KAZALARI

Dr. Cebrail MEK

ve Meslek Hastalklar Uzman Ankara Atatrk Gs Hastalklar ve
Gs Cerrahisi Eitim ve Aratrma Hastanesi Meslek Hastalklar Eitim
Klinii Eitim sorumlusu
cebrailsimsek@gmail.com

Salkl yaamak, evrensel bir insan hakkdr. Ayn ekil- de,

almak da insan hakkdr. Ancak alma ortamlar, alanlarn saln ve gvenliini tehdit eden eitli tehlike
ve riskleri tamaktadr. Byle olunca, insanlarn hem alp
retime katkda bulunmalar, hem de i ortamndan kaynaklanan zararlardan korunmalar, nemli bir bilimsel disiplin
olarak karmza kmaktadr. Sal ve gvenlii birbirinden ayrt edemeyeceimize gre, bu disiplini alanlarn
sal ve gvenlii kavram olarak ifade etmek yerinde olacaktr.
Gvenlii denildii zaman, alanlarn i kazalarna uramalarn nlemek amacyla gvenli alma ortamn oluturmak iin alnmas gereken nlemler btn anlalmaldr.
gvenliinin amalar yle sralanabilir;
1. alanlara en yksek salkl ortam sunmak,
2. alma koullarnn olumsuz etkilerinden onlar korumak,
3. ve ii arasnda mmkn olan en iyi uyumu salamak,

4. yerlerindeki riskleri tamamen ortadan kaldrmak ya da

zararlar en aza indirebilmek,
5. Oluabilecek maddi ve manevi zararlar ortadan kaldrmak,
6. alma verimini artrmak.
Gnlk yaamda da, trafikte de, iyerlerinde de insanlarn
eitli tehlikelerle karlama ihtimali her zaman vardr. Ancak
nemli olan, bunlar ngrlerek, gerekli tedbirlerin alnmas,
bu tehlikelerin olay ya da kazalara dnme risklerinin nlenmesi ve salkl ve gvenli alma ortamlarnn salanp srdrlmesidir. Bu btncl yaklama proaktif ya da nleyici
yaklam diyoruz. yerinde tehlikenin tanm yle yaplabilir;
insanlarn yaralanmas, hastalanmas, maln veya malzemenin hasar grmesi, iyeri ortamnn zarar grmesi veya
bunlarn birlikte gereklemesine sebep olabilecek her trl
kaynak veya durum bir tehlikedir. rneklemek gerekirse; fiziksel ve evresel faktrler, ergonomik ve mekanik faktrler, alet,
makine ve malzemelerden kaynaklanan faktrler, elektrik,
patlama ve yangn faktrleri, insana dair zihinsel ve psikolojik
faktrler saylabilir. Tehlikeler sonucunda ortaya kabilecek
olan her trl potansiyel durum ise bir risktir. lm riski, yaralanma riski, sakat kalma riski, hastalanma riski gibi. Koullar
olgunlamadka risk aa kmaz. Riskin gereklemesi, artk zararn yaanm olmas demektir. Yani, risk daima tehlikenin bir elemandr, tehlikenin iinde risk vardr ve tehlikenin
geree dnmesi halidir.

Tehlike-Risk ilikisi

rnekler
TEHLKE

DURUM

Elektrik
Su
madde

RSK
arplma
Boulma

mas

Zehirlenme

Grlt
Dme
Kaynaklk

Gzlk

batmas

yerlerinde alanlarn sal ve gvenlii uygulamalar- nn

en nemli ve ilk basama, nleyici yaklamn gerei olan
Risk deerlendirmesi ilemleridir. Bu ilemler bir dizi admlardan oluur;
1. Tehlikelerin Tanmlanmas: Daha bir iyerini kurarken
dnmeye balanmaldr. yeri nerede kurulacaktr?
Ne retecektir? retim girdileri nelerdir? Ne retilecektir? Ortama hangi tozlar, gazlar, kimyasallar salnacaktr? Grlt, titreim olacak mdr? Sorular oaltlabilir.
Var olan bir iyerinde ise tm fiziksel, kimyasal, biyolojik, mekanik, ergonomik, psiko-sosyal tehlikeler ak
ve sistematik biimde adlandrlmal ve tanmlanmaldr.
Tehlikelerin eksiksiz saptanabilmesi iin kontrol listeleri
oluturulmal, alan gzetimi kaytlar ve gvenlik denetimi kaytlar zenle incelenmelidir.

2. Risklerin Deerlendirilmesi: yerinde var olduu saptanan tehlikelerin risk oluturma olaslklar nedir? Her
bir tehlike iin bu alma ayr ayr yaplmaldr. Risk
deerlendirmesinde farkl bilimsel yntemler vardr. e
ve iyerine uygun olan bir modelleme ile bu almalar
tamamlanmaldr. Sonu olarak iyerinde var olan her
bir tehlikenin riske dnme olasl ve olas etkisinin
iddeti tahmin edilerek, bir risk skorunun hesaplanmas
gerekir. Saptanan riskler nem srasna gre derecelendirilmelidir.

3. nlemlerin Belirlenmesi: Tehlikeler saptanp, risk skorlar hesaplandktan sonra yaplmas gereken, bunlarn
tamamen ortadan kaldrlmas ya da en aza indirilmesine ynelik olarak aklc, bilimsel, uygulanabilir nlemlerin belirlenmesidir. Bu nlemlerin yerine getirilmesini
uygulayacak olan sorumlular belirlenmelidir.

4. nlemlerin Uygulanmas: Belirlenen nlemler, nem

srasna gre vakit geirmeden uygulanmal ve yeni
durum alanlara anlatlmal, gereken yeni bilgi ve beceriler varsa, bu aamada kazandrlmaldr. Yani her
aamada olduu gibi bu aamada daha fazla yeniden
bilgilendirme ve eitim ihtiyac olabilir.
5. zleme ve Gzden Geirme: Buraya kadarki tm aamalardan geilerek uygulamaya konulan nlemler, srekli izlenmeli, gzden geirilmeli, yeni duruma uygun
risk analizleri tekrarlanmal, hala varsa eksiklikler tamamlanmaldr. Risklerin kabul edilebilir dzeylere indirilip indirilemedii srekli denetlenmelidir. Sonu olarak
iyerlerinde bu dng, bir defaya mahsus bir ilem deil, iin bir paras olarak alglanmal ve devamll salanmaldr. Yani srekli iyiletirme ve iletiim ierisinde
srdrlmelidir. Elbette tm bunlar o iyerinde kurumsal
gvenlik kltrnn yerlemesiyle yakndan ilikilidir.
Tm bu nlemler ne iin? yerinde kazalarn ve hastalklarn olmamas, alanlarn salnn ve gvenliinin korunmas ve srdrlmesi iin elbette. Her eye ramen kazalar olmaz m? Maalesef oluyor. Ama tarifine dikkatle bakalm, Neye
i kazas diyoruz? Tasarlanamayan, ngrlemeyen, beklenmedik anda meydana gelen ve evresine hemen ya da sonradan zarar verme nitelikleri bulunan olaylardr. Uluslararas
alma rgt ve Dnya Salk rgtnn kaza tanmlar
da birbirine benzer ekilde bu tarife benziyor; Beklenmeyen
ve nceden planlanmam, ou kez kiisel yaralanmalara,

makinalarn, ara ve gerelerin zarara uramasna, retimin

bir sre durmasna yol aan olay. 5510 Sayl Sosyal Sigortalar ve Genel Salk Sigortas Kanunumuzda ise alanlarn
uradklar kazalarn i kazas olarak kabul edilmesinin yasal
gereklilikleri sralanmaktadr. Buna gre aadaki hal ve durumlardan birinde meydana gelen ve sigortaly hemen veya
sonradan bedenen ve ruhen zre uratan olaylar i kazas
olarak kabul edilmektedir;
1. Sigortalnn iyerinde bulunduu srada,
2. veren tarafndan yrtlmekte olan i nedeniyle,
3. Sigortal kendi adna ve hesabna bamsz alyorsa
yrtmekte olduu i nedeniyle,
4. Bir iverene bal olarak alan sigortalnn, grevli olarak iyeri dnda baka bir yere gnderilmesi nedeniyle
asl iini yapmakszn geen zamanlarda,
5. Emziren kadn sigortalnn, i mevzuat gereince ocuuna st vermek iin ayrlan zamanlarda,
6. Sigortallarn, iverence salanan bir tatla iin yapld yere gidi gelii srasnda urad kazalar i kazasdr.
kazalarnn nedenlerine bakld zaman, drt temel fak- tr
karmza kmaktadr; nsan, Makine, Ortam ve Ynetim
faktrleri.
nsan faktr bunlar ierisinde en nemlisi ve kazalarn en ok
nedenleri arasnda olandr. nsandan kaynaklanan yor-

20

gunluk, uykusuzluk, alkol kullanm, hastalk gibi eitli fiziksel

nedenler; unutkanlk, sknt, znt, keder, evre etkileri, istem d davranlar, ihmalci davranlar, hatal davranlar gibi
psikolojik nedenler, iyerindeki insan ilikileri, iletiim ve takm
almasndaki yetersizlikler gibi faktrler rnek olarak saylabilir. nsan ailesiyle, sosyal evresiyle, i evresiyle bir btndr.
Bunlarn her birinden izole olmas elbette dnlemez. Ancak,
yine de baz prensipleri gz nnde bulundurmasnn salk,
gvenlik ve mutluluuna katks olacaktr. Nasl ki, aileye ayrlmas gereken zamanlarn kalitesinin artrlmas iin Eve i
gtrmeyin deriz; benzer ekilde eve dair kayg ve huzursuzluklarn, dncelerin de i ortamnda dikkati datarak i kazalarna davet karabilecei aklda tutulmaldr. yleyse, Evi de
ie getirmeyin diyebiliriz. ortamnn scaklk, nem, ykseklik,
derinlik, tozlar, gazlar, kimyasallar, grlt, titreim, aydnlatma
gibi faktrleri de kaza nedenleri arasnda aklda tutulmaldr.
Ynetime dair faktrlere aadaki rnekler gsterilebilir;

Uygun olmayan personel istihdam

Ynetme, izleme, iletiim kurma

Makina seimi, kullanm, bakm

lk yardm ve kurtarma

Yetersiz ynetim organizasyonu

Yetersiz gvenlik ynetim plan

Eitim ve retim yetersizlii

Yetersiz salk kontrolleri gibi.

21

Sralanan bu temel nedenlerin zerine eklenen gvensiz

davranlar ve/veya gvensiz durumlar, son noktay koyan
dolaysz bir nedenle kazalar ortaya karmaktadr.
Kazas Nedenleri

Kabul edilebilir ve yasal gvenlik kurallarna uymayan, kiinin kendisine, bakalarna ya da alet ve ekipmanlara zarar
veren davranlara gvensiz davranlar diyoruz. Baz rnekleri aada sralanmtr;

i Bilinsiz Yapmak

Dalgnlk ve Dikkatsizlik

Makina Koruyucularn karmak

Tehlikeli Hzla almak

Grevi Dnda Yapmak

22

Disiplinine Uymamak

e Uygun Makina Kullanmamak

Yetkisiz ve zinsiz Olarak Tehlikeli Blgede Bulunmak

Kiisel Koruyucular Kullanmamak

Ekipmanlarn Ehil Kiilerce Kullanlmamas

Arzal Ekipman Kullanm

kazlara ve aretlere Uyulmamas

Hatal alma Pozisyonlar ve Kaldrma

Hoyratlk / Eek akas

Alkol ve Uyuturucu Kullanm.

Aslnda sadece iyerimizde deil, hayatn her alannda gvenlik anlaymzn gelitirilmesine dair kltrmzden ok
gzel rnekler bulmak mmkndr. Tehlikeli hzla almann,
acele etmenin, kestirmeden gitmenin iyi bir ey olmadn
ataszmz ne gzel ifade eder; Acele giden, ecele gider.
Yaplacak olan ii yeteri kadar renmeden, bilmeden ie balamak, stelik sormaktan ekinmek, utanmak bir baka hatal
davran rneidir. Kltrmzde bunun da veciz bir karl
var; Bilmemek ayp deil, renmemek ayp. yeri temizliine zen gstermemek de nemli davran kusurlarndan
biridir. Oysa temizlik, kalite ve verimliliin olduu kadar, i gvenliinin de gstergesidir. Akln, bilimin ve yasann emrettii
gvenlik nlemlerini ihmal etmek, i kazalarnda sk karlalan bir baka gvensiz davrantr. Oysa, Eeini salam

23

kaza bala, sonra Allaha emanet et ataszmz bilmeyenimiz yoktur. ortamnda Bana bir ey olmaz.. demeden
nce, ok iyi dnmek gerekir. Her mesai balangcnda, o
gn yapacamz ileri ksaca kafamzda planlayp, bu plan
uygulamann bile i gvenlii asndan koruyucu bir deeri
vardr.
Normal ve gvenli kabul edilmeyen, dzeltilmezse yaralanmaya, lme ve/veya maddi hasara neden olabilecek durumlar ise gvensiz durumlar olarak tanmlanmaktadr. Baz
rnekler vermek gerekirse;
Gvensiz alma Yntemi
Gvensiz ve Salksz evre Koullar
Topraklanmam Elektrik Makinalar
e Uygun Olmayan El Aletleri
Kontrol ve Testleri Yaplmam Basnl Kaplar
Tehlikeli Ykseklikte stifleme
Kapatlmam Boluklar
yeri Dzensizlii
Koruyucusuz Makine ve Tezgahlar
Parlayc Patlayc Maddeler
Arzal Ekipmanlar
alma Yerinin Dankl, Dzensizlii
Yetersiz Denetim

24

 Ar Grlt
Yetersiz Havalandrma

Yetersiz Aydnlatma Gibi yerine

Ait Faktrler Sralanabilir.

te btn bu gvensiz davran ve gvensiz durumlarn bir ya

da birkann bir araya gelmesi hatta bazen olay balatan ok
kk bir nedenle kazalar, hatta byk endstriyel kazalar
oluabilir. Bu durum, domino etkisi olarak nitelendirilmektedir.

yerlerimizin ounda Kaza geliyorum demez uyar levhalarn grrz. zerine dnlrse, alanlar salk ve
gvenlikleri konusunda daha dikkatli ve zenli olmaya davet
eden bir ifade olduu anlalr. Ancak, hangi kazann geliyorum demeyeceini de iyi dnmek gerekir. Gvenlik nlemlerinin yerine getirilmedii, tedbirsizlik ve dikkatsizliin had
safhada olduu koullarda oluacak bir kazann geliyorum
demeyecei iddia edilebilir mi?

25

 iinin hayatn kaybettii bir i kazasnn olduu inaat

alanndaki u uyar levhas anlamldr; Kazalarn 4 ana nedeni;
Grmedim, Dnemedim, Bilmiyorum, Acelem var. Gerekten de alanlar iin nemli ve doru mesajlar vermektedir.
Ancak ayn uyarlar iveren de kk bir dzeltmeyle dikkate
alabilirdi; nceden Grmedim, nceden Dnemedim, Bilmiyorum, Acelem var.

26

Heinrich Teorisine gre; yaralanmasz atlatlan her 300

kazaya karlk 30 kadar hafif yaralanmal kaza olurken, her
300 kazadan biri byk yaralanmalara ya da lme neden olmaktadr. lkemizdeki i kazalar asndan bu oranlara bakldnda ise, orann maalesef yzde birlere kadar dtn
grmekteyiz. Dier yandan, bir i kazas gerekletii zaman,
dikkatlerimizi ne olduuna ve kimin neden olduuna younlatrr, sorumlusuna ulatktan sonra da dosyay tamamlanm
sayarz. Oysa, nleyici yaklam henz kazaya dnmemi
olan olaylarn, hatta ramak kala dediimiz durumlarn, bunlarn da gerisindeki gvensiz durum ve davranlarn zenle
incelenmesini gerektirir. Yani, kazalardaki ne oldu? sorusu
yerine, kaza tehlike ve riski tayan yukardaki koullarda ne
olabilir? sorusunu sormak, daha insancl ve gvenlidir.
Kazalar, meydana geldikleri saatlere gre deerlendirildiinde, en ok sabah saatlerinde olduklar grlmektedir.
Gen, tecrbesiz, deneyimsiz alanlar daha ok kazaya uramaktadrlar. Cinslerine gre bakldnda; dme, incinme,
para- malzeme dmesi, gze yabanc cisim kamas, yanmalar, makinalardan ve el aletlerinden olan kazalar, elektrik
kazalar, ezilme ve skmalar, patlamalar, zararl ve tehlikeli
maddelerle temas sonucu oluan kazalar grlmektedir.
Kazalarnn en ok zarar gren vcut ksmlar ayaklar- dr.
Bunu kafa, el ve bacaklar izlemektedir. Daha sonra srasyla gs, gz ve kol yaralanmalar gelmektedir.
kazalarna etkileri ve sonular asndan bakldnda
farkl deerlendirmeler yaplabilir. rnein, kazaya urayan

27

kii asndan ar, ac ve sknt bir durumdur. Gelir kayb,

beklenmeyen ilave masraflar ve harcamalar, geici veya kalc i gremezlik nedenidir. Kii, daha nce yapmakta olduu
iini yapamaz hale gelebilir. Fiziksel olarak buna gc yetse
bile, psikolojik olarak gvensizlik hissedebilir. Kazaya neden
olan kii ya da kiiler asndan da stres, endie, sulanma,
pimanlk, ilave i yk (rapor hazrlama, tekrar eitimleri
gibi), iyerinde itibarnn zedelenmesi gibi sonular vardr.
Bunun da tesinde, o iyerinde alan herkes iin i kazalarnn ok, znt, endie, moral bozukluu, retim veriminin
dmesi gibi sonular vardr. veren asndan da alma
gc ve zaman kayb, malzeme ve makinalarn zarar grmesi, iin durmas, yavalamas, yeniden planlama, tekrarlama
eitimleri, sigorta prim ve masraflarnda artlar, firma adnn
zedelenmesi, sosyal basklar, kalite, verim ve pazar kayb gibi
sonular kanlmazdr. Topyekn toplum ve lke asndan
bile i kazalar travmatik bir durumdur. Somann, Ermenekin
psiko-sosyal sonular hala zerimizdedir rnein. Bunun da
tesinde, i kazalar ve meslek hastalklar nedeniyle ylda iki
milyonun zerinde i gn ve retim kayplar olmakta, milyarlarca liralk maddi kayplar meydana gelmekte, tedavi yk ve
tazminatlar artmaktadr. Sonu olarak kazalarn grnmeyen
maliyetleri, grnen maliyetlerin ok tesindedir. Tm bunlarn tesinde, insan hayatna paha biilemez!.. ada
i sal ve gvenlii kltrnn yerletii, insan hayatnn
nemsendii toplumlar bilirler ki; Korumak, tazmin ve tedavi etmekten ucuz ve insancldr!... yleyse, korunmann
ve kazalar nlemenin n artlar nelerdir? ncelikle st y-

28

netimin bu konuda kararl olmas gerekir. Bu kararllk iyi bir

gvenlik program ile desteklenmeli, o iyerinde kurumsal gvenlik kltr yerletirilmelidir. Ve bu alandaki tm almalarn llebilirlii salanmaldr. Baarl bir i gvenlii programnn temel basama; tehlikelerin saptanmas, gvensiz
davranlarn giderilmesi ve gvensiz durumlarn giderilmesidir. Gvensiz davranlarla etkin mcadele iin kiisel dzenlemeler, eitim ve retim, denetim ve disiplin salanmaldr.
Ancak, zendirme ve dllendirmenin disiplinden daha gl
bir yaptrm olduu da aklda tutulmaldr. Gvensiz durumlarn giderilmesi iin de; tasarm, alet ve makine koruyucular,
kontrol nlemleri ve izolasyon, gvenli alma koullarnn
srdrlmesi, iyerinin, evrenin, alet ve makinalarn bakm
ve onarm gibi nlemler mutlaka alnmal ve srdrlmelidir.
kazalarndan korunmak iin alnmas gereken nlemler
btn yle sralanabilir;
e Giri Muayeneleri, Periyodik Muayeneler
Eitim
i Sal ve Gvenlii Organizasyonu
Risk Analizi
Temiz ve Dzenli alma
lk ve Acil Yardm Organizasyonlar, Acil Eylem Planlar
Denetim
Mhendislik ve Yeniletirme

29

 Ergonomi Kurallarndan Yararlanma

Tevik Tedbirleri (dl) Uygulama
Disiplin Tedbirleri
Mhendislik almalar daha bir iyerini kurarken yaplma- s
gereken, salkl ve gvenli iyeri kurma almalardr. Sadece alanlar deil, evreyi, havay, suyu, topra, evrede
yaayan insanlar, hatta hayvanlar, bitkileri bile koruyucu bir
yaklamla ele alnmaldr. Dolaysyla, evre Etki Deerlendirmelerinin titizlikle yaplmas gerekir. Yaplacak olan retimin, hammadde girdilerinin, emisyonlarn, olas tehlikelerin
nceden tahmin edilmesi; iyerinin ve bileenlerinin zarar
vermeyecek ya da tehlikelerinin en az ya da hi olmayaca
ekilde kurgulanmas gerekir. Elbette retim aamasnda da
srekli gzetim ve iyiletirmeyle srdrlmelidir. Ayrca; yaplacak ie uygun ii temini ve alanlar biyolojik zellikleri ile
kabiliyetlerine gre makine, tesis ve aletleri gelitirmek eklinde ergonomi biliminin gerekleri yerine getirilmelidir.
alanlarn eitim ve retimine eklenecek olan ikna ve
tevik almalarnn, iyerinde bu dzenlenecek olan eitli yarmalarn, uyar levhalar ve afilerin, dllendirme ve
zendirme almalarnn etkisi, kesinlikle ceza uygulamalarndan ok daha etkilidir. gvenliini salamada en son zm yolu disiplin tedbirlerine bavurulmasdr. e uygun kiisel koruyucularn kullanm, bakm, deitirilme skl zenle
anlatlmal, uygulanmal ve salanmaldr.

30

yeri temizlik ve dzeni; hem iyerinde kalite ve verimliliin artmasnda, hem alan memnuniyetinde, hem de i
kazalarnn ve meslek hastalklarnn azaltlmasnda nemli
bir konudur. Bu konu, Japonlar tarafndan 5 S Kural adyla
sistemletirilmitir;

Seiri

Snfla

Seiton

Sistemletir

Seiso

Spr

Seiketsu

Standardlatr

Shitsuke

Srdr

rnein iyerinde genel tertip ve dzen; Her eye bir yer ve

her ey yerli yerinde szyle ifade edilebilir. 5 S kural- nn
uyguland bir iyerinde;

31

Daha keyifli ve huzurlu bir alma ortam vardr,

Zamandan tasarruf edilir,

Hata ve sorunlar azalr,

Arzalar azalr,

Verimlilik artar,

gvenlii asndan daha emin olunur ve,

kazalar azalr.

Bu kltrn iyerlerimizde ne kadar yerletiine rnek oluturmas bakmndan u benzetmeler yol gstericidir; Deniliyor
ki, nc snf iyerinde alanlar yere p atar ve kimse o
p yerden alp p kutusuna koymaz. kinci snf iyerinde
alanlar yere p atarlar ama, o p yerden alp p kutusuna koyanlar da vardr. Birinci snf bir iyerinde ise kimse
yere p atmaz, ancak yerde kim p grrse o p yerden
alr ve p kutusuna atar.
sal ve gvenliinde dnya gereklerine bakacak olursak
hi de i ac bir tabloyla kar karya olmadmz
anlalmaktadr. le ilgili hastalklar nedeniyle ylda 2 milyon
lm olurken, i kazalar nedeniyle ylda 321.000 lm gereklemektedir. Ylda 160 milyon lmcl olmayan ile ilgili
hastalk ve 317 milyon lmcl olmayan i kazas grlmektedir. Yani tm dnyada her 15 saniyede 1 alan i kazas veya meslek hastal nedeniyle lmekte, 151 alan i
kazas geirmektedir. Dnya Salk rgt bu durumu Gizli
salgn olarak nitelendirmekte, sadece i kazalarnn deil,

32

meslek hastalklarnn da nlenmesine ynelik bir anlay deiikliine ihtiya olduunu bildirmektedir. Avrupa lkelerinde i kazalar ve meslek hastalklar sonucu ylda 550 lm,
75.1 tam maluliyet grlmekte, 149 milyon i gn, 20 mil- yar
euro kaybedilmektedir. lkemiz asndan bakldnda da
maalesef i kazalar asndan Avrupada birinci, dnyada ise
nc srada yer aldmz ac gerei ile karlamaktayz.
lkemizde ylda 2 milyonun zerinde i gn kayb ve 4 milyar
liradan fazla maddi kayp meydana gelmektedir. yerlerimizin %99.7si Kk ve Orta Byklkteki letmeler (KOB)dir.
Yani, 250den az iinin alt iyerleridir. ilerin %83.8i
KOBlerde almaktadr ve i kazalarnn da % 83 buralarda grlmektedir. Trkiyede hergn 217 i kazas olmakta,
4 ii, i kazas sonucu hayatn kaybetmekte, 5 ii i kazas sonucu i gremez hale gelmektedir. kazalarna en ok
gen, ie yeni balayan, tecrbesiz, yapt ile ilgili eitimi olmayan, mesleki tecrbesi yeterli olmayan, evreyi, iyerini ve
blmn iyi tanmayan iiler uramaktadr. Kazalarn ou
mesainin ilk saatlerinde meydana gelmektedir. Maden, inaat,
tekstil ve kimya ikollarnda daha sk kaza grlmektedir.
Bir lkede i sal ve gvenlii konusunda baardan sz
edilecekse, i kazalarn azaltmas, var olan meslek hastalklarn ise nce tanmas, sonra azaltmas beklenmelidir.
Bunun iin gvenlik kltrnn lke apnda iselletirilmesi,
tm kurum ve kurululara ve tm alanlara ve altranlara
yaygnlatrlp benimsetilmesi gereklidir. Gvenlik kltr yaamn ve alma hayatnn bir paras olarak alglanmadka,

33

daha ok i kazas ve meslek hastalyla canlar kaybedilme- ye devam edilecektir.

Bilinmelidir ki; tehlike insan varlnn ayrlmaz bir parasdr, ancak kaynanda nlenebilir.
Kazalar durduk yerde olmaz, mutlaka nedenleri vardr. Kazalara ne- den olabilecek btn
tehlikelerden korunmak mmkndr. Ve btn kazalar nlenebilir. nleyici i sal ve
gvenlii yne- timinin esas gvensiz durum ve davranlarn giderilmesine dayanr.
Ynetim, alanlarn gvenliinden sorumludur. G- venlik, iin bir parasdr. Herkese
gvenlik eitimi verilmelidir. yerinde de, i dnda da kazalar nlenmelidir.

Son sz olarak, 1962-67 arasnda Hindistan cum- hurbakan olan Hintli bilim ve
devlet adam Sarvepalli Radhakrishnan(1888-1975)n u ifadesi, vicdanlarda
mutlaka yerini bulmaldr; nlenebilir kazalar bizim ihmalimiz nedeniyle
nlenmezse, cinayetten fark yoktur.

34