnico

de pau

24

2.- Con que dous nomes se coecen as campaas que levan os cigarrns
enganchadas cintura?

3.- Que fan os cigarrns co ltego que levan cando saen polas ras?

4.- Observa o cartel e contesta. En que localidade saen durante o entroido

os cigarrns?

5.- En que das se celebrou o entroido en Vern do ano 2014?

6.- Lembra o texto dos cigarrns e completa e colorea este debuxo.

O ENTROIDO

25

O PIRATA
EQUIPO A TODO FILISPIN!

-Vea, vea, Roi, que xa chegaron os

teus amigos -avisouno a nai.
Era a primeira vez que Roi a participar cos
seus amigos Brais, Sabela e Martio no
desfile que cada ano se celebraba no Curro da Praza, coincidindo co martes de
entroido.
Este ano via unha comparsa de Noia e un grupo de gaiteiros Os Fe de
Capesta que an animar o baile que se celebrara ao remate do desfile.
Roi tia moitas esperanzas de gaar algn dos premios que daba o
Concello. O seu disfrace era ben chulo! Un pirata con tres ollos!.
Cando os catro amigos chegaron ao Curro xa estaba toda a rapazada
disposta para desfilar seguindo aos gaiteiros. Haba de todo: fadas, lens,
ananos, xigantes, pallasos, domadores, vaqueiros, indios, superheroes...
unha chea de xente disposta a pasalo ben.
Toito, o tendeiro, lanzoulles uns caramelos rapaota. Xenoveva, a do
bar, invitou a todos a mollar a palleta de balde con refrescos e auga
mineral.
Pero o mellor do da estaba por chegar. Roi gaou o primeiro premio do
concurso: un porquio! Chegou sa casa alegre coma unha gaita nas
festas. Foi un martes de entroido que Roi non esquecera en moito tempo.
1.- Con que tres amigos a ir Roi ao desfile do martes de entroido?

2.- Como se chamaba o grupo de gaiteiros que an animar o baile?

O ENTROIDO

26

3.- De que a disfrazado Roi?

4.- Que fixo Toito, o tendeiro?

5.- E que deixou Xenoveva, a do bar?

O ENCRUCILLADO
1

2
3

4
5
6
7

R
O
I
D

1.- SABELA 2.- CONCELLO 3.- TOITO 4.- ROI

5.- PORQUIO 6.- PIRATA 7.- TENDEIRO 8.- NOIA

HORIZONTAIS
1.- Nome dunha das amigas de Roi.
2.- O que daba os premios no concurso de disfraces.
3.- Nome do tendeiro que lanzou caramelos a rapaota.
4.- O protagonista do conto.
5.- Premio que levou Roi polo seu disfrace.
6.- Disfrace de Roi.
7.- Traballo que tia Toito, o dos caramelos.
8.- Lugar de onde via a comparsa para animar o baile.
O ENTROIDO

27

7.- Localiza o erro nas seguintes frases e corrxeas.

Era a ltima vez que Roi participaba no desfile.

Toito, o boticario, lanzoulles caramelos rapaota.

Roi gaou o primeiro premio: un galo de curral!

8.- Arrodea o significado de mollar a palleta.

MOLLARSE

BEBER

COMER

CANTAR

9.- Ordena estas frases do conto.

Cando os catro amigos chegaron ao

Curro xa estaba toda a rapazada
disposta para desfilar seguindo aos
gaiteiros.

Roi gaou o primeiro premio do concurso: un porquio!

Era a primeira vez que Roi a participar cos seus

amigos Brais, Sabela e Martio no desfile.

O ENTROIDO

28

DOUS XOGOS

O ENTROIDO

29

O TRES EN RAIA
Colorea cada unha das fichas, cada debuxo das mesmas cores.
Recrtaas e xa podes xogar ao tres en raia... do entroido.

O ENTROIDO

30

COMO ANDAMOS DE MEMORIA?

Colorea cada unha das fichas, usando para cada parella as mesmas
cores. Recrtaas, dllles a volta e xa podes xogar ao xogo das parellas,
poendo a proba a ta memoria e a dos teus compaeiros e compaeiras

O ENTROIDO

31

VINTE E CATRO CARAUTAS

O ENTROIDO

32

A MONA CHITA

O ENTROIDO

33

A BRUXA

O ENTROIDO

34

O CAN

O ENTROIDO

35

A CAVEIRA

O ENTROIDO

36

O DINOSAURO

O ENTROIDO

37

O GATO CHINN RABUN

O ENTROIDO

38

O OSO PANDA

O ENTROIDO

39

UN PALLASO

O ENTROIDO

40

O OUTRO PALLASO

O ENTROIDO

41

O PIRATA

O ENTROIDO

42

O PORCO FELIZ

O ENTROIDO

43

O PORCO ORELLUDO

O ENTROIDO

44

O MONO SLABO

O ENTROIDO

45

A GATA RABUONA

O ENTROIDO

46

O TIGRE TOM

O ENTROIDO

47

A OUTRA CAVEIRA CALVA

O ENTROIDO

48

O MONO FSICO

O ENTROIDO

49

O AXENTE SEGREDO

O ENTROIDO

50

A GALIA

O ENTROIDO

51

O ELEFANTE

O ENTROIDO

52

A QUENLLA

O ENTROIDO

53

O LEN PELUDO

O ENTROIDO

54

O PIRATA OLLOMOL

O ENTROIDO

55

O GORILA

O ENTROIDO

56