4-14 Farmaceutski Tehnicar PDF

OBRAZOVNI PROGRAM
FARMACEUTSKI TEHNIAR
SADRAJ:
OPTI DIO .................................................................................................. 3
1. NAZIV PROGRAMA: FARMACEUTSKI TEHNIAR .................................................. 3
2. NASTAVNI PLAN ....................................................................................... 3
POSEBNI DIO ............................................................................................... 6
1. PREDMETNI PROGRAMI ............................................................................... 6
1.1. OPTEOBRAZOVNI PREDMETI ..................................................................... 6
1.2. STRUNO- TEORIJSKI PREDMETI ................................................................. 7
1.2.1. ANATOMIJA SA FIZIOLOGIJOM ................................................................. 7
1.2.2. LATINSKI JEZIK ................................................................................. 16
1.2.3. ZDRAVSTVENA ZATITA I HIGIJENA......................................................... 22
1.2.4. HEMIJA ........................................................................................... 29
1.2.5. ANALITIKA HEMIJA ........................................................................... 40
1.2.6. MIKROBIOLOGIJA ............................................................................... 47
1.2.7. BOTANIKA ....................................................................................... 53
1.2.8. MEDICINSKA BIOHEMIJA....................................................................... 62
1.2.9. FARMACEUTSKA TEHNOLOGIJA ............................................................. 71
1.2.10. HUMANA GENETIKA .......................................................................... 84
1.2.11. PSIHOLOGIJA I KOMUNIKOLOGIJA ......................................................... 93
1.2.12. FARMACEUTSKA HEMIJA .................................................................. 104
1.2.13. FARMAKOGNOZIJA ......................................................................... 128
1.2.14. FARMAKOLOGIJA ........................................................................... 146
1.2.15. KOZMETOLOGIJA ........................................................................... 158
1.2.16. SANITARNA HEMIJA ........................................................................ 163
1.2.17. PRAKTINA NASTAVA ...................................................................... 169
1.3. IZBORNI PREDMETI ............................................................................. 215
1.3.1. STRANI JEZIK II ............................................................................... 215
1.3.2. LIKOVNA UMJETNOST SA ESTETIKOM .................................................... 216
1.3.3. ZDRAVA ISHRANA I DIJETETIKA ........................................................... 224
1.3.4. ODABRANA POGLAVLJA IZ FIZIKE ......................................................... 230
1.3.5. ETIKA ........................................................................................... 241
1.3.6. PREDUZETNITVO ............................................................................ 248
1.3.7. STEHIOMETRIJSKA IZRAUNAVANJA U HEMIJI ......................................... 254
1.3.8. CITOLOGIJA I ONTOGENETSKO RAZVIE OVJEKA .................................... 262
2. SRUNI ISPIT ....................................................................................... 268
2.1. ISPITNI KATALOZI ZA STRUNO-TEORIJSKI DIO ISPITA .................................. 268
2.1.1. FARMACEUTSKA TEHNOLOGIJA ........................................................... 268
2.1.2. FARMACEUTSKA HEMIJA .................................................................... 272
2.1.3. FARMAKOGNOZIJA ........................................................................... 276
2.2. STRUNI RAD .................................................................................... 282
2.2.1. ISPITNI KATALOZI ZA STRUNI RAD ...................................................... 282
2.2.1. PRAKTINA NASTAVA ....................................................................... 282
3. OBAVEZNI NAINI PROVJERAVANJA ZNANJA ................................................ 284
4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA................... 285
5. NAIN PRILAGOAVANJA UENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA ....................... 285
6. NAIN PRILAGOAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH ........................ 285
7. PROFIL STRUNE SPREME NASTAVNIKA I STRUNIH SARADNIKA ........................ 286
8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA ............................ 287
8.1. BROJ ASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE .................. 288
9. PROFESIONALNA PRAKSA ........................................................................ 289
10. SLOBODNE AKTIVNOSTI ........................................................................ 289
11. SPISAK UESNIKA KOJI SU UESTVOVALI U IZRADI OBRAZOVNOG PROGRAMA ...... 290
OPTI DIO
1. Naziv programa: FARMACEUTSKI TEHNIAR
2. Nastavni plan
Redni
broj
A
1.
2.
3.
4.
5.
Nastavni predmeti-grupe
predmeta
Opteobrazovni predmeti
Maternji jezik i knjievnost
Matematika
Strani jezik
Informatika
Fiziko vaspitanje
Drutvena grupa predmeta
1.
Istorija
2.
Sociologija
Prirodna grupa predmeta
1.
Fizika
2.
Biologija
UKUPNO A
B
Struno-teorijski predmeti
1.
Anatomija sa fiziologijom
2.
Latinski jezik
3.
Zdravstvena zatita i higijena
4.
Hemija
5.
Analitika hemija
6.
Mikrobiologija
7.
Botanika
8. Medicinska biohemija
9.
Farmaceutska tehnologija
10. Humana genetika
11. Psihologija i komunikologija
12. Farmaceutska hemija
13. Farmakognozija
14. Farmakologija
15. Kozmetologija
16. Sanitarna hemija
UKUPNO B
C
Praktina nastava
D
Slobodne aktivnosti
E
Izborna nastava
1. Strani jezik II
Likovna umjetnost sa
2.
estetikom
3. Zdrava ishrana i dijetetika
4. Odabrana poglavlja iz fizike
5. Etika
6. Preduzetnitvo
I
sed.
II
III
IV
god. sed. god. sed. god. sed. god.
3
3
2
2
2
108
108
72
72
72
72
2
2
18
72
72
648
3
2
2
3+1*
108
72
72
108
3
3
2
108
108
72
3
3
2
108
108
72
3
3
2
99
99
66
72
72
66
72
72
14
504
3
2+2*
2
2+1*
108
72
72
72
2+1*
72
10
1
1
2
2
360
36
36
72
72
11
4
1
2
2
72
72
396
144
36
72
72
423
423
282
72
282
72
72
10
360
2+1*
2+3*
2
2
2+1*
2
72
72
72
72
72
72
12
5
1
4
2
432
180
36
144
72
10
330
2+2*
66
2+1*
2+1*
3
2
2
13
4
1
4
2
66
66
99
66
66
429
132
33
132
66
144
72
1842
108
72
72
216
72
72
72
72
210
72
72
138
138
99
66
66
1617
492
141
420
282
72
2
2
Ukupno
72
72
66
66
72
138
72
66
Redni
broj
Nastavni predmeti-grupe
predmeta
Stehiometrijska izraunavanja
u hemiji
Citologija i ontogenetsko
razvie ovjeka
Profesionalna praksa
Sedmini broj asova
Broj radnih sedmica
7.
8.
F
G
H
I
sed.
II
III
IV
god. sed. god. sed. god. sed. god.
10 dana
32
36
15 dana
32
36
15 dana
32
36
Ukupno
66
66
66
66
40 dana
32
33
141
Ukupno (A+B+C+D+E)
Napomene
- asovi oznaeni zvjezdicom (*) su asovi praktine nastave.
- Za strani jezik II koriste se katalozi stranih jezika opteobrazovnih predmeta sa
fondom asova dva nedjeljno za sve etiri godine predmetni katalozi su u
nadlenosti Zavoda za kolstvo.
3. Ciljevi i zadaci obrazovnog programa
Produbljivanje i proirivanje opteg obrazovanja u funkciji struke i
obezbjeivanje struno-teorijskih i praktinih znanja, neophodnih za samostalno
obavljanje poslova, definisanih standardima zanimanja.
- Osposobljavanje za planiranje, koordinaciju i programiranje medicinske zatite i
osiguravanje prostornih i organizacionih uslova rada.
- Osposobljavanje za pripremu aparature i pribora za izradu ljekova, kao i
aparaturu i pribor za ispitivanje nabavljenih droga i hemikalija.
- Osposobljavanje za voenje poslova prijeme ljekova, droga, hemikalija i drugog u
veledrogeriji.
- Razvijanje vjetina i znanja za prijem, defektiranje i skladitenje ljekova, droga,
ljekovitih supstanci, pomonih supstanci i ambalae.
- Osposobljavanje za pripremu magistralnih ljekova i galenskih pripravaka.
- Sticanje sposobnosti izvoenje i nadzora tehnolokih faza u farmaceutskoj i
kozmetikoj proizvodnji.
- Osposobljavanje za prodaju ljekova, dijetetskih i kozmetikih preparata,
sanitetskog i drugog materijala i medicinske aparature.
- Osposobljavanje za voenje odgovarajue medicinske dokumentacije u svim
procesima rada.
- Sticanje sposobnosti odravanja higijene pribora i aparature.
- Razvijanje svijesti o znaaju prevencije zdravlja i osposobljavanje za sprovoenje
zdravstveno vaspitnog rada.
- Sticanje vjetina poslovne kulture, etike i komunikacije sa klijentima.
- Sticanje osnovne informatike pismenosti i komunikacije na bar jednom stranom
jeziku.
- Sticanje znanja o osnovama ekoloke zatite i principima zatite radne okoline.
- Upoznavanje sa novim tehnologijama u zdravstvu i potrebama konstantnog
usvajanja novog znanja i vjetina.
-
4. Uslovi za upis, odnosno ukljuivanje u program za obrazovanje odraslih

- U srednju strunu kolu (redovno obrazovanje), radi sticanja srednjeg strunog
obrazovanja u etvorogodinjem trajanju mogu se upisati lica koja su zavrila
osnovnu kolu i nijesu starija od 17 godina.
- Izuzetno, u kolu se mogu upisati lica do 18 godine, uz odobrenje Nastavnikog
vijea kole. Lica koja su napunila 18 godina ukljuuju se u program za
obrazovanje odraslih.
4
Ako se za upis prijavio vei broj kandidata od broja raspisanih mjesta, upis se vri
prema odgovarajuem pravilniku o upisu uenika u srednju kolu, koji donosi
Ministarsvo prosvjete i nauke.
5. Trajanje obrazovanja
- Obrazovanje po obrazovnom programu FARMACEUTSKI TEHNIAR traje 4 godine.
6. Prohodnost
U redovnom obrazovanju uenici napreduju u vii razred ako su iz svih predmeta
tekue godine postigli pozitivnu ocjenu i priloili obavili profesionalnu praksu.
- Odrasli napreduju po programu u skladu sa planom za izvoenje obrazovnog
programa za odrasle koji donosi kola u skladu sa uputstvom o prilagoavanju
obrazovnih programa obrazovanju odraslih.
-
7. Obrazovanje koje se stie

- Zavretkom obrazovnog programa uenik/uenica stie struno obrazovanje u
etvorogodinjem trajanju: FARMACEUTSKI TEHNIAR.
POSEBNI DIO
1. PREDMETNI PROGRAMI
1.1. OPTEOBRAZOVNI PREDMETI
1.1.1. MATERNJI JEZIK I KNJIEVNOST
1.1.2. MATEMATIKA
1.1.3. STRANI JEZIK
1.1.4. INFORMATIKA
1.1.5. FIZIKO VASPITANJE
1.1.6. ISTORIJA
1.1.7. SOCIOLOGIJA
1.1.8. BIOLOGIJA
1.1.9. FIZIKA
Napomena:
Katalozi opteobrazovnih predmeta su u nadlenosti Zavoda za kolstvo.
1.2. STRUNO - TEORIJSKI PREDMETI

1.2.1. ANATOMIJA SA FIZIOLOGIJOM
1. Naziv predmeta: ANATOMIJA SA FIZIOLOGIJOM
2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
108
108
Ukupno
108
108
3. Opti ciljevi nastave

- Upoznavanje uenika sa osnovnom anatomskom i funkcionalnom organizacijom
ovjejeg organizma.
- Sticanje znanja o lokomotornom sistemu-prepoznavanju uloge, podjele i lokacije
kostiju, zglobova i miia.
- Uoavanje znaaja tjelesnih tenosti u organizmu.
- Uoavanje poloaja, grae, podjele i osnovnih morfolokih karakteristika
kardiovaskularnog, respiratornog i digestivnog sistema.
- Razlikovanje morfolokih i funkcionalnih karakteristika urinarnog, endokrinog i
genitalnog sistema.
- Sticanje znanja o osnovnim osobinama organa recepcije, grae i podjele CNS.
- Razvijanje sposobnosti opaanja i empatije, vjetine komuniciranja i navikavanja
na urednost i preciznost.
- Podsticanje i osposobljavanje uenika da koristei znanja iz drugih podruja
(biologija, hemija, fizika i zdravstvena njega) kroz interdisciplinarni pristup
rjeavaju probleme.
- Razumijevanje normalne funkcije ljudskog organizma, prouavanjem paralelno sa
morfologijom to ispunjava zahtjev sagledavanja jedinstva grae i funkcije bitnog
za medicinsku praksu.
- U nastavi slijediti savremeni trend u izuavanju temeljnih biomedicinskih nauka,
to podrazumijeva integrativnost naunih disciplina i primjenjivost (funkcionalna
anatomija, klinika i primijenjena anatomija).
4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

Razred: PRVI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Anatomska i funkcionalna organizacija ovjejeg organizma
- Upoznaje
- Identifikuje glavne
- Razumije
organizaciju grae
djelove tijela,
mogunost iroke
i funkcije
pojedine organe i
primjene steenih
ovjejeg
organske sisteme,
znanja kako u
organizma.
kao i njihovo
profesionalnom
znaenje u
radu tako i u
- Obrazlae ovjeji
funkcionisanju
ivotu.
organizam kao
organizma.
cjelinu sastavljenu
od pojedinih
- Upotrebljava
meusobno
osnovne latinske
povezanih
termine iz
organskih sistema.
meunarodno
prihvaene
nomenklature.
Preporuke za
izvoenje nastave
elija i tkiva
- Poznaje osnovne
morfoloke i
funkcionalne
karakteristike
humane elije.
- Navodi neorganske
i organske satojke
elije.
- Definie osnovne
vrste tkiva koja
izgrauju ovjeje
tijelo.
- Poznaje svojstva i
uloge pojedinih
vrsta tkiva.
Lokomotorni sistem
Kotani sistem
Analizira razliite
veliine i oblike
humanih elija,
uoava glavne
djelove elije i
ematski ih
prikazuje.
Interpretira
hemijski sastav
elije i analizira
biohemijski znaaj
pojedinih
sastojaka, naroito
vode.
Razlikuje i crta
strukturu
epitelnog,
miinog, nevnog i
potpornog tkiva.
Primjenjuje
steena znanja u
razumijevanju
grae i funkcije
pojedinih organa.
Crta kosti i vri
Razvija sposobnost
opaanja.
Razvija analitiko
miljene i
sistematinost u
radu.
Stie
Kabinetska nastava
(korienje svih
postojeih
didaktikih
sredstava).
Nastava zahtijeva
poseban
metodikodidaktiki pristup
koji obezbjeuje
paralelno izlaganje
gradiva iz
anatomije i
fiziologije.
Deurni uenici
asistiraju
nastavniku prilikom
izvoenja nastave
(grafoskop,
projektor, modeli i
slike).
Shematski prikaz
humane elije
gledane
svjetlosnim i
elektronskim
mikroskopom.
Prepoznavanje
razliitih vrsta
tkiva ilustrovanih
crteom ili slikom.
Demonstriranje
grae organa na
modelu ili slici
(primjeri).
Demonstriranje na
sadraji
uenik
- Objanjava razvoj,
grau i podjelu
kostiju.
- Imenuje kosti:
glave, trupa,
gornjih i donjih
udova.
- Opisuje glavne
anatomske
elemente pojedinih
kostiju.
Zglobovi
- Definie zglob.
- Objanjava grau i
podjelu zglobova.
- Imenuje pokretne
zglobove tijela i
poznaje pokrete u
njima.
Miii
- Poznaje grau,
podjelu i osnovne
funkcionalne
karakteristike
miia.
- Navodi glavne
grupe skeletnih
miia i njihove
funkcije.
- Zna miie grudnog
koa i trbuha.
Tjesne tenosti
- Navodi ukupnu
koliinu tenosti u
organizmu i zna
njen znaaj.
- Pojanjava
termine:
intracelularna,
ekstracelularna,
intercelularna i
intavaskularna
tenost.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
samopouzdanje i
sigurnost u
samostalnom
izlaganju.
Formativni ciljevi
uenik
komparaciju
kostiju prema
obliku.
Uoava i
samostalno
pokazuje pojedine
kosti i njihove
glavne elemente na
modelu kostura.
Uoava ulogu
zglobova u sklopu
lokomotornog
sistema.
Skicira zglob.
Demonstrira
pokrete u
pojedinim
zglobovima.
Uoava aktivnu
ulogu miia u
sklopu
lokomotornog
sistema.
Na modelu ili slici
samostalno
pokazuje pojedine
miie.
Primjenjuje
steena znanja u
razumijevanju i
procjenjivanju
funkcije disanja i
fenomena trbune
prese.
Analizira uticaj
starosne dobi, pola
i uhranjenosti na
koliinu tenosti u
organizmu.
Uporeuje koliinu
i sastav pojedinih
tjelesnih tenosti.
Obrazlae
razmjenu tenosti
unutar organizma i
indetifikuje stanja
koja mogu dovesti
do njenog gubitka.
Uvia vanost
tjelesne aktivnosti
za pravilan razvoj.
Preporuke za
izvoenje nastave
modelu skeleta i
modelima
pojedinanih
kostiju.
Demonstriranje na
modelu skeleta i
simulacija pokreta.
Shematski prikaz
grae zgloba.
Razumije znaaj
tjelesne aktivnosti
u odravanju
zdravlja i estetskog
izgleda.
Razvija smisao za
urednost
preglednost i
konciznost u
izlaganju.
Prepoznavanje
skeletnih miia na
slici i modelu.
Razvija
analitinost i
logino miljenje.
Shematska
ilustracija
vaskularnog,
meuelijskog i
elijskog prostora.
sadraji
uenik
-
Krv
- Poznaje sastav i
fiziko-hemijska
svojstva krvi.
- Objanjava
funkcije krvi.
- Navodi mehanizme
zaustavljanja
krvarenja i
objanjava proces
zgruavanja krvi.
- Definie krvne
grupe.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
Uoava vanost
nadoknade tenosti
kod pacijenata sa
razliitom
patologijom.
Analizira krvnu
plazmu i krvne
elije.
- Ocjenjuje krv kao
glavni dijagnostiki
materijal.
- Razlikuje faktore
zgruavanja krvi i
antikoagulantne
materije.
- Analizira razliite
krvne grupe u ABO
i Rh sistemu i
posljedice davanja
krvi.
Kardiovaskularni sistem (KVS)
- Poznaje poloaj,
- Uoava topografske
spoljanji i
odnose srca i
unutranji izgled
samostalno
kao i grau srca.
pokazuje djelove
srca na modelima.
- Definie velike
otvore (ua) i
- Crta srane
valvularni aparat
upljine, pregrade i
srca.
otvore.
- Objanjava veliki i
- Razlikuje uloge
mali krvotok.
malog i velikog
krvotoka.
- Poznaje djelovanje
srca kao pumpe i
- Razlikuje faze
navodi naine
sranog ciklusa.
regulacije rada
- Analizira pojave
srca.
pulsa i krvnog
pritiska.
- Poznaje grau i
vrste krvnih
- ematski prikazuje
sudova.
i analizira kretanje
krvi u
- Nabraja glavne
cirkulacijskom
krvne sudove
sistemu.
arterijskog i
venskog sistema.
- Na modelu i
- Poznaje osnove
slikama uoava
limfnog sistema.
velike krvne sudove
tijela.
- Vrednuje znaaj
povezanosti krvnog
i limfnog optoka.
-
10
Preporuke za
izvoenje nastave
Shvata potrebu
povezivanja teorije
i prakse.
Povezuje uzroke i
posljedice.
Razvija pozitivan
stav prema
dobrovoljnom
davanju krvi.
Tabelarni prikaz
krvnih grupa.
Razvija svijest o
znaaju fizike
aktivnosti za
poboljanje i
ouvanje zdravlja.
Razumije
negativan uticaj
uivanja nikotina i
alkohola kao i
nepravilne ishrane
na zdravstveno
stanje.
Usvaja naela
zdravog ivota.
Posmatranje i
prepoznavanje
pojedinih djelova
KVS-a na modelu i
slici.
Shematski prikazi
nastavnih sadraja
iz fiziologije KVS-a.
Uenici pretrauju
po Internetu
zanimljive
ilustracije i
sadraje vezane za
aktuelnu temu.
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
Respiratorni sistem
- Poznaje podjelu,
- Pokazuje djelove
osnovne
disajnog sistema na
morfoloke
modelu.
karakteristike i
- Posmatra i
uloge disajnih
analizira odnos
puteva.
plua i organa
sredogrua.
- Poznaje poloaj,
izgled i grau plua - Uoava osnovne
i plune maramice.
principe disanja.
- Objanjava
mehanizam
ventilacije plua.
- Razumije princip
razmjene gasova
na nivou plua, kao
i regulaciju
disanja.
Digestivni sistem
- Navodi organe koji
- Pokazuje djelove
ine digestivni
probavne cijevi i
sistem.
pridodatih lijezda
na modelu.
- Poznaje poloaj i
grau pojedinih
- Analizira znaaj i
organa za varenje.
karakteristike
hranljivih materija
- Definie pojam
i procesa varenja
varenja.
hrane.
- Navodi osnovne
hranljive materije. - Identifikuje
sloenu ulogu jetre
- Pojanjava
i guterae u
mehaniku i
funkcionisanju
hemijsku obradu
organizma u
hrane.
cjelini.
- Obrazlae varenje
hranljivih materija
u pojedinim
djelovima
probavne cijevi.
- Poznaje osnovne
principe resorpcije
u digestivnom
sistemu.
Promet materija i energije
- Pojanjava
- Uoava promet
metabolizam.
materija i energije
kao osnovni
- Poznaje osnove
bioloki proces.
metabolizma
ugljenih hidrata,
- Uspostavlja
masti i
korelaciju znanja iz
bjelanevina.
anatomije sa
znanjima iz drugih
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
-
11
Preporuke za
izvoenje nastave
Uvia znaaj
ouvanja zdrave
ivotne sredine.
Razvija pozitivan
stav prema
sopstvenom
zdravlju.
Razvija osjeaj o
potrebi zatite na
radu.
Razvija svijest o
znaaju zdrave
ishrane za
ouvanje i
poboljanje
zdravlja.
Razvija potrebu
aktivnog
informisanja i
razmjene sadraja.
Usvaja naela
prevencije
gojaznosti.
Posmatranje i
prepoznavanje
djelova disajnog
sistema na
modelima i
slikama.
Korienje shema i
crtea.
Prepoznavanje
pojedinih djelova
digestivnog sistema
na modelima i
slikama.
Uenici pretrauju
po Internetu
zanimljive
ilustracije i
sadraje vezane za
aktuelnu temu.
Pretraivanje
Interneta na temu
promet materije i
energije, diskusija
rezultata.
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
predmetima.
Tjelesna temperatura i njena regulacija
- Poznaje
- Vrednuje znaaj
mehanizme
termoregulacije.
stvaranja i
odavanja tjelesne
toplote.
Urinarni sistem
- Navodi organe
- Skicira bubreg,
urinarnog sistema.
mokraovod,
mokranu beiku i
- Opisuje izgled,
mokranu cijev i
grau i funkciju
pokazuje ih na
pojedinih urinarnih
modelu i slici.
organa.
- Nabraja osnovne
- Razlikuje
funkcije bubrega u
karakteristike
ovjejem
muke i enske
organizmu.
mokrane cijevi.
- Objanjava
- Vrednuje znaaj
mehanizme koji
bubrega u
uestvuju u
odravanju
procesu stvaranja
homeostaze
mokrae.
unutranje sredine
organizma.
- Poznaje fizika,
hemijska i
- Uporeuje koliinu
citoloka svojstva
i sastav primarne i
urina.
sekundarne
mokrae.
- Ocjenjuje znaaj
urina kao
dijagnostikog
materijala.
Genitalni sistem
- Poznaje
- Pokazuje djelove
morfoloke i
enskog i mukog
funkcionalne
genitalnog sistema
karakteristike
na modelu i slici.
enskih i mukih
- Vrednuje znaaj
polnih organa, kao
zatite od
i dojke.
neeljene
trudnoe.
- Poznaje osnove
- Razlikuje
menstruacionog
anatomske i
ciklusa i mogunost
funkcionalne
kontracepcije.
karakteristike
- Navodi primarne i
polova.
sekundarne polne
karakteristike.
Endokrini sistem
- Navodi endokrine
- Pravi skicu
lijezde i opisuje
endokrinih lijezda
njihov poloaj.
u tijelu.
Razvija analitiko i
logiko miljenje.
Preporuke za
izvoenje nastave
Seminarski rad
Tjelesna
temperatura i
njena regulacija.
12
Posmatranje i
prepoznavanje
pojedinih djelova
urinarnog sistema
na modelu i slici.
Shematski prikaz ili
model nefrona.
Razvija osjeaj
line odgovornosti
prema higijeni
polnih organa i
reproduktivnom
zdravlju.
Razvija pozitivan
odnos prema
planiranju
porodice.
Posmatranje i
prepoznavanje
djelova enskog i
mukog genitalnog
sistema na modelu
i slici.
Razumije uticaj
stresa na
organizam.
Seminarski rad:
- Stres i hormoni.
- Posljedice
sadraji
uenik
- Poznaje grau
pojedinih
endokrinih
lijezda.
- Objanjava
fizioloko dejstvo
hormona pojedinih
lijezda.
Formativni ciljevi
-
uenik
Razlikuje
hipofunkciju i
hiperfunkciju
endokrinih
lijezda.
Vrednuje znaaj
funkcionalne
povezanosti svih
endokrinih lijezda
u organizmu kao i
suodnos sa nervnim
sistemom.
Sistem organa recepcije

- Poznaje opte
- Razlikuje osnovne
osobine organa
vrste receptora i
recepcije, te
shvata put
njihovu povezanost
pretvaranja drai u
sa nervnim
osjeaj.
sistemom.
- Vrednuje znaaj
receptornih organa
- Objanjava osnove
u komunikaciji
recepcije vida,
organizma sa
sluha i ostalih vrsta
spoljanjom
recepcije
sredinom-prozor u
(recepcija bola,
svijet koji nas
taktilna i toplotna
okruuje.
recepcija,
kinestetika
- Pokazuje djelove
recepcija,
koe na modelu i
recepcija mirisa i
slici.
ukusa i
- Analizira znaenje
viscerorecepcija).
koe za organizam.
- Poznaje grau koe
i njene funkcije.
- Navodi kone
derivate.
Nervni sistem
- Poznaje grau i
- Skicira osnovne
podjelu centralnog
tipove neurona i
(CNS) i perifernog
razlikuje sivu i
nervnog sistema.
bijelu masu u CNSu.
- Obrazlae princip
djelovanja nervnog - Pokazuje djelove
sistema kao i
nervnog sistema na
osnovne funkcije
modelu i slici.
pojedinih djelova
- Sposoban je opisati
nervnog sistema.
refleksni luk.
- Objanjava pojam
- Shematski
sinapse i
prikazuje sinapsu.
neurotransmitera.
- Uoava povezanost
somatskog i
- Razlikuje somatski
vegetativnog
i vegetativni nervni
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Povezuje uzroke i
posljedice.
Preporuke za
izvoenje nastave
pomanjkanja i
prekomjernog
izluivanja
pojedinih hormona.
Podstie humani
odnos prema
osobama sa
oteenim vidom i
sluhom.
Uvia znaaj line
higijene za
odravanje zdrave
koe.
Razvija pravilan
odnos prema
mentalnom
zdravlju i pozitivan
stav prema novim
saznanjima.
13
Seminarski radovi:
(zainteresovani
uenici prave
video-prezentacije
ili koriste grafofolije pri izlaganju
sadraja)
Posmatranje grae
koe i njenih
derivata na
modelu.
Prepoznavanje
djelova nervnog
sistema na modelu
i slici.
Shematski prikaz
refleksnog luka.
Prepoznavanje
djelova neurona i
nervne sinapse na
modelu ili slici.
sadraji
uenik
sistem.
- Poznaje zatitne
tvorevine CNS-a:
modane ovojnice i
cerebrospinalna
tenost.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
nervnog sistema.
Analizira znaaj
modanih ovojnica
i cerebrospinalne
tenosti.
Preporuke za
izvoenje nastave
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- I. Anelkovi, A.Stajkovac, A. Ili: Anatomija i fiziologija, Udbenik za I razred
medicinske i zubotehnike kole, Zavod za udbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2005.
- P. Keros, B. Matkovi: Anatomija i fiziologija, Udbenik za uenike srednjih
medicinskih kola, Naklada Ljevak,Zagreb, 2006.
- Lj. Mijatov, N. Mihi: Repertorium, Anatomski praktikum, Educa, Novi Sad, 1989.
- N. Bukurov: Anatomska belenica, Zavod za udbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 1992.
- A. Cassan, prevela sa panskog G. Mihajlovi: kolski fizioloki atlas, Kreativni
centar, Beograd, 2004.
- . Plut: Anatomija in fiziologija loveka ,ubenik, DZS, Ljubljana, 2002.
- T. Mozeti, A. Slapnik: Anatomija in fiziologija loveka, delovni zvezek, DZS,
Ljubljana, 2000.
- Resursi sa Interneta.
6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave
- Nastava se realizuje u opremljenom kabinetu za anatomiju sa fiziologiju koja je
opremljena:
- grafoskopom, PC ureajem i LCD projektorom;
- mikroskopom i trajnim preparatim, elijama i tkivima;
- modelima, kako anatomskim tako i funkcionalnim, razliitim organskim sistemima
i pojedinanim organima ( modelima skeleta i muskulature ovjeka, modelom
srca, plua, mozga, jetre, koe, oka, uha i po mogunosti ostalih organa);
- anatomskim kartama-slikama razliitih organa i organskih sistema.
- Po mogunosti nabaviti i kompjuterske programe za izuavanje i ponavljanje
gradiva (software na CD-ROM-u) i razliite oblasti istraivanja na DVD-ROM-u.
7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika
- Provjera znanja vri se usmeno (najmanje po jedna ocjena u svakom
klasifikacionom periodu) i pismeno (jednom u polugoditu).
- Zakljuna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zakljuna ocjena na kraju kolske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju kolske godine.
9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika
- Doktor medicine.
14
10. Povezanost predmeta

Znanja
Povezanost sa drugim predmetima

Predmet
Znanja
Latinski jezik
- Pravilan izgovora
- Pravilan naglasak
- Prva pomo
- Higijena ishrane
Latinski nazivi
Krv
Respiratorni sistem
Digestivni sistem
Promet materija i
energije
Tjelesne tenosti
Krv
Nervni sistem
Psihologija i komunikologija
Tjelesne tenosti
Digestivni sistem
Medicinska biohemija
Hemija
Tjelesne tenosti
elija i tkiva
Lokomotorni sistem
Krv
Kardiovaskularni
sistem
Respiratorni sistem
Digestivni sistem
Urinarni sistem
Genitalni sistem
Nervni sistem
Sistem organa
recepcije
Krv
Kardiovaskularni
sistem
Respiratorni sistem
Digestivni sistem
Nervni sistem
Sanitarna hemija
Praktina nastava
Farmakologija
Anatomska i
funkcionalna
organizacija ovjejeg
organizma
Digestivni sistem
Urinarni sistem
Krv
Graa i funkcija
organa
Zdrava ishrana i dijetetika
Humana genetika
Krvni sudovi i srce

Graa oka
Odabrana poglavlja iz fizike
15
Voda i elektroliti
Rastvori elektrolita
Organske osnove i inioci
psihikog ivota
Voda i elektroliti
Cerebospinalna tenost
(likvor)
Tjelesne tenosti (urin,
znoj, limfa)
Jetra i njena funkcija
Voda kao ivotna namirnica
elija i tkiva
Lokomotorni sistem
Krv
Uzimanje uzoraka krvi za
hematoloke pretrage
Kardiovaskularni sistem
Respiratorni sistem
Digestivni sistem
Urinarni sistem
Genitalni sistem
Nervni sistem
Sistem organa recepcije
Farmakologija krvi
Farmakologija
kardiovaskularnog sistema
Farmakologija respiratornog
sistema
Farmakologijadigestivnog
sistema
Farmakologija CNS
Bolesti nepravilne ishrane
(bolesti jetre, oboljenje
unih puteva, bubrega i
dr.)
Osnovni principi
nasleivanja
Normalne i patoloke
osobine ovjeka
Kretanje fluida
Optika(oko)
1.2.2. LATINSKI JEZIK

1. Naziv predmeta: LATINSKI JEZIK
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
36
36
36
Ukupno
72
72
36

- Razvijanje svijesti o potrebi i znaaju uenja latinskog jezika.
- Ovladavanje tehnikom razgovjetnog itanja sa razumijevanjem, usvajanje
pravilnog izgovora, ritma i intonacije reenice.
- Razumijevanje injenica i zakonitosti iz latinskog jezika.
- Ovladavanje optom i strunom medicinskom terminologijom.
- Osposobljavanje uenika za nastavak strunog usavravanja i za primjenu
steenih znanja u praksi.
16

Razred: PRVI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Uvod u latinski jezik - Uoava i razlikuje
- Razvija svijest o
karakteristike
znaaju uenja
- Upoznaje osnovne
latinskog jezika u
jezika u medicini.
karakteristike
medicini.
latinskog jezika:
porijeklo,
- Odreuje
rasprostranjenost,
vremensku i
znaaj izuavanja.
prostornu
rasprostranjenost.
- Uoava znaaj
uenja latinskog
jezika.
Fonetika
- Pie pravilno.
- Razvija strunost i
preciznost.
- Navodi abecedu.
- Pravilno naglaava
rijei.
- Upoznaje pravila
izgovora.
- Odreuje nain
rastavljanja rijei
- Nabraja podjelu
na slogove.
glasova.
- Upoznaje pravilan
- Izgovara pravilno
naglasak.
intonaciju
reenice.
- Objanjava
kvantitet slogova.
Morfologija
- Razlikuje vrste
- Razvija analitinost
rijei, oblik i
i loginost.
- Navodi podjelu
znaenje rijei u
rijei.
reenici.
- Upoznaje osnovne
karakteristike
- Pronalazi glavne
imenske promjene.
djelove u
reenicama.
- Navodi osnovne
karakteristike
- Uoava
glagolske promjene
karakteristike
(konjugacija, lice i
imenske promjene
broj, vremena,
(rod, broj i pade).
glagolske naine,
- Pravilno koristi
glagolska stanja,
strune termine
glagolske imenice,
- Vri adekvatan
glagolski pridjevi i
prevod.
nepravilni glagoli).
- Objanjava analizu
reenice.
Imena
- Razlikuje i
- Razvija preciznost.
interpretira:
- Navodi imena,
imenice, pridjeve,
imenice, pridjeve,
zamjenice i
zamjenice i
brojeve.
brojeve.
Imenice
- Razlikuje i
- Razvija sposobnost
odreuje rod,broj i
usmenog
- Navodi podjelu
pade imenice.
izraavanja.
imenica na pet
deklinacija.
- Razlikuje pet
deklinacija.
- Upoznaje pravila i
17
Preporuke za
izvoenje nastave
-
Diskusija:
Znaaj latinskog
jezika.
Izgovor i
intonacija.
Rastavljanje rijei
na slogove.
Odreivanje
akcenta.
Analiza reenica i
teksta.
Prevod teksta.
Struni termini
(termini vezani za
bolesti i ljudske
organe).
Analiza i prevod
teksta.
Analiza reenica i
odgovarajueg
teksta.
Prevod teksta.
Korienje strunog
sadraji
uenik
izuzetke u rodu i
broju.
- Upoznaje
deklinaciju grkih
imenica.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
-
Pridjevi
- Definie pridjeve.
- Nabraja podjelu
pridjeva na
pridjeve I, II i III
deklinacije.
- Upoznaje se sa
pravilnom
komparacijom
pridjeva.
- Objanjava
pridjeve koji imaju
nepravilnu i opisnu
komparaciju.
Zamjenice
- Definie
zamjenice.
- Navodi podjelu
zamjenica na:
line, prisvojne,
pokazne, odnosne i
upitne.
- Upoznaje se sa
promjenom
zamjenica.
- Navodi upotrebu
zamjenica u
recepturi.
Brojevi
- Definie brojeve.
- Navodi podjelu
brojeva.
- Upoznaje osnovne i
redne brojeve.
Glagoli
- Objanjava
glagolske
promjene.
- Navodi podjelu
uenik
Razlikuje grku
deklinaciju.
Koristi pravilno
imenice.
Pronalazi imenice u
reenici i tekstu.
Odreuje funkciju
u reenici.
Upotrebljava
strune termine iz
svijeta medicine.
Odreuje pridjeve
I, II i III deklinacije.
Uoava pridjeve u
reenici.
Odreuje rod,broj i
pade.
Uporeuje
karakteristike
pridjeva, slaganje
sa imenicom.
Vri komparaciju
pridjeva.
Pravilno
upotrebljava
pridjeve.
Razlikuje vrste
zamjenica.
Pronalazi
zamjenice u
tekstu.
Uoava funkciju
zamjenica.
Analizira upotrebu
zamjenica u
recepturi.
Preporuke za
izvoenje nastave
Razlikuje vrste
brojeva.
Pronalazi brojeve u
reenici.
Odreuje primjenu
pojedinih brojeva.
Razlikuje glagolske
promjene.
Razlikuje etiri
konjugacije.
Razlikuje vremena
Razvija sposobnost
opaanja.
Analiza reenica i
odgovarajueg
teksta.
Razvija strunost.
Analiza reenica i
odgovarajueg
teksta.
Razvija analitinost
i logiko miljenje.
Analiza i prevod
odgovarajuih
reenica i
tekstova.
Razvija
samostalnost,
samopouzdanje i
kreativnost.
Razvija strunost
Analiza i prevod
odgovarajuih
reenica i
tekstova.
18
rjenika.
itanje
medicinskih
termina.
sadraji
uenik
glagola na
konjugacije.
- Navodi vremena u
latinskom jeziku:
prezent,
imperfekat, futur,
perfekat,
pluskvamperfekat i
futur II
- Objanjava
upotrebu vremena.
- Upoznaje glagolske
naine: indikativ,
konjuktiv,
imperativ.
- Navodi glagolska
stanja: aktiv i
pasiv.
imenice: infinitiv,
supin i gerund.
- Navodi glagolske
pridjeve: participi i
gerund.
- Objanjava
nepravilni glagol:
sum, esse, fui.
pridjeve i
nepravilne glagole.
Prilozi
- Definie priloge.
- Upoznaje se sa
graenjem priloga.
- Navodi podjelu
priloga.
- Upoznaje se sa
komparacijom
priloga.
- Navodi upotrebu
priloga u recepturi.
Prijedlozi
- Upoznaje funkciju
prijedloga.
- Navodi prijedloge
sa akuzativom.
- Navodi prijedloge
sa ablativom.
- Nabraja prijedloge
koji se
upotrebljavaju uz
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
u latinskom jeziku.
Odreuje tvorbu i
upotrebu vremena.
Razlikuje tri
glagolska naina.
Uoava znaaj i
upotrebu glagolskih
naina.
Razlikuje glagolske
imenice.
Pronalazi oblike
glagolskih imenica.
Razlikuje glagolske
pridjeve.
Pronalazi i
razlikuje
nepravilne glagole.
Razlikuje glagolske
pridjeve i
nepravilne glagole.
Prevodi tekstove u
oba pravca.
Pronalazi priloge u
reenici i odreuje
njihovu funkciju.
Odreuje tvorbu i
znaenje priloga.
Koristi pravilno
priloge.
Uoava i shvata
upotrebu priloga u
recepturi.
Analizira funkciju
prijedloga.
Prepoznaje
prijedloge u
reenici.
Razlikuje upotrebu
prijedloga uz
odeene padee.
Koristi pravilno
prijedloge.
19
Razvija analitinost
i logiko miljenje.
Preporuke za
izvoenje nastave
Analiza i prevod
odgovarajuih
reenica i
tekstova.
Analiza reenica i
tekstova.
sadraji
uenik
oba ova padea.
- Navodi prijedloge
koji se najee
koriste u recepturi.
Receptura
- Definie pojam
receptura.
- Upoznaje nain
pisanja recepta.
- Navodi najee
skraenice u
receptima.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
-
uenik
Pravilno
upotrebljava
prijedloge u
recepturi.
Analizira nain
pisanja recepta.
Razlikuje postupke
obrade ljekovitih
sirovina.
Razlikuje oblike
ljekova.
Pravilno koristi
skraenice u
receptima.
Razvija sposobnost
za samostalnost u
radu.
Razvija strunost i
preciznost.
Preporuke za
izvoenje nastave
Pisanje recepata.
Tumaenje
skraenica u
receptima.

- R. Popovi: Latinski jezik za I razred medicinske, veterinarske i poljoprivredne
kole, Zavod za udbenike, Beograd, Obiliev venac 5,2007g.
Struni rjenici;
- leksikoni.
-

- Provjera znanja vri se usmeno i pismeno.
- Usmeno, najamanje jednom u klasifikacionom periodu.
- Pismena provjera znanja - pismeni zadatak (po jedan u polugoditu).
- Zakljuna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Profesor latinskog jezika i knjievnosti.
20

Predmet
Znanja
- Latinski nazivi
Latinski nazivi
Praktina nastava
Latinski nazivi
Voenje protokola i
izdavanje rezultata
Pravilna izgovora
Pravilan naglasak
Receptura
Znanja
-
Pravilan izgovor
Pravilan naglasak
Pravilan izgovora
Pravilan naglasak
Receptura
Pravilna izgovora
Pravilan naglasak
Receptura
Pravilna izgovora
Pravilan naglasak
Receptura
Farmakologija
21
1.2.3. ZDRAVSTVENA ZATITA I HIGIJENA

1. Naziv predmeta: ZDRAVSTVENA ZATITA I HIGIJENA
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
72
72
Ukupno
72
72

- Upoznavanje uenika sa pojmovima zdravlje, mentalno i fiziko zdravlje,
faktorima koji utiu na poremeaj i ouvanje zdravlja.
- Sticanje znanja o znaaju zdravstvenog vaspitanja, ciljevima, principima i
metodama vaspitanja.
- Upoznavanje sa pojmom, zadacima i znaajem prve pomoi, prepoznavanje
simptoma prestanka disanja i rada srca i nainima pruanja prve pomoi.
- Upoznavanje sa osnovnim principima i znaajem odravanja line higijene.
- Uvianje znaaja mentalne higijene i negativnog uticaja puena, alkoholizma i
narkomanije na zdravlje.
- Razvijanje pozitivanog stava prema zdravlju i potrebi zdravstvene zatite.
- Razvijanje osjeaja line odgovornosti prema higijeni i zdravlju.
22

Razred: PRVI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Pojam zdravlja
- Razvija pozitivan
- Uoava razliku
- Definie pojam
stav prema
izmeu bolesti i
zrdavlja.
zdravlju.
zdravlja.
- Opisuje fiziko i
- Usvaja naela
mentalno zdravlje. - Razlikuje pojmove
zdravog ivota.
fizikog i
- Nabraja inioce
mentalnog
poremeaja
zdravlja.
zdravlja.
- Analizira faktore
- Upoznaje se sa
poremeaja
pojmom socijalnog
zdravlja.
blagostanja.
Zdravstveno vaspitanje
- Usvaja pozitivan
- Ocenjuje ulogu i
- Zna definiciju
odnos prema
znaaj
zdravstvenog
zdravlju kao linoj
zdravstvenog
vaspitanja.
i drutvenoj
vaspitanja.
- Navodi ciljeve i
vrijednosti.
- Uoava ciljeve
principe
zdravstvenog
zdravstvenog
vaspitanja.
vaspitanja.
- Pronalazi slinosti i
- Opisuje opte i
razlike u razliitim
specifine ciljeve u
metoda
zdravstvenom
zdravstvenovaspitanju.
vaspitnog rada.
- Kazuje metode
- Razlikuje
zdravstvenozdravstveno
vaspitnog rada.
vaspitna sredstva.
- Upoznaje se sa
zdravstveno vaspitnim
sredstvima.
Promocija zdravlja
- Razvija osjeaj o
- Analizira metode
- Zna metode i
potrebi
zdravstvenog
oblike u
zdravstvene
vaspitanja.
zdravstvenom
zatite.
- Razlikuje sredstva
vaspitanju.
zdravstveno
- Nabraja
vaspitnog rada.
individualne,
- Uoava razlike u
grupne i
zdravstvenom
kompleksne
vaspitanju u
metode.
zdravstvenim
- Navodi oigledna
ustanovama i
sredstva u
predkolskozdravstvenokolskim
vaspitnom radu.
ustanovama.
- Opisuje
zdravstveno
vaspitanje u
domovima
zdravlja, bolnici,
23
Preporuke za
izvoenje nastave
Analiza faktora
poremeaja
zdravlja kroz
navoenje
primjera, rad u
parovima.
- Pretraivanje
Interneta na temu Zdravstveno
vaspitanje.
- Izrada panoa na
temu: Promocija
zdravlja.
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
zatim u porodici i
predkolskim
organizacijama.
inioci koji utiu na zdravlje i ouvanje zdravlja
- Razvija pozitivan
- Analizira uticaj
- Nabraja prirodne
stav o zdravoj
prirodnih faktora
faktore spoljanje
okolini.
sredine.
sredine.
- Razlikuje pozitivne - Razvija pozitivan
- Navodi pozitivne i
stav prema novim
i negativne
negativne ekoloke
znanjima.
ekoloke uticaje.
faktore.
- Uoava prednosti
- Povezuje uticaj
uslova stanovanja i
higijene stanovanja
korienja zdrave
na zdravlje.
pijae vode.
- Opisuje
epidemioloki
znaaj vode za pie
i vazduha.
- Shvata znaaj
dispozicije
otpadnih materija.
Prva pomo
- Definie pojam,
- Odreuje stanje
- Povezuje uzroke i
cilj i zadatke prve
povrijeenog.
posljedice.
pomoi.
- Utvruje znake
- Objanjava znaaj i
prestanka disanja i
opaanja.
organizaciju prve
rada srca.
pomoi.
- Planira i ui naine
- Zna da nabroji
oivljavanja.
sredstva prve
- Pravi razliku
pomoi.
izmeu
nesvjestice,
besvjesnog stanja i
kome.
- Odreuje naine
pruanja prve
pomoi
komatoznom
bolesniku.
Lina higijena
- Upoznaje se sa
- Uoava znaaj
- Razvija pozitivan
osnovnim
sprovoenja line
stav prema
principima
higijene.
zdravlju.
odravanja
- Odreuje principe
- Usvaja naela
higijene.
higijene.
zdravog ivota.
- Navodi bolesti i
- Razlikuje bolesti
- Shvata znaaj
poremeaje
koje nastaju zbog
reproduktivnog
nastale usljed
neodravanja line
zdravlja.
nedovoljne
higijene.
higijene.
- Uvia razlike
- Nabraja sredstva za
izmeu pojedinih
odravanje line
sredstava za
24
Preporuke za
izvoenje nastave
- Seminarski rad na
temu:
- Pozitivni i
negativni ekoloki
uticaji na
ovjekovo zdravlje.
Simulacija
bolesnika u
komatoznom stanju
i principi pruanja
prve pomoi- igra
uloga.
Pretraivanje
Interneta na temu:
Pravila sprovoenja
line higijene i
odgovarajua
sredstva.
sadraji
uenik
higijene razliitih
djelova tijela.
- Zna definiciju i
sredstva
kontracepcije.
- Opisuje najee
polne bolesti kao i
bolesti prenosive
polnim putem
(STD).
- Povezuje uticaj
pravilnog
odijevanja na
zdravstveno stanje.
- Upoznaje ulogu
sunevog
zraenja, vode,
vazduha i sporta
u unaprijeenju
zdravlja.
Zdravlje koe i kose
- Navodi prednosti
pravilnog
odravanja
higijene koe.
- Nabraja posljedice
nehigijene
znaajne za
pojedinca, kao i za
iru populaciju.
- Povezuje dobru
linu higijenu sa
njegom bolesnika,
naroito hroninim.
- Upoznaje se sa
problemom
gljivinih i
parazitarnih (uga i
valjivost)
oboljenja u
kolama.
- Zna za preventivni
uticaj higijene
koe i kose na
parazitarna
oboljenja.
Higijena ishrane
- Definie pojam
hrane.
- Zna da razlikuje
pravilnu i
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
odravanje
higijene.
Uporeuje
kontraceptivne
metode i analizira
polno prenosive
bolesti.
Ocenjuje uticaj
spoljnih faktora na
zdravlje.
Uoava znaaj
higijene koe i
adneksa.
Izraava efekte
iste koe u
prevenciji
gljivinih i
parazitarnih
oboljenja, naroito
u kolektivnim
ustanovama.
Vrednuje dobru
higijenu koe u
prevenciji
profesionalnih
oboljenja.
Analizira pozitivni
uticaj line
higijene u
zdravstvenim
ustanovama(kod
njege bolesnika).
Analizira posljedice
nepravilne ishrane.
Utvruje znaaj
raznovrsne i
25
Preporuke za
izvoenje nastave
Razvija pozitivan
stav prema linoj
higijeni u skladu sa
higijenskim
normama sredine.
Razvija pravilan
odnos prema njezi
bolesnika.
Razvija osjeaj
line odgovornosti
prema higijeni i
zdravlju.
Razumije potrebu
neophodnost line
higijene bolesnika.
Prikaz slika
parazitarnih
oboljenja koe
(uga, valjivost).
Prihvata naela
zdrave ishrane.
Uvia posledice
dotadanje
Seminarski rad:
Znaaj raznovrsne,
higijenski ispravne
i kvalitetne hrane.
sadraji
uenik
nepravilnu ishranu.
- Nabraja ukupne
energetske
potrebe(bazalni
metabolizam,
fizika aktivnost i
metaboliko
dejstvo hrane)
- Opisuje znaaj i
vrste pojedinih
energetskih,
gradivnih i
zatitnih materija
(masti,belanevin,
UH, minerali,
vitamini
- Navodi vanije
ivotne namirnice
- Upoznaje se sa
posljedicama
nepravilne ishrane.
Mentalna higijena
- Navodi definiciju
mentalne higijene
- Opisuje primarnu i
sekundarnu
prevenciju i
njihove mjere.
- Upoznaje se sa
uticajem puenja i
alkoholizma na
zdravlje.
- Zna za dejstvo
alkohola na
pojedine organe i
sisteme.
- Opisuje medicinski
tretman
alkoholiara i ulogu
zdravstvenih
radnika u
prevenciji
alkoholizma.
- Definie pojam
narkomanije.
- Nabraja vrste
narkomanija,
uzroke i odlike
istih.
- Navodi naine
prevencije
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
nepravilne ishrane.
Formativni ciljevi
uenik
kvalitetne ishrane.
Razlikuje
energetske,
gradivne i zatitne
materije.
Razlikuje bolesti
nastale usljed
nepravilne ishrane.
Analizira mjere
primarne i
sekundarne
prevencije.
Ocjenjuje tetnost
puenja i
konzumacije
alkohola na
organizam.
Uporeuje dejstvo
alkohola i opojnih
droga.
Pronalazi razlike
uticaja razliitih
opojnih droga.
Razvrstava naine
prevencije
mentalnohigijenskih
poremeaja.
Razvija svijest i
saznanja o
tetnosti cigareta,
alkohola i droge.
Preporuke za
izvoenje nastave
26
Seminarski rad na
temu:
Uticaj puenja,
alkoholizma i droge
na mentalno
zdravlje.
Mentalna higijena u
braku i porodici.
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
mentalnih
poremeaja.
- Nabraja osnovne
postulate mentalne
higijene u braku i
porodici.
Okolina kao inilac zdravlja
- Razlikuje tetne i
- Nabraja faktore
korisne uticaje
spoljne sredine koji
okoline.
utiu na zdravlje.
- Upreuje uticaj
- Opisuje uticaj
spoljnih faktora u
stanovanja, pijae
urbanim i ruralnim
vode,
sredinama.
aerozagaenja i
- Ocenjuje uticaj
kontaminacije
tetnih noksi na
zemljita na
zdravlje u radnoj
zdravlje ljudi.
sredini.
- Navodi tetne
uticaje u radnoj
sredini.
- Zna mjere
spreavanja
epidemija u
vanrednim
uslovima.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razvija svijest o
neophodnosti
ouvanja ivotne
sredine.
- Shvata vanost
zatite na radu.
- Pretraiavnje
Interneta na temu:
Okolina kao inilac
zdravlja, diskusija
rezultata.

- M. Savievi i saradnici: Higijena, Medicinska knjiga, Beograd-Zagreb, 1978.
- M. Savievi i saradnici: Praktikum higijene i humane ekologije, Institut za
higijenu, Beograd,1981.
- Odgovarajui crtei;
- struna literatura, struni asopisi, prospekti;
- grafoskop;
- raunar;
- video projektor.
- Provjera znanja se vri usmeno (najmanje jednom u klasifikacionom periodu).
- Doktor medicine, specijalista za socijalnu medicinu;
- doktor stomatologije, specijalista za socijalnu medicinu;
27
- doktor medicine, specijalista za higijenu.

Znanja
- Higijena ishrane
- Zdravlje koe i kose
- Higijena ishrane

Predmet
Znanja
- Zdrava ishrana i dijetetika
- Naela zdrave ishrane,
nutritivne potrebe u
zdravlju i bolesti
- Kozmetologija
- Kozmetiki proizvodi za
njegu kose
- Sanitarna hemija
- Energetski aspekti hrane
28
1.2.4. HEMIJA
1. Naziv predmeta: HEMIJA
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
108
108
216
Ukupno
108
108
216

- Usvajanje novih i proirivanje znanja steenih tokom prethodnog kolovanja.
- Sticanje osnovnih znanja o materiji, supstanci, elementima, jedinjenjima,
smjeama.
- Izraunavanje molarne mase, broja mola, molarne zapremine, broja estica,
masenog sastava jedinjenja, sastavljanja hemijskih formula, stehiometrijska
izraunavanja.
- Upoznavanje uenika sa savremenim teorijama o strukturi materije.
- Upoznavanje uenika sa hemijskim promjenama, tipovima hemijskih reakcija.
- Upoznavanje sa disperznim sistemima, rastvorima elektrolita i ravnoteom u
rastvorima slabih elektrolita.
- Upoznavanje sa najvanijim metalima, nemetalima i njihovim jedinjenjima.
- Sticanje znanja o strukturi reaktivnosti organskih molekula, ugljovodonicima i
derivatima ugljovodonika.
- Sticanje sposobnosti opisivanja i prikazivanja rezultata ogleda tablicama i
grafikonima.
- Sticanje sposobnosti pronalaenja i korienja razliitih izvora informacija.
- Razvijanje sposobnosti razumijevanja procesa u ivom organizmu i naglaavanje
uloge hemije na zdravlje o ouvanje ivotne sredine.
- Razvijanje smisla za organizovan rad, tanost, sistematinost i urednost.
- Razvijanje analitikog miljenja i stvaralake mate.
- Razvijanje kriterijuma za samostalno procjenjivanje izvora podataka i
sposobnosti njihove upotrebe.
29
4. Sadraji i standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

Razred: PRVI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Materija
- Razvija analitiko
- Uoava razliku
- Definie predmet
miljenje.
izmeu elemenata,
prouavanja
- Razvija preciznost i
jedinjenja i
hemije i
tanost.
smjea.
pojanjava njen
- Uoava i poznaje
znaaj.
postupke za
- Definie materiju,
izdvajanje
supstancu,
komponenti iz
elemente,
smjee.
jedinjenja i
- Razlikuje fizike i
smjee.
hemijske osobine i
- Pojanjava
promjene
definiciju osnovnih
supstanci.
hemijskih zakona.
- Navodi i pojanjava - Primjenjuje
osnovne hemijske
definicije Ar, Mr,
zakone na
mol, molarnu
primjerima.
zapreminu,
- Izraunava molarnu
Avogadrov broj.
masu, broj mola,
- Objanjava
molarnu
kvalitativno i
zapreminu, broj
kvantitativno
estica, maseni
znaenje simbola i
sastav jedinjenja,
formula.
sastavljanje
hemijskih formula i
stehiometrijska
izraunavanja.
Struktura materije
- Odreuje N(p),
- Razvija analitiko i
- Definie atom,
logiko miljenje.
elementarne
N(e), N (n).
- Razvija fine
estice, njihovu
- Pie elektronske
motorike vjetine.
masu i
konfiguracije i
naelektrisanje,
odreuje poloaj
izotope.
elementa u PS.
- Navodi modele
- Popunjava orbitale
atoma.
u skladu sa
- Navodi teorije koje
Paulijevim
su dovele do
principom i
kvantno
Hundovim
mehanikog
pravilom.
modela atoma(De
- Pronalazi uzroke
Brolji,
stvaranja
Hajzenberg).
jedinjenja iz
- Upoznaje raspored
atoma.
elektrona u
- Odreuje kako se
omotau i povezuje
formira hemijska
sa mjestom u PS i
veza izmeu
osobinama
pojedinih atoma i
30
Preporuke za
izvoenje nastave
Seminarski rad:
Tema - iz istorije
hemije.
Kroz raunske
zadatke utemeljiti
znanje uenika iz
ove oblasti.
Izrada crtea S i P
orbitala.
- Izrada crtea
formiranja
hemijskih veza.
- Sastavljanje
modela molekula i
modela kristalnih
reetki.
-
sadraji
uenik
elemenata.
- Objanjava
nastajanje jonskih,
kovalentnih i
metalnih veza.
- Pojanjava
meumolekulske
privlane sile i
povezuje sa
fizikim osobinama
supstance.
- Definie
molekulske
orbitale, energiju
veze, hibridizaciju
atomskih orbitala.
Hemijske promjene
- Pojanjava uslove
nastanka hemijskih
reakcija.
- Objanjava
prikazivanje
reakcija hemijskim
jednainama.
- Navodi tipove
hemijskih
reakcija(analiza,
sinteza,
oksidoredukcija).
- Upoznaje
energetske
promjene pri
hemijskim
reakcijama.
- Definie brzinu
hemijskih reakcija i
faktore koje utiu
na brzinu.
- Definie povratne i
nepovratne
reakcije i faktore
koji utiu na
hemijsku
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
tip veze.
Na pojedinim
primjerima
objanjava polarnu
i nepolarnu
kovalentnu vezu i
znaaj za osobine
supstanci.
Objanjava
vodoninu vezu i
njen znaaj.
Pronalazi razlike u
osobinama
jedinjenja sa
jonskom vezom i
kovalentnom
vezom.
Uporeuje oblike
hibridizacije kod C
Uoava razliku
izmeu kristalnih i
amorfnih supstanci
i vrste kristalnih
sistema.
- Razlikuje tipove
hemijskih reakcija.
- Razlikuje
egzotermne i
endotermne
reakcije.
- Izraunava
promjenu entalpije
pri energetskim
promjenama.
- Analizira uticaj
faktora na brzinu
hemijske reakcije i
izraunava
promjenu brzine u
zavisnosti od tih
faktora.
- Odreuje
konstantu
ravnotee i
analizira faktore
koji utiu na stanje
ravnotee (Le
ateljeov princip).
- Odreuje
oksidacione
Razvija vjetinu
sistematinosti u
radu.
Razvija sposobnost
opaanja.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Demonstracioni ogledi:
- izvoenje
jonskih reakcija
(praenje
pojave taloga,
gasa, promjene
boje);
- praenje
energetskih
promjena pri
rastvaranju
(NaOH, NaCl,
NH4NO3);
- praenje
uticaja faktora
na brzinu
(Na2S2O3 sa
H2SO4).
- Seminarski rad:
- Primjena
elektrolitikih
procesa u
industriji.
31
sadraji
uenik
ravnoteu.
- Upoznaje reakcije
oksidoredukcije i
sastavljanje
jednaina.
- Navodi hemijske
izvore elektrine
energije.
- Definie redoks
potencijal.
- Definie proces
elektrolize.
Disperzni sistemi
- Definie pojmove
rastvor, rastvara,
rastvorljivost.
- Pojanjava vrste
rastvora.
- Obrazlae
kvantitativan
sastav rastvora.
- Objanjava
koligativne osobine
rastvora.
- Definie
elektrolite,
elektrolitiku
disocijaciju, stepen
i konstantu
disocijacije.
- Navodi i pojanjava
definicije kiselina,
baza, soli.
- Objanjava jonski
proizvod vode i pH.
- Definie hidrolizu
soli.
- Definie pufere.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
brojeve i
koeficijente u
jednainama
redoks reakcija.
- Obrazlae radoks
potencijal i
predvia tok
reakcije na osnovu
mjesta metala u
naponskom nizu.
- Razlikuje katodne i
anodne procese pri
elektrolizi.
- Razvija svijest o
znaaju rastvora za
ivi svijet i
industriju.
- Razlikuje svojstva
pravih i koloidnih
rastvora.
- Izraunava
koliinsku
koncentraciju i
maseni udio
rastvora.
- Izraunava
osmotski pritisak,
temperaturu
kljuanja i
mrnjenja
rastvora.
- Razlikuje
koligativne osobine
rastvora
neelektrolita i
elektolita.
-
Razlikuje jake i
slabe elektrolite na
osnovu L i K.
Izraunava
koncentracije jona
u rastvorima jakih i
slabih elektrolita.
Uoava i shvata
reakcije
neutralizacije,
stvaranje
neutralne, kisele,
bazne soli.
Izraava reakcije
elektrolita jonskim
reakcijama.
Razlikuje kiselu i
Preporuke za
izvoenje nastave
Seminarki rad:
Uloga i znaaj
rastvora.
- Pripremanje
rastvora odreene
koncentracije.
-
32
Demonstracioni
ogledi:
Odreivanje kisele
i bazne sredine
pomou inikatora.
Odreujivanje pH
pomou
univerzalnog
indikatora.
Odreujivanje pH u
rastvorima soli.
sadraji
uenik
Formativni ciljevi
Metali
- Pojanjava pojam
metala, mjesto u
PS i navodi njihove
opte osobine.
- Navodi znaaj
metala u ivom
organizmu i
industriji.
- Navodi najvanija
jedinjenja alkalnih
metala, nalaenje i
primjenu i
dobijanje.
- Navodi znaaj
zemnoalkalnih
metala i njihovih
jedinjenja za ivi
svijet i u industriji.
- Upoznaje znaaj Al
i jedinjenja.
- Zna znaaj
prelaznih metala
za ivi svijet i
industriju.
- Navodi znaaj Pb i
Sn.
uenik
baznu sredinu na
osnovu vrijednosti
ph.
Vrednuje znaaj
odreivanja i
izraunavanja ph.
Razlikuje soli koje
hidrolizuju i pie
reakcije hidrolize.
Vrednuje znaaj
pufera za procese
u organizmu i van
organizma.
Interpretira opte
karakteristike
alkalnih metala,
njihovo dobijanje i
znaaj kao i
najvaznija
jedinjenja.
Vrednuje znaaj
jedinjenja Ca i Mg
u organizmu i za
tvrdou vode u
industriji.
Uoava osobine i
znaaj Al i
jedinjenja Al.
Analizira opte
karakteristike
prelaznih metala,
dobijanje i znaaj
za ivi svijet i u
industriji (Fe, Zn,
Hg, Ag, Co, Cu, Mn,
Cr).
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
zapaanja.
- Seminarski rad:
- Metali znaajni u
organizmu.
- Tvrde i meke vode.
- Demonstracioni
ogledi:
- Rastvaranje Na,
Mg, Al u vodi.
- Rastvaranje Zn, Fe,
u HCl.
- Amfoternost Zn, Al.
33
Razred: DRUGI
sadraji
uenik
Nemetali
- Navodi mjesto
nemetala u PS,
opte osobine i
znaaj.
- Nabraja halogene
elemente,
pojanjava njihovo
nalaenje u
prirodi, ivom
organizmu i znaaj.
- Navodi
halogenovodonine
kiseline i oksi
kiseline Cl.
- Procjenjuje znaaj
kiseonika, njihovih
jedinjenja i ozona.
- Upoznaje znaaj S i
njegovih
jedinjenja.
- Procjenjuje znaaj
N i P i njihovih
jedinjenja.
- Procjenjuje znaaj
C, alotropske
modifikacije i
najvanija
jedinjenja C.
- Poznaje znaaj H,
njegove izotope i
najvanija
jedinjenja (H2O).
- Razumije znaaj Si
i njegovih
jedinjenja.
Struktura reaktivnosti
- Definie organska
jedinjenja.
- Navodi osobine Catoma znaajne za
organska
jedinjenja.
- Definie sastav,
strukturu,
konfiguraciju,
konformaciju
organskih
molekula.
- Navodi podjelu
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
-
Interpretira opte
karakteristike VII a)
grupe, nalaenje u
organizmu.
Vrednuje znaaj
halogenih
elemenata i
njihovih
jedinjenja.
Procjenjuje znaaj
kiseonika u prirodi,
procese
sagorijevanja,
okside, perokside i
ozon.
Analizira znaaj S,
okside i kiseline S.
Uoava znaaj N i
P, njihovih
jedinjenja (NH3,
oksida, kiseline)
Uoava znaaj C i
jedinjenja C.
Procjenjuje znaaj
Si u prirodi i
jedinjenja.
Analizira znaaj H
u prirodi,
jedinjenja (H2O).
Preporuke za
izvoenje nastave
organskih molekula
- Uoava opte
karakteristike
organskih
jedinjenja i razliku
od neorganskih.
- Analizira oblike
veza izmedju Catoma.
- Razumije molekule
i strukturne
formule, izomeriju.
- Obrazlae pojam
hibridizacije kod C-
Seminarski rad:
Vjetaka ubriva.
Vjeba:
Sastavljanje
modela molekula
sa jednostrukom,
dvostrukom i
trostrukom vezom.
34
Demonstracioni
ogledi:
Reakcije Cl2 sa KBr,
KJ.
Laboratorijsko
dobijanje CO2, NH3.
sadraji
uenik
organskih
jedinjenja.
- Definie organske
reakcije, tipove
organskih reakcija.
Ugljovodonici
Alkani
- Definie alkane,
homologi niz,
orijentaciju veze,
strukturnu
izomeriju.
- Imenije alkane po
IUPAC-u.
- Navodi postupak
dobijanja alkana.
- Nabraja i
pojanjava fizike i
hemijske reakcije.
Alkeni, dieni, alkini

- Navodi definiciju,
homologi niz,
izomeriju,
nomenklaturu, i
dobijanje alkena,
diena i alkana.
- Pojanjava fizike i
hemijske osobine.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
atoma i
orijentaciju veze.
- Razlikuje podjelu
prema nainu
vezivanja C-atoma,
prema funkcijama
grupama.
- Uporeuje
homolitike i
heterolitike
reakcije,
eletrofilne i
nukleofilne
reagense, reakcije
supstitucije,
adicije i
eliminacije.
Uoava nain
obrazovanja
homologog niza.
- Analizira
strukturnu
izomeriju kod
alkana i
nomenklaturu
izomera.
- Uoava zavisnost
osobina alkana od
sastava.
- Vrednuje znaaj
reakcije
sagorijevanja i
krakovanja, kao i
mehanizam
reakcije
supstitucije.
- Prikazuje strukuru
izomera i
nomenklaturu.
- Uoava
geometrijsku
izomeriju kod
alkena.
- Razlikuje reakcije
sagorijevanja i
oksidacije kod
alkena.
- Analizira
mehanizam adicije,
markovnikovljevo
-
35
Preporuke za
izvoenje nastave
zapaanja.
- Razvija
komunikativnost.
- Pretraivanje
slika i informacija
o alkanima na
Internetu,
diskusija
zapaanja.
- Prikazivanje
prostornog
rasporeda veza
pomou modela.
- Izrada raunskih
zadataka.
logiko mieljenje.
- Seminarski rad:
Nafta i derivati
nafte.
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
pravilo, 1, 4 adiciju
kod diena i
polimerizaciju.
Analizira znaaj
kiselosti kod
alkina.
Uoava strukturu
Benzenovog
prstena.
Analizira
mehanizam
elektrofilne
supstitucije i
reakcije adicije.
opaanja.
Aliciklini
ugljovodonici i areni
- Navodi definiciju
aliciklinih
ugljovodonika i
arena,pojanjava
homologi niz,
nomenklaturu,
Bajerovu teoriju
napona, cis-trans
izomeriju, osobine.
hemologe benzena,
nomenklaturu.
- Pojanjava
aromatinost.
- Navodi arene sa
kondezovanim
prstenovima.
Derivati ugljovodonika
Halogeni derivati ugljovodonika
- Uoava postupak
podjelu,
dobijanja i osobine
nomenklaturu,
halogenih derivata
dobijanje i
i primjenu.
pojanjava osobine - Uoava mehanizam
halogenih derivata.
nukleofilne
supstitucije i
- Pojanjava
znaaj za organske
mehanizam
sinteze, primjenu
nukleofilne
alikl halogenida.
supstitucije.
Alkoholi i etri
- Interpretira
podjelu,
homologi niz i
nomenklaturu,
imena
dobijanje i osobine
monohidroksilnih,
alkohola.
alkohola, njihovo
dobijanje i
- Nabraja i
osobine.
pojanjava
najvanije
- Pronalazi slinosti
polihidroksilne
i razlike izmeu
alkohole.
alifatinih i
aromatinih
- Objanjava
alkohola.
optiku izomeriju.
- Navodi definiciju
- Razlikuje
Preporuke za
izvoenje nastave
Shematski prikaz
Banzenovog
prstena.
Demionstracioni
ogled:
Izvoenje
reakcije
oksidacije.
36
Povezuje uzroke i
posljedice.
Prikazivanje
crteom
enantiomera i
dijastreoizomera.
Demonstracioni
ogled:
- Izvoenje
reakcije
oksidacije
alkohola.
sadraji
uenik
ega,dobijanje,
osobine i primjenu
etara.
- Navodi osobine i
primjenu
dietiletra.
Aldehidi i ketoni
homologi niz,
nomenklaturu,
dobijanje i osobine
aldehida i ketona.
- Navodi znaaj
vanijih aldehida i
ketona.
Organske kiseline
podjelu, homologi
niz, nomenklaturu,
dobijanje i osobine
organskih kiselina.
- Navodi najvanije
mono,
polikarbonske,
alifatine i
aromatine,
supstituisane
kiseline,derivate
kiselina.
Jedinjenja sa N
- Navodi
funkcionalne
grupe, njihova
najvanija
jedinjenja i nazive.
- Definie nitro
jedinjenja, amine,
dobijanje amina i
pojanjava njihov
znaaj.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
enantiomere,
diastereoizomere,
racemsku smjeu.
Uoava strukturu
fenola i osobine,
razliku od
alifatinih
alkohola.
Pravilno pie
strukturne
izomere.
Analizira reakcije
oksidacije,
nukleofilne adicije,
polimerizacije,
kondezacije.
Uoava oksidaciju,
adiciju,
polimerizaciju,
kondezaciju, i
razliku izmeu
aldehida i ketona.
Razvija
koncentraciju.
Pravilno pie
formule i navodi
imena najvanijih
kiselina i uoava
njihov znaaj u
prirodi.
Analizira kiselost,
reakcije sa
metalima, bazama,
alkoholima.
Razlikuje hloride,
amide, anhidride,
estre kiselina.
Razvija logiko
rasuivanje.
Razlikuje nitro
jedinjenja,
postupke dobijanja
i primjenu.
Razlikuje
primarne,
sekundarne,
tercijarne,
kvaternerne amine,
alifatine i
aromatine amine.
Vrednuje znaaj
derivata anilina
Razvija preciznost i
sposobnost
zapaanja.
Preporuke za
izvoenje nastave
37
Prikazivanje crtea
enantiomera i
dijastreoizomera.
Demonstracioni
ogled:
Izvoenje reakcije
oksidacije
aldehida.
Demonstracioni
ogled:
Izvoenje reakcije
CH3COOH sa
metalima i
alkoholima.
Pretraivanje
Interneta na temu:
- hloridi, amidi,
anhidridi i estri
kiselina, diskusija
zapaanja.
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
razlikuje baznost
amina, reakciju sa
HNO2.
Jedinjenja sa S
- Poznaje grupe
- Uoava znaaj i
jedinjenja u
tiola, sulfida,
zavisnosti od
disulfida i
funkcionalne
uporeuje njihove
grupe.
osobine.
Heterociklicna jedinjenja
- Definise
- Razlikuje
heterociklina
heterociklina
jedinjenja,njihov
jedinjenja sa
znacaj, osobinu i
petolanim,
ulogu.
estolanim i
kondezovanim
- Navodi najvaznije
prstenovima.
heterocikline
prstenove i
- Uoava alifatine i
supstance u iji
aromatine
sastav ulaze.
osobine.
Preporuke za
izvoenje nastave
Razvija analitino i
logiko
rasuivanje.
Shematski prikaz
vaznih prirodnih
jedinjenja u iji
sastav ulaze
heterociklini
prstenovi.

- R. Jankov, D. Sisevi, F. Bihelovi, S. Anti: Hemija za I razred opte gimnazije,
Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Podgorica, 2007.
- M. Rakocevic, R. Horvat: Opta hemija za I razred srednje kole, Zavod za
udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2000.
- S. Arsenijevi, M. Celap: Zbirka zadataka sa ogledima iz hemije za I razred, NK
Beograd,1982.
- M. Jovetic: Neorganska hemija za I i II razred srednje skole, Zavod za izdavanje
udzbenika Novi Sad, 1992.
- V. Pavlovi, R. Markovi: Organska hemija za II i III razred srednje skole, Zavod
za izdavanje udzbenika,Novi Sad, 1991.
- Dr A. Stojiljkovic:Hemija za III razred,Beograd,1997.
- V. Pavlovic i R. Markovi: Organska hemija, Zavod za izdavanje udzbenika, Novi
Sad, 1991.
6. Materijalni uslovi za izvodjenje nastave
- Laboratorijski pribor, posue i hemikalije za demonstracione oglede;
- grafoskop;
- kompjuter, video projektor.
- Provjera znanja vrsi se usmeno i pismeno.
- Usmeno, najmanje jednom u klasifikacionom periodu.
- Pismena provjera znanja pismena vjeba (po jedna u polugoditu).
38
8. Uslovi za napredovanje i zavrsetak predmeta

9. Profil strucne spreme nastavnika i strucnih saradnika
- Profesor hemije;
- diplomirani hemiar;
- dilpomirani inenjer hemijske tehnologije.
Znanja

Predmet
Znanja
- Agragatna stanja
- Struktura atoma
- Gasni zakoni
- Entalpija, entropija,
slobodna energija
Struktura materije
Osnovni hemijski
zakoni
Energetske promjene
pri hemijskim
reakcijama
Hemijska ravnotea
Rastvori; rastvori
elektrolita
Fizika
Analiticka hemija
Najvazniji metali i
nemetali i njihova
jedinjenja
Farmaceutska hemija
Ugljovodonici i derivati
ugljovodonika
Farmaceutska hemija
Farmakologija
Voda, kiseonik, ozon,

hlor itd.
39
Koncentracija rastvora
Reakcije u rastvorima
elektrolita
Jedinjenja Na, K, Ca, Mg,
Al, Bi, Cl, Br, Fe itd.
Dezinfekcija vode, vazduha i

sl.
1.2.5. ANALITIKA HEMIJA

1. Naziv predmeta: ANALITIKA HEMIJA
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
Ukupno
62
10
72
62
10
72
Vjebe: odjeljenje se dijeli na grupe do 17 uenika.

Upoznavanje uenika sa predmetom i zadacima analitike hemije.
- Uvianje znaaja kvalitativne analize u biohemijskim i klinikim istraivanjima.
- osposobljvanje uenika za pisanje molekulskih i jonskih reakcija i rjeavanje
zadataka.
- Upoznavanje sa principima podjele katjona i anjona na analitike grupe.
- Sticanje znanja o disperznim sistemima-rastvorima, rastvaraima, hidrolizi,
hemijskoj kinetici, proizvodu rastvorljivosti i hromografiji.
- Upoznavanje sa operacijama gravimetrije i volometrije, oksidometrije i
instrumentalnim metodama.
- Razvijanje analitikog i logikog miljenja i sposobnosti opaanja.
- Razvijanje kreativnosti, preciznosti i odgovornosti.
- Povezivanje steenih znanja iz analitike hemije i primjena tih znanja u
svakodnevnom ivotu.
- Povezivanje steenih znanja sa znanjima iz drugih nastavnih predmeta.
-
40

Razred: DRUGI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Uvod
- Usvaja globalne
- Vri korelaciju
Predmet i zadaci
vrijednosti.
analitike hemije
analitike hemije
- Uoava vanost
sa farmacijom i
- Objanjava pojam i
nauke u
medicinom.
znaaj analitike
svakodnevnom
- Uoava znaaj rada
hemije u
ivotu.
u analitikoj
biohemijskoj i
laboratoriji i
farmaceutskoj
istraivanja u
praksi.
analizi ljekova.
- Definie analitiku
hemiju.
- Uoava razliku
Zadatak i znaaj
opaanja.
hemijskih i fizikih
kvalitativne analize
- Shvata vanost
metoda.
- Definie
povezivanja teorije
- Vrednuje znaaj
kvalitativnu
i prakse.
kvalitativne analize
hemijsku analizu i
u biohemijskim i
nabraja metode.
klinikim
istraivanjima.
Hemijske reakcije
- Navodi definiciju
- Razlikuje i pie
- Razvija analitiko
hemijske reakcije.
molekulske i jonske
miljenje i
- Obrazlae jonske
reakcije.
sposobnost
reakcije na
- Izvodi i dokazuje
opaanja.
primjerima (preko
jonske reakcije.
molekulskog do
- Rjeava zadatke.
jonskog oblika).
- Razumije
- Pojanjava termine
karakteristine
(reagens, teko
reakcije (jonske
rastvorljivo
reakcije).
jedinjenje, slabo
jonizovano).
- Demonstrira uslove
i osjetljivost
hemijske reakcije.
- Poznaje pisanje
molekulskih
formula.
- Poznaje
elektrolitiku
disocijaciju
kiselina, baza i
soli.
Princip podjele katjona na analitike grupe
- Stie sigurnost.
- Razlikuje katjon i
- Navodi i obrazlae
anjon.
razdvajanje
- Razvija logiko
- Razlikuje kiseline i
katjona na
zakljuivanje.
kiselinski ostatak.
analitike grupe.
- Crta emu
- Ilustruje emu
41
Preporuke za
izvoenje nastave
Seminarski rad:
Analitika kao osnov
savremene
biotehnologije.
Demonstracioni
ogledi:
Bojenje plamena
soli Na+, K+, Ba2+
(suvi postupak).
Pripremanje 5%
rastvora KMnO4
(mokri postupak).
Demonstracioni
ogled:
- Reakcija Na2CO3 i
H2SO4.
- Taloenje Ag+ jona
razblaenom HCl.
- Dokazna reakcija
za Fe3+ jone
(reakcija sa KCNS).
- Taloenje PbCl2.
-
sadraji
uenik
podjele.
- Objanjava termin
grupni reagens.
Princip podjele
anjona na analitike
grupe
- Poznaje podjelu
anjona na
analitike grupe.
- Objanjava
dokazivanje
anjona.
- Navodi opte
reagense.
- Poznaje molekulske
formule kiselina,
elektrolitiku
disocijaciju i
nazive kiselinskih
ostataka.
Disperzni sistemi
- Definie pojam:
disperzni sistem.
proces rastvaranja
i vrste rastvaraa u
zavisnosti od
disperzije.
- Pojanjava sastav
rastvora, mol i
koliinsku
koncentraciju.
- Objanjava
koagulaciju i
peptizaciju,
hidrosol i hidrogel,
hidrofilne i
hidrofobne koloide.
- Objanjava zadatke
iz oblasti
Rastvori.
- Poznaje sp3
hibridizaciju i
interpretira na
primjeru molekula
vode.
Hidroliza
- Navodi definiciju
hidrolize.
- Obrazlae hidrolizu
soli (pravi paralelu
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
razdvajanja
katjona.
-
Uoava razliku
grupnog i opteg
reagensa.
Preporuke za
izvoenje nastave
Razvija sposobnost
opaanja i
analitiko
miljenje.
Podstie
kreativnost.
- Uoava vanost
timskog rada.
- Izrada tematskih
panoa:
- Primjena vode u
praksi i njeno
djelovanje na ivi
svijet.
- Gasovi u tretmanu
otpadnih voda.
- Zagaenost (Lima,
Morae ili neke
druge rijeke) i
ispravnost vode
koju pijemo.
- Infuzioni i
injekcioni rastvori.
- Demonstracioni
ogled:
- Rastvaranje skroba
u mlakoj vodi i
elatina.
Stie sigurnost.
- Stie nova znanja.
- Pravi kristalnu
reetku NaCl.
- Analizira
rastvaranje NaCl u
vodi.
- Razlikuje
neorganska i
organska
jedinjenja.
- Razlikuje
jedinjenja sa
jonskom i
kovalentnom
vezom.
- Interpretira
taloenje AgCl u
viku Cl- jona i u
viku Ag+ jona.
- Razlikuje osobine
koloidnih sistema
(Braunovo
kretanje),
koagulaciju od
peptizacije.
- Razlikuje
normalne, kisele i
bazne soli.
- Upotrebljava
42
Demonstracioni
ogled:
ispitivanje pH
rastvora soli (npr.
sadraji
uenik
kakva je so i kako
reaguje u vodenom
rastvoru).
- Objanjava ta je
stepen hidrolize.
- Poznaje reakcije
neutralizacije.
Hemijska kinetika
- Objanjava pojam
jonizacije, konane
i povratne
reakcije.
- Pojanjava stepen
jonizacije.
- Upoznaje sa
vodoninim
eksponentom i
jonskim
proizvodom vode.
- Definie i obrazlae
pufere.
Proizvod
rastvorljivosti
- Definie proizvod
rastvorljivosti
- Objanjava uticaj
zajednikog jona
na rastvorljivost.
- Poznaje podjelu
elektrolita po
jaini.
- Pojanjava zadatke
iz ove oblasti.
Hromatografija
- Navodi definiciju
hromografije.
- Objanjava
adsorpcionu i
podeonu metodu.
- Pojanjava faze:
pokretna (mobilna)
i nepokretna
(stacionarna) kod
hromatografskih
postupaka u
fiziko-hemijskom
smislu.
Gravimetrija
- Navodi definiciju
gravimetrije.
- Poznaje operacije
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
znanje iz oblasti
elektrolitike
disocijacije i
podjele elektrolita
po jaini.
- Rjeava zadatke iz
oblasti hidroliza.
- Upotrebljava ve
steena znanja.
- Analizira ulogu
pufera u
ovjekovom
organizmu.
- Izvodi zakljuke za
proraun i rjeava
zadatke iz oblasti
pH.
Preporuke za
izvoenje nastave
NaCl, NH4Cl,
NaHCO3) pomou
univerzalnog
indikatorskog
papira.
Razvija osjeaj
odgovornosti u
ispunjavanju
radnih obaveza.
- Razvija loginost.
opaanja.
- Razlikuje teko
rastvorljiva
jedinjenja.
- Rjeava zadatke iz
oblasti proizvod
rastvorljivosti.
Shvata vanost
povezivanja teorije
i prakse.
opaanja i logiko
zakljuivanje.
Interpretira
razdvajanje
papirnom
hromatografijom.
- Razlikuje
hromatografije.
- Crta hromatogram
hlorida, bromida,
jodida i rodanida.
Stie sigurnost.
- Razvija analitiko
miljenje.
opaanja.
- Uoava vanost
nauke u
svakodnevnom
ivotu.
- Interpretira
operacije u
gravimetrijskoj
Razvija sposobnost
opaanja.
- Razvija pozitivan
43
Izrada tematskih
panoa:
- pH vrijednosti
tjelesnih tenosti.
- Seminarski rad:
- Bikarbonatni pufer
i njegova uloga u
regulaciji acidnobazne ravnotee.
Demonstracioni
ogled:
Obrazovanje taloga
(potrebne
hemikalije: BaCl2,
SrCl2, CaCl2
c=0,01mol/l i
rastvor H2SO4
c=0,05 mol/l).
Demonstracioni
ogled:
Elektroforeza
serumskih
proteina.
Izrada tematskih
panoa:
Gravimetrija kao
sadraji
uenik
u gravimetrijskoj
analizi.
- Opisuje pojavu
odreivanja gvoa
i H2SO4.
Volumetrija
- Objanjava sutinu
volumetrije.
- Pojanjava
termine:
standardni rastvori,
titrovana
supstancija,
titracija.
- Nabraja
volumetrijske
metode i
objanjava sutinu
svake.
Kompleksometrija
- Definie
kompleksometriju i
objanjava
kompleksone.
Oksidimetrija
- Objanjava oksidoredukcione
sisteme.
permaganometriju,
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
stav prema
zdravlju.
Formativni ciljevi
uenik
analizi.
Uoava uslove za
uspjeno
izvoenje.
Shvata
izraunavanje
rezultata.
Vri komparaciju
odreivanja gvoa
i sulfatne kiseline.
Rjeava zadatke iz
oblasti
gravimetrija.
- Uoava razliku
gravimetrije i
volumetrije.
- Interpretira
reakciju
neutralizacije i
uoava razliku
nastajanja slabo
jonizovanog
jedinjenja i kako
soli reaguju u
vodenom rastvoru.
- Interpretira izbor
indikatora.
- Crta i shvata krive
neutralizacije.
- Uporeuje
primarne i
sekundarne
standardne
rastvore.
- Rjeava zadatke iz
oblasti
volumetrija.
- Analazira
djelovanje
metalnih
indikatora.
- Razlikuje direktnu i
indirektnu
titraciju.
- Razlikuje
standardne
rastvore u
permaganometriji,
jodo i jodimetriji.
- Rjeava zadatke iz
metoda u analitici
ljekova.
Razvija preciznost.
logiko miljenje.
- Navikava se na
tanost.
- Demonstracioni
ogledi :
- Odreivanje
siretne kiseline.
- Pripremanje
sekundarnog
standardnog
rastvora NaOH
c=0,1 mol/l.
Razvija sposobnost
opaanja.
- Pozitivno
procjenjuje
vanost novih
saznanja iz svoje
struke.
- Razvija loginost.
- Shvata vanost
povezivanja teorije
i prakse.
44
Preporuke za
izvoenje nastave
Seminarski rad:
EDTAK kao
antikoagulativno
sredstvo u
dijagnostici.
Demonstracioni
ogled:
Standardizacija
rastvora KmnO4.
sadraji
uenik
jodometriju i
jodimetriju.
Instrumentalne metode
- Objanjava sutinu instrumentalnih
metoda kao i
vanost u
kvalitativnoj i
kvantitativnoj
analizi.
- Navodi podjelu
instrumentalnih
metoda.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
oblasti oksidoredukcija.
- Uoava vanost
nauke u
svakodnevnom
ivotu.
- Razumije odnos
tehnike i prirode.
- Pozitivno
procjenjuje
vanost novih
saznanja iz svoje
struke.
Interpretira
optike,
elektrohemijske i
radiometrijske
metode.
Preporuke za
izvoenje nastave
Seminarski rad:
Odreivanje Fe2+
jona u krvi
metodom
kolorimetrije.

- B. Stankovi, J. Jorgovi-Kremzer, S. Drakuli-ini: Analitika hemija za drugi
razred medicinske kole, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2000.
- Dr M. Jovanovi: Kvalitativna hemijska analiza, Nauna knjiga Beograd, 1989.
- M. Krajaevi, O. Mladenovi, M. Ignjatov: Analitika hemija za srednje kole,
Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1997.
- T. Jovanovi i saradnici: Zbirka zadataka iz hemije (za pripremu prijemnog ispita
na farmaceutskom fakultetu), Farmaceutski fakultet, Beograd, 2007.
- Grupa autora: Zbirke zadataka za pripremu prijemnog ispita na medicinskom i
farmaceutskom fakultetu, Beograd, 2005.
- N.L. Glinka: Zadaci i vebe iz opte hemije, Nauna knjiga Beograd, 1991.
- Laboratorijski pribor;
- posue i hemikalije za demonstracione oglede;
- grafoskop;
- videobim.
- Provjera znanja vri se usmenim putem, najmanje jednom u klasifikacionom
periodu.
- Diplomirani hemiar;
- diplomirani farmaceut;
- profesor hemije.
45

Znanja

Predmet
Znanja
- Acido-bazna ravnotea
- pH tjelesnih tenosti
- Voda, elektroliti i puferi
- Rastvarai za injekcije
- Rastvori ljekova
(medicinski rastvori)
- Osmoza, difuzija, hipo,
hiper i izotonini rastvori
Puferi
pH
Voda
Disperzni sistemi
Koloidni rastvori
Fizika
Gravimetrija
Hromatografija
Farmaceutska hemija
Zadatak i znaaj
kvantitativne analize
Gravimetrija
Volumetrija
Praktina nastava
46
Braunovo kretanje,
Tindalov efekat
Operacije u gravimetrijskoj
analizi
Tekst monografije
Kvantitativna analiza
Gravimetrija
Volumetrijske metode
1.2.6. MIKROBIOLOGIJA
1. Naziv predmeta: MIKROBIOLOGIJA
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
Ukupno
72
72
72
72

- Razumijevanje optih pojmova i injenica iz mikrobilogije.
- Usvajanje potrebnih znanja iz oblasti opte bakteriologije, ekologije
mikroorganizama i imunologije.
- Razumijevanje uticaja spoljanjih agenasa na bakterije.
- Sticanje optih znanja o uzrocima, prenosiocima i posljedicama infekcija i
zaraznih bolesti.
- Upoznavanje sa osnovama epidemiologije zaraznih bolesti.
- Razumijevanje odnosa ovjekove sredine i ovjeka sa mikroorganizmima.
- Povezivanje teorijskih sadraja sa praktinim radom.
- Razvijanje sposobnosti posmatranja, uoavanja i zakljuivanja.
- Razvijanje sposobnosti zatite organizma od zaraznih bolesti vakcinacijom.
- Praenje irenja bolesti u populaciji i faktora koji utiu na njihovo irenje.
- Razumijevanje bakterija i virusa koje su najei uzronici oboljenja ovjeka.
47

Razred: DRUGI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Opta bakteriologija
-
Definie bakterije i
navodi osnovne
oblike.
Ilustruje i
pojanjava grau
bakterijske elije.
Opisuje ishranu i
metabolizam uz
navoenje enzima.
Opisuje
razmnoavanje
bakterija uz
navoenje faktora
koji utiu na
razmnoavanje.
Objanjava
genetiku i opisuje
postupak
prenoenja
genetikog
materijala
bakterija.
Uoava i razlikuje
osnovne oblike
bakterija.
Analizira i
odreuje sastavne
elemente
bakterijske elije.
Razlikuje
disimilaciju i
asimilaciju i
uoava izvore
hrane i energije.
Uoava znaaj
razmnoavanja uz
razlikovanje oblika
i faktora koji utiu
na razmnoavanje.
Odreuje genotip,
fenotip i mutacije i
razlikuje transfer
genetikog
materijala.
Razvija sposobnost
opaanja.
Razvija analitiko i
logiko miljenje.
Shematski prikaz
grae bakterijske
elije.
Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju i higijeni.
Seminarski rad na
temu: Ekologija
mikroorganizama.
Povezuje uzroke i
posljedice.
Razvija pozitivan
prema higijeni i
zdravlju.
Posjeta
mikrobiolokoj
laboratoriji,
upoznavanje sa
postupcima
sterilnosti i
dizenfekcije.
Usvaja naela
zdravog ivota.
- Referat na temu:
Hemioterapeutici.
Ekologija mikroorganizama
- Opisuje
- Uoava stanita
rasprostranjenost
mikroorganizama i
mikroorganizama i
razlikuje
objanjava
mikroorganizme
mikrofloru i
koe, nosa i
mikrofaunu u
digestivnog trakta.
zdravom
organizmu.
Uticaj spoljanjih agensa na bakterije
- Opisuje sterilnost,
- Razlikuje fiike
asepsu i
agense i odreuje
dezinfekciju i
sterilnost i
navodi fizike
dezinfekciju.
agense.
- Vri komparaciju i
uoava
- Nabraja hemijske
najznaajnije
agense i
dezinficijense i
objanjava
antiseptike.
mehanizam
djelovanja.
Hemioterapeutici
- Objanjava
- Razlikuje difuzione
djelovanje
i dilucionu metodu
hemioterapeutika i
i uoava nastanak
antibiotika na
rezistencije.
48
Preporuke za
izvoenje nastave
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
mikroorganizme i
navodi rezistenciju
mikroorganizama.
Infekcija i zarazna bolest
- Definie infekciju i
- Razlikuje vrste
navodi vrste
infekcija.
infekcija.
- Uoava razliku u
pojavi infekcija u
- Navodi definiciju
odnosu na zarazne
zarazne bolesti i
bolesti.
objanjava
posljedice
infekcije i zarazne
bolesti.
Osnovi epidemiologije zaraznih bolesti
- Definie
- Razlikuje
epidemiologiju i
Vogralikov lanac i
njene zadatke i
Gordonov trijas.
navodi faktore
- Analizira irenje
neophodne za
zaraze i nain
nastanak infekcije.
javljanja.
- Objanjava
- Uoava mjere
prenoenje i nain
spreavanja i
javljanja zaraznih
suzbijanja zaraze.
bolesti.
- Navodi i opisuje
mjere za
spreavanje i
suzbijanje zaraznih
bolesti.
Patogenost i virulencija
- Definie
- Razlikuje faktore
patogenost i
invazivnosti i
virulenciju i navodi
toksinosti i
faktore patogene
odreuje
aktivnosti.
virulenciju.
Imunologija
- Definie
- Uporeuje uroenu
imunologiju i
i steenu
opisuje otpornost
otpornost.
organizma.
- Razlikuje
spoljanje i
- Objanjava
unutranje faktore.
nespecifinu
otpornost i opisuje - Uporeuje antigen
spoljanje i
i imuni sistem.
unutranje faktore. - Analizira grau,
klase i vrste
antitijela.
specifinu
otpornost.
- Razlikuje
aglutinaciju,
- Objanjava
precipitaciju,
humoralni imuni
litike reakcije i
odgovor i opisuje
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Povezuje uzroke i
posljedice.
Razvija osjeaj
line odgovornosti
prema higijeni i
zdravlju.
Pretraivanje
Interneta na temu:
infekcija i zarazna
bolest, diskusija
zapaanja.
Razvija osjeaj
line odgovornosti
prema higijeni i
zdravlju.
Pravljenje
tematskih panoa
na temu: Faktori
neophodni za
nastanak infekcija.
Uvia vanost
ouvanja kvaliteta.
Pretraivanje
Interneta na temu:
Patogenost i
virulencija,
diskusija rezultata.
Razvija sposobnost
opaanja.
Razvija analitiko i
logiko miljenje.
Pravljenje
tematskih panoa
na temu:
Otpornost
organizma.
49
Preporuke za
izvoenje nastave
sadraji
uenik
antitijela.
- Opisuje reakciju
antigen-antitijelo.
- Navodi i opsuje
elijski imuni
odgovor.
- Definie imunost i
nabraja aktivnu i
pasivnu zatitu.
- Opisuje vakcine i
serume.
- Navodi definiciju
preosjetljivosti i
pojanjava
preosjetljivost
ranog tipa.
- Pojanjava
preosjetljivost
kasnog tipa.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
reakcije
imobilizacije.
- Analizira
efektorne,
regulatorne i telije pamenja.
- Uporeuje
prirodnu i
vjetaku imunost.
- Indetifikuje vrste
vakcina, razlikuje
homologne i
heterologne
serume.
- Razlikuje
anafilaksu, Artusov
fenomen,
desenzibilizaciju i
serumsku bolest.
- Uoava znaaj
turbekulinskog
testa, autoimune
bolesti i
imunodeficijencije.
Specijalna bakteriologija
- Navodi i pojanjava - Pronalazi slinosti i
stafilokoke i
razlike izmeu
streptokoke.
stafilokoka
streptokoka.
- Objanjava
najserije uz
- Razlikuje
navoenje
meningokoke i
meningokoke i
gonokoke.
gonokoke.
- Uoava simptome
difterije i
- Pojanjava
tuberkuloze.
korinebakterijum
difterije i
- Razlikuje
mikobakterijum
klostridije, gasne
turbekulozis.
ganglije i
botulinum.
- Opisuje bacilus
antracis
- Razlikuje
klostridijum tetani.
enterobakterije.
- Objanjava
- Uoava pertusis ili
klostridije gasne
veliki kaalj.
gangrene i
- Uoava znake
klostridijum
sifilisa.
botulinum.
- Upoznaje
enterobakterije.
- Objanjava
bortodelu pertusis.
50
Razvija pravilan
odnos prema
zdravlju i higijeni.
Preporuke za
izvoenje nastave
Pretraivanje
Interneta na temu:
Specijalna
bakteriologija.
sadraji
uenik
- Opisuje treponemu
palidum.
Opta virusologija
- Definie i
pojanjava opte
karakteristike
virusa.
- Navodi i objanjava interferenciju,
tropizam i
selektivnost virusa.
- Nabraja i opisuje
virusne infekcije.
Specijalna virusologija
- Navodi i pojanjva
polioviruse,
koksakiviruse i
ehoviruse.
- Pojanjava
karakteristike virus
gripa.
- Opisuje virus
mumpsa, morbila
rabijesa i rubele.
- Navodi i pojanjava virus humane
imunodeficijencije
- Upoznaje
adenoviruse i
herpes viruse.
viruse hepatitisa.
-
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
Uoava grau,
hemijski sastav i
umnoavanje
virusa.
Razlikuje stvaranje
i vrste interferona.
Uoava i upreuje
virusne infekcije.
Razvija sposobnost
zapaanja.
Pravljenje
tematskih panoa
na temu: Opte
karakteristike i
graa virusa.
Uporeuje
polioviruse,
koksakiviruse i
ehoviruse.
Uoava grip ili
influencu.
Uoava oboljenja
koja izazivaju
zauke i male
boginje.
Razlikuje
prenoenje i
inficiranje hiv
virusom.
Uoava i razlikuje
infekcije izazvane
adenovirusima.
Pronalazi slinosti i
razlike izmeu
hepatitisa A i
hepatitisa B.
Razvija osjeaj
line
odgovormnosti
prema higijeni i
zdravlju.
- Prikaz slajdova
razliitih vrsta
virusa.

- . Radulovi: Mikrobiologija sa epidemiologijom za II razred medicinske kole,
- S. Staji: Mikrobiologija za zdravstvenu struku, Zavod za udbenike i nastavna
sredstva, Sarajevo, 1983.
- PC raunar, LCD projektor i projekciono platno, slike, sheme.
- Usmeno najmanje jednom u klasifikacionom periodu.
- Pismeno - pismene vjebe, po jedna u polugoditu.
51
Zakljuna ocjena na kraju kolske godine izvodi se na osnovu svih ocjena


Pozitivna ocjena na kraju kolske godine.

Doktor medicine, specijalista za medicinsku mikrobiologiju;
- diplomirani biolog mikrobiolog.
-

Znanja
-
Metabolizam
mikroorganizama
Antigen i antitijela
Antibiotici

Predmet
Znanja
- Enzimi
- Krv
Farmakologija
52
Hemioterapijska sredstva
1.2.7. BOTANIKA
1. Naziv predmeta: BOTANIKA
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
Ukupno
72
72
72
72

- Sticanje osnovnih znanja o biljnoj eliji i njenom znaaju za ivi svijet.
- Usvajanje znanja o biljnim tkivima, njihovom sastavu, podjeli i funkciji.
- Sticanje znanja o morfologiji, metamorfozi i anatomiji biljnih organa.
- Shvatanje znaaja procesa i razlikovanje tipova razmnoavanja kod biljaka.
- Upoznavanje sa kriterijumima sistematike biljka i njihovom podjelom na
taksone.
- Uvjebavanje praktinih vjetina pri terenskom radu.
- Uoavanje znaaja ekologije za ekosistem.
- Razvijanje svijesti o znaaju ouvanja ivotne sredine.
53

Razred: DRUGI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Biljna elija
- Definie pojam
- Razlikuje biljnu i
- Razvija pozitivan
elije.
ivotinjsku eliju.
stav prema novim
saznanjima iz svoje
- Navodi
- Analizira znaaj
struke.
specifinosti,
biljne elije za ivi
nabraja i opisuje
svijet.
glavne djelove
- Uoava
biljne elije.
specifinosti biljne
elije.
- Upoznaje funkciju
djelova biljne
- Uoava glavne
elije.
djelove biljne
elije i analizira
- Objanjava deobu
njihovu funkciju.
biljne elije.
- Analizira proces
deobe biljne elije.
- Uoava
specifinosti biljne
elije.
Biljna tkiva
- Definie biljna
- Vrednuje znaaj
tkiva.
tkiva i analizira
logiko miljenje.
njihov sastav.
- Nabraja biljna
tkiva i objanjava
- Vri komparaciju
njihovu podjelu.
izmeu tvornih i
trajnih tkiva i
- Navodi razlike
uoava njihove
izmeu tvornih i
karakteristike.
trajnih tkiva i
opisuje njihove
- Razlikuje tipove
morfoloke
tvornih tkiva.
osobine.
- Indetifikuje ulogu
tvornih tkiva i
- Objanjava grau i
uoava njihove
funkciju vrnih,
osnovne
bonih, umetnutih
karakteristike.
i tkiva rane i
opisuje mjesto
- Razlikuje tipove
njihove
trajnih tkiva i
lokalizacije.
indetifikuje
njihovu ulogu.
- Nabraja trajna
tkiva objanjava
njihovu grau i
funkciju.
- Objanjava
osnovne
karakteristike
pokorinog,
parenhimskog,
mehanikog,
sprovodnog i
sekrecionog tkiva.
54
Preporuke za
izvoenje nastave
Prikaz skica, slika i

modela biljne
elije.
Priprema
mikroskopskih
preparata biljne
elije.
Uvjebavati
samostalan i grupni
rad kod uenika.
Prikaz skice, slike i

modela biljnih
tkiva.
Pravljenje
mikroskopskih
preparata biljnih
tkiva.
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Biljni organi (anatomija, morfologija i metamorfoza)
- Definie biljne
- Odreuje porijeklo
- Razvija svijest o
organe i objanjava
biljnih organa.
uzrono
njihovu
posljedinim
- Analizira
organizaciju.
vezama odnosa
nastajanje i ulogu
ovjeka i ivotne
klice.
- Ilustruje nastanak
sredine.
klice i navodi njene - Indetifikuje biljne
djelova.
organe, shvata
ulogu i uoava
- Opisuje od kojih
njihove antomske
djelova klice
karakteristike.
nastaju organi.
- Nabraja vegetati- Uporeuje funkcije
vne biljne organe.
korjena, stabla i
lista.
- Objanjava grau i
funkcije korjena.
- Analizira znaaj
resorpcije vode i
- Pojanjava
mineralnih
primanje vode i
materija.
mineralnih
materija.
- Razmatra proces
transporta vode i
- Pojanjava
mineralnih
metamorfozu
materija kao i
korjena.
organskih
- Objanjava grau i
jedinjenja.
funkciju stabla.
- Pojanjava
- Ocjenjuje znaaj
transport vode i
procesa fotosinteze
mineralnih
i transpiracije.
materija kao i
- Analizira procese
organskih
koji se deavaju u
jedinjenja.
biljnim organima.
- Navodi razliku
izmeu zeljastih i
drvenastih biljaka.
- Obrazlae podjelu
drvenastih biljaka
na drvee, bunove i polubunove.
- Navodi djelove
lista, objanjava
funkciju i nabraja
podjelu listova
prema poloaju i
funkciji.
- Opisuje
metamorfozu
listova.
- Definie proces
transpiracije i
fotosinteze.
- Obrazlae znaaj
procesa fotosinteze
55
Preporuke za
izvoenje nastave
Pretraivanje
Interneta na na
temu biljni
organi,diskusija
rezultata.
Slike i grafikoni
biljnih organa.
Uvjebavati
samostalan i grupni
rad kod uenika.
Koristiti strunu
literaturu.
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
za ivi svijet.
Razmnoavanje kod biljaka
- Objanjava znaaj
- Vrednuje znaaj
procesa
procesa i razlikuje
razmnoavanja za
tipove
biljke, ivotinje i
razmnoavanja kod
ovjeka.
biljaka.
- Nabraja tipove
- Uporeuje i uoava
razmnoavanja kod
slinosti i razlike
biljaka.
izmeu
vegetativnog,
- Pojanjava
bespolnog i polnog
vegetativno,
razmnoavanja.
bespolno i polno
razmnoavanje kod - Indetifikuje biljke
biljka.
koje se
razmnoavaju
- Nabraja i
vegetativno,
pojanjava tipove
bespolno i polno.
polnog procesa
razmnoavanja.
- Razmatra procese
razmnoavanja kod
- Definie proces
biljaka.
opraivanja i
navodi tipove
opraivanja.
- Opisuje proces
oploenja i
objanjava proces
razvia biljne
jedinke.
Organi za razmnoavanje kod cvjetnica
- Pojanjava znaaj
- Razlikuje djelove
organa za
cvijetova.
razmnoavanje kod - Uoava funkciju
biljaka.
cvijeta.
- Imenuje djelove
- Uporeuje cimozne
organa za
i recemozne cvasti.
razmnoavanje kod - Analizira proces
biljaka.
opraivanja.
- Opisuje grau
- Uporeuje razliite
cvijeta i navodi
tipove opraivanja.
funkciju njegovih
- Analizira proces
pojedinih djelova.
oploenja.
- Definie cvast, i
- Uoava ulogu
nabraja tipove
sjemenog zametka.
cvasti.
- Indetifikuje
- Objanjava
funkcije ploda.
nastanak sjemenog
zametka.
- Opisuje funkciju i
nabraja vrste
ploda.
- Definie proces
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
56
Preporuke za
izvoenje nastave
Razvija svijest o
znaaju prirodne
raznovrsnosti.
Razvija sposobnost
opaanja.
Izrada grafikih
radova vezanih za
tipove
razmnoavanja
biljaka.
Razvija ekoloku
svijest.
Izrada tematskih
panoa: cvijet,
sjeme i plod.
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
opraivanja, navodi
i pojanjava tipove
opraivanja.
- Opisuje proces
oploenja.
- Objanjava proces
razvia biljne
jedinke.
Klasifikacija (sistematika) biljaka
- Definie ulogu
- Uoava znaaj
sistematike
binarne
biljaka.
nomenklature.
- Navodi sistematske
- Razlikuje vie i
kategorije ili
nie biljke.
taksone.
- Analiza i
uporeivanje
- Pojanjava
biljaka prema
botaniku i
obliku i grai.
farmaceutsku
nomenklaturu.
- Idnetifikuje
predstavnike niih i
- Obrazlae podjelu
viih biljaka.
biljaka na nie i
vie biljke.
- Uoava razliku
meu pojedinim
- Nabraja nie
predstavnicima
biljke.
niih biljaka.
- Opisuje oblik,
grau i
- Uoava razliku
razmnoavanje
meu pojedinim
algi.
predstavnicima
viih biljaka.
- Pojanjava razlike
izmeu modroze- Uporeuje srodne
lenih, zelenih i
karakteristike viih
mrkih algi.
biljaka.
- Nabraja
- Vreduje znaaj
najznaajnije
niih i viih biljaka
predstavnike
za ivotnu
modrozelenih,
zajednicu, a
zelenih i mrkih
posebno za
algi.
ovjeka.
- Opisuje oblik,
- Analizira znaaj
grau i
algi u prirodi i za
razmnoavanje
ovjeka.
gljiva
- Pronalazi osnovne
- Nabraja
slinosti i razlike
najznaajnije
izmeu
predstavnike
Phycomycetes,
Phycomycetes,
Ascomycetes I
Ascomycetes i
Basidiomycetes.
Basidiomycetes.
- Opisuje grau
liaja.
- Definie vie biljke
- Uoava slinosti i
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Razvija sposobnost
zapaanja.
Preporuke za
izvoenje nastave
57
Razvija svijest o
potrebi zatite
ivotne sredine.
Upoznavanje
uenika sa
pojedinim
predstavnicima
biljaka.
Posjeta botanikoj
bati i nacionalnom
parku.
Pretraivanje
Interneta.
sadraji
uenik
i nabraja razdjele
viih biljaka.
- Opisuje osnovne
karakteristike
mahovina i
pojanjava njihovo
razvie.
- Nabraja
najznaajnije
predstavnike
mahovina.
- Opisuje osnovne
karakteristike
rastavia.
- Objanjava razvie
rastavia i nabraja
njihove
najznaajnije
predstavnike.
- Opisuje osnovne
karakteristike
papratnjaa,
objanjava razvie
i navodi
najznaajnije
predstavnike
papratnjaa.
- Opisuje biljke sa
sjemenom.
- Navodi osnovne
karakteristike
golosjemenjaa i
nabraja njihove
najznaajnije
familije.
- Opisuje
karakteristike
Ginkgoaceae,
Pinaceae i
Cupresaceae, i
nabraja njihove
najznaajnije
predstavnike.
- Ilustruje osnovne
karakteristike
skrivenosjemenica.
- Nabraja
najznaajnije
familije
skrivenosjemenica,
opisuje njihove
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
razlike izmeu
golosjemenjaa i
skrivenosjemenjaa.
Analizira razliku
izmeu
monokotiledonih i
dikotiledonih
biljaka.
Uoava znaaj
familije kao i
njihovih
predstavnika za
farmaceutsku
industriju.
Uoava razlike i
slinosti izmeu
pojedinih familija i
rasprostranjenosti.
Istie znaaj viih
biljaka u ivotnoj
sredini.
Vrednuje znaaj
viih biljaka za
ovjeka,
prvenstveno za
farmaceutsku
industriju.
Istie znaaj viih
biljaka u ivotnoj
sredini.
Analizira znaaj
viih biljaka za
ovjeka
prvenstveno za
farmaceutsku
industriju.
Preporuke za
izvoenje nastave
Sakuplja biljke i
izrauje
herbarijum.
58
Pretraivanje
Interneta na temu:
Najznaajnije
familije
skrivenosjemenica.
Posjeta botanikoj
bati, nacionalnom
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
odlike i nabraja
njihove
predstavnike:
- Ranunculaceae
- Berberidaceae
- Papaveraceae
- Fumariaceae
- Fagaceae
- Betulaceae
- Juglandaceae
- Caryophyllaceae
- Brassicaceae
- Ericaceae
- Primulaceae
- Tiliaceae
- Malvaceae
- Euphorbiaceae
- Rosaceae
- Fabaceae
- Malaceae
- Amygdalaceae
- Punicaceae
- Hyppocastanaceae
- Linaceae
- Apiaceae
- Rhamnaceae
- Apocynaceae
- Gentianaceae
- Sambucaceae
- Oleaceae
- Valerianaceae
- Solanaceae
- Scrophulariaceae
- Plantaginaceae
- Lamiaceae
- Asteraceae
- Liliaceae
- Iridaceae
- Poaceae
- Orchidaceae.
Osnovni principi ekologije
- Definie ekologiju
- Uoava znaaj
kao bioloku
ekologije.
nauku.
- Uporeuje odnose
meu ivim biima.
- Nabraja ekoloke
faktore.
- Analizira ekoloke
faktore.
- Nabraja stadijume
- Indetifikuje izvore
organizacije ivih
zagaenja.
bia na zemlji.
- Objanjava znaaj
- Vrednuje znaaj
ekolokih faktora
mjera koje se
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
parku i dr.
59
Razvija ekoloku
svijest.
Video prezentacije
o izvorima
zagaenja.
Zakoni o zatiti
ivotne sredine.
Izrada tematskih
panoa - zatita
ivotne sredine.
sadraji
uenik
na biljne
zajednice.
- Ilustruje izvore i
vrste zagaenja.
- Navodi mjere
zatite protiv
raznih vidova
zagaenja.
- Nabraja biljke kao
indikatore stepena
zagaenja.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
sprovode za
smanjenje
zagaenja.
Preporuke za
izvoenje nastave

- R. Jani: Botanika za 2. razred medicinske kole, Zavod za udbenike i nastavna
sredstva, Beograd, 2006.
- D. Balo: Botanika za 1. razred medicinske i veterinarske kole, Zavod za
udbenike i nastavna sredstva, Beograd, Zavod za kolstvo, Podgorica, 1992.
- R. Marinovi: Osnovi mikologije i lihenologije, Beogradski izdavako-grafiki
zavod, Beograd, 1983.
- . Tei, R. Marinovi: Sistematika niih biljaka, Zavod za izdavanje udbenika
Srbije, Beograd, 1981.
- B. Tati, V. Blei: Sistematika i filogenija viih biljaka, Univerzitet u Pritini
Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Pritina, 1996.
- J. Rohlena: Conspectus florae Montenegrinae, Vydano odpory ministarstva
skolstvi a Narodni rady badatelske v Praze, Praha, 1942.
- Opremljen bioloki kabinet ili specijalizovana uionica;
- kompjuter sa lcd projektorom i internet konekcijom;
- modeli;
- slike;
- sheme;
- encikopedije i struni asopisi.
- Pismena provjera znanja pismena vjeba (dvije u polugoditu).
- Profesor biologije;
- diplomirani biolog.
60

Znanja
-
Biljna elija
Biljna tkiva
Biljni organi
Razmnoavanje biljaka
Sistematika biljaka
Klasifikacija biljaka
Biljna elija
Biljna tkiva
Droge
Biljna elija
Biljna tkiva
Droge

Predmet
Znanja
Biologija
- Biljna elija
- Biljna tkiva
- Biljni organi
- Razmnoavanje biljaka
- Ljekovite biljke,
Farmakognozija
- Ljekovito bilje, droge,
proizvodnja droga
Praktina nastava
61
Preparati
Pravljenje preparata
Sakupljanje biljaka
1.2.8. MEDICINSKA BIOHEMIJA

1. Naziv predmeta: MEDICINSKA BIOHEMIJA
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
Ukupno
72
72
72
72

- Usvajanje znanja i pojmova iz oblasti medicinske biohemije.
- Ovladavanje vjetinama analize biohemijskih procesa.
- Razumijevanje vanosti i znaaja biohemijskih procesa za zdravlje ovjeka.
- Usvajanje principa zdravog ivota.
- Osposobljavanje za profesionalno napredovanje i ovladavanje strunim znanjima.
62

Razred: TREI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Uvod
- Definie biohemiju.
- Objanjava znaaj
- Objanjava vezu
biohemije za
izmeu biohemije,
medicinu.
fiziologije i interne - Pravi razliku
medicine.
izmeu
biohemijskih
procesa i
fiziolokih procesa.
- Razlikuje
biohemijske
procese u
organizmu od
fiziolokih procesa
koji se odigravaju u
organima i tkivima.
Voda i elektroliti
- Obrazlae promet
- Razlikuje ulogu
vode i elektrolita u
pojedinih
zapaanja i logike
ovjeijem
elektrolita u
analize podataka.
organizmu.
organizmu.
- Definie odnos
- Prepoznaje znaaj
izmeu vode i
elektrolita za
elektrolita u
ljudski organizam.
organizmu.
- Pravi razliku
izmeu makro i
- Objanjava njihovu
mikro elektrolita.
ulogu u organizmu.
- Poznaje znaaj
- Uporeuje njihovo
elektrolita.
prisustvo u eliji i
van elije.
- Formira sliku o
uticaju i
nedostatku
elektrolita i vode u
ovjeijem
organizmu.
Aminokiseline i proteini
- Upoznaje se sa
- Razumije ulogu
- Razvija logiko
esencijalnim
aminokiselina u
miljenje.
aminokiselinama.
organizmu.
- Nabraja
- Analizira peptidne
aminokiseline.
veze i poznaje
nain njihovog
- Poznaje sintezu
nastajanja.
proteina iz
aminokiselina.
- Prepoznaje ulogu
proteina u
- Nabraja sve vrste
organizmu.
proteina u
organizmu ovjeka. - Povezuje i
uporeuje odnos
- Poznaje prostorni
63
Preporuke za
izvoenje nastave
Power point
prezentacije.
Grafoskop.
Power point
prezentacije.
Grafoskop.
Slika organizma
ovjeka.
Power point
prezentacije.
Grafoskop.
Slika organizma
ovjeka.
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
izmeu proteina i
raspored proteina u
drugih hranljivih
ovjeijem
materija u
organizmu.
organizmu ovjeka.
- Poznaje i
objanjava uloge
- Uoava znaaj
pojedinih proteina
proteina za
u ovjeijem
ovjeiji
organizmu.
organizam.
- Navodi povezanost
metabolizma
proteina sa ostalim
metabolizmima u
ovjeijem
organizmu.
Metabolizam proteina
- Navodi proces
- Pravi razliku
metabolizma
izmeu uloge
proteina i
proteina i amino
razlaganja materija
kiselina.
u organizmu.
- Identifikuje
najznaajnije
- Objanjava kako se
proteine u
u kojem organu vri
ovjeijem
razlaganje
organizmu i
proteina.
prognozira ta bi
- Obrazlae koji su
izazvao njihov
krajnji prizvodi
nedostatak kod
razlaganja
ovjeka.
proteina.
- Upoznaje cikluse
- Formira sebi sliku o
razlaganja proteina
povezanosti
do krajnjih
proteina sa ostalim
produkata.
hranljivim
supstancama.
- Objanjava njihovu
ulogu i opisuje
- Formira miljenje o
njihov znaaj za
povezanosti
ovjeiji
proteina sa ostalim
organizam.
supstancama.
Monosaharidi, disaharidi i oligosaharidi
- Nabraja
- Pravi razliku
monosaharide,
izmeu
disaharide i
monosaharida,
oligosaharide.
disaharida,
- Poznaje njihove
oligosahaida i
opte osobine.
polisaharida prema
- Objanjava gdje se
njihovim optim
oni sve u prirodi
osobinama i
nalaze (u biljnom i
osobinama u
ivotinjskom
ovjeijem
svijetu).
organizmu.
- Zna kako nastaju
- Uoava razliku
polisaharidi u
izmeu pojedinih
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Razvija saznanja o
znaaju zdrave
ishrane.
Preporuke za
izvoenje nastave
Usvaja principe
zdravog ivota.
64
Power point
prezentacije.
Grafoskop.
Slika organizma
ovjeka.
Power point
prezentacije.
Grafoskop.
Slika organizma
ovjeka.
sadraji
uenik
biljnom svijetu.
- Objanjava ta se
sa njima deava
kada ovjek uzima
ovakvu vrstu hrane.
- Zna proces
razlaganja
polisaharida u
ovjeijem
organizmu i kako se
to razlaganje vri u
pojedinim
organima
- Zna gdje se vri
resorbcija ugljenih
hidrata u
organizmu i kojim
putevima oni
odlaze u njihovo
dalje razlaganje tj.
u metabolizam.
Metabolizam ugljenih
- Poznaje aerobni i
anaerobni put
razgradnje ugljenih
hidrata.
- Poznaje pentozni
put razgradnje
ugljenih hidrata.
- Zna gdje se vri
varenje i resorpcija
ugljenih hidrata.
- Zna da objasni
kako se vri proces
glikolize.
- Zna da objasni
ciklus trikarbonskih
kiselina.
- Zna kako se
stvaraju rezervni
polisaharidi kod
ovjeka.
- Zna da objasni
kakve posljedice
nastaju prilikom
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
monosaharida i
disaharida.
- Identifikuje ulogu
monosaharida u
organizmu i zna da
interpretira
njihovo
pretvaranje u
monosaharide koje
ovjek najvie
upotrebljava.
- Identifikuje
najznaajniji
monosaharid i zna
gdje se vri
njegova resorpcija.
- Dokazuje
povezanost
ugljenih hidrata sa
proteinima.
disaharida i
oligosaharida i zna
da interpretira
njihovo
pretvaranje u
monosaharide.
hidrata
- Procjenjuje ulogu
ugljenih hidrata u
oganizmu.
- Pravi razliku ta se
deava u organizmu
sa ugljenim
hidratima kada je
ovjek aktivan i
kada je pasivan.
- Prepoznaje
pacijenta oboljelog
od dijabetesa.
- Razlikuje tipove
eerne bolesti
(dijabetes
mellitusa).
65
Shvata vanost
fizike aktivnosti
za ouvanje
zdravlja.
Preporuke za
izvoenje nastave
Power point
prezentacije.
Grafoskop.
Slika organizma
ovjeka.
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
poremeaja
metabolizma
ugljenih hidrata.
- Zna da objasni
kako se odrava
stalna koncentacija
ugljenih hidrata u
organizmu
(homeostaza).
- Zna da objasni
kako nastaje
eerna bolest kod
ovjeka.
- Objanjava
glikozirani
hemoglobin.
- Odreuje ugljene
hidrate u krvi i
urinu.
Steroidi, lipidi i lipoproteini
- Definie steroide.
- Obrazlae ulogu
steroida, lipida i
- Opisuje proces
lipoproteina u
nastanka sterioda.
organizmu.
- Objanjava
nastanak lipida i
- Razlikuje
lipoproteina.
holesteroltrigliceri
de i lipoproteine u
- Poznaje
organizmu ovjeka.
holesteroltrigliceri
de i lipoproteine u
organizmu ovjeka.
lipida i lipoproteina
u organizmu
- Nabraja sve
ovjeka.
lipoproteine kod
ovjeka.
- Razlikuje bitne i
nebitne masne
- Definie sloene i
kiseline u
proste lipide.
organizmu ovjeka.
- Zna ta su sloeni
lipidi i kakva je
- Pravi razliku
njihova uloga kod
izmeu lipida koji
ovjeka.
su korisni i lipida
koji su tetni za
- Zna kako nastaju
organizam ovjeka.
masne kiseline.
- Predlae na koji
nain ovjek treba
da unosi hranljive
materije u
organizam kako bi
kvalitetnije ivio i
sebi produio
ivotni vijek.
Metabolizam lipida
- Objanjava varenje
- Identifikuje znaaj
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Usvaja principe
zdrave ishrane.
Shvata vanost
ouvanja
sopstvenog
zdravlja.
Preporuke za
izvoenje nastave
66
Power point
prezentacije.
Grafoskop Slika organizma
ovjeka.
Power point
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
metabolizma lipida
lipida u organizmu.
- Zna do kojih se
kao i njihovu korist
krajnjih materija
za ovjeka.
vri razgradnja
- Obrazlae razliku
lipida.
izmeu
metabolizma lipida
- Zna gdje
i ugljenih hidrata.
metabolizam lipida
zapoinje, a gdje
- Zakljuuje zato su
se vri resorpcija
ovjeku sve korisni
masti.
lipidi.
- Zna da objasni i
- Formira stav o
opie kako se vri
pozitivnom i
razgradnja lipida i
negativnom
koje sve supstance
djelovanju lipida
utiu na ovaj
na organizam
metabolizam.
ovjeka.
- Objanjava ulogu
- Prognozira
enzima u
posljedice
metaoblizmu
pretjeranog
lipida.
konzumiranja
masne hrane.
- Objanjava koje
sve materije
nastaju u tom
metabolizmu.
Enzimi i njihov znaaj u laboratorijskoj dijagnostici
- Objanjava ta su
- Pravi razliku
enzimi, kakve su to
izmeu enzima koji
materije i kakva im
su znaajni za
je uloga u
pojedine organe.
organizmu.
- Prilikom
analiziranja enzima
- Vri podjelu
predvia koji je
enzima prema
organ kod ovjeka
njihovoj
obolio.
nomenklaturi.
- Zna dejstvo enzima
u organizmu i pod
kakvim uslovima.
- Zna sve enzime
koji se odreuju u
laboratorijskoj
dijagnostici.
- Objanjava koji su
enzimi znaajni za
pojedine organe u
organizmu ovjeka.
- Zna kako djeluju
ljekovi i neke
toksine materije
na enzime, a
samim tim i na
zdravlje.
67
Preporuke za
izvoenje nastave
prezentacije.
ovjeka.
Power point
prezentacije.
ovjeka.
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Hormoni i njihov znaaj u laboratorijskoj dijagnostici
- Nabraja hormone
- Razlikuje
koji postoje kod
najznaajnije
ovjeka.
hormone i definie
mehanizme
- Zna da odvoji
njihovog
hormone po
djelovanja.
njihovoj grai.
- Zna ta su hormoni
- Razlikuje hormone
proteinske prirode,
proteinske prirode,
derivati amino
derivate amino
kiselina i steroidni
kiselina i sterodine
hormoni.
hormone.
- Zna kako se
stvaraju hormoni u
hormona u
lijezdama sa
organizmu.
unutranjim
- Identifikuje kada u
luenjem.
laboratorijskoj
dijagnostici dolazi
- Poznaje ulogu
do poveanja ili
hormona u
smanjenja
organizmu ovjeka.
vrijednosti nekog
- Zna postupak
hormona.
odreivanja
hormona u
- Prepoznaje organe
laboratorijskoj
kod kojih je dolo
dijagnostici.
do nekog
poremeaja.
- Poznaje i obrazlae
metode
odreivanja
hormona u
laboratorijskoj
dijagnostici.
Vitamini
- Nabraja vitamine
- Vri komparaciju
- Usvaja principe
koji su znaajni za
uloga vitamina kod
zdrave ishrane.
ivot ovjeka.
ovjeka.
- Navodi vitamine
- Ocjenjuje ulogu
koji su rastvorljivi
vitamina C za
u mastima.
organizam.
- Navodi vitamine
rastvorljive u vodi.
- Objanjava ulogu i
znaaj vitamina za
ovjeka.
- Objanjava koji se
vitamini sintetiu u
organizmu, a koji
se unose putem
hrane.
- Objanjava ulogu
vitamina kao
antioksidanasa.
68
Preporuke za
izvoenje nastave
Power point
prezentacije.
ovjeka.
Power point
prezentacije.
ovjeka.
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
Cerebro-spinalna tenost (likvor)
- Poznaje ulogu
likvora u organizmu
likvora za
ovjeka.
organizam.
Tjelesne tenosti (urin, znoj, limfa)
- Definie i
- Pravi razliku
prepoznaje urin.
izmeu urina koji
je normalan od
- Zna da objasni
urina koji je
pacijentu kako se
patoloki i
prikuplja 24h urin.
prepoznaje ovu
- Poznaje hemijski
razliku vizuelno.
sastav znoja i
njihovu ulogu u
organizmu.
Jetra i njena funkcija
- Opisuje
- Identifikuje koji su
metabolike
enzimi znaajni za
procese koji se vre
odreivanje
u jetri (u.h.,
funkcije jetre.
lipida).
- Razlikuje enzime
koji se odreuju
- Zna da je jetra
kod funkcije jetre i
organ gdje se
enzima koji se
odvijaju svi vani
odreuju kod
ivotni procesi za
funkcije srca, ui i
ovjeka.
pankreasa.
- Zna da je jetra
depo hranljivih
materija.
- Poznaje jetru kao
organ u kom se
stvara energija
potrebna ovjeku
za rad i razvoj.
- Zna analize koje se
u laboratorijskoj
praksi koriste za
ispitivanje funkcije
jetre.
- Zna da je jetra
organ koji
prerauje sve
hranljive materije
potrebne
organizmu za rad i
razvoj.
- Zna da jetra vri
ulogu detoksikacije
organizma.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
69
Preporuke za
izvoenje nastave

- N. Majki Singh: Medicinska biohemija, Farmaceutski fakultet Zavod za
medicinsku biohemiju i Kliniki centar Srbije Institut za medicinsku biohemiju,
Beograd, 1994.
- V. uri: Medicinska biohemija za IV razred medicinske i veterinarske strune
kole, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2004.
- Z.L. Kovaevi: Biohemija i molekularna biologija, Medicinski fakultet Novi Sad,
1999.
- Kompjuter i LCD projektor;
- grafoskop;
- struna literatura.
- Provjera znanja vri se usmeno, najmanje jednom u klasifikacionom periodu.

- Diplomirani farmaceut, specijalista za medicinsku biohemiju;
- doktor medicine, specijalista za kliniku biohemiju;
- profesor hemije.

Predmet
Znanja
Zdrava ishrana i dijetetika - Hranljive materije i zdrava
ishrana
- Bolesti nepravilne ishrane
Praktina nastava
Znanja
-
Proteini i njihov
metabolizam
Ugljeni hidrati i njihov
metabolizma
Lipidi i njihov metabolizam
Vitamini
Voda i elektroliti
Proteini i njihov
metabolizam
Ugljeni hidrati i njihov
metabolizam
Lipidi i njihov metabolizam
Enzimi i njihov znaaj u
laboratorijskoj dijagnostici
Likvor
Tjelesne tenosti
Jetra i njene funkcije
70
Elektroliti
Proteini
Monosaharidi, disaharidi i
oligosaharidi
Lipidi
Enzimi
Likvor
Tjelesne tenosti
Jetra
1.2.9. FARMACEUTSKA TEHNOLOGIJA

1. Naziv predmeta: FARMACEUTSKA TEHNOLOGIJA
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
72
72
66
210
Ukupno
72
72
66
210

- Sticanje neophodnih znanja o oblicima, sastavu, nainu izrade, pakovanju,
uvanju i izdavanju ljekovitih preparata.
- Osposobljavanje za primjenu steenih znanja u praktinom profesionalnom radu.
- Upoznavanje organizacije i zadataka apotekarske slube u ostvarivanju
zdravstvene zatite stanovnitva.
- Upoznavanje apoteke kao zdravstvene ustanove.
- Prepoznavanje mjesta apoteke u zdravstvenom vaspitanju stanovnitva.
- Upoznavanje farmakopeje i ostalih zvaninih propisa koji se koriste pri izradi,
uvanju, kontroli i izdavanju lijekova.
- Upoznavanje pravila za uvanje gotovih ljekova, hemijskih supstancija, droga,
ljekova jakog i vrlo jakog dejstva, psihoaktivnih i radioaktivnih preparata.
- Upoznavanje sa osnovnim principima etike zdravstvenih radnika, pravilima
ponaanja sa pacijentima.
- Upoznavanje zadataka apotekarske slube u vanrednim uslovima.
- Sticanje znanja o vrstama farmaceutsko-tehnolokih operacija.
- Usvajanje tehnika njihovog izvoenja u apotekarskim uslovima.
- Upoznavanje sa primjenom farmaceutsko tehnolokih operacija u industrijskim
uslovima.
71

Razred: DRUGI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Predmet i zadatak farmaceutske tehnologije
- Upoznaje se sa
- Interpretira
njenim istorijskim
zadatak
opaanja.
razvojem i uvia
farmaceutske
- Razvija
znaaj za razvoj
tehnologije.
sistematinost.
farmacije i drugih
- Vrednuje znaaj
srodnih nauka.
farmaceutske
tehnologije za
- Upoznaje slavna
odvajanje medicine
imena ljudi iz
od farmacije i
prolosti znaajnih
uvia njenu
za njen razvoj.
specificnost u
odnosu na ostale
srodne nauke.
- Oblikuje miljenje
o povezanosti ove
nauke sa
medicinom i
spoznaje njihov
znaaj za
odravanje
zdravlja
stanovnitva.
Apoteka kao zdravstvena ustanova
- Definie apoteku
- Prepoznaje
- Razvija radnu i
kao zdravstevenu
apoteku kao
strunu
ustanovu.
zdravstvenu
odgovornost.
ustanovu, razlikuje
- Spoznaje njene
prostorije i uoava
zadatke u
njihove zadatke
normalnim i
vanrednim
- Uoava snalaenje
prilikama.
i raspored ljekova
u apoteci
- Opisuje njene
prostorije,apotekar - Razlikuje ljekove
ske sudove.
prema jaini
dejstva
- Upoznaje kako se
uvaju ljekovite
- Uvia znaaj
supstance, gotovi
razliitih
ljekovi, zavojni
temperatura za
materijal ambalae
uvanje lijekova.
i dr.
- Utemeljuje znanje
o podjeli lijekova
prema jaini
dejstva i njihovom
uvanju.
- Upoznaje uvanje i
oznaavanje
ljekova.
72
Preporuke za
izvoenje nastave
Predavanje uz
video projekciju.
Izvoenje nastave
u apoteci kole
opremljenoj
posuem i osnovnm
aparatima.
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
izvoenje nastave
uenik
uenik
uenik
- Upoznaje pribor
njegovo pranje i
odravanje u
apoteci.
- Upoznaje se sa
galenskom i
magistralnom
izradom lijeka.
- Saznaje ulogu
pozitivne liste
Fonda zdravstva.
- Upoznaje se sa
svim vrstama
mjerenja,
osnovnim
jedinicama.
- Upoznaje sve vrste
vaga i zna da ih
opie.
Farmaceutsko tehnoloske operacije razdvajanja - (usitnjavanje, prositnjavanje,
sedimentacija, dekatovanje, centrifugiranje, cijeenje i presovanje, filtrovanje,
destilacija, isparavanje, sublimacija, suenje, kristalizacija, demineralizacija, osmoza,
dijaliza, ekstrakcija).
- Upoznaje se sa
- Razlikuje primjenu
- Stie sposobnost
metodama
operacija.
opaanja.
ureajima,
- Odvaja
- Uvia vezu teorije
priborom za
gravitaciono polje,
prakse.
izvoenje
uvia znaaj
- Razumije odnos
operacija kako u
medija za
tehnike i prirode.
apotekarskim
razdvajanje druge
- Povezuje uzroke i
uslovima tako i u
faze.
posledice.
industrijskoj
- Upoznaje prednosti
- Razlikuje
proizvodnji.
i nedostatke vode i
mehanike fizike i
drugih rastvaraa.
hemijske metode.
- Stie saznanja o
osnovnim
- Stie saznanja o
principima
pripravcima
odvajanja faza
dobijenim
posredstvom raznih
razliitim
medija, cjedulja,
metodama
filtera.
ekstrakcije na
razliitim
- Upoznaje
temperaturama sa
standardno
vodom i drugim
apotekarsko sito.
rastvaraima.
- Saznaje sve o
faktorima koji
utiu na tok
operacije.
- Upoznaje ureaje
kojima se to izvodi
i principe njihovog
rada, efikasnost,
73
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
izvoenje nastave
uenik
uenik
uenik
ekonominost.
- Upoznaje vodu kao
rastvara
preienu
destilacijom ili
demineralizacijom.
- Upoznaje aktivne
principe koje
ekstrahujemo iz
droga posredstvom
rastvaraa.
- Upoznaje osmozu i
osmotski pritisak,
njihov znaaj za
odravanje stalne
ravnotee
elektrolita u
serumu i tkivnim
tenostima.
Farmaceutsko tehnoloske operacije zdruivanja - mijeanje, apsorpcija i adsorpcija,
rastvanje i difuzija.
- Upoznaje
- Razlikuje metode.
- Uoava vanost
zakonitosti i pojave - Uvia njihov
nauke u
pri mijeanju
svakodnevnom
znaaj.
tenih vrstih i
ivotu.
- Upoznaje znaaj
viskoznih
ovih procesa za
- Razvija
supstancija.
primjenu ljekova i
analitinost.
otputanja
- Prepoznaje i
- Razvija logiko
ljekarskih
opisuje pribor za
miljenje.
supstancija.
mijeanje.
- Stie saznanja o
raznim vrstama
mijealica za
prakove i tenosti
kako u
apotekarskim tako i
u industrijskim
uslovima.
- Upoznaje
heterogene
disperzne sisteme i
njihovo mijeanje
sa specifnim
mainama.
Farmaceutske operacija oblikovanja - granuliranje, komprimovanje
- Upoznaje znaaj
- Uoava prednosti
- Razvija tanost i
ovih metoda.
pripravaka
praktinost.
- Upoznaje ureaje u
dobijenih ovim
- Navikava se na
industrijskim
metodama.
efikasnost,
uslovima.
- Upoznaje znaaj
ekonominost.
ovih metoda i
74
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
Preporuke za
izvoenje nastave
uenik
njihove
specifinosti.
- Uoava napredak u
farmaceutskoj
tehnologiji.
Farmaceutsko-tehnoloske operacije prenosa toplote - zagrijavanje, hlaenje, topljenje,
sterilizacija.
- Poznaje metode.
- Prepoznaje i
- Stie pozitivan stav
razlikuje pouzdane
prema zdravlju.
- Prepoznaje uticaj
od nepouzdanih
temperature na
- Pozitivno
metoda
razliite supstance.
procjenjuje
sterilizacije.
vanost novih
saznanja iz svoje
- Uvia progres u
struke.
nauci sa ovim
metodama i
- Razvija osjeaj
mogunost izrade
line odgovornosti
sterilnih
prema higijeni i
pripravaka.
zdravlju.
- Razlikuje pouzdano
od nepouzdanog.
Jugoslovenska farmakopeja
- Upoznaje zvanine
- Razumije znaaj
- Navikava se na
propise u farmaciji.
oficinalnih propisa,
pridravanje
standarda
propisa i zvaninih
- Upoznaje se sa
konstanti.
standarda.
zvaninom
strunom
literaturom.
75
Razred: TREI
sadraji
uenik
Rastvori
- Definie rastvore.
- Navodi podjelu
rastvora.
- Poznaje
izraavanje
koncentracije
rasvora.
Vodeni rastvori
- Prepoznaje
svojstva vodenih
rastvora.
- Nabraja metode
dobijanja.
- Navodi metode
ispitivanja vode.
- Poznaje metode
izrade i uvanja
vodenih rastvora.
- Poznaje ambalani
materijal i
signiranje u odnosu
na upotrebu
rastvora
- Navodi oficinalne
vodene rastvore.
- Poznaje osobine i
dobijanje
aromatinih i
koloidnih rastvora.
Etanolni rastvori
- Poznaje
karakteristike
etanolnih rastvora.
- Poznaje nain
uvanja i signiranja
etanolnih rastvora.
- Navodi oficinalne
etanolne rastvore.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
-
Razlikuje vrste
rasvora u odnosu
na rasvarae.
Odreuje rastvore.
Uporeuje
razliitost rastvora.
Razvija sposobnost
zapaanja.
Uoava razliku
vodenih u odnosu
na ostale rasvore.
Uoava razliku
rastvaraa prilikom
izrade.
Raspoznaje metode
izrade.
Razvija analitinost
i logiko miljenje.
Navikava se na
pridravanje
propisa.
Shvata znaaj
povezivanja teorije
i prakse.
Preporuke za
izvoenje nastave
Pravi razliku
izmeu
koncentrovanih i
diluiranih rastvora.
- Preraunava
koncentracije
diluiranih rastvora.
- Prepoznaje
oficinalne
etalnolne rastvore.
Rastvori sa raznim rastvaraima
- Poznaje rasvarae.
- Uoava
- Uoava fiziko specifinosti i
hemijske osobine
karakteristike
rastvaraa.
razliitih
- Zna karakteristike
rastvaraa.
rasvorljivosti
supstanci u
odreenim
-
76
Korienje Ph Jug
IV I V
Farmakopeje.
Korienje strune
literature.
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
rastvaraima.
Uljani rastvori
- Definie uljane
- Prepoznaje
rastvore.
karakteristike ulja
kao rastvaraa.
- Prepoznaje
karakteristike ulja
- Uoava
kao rastvaraa.
kompatibilnost ulja
sa supstancama.
- Poznaje oficinalna
ulja i oficinalne
- Prepoznaje
uljane rastvore.
stojnice za uvanje
uljanih rastvora.
- Poznaje posebnost
uvanja uljanih
preparata.
Teni ljekoviti preparati koji se doziraju na kapi
- Definie tene
- Razlikuje tene
- Navikava se na
ljekovite preparate
ljekovite preparate
pridravanje
koji se doziraju na
koji se doziraju na
propisa.
kapi.
kapi i koji su
- Uoava vanost
namijenjeni za
ljekovitih
- Navodi podjelu
spoljanju i
preparata.
preparata u odnosu
unutranju
na mjesto
upotrebu.
aplikacije (kapi za
nos, ui i oi).
- Raspoznaje metode
i tehnike izrade i
- Poznaje nain
dobijanja rastvora.
pakovanja,
signiranja i uvanja - Razlikuje signiranje
rastvora.
u odnosu na nain
primjene.
- Poznaje pravila
uvanja i rokove
- Uoava specifinost
trajanja upotrebe
kapi za oi zbog
preparata.
naina izrade,
uslova uvanja i
- Poznaje metode
upotrebe.
ispitivanja
preparata.
Rastvori za parenteralnu primjenu
- Definie rastvore
- Raspoznaje posue
- Razvija pozitivan
za parenteralnu
pribor i ambalau
stav prema novim
primjenu.
koja se koristi
saznanjima.
prilikom pripreme i
- Navodi podjelu
izrade preparata.
rastvora.
- Poznaje metode i
- Prepoznaje
tehnike izrade
upotrebu
preparata i
odgovarajue
punjenja
ambalae.
ambalae.
- Uoava metode
- Poznaje tehniku i
sterilizacije.
postupke
sterilizacije prije,
u toku i nakon
izrade.
- Navodi vrste
77
Preporuke za
izvoenje nastave
sadraji
uenik
ispitivanja rastvora
za injekcije i
rastvora za
infuzije.
- Poznaje prednosti
aplikacije
parenteralnih
preparata.
Ekstraktivni preparati
- ajevi.
- Poznaje droge za
izradu ajeva.
- Navodi pripremu
droge za ajeve.
- Poznaje naine
izrade, pakovanja i
uvanje ajeva.
- Vodeni ekstraktivni
preparati.
- Poznaje vrste
ekstraktivnih
preparata
(macerata, infuza i
dekokta).
- Poznaje tehnike
izrade preparata.
- Poznaje signiranje i
izdavanje preprata.
- Tinkture.
- Definie tinkture.
- Poznaje
karakteristike
tinktura i nain
upotrebe.
- Navodi oficinalne
preparate.
Sirupi
- Definie sirupe.
- Navodi podjele
sirupa.
- Poznaje prednosti i
nedostatke sirupa.
uenik
Suspenzije
- Navodi definiciju
suspenzija.
- Navodi podjelu
suspenzija.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
Razlikuje metode
dobijanja razliitih
vrsta enstraktivnih
preparata.
Uoava razlike
izmeu
ekstraktivnih
preparata i
tinktura.
Uoava razliku
izmeu gotovih i
sirupa koji se
pripremaju
neposredno prije
upotrebe.
Poznaje vanost
rokova trajanja
sirupa.
Poznaje znaaj
upotrebe
suspenzija.
78
Preporuke za
izvoenje nastave
sadraji
uenik
- Poznaje
zastupljenost
suspenzija.
- Navodi pomone
materije za izradu
suspenzija.
Emulzije
- Navodi definiciju.
- Poznaje
specifinosti
emulzija.
- Navodi pomone
materije i
supstance prilikom
izrade.
- Navodi upotrebu
emulzija.
Aerosoli
- Definie aerosole.
- Prepoznaje
supstance za izradu
aerosola.
Losioni
- Definie losione.
- Navodi upotrebu
losiona.
- Poznaje izbor
supstanci i
ambalae za izradu
losiona.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
Uoava razliku
izmeu suspenzija i
emulzija.
Prepoznaje znaaj
emulzija u
lijeenju odreenih
bolesti.
Uoava znaaj
aerosola.
Uoava prednosti
njihove upotrebe u
odnosu na ostale
preparate.
Navodi znaaj
losiona.
79
Preporuke za
izvoenje nastave
Razred: ETVRTI
sadraji
uenik
Ljekovite masti
- Definie pojam,
znaenje i
primjenu ljekovitih
masti.
- Poznaje primjenu
masti u odnosu na
mjesto aplikacije.
- Navodi podjelu
masti i podloga.
- Poznaje
karakteristike
ambalanog
materijala za
ljekovite masti.
- Poznaje uvanje i
ispitivanje masti.
Okulenta (masti za
oi).
- Definie masti za
oi.
- Navodi podloge i
supstance za izradu
masti za oi.
- Objanjava
postupak izrade
(aseptini
postupak).
- Navodi ambalani
materijal.
- Poznaje ispitivanje
i uvanje masti za
oi.
Paste
- Definie pojam,
znaenje i cilj
izrade pasta.
- Definie tvrde i
meke paste.
- Poznaje postupak i
tehniku izrade
pasta.
- Navodi ambalani
materijal.
- Poznaje ispitivanje
i uvanje pasti.
Prakovi
- Navodi definiciju i
podjelu prakova.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
-
Identifikuje znaaj
izrade masti i
njihove primjene u
zdravstvenoj
zatiti.
Uoava fizikohemijske osobine
podloga i fizikohemijske osobine
ljekovitih
supstanci.
Prepoznaje
adekvatnu
primjenu masti u
odnosu na
patologiju.
Razvija osjeaj
odgovornosti.
Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju.
Navikava se na
pridravanje
propisa i na
tanost.
Prepoznaje
odgovarajue
podloge i postupke
dobijanja podloga.
Identifikuje aktivne
ljekovite supstance
i njihova svojstva.
Na primjerima
predlae adekvatnu
primjenu pasti.
Uoava
upotrebljivost
pasti.
Analizira znaaj
pasti u
svakodnevnoj
upotrebi.
Analizira znaaj
primjene prakova.
80
Shvata vanost
povezivanja teorije
i prakse.
Stie
samopouzdanje i
sigurnost.
Shvata vanost
povezivanja teorije
Preporuke za
izvoenje nastave
sadraji
uenik
- Navodi definiciju
triturata.
- Navodi definiciju
prakova za
posipanje.
- Poznaje
ispitivanje,
pakovanje i
uvanje prakova.
Medicinske kapsule i
podjelu kapsula i
tableta.
- Nabraja pomone
materije za izradu
kapsula i tableta.
- Poznaje izradu
kapsula i tableta u
industriji.
- Obrazlae metode
ispitivanja i naine
pakovanja i
uvanja kapsula i
tableta.
Supozitorije
- Nabraja podloge,
fiziko-hemijske
osobine podloga.
- Nabraja supstance i
fiziko-hemijske
osobine supstanci.
- Poznaje pomone
supstance.
- Nabraja metode
izrade.
- Poznaje ispitivanja
supozitorija.
Vagitorije
- Nabraja podloge,
fiziko-hemijske
osobine podloga.
- Nabraja supstance i
fiziko-hemijske
osobine supstanci.
- Poznaje pomone
supstance.
- Nabraja metode
izrade.
Formativni ciljevi
uenik
Uoava vanost u
svakondevnoj
upotrebi.
- Uporeuje
djelovanje
prakova sa drugim
preparatima.
- Vri pravilan odabir
supstanci za izradu
prakova.
tablete
- Analzira znaaj
kapsula i tableta u
svakodnevnoj
primjeni.
- Vri komparaciju u
odnosu na ostale
oblike preparata.
- Uoava razliku
upotrebe kapsula i
tableta.
- Odreuje
adekvatnu
primjenu kapsula i
tableta.
-
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
i prakse.
Stie
samopouzdanje i
sigurnost.
Razvija pravilan
odnos prema
zdravlju kao
drutvenoj
vrijednosti.
Uoava znaaj
supozitorija.
Odreuje
svrsishodnost
upotrebe.
Uporeuje
djelotvornost u
odnosu na ostale
naine aplikacije.
Prognozira
efikasnost dejstva.
Shvata znaaj
dejstva.
Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju.
Uoava znaaj
vagitorija.
Odreuje
adekvatnost
primjene upotrebe.
Uporeuje dejstvo
vagitorija u odnosu
na druge oblike
ljekovitih
preparata.
Prognozira
Navikava se na
pridravanje
propisa.
Uvia vanost
ouvanja kvaliteta.
Pozitivno
procjenjuje
vanost saznanja iz
svoje struke.
81
Preporuke za
izvoenje nastave
sadraji
uenik
- Poznaje ispitivanja
vagitorija.
Sapuni
podjelu sapuna.
- Objanjava
svojstva i primjenu
sapuna.
- Poznaje izradu,
metode ispitivanja
i uvanje sapuna.
- Nabraja sirovine za
izradu sapuna.
Zavojni materijal
- Nabraja podjelu.
- Poznaje porijeklo
sirovina kao i
naine izrade
zavojnog
materijala i
tehnike
sterilizacije.
Recept
- Navodi definiciju
recepta.
- Poznaje djelove
recepta.
- Objanjava sadraj
recepta.
- Obrazlae pravila
propisivanja i
pravilnog izdavanja
recepta.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
efikasnost dejstva.
Shvata znaaj
dejstva.
Razlikuje sastave i
naine izrade
sapuna.
Identifikuje znaaj
sapuna u
svakodnevnoj
primjeni.
Opisuje znaaj
upotrebe zavojnog
materijala.
Uvia vanost
ouvanja kvaliteta.
Ocjenjuje kvalitet.
Razvija pravilan
odnos prema
zdravlju kao
drutvenoj
vrijednosti.
ita recepture.
Analizira recept.
Knjii recept.
Shvata znaaj
povezivanja teorije
i prakse.
Stie
samopouzdanje i
sigurnost.
Razvija sposobnost
zapaanja.
Preporuke za
izvoenje nastave
Shvata vanost
povezivanja teorije
i prakse.
Razvija logiko
zakljuivanje.
Razvija sposobnost
zapaanja.

- Lj. Vientijevi: Farmaceutska tehnologija za II, III i IV razred medicinske kole Praktikum, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1999.
- Farmaceutska tehnologija po predavanjima prof. N. Tufegia;
- M. Jovanovi,M. Stupar,G. Vuleta: Praktikum iz farmaceutske tehnologije;
- Pharmacopea Yugoslavika br. IV ;
- Zavod za farmaceutsku tehnologiju: Farmaceutska tehnologija, Beograd, 1997.
- Nastava se izvodi u uionici opremljenoj standardnim kolskim priborom.
- Pismeno- pismena vjeba, u svakom klasifikacionom periodu.
82
Zakljuna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena



- Diplomirani farmaceut.

Predmet
Znanja
Farmakologija
- Primjena ljekovitih
preparata u terapiji
Farmakognozija
Kozmetologija
- Primjena droga i iscrpina
droga u terapiji
- Primjena farmakolokih
preparata u kozmetikoj
industriji
Farmaceutska hemija
Svojstva i osobine
ljekovitih supstanci i
njihova primjena u terapiji
Apoteka
Farmaceutsko tehnoloke
operacije razdvajanja
operacije zdruivanja
operacije oblikovanja
Jugoslovenska
farmakopeja
Rastvori
Suspenzije
Emulzije
Aerosoli
Masti i paste
Prakovi
Medicinske kapsule,
tablete
Supozitorije
Vagitorije
Sapuni
Zavojni materijal
Znanja
-
Rastvori
Suspenzije
Emulzije
Aerosoli
Masti i paste
Prakovi
Medicinske kapsule,
tablete, pilule
Supozitorije
Vagitorije
Sapuni
Apoteka
Sterilizacija
Farmakopeja
Rastvori
Suspenzije
Emulzije
Aerosoli
Masti i paste
Prakovi
Medicinske kapsule,
tablete, pilule
Supozitorije
Vagitorije
Sapuni
Zavojni materijal
83
1.2.10. HUMANA GENETIKA

1. Naziv predmeta: HUMANA GENETIKA
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
Ukupno
72
72
72
72

- Usvajanje pojmova, injenica i zakonitosti biolokog nasljedjivanja i evolucije
ivih bia u okvirima molekularne biologije, opte genetike, humane genetike i
evolucije ivih bia.
- Razumijevanje molekulskih osnova nasljedjivanja.
- Shvatanje da su pravila i principi nasljedjivanja univerzalni za sva iva bia.
- Povezivanje teorije i prakse kroz osposobljavanje uenika da kroz primjere i
zadatke predvidjaju osobine potomaka na osnovu osobina predaka.
- Shvatanje znaaja humane genetike za razumijevanje nasljeivanja normalnih i
patolokih osobina ovjeka.
- Razvijanje logikog miljenja i zakljuivanja.
- Odbacivanje nenaunih shvatanja i sticanje naunog pogleda na razumijevanju
procesa nastanka i evolucije ivih bia.
- Objanjenje nastanka i razvoja ovjeka i pravce njegove dalje evolucije.
84

Razred: TREI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Osnovi molekularne biologije
- Upoznaje predmet - Uoava da se
- Razvija svijest o
ivotni procesi
i znaaj
jedinstvu ivog
odvijaju na
molekularne
svijeta.
molekulskom
biologije, njenu
nivou, da od grae
vezu sa drugim
logikog
nukleinskih kiselina
naukama.
zakljuivanja.
zavisi graa
- Upoznaje dva tipa
- Razvija
proteina, a da od
samokritinost u
njih zavise osobine
mogunost
DNK i RNK.
organizma.
zloupotrebe nauke.
- Poznaje grau,
- Uoava da su
vrste i uloge RNK.
nukleinske kiseline
- Objanjava
nosioci, prenosioci
slinosti i razlike
i izvrioci
izmedju DNK i
genetikih
RNK.
informacija.
- Opisuje osnovnu
- Crta ematski
grau
prikaz dvolanane
aminokiselina i
zavojnice DNK.
objanjava
- Analizira
povezivanje vie
raznovrsnost
aminokiselina u
proteina.
polipeptidne lance.
- Analizira vezu
- Nabraja uloge
izmeu DNK, RNK i
proteina.
proteina.
- Upoznaje nazive i
- Analizira tabelu
skraenice
genetikog koda.
prirodnih
- Na osnovu niza
aminokiselina.
tripleta nukleotida
- Objanjava
pravi
genetiki kod.
komplementaran
- Definie gen na
niz aminokiselina u
molekulskom nivou
polipeptidni lanac i
i objanjava
obratno.
funkcije gena.
- Uoava molekulsko
- Upoznaje
objanjenje odnosa
biosintezu
gena i proteina kao
genskih proizvoda i
i proteina.
fenotipskih
- Opisuje
osobina.
replikaciju- sintezu
- Uoava da od
DNK.
grae DNK zavise
- Zna da na osnovu
graa RNK I
jednog lanca DNK
proteina.
objasni grau
- Uvia znaaj
komplementarnog
nepromjenljivosti
lanca.
DNK pri replikaciji.
- Opisuje
- Uoava veze
transkripciju85
Preporuke za
izvoenje nastave
- Koristiti sheme:
- grae i strukture
DNK i RNK ;
- grae nukleotida.
-
Tabelu genetikog
koda.
Sheme:
replikacija;
transkripcija;
translacija.
Slikoviti prikaz
DNK-RNK-PROTEIN.
- Shematski prikaz
grae nukleotida.
sadraji
uenik
sintezu RNK.
- Upoznaje osnovne
faze translacijesinteze proteina.
Osnovni mehanizmi i
- Upoznaje predmet
i znaaj izuavanja
genetike njenu
podjelu i vezu sa
drugim naukama.
- Opisuje grau
hemijski sastav i
uloge hromozoma.
- Poznaje pojmove
diploidan broj
hromozoma,
haploidan broj,
kariotip,
kariogram.
- Zna ta je genotip
a ta fenotip.
- Upoznaje se sa
radovima
G.Mendela na
utvrdjivanju
pravila i principa
nasljeivanja.
- Opisuje
monohibridno i
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
izmedju DNK i
RNK.
razlike izmedju
replikacije i
transkripcije.
- Analizira
mehanizme sinteze
proteina i potrebu
modifikovanja
proteina prema
potrebama elije i
organizma.
- Ocjenjuje
praktini znaaj
proizvodnje
proteina
genetikim
ininjerstvom u
medicini, farmaciji
i poljoprivredi.
- Uvia korisne i
tetne efekte
kombinacije gena
na mijenjanje
fenotipa.
principi nasleivanja
- Uoava da su
osnovi mehanizmi i
principi
nasljeivanja
univerzalni za sva
iva bia.
- Uvia znaaj
karakteristinog
broja hromozoma
za svaku vrstu kao
i mehanizme za
odravanje stalnog
broja hromozoma.
- Uoava da od
genotipa zavise
predispozicije za
izraavanje
fenotipa.
- Formira svijest o
univerzalnosti
pravila i principa
nasljedjivanja.
- Prikazuje primjere
monohibridnog i
86
Razvija sposobnost
samostalnog
zakljuivanja.
Razvija preciznost u
izvodjenju
zakljuaka.
Shvata vanost
poznavanja krvnih
grupa i stie human
odnos prema
dobrovoljnom
davanju krvi.
Razvija osjeaj
humanosti prema
ovjeku bez obzira
na pol, vjeru ili
druge razlike medju
ljudima.
Preporuke za
izvoenje nastave
Shematski prikaz
strukture
hromozoma u
metafazi i
interfazi.
Uenike upoznati
sa odabranim
primjerima
nasljeivanja
osobina.
Osposobiti uenike
za samostalno
rjeavanje
zadataka za sve
tipove
nasljeivanja.
Sheme: duplikacije
i delecije,
translokacije,
inverzije i
genetiko
sadraji
uenik
dihibridno
nasljedjivanje.
- Zna za osnovne
tipove
nasljeivanja.
- Opisuje
intermedijarno
nasljedjivanje.
- Objanjava
dominantnorecesivno
nasljeivanje.
- Poznaje
kodominantno
nasljeivanje.
- Opisuje korelativno
nasljeivanje.
- Nabraja steene
osobine.
- Upoznaje
interakcije meu
genskim alelima,
komplementarnost,
epistazu i
aditivnost.
- Opisuje izvore
genetike
varijabilnosti.
- Objanjava
kombinativno
nasljeivanje.
- Navodi primjere
modifikacija.
- Objanjava prirodu
i nastanak
mutacija
- Navodi primjere
rekombinacije
gena kao uzroke
promjenljivosti
ivih bia.
- Opisuje promjene
u strukturi
hromozoma.
- Opisuje uzroke i
posljedice
promjene u broju
hromozoma.
- Upoznaje
mutagene inioce
sredine.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
dihibridnog
nasljedjivanja.
Prikazuje primjere
intermedijarnog
nasljeivanja.
Dokazuje
predvidljivost
osobina potomaka
na osnovu osobina
predaka kroz
primjere i zadatke.
Uvia kako genotip
a kako sredina
utiu na
ispoljavanje
osobina.
Obrazlae na
primjerima
interakciju meu
genima.
Analizira uzroke
varijabilnosti ivih
bia
Uoava da
sredinski uslovi
modifikuju osobine
ivih bia.
Razlikuje
modifikacije od
mutacija.
Predvia
mogunost
mapiranja
hromozoma.
Analizira
posljedice
promjena u
strukturi i broju
hromozoma.
Zapaa da inioci
sredine utiu na
izazivanje
mutacija.
Razlikuje
determinaciju od
diferencijacije
embrionalnih
elija.
Predvia pol
jedinke na osnovu
uslova sredine i
Preporuke za
izvoenje nastave
odredjivanje pola.
87
Sheme: transfuzija
krvi ABO i Rhsistema krvnih
grupa.
Rjeavanje
zadataka o
nasljedjivanju
krvnih grupa.
Izrada tematskih
panoa.
Osnovni principi
nasljeivanja.
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
prisutnih polnih
- Poznaje genetiku
hromozoma.
kontrolu razvojnih
- Uoava da su
procesa.
uzroci starenja
- Zna za razliite
dosta nepoznati.
tipove odreivanja
- Uvia znaaj
pola, a posebno
stvaranja velikog
opisuje genetiko
broja i
odredjivanje pola.
raznovrsnosti
- Saznaje da je
antigena i
starenje pod
antitijela.
genetikom
- Predvia krvne
kontrolom.
grupe djece na
- Poznaje
osnovu krvnih
imunoloke
grupa roditelja i
sposobnosti
obratno.
organizma kroz
- Rjeava zadatke o
reakcije antigennasljeivanju
antitijelo.
krvnih grupa ABO i
- Upoznaje krvne
Rh-sistema.
grupe ABO-sistema
i poznaje osnovna
- Uoava da u
pravila transfuzije
ljudskim
krvi.
populacijama,
- Upoznaje se sa Rhpored biolokih,
sistemom krvnih
djeluju i
grupa.
drutveno-socijalni
- Opisuje genetiku
inioci.
strukturu
populacije i
dinamiku
odravanja
genetike
polimorfnosti
populacija.
Osnovni principi humane genetike
- Uoava osnovne
- Upoznaje se sa
principe i pravila
predmetom i
nasljeivanja.
znaajem humane
- Uoava primjenu
genetike.
znanja iz humane
- Objanjava metode
genetike u
u izuavanju
medicini.
genetike ovjeka.
- Pravi rodoslovno
- Rezimira znanja o
stablo.
hromozomima i
- Svrstava
objanjava sastav
hromozome
normalnog mukog
ovjeka u
i enskog
karakteristine
kariotipa.
grupe.
- Objanjava
- Analizira genetiku
nasledne osnove
raznovrsnost ljudi
varijabilnosti ljudi.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razvija svijest o
raznolikosti i
promjenljivost
ljudske vrste.
- Razvija svijest o
ovjeku kao
prirodnom,
drutvenom,
kulturnom i
razumnom biu.
- Razvija predstavu o
ovjeku kao o
potpuno
ravnopravnom biu
bez obzira na
socioloke i druge
- Sheme: stepeni
srodstva i
rodoslovno stablo
nasljeivanja
osobina razliitim
tipovima
nasljeivanja.
- Normalan kariotip
ovjeka.
- Odabrani primjeri i
zadaci
nasljeivanja
osobina.
- Slike osoba sa
Daunovim,
Tarnerovim i
88
sadraji
uenik
- Pojanjava tipove
nasljedjivanja kod
ljudi: monogensko,
autozomnodominantno,
autozomnorecesivno,
determinaciju pola
kod ovjeka,
nasljedjivanje
vezano za Xhromozom,
nasljedjivanje
vezano za Yhromozom.
- Objanjava i
nabraja
nasljedjivanje
poligenih osobina,
normalnih i
patolokih.
- Upoznaje tetne
posljedice
ukrtanja u
srodstvu.
- Navodi uzroke
hromozomopatija.
- Objanjava
promjene u broju
hromozoma.
- Objanjava
promjene u
strukturi
hromozoma.
- Poznaje ciljeve
genetikog
savjetovanja radi
ranog otkrivanja
nasljednih bolesti.
- Objanjava
genetiku
uslovljenost
ponaanja ljudi.
- Objanjava
genetiku
uslovljenost
mentalnih
poremeaja.
Formativni ciljevi
uenik
kroz kombinativno
nasljeivanje
Krosing-over i
mutacije gena.
Obrazlae primjere
dominantnorecesivno
nasljedjivanje kod
ljudi.
Predvia pol
djeteta na osnovu
tipova gameti.
Rjeava zadatke o
nasljeivanju
vezanom za Xhromozome.
Uoava da na
izraavanje
osobina ovjeka
utiu u veem
obimu faktori
sredine.
Analizira stepene
srodstva.
Uoava posljedice
brakova u krvnom
srodstvu.
Analizira najee
sindrome
(Daunov,Tarnerov,
Klinefelterov).
Uoava posljedice
promjene broja i
strukture
hromozoma.
Prognozira
mogunost
nasljedjivanja
nasledih bolesti.
Uoava prenatalnu
dijagnozu
nasljednih bolesti.
Predvia koliko
uslovi sredine, a
koliko genotip
utiu na ponaanje
ljudi.
Analizira najee
mentalne
poremeaje
uzrokovane
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
uslove.
- Razvija svijest da
na ponaanje ljudi
ima uticaj nasljedje
i socijalno
okruenje.
- Razumije
sposobnost
prihvatanja osoba sa
mentalnom
retardacijom.
89
Preporuke za
izvoenje nastave
Klinefelterovim
sindromom.
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
nasljeem.
Osnovni principi evolucione biologije i antropogeneze
- Upoznaje predmet - Analizira faze u
- Formira nauni
nastanku i
i znaaj izuavanja
pogled na stvaranje
formiranju Zemlje
evolucione
i razvoj Zemlje i
kao i promjene na
biologije i
ivota na njoj.
njoj u razliitim
antropogeneze.
- Razvija logiko
stadijumima
- Opisuje abiogenu
rasudjivanje.
njenog razvitka.
evoluciju i
- Odbacuje nenauna
- Odreuje nastanak
postanak
shvatanja o
organskih
prvobitnih
nastanku i razvoju
jedinjenja iz
organskih sistema,
ivih bia.
neorganskih.
pojavu organskih
- Uvia vanost
- Uporedjuje
monomera i
poznavanja
organske i ive
polimera,
evolucionih procesa
sisteme i shvata
obrazovanje
i neophodnost
sutinu ivotnih
prvobitnih
ouvanja ivotne
procesa.
koarcervata i
sredine.
- Analizira razvoj
njihovu evoluciju.
- Stie predstavu o
ivih bia od
- Objanjava
jedinstvu ivog
prostijih ka
postanak ivota i
svijeta.
sloenijim
prvobitnih
- Razvija svijest o
oblicima.
organizama.
zatiti ugroene
- Analizira
- Upoznaje
flore i faune.
evolucione nizove. - Uvia da ovjekove
filogenetski razvoj
- Objanjava kroz
ivih bia.
aktivnosti mogu da
pogodne primjere
- Zna za evolucione
remete ekoloku
faktore evolucije
teorije prije
ravnoteu.
po Darvinu.
Darvina.
- Razvija pozitivan
- Analizira strukturu
- Upoznaje dokaze
stav prema
populacije i
evolucije.
razliitostima
uspostavljanje i
- Poznaje ivot i rad
ljudske
odravanje
arlsa Darvina,
populacije;predrasu
genetike
osnovne postavke
de
ravnotee.
njegove teorije
- Razvija svijest o
- Navodi primjere
evolucije i
progresivnom
savremeno
razvoju
prirodne selekcije
objanjenje
ovjeanstva.
kroz borbu za
evolucionih
opstanak i
procesa.
adaptacije na
- Zna da su
uslove sredine.
populacija jedinice - Uporeuje
evolucione
prirodnu i
promjenljivosti.
vjetaku
- Opisuje
selekciju.
mehanizme
- Analizira osnovne
evolucionih
oblike interakcija
procesa.
medju razliitim
- Upoznaje prirodnu
vrstama.
selekciju i
- Uporeuje razliite
adaptacije i znaaj
naine postanka
90
Preporuke za
izvoenje nastave
- Shema Milerovog
eksperimenta.
- Shematski prikaz
promjena na
Zemlji u vezi sa
postankom ivota.
- Filogenetski razvoj
ivih bia.
- Evolucioni nizovi
konja i ovjeka.
- Sheme:
- lanac ishrane;
- geografska
diferencijacija,
populacija i
postanak novih
vrsta;
- progresivna
evolucija ;
- divergencija klasa
kimenjaka.
sadraji
uenik
genetike
razliitosti za
opstanak
organizama.
- Objanjava
koevoluciju u
ekolokim
sistemima.
- Zna kako postaju
vrste i objanjava
teoriju specijacije.
- Obrazlae
genetike razlike
medju grupama
organizama.
- Upoznaje postanak
evolucionih novina,
pravce evolucije i
njenu usmjerenost.
- Poznaje procese
izumiranja vrsta i
nepovratnost
evolucije.
- Poznaje porijeklo
ovjeka kroz
antropoidnu
teoriju.
- Opisuje ovjekovu
bioloku, socijalnu
i kulturnu
evoluciju.
- Objanjava
perspektive dalje
evolucije ovjeka.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
vrsta.
Analizira razliite
pravce evolucije.
Analizira uzroke
koji su doveli do
izumiranja nekih
vrsta.
Razlikuje razliite
faze
antropogeneze od
prvobitnih
hominida do
savremenog
ovjeka.
Analizira uticaj
biolokih,
sociolokih i
kulturnih inilaca
na razvoj ovjeka.
Preporuke za
izvoenje nastave

- D. Marinkovi, M. Andjelkovi, A. Savi,V. Dikli: Biologija za III razred
medicinske kole, Beograd, 2003.
- V. Femi: Osnove biolokog nasljedjivanja,odabrani primjeri i zadaci, Podgorica,
1996.
- P. Mii: Genetika, Beograd, 1998.
- D. Marinkovi, N.Tuci, V. Keki: Genetika, Nauna knjiga, Beograd, 1981.
- P. Radoman: Organska evolucija za III i IV razred gimnazije, Zavod za izdavanje
udbenika Srbije, 1971.
- Opremljeni kabinet za biologiju ili specijalizovana uionica;
- kompjuter sa projektorom ili grafoskop;
- model ili slika grae DNK;
- sheme, slike, grafikoni.
91

- Usmeno, po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu.
- Pismeno, po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu.

Predmet
Znanja
Mikrobiologija
- Opta bakteriologija
- Opta virusologija
Botanika
- Razmnoavanje kod biljaka
Znanja
-
Osnovni principi evolucione

biologije i antropogeneze
Osnovni mehanzmi i
proncipi nasljeivanja
Osnovi molekularne
biologija
92
Proteini
1.2.11. PSIHOLOGIJA I KOMUNIKOLOGIJA

1. Naziv predmeta: PSIHOLOGIJA I KOMUNIKOLOGIJA
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
Ukupno
62
10
72
62
10
72

- Upoznavanje sa predmetom, granama, metodama i tehnikama psiholokih
istraivanja.
- Sticanje znanja o organskim i drutvenim iniocima psihikog ivota.
- Usvajanje znanja o osnovnim psihikim pojavama (osjeaji i opaaji, uenje,
pamenje i zaboravljenje, miljenje, emocije, motivacija, stavovi i vrijednosti).
- Razvijanje svijesti o iniocima koji utiu na formiranje i razvoj linosti.
- Razvijanje osnovnih vjetina komunikacije, usvajanje pravila uspjene
komunikacije, korienja JA poruka.
- Usvajanje potrebnih znanja i vjetina neophodnih u komunikaciji sa pacijentima u
procesu ozdravljenja, kao i vjetina komunikacije u organizaciji.
- Bolje razumijevanje sebe i drugih.
- Razvijanje vjetina socijalne snalaljivosti i adaptacije, samokontrole i
emocionalne stabilnosti.
93

Razred: TREI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Predmet, grane i metode psihologije
- Bolje razumije
- Analizira proces
- Navodi definiciju
sebe i druge.
formiranja
psihologije i
- Razvija svijest o
dominantnih
pojanjava cilj
relevantnosti
psiholokih osobina
psiholokih
subjektivnih
kod sebe i drugih.
istraivanja.
podataka.
- Objanjava predmet - Uporeuje odnos
psihologije i drugih
prouavanja
naunih disciplina
psihologije u
u procesu
zavisnosti od
razumijevanja ljudi
sadraja i oblika
i njihovih
javljanja psihikih
raznovrsnih
pojava.
aktivnosti.
- Ukratko opisuje
teorijski i praktini - Uoava razliku
izmeu objektivnih
zadatak i imenuje
i subjektivnih
glavne grane
podataka i tehnika
psihologije.
koje se koriste za
- Nabraja i pojanjava
registrovanje
metode i tehnike
jednih odnosno
putem kojih se
drugih.
prikupljaju podaci u
psiholokim
istraivanjima.
Organske osnove i drutveni inioci psihikog ivota
- Podstie
- Analizira ulogu
- Opisuje podjelu,
sposobnost boljeg
centralnog i
grau i ulogu
razumijevanja sebe
perifernog nervnog
centralnog i
i drugih.
sistema u nastanku
perifernog nervnog
psihikih procesa.
sistema i pojanjava
- Uporeuje
funkcije ula.
posledice koje
- Nabraja lijezde sa
nastaju usljed
unutranjim
poveanog i
luenjem i
smanjenog luenja
pojanjava njihovu
lijezda sa
ulogu.
unutranjim
- Pojanjava razvoj
luenjem.
psihikog ivota
ovjeka sa aspekta - Kritiki procjenjuje
teorije interakcije i
filogeneze,
konvergencije u
ontogeneze,
objanjenju
nativizma i
individualnog
empirizma.
razvoja ovjeka.
Osnovne psihike pojave
Osjeaji i opaaji
- Na primjerima
- Razvija svijest o
uoava principe
individualnim
organizacije
razlikama u
faze javljanja
opaaja.
opaanju.
osjeaja, akciono
94
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Analiza
dominantnih
psiholokih osobina
i njihovog
formiranja - rad u
parovima.
- Subjektivni i
objektivni podaci
diskusija.
- Prikaz modela
mozga.
- ematski prikaz
prenonja
informacija od ula
preko receptora do
CNS - navoenje
primjera.
Radionica
- Rad u manjim
grupama, igra
uloga - pacijenti
(sa poremeenim
luenjem lijezda
sa unutranjim
luenjem) - doktor,
zdravstveni
tehniar, lanovi
porodice i dr.
-
Prikaz slika ''Prisvajanje

konture'',
djelimine
sadraji
uenik
vrijeme, vrste
osjeta, biofidbek i
osobine po kojima
se osjeti razlikuju
jedni od drugih.
- Definie opaaj,
osjeaja i panju i
pojanjava principe
organizacije opaaja
i osobine panje.
- Objanjava razliku
izmeu osjeaja,
opaaja i panje.
- Pojanjava proces
opaanja osoba,
vrste podataka i
uzajamnost
opaanja.
- Pojanjava utisak
prve impresije i
pristrasnosti u
opaanju i inioce
koji utiu na tanost
ocjenjivanja drugih.
Uenje, pamenje i
zaboravljanje
- Definie uenje i
pojanjava ishode
uenja.
- Navodi i objanjava
vrste uenja prema
kriterijumu
sloenosti i prema
sadraju koji se ui.
- Definie pamenje i
zaboravljanje,
opisuje vrste
pamenja i proces
zaboravljanja.
- Upoznaje psiholoke
uslove i metode
uspjenog uenja.
Formativni ciljevi
-
uenik
Analizira uticaj
ranijeg iskustva,
motivacije i
psihofizikog stanja
na opaanje i
obrazlae na
primjerima.
Analizira proces
uzajamnosti
opaanja osoba,
uticaj prve
impresije, inioce
koji poveevaju
tanost u opaanju
i inioca koji mogu
dovesti do greaka
u opaanju.
Uporeuje faktore
koji utiu na
uzajamnost
opaanja pacijenta
i zdravstvenog
radnika.
Na primjerima
Pavlovog,
Skinerovog i
Kelerovog
eksperimenta
utvruje i
uporeuje stepen
sloenosti uenja.
Analizira kako
promjene u
pamenju utiu na
linost.
Analizira znaaj
transfera u uenju.
Vrednuje znaaj
formiranja radnih
navika u uenju i
korienja metoda
uspjenog uenja.
Analizira svoj
uobiajni nain
uenja.
95
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Razvija svijest o
moguim grekama
u opaaju drugih
ljudi.
Podstie preciznost
u opaanju.
Razvija svijest o
znaaju psiholokih
uslova uspjenog
uenja i
prilagoavanja
sopstvenom nainu
uenja.
Razvija vjetine
uspjenog uenja.
Preporuke za
izvoenje nastave
konture, slika koje
ilustruju dobar
pravac, zajedniku
sudbinu,
asimetrine figure i
zatvaranje diskusija
zapaanja.
Diskusija
- Uticaj ranijeg
iskustva,
motivacije i
psihofizikog
stanja na
opaanje,
navoenje
primjera.
- Proces uzajamnog
opaanja, greke u
opaanju,
navoenje
primjera.
- Igra uloga
- pacijent zdravstveni radnik.
- Izrada slika od
strane uenika, po
instrukcijama
nastavnika, koje
ilustruju Pavlov,
Skinerov i
Tornjakov
eksperiment,
prezentacija i
diskusija na asu.
- Video prikaz osoba
sa razliitim
vrstama
poremeaja
pamenja.
- Izrada plana rada,
uenja i slobodnih
aktivnosti u cilju
praenja i
popravljanja svojih
radnih navika.
- Uporeivanje svog
naina uenja sa
idealnim - rad u
parovima.
sadraji
uenik
Miljenje
i
intelektualne
sposobnosti
- Navodi definiciju
miljenja i
pojanjava uticaj
asocijacija,
shvatanja odnosa,
znanja i iskustva na
miljenje.
- Nabraja faze
misaonog procesa i
ukratko objanjava
vrste miljenja.
- Defnie
intelektualne
sposobnosti,
pojanjava strukturu
i upoznaje se sa
postupcima
mjerenja
intelektualnih
sposobnosti.
- Upoznaje
intelektualni razvoj
i kalsifikaciju
intelektualnih
sposobnosti.
Emocije
- Definie emocije,
opisuje osnovne
vrste i osobine
emocionalnih
pojava.
- Pojanjava organske
promene koje
nastaju prilikom
ispoljavanja emocija
i nain izraavanja
emocija.
- Na osnovu
ematskog prikaza
pojanjava razvoj
emocija prema
Katarini Brides i
pojanjava razliku
izmeu primarnih i
sloenih emocija.
- Objanjava
Formativni ciljevi
-
uenik
Na primjerima
obrazlae faze
misaonog procesa i
uoava njihov
znaaj u rjeavanju
svakodnevnih
problema.
Vrednuje znaaj
stvaralakog
miljenja.
Vrednuje znaaj
poznavanja
intelektualnog
razvoja, stagnacije
i opadanja.
Analizira svoj
intelektualni razvoj
i mogunosti
unapreenja
sopstvenog
razvoja.
Uoava razliku u
intelektualnim
sposobnostima
meu ljudima.
Analizira
klasifikaciju umne
zaostalosti
istrauje mogue
uzroke.
Razlikuje emocije
sree, tuge, bijesa,
odvratnosti, straha
i iznenaenja na
osnovu facijalne
ekspresije osobe.
Analizira uticaj
eksperimentisanja
adolescenta sa
sobom, usvajanja
razliitih stavova,
uticaja vrnjakih
grupa i
povremenog
povlaenja u sebe
na formiranje
identiteta i
sazrijevanje.
Uoava znaaj
emocionalne
samokontrole u
96
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Razvija vjetinu
kontrolisanja
misaonog toka u
rjeavanju
svakodnevnih
ivotnih tekoa.
Razvija svijest o
postojanju razlika
u intelektualnim
sposobnostima
ljudi.
Razvija svijest o
mogunostima
uticaja na
sopstveni
intelektualni
razvoj.
Shvata znaaj
poznavanja
neverbalne
komunikacije.
Bolje razumije
sopstvenu i
emocionalnost
drugih ljudi.
Razvija svijest o
znaaju
emocionalne
samokontrole u
cilju ouvanja svog
mentalnog zdravlja
i bolje socijalne
interakcije.
Preporuke za
izvoenje nastave
-
Postavljanje
problema i njihovo
rjeavanje - rad u
parovima.
ematski prikaz
krivulje
intelektualnog
razvoja.
ematski prikaz
klasifikacije
intelektualnih
sposobnosti.
Navoenje
primjera umne
zaostalosti ljudi iz
okruenja,
razgovor o
njihovim uoenim
mogunostima i
orjentaciono
svrstavanje u
odreenu
kategoriju umne
zaostalosti.
Vjeba:
Prikaz slika ili
gluma odraenih
emocija (srea,
bijes, tuga,
odvratnost, strah i
iznenaenje),
razilkovanje
emocionalnog
stanja od strane
uenika.
- Diskusija emocionalnost
dijete/adolescent/
odrasli.
Vjeba:
- Uvjebavanje
emocijalne
samokontrole u
razliitim
socijalnim
-
sadraji
uenik
specifinosti
emocionalnog ivota
adolescenta.
- Navodi definicije
emocionalne
samokontrole
stresne situacije,
stresa i emocionalne
reakcije.
Motivacija
- Pojanjava pojam
motiva, razliku
izmeu motiva i
motivatora i vrste
motiva prema
razliitim
kriterijumima.
- Pojanjava razliku u
znaaju motiva
gladi, ei i
seksualnog motiva.
- Objanjava proces
socijalizacije
biolokih potreba.
- Upoznaje line i
socijalne motive
hijerarhiju motiva
po Maslovu.
- Definie i pojanjava
pojmove: barijera,
frustracija,
tolerancija na
frustraciju,
potiskivanje,
mehanizam
odbrane.
razliite vrste
mehanizma
odbrane.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
socijalnim
interakcijama i
postizanju eljenih
ciljeva.
Analizira znaaj
emocija za
mentalno zdravlje i
uspostavljanja
adekvatnih
emocionalnih
odnosa izmeu
zdravstvenog
radnika i pacijenta.
Analizira uticaj
emocionalne
neravnotee stresa na razliita
psihosomatska
oboljenja.
Vrednuje znaaj
homeostaze i
homeostatskih
mehanizama u
organizmu.
Uoava proces i
znaaj
socijalizacije
biolokih potreba.
Analizira i
obrazlae na
primjerima
Masljovljevu
hijerarhiju motiva.
Obrazlae na
primjerima
reakciju osobe na
frustracije i nain
prevazilaenja
frustracije.
Analizira
mehanizme
odbrane koje ljudi
najee koriste u
opravdavanju
neprihvatljivog
ponaanja.
Koristi znanja o
motivima
(Masljovljeva
teorija hijerarhije,
frustracija,
Preporuke za
izvoenje nastave
interakcijama igra uloga.
- Adekvatan i
neadekvatan
emocionalni odnos
zdravstveni radnikpacijent igra
uloga.
Radionica
- Promjene, JA
nakada, JA sada,
Ja u budunosti
(cilj: upoznavanje
promjena koje se
deavaju tokom
adolescenskog
uzrasta)
97
Bolje razumije
frustracione
reakcije kod sebe i
drugih.
Bolje razumije
motivaciono
ponaanje i
pokuaje
zadovoljenja
eljenih motiva
kod sebe i drugih.
Razvija svijest o
znaaju korienja
znanja o motivima
i mehanizmima
odbrane u boljoj
saradnji i sa
ljudima.
ematki prikaz
osnovnog
motivacionog
ciklusa.
- ematski prikaz
Lestvice motiva
prema Maslovu.
Diskusija
- Naini
zadovoljavanja
biolokih potreba
(gladi, ei i dr.)
djeca/odrasli.
- Navoenje
primjera
reagovanja na
frustraciju, i
prevazilaenje
frustracije - rad u
parovima.
- Radionica
- Rad u manjim
grupama mehanizmi odbrane
i njihovo
ispoljavanje svaka grupa ima
zadatak da
demonstrira jednu
ivotnu situaciju
koja je u skladu sa
nekim od
-
sadraji
uenik
Interesovanja,
stavovi i vrijednosti
- Navodi definiciju
interesovanja i
pojanjava vrste
interesovanja.
- Pojanjava razliku
izmeu stavova i
vrijednosti.
- Navodi inioce koji
utiu na formiranje
stava, otpornost
stava na promjenu i
nain promjene
stava.
- Definie socijalne
predrasude i
pojanjava nain
borbe protiv
predrasuda.
- Pojanjava termin
zdravstvena kultura
i inioce koji utiu
na formiranje
zdravstvenih
stavova.
psiholoka naela
zdravstvene
propagande.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
tolerancija na
frustraciju,
potiskivanje) u
procesu oporavka
bolesnika.
Preporuke za
izvoenje nastave
mehanizama
odbrane.
- Igra uloga
- Pacijent
zdravstveni radnik
(korienje znanja
o motivima).
- Analiza
meusobnih
interesovanja i
naina korienja
slobodnog vremena
- rad u parovima.
Radionica
- Na temu
zdravstvena
propaganda
- Izrada poruka u
vidu razglednica,
plakata, letaka,
panoa, TV i radio
oglasa, kratkih
video zapisa i sl.
Diskusija
- Stavovi, otpornost
promjena.
Radionica
- ta mi je vanomoje vrijednosti
(cilj: razmiljanje
o sopstvenim
vrijednostima,
uvianje da se
hijerarhija
vrijednosti mijenja
u zavisnosti od
razliitih faktora)
Uoava razliku u
korienju
slobodnog vremena
u zavisnosti od
interesovanja
meu ljudima.
- Vrednuje znaaj
poznavanja
razliitih vrsta
interesovanja u
cilju
prilagoavanja
interesovanjima
slobodnog vremena
pacijenta u
procesu oporavka.
- Obrazlae na
primjerima i
vrednuje znaaj
inioca koji utiu
na formiranje
stava, otpornost i
promjenu.
- Vrednuje znaaj i
inioce koji utiu u
borbi protiv
predrasuda.
- Izrauje reklame o
zdravstvenoj
propagandi,
potujui naela
zdravstvene
propagande.
Linost i organizacija psihikog ivota
Struktura linosti
- Kroz primjere
obrazlae
- Navodi definiciju
doslednost,
linosti i pojanjava
jedinstvenost i
pojmove
osobenost
doslednosti,
ponaanja neke
jedinstvenosti i
osobe.
osobenosti
ponaanja.
- Na osnovu
- Definie i
ematskog prikaza
pojanjava
analizira etiri tipa
-
98
Razvija svijest o
postojanju razlike
u emocionalnom
reagovanju na
frustracije meu
ljudima.
Bolje razumije
sebe i druge.
ematski prikaz
tipologije linosti
prema Hipokratu.
Prikaz slikatipologije linosti
prema starim
Grcima.
Navoenje
primjera iz
okruenja koji
sadraji
uenik
pojmove:
temperament,
sposobnosti,
karakter, svijest o
sebi, realno i
idealno JA.
klasifikaciju
strukture linosti na
osnovu
temperamenta,
sposobnosti,
karaktera i svijesti o
sebi.
- Pojanjava vezu
izmeu tjelesnih
osobina i linosti po
Kremeru i eldonu.
Dinamika linosti
- Navodi definiciju
dinamike linosti.
- Pojanjava
unutarline i
interpersonalne
sukobe.
Razvoj linosti
inioce koji utiu na
razvoj linosti.
- Pojanjava uticaj
vaspitanja u
okviru porodice
na razvoj linosti.
- Pojanjava uticaj
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
temperamenta
prema Hipokratu.
Pronalazi tip
linosti iz
okruenja koji
najbolje
odgovaraju po
ispoljavanju
osobina ovoj
tipologiji.
Analizira znaaj
ispoljavanja
karakternih osobina
kroz odnose prema
drugim ljudima,
sebi, radnim
zadacima i
drutvenoj
zajednici.
Na primjerima
obrazlae razliku
izmeu realnog i
idealnog JA,
privatnog i javnog
JA.
Obrazlae na
primjerima sukobe
motiva dvostrukog
privlaenja,
dvostrukog
odbijanja i
privlaenja, i
savlauje tehnike
izbora eljenog
cilja.
Analizira sukobe
uloga i sukobe
saznanja kroz
navoenje
primjera.
Preporuke za
izvoenje nastave
najbolje
odgovaraju
Hipokratovoj
tipologiji linosti.
Analizira uticaj
srdanog i
uzdranog odnosa
na razvoj linosti.
Uporeuje tipove
vaspitanja gdje se
djetetu daju
izvjesna
ogranienja i
99
Razvija vjetinu
izbora eljenog
motiva pri
svakodnevnim
sukobima motiva u
socijalnoj
interakciji.
Bolje razumije
sopstveno
ponaanje i
ponaanje drugih
ljudi.
Razvija svijest o
uticaju porodice,
kole, kulture i
drutvenog sistema
na razvoj linosti.
Razumije znaaj
emocionalne
zrelosti u cilju
uspjene socijalne
Oluja misli
(Brainstrom)
- Kada ste bili u
situacijama sukoba
motiva i kako ste ih
rijeili?
- Koje vae uloge
svakodnevno
dolaze u sukob?
- Kako obino
rjeavate sukob?
- U kojim
situacijama se
javljao va saznajni
nesklad?
- Kako ste ga
doivjeli i rijeili?
- Debata
- Srdaan ili uzdran
odnos.
- Ogranienje ili
sloboda.
- Test emocionalne
zrelosti,
meusobna
procjena zrelosti-
sadraji
uenik
kole, kulture i
drutvenog
sistema na razvoj
linosti.
- Imenuje razvojne
faze i pojanjava
zrelost linosti.
Promjene i poremeaj drutvenog ivota
- Pojanjava razliku
izmeu normalnog
i nenormalnog
ponaanja.
- Upoznaje glavne
kategorije
mentalnih
poremeaja neuroze, psihoze,
psihopatije.
- Imenuje i
objanjava oblike
neprilagoenog
ponaanja.
-
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
saradnje sa
ljudima.
Formativni ciljevi
uenik
potpuna sloboda na
razvoj linosti.
Analizira
kriterijume zrelosti
linosti i uporeuje
sa stupnjem
sopstvene zrelosti.
Analizira
kriterijume
normalnosti i
nenormalnosti.
Uporeuje
simptome neuroze,
psihoze i
psihopatije i navodi
primjere.
Analizira uzroke i
mjere spreavanja
delikvencije.
Analizira uzroke,
faze razvoja i
posledice
alkoholizma i
narkomanije.
Uvia znaaj
emocionalne
stabilnosti u
svakodnevnim
ivotnim
interakcijama.
Razvija svijest o
znaaju adaptivnog
ponaanja u sredini
u cilju formiranja
zdrave i zrele
linosti.
Razvija svijest o
znaaju kontrole
nad svojim
postupcima,
razmjene
osjeanja, stabilne
procjene sebe i
drugih u
svakodnevnim
socijalnim
interakcijama.
Razvija
emocionalnu
stabilnost.
Preporuke za
izvoenje nastave
rad u parovima,
analiza ajtema
testa (kriterijuma
zrelosti) kroz
diskusiju.
Komunikacija
- Definie pojam
komunikacije.
- Navodi vrste
komunikacije
(podjele prema
vrsti znakova,
uspjenosti,
sloenosti).
- Uoava znaaj
uenja o procesu
komunikacije.
- Prepoznaje znaaj
komunikacije za
razvoj pojedinca i
drutva.
- Navodi primjere
- Razvija sopstveni
komunikacioni stil.
- Prepoznaje uenje
komunikacionih
vjetina kao izazov
i priliku za
sopstveni
napredak.
100
Diskusija
Normalnost/
nenormalnost.
Video prikaz
psihotinog,
neurotinog
ponaanja i
psihopatije.
Prikaz slika
delikventnog
ponaanja, djece iz
potpunih i
nepotpunih
porodica, zatim
primjera dobro
organizovanog i
naorganizovanog
drutvenog
sistema,
podsticanje
uenika da uoe
uzroke
neprilagoenog
ponaanja.
Pretraivanje
interneta od strane
uenika na temu
narkomanija,
ispovijesti
narkomana, vrste
droga i posledice,
pretraivanje slika,
diskusija zapaanja
ili izrada tematskih
panoa.
Brainstorming
pojma
komunikacija.
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
izvoenje nastave
uenik
uenik
uenik
- Navodi osnovne
razliiih
elemente
neverbalnih
komunikacionog
znakova.
procesa.
Pravila uspjene komunikacije i uzroci neuspjene komunikacije
- Poznaje naela
- Na primjerima
- Prihvata konflikte u - Brainstorming
funkcionalne
prepoznaje
komunikaciji kao
pojmova
komunikacije.
ne/jasne poruke.
prirodnu pojavu i
ne/uspjena
priliku za
komunikacija.
- Navodi uzroke
- Prepoznaje
napredovanje i
neuspjenog,
razliitost
- Vjeba
razvijanje odnosa
nejasnog
percepcija i
razlikovanje jasnih
sa ljudima.
komuniciranja.
neprihvatanje
i nejasnih poruka.
sopstvene
- Navodi tehnike
- Razvija toleranciju
- Vjeba rad u
odgovornosti kao
nenasilne
i prihvata
parovima - aktivno
uzronike
komunikacije.
razliitost.
sluanje.
konflikta.
- Navodi principe
- Vjeba upotreba
dobrog sluaoca i
JA reenica u
- Uspjeno razlikuje
lanog sluaoca.
konfliktnoj situaciji
JA-TI reenice
prema efektu koji
postiu u
interakciji.
- Koristi JA reenice
za izraavanje svog
stava, osjeanja i
sugestija.
- Razvija tehniku
aktivnog sluanja.
Odnos bolesnik - tehniar zdravstvene njege, komunikacija sa pacijentima, pomo
pacijentima u procesu ozdravljenja
- Poznaje bonton u
- Shvata da su
- Razvija
- Vjeba - rad u
komunikaciji sa
ljubaznost i
odgovornost.
parovima
pacijentima.
strpljenje standard - Razvija
razgovor sa
ponaanja u
pacijentom
samostalnost u
- Navodi
komunikaciji sa
(nestrpljivim,
uspostavljanju
karakteristike
klijentom.
prezahtjevnim,
kontakta sa
komunikacije koja
teko bolesnim,
pacijentom.
pozitivno utie na
- Upotrebljava
ljutim itd.).
stanje pacijenta.
pravilan i jasan
nain izraavanja.
- Kontrolie emocije,
izbjegava
pretjeranu
privatnost i
bliskost.
- Daje pozitivne
komentare, kojima
unosi vedrinu u
komunikaciju sa
klijentima.
Komunikacija u organizaciji
- Upoznaje pojam i
- Uoava
- Razvija vjetina
- Radionica rad u
navodi vrste grupa
specifinosti
timskog rada i
malim grupama
101
sadraji
uenik
i organizacije.
- Navodi
specifinosti
strukture grupe s
obzirom na mo i
vrste moi.
- Navodi
karakteristike
komunikacione i
sociometrijske
strukture grupe.
- Definie pojam
odluivanja i
opisuje faze
procesa donoenja
odluke.
- Upoznaje grupno i
individualno
rjeavanje
problema.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
pregovaranja.
Formativni ciljevi
uenik
pojedinih vrsta
grupa.
Uoava
karakteristike
grupe s obzirom na
razne vrste moi.
Razumije vanost
potovanja
hijerarhije u
organizaciji.
Pravi razliku
izmeu razliitih
oblika grupa.
Analizira proces
grupnog
odluivanja.
Pravi razliku i
uoava prednosti
grupnog rjeavanja
problema u odnosu
na individualno.
Preporuke za
izvoenje nastave
donoenje odluka u
timskom radu.

- N. Havelka: Psihologija za II i III razred medicinske kole, Zavod za udbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2002.
- M. Zvonarevi: Psihologija, prirunik za nastavnike, kolska knjiga, Zagreb, 1964.
- Z. Triki, D. Koruga, J. Branjeevi, V. Damjanovi, S. Vidovi: Vrnjaka
medijacija-Od svae slae, Njemaka organizacija za tehniku saradnju(GTZ)
GmbH, Beograd, 2006.
- T. Mandi: Komunikologija, Psihologija komunikacije, Clio, Beograd, 2005.
- B. Piz, A. Piz: Definitivni vodi kroz govor tela, Mono&Manana, Beograd, 2005.
- B. M. Rosenberg: We can work it out, Resolving Conflicts Peacefully and
Powerfully, Puddle Dancer Press, Encititas, CA, 2003.
- Video projektor;
- projektno platno;
- raunarsaka uionica sa pristupom internetu (po potrebi);
- odgovarajue slike, eme, video zapisi, struni asopisi;
- flip-art.
- Provjera znanja vri se usmeno, najmanje jednom u klasifikacionim periodu.
102

- Profesor psihologije;
- diplomirani psiholog;
- profesor pedagogije;
- diplomirani pedagog.
Znanja
-
Nervni sistem
Odnos bolesnik - tehniar

zdravstvene njege,
komunikacija sa
pacijentima, pomo
pacijentima u procesu
ozdravljenja
Promjene i poremeeji
duevnog ivota
Pravila uspjene i
neuspjene komunikacije
Komunikacija u organizaciji
Mentalni poremeaji
Klasifikacija umne
zaostalosti
Timski rad

Predmet
Znanja
- Organske osnove i inioci
psihikog ivota
Praktina nastava
- Komunikacija sa
pacijentima, rodbinom,
saradnicima
- Uzimanje i obrada
materijala za
laboratorijsko ispitivanje
- Uzimanje bolesnikog
materijala za razliite vrste
ispitivanja
- Psihika priprema
pacijenta za razliite
dijagnostike procedure
Humana genetika
- Promjene i poremeaji
duevnog ivota
Etika
- Etiki odnos prema
pacijentima sa mentalnim
retardacijama
- Komunikacija u organizaciji
103
1.2.12. FARMACEUTSKA HEMIJA

1. Naziv predmeta: FARMACEUTSKA HEMIJA
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
Ukupno
72
66
138
72
66
138

- Razvijaju smisao za organizovan rad, tanost ,sistematinost i urednost.
- Stiu znanja o znaenju sadraja koji se izuava u fermaceutskoj hemiji.
- Stiu znanja o ljekovitim supstancama koje se najvie koriste u savremenoj
medicini, tj. o oficinalnim ljekovima i ljekovitim preparatima neorganskog
porijekla.
- Stiu sposobnost povezivanja sadraja predmeta sa srodnim naukama.
- Osposobljavaju se za pravilno korienje odgovarajue literature.
- Stiu znanja o znaenju sadraja koji se izuava u ovkiru organskog dijela
fermaceutske hemije.
- Stuu znanja o farmakodinamskim grupama i o ljekovitim supstancama koje im
pripaduju (monografije, oficinalne po ph jug IV i V farmakopeji ).
- Osposobljavaju se da analitikim metodamna identifikuju organske ljekovite
supstance.
104

Razred: TREI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Uvod
- Definie ciljeve i
- Interpretira znaaj
zadatke
farmaceutske
opaanja.
farmaceutske
hemije i vri njenu - Razvija pravilan
hemije i ukazuje
podjelu.
odnos prema
na njen znaaj.
zanimanju.
- Uoava slinosti sa
srodnim naukama.
- Navodi podjelu
farmaceutske
hemije.
Farmakopeja
- Upoznaje razvoj
- Uoava bitne
farmakopeje.
faktore u razvoju
opaanja.
farmakopeje.
- Definie
farmakopeju kao
- Vri komparaciju
knjigu.
izmeu Ph Jug IV i
V Farmakopeje.
- Objanjava
farmakopeju kao
zakonsku osnovu.
Neorganski dio farmaceutske hemije
Jedinjena I grupe periodnog sistema elemenata (PSE)
Jedinjenja natrijuma - Razlikuje ljekovite - Stie naviku
supstance I grupe
potovanja propisa.
- Nabraja jedinjenja
PSE.
Natrijuma koja su
oficinalna po Ph
- Vri komparaciju
Jug IV i V
izmeu jedinjenja.
Farmakopeji.
- Analizira
monografije:
- Opisuje njihove
natrijum-hlorida,
monografije.
natrijum-bromida,
natrijum-jodida,
natrijumtetraborata,
natrijum-bezoata.
- Analizira
dobijanje, osobine,
dokazivanje,
neistoe,
odraivanje
sadraja,
upotrebu, uvanje,
inkompatibilnost
ovih monografija.
Jedinjenja kalijuma
- Razlikuje
- Navikava se na
jedinjenja kalijuma
pridravanje
- Nabraja oficinalna
i vri komparaciju.
propisa.
jedinjenja kalijuma
(Ph Jug IV i V
- Analizira
Farmakopeje).
monografije
kalijumovih
- Opisuje njihove
jedinjenja
monografije.
105
Preporuke za
izvoenje nastave
Korienje Ph Jug
IV i V
Farmakopeje.
Korienje Ph Jug
IV i V
Farmakopeje.
Korienje Ph Jug
IV i V
Farmakopeje.
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
(kalijum, hlorid,
kalijum-bromid,
kalijum-jodid,
kalijumpermanganat,
kalijum-citrat).
Uoava znaaj
oficinalnih
jedinjenja
kalijuma.
Analizira
monografije
oficinalnih
jedinjenja.
Jedinjenja
- Navikava se na
pridravanje
amonijuma
propisa.
- Definie
monografiju
amonijom-hlorida i
srebro-nitrata.
- Obrazlae znaaj
jedinjenja I grupe
PSE.
Jedinjenja II grupe Periodnog sistema elemenata (PSE)
Jedinjenja
- Uoava znaaj
- Navikava se na
magnezijumovog
pridravanje
magnezijuma
jona za ljudski
propisa.
- Navodi znaaj
organizam.
magnezijumovog
jona za ljudski
- Analizira
organizam.
monografije
oficinalnih
- Nabraja jedinjenja
jedinjenja
magnezijuma koja
magnezijuma
su oficinalna po Ph
(magnezijum-oksid,
Jug IV i V
magnezijum-sulfat,
Farmakopeji.
talk, magnezijum- Opisuje njhove
karbonat-teki i
monografije.
laki).
Jedinjenja kalcijuma - Identifikuje znaaj - Navikava se na
kalcijumovog jona
pridravanje
- Navodi znaaj
za ljudski
propisa.
kalcijumovog jona
organizam.
za ljudski
- Razvija pozitivan
organizam.
stav prema
- Razlikuje oficinalna
zdravlju.
jedinjenja
- Navodi jedinjenja
kalcijuma.
koja su oficinalna
po Ph Jug IV i V
- Analizira
Farmakopeji.
monografije
- Obrazlae njihove
- oficinalnih
monografije.
jedinjenja
kalcijuma
(kalcijum-hlorid,
kalcijum-karbonat,
kalcijum-sulfatdihidrat, kalcijumstearat).
106
Preporuke za
izvoenje nastave
Korienje Ph Jug
IV i V
Farmakopeje.
Korienje Ph Jug
IV i V
Farmakopeje.
Korienje Ph Jug
IV i V
Farmakopeje.
sadraji
uenik
Jedinjenja cinka
- Definie znaaj
cinkovog jona za
ljudski organizam.
- Navodi jedinjnja
cinka koja su
oficinalna po Ph
Jug IV i V
Farmakopeji.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Navikava se na
pridravanje
propisa.
Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju.
Formativni ciljevi
uenik
Identifikuje znaaj cinkovog jona u
ljudskom
organizamu i
terapiji.
- Poznaje oficinalna
jedinjenja cinka:
cink-oksid, cinkhlorid, cink-sulfat,
cink-stearat i
analizira njihov
monografije.
Jedinjenja ive
- Razlikuje ivina
jedinjenja.
- Definie ivu kao
element i
- Analizira
objanjava njene
toksikoloki i
osobine.
farmakoloki
znaaj ivinih
- Opisuje
jedinjenja.
monografiju
iva(II)hlorida- Intrpretira
sublimata.
monografiju iva
(II) hlorida.
Jedinjenja III grupe periodnog sistema elemenata (PSE)
Jedinjenja bora
- Identifikuje
- Navodi znaaj bora
rasprostranjenost
kao oligoelemenat.
jedinjenja bora u
prirodi.
- Upoznaje se sa
monografijom
- Uoava dobijanje
boratne kiseline.
bora i ocjenjuje
znaaj elementa u
medicini.
- Analizira
monografiju
boratne kiseline.
Jedinjenja
- Analizira znaaj i
primjenu
aluminijuma
jedinjenja
- Opisuje
aluminijuma.
rasprostranjenost
aluminijumovih
- Analizira
jedinjenja.
monografije:
- Obrazlae
- aluminijummonografije
hidroksida,
oficinalnih
- aliminijum-sulfata,
jedinjenja
- aluminijumaluminijuma.
kalijum-sulfata.
- Pojanjava
- Interpretira sastav
nastanak gline i
gline, nalazita i
rezimira upotrebu
upotrebu u
gline u medicini,
medicinske svrhe.
farmaciji i
- Upotrebljava glinu
kozmetici.
za izradu velikog
-
107
Preporuke za
izvoenje nastave
-
Korienje Ph Jug
IV i V
Farmakopeje.
Korienje Ph Jug
IV i V
Farmakopeje.
Diskusija na temu:
Uticaj bora na
gustinu kotane
mase.
Korienje Ph Jug
IV i V
Farmakopeje.
Seminarski rad:
Upotreba gline u
medicini kroz
istoriju.
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
broja kozmetikih
preparata.
- Uoava
monografiju glineBolus alba-e.
Jedinjenja bizmuta
- Interpretira
- Pozitvno
terapijsku
procjenjuje
- Definie oficinalne
upotrebu
vanost novih
monografije
oficinalnih
saznanja iz svoje
bizmutsupstanci bizmutstruke.
supcarbonata i
supcarbonata i
bizmit-sulfata.
bizmit-sulfata:
- Navodi nalazita
dobijanje, osobine,
jedinjenja
dokazivanje,
bizmuta.
neistoe,
odredjivanje
sadraja,
upotrebu, uvanje,
ispitivanje
vrijednosti i
inkompatibilnost.
Jedinjenja IV grupe periodnog sistema elemenata (PSE)
Carbo medicinalis
- Identifikuje
Medicinski ugalj
osobine ugljenika.
- Definie osnovne
- Razlikuje metode
oblike
dobijanja iz
elementarnog
biljnog ili
ugljenika.
ivotinjskog
materijala.
- Navodi poseban
oblik - amorfni
- Pojanjava
ugljenik i
adsorpcione
objanjava njegov
osobine i navodi
znaaj u medicini.
pozitivnu
adsorpciju.
- Definie obraeni
amorfni ugljenik
- Uoava aktivaciju
kao aktivni ugalj.
medicinskog uglja.
- Objanjava
- Razlikuje
monografiju carbo
medicinski ugalj od
medicinalisa.
obinog uglja.
- Izvodi monografiju
Carbo medicinalisa.
Jedinjenja V grupe PSE (Periodnog sistema elemenata)
Okisigen i jedinjenja - Identifikuje
- Razvija pozitivan
stav prema novim
oksigena
osobine kiseonika i
saznanjima.
Kiseonik
njegovo dobijanje
za medicinsku
- Opisuje vana
- Navikava se na
upotrebu.
jedinjenja
pridravanje
kioseonika i
propisa.
- Uoava znaaj
vodonika u
kiseonika za ljudski - Razvija pozitivan
farmaciji.
organizam.
stav prema
zdravlju.
- Navodi i objanjava - Analizira
108
Preporuke za
izvoenje nastave
Korienje Ph Jug
IV i V
Farmakopeje.
Seminarski rad:
Primjena
Medicinskog uglja u
savremenoj
terapiji.
Korienje Ph Jug
IV i V
Farmakopeje.
sadraji
uenik
monografije:
preiene vode,
vode za injekcije i
koncetrovanog
hidrogenperoksida.
Sumpor i jedinjenja
sumpora
- Definie
elementarni
sumpor.
- Objanjava
rasprostranjenost
(nalazita) i
dobijanje sumpora.
- Navodi vrste
sumpora koji su
oficinalni po Ph Jug
IV i V Farmakopeji.
Hlor i jedinjenja
hlora
- Definie
toksikoloki znaaj
elementarnog
hlora.
- Definie tene
preparate hlora.
- Definie vrste
preparate hlora.
Jedinjenja joda
- Definie i
objanjava znaaj
elementarnog joda.
- Opisuje dobijanje
resublimovanog
joda.
- Opisuje
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
monografiju
preiene vode
(Aqua purificata).
Analizira
monografiju vode
za injekcije (Aqua
pro injectione).
Analizira
monografiju
koncetrovanog
hidrogenperoksida.
Odreuje znaaj
sumpora za ljudski
organizam.
Uporedjuje
sublimovani,
taloni i preieni
sumpor.
Analizira
monografije
preienog
sumpora.
Analizira
monografiju
talonog sumpora.
Identifikuje
toksinost
elementarnog
hlora.
Uoava znaaj
aktivnog hlora.
Vri komparaciju
izmeu Hlorne
vode i avelove
vode.
Razlikuje vrste
preparate aktivnog
hlora-hlorni kre.
Analizira
monografiju
koncentrovane
hloridne kiseline.
Vri identifikaciju i
ispitivanje stepena
istoe joda.
Razlikuje
oficinalne
preparate joda:
vodeni rastvor joda
(Solutio iodi
Razvija logiko
miljenje.
Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju.
Uoava vanost
nauke u
svakodnevnum
ivotu.
Uoava vanost
nauke u
svakodnevnum
ivotu.
Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju.
109
Preporuke za
izvoenje nastave
Pretrazivanje
Interneta.
sadraji
uenik
monografiju
resublimovanog
joda.
- Nabraja oficinalne
preparate joda.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
aquosa) i alkoholni
rastvor joda (Iodi
solutio
aethanolica).
- Uoava znaaj
preparata joda.
Jedinjenja gvoa
- Uoava znaaj
dvovalentnog
- Navodi znaaj
gvoa u
gvoa za ljudski
resorpciji.
orhanizam.
- Opisuje oficinalne
- Analizira
preparate po Ph
monografije gvoe
Jug IV i V
(II) sulfata i gvoe
Farmakopeji.
(II) glukonata
- Upotrebljeva nove
preparate gvodja
(III) koji se
resorbuju aktivnim
putem.
Organski dio farmaceutske hemije
Znaaj organskih jedinjena u terapiji
- Nabraja neorganska - Razlikuje
- Razvija pozitivan
jedinjenja koja se
neorganska od
stav prema novim
jo i danas koriste
organskih
saznanjma.
u magistralnoj
jedinjenja.
praksi.
i logino miljenje.
- Analizira znaaj
supstanci prirodnog - Razvija pravilan
- Istie znaaj
porijekla.
supstanci prirodnog
odnos prema
porijekla.
prirodnim
- Uoava razvoj u
naukama.
sintezi organskih
- Objanjava znaaj
molekula.
organskih molekula
u hemiji ljekova i
- Vri korelaciju sa
terapiji.
drugim prirodnim
naukama koje su
- Opisuje put sinteze
od znaaja za
organskog
dobijanje tj.
jedinjenja od
sintezu organske
laboratorije do
molekule koja e
pacijenta.
postati lijek.
- Analizira sintezu
organskim
molekula od
laboratorije do
apoteke tj.
pacijenta.
Veze izmeu hemijske strukture i dejstva lijeka
- Definie
- Razlikuje uticaje
- Razvija pravilan
funkcionalne grupe
funkcionalnih grupa
odnos prema
koje su od
na dejstvo lijeka prirodnim
posebnog znaaja
farmakoloki
naukama.
za dejstvo lijeka.
efekat.
110
Preporuke za
izvoenje nastave
Pretrazivanje
Interneta.
Obnavljanje
poglavlja iz
organske hemije:
osnovna hemijska
struktura
najvaznijih
organskih
jedinjenja.
Osvrt na najvanije
funkcionalne
grupe.
sadraji
uenik
-
Nafta i derivati nafte

- Opisuje nalazita i
objanjava
dobijanje nafte.
- Definie osobine
nafte.
- Navodi
farmakoloki
najvanije
derivate.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
i logiko miljenje.
Formativni ciljevi
uenik
Uoava uticaj
alifatinog niza i
alkil grupe na
dejstvo.
Objanjava dejstvo
benzenovog
ciklusa, hidroksilne
grupe (alkoholne,
fenolne i enolne),
aldehidne, keto i
karboksilne grupe.
Uporeuje uticaje
amino, nitro i azo
grupe na dejstvo
lijeka.
Analizira uticaje
hetro ciklusa sa
nitrogenom i
sumporom na
farmakoloki
efekat lijeka.
Uoava i poznaje
izomeriju.
Analizira dobijanje
nafte i njenih
derivata (frakciona
destilacija).
Anlizira
monografiju
medicinskog
benzina.
Uporeuje
monografije
vrstog i tenog
parafina
(Paraffinum
solidum et
Paraffinum
liquidum).
Uporeuje i
analizira
monografije utog i
bijelog vazelina
(Vaselinum flavum
et Vaselinum
album).
Fungicidi i fungistatici
- Definie fungicidno
- Razlikuje
i fungistatiko
jedinjenja sa
dejstvo ljekovite
fungicidnim
111
Uoava vanost
nauke u
svakodnevnom
ivotu.
Shvata znaaj
povezivanja teorije
i prakse.
Navikava se na
pridravanje
propisa.
Uoava vanost
nauke u
svakodnevnom
Preporuke za
izvoenje nastave
Pretrazivanje
Interneta.
sadraji
uenik
supstance.
- Navodi ljekovite
supstance koje se
najece koriste.
- Vri podjelu prema
hemijskim
grupama.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
ivotu.
Formativni ciljevi
uenik
dejstvom od
jedinjenja sa
figiostatikim
dejstvom.
- Interpretira
podjelu i znaaj
fungicidnih
ljekovitih
supstancija.
Antiseptici i dezinficijensi
- Definie pojam,
- Interpretira i
podjelu i znaaj
uporedjuje
antiseptika i
neorganske i
dezinficijenasa.
organske supstance
sa antiseptinim i
- Obrazlae
dezificijentnim
oficinalne
djelovanjem.
monografije po po
Ph Jug IV i V
- Analizira
Farmakopeji.
monografije:
jodoforma,
rezorcinola,
Salicilne kiseline,
koncetrovanog
etanola i povidonjodida.
- Uoava znaaj
organskih
antiseptika.
Anthelmintici
- Definie pojam i
- Razlikuje prirodne
nabraja prirodne
od sintetskih
supstance sa ovim
supstanci sa
dejstvom.
anthelmitinim
dejstvom.
- Navodi podjelu na
prirodne i
- Uoava droge tj.
sintetske.
prirodne proizvode
koji se koriste u
- Upoznaje se sa
lijeenju protiv
oficinalnom
crijevnih parazita.
monografijom.
- Analiza
monografiju
piperazina.
Analgetici, antipiretici i antireumatici
- Definie pojmove
- Razlikuje pojmove
antipiretika,
i znaenje
analgetika i
antipiretika,
antireumatika.
analgetika i
antireumatika.
- Objanjava
idealni
- Pravi podjelu
analgetik.
analgetika prema
porijeklu.
- Navodi podjelu
112
Preporuke za
izvoenje nastave
Korienje Ph Jug
IV i V
Farmakopeje.
Pravljenje
shematskog prikaza
podjele ljekova iz
date grupe.
Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju.
sadraji
uenik
analgetika prema
porijeklu i
hemijskoj
strukturi.
Narkoanalgetici
- Obrazlae glavne
karakteristike
narkoanalgetika.
- Opisuje oficinalne
monografije po Ph
Jug IV i V
Farmakopeji.
Analgoantipiretici
- Definie pojam i
dejstva
analgoantipiretika.
- Daje podjelu
prema hemijskoj
strukturi
na:derivate
salicilne kiseline
,derivate paminofenola i
derivate
pirazolona.
- Navodi najvanije
predstavnike i
obrazlae
monografije
oficinalne po Ph
Jug IV i V
Farmakopeji.
Antireumatici
- Opisuje
predstavnike
antireumatika sa
nesteroidnom
strukturom.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
Uoava glavne
karakteristike
prirodnih
narkoanalgetika.
Razlikuje sintetske
narkoanalgetike.
Analizira
monografije
morfin-hlorida,
kodein-fosfata,
petidin-hlorida i
metadon-hlorida.
Razlikuje
analgoantipiretike i
uoava osnovna
dejstva.
Vri komparaciju
monografija
oficinalnih
supstanci koje su
derivati salicilne
kiseline (acetilsalicilna kiselina,
matil-salicilat i
natrijum-salicilat).
Vri komparaciju
monografija
oficinalnih
supstanci koje su
derivati paminofenola
(fenacetin i
paracetamol).
Interpretira
nesteroidne
antireumatike,
derivate
propionske kiseline
(ibuprofen,
flurbiprofen..),
derivate siretne
kiseline
(diklofenak,
indometacin...) i
113
Razvija pozitivan
stav prema novim
saznanjima.
Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju.
Uoava vanost
nauke u
svakodnevnom
ivotu.
Preporuke za
izvoenje nastave
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
oksikami
(piroksikam,
meloksikam...).
114
Preporuke za
izvoenje nastave
Razred: ETVRTI
sadraji
uenik
Lokalni anestetici
-
Definie lokalne
anestetike.
Vri njihovu
podjelu prema
porijeklu.
Obrazlae
monografije
prirodnih i
sintetskih lokalnih
anestetika koji su
IV i V Farmakopeji.
Ilustruje oblik
lijeka, jainu i
jedan zatien
naziv od svih
preparata koji se
nalaze u prometu.
uenik
-
Hipnotici
- Definie hipnotike.
- Navodi podjelu
prema hemijskoj
strukturi.
- Definie
monografije hloral
hidrata.
- Definie barbiturnu
kiselinu.
- Definie derivate
barbiturne kiseline.
- Ilustruje oblik
lijeka, jainu i
jedan zatien
naziv od svih
preparata koji se
nalaze u prometu.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
Uoava razliku
izmeu lokalnih i
optih anestetika.
Analizira dejstvo
lokalnih anestetika
na ljudski
organizam.
Razlikuje prema
porijeklu i
hemijskoj strukturi
prirodne od
sintetskih.
Analizira
monagrafije:
kokain hlorida,
prokain hlorida,
lidokain hlorida i
anestezina pri
emu vri njihovu
komparaciju.
Pomou kalijum
dihromata
identifikuje
diazoreakcije,
jodoform reakcije.
Uoava mehanizam
dejstva hipnotika.
Razlikuje hipnotike
prema hemijskoj
strukturi.
Analizira hloral
hidrat prema Ph
Jug IV i V
Farmakopeji.
Izvodi sintezu
barbiturne kiselina
po Baeyer-u.
Analizira
monografije
derivata barbiturne
kiseline i vri
komparaciju.
Analizira Cvikerovu
i Parijevu reakciju
kao i izonitril
reakciju i reakciju
nitrovanja.
115
Preporuke za
izvoenje nastave
Razvija sposobnost
opaanja.
Razija analitinost
i logino miljenje.
Korienje Ph Jug
IV i V
Farmakopeje.
Razvija logiko
zakljuivanje.
Korienje Ph Jug
IV i V
Farmakopeje.
sadraji
uenik
Antihistaminici
- Definie histamin
kao biogeni amin.
- Definie
mehanizam dejstva
i njihovu upotrebu.
- Objanjava
osnovnu strukturu
svih blokatora
H1receptora i
objanjava njihovu
podjelu.
- Opisuje najvanije
predstavnike
blokatora H1
receptora I i II
generacije koji su
IV i V Farmakopeji.
- Ilustruje oblik
lijeka, jainu i
jedan zatien
naziv od svih
preparata koji se
nalaze u prometu.
uenik
-
Psihofarmaci
- Definie
psihofarmake kao
sredstva u
lijeenju pshikih
poremaaja.
- Navodi osnovne
mehanizme
inhibicije CNS-a.
- Pojanjava
neurohumoralnu
transmisiju.
- Navodi podjelu
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
Uoava mehanizam
dejstva
antihistaminika.
Vri podjelu
blokatora H1
reseptora I i II
genaracije prema
hemijskoj strukturi
i to na jedinjena
sa:
etanolaminskom
etilendiamiskom
alkilamiskom
(piperazinskom i
propilaminskom
strukturom
triciklinom
strukturom.
Analizira
monografije:
hloropiramin
hlorida
abtazolin hlorida
difenhidramin
hlorida
meklozin hlorida
prometazin hlorida
ciklizina
loratadina
desloratadina.
Identifikuje
dokazne reakcije
sa jakim
mineralnim
kiselinama, kao sto
su nitratna i
sulfatna.
Uoava dejstvo
ljekovitih supstanci
i obajnjava
mehanizam
djelovanja
psihofarmaka na
CNS.
Analizira znaaj
neurotransmitera u
neurohumoralnoj
trensmisiji.
Razlikuje vrste
116
Preporuke za
izvoenje nastave
Navikava se na
tanost.
Navikava se na
pridravanje
propisa.
Korienje Ph Jug
IV i V
Farmakopeje.
Razvija osjeaj
odgovornosti.
Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju.
Stie naviku
potovanja propisa.
Pravljenje
shematskog prikaza
predstavnika i
uporeivanje.
sadraji
uenik
psihofarmaka.
Formativni ciljevi
Neuroleptici
- Definie podgrupu
psihofarmaka kao
ljekovite supstance
koje dovode do
psihomotornog
mira i afektivne
indiferentnosti.
- Objanjava
monografiju
hlorpromazin
hlorida, derivta
fenotiazimske
strukture.
Trankilizeri
- Definie osnovna
dejstva
trankilizera.
- Navodi hemijsku
podjelu.
- Poznaje hemijsku
podjelu na:
- etre karbaminske
kiseline
- derivate
difenilmatana
- derivate
benzodijazepina.
- Obrazlae
oficinalne
monografije po Ph
Jug IV i V
Farmakopeji.
uenik
psihofarmaka :
neuroleptici,
trankilizeri,
antidepresivi.
Analizira
mehanizam dejstva
neuroleptika i
navodi: dobijanje,
osobine,
dokazivanje,
neistoe,
ispitivanje
sadraja, upotrebu
i inkompatibilnost
kao i zatiena
imena
hlorpromazin
hlorida.
Analizira
identifikaciju
hlorpromazima sa
koncetrovanom
sulfatnom
kisjelinom kao i
reakciju sa gvoe
(III) hloridom.
Analizira pojam i
karaktristike
trankilizera.
Interpretira
monografije
meprobamata i
hidrohlor tijazida.
Interpretira
monografiju
hlordiazepoksida.
Analizira
monografiju
dijazepama.
Razlikuje reakcije
identifikacije sa
razblaenom
sulfatnom
kiselinom,
koncentrovanom
hloridnom
kiselinom i
koncentrovanom
sulfatnom
kiselinom kod
razliitih
117
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
Seminarski rad:
Razdvajanje
predstavnika iz
smjese i njihova
identifikacija.
sadraji
uenik
-
Antidepresivi
- Definie
antidepresive i
dijeli ih prema
hemijskoj strukturi
i dejstvu na:
tricikline
antidepresive i
inhibitore MAO.
- Objanjava dejstvo
na CNS i
vegetativni nervni
sistem.
- Obrazlae
oficinalne
monografije po Ph
Jug IV i V
Farmakopeji.
- Ilustruje oblik
lijeka, jeinu i
jedan zatien
naziv od svih
preparata koji se
nalaze u prometu.
Analeptici
- Definie pojam i
vri podjelu prema
mjestu djelovanja
na kortikalne i
medularne.
- Opisuje uticaj na
CNS i produzenu
mozdinu.
- Navodi monografije
predstavnika i
obrazlae ih.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
predstavnika.
Uoava znaaj
upotrebe
trankilizera.
Interpretira
znaenje i osnovne
karakteristike
antidepresiva.
Vri njihovu
podjelu.
Prepoznaje
monografiju
dezipramin hlorida
koji je jedan od
oficinalnih
predstavnika po Ph
Jug IV i V
Farmakopeji.
Ukazuje na
mogunosti
kombinovanja
antidepresiva i
trankilizera.
Prepoznaje oblik
lijeka, jainu i
jedan zatien
naziv od svih
preparata koji se
nalaze u prometu.
Uoava dejstvo
analeptika na CNS
vazomotorni centar
i produenu
modinu.
Vri njihovu
podjelu na osnovu
djelovanja.
Analizira kortikalne
analeptike i to
metilksantine
objanjavajui
njihovu strukturu.
Interpretira
monografiju
kofeina, vri
identifikaciju istog
pomou mureksid
reakcije.
Analizira
monografije
118
Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju.
Preporuke za
izvoenje nastave
Korienje Ph Jug
IV i V
Farmakopeje.
sadraji
uenik
Spazmolitici
- Definie grupu
koje djeluju na
glatku
muskulaturu.
- Definie
spazmolitike koji
djeluju nervnim
putem.
- Definie
spazmolitike koji
djeluju direktno na
glatku
muskulaturu.
- Definie
spazmolitike koji
djeluju i nervnim
putem i
muskularno.
Antihipertenzivi
- Opisuje dejstvo
supstancija i
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
efedrin-hlorida,
vri identifikaciju
jodoform rekcijom
kao i bojenom
reakcijom pomou
rastvora bakar (II)
sulfata i natrijum
hidroksida.
Analizira
monografije
medularnih
analeptika
pentetrazola i
niketamida.
Uporeuje dokazne
reakcije sa kalijom
dihromatom u
prisustvu sulfatne
kiseline i
razblaenog
hidrogen
peroksida.
Identifikuje
ljekovite supstance
koje djeluju na
glatku
muskulaturu.
Izvodi podjelu
prema nainu
djelovanja.
Analizira
monografiju
atropin-sulfata i
dokazivanje izvodi
Vitalijevom
reakcijom.
Uporeuje
strukturu i dejstvo
skopolamina, kao i
drugih tropaalokoloida.
Poznaje
monografiju
papaverinhlorida i
dokazuje ga
pomou Koralinreakcije.
Stie naviku
potovanja propisa.
Upotrebljava ve
steena znanja o
Razvija pozitivan
stav prema
119
Preporuke za
izvoenje nastave
Pretrazivanje
Interneta.
sadraji
uenik
naglaava neke od
mehanizama koji
sniavaju povieni
krvni pritisak.
- Navodi podjelu
prema mjestu
djelovanja.
- Definie
predstavnike
adrenerginih alfa i
beta blokatora
oficinalnih po Ph
Jug IV i V
Farmakopeji.
- Obrazlae znaaj
ergotalkaloida u
lijeenju
antihipertenzive.
- Navodi savremene
ljekove koji
blokiraju sistem
renin-angiotenzin
(ACE-inhibitori).
Formativni ciljevi
Sulfonamidi
- Definie pojam
hemoterapeutike.
- Objanjava
dobijanje, osnovnu
strukturu i
mehanizam
dejstva.
- Obrazlae podjelu i
predstavlja
oficinalne
uenik
posledicama
nelijeenog krvnog
pritiska.
Analizira
mehanizme
djelovanja
koje utiu na
sniavanje
povienog krvnog
pritiska.
Razlikuje podjelu
antihipertenzive
na:
diuretike
vazodilatatore
adrenergine
blokatore
alfa i beta
receptore
ACE inhibitore.
Intrpretira
monografije
rezerpina,
dihidroergotoksin
mesilata,
metildope,
propanolol-hlorida.
Prilikom
identifikacije
koristi rastvore
mineralnih kiselina
conc. hloridne,
conc. sulfatne
ninhidrin sulfatne,
rastvor van
Urkovog reagensa.
Upotrebljava
nazive savremenih
ACE inhibitora.
Analizira pojam,
dobijanje i
mehanizam dejstva
sulfonamida.
Upotrebljava
podjelu prema
duini trajanja
dejstva.
Vri komparaciju i
analizira
120
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
zdravlju.
Razvija analitinost
i logino miljenje.
Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju.
Razvija analitinost
i logino miljenje.
Preporuke za
izvoenje nastave
Korienje Ph Jug
IV i V
Farmakopeje.
sadraji
uenik
monografije
klasinih
sulfonamida,
pirimidinskih,
produenog
djelovanja,
lakorastvorljivih i
teko resorbujuih
sulfonamida.
- Navodi sulfonamide
koji se danas
najvie koriste.
Oralni antidijabetici
- Objanjava pojam
razvoj oralnih
antidijabetika.
- Opisuje podjelu na
osnovu hemijske
strukture.
- Nabraja i
pojanajva
najvanije
predstavnike
sulfonamidske
strukture i
antidijabetike
bigvanidinske
strukture.
- Definie zamjene
za eer.
Diuretici
- Opisuje dejstvo i
mahanizam
diuretika.
- Obrazlae podjele
prema jaini,
mehanizmu dejstva
i hemijskoj
strukturi.
- Navodi najvanije
predstavnike i
obrazlae njihove
monografije.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
monografije:
sulfacetamidnatrijum,
sulfadiazina i
sulfafurazola.
Dokazuje supstance
diazo-reakcijom.
Uoava znaaj
upotrebe u
savremenoj
terapiji.
Preporuke za
izvoenje nastave
Razlikuje dejstvo
koje pospjeuju
luenje insulina iz
ouvanog dijela
pankreasa.
Analizira
monografije
oficinalnih
predstavnika po Ph
Jug IV i V
Farmakopeji:
tolbutamida i
hlorpropamida.
Prepoznaje
vjetaka sladila i
analizira ih.
Uoava znaaj
oralnih
antidijabetika u
terapiji eerne
bolesti.
Uoava vanost
nauke u
svakodnevnom
ivotu.
Diskusija na temu:
Stres jedan od
bitnih faktora u
nastanku eerne
bolesti.
Analizira dejstvo,
mehanizam i
primjenu diuretika.
Razlikuje diuretike
po jaini,
mehanizmu
dejstva, hemijskoj
strukturi, kao i one
koje tede i ne
tede kalijum.
Interpretira
oficinalne
monografije:
teofilina,
teobromina,
Uoava vanost
nauke u
svakodnevnom
ivotu.
Korienje Ph Jug
IV i V
Farmakopeje.
121
sadraji
uenik
Antituberkulotici
- Definie dejstvo
sa
tuberkulostatinim
dejstvom.
- Opisuje i
objanjava
najvanije
predstavnike koji
su oficinalni po Ph
Jug IV i V
Farmakopeji.
Antibiotici
- Definie
antibiotike.
- Opisuje dobijanje
fermentacijom,
polusintetski i
sintetski.
pojmove: spektar
dejstva,
sinergistika
dejstva,
rezistencija,
antibiogram.
- Upoznaje
mehanizme dejstva
antibiotika.
- Definie osnovnu
strukturu
penicilina.
- Nabraja i opisuje
monografije
prirodnih
penicilina.
- Definie
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
acetazolamina i
furosemida.
Identifikaciju vri
mureksid reakcijom
(teofilin i
teobromin),
Parijevom
reakcijom
(teofilin), van
Urkovim reagensom
(furosemid) i bakar
(II) sulfatom
(acetazol amid).
Identifikuje
osnovne principe
lijeenja
tuberkulostaticima.
Vri komparaciju
meu
predstavnicima koji
se danas najvie
koriste: izoniazid i
pirazinamid.
Analizira njihove
monografije.
Interpretira
antibiotike kao
grupu u okviru
hemoterapeutike.
Razlikuje metode
dobijanja
prirodnim i
sintetskim putem.
Razlikuje pojmove:
baktericidno i
bakteriostatsko
dejstvo, spektar
dejstva,
sinergistiko
dejstvo,
rezistencija,
antibiogram.
Razlikuje mjere u
kojima se izraava
jaina dejstva.
Analizira
mehanizme dejstva
antibiotoka.
Prepoznaje
122
Preporuke za
izvoenje nastave
Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju.
Navikava se na
pridravanje
propisa.
Korienje Ph Jug
IV i V
Farmakopeje.
Uoava vanost
nauke u
svakodnevnom
ivotu.
Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju.
Navikava se na
pridravanje
propisa.
Pravljenje
shematskog prikaza
podjele antibiotika
sa najvanijim
predstavnicima.
sadraji
uenik
polusintetske
peniciline.
- Definie
tetracikline i
navodi
predstavnike.
- Nabraja ostale
grupe antibiotika.
Citostatici
- Definie pojam i
daje osnovne
karakteristike
farmakodinamske
grupe.
- Opisuje mehanizam
njihovog dejstva.
- Navodi podjelu i
pojedine
predstavnike.
Vitamini
- Definie pojam,
karakteristike i
znaaj vitamina.
- Ilustruje
hipovitaminozu,
hipervitaminozu i
avitaminozu.
- Definie
hidrosolubilne
vitamine i
obrazlae njihove
monografije.
- Definie
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
osnovnu strukturu
penicilina: 6-amino
penicilinska
kiselina.
Razlikuje prirodne
antibiotike i vri
komparaciju
sluei se
monografijama
oficinalnim po Ph
Jug IV i V
Farmakopeji.
Upotrebljava i
objanjava
pojmove:
cefalosporina,
tetraciklina,
makrolida.
Dijeli antibiotike
na osnovne grupe
prema hemijskoj
strukturi i nabraja
predstavnike.
Uoava znaaj
terapije u
medicini.
Preporuke za
izvoenje nastave
Uporeuje
antibiotike i
citostatike.
Analizira
mehanizam dejstva
citistatika.
Razlikuje pojedine
predstavnike ove
grupe.
Upotrebljava
steena znanja o
vitaminima i
uoava osnovne
karakteristike kao i
njihovo dobijanje.
Razlikuje
hidrosolubilne
vitamine (B1, B2,
B3, B5, B6, B12,
folna kiselina i
askorbinska) i
uporeuje njihove
123
Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju.
Navikava se na
pridravanje
propisa.
Seminarski radovi:
Hidrosolubilni
vitamini i
liposolubilni
vitamini.
sadraji
uenik
liposolubilne
vitamine i
obrazlae njihove
monografije.
Hormoni
- Definie hormone
kao proizvode
luenja endokrinih
lijezda ljudi i
ivotinja.
- Objanjava podjelu
na tkivne i elijske
hormone.
- Navodi bioloku
aktivnost pojedinih
hormona.
- Opisuje dobijanje i
podjelu prema
hemijskoj
strukturi.
- Objanjava pojam
antihormona.
- Definie hormone
koji su oficinalni po
Ph Jug IV i V
Farmakopeji.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
monografije.
Razlikuje
liposolubilne
vitamine (A,D,E,K)
i analizira njihove
monografije.
Navodi najvanije
reakcije
identifikacije.
Uoava znaaj
vitamina za
ovjeka.
Analizira pojam
hormona.
- Razlikuje njihovu
podjelu prema
mjestu gdje
ispoljavaju svoje
specifino dejstvo.
- Anlizira upotrebu
hormonskih
preparata u
supstitucionoj
terapiji.
- Razlikuje
terapijsko i tetno
dejstvo pojedinih
hormonskih
preparata.
- Vri komparaciju
izmeu hormona sa
strukturom amino kiselina (tiroksin,
adrenalin),
polipeptidnih
hormona (insulin,
hormoni hipofize) i
steroidnih
hormona, pri emu
analizira njihove
monografije po Ph
Jug IV i V
Farmakopeji.
eeri kao nutritivi i korigensi
- Opisuje eere kao
- Pravi razliku
ugljene-hidrate i
izmeu
daje njihove
monosaharida,
osnovne
oligosaharida i
karakteristike.
polisaharida u
pogledu hemijske
- Navodi podjelu
-
124
Uoava vanost
nauke u
svakodnevnom
ivotu.
Navikava se na
pridravanje
propisa.
Navikava se na
pridravanje
propisa.
Uoava vanost
nauke u
svakodevnim
Preporuke za
izvoenje nastave
Diskusija na temu:
Prednosti
spektrofotometrijskih metoda za
identifikaciju
ljekovite
supstance.
sadraji
uenik
- na:monosaharide,
oligosaharide i
polisaharide.
- Definie
monosaharide i
obrazlae
monografiju
glukoze.
- Definie
oligosaharide i
obrazlae
monografiju
saharoze i laktoze.
- Definie
polisaharide i
obrazlae
monografije
dekstrina i
kukuruznog skroba.
Formativni ciljevi
Kardiotonini glikozidi
- Definie i
objanjava
glikozidnu
strukturu.
- Navodi podjelu
kardiotoninih
glikozida.
- Obrazlae
monografije
digitoksina i
digoksina koji su
IV i V Farmakopeji.
-
uenik
strukture.
Analizira
monografiju
glukoze i dokazuje
pomou
amonijanog
rastvora srebronitrata i felingovog
reagensa.
Analizira
monografiju
saharoze i laktoze i
pravi razliku
dokazivanjem sa
rastvorom
amonijum
hidroksida i
razblaenog
natrijum hidroksida
uz zagrijevanje.
Uoava grau
molekula koja se
sastoji od aglikona
i eerne
komponente.
Razlae aglikon i
eernu
komponentu na
osnovne strukture.
Razlikuje podjelu
na kardenolidni i
bufadienolidni tip
kardiotoninih
glikozida.
Vri komparaciju i
analizira
monografije
digitoksina i
digoksina.
Dokazuje ih
rastvaranjem u
glacijalnoj
acetatnoj kiselini
sa gvoe(III)hlorid-sulfatnom
kiselinom.
Uoava diuretini
efekat
kardiotoninih
glikozida i njihovu
125
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
ivotu.
Preporuke za
izvoenje nastave
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
malu terapijsku
irinu.
Preporuke za
izvoenje nastave

- Dr M. Pokrajac i dr D. Pani: udbenik Farmaceutska hemija I i II, Zavod za
- Pharmacopea Jugoslavica editio quarta, Jugoslovenska farmakopeja, izdanje IVPh Jug IV), Beograd, 1984.
- Peta Farmakopeja (Farmakopeja 2000), Beograd, 2000.
- Struna literatura;
- kompjuter sa video projektorom.
- Pismeno- pismena vjeba, najmanje jednom u klasifikacionom periodu.
- Pozitivna ocjena na kraju svake kolske godine.
- Diplomirani farmaceut, specijalista za ispitivanje i kontrolu ljekova;
- diplomirani farmaceut.
Znanja
-
Monografije ljekovitih
supstanci organskog
porijekla oficinalne po Ph
Jug IV i V Farmakopeji
Podjela organskih
klasifikovanih prema
farmakolokom dejstvu
oficinalne po Ph Jug IV i V
Farmakopeji
Veze izmeu hemijske
strukture i dejstva lijeka
Organski dio farmaceutske
hemije
Podjela vitamina po
rastvorljivosti
Podjela mineralnih

Predmet
Znanja
Organska hemija
- Poznavanje hemijske
strukture organskih
molekula kao osnovne
strukture ljekovitih
supstanci
Analiticka hemija
- Poznavanje hemijske
strukture, dobijanje i
identifikacija ljekovitih
supstanci
Farmakologija
Sve teme
Sanitarna hemija
Vitamini, makro i
mikroelementi
126

Predmet
Znanja
Znanja
-
materija
Farmakopeja
Neorganski dio oficinalna
jedinjenja po grupama PSE
Veza izmeu hemijske
Organski dio oficinalna
jedinjenja prema
farmakodinamskim
grupama
Praktina nastava
127
Metode i principi rada u

laboratoriji
Identifikacija neorganskih
supstanci oficinalnih po
Farmakopeji
Metode odreivanja
sadraja oficinalnih
supstanci
Identifikacija organskih
Farmakopeji
1.2.13. FARMAKOGNOZIJA
1. Naziv predmeta: FARMAKOGNOZIJA
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
Ukupno
72
66
138
72
66
138

- Sticanje znanja o znaaju ljekovitog bilja od postojanja ovjeanstva do danas.
- Osposobljavanje za prepoznavanje i razlikovanje ljekovitog bilja u prirodi.
- Sticanje znanja o tome koji dio ljekovitog bilja je nosilac ljekovitosti (droge).
- Upoznavanje na koji nain se vri berba i suenje droga, kao i ekstrakcija aktivnih
principa iz droga, zatim nain pakovanja, uvanja i upotreba kako bi se zadrala
aktivnost ljekovitih sastojaka.
- Sticanje saznanja koje biljne droge se mogu upotrebljavati u obliku infuzuma i
macerata, a koje slue samo za ekstrakciju aktivnih principa.
- Upoznavanje sa hemijskim sastavom biljnih droga, sa njihovim farmakolokim
djelovanjem i optimalnim dozama.
- Osposobljavanje za dokazivanje i odreivanje aktivnih principa droga.
- Upoznavanje sa osnovnom podjelom biljnih droga na osnovu glavnodjelujuih
aktivnih principa kao i na farmakoloke podjele unutar ovih hemijskih jedinjenja
na osnovu njihovog dejstva na organizam.
- Sticanje sposobnosti za pravilno korienje literature i Interneta kako bi
upotpunili saznanja i upoznali se sa novim istraivanjima na polju farmacije.
- Osposobljavanje za povezivanje znanja iz farmakognozije sa znanjima ostalih
strunih predmeta botanike,farmaceutske hemije,farmakologije i farmaceutske
tehnologije.
- Shvatanje znaaja prirodnih sirovina, koje su bile i ostale osnov za sintezu
lijekova.
128

Razred: TREI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Uvodni dio
- Navodi pojam
predmeta.
ljekovitog bilja.
opaanja.
- Objanjava pojam i
- Razlikuje ljekoviti
- Razvija analitiko
znaaj ljekovitog
dio biljke od dijela
miljenje i
bilja i biljnih
koji nema ljekoviti
objektivnost.
droga.
znaaj.
- Opisuje
- Uvia znaaj
proizvodnju droga
vremena i naina
od samoniklog i
proizvodnje droga.
uzgajanog bilja.
- Opisuje branje,
stabilizaciju,
suenje, pakovanje
i uvanje droga.
Alkaloidne droge
- Navodi opte
- Na osnovu
karakteristike
strukture i osobina
opaanja.
alkaloida i njihovo
alkaloida analizira
- Razvija logiko
prisustvo u
njihovo dejstvo i
miljenje.
biljkama.
primjenu.
- Razvija
sistematinost.
- Navodi
- Primjenjuju
rasprostranjenost i
steena znanja iz
lokalizaciju biljaka
tehnologije za
koje sadre
ekstrakciju
alkaloide.
alkaloida.
- Objanjava
osobine, strukturu,
dokazivanje i
odreivanje
alkaloida.
- Poznaje
ekstrakciju,
farmakoloku
aktivnost i
primjenu alkaloida.
Alkaloidne droge - Razlikuje biljke
- Razvija pozitivan
Analgetika
koje sadre
stav prema novim
alkaloide.
saznanjima.
- Opisuje biljke koje
sadre alkaloide sa - Razlikuje droge.
- Razvija pozitivan
analgetskim
stav prema
- Povezuje hemijski
djelovanjem.
zdravlju.
sastav sa dejstvom
i njihovom
- Opisuje droge:
- Uoava vezu
upotrebom.
izmeu nauke i
- Opium;
upotrebe biljaka u
- Chelidonii herba;
- Ukazuje na znaaj
svakodnevnom
pravilne upotrebe
- Colchici semen et
ivotu.
ljekovitog bilja u
tuber;
svakodnevnom
- Belladonnae folium
ivotu.
et radix;
129
Preporuke za
izvoenje nastave
Pokazivanje
praktinih
ljekovitih
preparata koji
sadre alkaloide, a
koji se nalaze u
prometu.
Upoznavanje sa
prvilnom
upotrebom i
doziranjem.
Upoznavanje sa
najnovijim
sadraji
uenik
- Stramonii folium;
- Hyosciami folium;
- Cocae folium;
- Aconiti tuber.
- Navodi hemijski
sastav, alkaloide,
djelovanje i
upotrebu
navedenih droga i
alkaloida.
Alkaloidne droge
Sredstva protiv
bronhijalne astme
sadre alkaloide sa
bronhospazmolitikim djelovanjem.
- Opisuje droge:
- Lobeliae herba;
- Ephedrae herba.
- Navodi hemijski
sastav, alkaloide,
djelovanje i
upotrebu
navedenih droga i
alkaloida.
Alkaloidne droge
Analeptika
sadre alkaloide sa
analeptikim
djelovanjem.
- Opisuje droge:
- Strychni semen;
- Coffeae semen;
- Theae folium;
- Colae seme.
- Navodi hemijski
sastav, alkaloide,
djelovanje i
upotrebu
navedenih droga i
alkaloida.
Alkaloidne droge
Diuretika
- Opisuje biljku koja
sadri alkaloide sa
diuretinim
djelovanjem.
- Opisuje drogu
Cacao semen.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
klinikim studijama
i zanimljivostima o
dejstvu i upotrebi
alkaloidnih droga.
Identifikuje i
razlikuje biljke
koje sadre
alkaloide.
Razlikuje droge.
Povezuje hemijski
sastav sa dejstvom
i njihovom
upotrebom.
Identifikuje i
razlikuje biljke
koje sadre
alkaloide.
Razlikuje droge.
Povezuje hemijski
sastav (dejstvo
purina)sa njihovom
upotrebom.
Razvija
sistematinost.
Razvija pozitivan
stav prema novim
saznanjima.
Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju.
Razvija sposobnost
opaanja.
Razvija analitiko
miljenje i
objektivnost.
Prepoznaje biljku i
drogu.
Povezuje hemijski
sastav sa dejstvom
i upotrebom.
130
Razvija
sistematinost.
Razvija sposobnost
opaanja.
Pokazivanje
praktinih
ljekovitih
preparata koji
sadre alkaloide, a
koji se nalaze u
prometu.
Upoznavanje sa
najnovijim
klinikim studijama
i zanimljivostima o
dejstvu i upotrebi
alkaloidnih droga.
Pokazivanje
praktinih
ljekovitih
preparata koji
sadre alkaloide a
koji se nalaze u
prometu.
Upoznavanje sa
pravilnom
upotrebom i
doziranjem.
Upoznavanje sa
najnovijim
klinikim studijama
i zanimljivostima o
dejstvu i upotrebi
alkaloidnih droga.
Upoznavanje sa
najnovijim
klinikim studijama
i zanimljivostima o
dejstvu i
viestrukoj
upotrebi kakaoa.
sadraji
uenik
- Navodi hemijski
sastav, alkaloide,
djelovanje i
upotrebu navedene
droge i alkaloida.
Alkaloidne droge
Dijaforetika
- Opisuje biljke
Cinchona, opisuje
droge:
- Phisostigmatis
semen;
- Jaborandi folium.
- Navodi hemijski
sastav, alkaloide,
djelovanje i
upotrebu
navedenih droga i
alkaloida.
Alkaloidne droge
Stomahika
djeluju kao
stomahici.
- Opisuje droge:
- Capsici fructus;
- Piperis nigri
fructus.
- Navodi hemijski
sastav, alkaloide
djelovanje i
upotrebu
navedenih droga i
alkaloida.
Alkaloidne droge
Uterotonika i
uterostipika
- Objanjava
nastajanja droge
Secale cornutum.
- Navodi hemijski
sastav, alkaloide,
djelovanje i
upotrebu.
Alkaloidne droge
ekspektorancija i
emetika
- Opisuje biljku
Cephaelis
Ipecacuanha.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
Uvia viestruku
primjenu alkaloida.
Prepoznaje biljke i
droge.
Prepoznaje biljke i
droge.
Prepoznaje drogu.
Zakljuuje pravilnu
indikaciju ovih
alkaloida.
Preporuke za
izvoenje nastave
Razvija analitiko
miljenje i
objektivnost.
Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju.
Pokazivanje
praktinih
ljekovitih
preparata koji
sadre ove
alkaloide, a koji se
nalaze u prometu.
Razvija analitiko
miljenje i
objektivnost.
Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju.
Upoznavanje sa
najnovijim
klinikim studijama
i zanimljivostima o
dejstvu bibera i
paprike.
Razvija logiko
miljenje.
Razvija
sistematinost.
Pokazivanje
praktinih
ljekovitih
preparata koji
sadre ove
alkaloide a koji se
nalaze u prometu.
Upoznavanje sa
prvilnom
upotrebom i
doziranjem.
Pokazivanje
praktinih
ljekovitih
preparata koji
sadre ove
alkaloide a koji se
Prepoznaje razliku
izmeu
ekspektoransa i
emetika.
Prepoznaje biljku i
drogu.
131
Razvija logiko
miljenje.
Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju.
sadraji
uenik
- Opisuje drogu
Ipecacuanhae
radix, hemijski
sastav, alkaloide
djelovanje i
upotrebu droge i
alkaloida.
Alkaloidne droge
antimalarika
- Opisuje biljku
Cinchona
succirubra.
- Opisuje drogu
Cinchonae cortex.
- Navodi hemijski
sastav, alkaloide
djelovanje i
upotrebu droge i
alkaloida.
Alkaloidne droge
anthelmintika
- Opisuje biljku
Punica granatum.
- Opisuje drogu
Granati cortex.
- Navodi hemijski
sastav, alkaloide,
djelovanje i
upotrebu droge i
alkaloida.
Alkaloidne droge
antihipertenziva
sadre alkaloide sa
antihipertenzivnim
djelovanjem.
- Opisuje droge:
- Rauwolfiae radix;
- Veratri radix;
- Vincae herba.
- Navodi hemijski
sastav, alkaloide
djelovanje i
upotrebu droga i
alkaloida.
Alkaloidne droge
insekticida
- Opisuje biljku
Nicotiana tabacum.
- Opisuje drogu
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
-
uenik
Povezuje dejstvo
alkaloida sa
dozom.
Prepoznaje biljku i
drogu.
Zakljuuje znaaj
preventive i
lijeenja malarije.
Preporuke za
izvoenje nastave
Razvija analitiko
miljenje i
objektivnost.
Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju.
Prepoznaje biljku i
drogu.
Razvija logiko
miljenje.
Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju.
Prepoznaje biljke i
droge.
Uvia viestruka
dejstva nekih
alkaloida.
Razvija logiko
miljenje.
Razvija
sistematinost.
Prepoznaje biljku i
drogu.
132
Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju.
nalaze u prometu.
Upoznavanje sa
najnovijim
klinikim studijama
i zanimljivostima o
dejstvu
ipekakuane.
Pokazivanje
praktinih
ljekovitih
preparata koji
sadre ove
nalaze u prometu
Upoznavanje sa
najnovijim
klinikim studijama
i zanimljivostima o
dejstvu cinhone.
Pokazivanje
praktinih
ljekovitih
preparata koji
sadre ove
alkaloide a koji se
nalaze u prometu.
Upoznavanje sa
najnovijim
klinikim studijama
i zanimljivostima o
dejstvu nara.
Pokazivanje
praktinih
ljekovitih
preparata koji
sadre ove
nalaze u prometu.
Upoznavanje sa
najnovijim
klinikim studijama
i zanimljivostima o
antihipertenzivima
i citostatikom
dejstvu vincae
folium.
Upoznavanje sa
najnovijim
klinikim studijama
i zanimljivostima o
duvanu i nikotinu.
sadraji
uenik
Nicotianae folium.
- Navodi hemijski
sastav, alkaloide,
djelovanje i
upotrebu droge i
alkaloida.
Heterozidne droge
- Navodi opte
karakteristike
heterozida i
prisustvo u
biljkama.
- Navodi
rasprostranjenost i
koje sadre
heterozide.
- Objanjava
osobine, strukturu,
dokazivanje i
odreivanje
heterozida.
- Poznaje ekstrakciju
i farmakoloku
aktivnost
heterozida.
- Navodi podjelu i
primjenu
heterozida.
Kardiotonini
heterozidi
- Navodi strukturu
kardiotoninih
heterozida i fiziko
hemijske osobine.
- Objanjava dejstvo
i upotrebu.
Droge sa
kardiotoninim
heterozidima
sadre
kardiotonine
heterozide.
- Opisuje droge:
- Digitalis purpurea
et lanatae folium;
- Strophanti semen;
- Adonis vernalis
herba;
- Convallariae
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
Na osnovu
strukture i osobina
heterozida
analizira njihovo
dejstvo i primjenu.
Primjenjuje
steena znanja iz
tehnologije za
ekstrakciju
heterozida.
Razlikuje dejstva
heterozida od
alkaloida.
Ukazuje na znaaj
kardiotoninih
heterozida.
Na osnovu
strukture i osobina
kardiotoninih
heterozida
analizira njihovo
dejstvo i primjenu.
Prepoznaje biljke i
droge.
Na osnovu
strukture
kardiotoninih
heterozida
zakljuuje nain
primjene i
doziranje.
Preporuke za
izvoenje nastave
Razvija sposobnost
opaanja.
Razvija logiko
miljenje.
Razvija
sistematinost.
Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju.
Razvija sposobnost
opaanja.
Razvija logiko
miljenje.
133
Pokazivanje
praktinih
ljekovitih
preparata koji
sadre
kardiotonine
heterozide, a koji
se nalaze u
prometu.
Upoznavanje sa
prvilnom
upotrebom i
doziranjem.
Upoznavanje sa
najnovijim
klinikim studijama
i zanimljivostima o
dejstvu i upotrebi
kardiotoninih
heterozida.
sadraji
uenik
majalis flos;
- Scillae bulbus.
- Navodi hemijski
sastav, heterozide,
djelovanje i
upotrebu droga i
heterozida.
Droge sa
cijanogenetskim
heterozidima
- Opisuje biljku
Prunus amygdale.
- Opisuje drogu
Amygdale amarae
semen.
- Navodi hemijski
sastav, heterozide,
djelovanje i
upotrebu droge i
heterozida.
Droge sa sumpornim
heterozidima
sadre sumporne
heterozide.
- Opisuje droge:
sinapis nigrae et
albae semen.
- Navodi hemijski
sastav, heterozide,
djelovanje i
upotrebu droga i
heterozida.
Droge sa fenolnim
heterozidima
- Opisuje biljku
Arctostaphylos uva
ursi.
- Opisuje drogu Uvae
ursi folium.
- Navodi hemijski
sastav, heterozide,
djelovanje i
upotrebu droge i
heterozida.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
Analizira znaaj
vezivanja HCN u
netoksini produkt.
Razlikuje gorki
badem od slatkog
badema.
Prepoznaje biljku i
drogu.
Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju.
Upoznavanje sa
najnovijim
klinikim studijama
i zanimljivostima o
dejstvu i upotrebi
cijanogenetskih
heterozida.
Povezuje
prethodna znanja o
dejstvu sumpora sa
dejsvom sumpornih
heterozida.
Prepoznaje biljke i
droge.
Uvia svakodnevnu
upotrebu droga sa
sumpornim
heterozidima u
ishrani.
Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju.
Razvija logiko
miljenje.
Upoznavanje sa
najnovijim
klinikim studijama
i zanimljivostima o
dejstvu i upotrebi
sumpornih
heterozida.
Povezuje
prethodna znanja o
dejstvu fenola sa
dejstvom fenolnih
heterozida.
Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju.
Prepoznaje biljku i
drogu.
Pokazivanje
praktinih
ljekovitih
preparata koji
sadre fenolne
heterozide a koji
se nalaze u
prometu.
Upoznavanje sa
najnovijim
klinikim studijama
i zanimljivostima o
dejstvu i upotrebi
fenolnih
heterozida.
134
sadraji
uenik
Droge sa
antrahinonskim
heterozidima i
purgativnim smolama
- sadre
antrahinonske
heterozide.
- Opisuje droge:
- Rhei rhizoma; Aloe;
- Frangulae cortex;
- Sennae folium;
- Jalape tuber.
- Navodi hemijski
sastav,
heterozide,djelova
nje i upotrebu
droga i heterozida.
Droge sa gorkim
heterozidima
sadre gorke
heterozide.
- Opisuje droge:
- Gentianae radix;
- Centaurii herba;
- Taraxaci radix.
- Navodi hemijski
sastav, heterozide,
djelovanje i
upotrebu droga i
heterozida.
Droge sa flavonoidni
heterozidima
sadre flavonoidne
heterozide.
- Opisuje droge:
- Tiliae flos;
- Sambuci flos;
- Betulae folium;
- Ononidis radix;
- Crategus flos et
fructus.
- Navodi hemijski
sastav, djelovanje i
upotrebu droga i
heterozida.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
Na osnovu
strukture
zakljuuje
viestruka dejstva
antrahinona i
povezuje dejsvtva
sa dozama
antrahinona.
Prepoznaje biljke i
droge.
Razvija analitiko
miljenje i
objektivnost.
Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju
Prepoznaje biljke i
droge.
Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju.
Uvia viestruko
dejstvo flavonoida.
Prepoznaje biljke i
droge.
Razvija sposobnost
opaanja.
Razvija logiko
miljenje.
Razvija
sistematinost.
135
Pokazivanje
praktinih
ljekovitih
preparata koji
sadre
antrahinonske
heterozide a koji
se nalaze u
prometu.
Upoznavanje sa
najnovijim
klinikim studijama
i zanimljivostima o
dejstvu i upotrebi
antrahinonskih
heterozida.
Upoznavanje sa
najnovijim
klinikim studijama
i zanimljivostima o
dejstvu i upotrebi
gorkih heterozida.
Upoznavanje sa
najnovijim
klinikim studijama
i zanimljivostima o
dejstvu i upotrebi
flavonoida koji su
svakim danom sve
popularniji.
Razred: ETVRTI
sadraji
uenik
Saponozidne droge
- Navodi opte
karakteristike
saponina, njihovo
prisustvo u
biljkama.
- Poznaje
rasprostranjenost i
koje sadre
saponine.
- Navodi fizikohemijske osobine,
strukturu i podjelu
saponina.
- Objanjava
farmakoloku
aktivnost i
primjenu saponina.
Saponozidne droge
ekspektoransi
sadre saponozide
sa ekspektoransnim
djelovanjem.
- Opisuje droge:
- Senegae radix;
- Primulae radix;
- Saponariae radix;
- Glycyrhizae radix;
- Verbasci flos.
- Navodi hemijski
sastav, saponozide,
djelovanje i
upotrebu droga i
saponozida.
Saponozidne droge
diuretici
sadre saponozide
sa diuretinim
djelovanjem.
- Opisuje droge:
- Equiseti herba,
- Herniariae herba.
- Navodi hemijski
sastav,
saponozide,djelova
nje i upotrebu
droga i saponozida.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
-
Na osnovu
strukture i osobina
saponozida
analizira njihovo
dejstvo i primjenu.
Razlikuju dejstva
saponozida od
heterozida i
alkaloida.
Razlikuje
djelovanje
alkakoidnih
ekspektoransa od
saponinskih.
Prepoznaje biljke i
droge.
Preporuke za
izvoenje nastave
Razvija sposobnost
opaanja.
Razvija logiko
miljenje.
Razvija
sistematinost.
Upoznavanje sa
pravilnom
upotrebom i
doziranjem
saponina.
Razvija logiko
miljenje.
Razvija
sistematinost.
Pokazivanje
praktinih
ljekovitih
preparata koji
sadre saponine, a
koji se nalaze u
prometu.
Upoznavanje sa
prvilnom
upotrebom i
doziranjem
ekspektoransa.
Prepoznaje biljke i
droge
136
Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju
Upoznavanje sa
najnovijim
klinikim studijama
i zanimljivostima o
dejstvu i upotrebi
biljnih diuretika
sadraji
uenik
Taninske droge
- Navodi opte
karakteristike o
taninima, njihovo
prisustvo u
biljkama.
- Poznaje
rasprostranjenost i
koje sadre tanine.
- Navodi fizikohemijske osobine,
strukturu i podjelu
tanina.
- Objanjava
farmakoloku
aktivnost i
primjenu tanina.
Taninske droge Biljke koje sadre
kondezovane tanine i
floroglucinole
sadre
kondezovane
tanine i
floroglucinole.
- Opisuje droge:
- Tormentilae
rhizoma;
- Myrtilli fructus;
- Filicis maris
rhizoma.
- Navodi hemijski
upotrebu droga i
tanina.
Taninske droge Biljke koje sadre
mjeovite tanine
sadre mjeovite
tanine.
- Opisuje droge:
- Quercus cortex;
- Hyperici herba;
- Juglandis folium.
- Navodi hemijski
upotrebu droga i
mjeovitih tanina.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
-
Na osnovu
strukture i osobina
tanina analizira
njihovo dejstvo i
primjenu razlikuju
dejstva tanina od
saponozida,
heterozida i
alkaloida.
Razlikuje biljke i
droge koje sadre
kondezovane
tanine, povezuje
dejstvo sa
njihovom
upotrebom.
Razlikuje dejstvo
floroglucinola.
Razlikuje biljke i
droge.
Razlikuje osobine i
dejstvo
kondezovanih od
mjeovitih tanina.
Preporuke za
izvoenje nastave
Razvija sposobnost
opaanja.
Razvija logiko
miljenje.
Razvija
sistematinost.
Upoznavanje sa
pravilnom
upotrebom i
doziranjem.
Razvija sposobnost
opaanja.
Pokazivanje
praktinih
ljekovitih
preparata koji
sadre
kondezovane
tanine, a koji se
nalaze u prometu.
Upoznavanje sa
najnovijim
klinikim studijama
i zanimljivostima o
dejstvu i upotrebi
taninskih droga.
Razvija logiko
miljenje.
Razvija
sistematinost.
137
Pokazivanje
praktinih
ljekovitih
preparata koji
sadre mjeovite
tanine, a koji se
nalaze u prometu.
Upoznavanje sa
najnovijim
klinikim studijama
i zanimljivostima o
dejstvu i upotrebi
taninskih droga.
sadraji
uenik
Etarska ulja
- Definie etarska
ulja.
- Navodi
rasprostranjenost i
lokalizaciju.
- Objanjava fiziko
hemijske osobine
etarskih ulja.
- Opisuje proces
proizvodnje
etarskih ulja.
- Objanjava
djelovanje i
terapijsku
primjenu etarskih
ulja.
Etarska ulja
sredstva za umirenje
- Opisuje biljku
Valeriana
officinalis.
- Opisuje drogu
Valerianae rhizoma
cum radicibus.
- Navodi hemijski
upotrebu droge i
etarskog ulja.
Etarska ulja
stomahici
sadre etarska ulja
a djeluju kao
stomahika.
- Opisuje droge:
- Menthae piperitae
folium;
- Melissae folium;
- Carvi fructus;
- Coriandri fructus;
- Cinnamomi
ceyllanici cortex;
- Caryophylli flos.
- Navodi hemijski
upotrebu droga i
etarskih ulja.
Etarska ulja
Aromatina gorka
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
-
Analizira dejstvo i
primjenu etarskih
ulja.
Razlikuju primjenu
etarskih ulja od
droga koje ih
sadre.
Razlikuju eksternu
i internu primjenu
etarskih ulja.
Razlikuje biljku i
drogu.
Povezuje upotrebu
sa hemijskim
sastavom.
Preporuke za
izvoenje nastave
Razvija sposobnost
opaanja.
Razvija logiko
miljenje.
Razvija
sistematinost.
Upoznavanje sa
praktinom
primjenom etarskih
ulja u lijeenju i
kozmetikim
tretmanima.
Razvija sposobnost
opaanja.
Pokazivanje
praktinih
ljekovitih
preparata koji
sadre etarsko ulje
valerijane a koji se
nalaze u prometu.
Razlikuje biljke i
droge.
Povezuje
prethodna znanja o
ekstrakciji etarskih
ulja.
Razlikuje primjenu
etarskih ulja od
droga koje ih
sadre.
Razvija
sistematinost.
Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju.
Pokazivanje
praktinih
ljekovitih
preparata koji
sadre etarsko ulje
stomahika, a koji
se nalaze u
prometu
Upoznavanje sa
najnovijim
klinikim studijama
i zanimljivostima o
dejstvu i upotrebi
etarskih ulja
stomahika
Razlikuje biljke i
droge.
138
Razvija
sistematinost.
Upoznavanje sa
najnovijim
sadraji
uenik
sredstva
sadre etarska ulja
a djeluju kao gorka
sredstva.
- Opisuje droge:
- Auranti et citri
pericarpium;
- Absinthii herba;
- Millefolii herba;
- Calami rhizoma.
- Navodi hemijski
upotrebu droga i
etarskih ulja.
Etarska ulja
Aromatino-ljute
droge
- Opisuje biljku
Zingiber officinale.
- Opisuje drogu
Zingiberis rhizoma.
- Navodi hemijski
upotrebu droge i
etarskog ulja.
Etarska ulja
ekspektoransi,
karminativi i sedativi
sadre etarska ulja
a djeluju kao
ekspektoransi,
karminativi i
sedativi.
- Opisuje droge:
- Foeniculi fructus et
aetharoleum;
- Anisi fructus et
aetharoleum.
- Navodi hemijski
upotrebu droga i
etarskih ulja.
Etarska ulja
antiseptika
sadre etarska ulja
sa antiseptikim
dejstvom.
- Opisuje droge:
Formativni ciljevi
-
uenik
Razlikuje primjenu
etarskih ulja od
droga koje ih
sadre.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju.
Preporuke za
izvoenje nastave
klinikim studijama
i zanimljivostima o
dejstvu i upotrebi
aromatinih gorkih
sredstava.
Prepoznaje biljku i
drogu.
Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju.
Upoznavanje sa
najnovijim
klinikim studijama
i zanimljivostima o
dejstvu i upotrebi
umbira.
Razlikuje biljke i
droge.
Razlikuje primjenu
etarskih ulja od
droga koje ih
sadre.
Razvija
sistematinost.
Razvija logiko
miljenje.
Upoznavanje sa
najnovijim
klinikim studijama
i zanimljivostima o
viestrukom
dejstvu i upotrebi
plodova moraa i
anisa i njihovih
etarskih ulja.
Povezuje
prethodno znanje o
dejstvu fenola i
njegovih derivata.
Razlikuje biljke i
droge.
Razlikuje primjenu
Razvija sposobnost
opaanja.
Pokazivanje
praktinih
ljekovitih
preparata koji
sadre timol.
Upoznavanje sa
najnovijim
139
sadraji
uenik
- Thymi herba,
aetherolem et
thymolum;
- Serphylli herba;
- Salviae folium.
- Navodi hemijski
upotrebu droga i
etarskih ulja.
Etarska ulja
sredstva za
inhalaciju
- Opisuje biljku
Eucalyptus
globulus.
- Opisuje drogu
Eucalypti folium et
aetheroleum.
- Navodi hemijski
upotrebu droge i
etarskog ulja.
Etarska ulja
diuretika
sadre etarska ulja
a djeluju kao
diuretika.
- Opisuje droge:
- Juniperi fructus;
- Petroselini fructus,
folium, radix et
aetheroleum.
- Navodi hemijski
upotrebu droga i
etarskog ulja.
Etarska ulja
anthelmintika
- Opisuje biljku
Artemisia cina.
- Opisuje drogu
Cinae flos.
- Navodi hemijski
upotrebu droge i
etarskog ulja.
Etarska ulja
Antiflogistika
- Opisuje biljku
Matricaria
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
etarskih ulja od
droga koje ih
sadre.
Preporuke za
izvoenje nastave
klinikim studijama
i zanimljivostima o
upotrebi alfije,
timola, timijana i
majine duice.
Razlikuje biljku i
drogu.
Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju.
Pokazivanje
praktinih
ljekovitih
preparata koji
sadre etarsko ulje
eukaliptusa.
Razlikuje dejstvo
saponozidnih
diurerika od
diuretinog dejstva
etarskih ulja.
Razlikuje biljke i
droge.
Razlikuje dejstvo
razliitih organa
iste biljke.
Razvija
sistematinost.
Razvija logiko
miljenje.
Upoznavanje sa
najnovijim
klinikim studijama
i zanimljivostima o
viestrukom
dejstvu i upotrebi
peruna.
Razlikuje dejstvo
alkaloidnih
anthelminika od
droga sa etarskim
uljem.
Prepoznaje biljku i
drogu.
Razvija logiko
miljenje.
Prepoznaje biljku i
drogu.
Povezuje
mnogobrojnu
Razvija logiko
miljenje.
Razvija pozitivan
stav prema
Pokazivanje
praktinih
ljekovitih
preparata koji
140
sadraji
uenik
chamomilla.
- Opisuje drogu
Chamomillae flos.
- Navodi hemijski
upotrebu droge i
etarskog ulja.
Etarska ulja Iritansi
i rubefacijensi
sadre etarska ulja
koja djeluju kao
iritansi i
rubefacijensi.
- Opisuje droge:
- Terebinthina et
Terebinthinae
aetheroleum;
- Rosmarini folium;
- Lavandulae flos;
- Camphora.
- Navodi hemijski
upotrebu droga i
etarskih ulja.
Etarska ulja
Korigencija
sadre etarska ulja
a djeluju kao
korigensi.
- Opisuje droge:
- Iridis rhizoma;
- Vanilae fructus.
- Navodi hemijski
upotrebu droga i
etarskih ulja.
Etarska ulja
Insekticida
- Opisuje biljku
Chrysanthemum
cinerariaefolium.
- Opisuje drogu
Pyrethri flos.
- Navodi hemijski
upotrebu droge i
etarskog ulja.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
zdravlju.
Formativni ciljevi
uenik
upotrebu kamilice
u svakodnevnom
ivotu.
Prepoznaje biljke i
droge.
Razvija sposobnost
opaanja.
Prepoznaje biljke i
droge.
Razvija
sistematinost.
Razlikuje dejstvo
alkaloidnih
insekticida od
droga sa etarskim
uljem.
Prepoznaje biljku i
drogu.
Razvija logiko
miljenje.
Preporuke za
izvoenje nastave
141
sadre etarsko ulje

kamilice.
Upoznavanje sa
najnovijim
klinikim studijama
i zanimljivostima o
viestrukom
dejstvu i upotrebi
kamilice.
Upoznavanje sa
praktinom
primjenom etarskih
ulja u lijeenju i
kozmetikim
tretmanima.
Pokazivanje
praktinih
ljekovitih
preparata koji
sadre insekticide.
sadraji
uenik
Smole i balzami
- Definie smole i
balzame.
- Navodi hemijski
sastav, fizikohemijske osobine.
- Objanjava
dobijanje,
djelovanje i
upotrebu droga:
- Colophonium;
- Mastix;
- Podophylli
rhizoma;
- Benzoe;
- Balsamum
peruvianum et
tolutanum.
Masne materije
Ljekovite masti i ulja
(vitaminska i
laksantna)
- Opisuje biljne i
ivotinjske droge
koje sadre masne
materije:
- Oleum jecoris
- Oleum lini
- Oleum ricini.
- Objanjava
hemijski sastav i
upotrebu.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
-
Prepoznaje biljke i
droge.
Razvija sposobnost
opaanja.
Povezuje
prethodna znanja o
masnim
materijama.
Razvija logiko
miljenje.
Razvija
sistematinost.
Indiferentna masna
ulja
- Opisuje biljne i
ivotinjske droge
koje sadre masne
materije:
- Oleum amygdale
- Oleum olivae
- Oleum sesami
- Adeps suillus.
- Objanjava
hemijski sastav i
upotrebu.
Prirodni voskovi
- Opisuje dobijanje i
upotrebu prirodnih
voskova:
142
Preporuke za
izvoenje nastave
Pokazivanje
praktinih
ljekovitih
preparata koji
sadre prirodne
masti i ulja koji se
koriste u
farmaceutske
svrhe.
sadraji
uenik
- Cera flava et alba
- Cetaceum
- Lanolinum.
Droge sa glicidima
Slatke droge
- Opisuje drogu
Manna i navodi
njen hemijski
sastav, dejstvo i
upotrebu.
- Objanjava sastav i
droge Mell i
opisuje proces
dobijanja, njeno
dejstvo i upotrebu.
Skrobovi
- Nabraja biljke koje
sadre skrob,
objanjava
dobijanje i
upotrebu skroba.
Droge sa sluzima
Laksancija
- Opisuje droge:
- Agar-agar,
- Lini semen.
- Navodi hemijski
upotrebu.
Antidijaroika
- Opisuje biljku
Orchis morio.
- Opisuje drogu
Salep tuber.
- Navodi hemijski
sastav, dejstvo i
upotrebu droge i
sluzi.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
Razlikuje vrste
droga sa glicidima.
Razvija logiko
miljenje.
Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju.
Preporuke za
izvoenje nastave
Analizira dejstvo i
primjenu sluzi.
Razlikuju biljke
koje sadre sluzi,
povezuju dejstvo i
njihovu upotrebu.
Povezuje razliito
djelovanje sluzi
(antagonizam).
Razvija sposobnost
opaanja.
Razvija logiko
miljenje.
Razvija
sistematinost.
Sredstva za
ublaavanje kalja
- Opisuje biljke
Althaea officinalis i
Malva silvestris.
- Opisuje droge:
- Altheae radix,
- Malvae flos.
- Navodi hemijski
upotrebu.
143
Pokazivanje
praktinih
ljekovitih
preparata koji
sadre droge sa
glicidima, a koji se
nalaze u prometu.
Upoznavanje sa
praktinom
primjenom slatkih
droga u kozmetike
svrhe.
Pokazivanje
praktinih
ljekovitih
preparata koji
sadre sluzi, a koji
se nalaze u
prometu.
Upoznavanje sa
prvilnom
upotrebom i
doziranjem.
Upoznavanje sa
najnovijim
klinikim studijama
i zanimljivostima o
dejstvu i upotrebi
sluznih droga.
sadraji
uenik
Vitaminske droge
- Opisuje biljku koje
sadre vitamine
Rosa canina.
- Opisuje drogu Rosa
caninae fructus.
- Navodi hemijski
upotrebu droge.
Enzimske droge
- Objanjava
hemijski sastav
Faex medicinalis.
- Navodi djelovanje i
upotrebu droge.
Dlake i vlakna
- Navodi prirodne
izvore za izradu
zavojnog
materijala:
- Gossypium
depuratum,
- Cellulosum ligni,
- Linum
usitatissimum.
- Objanjava
dobijanje i
upotrebu.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
Na osnovu
prethodnog znanja
o vitaminima i
usvajanja znanja o
vitaminskim
drogama, analizira
upotrebu
vitaminskih droga.
Prepoznaje
simptome dejstva
droge.
Razvija sposobnost
opaanja.
Upoznavanje sa
najnovijim
klinikim studijama
i zanimljivostima o
dejstvu i upotrebi
kvasca.
Uoava znaaj
izrade zavojnih
materijal od
prirodnih izvora.
Razvija sposobnost
opaanja.
Pokazivanje
zavojnog
materijala koji se
nalazi u prometu.
Razvija sposobnost
opaanja.
Razvija logiko
miljenje.
Razvija
sistematinost.
Preporuke za
izvoenje nastave
Pokazivanje
praktinih
ljekovitih
preparata koji
sadre vitamine, a
koji se nalaze u
prometu.
Upoznavanje sa
najnovijim
klinikim studijama
i zanimljivostima o
dejstvu i upotrebi
vitamina.

- N. Kovaevi: Osnovi farmakognozije, Srpska kolska knjiga 3, Beograd, 2004.
- P. Luki: Farmakognozija, Savez socijalistike omladine Farmaceutskog fakulteta
u Beogradu, 4. izdanje, Beograd, 1988.
- J. Tucakov: Leenje biljem, Rad, Beograd, 1990.
- Z. Kaloera: Farmakognozija II, Sveuilite u Zagrebu, Zagreb, 2006/2007.
Kompjuter, video projektor, internet konekcija;
- ljekoviti preparati i materijali, struna literatura.
-

Provjerava znanja vri se usmeno i pismeno.
- Pismeno - pismena vjeba, najmanje jednom u klasifikacionom periodu.
-
144

Pozitivna ocjena na kraju svake kolske godine.

Prepoznavanje biljaka
Hemijski sastav biljnih

droga
Ekstrakcija aktivnih
principa iz biljaka
Dejstvo aktivnih principa

Predmet
Znanja
Botanika
- Graa i funkcija biljnih
organa
- Klasifikacija biljaka
- Ljekovito bilje
Farmaceutska hemija
- Molekulske i strukturne
formule, dejstvo hemijskih
supstanci
- Metode i naini ekstrakcije
Farmakologija
Vitaminske droge
Alkaloidne droge
Heterozidne droge
Saponinske droge
Taninske droge
Droge sa eterskim uljima
Smole i balzami
Masne materije
Droge sa glicidima
Droge sa sluzima
Vitaminske droge
Znanja
- Praktina nastava
145
Djelovanje aktivnih
principa na organizam
Vitamini
Alkaloidne droge
Heterozidne droge
Saponinske droge
Taninske droge
Smole i balzami
Masne materije
droge sa glicidima
Droge sa sluzima
Vitaminske droge
1.2.14. FARMAKOLOGIJA
1. Naziv predmeta: FARMAKOLOGIJA
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
Ukupno
99
99
99
99

- Razumijevanje pojmova, injenica i zakonitosti iz oblasti farmakologije.
- Povezivanje teorijskih sadraja sa praktinim radom koji se odvija u
farmaceutskoj industriji.
- Sticanje znanja o porijeklu,fizikim i hemijskim osobinama ljekovitih
supstancija.
- Sticanje znanja o promjenema u organizmu i upotrebi ljekovite supstancije u
terapiji.
- Sticanje znanja o znaaju sadraja koji se izuavaju u farmakologiji radi
usvajanja sadrzaja iz drugih disciplina.
- Razvijanja sposobnosti posmatranja tumaenja i zakljuivanja.
- Osposobljavanje za nastavak strunog usavravanja.
146

Razred: ETVRTI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Opta farmakologija
- Definie pojam,
- Razumije znacenje
podjelu i znaaj
pojedinih termina
opaanja.
farmakologije.
(farmakoterapija,
farmakopeja, lijek,
- Nabraja vrste
recept).
ljekova prema
nainu spravljanja i
- Razvija pozitivnu
izdavanja.
orijentaciju prema
- Razlikuje ljekove
zanimanju.
spravljene u
- Navodi razlicite
apoteci.
oblike ljekova
(prakovi, kapsule, - Pravi razliku
rastvori...).
izmeu oblika
ljekova koji se
- Nabraja osnovne
upotrebljavaju
naine
lokalno, oralno i
primjene ljekova.
parenteralno.
opaanja.
- Poznaje
farmakokinetike
- Analizira prednosti
procese(,,kretanje
- Shvata vanost
parenteralne
lijeka u
povezivanja teorije
primjene lijeka u
organizmu).
i prakse.
odnosu na hitnost
pataloskog stanja.
- Opisuje
farmakodinamiku
- Vri komparaciju
(dejstvo lijeka na
izmeu vremena
organizam).
nastupanja dejstva
lijeka i brzine
resorpcije iz
- Razvija
razliitih tkiva.
profesionalnu
odgovornost.
- Uoava vanost
tanog doziranja
lijeka u odnosu na
izazivanje eljenog
i neeljenog
dejstva lijeka
- Zna mehanizam
(terapijska sirina
dejstva lijeka,
lijeka).
nabraja vrste
receptora.
- Uporeuje razliite
vrste ljekova u
odnosu na nain
- Definie dozu lijeka
reakcije sa
i nabraja inioce
receptorom
koji utiu na
- Preuzima
(agonist,
doziranje ljekova.
odgovornost za
antagonist).
sopstveno zdravlje.
- Definie i nabraja
- Razlikuje nain
uzajamna dejstva
doziranja ljekova
ljekova.
kod pojedinih
starosnih
147
Preporuke za
izvoenje nastave
Diskusija:
Naini primjene
lijeka u odnosu na
oblik lijeka.
Diskusija:
Povezanost izmeu
brzine resorpcije i
naina aplikacije
lijeka.
Seminarski rad:
Neeljena dejstva
ljekova(toksini
efekti i alergijske
reakcije).
sadraji
uenik
- Definie i navodi
neeljena dejstva
ljekova.
Nabraja vrste
zavisnosti.
Farmakologija CNS-a
- Definie optu
anesteziju i
nabraja vrste
anestezija
(intravenska,inhala
ciona).
- Nabraja ljekove
kojima se izvodi
anestezija.
- Definie i nabraja
predstavnike
relaksantnih
ljekova.
-
Nabraja
predstavnike
antipsihoticnih
ljekova(tipicni i
antipicni).
Definie
antianksiozne
ljekove i nabraja
vrste prema duzini
trajanja dejstva.
Definie
psihostimulanse i
nabraja vrste po
mjestu djelovanja.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
populacija (djeca,
stare osobe).
Uoava vanost
kombinovane
primjene ljekova u
cilju izazivanja
terapijskog efekta.
Uoava ozbiljne
posledice
neracionalne
upotrebe ljekova
(teratogenost,
kancerogenost...).
Na primejrima
ukazuje na
ozbiljnost
zloupotrebe
psihoaktivnih
supstanci (psihika
i fizika zavisnost,
tolerancija).
Ukazuje na
neeljena dejstva
primjene opteg
anestetika (akutni
zastoj rada srca i
plua kao i ostala
neeljena dejstva).
Analizira
opravdanost
primjene
miorelaksanata
tokom operacije
kod pacijenata
dovedenih u stanje
duboke opte
anestezije.
Uoava razliku
izmeu neeljenih
dejstava
neuroleptika i
ekstrapiramidalnih
znaka kao
simptoma
neurolokog
deficita.
Razlikuje
farmakoloka
dejstva i terapijsku
Razvija osjeaj
odgovornosti.
Razvija
analitinost.
Razvija sposobnost
opaanja.
Preporuke za
izvoenje nastave
Navikava se na red
i urednost.
Preuzima
odgovornost za
sopstveno zdravlje.
Uoava vanost
nauke u
svakodnevnom
ivotu.
-
Povezuje uzroke i
posljedice.
Razvija analitinost
i logiko miljenje.
148
Diskusija:
Slinost i razlike
izmeu pojedinih
vrsta opte
anestezije i
primjene optih
anestetika.
Seminarski rad:
Farmakoloka
dejstva i indikacije
antiaksioznih
ljekova.
Diskusija:
Farmakoloka
primjene
barbiturata,
terapija trovanja.
Dijalog:
Analgezija i
anelgetici
(povezanost,
poreenje
indikacija za
primjenu opioida i
antipiretika.
sadraji
uenik
- Nabraja
predstavnike
sedativa i hipnotika
i zna njihova
farmakoloka
dejstva.
- Definie epilepsiju
i poznaje grupe
antiepileptika.
Definie
parkinsonizam i
nabraja ljekove u
terapiji.
Zna simptome i
terapiju trovanja
barbituratima.
uenik
primjenu
anksiolitika.
Uoava povezanost
pojave
farmakolokih
dejstava i
primijenjene doze
barbiturata
(koma,smrt).
Naglaava vanost
primjene
antiepileptika u
prekidanju
epileptickog
statusa i
preveniranju
oteenja mozga.
Razlikuje
mehanizam dejstva
antiparkisonika i
vanost primjene
Levodope u
kontroli bolesti.
Prepoznaje
indikacije za
primjenu opioida i
antipiretika kao i
shvata ozbiljnost
predoziranja
morfinom.
Prepoznaje
simptome akutnog i
hroninog trovanja
etanolom.
Prepoznaje i
uporeuje
prednosti primjene
lokalne anestezije i
lokalnih anestetika
u odnosu na
primjenu optih
anestetika kod
nekih indikacija.
Definie analgetike
i nabraja grupe
analgetika.
Rezimira
farmakoloka
dejstva etanola.
Opisuje vrste
lokalne anestezije i
nabraja lokalne
anestetike.
Analizira neeljena
dejstva na KVS
nastala primjenom
metilksantina
(aritmije...)
Preporuke za
izvoenje nastave
-
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
149
Seminarski rad:
Vrste lokalne
anestezije i
lokalnih
anestetika, njihova
primjena.
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
Farmakologija vegetativnog nervnog sistema
- Definie
- Prepoznaje
holinergike
indikacije za
ljekove i nabraja
primjenu
njihovu podjelu
holinergikih
prema mehanizmu
ljekova.
dejstva.
- Zna
- Analizira
antiholinergike
farmakoloka
ljekove.
za primjenu
- Definie i nabraja
atropina i
adrenergike
skopolamina.
ljekove prema
terapijskoj
- Uoava znaaj i
primeni.
prednost primjene
adrenalina u
odnosu na ostale
kateholamine.
- Definie
adrenergike
- Analizira
blokatore i vri
farmakoloke
podjelu prema
efekte nastale
mehanizmu
stimulacijom i
dejstva.
blokadom alfa i
beta adrenergikih
receptora i zna
indikacije za
primjenu
adrenergikih
- Definie dejstva
blokatora.
histamina u
- Razlikuje
organizmu i
farmakoloka
nabraja podjelu
dejstava histamina
antihistaminskih
i antihistaminskih
ljekova.
ljekova.
Farmakologija kardiovaskularnog sistema
- Definie i nabraja
- Analizira znaaj
kardiotonicke
primjene
glikozide.
kardiotonika
(digoksin, di- Zna neeljena
gitoksin) kod
dejstva primjene
srane
kardiotonika.
insuficijencije i
- Definie aritmije i
atrialne fibrilacije.
obrazlae podjelu
antiaritmijskih
- Razlikuje podjelu
ljekova.
antiaritmijskih
ljekova prema
mehanizmu dejstva
i poznaje njihovu
- Definie i nabraja
primjenu prema
vazodilatatore i
razliitim vrstama
ostale ljekove u
aritmija.
terapiji angine
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
-
Razvija analitinost
i logiko miljenje.
Pozitivno
procjenjuje
vanost novih
saznanja iz svoje
struke.
Razvija logiko
miljenje.
Razvija osjeaj
odgovornosti.
150
Preporuke za
izvoenje nastave
Pozitivno
procjenjuje
vanost novih
saznanja iz svoje
struke.
-
Rad u grupama:
Holinergiki i
antiholinergiki
ljekovi (razlike i
slinosti
farmakolokih
dejstava).
Rad u grupama:
Adrenergiki
ljekovi i
adrenergiki
blokatori (razlike i
slinosti
mehanizma
dejstva).
Diskusija:
Povezanost izmeu
anatomije i
fiziologije KVS i
farmakolokih
dejstava
kardiotonika.
Dijalog:
Povezanost izmeu
kardiotonickih
glikozida i
antihipertenziva u
odnosu na
terapijsku
sadraji
uenik
pektoris.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
Uoava prednost
primjene organskih
nitrata u kupiranju
- Definie
akutnih i
hipertenziju i
preveniranju
antihipertenzivne
ucestalih napada
ljekove, nabraja
angine pectoris.
njihovu podjelu.
- Uoava mehanizme
dejstva razlicitih
- Nabraja ljekove u
grupa
terapiji
antihipertenzivnih
hiperlipidemija i
ljekova i zna
ateroskleroza.
terapiju
hipertenzivne
krize.
- Analizira
mehanizam dejstva
hipolipemika i zna
njihovu primjenu u
odnosu na vrstu
lipidnog
poremeaja.
Farmakologija krvi; voda i elektroliti
- Definie i navodi
- Razlikuje
podjelu
kriterijume za
antikoagulantnih
ocjenu pravilnog
ljekova.
doziranja pojedinih
antikoagulanata.
- Zna neeljena
dejstva primjene
antikoagulanata.
- Razmije
neophodnost
- Nabraja podjelu
primjene
antiagregacionih
antiagregacione
ljekova.
terapije u
prevenciji
arterijske
- Definie pojam
tromboze.
fibrinolize i
nabraja
- Poznaje vanost
fibrinolitike
hitnosti primjene
ljekove.
fibrinoliticke
terapije kod
pojedinih oboljena
(infarkt miokarda,
tromboza dubokih
- Definie anemije i
vena).
nabraja
antianemijske
- Analizira prednost
ljekove prema
oralne primjene
indikacijama.
preparata fe u
terapiji
- Zna terapiju
sideropenijske
razlicitih vrsta
anemije.
anemija.
Preporuke za
izvoenje nastave
primjenu.
Razvija pozitivnu
orijentaciju prema
zanimanju.
Razvija pravilan
odnos prema
zdravlju kao
drutvenoj
vrijednosti.
-
151
Razvija logiko
miljenje.
Diskusija:
Fiziologija
hemostaze;
povezanost
farmakolokih
dejstava i
indikacija
antikoagulantnih
ljekova.
Indikacije za
primjenu
antiagregacionih
ljekova.
Seminarski rad:
Vrste anemija i
nain primjene
antianemijskih
ljekova.
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
- Definie hemostazu
- Predlae terapiju
i opisuje
za korekciju
poremeaje
poremeaja
nastale pod
nastalih zbog
dejstvom razlicitih
izgubljene tenosti
faktora (acidoza,
(puna krv kod
alkaloza,
krvarenja, plazma
dehidratacija).
kod opekotina...).
Farmakologija urogenitalnog trakta
- Definie i nabraja
- Analizira podjelu
uterotonike i
uterotonika u
tokolitike.
odnosu na
terapijsku
primjenu.
Farmakologija respiratornog trakta
- Navodi fizike
- Analizira vanost
osobine kiseonika i
terapije
obrazlae pojam
kiseonikom kod
oksigenoterapije.
raznih patolokih
stanja (trovanja
- Zna neeljena
CO, kesonske
dejstva primjene
bolesti, gasne
kiseonika.
gangrene).
- Definie i nabraja
podjelu antitusika i - Interpretira vrste
mukolitika.
kalja i aplikaciju
ljekova u odnosu
na produktivni ili
neproduktivni
kaalj.
Farmakologija digestivnog trakta
- Zna i objasnjava
- Vri komparaciju
farmakoterapiju
izmeu antacida i
peptikog ulkusa.
antisekretornih
ljekova u odnosu
na nain
- Definie digestivne
ostvarivanja
ljekove i navodi
farmakolokog
njihove
dejstva.
predstavnike.
- Ocjenjuje
neophodnost
- Definie laksanse i
primjene digestiva
poznaje
kod deficita
klasifikaciju prema
luenja unih
mehanizmu
kiselina, enzima
dejstva.
eluca i enzima
pankreasa.
- Predlae nain
rjeavanja
- Definie
problema
antidijarealne
opstipacije dijetom
ljekove i obrazlae
(svjee namirnice
podjelu u odnosu
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Shvata vanost
povezivanja teorije
i prakse.
Pozitivno
procjenjuje
vanost novih
saznanja iz svoje
struke.
Preporuke za
izvoenje nastave
152
Pozitivno
procjenjuje
vanost novih
saznanja iz svoje
struke.
Povezuje uzroke i
posljedice.
Razvija svijest o
znaaju zdrave
ishrane za
poboljanje i
ouvanje
zdravstvenog
stanja.
Razvija pravilan
odnos prema
zdravlju kao
drutvenoj
vrijednosti.
Diskusija:
Karakteristike
kiseonika i
primjena kiseonika
u terapiji
oboljenja.
Poreenja izmeu
mukolitika i
antitusika.
Diskusija:
Objanjenje
oboljenja
peptikog
ulkusa,najnovija
saznanja o
lijeenju.
Vrste digestiva
(razlike i slinosti u
odnosu na
mehanizam dejstva
i indikacije).
Etiologija
dijarealnog
sindroma i potreba
za primjenom
ljekova.
sadraji
uenik
na mehanizam
dejstva.
Vitamini i hormoni
- Definie vitamine i
navodi njihovu
podjelu.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
Definie hormone i
navodi njihovu
podjelu.
uenik
sa dosta
nesvarljivih
sastojaka i
tenosti) i
ogranienja njene
primjene.
Dokazuje prednost
primjene biolokih
preparata za
zaustavljanje
dijarealnog
sindroma.
Razlikuje
hidrosolubilne od
liposolubilnih
vitamina i
interpretira znaaj
i ulogu vitamina u
normalnom
odvijanju
metabolickih i
oksidativnih
procesa u
organizmu.
Vri komparaciju
izmeu hormona
kao bioloki
aktivnih supstanci i
hormona koji se
koriste kao ljekovi
u obliku sintetskih
analoga, a u cilju
supstitucione ili
supresione
terapije.
Usvaja naela
zdravog ivota.
Razvija sposobnost
analitikog
miljenja i logikog
zakljuivanja.
Preporuke za
izvoenje nastave
Seminarski radovi:
Podjela i znaaj
vitamina i njihova
primjena u
lijeenju hipo i
avitaminoza.
Podjela hormona i
njihova primjena u
terapiji patolokih
stanja.
Kontrastna dejstva
Uoava razliku
- Razvija osjeaj
izmeu kontrastnih
odgovornosti.
sredstava u odnosu
na upotrebu u
dijagnostikim
procedurama.
Hemioterapijska sredstva, imunofarmakologija
- Definie antibiotike
- Obrazlae faktore
- Shvata vanost
i obrazlae njihovu
koji utiu na izbor
povezivanja teorije
podjelu u odnosu
antibiotika: vrsta
i prakse.
na mehanizam
antibiotika prema
dejstva.
antibiogramu, doza - Razvija pozitivnu
koja je dovoljno
orjentaciju prema
efikasna, nain
zanimanju.
-
Definie i nabraja
rendgenska
kontrastna
sredstva.
153
Diskusija:
Poreenja izmeu
osobina kontrastnih
sredstava i
terapijskih
procedura.
Diskusija:
Uzrocnici razlicitih
infekcija i
upotreba
antibiotika prema
etiologiji infekcije.
sadraji
uenik
Nabraja i obrazlae
podgrupe
penicilina prema
antibakterijskom
spektru.
Poznaje neeljena
dejstva primjene
penicilina
(penicilinski ok).
Definie
cefalosporine i
nabraja njihovu
podjelu.
Navodi podjelu
aminoglikozidnih
antibiotika.
Definie i nabraja
makrolidne
antibiotike.
uenik
primjene koji prua
optimalan efekat i
trajanje terapije
prilagodljivo tipu
infekcije.
-
Suoava se sa
terapijom
penicilinskog oka.
Analizira listu
,,rezervnih
antibiotika
(cefalosporini tree
generacije) prema
nainu primjene
(oralni,
parenteralni).
Uoava vanost
pravilnog doziranja
zbog dozno zavisne
toksinosti za ulo
sluha i ravnotee
za bubrege i neuro
miinu plou
(djeca, stari,
oboljeli od renalne
insuficijencije).
Vri komparaciju
izmeu penicilina i
makrolida u
pogledu
antibakterijskog
spektra.
Ukazuje na
neeljena dejstva
primjene hinolona i
opasnost njihove
primjene prije
18.god. ivota.
Razlikuje indikacije
za lokalnu i
sistemsku primjenu
antigljivinih
ljekova i uoava
dugotrajnost
njihove primjene
(od 2 nedelje do 12
mjeseci).
Ukazuje na pravilu
Nabraja hinolone i
indikacije za
njihovu primjenu.
Definie i nabraja
antigljivicne
ljekove.
Nabraja antivirusne
ljekove.
Definie pojam
imunofarmakologi je i nabraja vrste
imuniteta u odnosu
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
Preporuke za
izvoenje nastave
-
Razvija logiko
miljenje.
Preuzima
odgovornost za
sopstveno zdravlje.
Razvija sposobnost
opaanja.
Shvata vanost
povezivanja teorije
i prakse.
154
Seminarski radovi:
Podgrupe
penicilina i
predstavnici u
okviru podgrupa.
Podjela
cefalosporina i
njihov nain
aplikacije.
Dijalog:
Komparacija
izmeu indikacija
za primjenu
antivirusnih ljekova
i antibiotika
Seminarski rad:
Komparacija
izmeu
farmakolokih
dejstava
imunostimulatora i
imunosupresiva.
sadraji
uenik
na nain stvaranja.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
upotrebu
antivirusnih ljekova
i njihovu primjenu.
- Nabraja i vri
klasifikaciju
- Pravi razliku
imunostimulatora i
izmeu naina
imunosupresora.
stvaranja
vjetakog i
prirodnog
imuniteta i zna
vakcine i serume.
- Idetifikuje iroku
primjenu
imunosupresiva u
,,autoimunim
bolestima u
raznim oblastima
medicine
(hematologiji,
nefrologiji...).
- Predvia
mogunost
primjene
imunostimulansa
kao potencijalnih
ljekova u tri glavne
oblasti (AIDS,
onkologija i
hronine infektivne
bolesti.
Hemioterapija malignih oboljenja
- Objanjava
- Na primjerima
principe primjene
navodi uspjenost
citotoksinih
primjene
ljekova i navodi
hemioterapije kod
podjelu.
malog broja
tumora i realnih
ciljeva, njene
primjene kod veeg
broja tumora
(remisija bolesti,
produzenje ivota,
poboljanje
kvaliteta ivota).
Antiseptici i desificijenci
- Definie
- Razlikuje razliite
antiseptike i
antiseptike i
dezinficijense i
denzificijense u
nabraja podjelu
odnosu na
prema hemijskom
primijenjenu
sastavu.
povrinu (ivo
tkivo, ili predmeti)
155
Preporuke za
izvoenje nastave
Razvija pravilan
odnos prema
zdravlju kao
drutvenoj
djelatnosti.
Usvaja naela
zdravog ivota.
Dijalog:
Prednosti i mane
primjene
hemioterapijskih
sredstava u
medicini.
Grafofolija:
Prikaz razlicitih
antiseptika i
dezinficijenasa kao
i nain njihovog
rukovanja.
sadraji
uenik
Toksikologija
- Definie
toksikologiju,
nabraja vrste
trovanja i podjelu
otrova.
-
Nabraja cijanide i
zna mehanizam
trovanja
cijanidima.
Opisuje mehanizam
trovanja
ugljenmonoksidom.
Opisuje mehanizam
trovanja bazama i
kiselinama.
Zna mehanizam
dejstva trovanja
metil-alkoholom.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
i uvia znaaj
njihove primjene u
cilju prevencije
razliitih vrsta
bakterijskih
infekcija.
-
Ukazuje na znaaj
potovanja principa
u lijeenju akutnog
trovanja
(odstranjivanje
otrova, primjena
specifinog
antidota,
simptomatska
terapija).
Analizira
mogunost
preivljavanja
samo ako se
terapija preduzme
hitno
(pentanolnitrit,
I.V. Na nitrit).
Prepoznaje
simptome trovanja
i mjere lijecenja
(uspjeh lijecenja
zavisi od brzine
intervencije).
Pravi razliku
izmeu oteenja
nastalih trovanjem
kisjelinama (suve
nekroze) i bazama
(vlane duboke
nekroze sa
perforacijama).
Prepozanje
simptome trovanja
i predlae
odgovarajuu
terapiju.
Uoava vanost
nauke u
svakodnevnom
ivotu.
Razvija pozitivan
stav prema novim
saznanjima.
Shvata vanost
povezivanja teorije
i prakse.
Usvaja naela
zdravog ivota.
Preporuke za
izvoenje nastave
Grafofolija:
Prikaz primjene
terapijskih
postupaka kod
otrovanih osoba.

- M. Miloevi i V. Varagi: Farmakologija, Zavod za udzbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2004.
- T. Kai: Klinika farmakologija, Integra, Beograd, 2000.
- M. Miloevi i V. Varagi: Farmakologija,15. izdanje, Elit Medica, Beograd,1999.
- V. Paunovi: Antipsihotici, Medicinski fakultet, 1996.
156
M. Pokraja: Farmakokinetika,Topy, Beograd, 1996.

D. Simi, T. Kai: Racionalna terapija, 6. izdanje, Nauna knjiga, Beograd, 1993.

- Nastava se odvija u uionici koja je opremljena standarnim kolskim priborom i
grafoskopom.
- Provjerava znanja vri se usmeno i pismeno.
Pozitivna ocjena na kraju skolske godine.

- Diplomirani farmaceut;
- doktor medicine.
Znanja
-
Opta farmakologija
Farmakologija krvi, voda i

elektroliti
Vitamini i hormoni
Sve teme

Predmet
Znanja
- Farmakodinamika
Farmakogozija
- Farmakokinetika
- Lijek, otrov, oblici, naini
primjene, doze
- Droge biljnog porijekla u
terapiji
- Voda i elektroliti
- Vitamini
- Hormoni
Farmaceutska hemija
- Organski dio farmaceutske
hemije
- Veza izmeu hemijske
157
1.2.15. KOZMETOLOGIJA
1. Naziv predmeta: KOZMETOLOGIJA
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
66
66
Ukupno
66
66

- Upoznavanje sa morfolokim i fiziolokim karakteristikama koe i njenih
izdanaka.
- Sticanje znanja o osobinama kozmetikih sirovina i biolokom djelovanju.
- Sticanje znanja o sastavu i nainu izrade kozmetikih proizvoda.
- Poznavanje zakonskih propisa koji reguliu upotrebu kozmetikih sirovina
kozmetikih proizvoda.
- Povezivanje teorijskih znanja sa praktinim radom koji se odvija u sklopu
proizvodnog ciklusa u materijalnoj proizvodnji.
- Razvijanje smisla za organizacioni rad, tanost, sistematinost i urednost.
- Sticanje sposobnosti korienja odgovarajue literature preko knjiga i
kompjuterske pretrage.
158

Razred: ETVRTI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Kozmetologija i nain prouavanja
- Definie
- Interpretira
- Razvija analitiko
kozmetologiju kao
kozmetologiju i
miljenje.
naunu disciplinu.
kratak istorijat.
- Upoznaje cilj
- Razlikuje optu,
prouavanja i
dekorativnu i
podjelu
medicinsku
kozmetologije.
kozmetologiju.
Graa i funkcija koe i njenih izdanaka
- Upoznaje strukturu
- Razlikuje slojeve
koe i njenu
koe.
opaanja.
funkciju.
- Analizira strukturu
epidermisa,
- Navodi izdanke
dermisa i
koe: znojne
hipodermisa.
lijezde, lojne
lijezde, nokti i
- Pojanjava funkciju
dlake.
koe i njenih
slojeva.
- Analizira grau i
funkciju - znojnih
lijezda, nokata i
dlaka.
Kozmetike sirovine
- Navodi kozmetike
- Uoava razliku
sirovine prema
izmeu sirovina
porijeklu i
prirodnog,
hemijskom sastavu.
polusintstikog i
sintetikog
- Navodi kozmetike
porijekla.
sirovine kao grupu
aktivnih i pomonih - Razlikuje
supstanci.
kozmetike
sirovine.
- Razlikuje sirovine
biljnog i
ivotinjskog
porijekla.
- Razlikuje enzime,
vitamine i
hormone.
- Uoava razliku
izmeu povrinski
aktivnih supstanci
(PAM).
- Uporeuje osobine
hodrofilnih
lipofilnih
emolijenesa.
- Razlikuje
konzervanse i
159
Preporuke za
izvoenje nastave
Slike, modeli grae

i funkcije koe.
sadraji
uenik
-
Kozmetiki proizvodi
- Definie
kozmetike
proizvode i navodi
njihovu podjelu.
- Obrazlae
kozmetike
proizvode kao
fiziko hemijske
sisteme.
- Opisuje prave
rastvore i koloidne
rastvore.
- Opisuje emulzije.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
antioksidanse.
Razlikuje boje i
mirise.
Interpretira
kozmetike
proizvode.
- Razlikuje
kozmetike
proizvode prema
namjeni, obliku i
konzistenciji.
- Analizira prave i
koloidne rastvore i
primjenu u
kozmetologiji.
- Analizira emulzije i
postupke dobijanja
emulzije.
Kozmetiki proizvodi za odravanje istoe
- Upoznaje
- Razlikuje proizvode
kozmetike
za odravanje
proizvode za
istoe.
odravanje istoe. - Analizira sastav
sapuna i postupke
- Obrazlae sastav
dobijanja.
sapuna i postupke
dobijanja.
- Analizira sastav
ampona i razlikuje
- Navodi proizvode
vrste ampona.
za pranje kose.
- Navodi proizvode
za kupanje i
za kupanje i
tuiranje.
tuiranje.
- Upoznaje
proizvode za
za ienje koe.
ienje koe.
- Analizira paste za
zube.
- Upoznaje
proizvode za
za njegu usne
ienje zuba i
duplje.
njegu usne duplje.
- Upoznaje
- Uporeuje sastav i
dezodoranse i
ulogu dezodoransa
antiperspiranse.
i antiperspiransa.
Kozmetiki proizvodi za njegu
- Upoznaje
- Interpretira
proizvode za njegu.
proizvode za njegu.
- Navodi kreme za
- Razlikuje kreme za
njegu.
njegu.
- Upoznaje gelove za
- Razlikuje gelove za
njegu koe i kose.
njegu koe i kose.
- Opisuje losione za
- Razlikuje losione
njegu kose i koe.
za njegu koe i
Preporuke za
izvoenje nastave
160
Razvija svijest o
ulozi kozmetikih
preparata u
svakodnevnom
ivotu.
Razvija ekoloku
svijest.
Slike i primjerci
kozmetikih
proizvoda za
odravanje istoe.
Slike i pirmjerci
kozmetikih
proizvoda za njegu.
Pretraivanje
Interneta.
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
kose.
Kozmetiki proizvodi za zatitu
- Upoznaje
- Interpretira
proizvode za
proizvode za
zatitu.
zatitu.
- Navodi proizvode
za zatitu od
za zatitu od
sunevog zraenja i
sunevog zraenja
od insekata.
za zatitu od
insekata.
Kozmetiki proizvodi za uljepavanje
- Upoznaje
- Interpretira
proizvode za
proizvode za
uljepavanje.
uljepavanje.
- Navodi proizvode
za izbjeljivanje i
za izbjeljivanje i
tamnjenje koe.
tamnjenje koe.
- Navodi dekorativne
- Razlikuje
puderei podloge za
dekorativne pudere
minku.
i podloge za
minku.
- Navodi proizvode
za uljepavanje
oiju, usana i
za uljepavanje
nokata.
oiju i usana.
- Navodi proizvode
za uljepavanje
za uljepavanje
kose.
nokata.
- Navodi proizvode
za uklanjanje
za uljepavanje
suvinih dlaka.
kose.
za fiziko i
hemijsko
uklanjanje dlaka.
Razvija svijest o
ulozi estetike u
svakodnevnom
ivotu.
Preporuke za
izvoenje nastave
Pretraivanje
Interneta i strune
literature o potrebi
za zatitom od
sunca.
Podsticanje
diskusije
Upotreba i
zloupotreba
proizvoda za
uljepavanje.

- S. Mari i . Nidovi: Kozmetoligija za II, III ili IV razred medicinske kole, Zavod
za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1999.
- S. Mari: Kozmetologija I i II, Mrlje,Beograd,2001.
- Grafoskop;
- kompjuter sa prikljukom za Internet,video projektor.
Provjerava znanja vri se usmeno i pismeno.
-
161



- Specijalista kozmetologije;
Znanja
-
Kozmetike sirovine
Kozmetiki preparati

Predmet
Znanja
Neorganska hemija
- Osobine oksida, kiselina i
ljekovitih biljaka
Organska hemija
Farmakognozija
- Dobijanje emulzija
vodeno- alkoholnih
162
1.2.16. SANITARNA HEMIJA

1. Naziv predmeta: SANITARNA HEMIJA
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
Ukupno
66
66
66
66

- Razumijevanje pojmova, injenica i zakonitosti iz oblasti sanitarne hemije.
- Razumijevanje zavisnosti izmeu hrane i zdravlja.
- Razumijevanje uloge hranljivih sastojaka u organizmu.
- Razvijanje sposobnosti za izuavanje strukture, hemijskih, fiziolokih i
organoleptikih svojstava hranljivih sastojaka.
- Razvijanje sposobnosti za bromatoloko istraivanje.
- Razumijevanje pravilne ishrane.
- Razvijanje ekoloke svijesti.
163
4. Sadraji i Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

Razred: ETVRTI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Bromatologija - pojam i definicija
- Definie
- Uoava znaaj
- Usvaja globalne
bromatologiju.
sanitarne hemije
vrijednosti.
(bromatologije) u
preventivnoj
opaanja.
medicini.
Energetski aspekt hrane
- Definie energetsku - Razlikuje
- Razvija logiko
vrijednost hrane.
izraunavanje od
zakljuivanje.
odreivanja
- Objanjava
energetske
izraunavanje
vrijednosti
energetske
namirnica.
vrijednosti
namirnica.
- Razlikuje sirovu i
istu energetsku
- Opisuje
vrijednost.
odreivanje
energetske
- Shematski
vrijednosti
prikazuje
namirnica i gotove
kalorimetrijsku
hrane.
bombu.
Voda kao ivotna namirnica
- Definie osnovne
- Razlikuje vodu za
- Razvija analitiko
karakteristike vode
pie od vezane
miljenje.
za pie.
vode u
- Stie sigurnost.
namirnicama.
- Poznaje osobine
vezane vode u
namirnicama.
- Objanjava ulogu
vode u organizmu.
Hranljive materije
- Definie hranljive
- Razlikuje hranljive
- Razvija svijest o
materije.
materije.
znaaju pravilne
ishrane za
- Poznaje podjelu
- Razlikuje gradivne
poboljanje i
hranljivih materija
od energetskih
ouvanje zdravlja.
prema ulozi u
hranljivih
organizmu.
sastojaka.
- Razvija osjeaj
line odgovornosti
- Interpretira
prema zdravlju.
podjelu ugljenih
hemijski sastav i
hidrata.
biohemijski znaaj - Preuzima
ugljenih hidrata.
odgovornost za
- Navodi podjelu i
sopstveno zdravlje.
strukturu mono,
- Uporeuje aldoze i
oligo i poli saharida
ketoze kao i
- Razvija osjeaj
kao i njihovo
alifatinu i ciklinu
ouvanja ivotne
prisustvo u
strukturu.
sredine.
namirnicama.
- Uporeuje
redukujue i
- Definie fizike i
neredukujue
hemijske osobine
disaharide.
ugljenih hidrata
164
Preporuke za
izvoenje nastave
Video bim ili

grafofolije.
Shema
kalorimetrijske
bombe.
Shema kruenja
energije.
Seminarski rad:
Znaaj vode za
pie za ivot i
tdravlje ovjeka.
- Video bim ili
grafofolije.
-
Video bim ili

grafofolije.
Seminarski rad:
- Ugljeni hidrati
ozvor energije za
organizam.
sadraji
uenik
koje su od znaaja
za analitiku
ivotnih namirnica.
- Opisuje promjene
koje nastaju na
ugljenim hidratima
u toku obrade
namirnica.
- Navodi potrebe
ugljenih hidrata u
ishrani ljudi.
podjelu proteina.
- Opisuje esencijelne
amino kiseline i
hranljivu vrijednost
proteina biljnog i
ivotinjskog
porijekla.
- Definie
klasifikaciju
proteina prema
hranljivoj
vrijednosti.
- Navodi dnevne
potrebe proteina u
ishrani.
podjelu masti i
ulja.
- Opisuje esencijelne
masne kiseline.
- Navodi bioloku
vrijednost masti i
ulja.
- Definie ueglost
masti, ulogu
antioksidanasa i
sinergista u
uvanju masti.
- Definie vitamine,
provitamine i anti
vitamine.
- Navodi namirnice
koje su izvor
vitamina i
provitamina.
- Navodi dnevne
potrebe u
vitaminima.
- Definie mineralne
Formativni ciljevi
-
uenik
Uporeuje skrob,
celulozu, inulin i
hitin po
monomernim
jedinicama.
Interpretira optu
formulu
aminokiselina.
Razlikuje
alifatine,
aromatine i
heterocikline
aminokiseline.
Razlikuje
esencijelne
aminokiseline i
njihovu ulogu u
organizmu.
Analizira reakciju
nastajanja
peptidne veze
Razlikuje proste i
sloene lipide.
Interpretira optu
formulu
triglicerida.
Razlikuje masti i
ulja po hemijskom
sastavi i po fizikim
osobinama.
Analizira hranljivi
sastav masti i ulja.
Pronalazi slinosti i
razlike izmeu
hidrosolubilnih i
liposolubilnih
vitamina.
Interpretira
fizioloki znaaj
vitamina.
Razlikuje makro i
mikroelemente.
Interpretira
fizioloki znaaj
mineralnih
materija.
Interpretira znaaj
i ulogu mineralnih
materija za
organizam ovjeka.
165
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
Seminarski rad:
- Proteini u ivotnim
namirnicama.
Seminarski rad:
- Masti i ulja:izvor
energije,
esencijalnih masnih
kiselina i
liposolubilnih
vitamina.
sadraji
uenik
materije i navodi
podjelu.
- Definie vrste
mineralnih
materija i njihovu
rasprostranjenost u
namirnicama.
ivotne namirnice
- Definie ivotne
namirnice prema
zakonu o
bezbjednosti
hrane.
- Poznaje podjelu
ivotnih namirnica
prema porijeklu i
sastavu.
- Navodi podjelu
ivotnih namirnica
prema francuskim
autorima.
- Navodi faktore
kvarenja
namirnica.
- Poznaje uslove
uvanja ivotnih
namirnica.
- Navodi postupke
uvanja i
konzervisanja
namirnica.
- Poznaje bioloko
konzervisanje
namirnica.
uenik
Aditivi
- Definie aditive i
navodi podjelu.
- Definie vrste
aditiva i navodi
njihovu primjenu.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
Razlikuje ivotne
namirnica biljnog i
ivotinjskog
porijekla.
Interpretira
hemijski sastav
namirnica i
razlikuje
energetske,
gradivne i zatitne
namirnice.
Razlikuje
namirnice koje u
organizmi
metabolizmom
daju kisele
proizvode.
Indetifikuje
namirnice koje u
organizmu
metabolizmom
daju alkalne
proizvode.
Istie namirnice
koje su izvor
vitamina i minerala
za organizam.
Razlikuje
namirnice koje su
izvor energije i
minerala za
organizam.
Razlikuje
namirnice koje su
izvor dijetnih
vlakana za
organizam.
Uporeuje aditive
prema namjeni.
Interpretira
podjelu aditiva.
Razlikuje sredstva
Stie sigurnost.
Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju.
Razvija svijest o
znaaju pravilne
ishrane za
poboljanje i
ouvanje zdravlja.
Razvija osjeaj
line odgovornosti
prema zdravlju.
Preuzima
odgovornost za
sopstveno zdravlje.
Preporuke za
izvoenje nastave
Video bim ili

grafofolije.
Seminarski rad:
- Postupci
konzervisanja
mesa.
Seminarski rad:
- Mlijeko - izvor
puno vrijednih
proteina.
Seminarski rad:
- ita i proizvodi od
ita - izvor
minerala , vitamina
b-grupe i dijetnih
vlakana.
166
Razvija svijest o
znaaju pravilne
ishrane za
poboljanje i
ouvanje zdravlja.
Video bim ili

grafofolije.
sadraji
uenik
- Definie razloge
koritenja aditiva.
- Definie grupe
aditiva i navodi
njihove
predstavnike.
Formativni ciljevi
uenik
za spreavanje
kvarenja
namirnica, sredstva
za dotjerivanje
ukusa i mirisa i
sredstva za
dotjerivanje
izgleda i
konzistencije.
- Interpretira razloge
upotrebe aditiva.
- Razlikuje
namirnice kojima
se mogu dodavati
aditivi.
Hemijska kontaminacija hrane
- Definee hemijsku
- Interpretira i
kontaminaciju
razlikuje hemijske
hrane.
kontaminente po
grupama.
- Definie rezidualne
koncentracije.
- Interpretira
podjelu
- Definie rezidue
kontaminenata.
pesticida, tekih
metala, antibiotika - Uporeuje
i drugih
pesticide po
kontaminenata.
grupama.
- Definie pojam
- Razlikuje
karence.
neorganske
kontaminente.
- Razlikuje prirodne
tetne supstance.
Dietetski suplementi
- Definie dijetetske
- Interpretira
suplemente.
podjelu dietetskih
suplemenata.
- Definie razloge
upotrebe
- Istie razloge
dijetetskih
upotrebe
suplemenata.
dijetetskih
suplemenata.
Interakcije sastojaka hrane i ljekova
- Definie odnos
- Interpretira odnos
izmeu hrane i
izmeu hrane i
lijeka.
lijekova.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preuzima
odgovornost za
sopstveno zdravlje.
Razvija svijest o
znaaju pravilne
ishrane za
poboljanje i
ouvanje zdravlja.
Razvija osjeaj
line odgovornosti
prema zdravlju.
Preporuke za
izvoenje nastave
Seminarski rad:
- Razlozi korienja
aditiva.
Video bim ili

grafofolije.
Seminarski rad:
- Hemijski
kontaminenti
ivotnih namirnica.
Razvija osjeaj
line odgovornosti
prema zdravlju.
Video bim ili

grafofolije.
Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju.
Video bim ili

grafofolije.

- S. Stanimirovi, D. Stanimirovi: Sanitarna hemija -bromatologija za IV razred
medicinske i turistiko-ugostiteljske kole, ZUNS-Beograd, 1996.
Grafoskop ili video bim.
167

- Provjerava znanja vri se usmeno, najmanje jednom u klasifikacionom periodu.

- Diplomirani farmaceut, specijalista za sanitarnu hemiju;
Znanja
-
Ugljeni hidrati, proteini,

lipidi
Vitamini, makro i
mikroelementi

Predmet
Znanja
Hemija
- Karakteristike, podjela i
strukture organskih
jedinjenja
Farmaceutska hemija
- Podjela vitamina po
rastvorljivosti
- Podjela mineralnih
materija
168
1.2.17. PRAKTINA NASTAVA

1. Naziv predmeta: PRAKTINA NASTAVA
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
36
144
180
132
492
Ukupno
36
144
180
132
492
Struktura praktine nastave po predmetnim oblastima i razredima

- I razred: hemija 36 asova.
- II razred: analitika hemija 72 asa; botanika 36 asova; farmaceutska
tehnologija 36 asova.
- III razred: medicinska biohemija 36 asova;farmaceutska tehnologija 108 asova;
farmaceutska hemija 36 asova.
- IV razred: farmaceutska tehnologija 66 asova; farmaceutska hemija 33 asova;
farmakognozija 33 asa.
Praktina nastava: Odjeljenje se dijeli u grupe 10-12 uenika.
- Upoznavanje sa laboratorijskom opremom, uslovima i nainom rada.
- Sticanje vjetina rukovanja sa analitikom vagom i mjernim sudovima
- Upoznavanje sa opremom u biolokom kabinetu i osposobljavanje za pravilno
rukovanje mikroskopom.
- Upoznavanje uenika sa detaljnom graom biljnih organizama i postupkom izrade
trajnih preparata.
- Upoznavanje sa determinacijom biljaka pomou kljua za determnaciju.
- Osposobljavanje za samostalno vrenje laboratorijskih analiza iz oblasti
medicinske biohemije.
- Upoznavanje apoteke i organizacije apotekarske prakse.
- Sticanje osnove znanja za odabir operacija koje moraju primijeniti za izradu
ljekovitih pripravaka.
- Sticanje sposobnosti pravilnog korienja aparata, opreme, posua.
- Navikavanje na potovanje zvaninih propisa farmaceutske prakse.
- Sticanje znanja o nainima prerade prirodnih proizvoda (sirovina) za ljudsku
upotrebu, tj. sticanje znanja o spravljanju ljekova, ispitivanju, uvanju,
pakovanju, izdavanju i odravanju ljekova.
- Osposobljavanje da se na osnovu steenog znanja vre odabir adekvatnih
supstanci u izradi ljekovitih preparata.
- Osposobljavanje za rad u laboratoriji apoteke i farmaceutskoj industriji.
- Osposobljavanje za preoznavanje i razlikovanje ljekovitog bilja u prirodi kao i za
razlikovanje falsifikata.
- Upoznavanje sa pravilnim nainom berbe ljekovitog bilja, kako ne bi dolo do
unitavanja vrste.
- Sticanje znanja o nainima prerade prirodnih sirovina.
169
Osposobljavanje za dokazivanje i odreivanje aktivnih principa droga.

Osposobljavanje za ekstrakciju aktivnih principa droga.
Sticanje saznanja o sastavu i upotrebi ajnih mjeavina.
Sticanje znanja o hemijskim i fizickim osobinama ljekovitih supstancija
(oficinalnih po farmakopejama : ph jug IV i V ).
Podsticanje uenika na samostalan i timski rad.
Razvijanje smisla za organizovan rad, tanost sistematinost i urednost.
Razvijanje sposobnosti opaanja i analitikog miljenja.
Razvijanje stvaralake maste i objektivnosti.
Usvajanje principa zdravog ivota.
Osposobljavanje za nastavak strunog usavravanja.
170

Razred: PRVI - OBLAST HEMIJA (36 asova)
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Hemijska laboratorija
- Upoznaje se sa
- Odrava radno
- Razvija pozitivan
opremom hemijske
mjesto.
odnos prema zatiti
laboratorije i
na radu.
- Primjenjuje mjere
organizacijom rada
i sredstva zatite
u laboratoriji.
pri radu u
laboratoriji.
- Upoznaje se sa
mjerama
predostronosti pri
radu i zatitom.
- Navodi mogue
povrede i upoznaje
se sa pruanjem
prve pomoi.
Laboratorijski pribor, posue, reagensi, osnovni aparati
- Upoznaje se sa
- Pravilno koristi
- Stie radne navike.
laboratorijskim
laboratorijski
priborom i
pribor, posue,
posuem.
aparate i zna
njihovu namjenu.
- Upoznaje se sa
ienjem i
- Oprezno pere i
pranjem
odrava pribor i
laboratorijskog
posue.
pribora i posua.
- Pravilno razlikuje
reagense itanjem
- Upoznaje se sa
naljepnica na
izvorima toplote u
reagens bocama.
laboratoriji,
Kipovim aparatima - Pravilno uva i radi
za suenje i
sa reagensima
arenje.
- Pravilno radi sa
- Definie pojmove
toksinim i
hemikalija i
zapaljivim
reagensa.
supstancama.
- Poznaje oznake za
istou supstanci i
naine uvanja i
rukovanja
reagensima.
Mjerenje mase
- Pravilno odmjerava - Razvija
- Upoznaje se sa
samostalnost u
vrstu supstancu na
tehnikom i
radu.
tehnikoj i
analitikom vagom
analitikoj vagi.
i tehnikom
- Eksperimentalno
mjerenja.
provjerava zakon o
odranju mase.
Mjerenje zapremine tecnosti
- Upoznaje sudove
- Pravilno odmjerava
171
Preporuke za
izvoenje nastave
Uenici se dijele u
grupe - svaki
uenik vodi
dnevnik na osnovu
datih uputstava od
strane nastavnika.
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
i oitava zapreminu
za mjerenje
tenosti na
zapremine tenosti
menzuri, pipeti,
i postupke za
bireti, odmjernom
odmjeravanje
balonu.
zapremine.
- Upoznaje se sa
tehnikom
pipetiranja i
titracije.
Fizicke i hemijske osobine i promjene supstanci
- Pravilno uoava
- Definise fizike i
fizike osobine
hemijske osobine i
(agregatno stanje,
promjene.
boja, miris,
rastvorljivost,
fizike konstante).
- Uoava hemijske
osobine(npr.reaktiv
nost).
- Pravilno uoava i
razlikuje fizike i
hemijske promjene
supstanci.
Osnovne operacije u hemijskoj laboratoriji
- Precizno obavlja:
- Upoznaje se sa
sitnjenje,
osnovnim
rastvaranje,
operacijama u
taloenje,
hemijskoj
dekantovanje,
laboratoriji.
filtriranje,
ispiranje taloga i
dr.
- Pravilno priprema
aparaturu i vri
destilaciju,
ekstrakciju,
sublimaciju,
kristalizaciju.
Pripremanje rastvora
- Izraunava
- Definie
koncentraciju
rastvorljivost.
rastvora (maseni
- Poznaje naine
udio, molaritet,
izraavanja
molalitet).
kvantitativnog
- Priprema rastvore
sastava rastvora.
odreene
koncentracije.
- Uoava toplotne
efekte pri
rastvaranju.
172
Preporuke za
izvoenje nastave
sadraji
uenik
Hemijske reakcije
- Poznaje jonske
reakcije.
- Poznaje reakcije
oksido-redukcije.
- Poznaje energetske
promjene pri
hemijskim
reakcijama.
- Poznaje brzinu
hemijske reakcije.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- Eksperimentalno
izvodi i pie
jednaine jonskih
reakcija.
- Eksperimentalno
izvodi i pie redoks
reakcije.
- Uoava toplotne
efekte pri
hemijskim
reakcijama.
- Eksperimentalno
dokazuje zavisnost
brzine hemijske
reakcije od
koncentracije,
temperature i dr.
Neorganska jedinjenja
- Poznaje metode
dobijanja razliitih
oksida, kiselina i
baza.
- Poznaje metode za
odreivanje pH.
- Poznaje metode za
dobijanje razliitih soli.
- Razumije hidrolizu
soli.
-
Razlikuje bazne,
kisele, anfoterne
okside.
Dobija neke okside,
kiseline i baze u
laboratorijskim
uslovima.
Dobija razliite soli
u laboratorijskim
uslovima.
Eksperimentalno
odreuje pH.
- Eksperimentalno
odreuje hidrolizu i
suzbijanje hidrolize
soli.
- Odreuje pH u
rastvorima pufera.
173
Preporuke za
izvoenje nastave
Razred: DRUGI - OBLAST ANALITIKA HEMIJA (72 asa)

Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Analitika laboratorija
- Analizira novi radni - Uvia vanost rada
- Upoznaje
u analitikoj
prostor.
analitiku
laboratoriji.
laboratoriju, uslove - Uoava
- Navikava se na
laboratorijsko po
i nain rada u
pridravanje
osnovu ranijeg
laboratotiji.
propisa.
izuavanje hemije
- Nabraja
u VII i VIII razredu. - Razvija osjeaj o
laboratorijsko
potrebi zatite na
- Interpretira
posue, pribor i
radu i
korienje
aparate i
odgovornosti.
laboratorijskog
demonstrira
posua.
njihovu primjenu.
- Razlikuje
- Zna da prui prvu
laboratorijsko
pomo.
posue od pribora.
Kvalitativna analiza
- Razlikuje pisanje
Analitike grupe
opaanja.
molekulskih i
katjona
- Navikava se na red
jonskih reakcija.
- Objanjava zadatak
i urednost.
kvalitativne analize - Upotrebljava
- Razvija pozitivan
znanje o
kao i hemijske
stav prema novim
karakteristinim
reakcije pomou
saznanjima.
reakcijama.
kojih se ova analiza
- Shvata vanost
- Analizira vezu
izvodi.
povezivanja teorije
izmeu prakse i
- Poznaje pripadnost
i prakse.
teorije.
katjona odreenih
- Samostalno
grupa i reakcije
dokazuje katjone
jona.
po analitikim
- Navodi princip
grupama.
podjele katjona u
- Upisuje, u toku
analitike grupe.
rada, u dnevnik sve
- Demonstrira
to se uradilo kao i
dokazne reakcije
hemijske reakcije.
katjona.
- Poznaje
molekulske formule
kiselina, baza i soli
kao i njihovu
disocijaciju u
vodenom rastvoru.
- Razvija osjeaj
Analitike grupe
- Upotrebljava
odgovornosti.
znanje o
anjona
karakteristinim
- Poznaje podjelu
opaanja.
reakcijama.
anjona u analitike
- Uoava vanost
- Predvia tok
grupe.
nauke u
hemijske reakcije.
- Razrauje
svakodnevnom
pojedinane grupe - Samostalno
ivotu.
dokazuje reakcije
anjona.
- Razvija pravilan
anjona po
- Demonstrira
174
Preporuke za
izvoenje nastave
- Posjeta savremenoj
biohemijskoj
laboratoriji.
- Demonstracioni
ogled.
- Test na koliinu
Mg2+ jona u
plazmi.
- Seminarski rad:
Primjena K+, Na+,
Ca2+ i njihovo
odreivanje u
plazmi i serumu.
sadraji
uenik
dokazne reakcije
anjona za svaku
analitiku grupu.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
odnos prema
prirodnim
naukama.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razvija logiko
zakljuivanje.
- Razvija osjeaj
odgovornosti u
ispunjavanju
radnih obaveza.
i urednost.
- Seminarski rad:
Odreivanje HCO3u acidobaznoj
ravnotei.
Stie sigurnost.
- Razvija osjeaj
odgovornosti.
Mjerenje
analitikom vagomrad u parovima.
Pravilno rukovanje
mjernim sudovimarad u parovima.
Formativni ciljevi
uenik
analitikim
grupama.
- Upisuje hemijske
reakcije koje se
izvode.
- Upoznaje pravila
kojih se treba
pridravati pri
radu.
Kvalitativna analiza
- Objanjava
praktino
izvoenje
kvalitativne
analize.
- Poznaje tehnike
samoga rada u
odreenoj metodi.
Vaga i mjerenje
- Izvjetava o
- Shvata vanost
vanosti mjerenja
pravila o uvanju i
u svakoj analitikoj
upotrebi vage.
metodi.
- Vri mjerenje
- Demonstrira
analitikom vagom.
mjerenje
analitikom vagom.
Rukovanje mjernim sudovima
- Objanjava vanost - ita nivo tenosti u
rukovanja priborom
pipeti, elbahovoj i
koji se koristi u
Morovoj bireti.
praktinom radu.
- Izvodi postupak
- Demonstrira
pipetiranja.
dranje pipete i
postupak
pipetiranja,
posmatranja nivoa
tenosti,
oitavanje birete.
Gravimetrija
- Uporeuje
- Rezimira
teorijsko i
najvanije
praktino znanje.
operacije u
- Izvodi postavljanje
gravimetrijskoj
filter papira u
analizi.
lijevak.
- Demonstrira
- Izvodi postupak
odreivanje
dekantovanja,
gvoa, H2SO4 i
ispiranja, suenja i
hlorida.
arenja taloga.
- Vri izraunavanje
koliine ispitivane
supstance.
Volumetrijske metode
- Opisuje razliku
- Interpretira
neutralizacije i
pripremanje
Razvija sposobnost
opaanja.
Stie sigurnost.
- Uoava vanost
teorije i prakse.
- Podstie
kreativnost.
- Stie sigurnost.
- Razvija pravilan
odnos prema
prirodnom
naukama.
- Seminarski rad:
Standard A i B za
odreivanje
elektrolita u
tjelesnim
tenostima.
opaanja zavrne
175
Demonstracioni
ogled:
sadraji
uenik
neutralne soli.
- Pojanjava
titracije.
- Demonstrira
pripremi primarnih
i sekundarnih
standardnih
rastvora.
- Demonstrira
posupak titracije.
Formativni ciljevi
Metoda precipitacije
- Navodi postupak
pripremanja
standardnih
rastvora u
argentometriji.
uenik
rastvora.
Samostalno
priprema rastvore
(KHCO3, HCl,
H2SO4, CH3COOH,
NaOH c=0,1 mol/l).
Vri standardizaciju
rastvora.
Uporeuje
teorijsko i
praktino znanje.
Shvata vanost
volumetrijske
analize.
Rjeava zadatke iz
oblasti
volumetrije.
Priprema
sekundarni
standardni rastvor
AgNO3 c=0,1 mol/l i
vri standardizaciju
titracijom po Moru.
- Odreuje NaCl po
Moru.
Metoda kompleksometrije
- Objanjava metodu - Priprema rastvor
kompleksometrije.
kompleksona.
- Demonstrira
- Samostalno
pripremanje
odreuje Bi i Ca.
rastvora
- Uoava postupak
kompleksona III,
izraunavanja.
c=0,1 mol/l.
- Demonstrira
postupak
odreivanja Bi i Ca.
Metoda oksido-redukcije
- Opisuje
- Priprema primarni
pripremanje
standardni rastvor
rastvora (Na2C2O4
Na2C2O4
c=0,05 mol/l,
c=0,05mol/l.
KMnO4 c=0,02
- Priprema rastvor
KMNO4
mol/l, K2Cr2O7
c=0,01 mol/l,
c=0,02mol/l.
Na2S2O3 c=0,06
- Vri standardizaciju
rastvora KMNO4.
mol/l) i postupak
standardizacije.
- Uoava postupak
izraunavanja.
rastvora Na2S2O3
-
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
take titracije.
- Razvija preciznost
- Shvata vanost
povezivanja teorije
i prakse.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Odreivanje
koncentracije
fibrinogena
turbidimetrijski.
opaanja.
i urednost.
- Pozitivno ocjenjuje
vanost novih
saznanja iz svoje
struke.
- Shvata vanost
povezivanja teorije
i prakse.
- Uoava vanost
metode za
biohemijska
odreivanja.
- Demonstracioni
ogled:
- Odreivanje Ca
kompleksometrijski
sa EDTA.
Uoava vanost
metode za
biohemijska
istraivanja.
opaanja.
- Razvija
analitinost.
- Shvata vanost
povezivanja teorije
i prakse.
Demonstracioni
ogled:
- Odreivanje
alkohola u krvi po
Widmarku.
176
sadraji
uenik
Formativni ciljevi
uenik
c=0,06 mol/l.
- Vri odreivanje
Na3AsO3.
I2 c=0,03 mol/l.
177
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
Razred: DRUGI - OBLAST BOTANIKA (36 asova)

Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
Uenik
uenik
Preparati
- Razvija svijest o
- Rukuje mikrosko- Ilustruje biljnu
znaaju biljnih
pskim preparatima.
eliju i tkiva.
elija i tkiva u
- Analizira mikrosko- Nabraja vrste
organizmu.
pske preparate.
biljnih elija.
- Uporeuje razliite - Razvija sposobnost
- Upoznaje djelove
opaanja djelova
preparate biljnih
biljne elije.
biljne elije i
elija i tkiva.
- Pojanjava i
tkiva.
- Idnetifikuje biljna
nabraja biljna
- Shvata vanost
tkiva.
tkiva.
povezivanja teorije
- Crta karakteristike
- Zna da uoi
i prakse.
mikroskopskih
osnovne karaktepreparata.
ristike povrinskih,
parenhimskih, provodnih i
sekrecionih biljnih
tkiva.
- Rukuje biljnim
- Navodi materjal
prilikom pravljenja
materjalom.
potreban za prapreparata.
- Pravi biljne
vljenje preparata.
- Stie
preparate.
- Demonstrira
samopouzdanje i
- Indetifikuje
pravljenje mikrosigurnost.
djelove elija i
skopskih preparata.
- Razvija osjeaj
tkiva na
- Opisuje i
samodiscipline i
preparatima.
pojanjava postunavikava se na
pak pravljenja
timski rad.
preparata.
Sakupljanje biljaka i pravljenje herbarijuma
- Razvija osjeaj
- Poznaje
- Uoava
pravilnog odnosa
najznaajnije
najznaajnije
prema ivotnoj
predstavnike u
predstavnike
sredini.
prirodi.
familija u prirodi.
- Navodi
- Izrauje
predstavnike
herbarijum.
pojedinih familija i - Vri komparaciju
njihove
meu pojedinim
karakteristike.
biljnim
- Zna da saini
predstavnicima.
herbarijum.
- Istie znaaj viih
- Objanjava znaaj
biljaka u ivotnoj
pojedinih biljaka
sredini.
za ovjeka.
178
Preporuke za
izvoenje nastave
- Voenje dnevnika i
crtanje skica
posmatranih
preparata.
- Podjela uenika na
grupe prilikom
pravljenja biljnih
preparata.
- Posjeta
nacionalnom
parku.
- Posjeta botanikoj
bati.
Razred: DRUGI - OBLAST FARMACEUTSKA

Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
Apoteka
- Shvata znaaj
- Definie pojam i
apoteke u
zadatak apoteke u
zdravstvenom
zdravstvenom
sistemu.
sistemu.
- Prepoznaje
- Upoznaje
prostorije i usvaja
organizaciju
njihove zadatke.
prostora i opreme
- Razlikuje supstance
oznaavanja.
slabog fiziolokog
- Upoznaje uvanje
dejstva od jakog i
ljekova i pomonih
vrlo jakog dejstva.
ljekarskih
- Prepoznaje
supstanci.
prihotina
- Upoznaje posue,
sredstva, oznake i
pribor i ureaje,
naine izdavanja.
pranje, raspored i
- Uvia znaaj doze
mjesto u apoteci.
u lijeenju.
- Usvaja znaaj
pranja i odravanja
za kvalitet
izraenog
ljekarskog
pripravka.
- Usvaja razliite
naine uvanja
razliitih supstanci.
- Prepoznaje i slui
se aparatima
posuem i
opremom
laboratorije.
- Upoznaje
temperature
uvanja lijekova.
- Shvata raspored i
snalaenje u
apoteci.
Mjerenje
- Mjeri tenosti i
- Upoznaje razne
prakove na tara
vrste vaga i tegove.
vagi i autmatskoj
- Vlada tehnikom
vagi.
mjerenja na runoj
- Objanjava
vagi, tara vagi i
mjerenja na runoj
elektrinoj vagi.
vagi.
- Upoznaje mjerenje
- Uoava razlike i
prakastih
slinosi ova dva
supstanci i tenosti
naina mjerenja.
na tara vagi i
- Mjeri tenosti po
automatskoj vagi.
TEHNOLOGIJA (36 asova)

Socijalizacijski
Preporuke za
ciljevi
izvoenje nastave
uenik
- Razvija
odgovornost.
- Stie pozitivan stav
prema zdravlju.
- Navikava se na
pridravanje
propisa.
- Stie
samopouzdanje i
sigurnost u radu.
- Razvija tanost i
preciznost.
179
- Rad u kolskoj
apoteci
opremljenoj
osnovnim
apotekarskim
posuem i
opremom ili u
apotekarskoj
utanovi.
sadraji
uenik
- Stie teorijska
znanja o mjerenju
na runoj vagi,
mjerenju tenosti
u zapremini
menzurom i
normalnom
kapaljkom.
Usitnjavanje
- Definie metodu.
- Upoznaje vrste
usitnjavanja.
- Upoznaje drobilice,
njihov princip rada,
prednosti i
nedostatke.
- Upoznaje razne
vrste mlinova,
njihov princip rada
prednosti i
nedostatke.
Prosijavanje
- Definie metodu
primjenu i znaaj
metode.
- Definie standardno
apotekarsko sito.
- Demonstrira
upotrebu sita i
oznaavanje
stepena
usitnjenosti.
Sedimentacija
- Definie metodu.
- Objanjava
primjenu i znaaj
metode u
gravitacionom i
rotacionom polju.
- Upoznaje rastvore
koji sedimentiraju.
Dekantovanje
- Definie metodu.
- Objanjava njen
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
zapremini
menzurom.
Mjeri tenosti u
kapima.
Usvaja praktine
mjere za prakove i
tenosti.
Uvia znaaj
mjerenja u
farmaceutskoj
praksi.
Rjeava zadatke sa
kapima.
- Primjenjuje
metodu propisanim
priborom.
- Primjenjuje pravila
za izvoenje
operacije.
- Uvia znaaj
metode za kvalitet
preparata.
- Usvaja razliite
vrste usitnjavanja.
- Koristi apotekarsko
posue i izvodi
operaciju.
- Razvija logiko
miljenje i
sistematinost.
- Shvata znaaj
metode u izradi
ljekarskih
preparata.
- Usvaja i koristi
standard
prosijavanja.
- Razlikuje stepene
usitnjenosti za
pojedine odnose.
- Uoava vezu
teorije i prakse.
- Shvata znaaj
metode.
- Izvodi operaciju.
- Razlikuje prave
rastvore od
koloidnih.
- Razvija pozitivan
stav prema novim
saznanjima.
- Shvata i izvodi
metodu.
- Razvija osjeaj o
potrebi zatite na
180
Preporuke za
izvoenje nastave
sadraji
uenik
znaaj.
Centrifugiranje
- Definie metodu i
objanjava njen
znaaj.
- Usvaja razliite
vrste metoda
centrifuranja.
- Upoznaje ureaj za
centrifugiranje i
primjenu.
- Uvia znaaj
razliite specifine
teine.
Cijeenje
- Definie metodu i
objanjava njen
znaaj.
- Upoznaje cjedila i
usvaja razlike
meu njima.
- Upoznaje ureaje
za cijeenje prese
usvaja princip
rada, njihove
razlike prednosti.
Filtracija
- Definie metodu i
usvaja njen znaaj.
- Upoznaje vrste
filtracionih medija.
- Objanjava uticaje
na brzinu
filtrovanja kod
razliitih tenosti.
- Upoznaje razne
vrste filtera u
apotekarskoj
praksi.
- Usvaja saznanja o
filterima sa
kontinuiranim i
diskontinuiranim
radom.
- Upoznaje njihov
princip rada.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
radu.
Formativni ciljevi
uenik
- Prihvata uslove koji
moraju biti
zadovoljeni za
izvoenje
dekantovanja.
- Usvaja faktore koji
utiu na brzinu
izvoenja metode.
- Usvaja i koristi
centrifugu.
- Primjenjuje
metodu i
prepoznaje znaaj.
- Razumije odnos
tehnike i prirode.
- Procjenjuje
pozitivno nova
saznanja iz struke.
- Koristi metodu za
razliite vrste
supstanci i
ljekovitih
preparata.
- Prepoznaje izgled i
primjenu razliitih
cjedila.
- Shvata vanost
povezivanja teorije
i prakse.
- Shvata efikasnost i
ekonominost.
- Izvodi metodu u
apotekarskim
uslovima.
- Primjenjuje princip
fitriranja
koristirazliite
filtre.
- Usvaja saznanja o
razlikama
filtracionih medija
za pojedine vrste
tenosti.
- Uvia znaaj
bakterioloskog
filtriranja za
farmakoloku
praksu.
181
Preporuke za
izvoenje nastave
sadraji
uenik
Destilacija
- Upoznaje i definie
princip izvoenja
metode.
- Upoznaje vrste
destilavcija i uvia
njihove razlike.
- Upoznaje princip
radi destilatora u
proizvoni
preiene vode.
- Uvia znaaj
temperature za
razdvajanje
tenosti iz smjese.
- Upoznaje dobijanje
etarskog ulja.
- Objanava uticaj
normalnog i
snienog pritiska za
obavljanje ove
metode i uticaj na
termolabilne i
termostabilne
supstance.
Suenje
- Definie metodu i
uvia njen znaaj
za izradu ljekarskih
preparata.
- Upoznaje naine
suenja droga i
ljekovitih
supstanci.
- Opisuje ureaje za
suenje u
industrijskim
uslovima.
- Objanjava metodu
liofilizacije.
- Upoznaje se sa
suenjem u
apotekarskim
uslovima
eksikatorom.
- Upoznaje se sa
adsorpcionim
sredstvima.
- Objanjava ulogu
adsorbenta.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- Interpretira nain
upotrebe
destilatora.
- Uestvuje u
proizvodnji
destilovane vode.
- Uvia njen znaaj
kao rastvaraa.
- Uporeuje
karakteristike
destilovane i
demineralizovane
vode.
- Interpretira nain
dobijanja
demineralizovane
vode.
opaanja.
- Uoava vanost
nauke u
svakodnevnom
zivotu.
- Razvija svijest o
znaaju ouvanja
iotne sredine.
ove metode za
stabilnost
farmaceutskih
preparata.
- Koristi eksikator za
suenje supstanci.
- Uvia znaaj
adsorpcionih
sredstava.
- Razlikuje
adsorpciju od
apsorpcije.
i urednost.
182
Preporuke za
izvoenje nastave
sadraji
uenik
Ekstrakcija
- Definie metodu
upoznaje osobine
aktivnih principa
koji se izoluju iz
droga.
- Nabraja
ekstraktivne
metode.
- Upoznaje principe
izvoenja
maceracije,
digestije i
perkolacije.
- Upoznaje
rastvarae za
izradu
ekstraktivnih
preparata.
- Objanjava
upotrebu
perkolatora za
izvoenje
perkolacije.
- Usvaja nove
metode
ekstrakcije.
Mijesanje prakova
- Definie metodu.
- Objanjava
primjenu i njen
znaaj za
kvalitetniju izradu
ljekovitog
pripravka.
- Objanjava
primjenu u
apotekarskim
uslovima, redosled
dodavanja
pojedinih prakova
i tehniku
mijeanja.
- Usvaja sve faktore
koji utiu na
kvalitet mijeanja.
- Upoznaje razne
vrste mjealica u
industrijskim
uslovima njihove
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- Razlikuje metodu
od ostalih i uvia
njen znaaj.
- Usvaja i izvodi
maceraciju i
digestiju.
- Prepoznaje
ekstraktivne
preparate, navodi
njihovo uvanje,
oznaavanje,
primjenu i rok
upotrebe.
- Identifikuje aktivne
principe koje
izolujemo navodi
njihove osobine i
upotrebu.
- Prepoznaje
preparate u
apoteci i definie
njihovu upotrebu i
znaaj.
- Povezuje redosled
nauenih metoda u
izradi ekstraktivnih
preparata.
- Navikava se na
postovanje propisa,
tanost.
- Razvija svijest o
znaaju zdrave
hrane za
poboljanje i
ouvanje
zdravstvenog
stanja.
- Uvia znaaj
metode za
dobijanje
kvalitetnog
ljekovitog
pripravka.
- Izvodi sam metodu
u apotekarskim
uslovima.
- Potuje pravila i
redosled
dodavanja.
- Ocjenjuje
uspjenost
homogenosti
smjee.
opaanja.
183
Preporuke za
izvoenje nastave
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
prednosti i
nedostatke.
Mijeanje tenosti
- Izvodi sam metodu
- Definie metodu
u apotekarskim
- Usvaja primjenu i
uslovima.
njen znaaj za
- Interpretira
dobijanje
barbotiranje kao
kvalitetnijeg
poseban oblik
ljekovitog
mijeanja uz
pripravka.
pomo mjehurica
- Objanjava
vazduha.
pojedine vrste
- Razlikuje vrste
mjealica u
mijeanja prema
pojedinim
prirodi i osobinama
uslovima.
materijala.
- Zna faktore koji
- Usvaja prednosti i
utiu na kvalitet
nedostatke
mijeanja.
pojedinih
- Opisuje
mjealica.
barbotiranje.
- Objanjava razne
gnjeilice za
viskozne i ilave
materijale.
Mijeanje heterogenih disperznih sistema
- Razlikuje disperzne
- Definie pojam
sisteme.
heterogen.
- Uestvuje u izradi
- Upoznaje
emulzija,
heterogene
suspenzija i pasta.
disperzne sisteme.
- Objanjava njegovu - Uvia njihove
razlike i slinosti.
primjenu praksi.
- Interpretira znanja
- Upoznaje princip
o ureajima za
rada
homogeniziranje.
homogenizatora i
- Upoznaje primjere
koloidnih mlinova.
iz prakse koji
- Stie znanja u
pripadaju ovoj
emulgovanju
grupi ljekovitih
ultrazvukom i
pripravaka.
prednostima
naunih
dostignua.
Rastvaranje
- Izvodi metodu
- Definie metodu i
rastvaranja sa
istie njen znaaj.
potrebnim
- Usvaja rastvara i
priborom u
rastvorenu
apoteci.
supstancu kao
- Analizira
glavne
hidrotropiju i
komponente.
solubilizaciju kroz
- Shvata dejstvo
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
- Razvija logiko
miljenje.
opaanja i
pozitivan stav
prema novim
saznanjima.
- Shvata vanost
povezivanja teorije
i prakse.
- Shvata vanost
povezivanja teorije
i prakse.
- Navikava se na
pridravanje
propisa.
184
Preporuke za
izvoenje nastave
sadraji
uenik
adhezionih i
kohezionih sila kod
rastvaranja.
- Objanjava stepen
rastvorljivosti.
- Upoznaje tabelu
stepena
rastvorljivosti po
PH Yug IV.
Granuliranje
- Definie metodu i
uvia njen znaaj.
- Objanjava
pripremne faze za
formiranje
granulata.
- Objanjava
primjenu granulata
u svakodnevnom
ivotu.
- Usvaja znanje o
metodi briketiranja
i komprimovanja.
Sterilizacija
- Definie i upoznaje
metodu.
- Objanjava znaaj
savremene
metode.
- Upoznaje
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
praktine primjere
koje sam izvodi.
- Spoznaje vanost
metode u izradi
ljekovitih
preparata.
- Slui se literaturom
i shvata pojmove
stepena
usitnjenosti u
monografijama
ljekovitih
supstanci.
- Interpretira
pripremne metode
do finalnog
proizvoda.
- Prepoznaje znaaj
pripreme granulata
i njegovu primjenu
za izradu tableta.
- Prepoznaje
prednosti
savremenijeg
ekonomicnijeg i
efikasnijeg
ljekovitog
preparatatableta.
- Interpretira princip
rada ekscentar
maina i rotacionih
maina za izradu
tableta.
- Demonstrira usku
primjenu granulata
u praksi.
- Prepoznaje
farmaceutske
oblike u apoteci.
- Uvia znaaj
metode.
- Prezentira sve
oficinalne metode.
- Prepoznaje i
demonstrira princip
rada i kontrolu
ureaja za
sterilizaciju.
- Uoava razlike u
- Pozitivno
procjenjuje
vanost novih
saznanja iz svoje
struke.
- Razumije odnos
185
Preporuke za
izvoenje nastave
sadraji
uenik
oficinalne metode
sterilizacije po PH
Yug IV.
- Usvaja sterilizaciju
suvim vruim
vazduhom.
- Upoznaje ureaje i
principe rada.
- Upoznaje
sterilizaciju
plamenom,
sterilizaciju u
autoklavu.
- Usvaja princip rada
autoklava
- Upoznaje
sterilizaciju
kljualom vodom i
princip rada
Kohovog lonca.
- Obnavlja znanje iz
filtiranja i
upoznaje
sterilizaciju
filtriranjem.
- Upoznaje
membranske i
druge filtre i uvia
znaaj ove metode
u izradi ljekovitih
preparata sa
termolabilnim
supstancama.
Aseptini postupak
- Upoznaje metodu
sterilizacije.
- Zna izgled
aseptine komore i
princip rada u njoj.
- Uvia znaaj
dobijenog
ljekovitog
preparata.
- Spoznaje vanost
pripreme posua
ambalae i
ljekovite supstance
za aseptini
postupak.
- Usvaja razliite
temperature
Formativni ciljevi
uenik
temperaturi
sterilizacije.
Analizira razliku
pouzdanih od
nepouzdanih
metoda
sterilizacije.
Interpretira veliku
vanost od uvanja
sterilnosti
preparata i
spreavanje
kontaminacije
gotovog pripravka.
Analizira napredak
nauke zahvaljujui
ovoj metodi i
mogunost
primjene ljekovitih
pripravaka direktno
u krvotok.
Istie znaaj
sterilnih preparata
u terapiji.
Prepoznaje sterilne
aparate u apoteci.
Objanjava
definisanje metoda
sterilizacije po PH
Yug IV i
oznaavanje
brojevima I
postupcima.
- Interpretira princip
rada u aseptinoj
komori.
- Opisuje izgled i
opremu aseptine
komore.
- Istie znaaj
germicidne lampe
u ouvanju
sterilnosti.
- Objanjava
dobijanje i
oznaavanje
gotovog preparata.
- Prepoznaje aparate
u apoteci dobijene
aseptinim
186
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
tehnike i prirode.
Preporuke za
izvoenje nastave
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
sterilizacije za
postupkom.
razliite
- Interpretira propise
materijale,
koji su dati u PH
posue, pribor i
Yug IV za
ambalau koje
sterilizaciju
propisuje PH Yug
razliitih vrsta
IV.
materijala od kojih
- Shvata pouzdanost
su izraeni posue,
metode.
pribor i ambalau.
- Uvia znaaj
- Povezuje
aseptinih aparata
temperaturu i
u praktinoj
vrijeme
primjeni.
sterilizacije sa
- Usvaja savremenu
prirodom i vrstom
primjenu
materijala.
aseptinog
postupka kroz
klasinu i
laminarnu komoru.
Sterilizacija jonizujucim zracima;
- Gasna sterilizacija
- Interpretira pojam
- Usvaja savremene
i znaaj novih
metode
dostignua.
sterilizacije koristi
literaturu i Internet
informacije da bi
proirio svoja
saznanja o novoj
metodi.
Jugoslovenska farmakopeja;
FORMULE MAGISTRALES
- Prepoznaje strunu
- Upoznaje se sa
literaturu.
zbirkom zvaninih
- Interpretira
propisa koji se
preglednost sadraj
odnose na kvalitet,
i snalaenje u
izradu, ispitivanje i
farmakopeji Yug IV
uvanje lijekova i
i V.
ljekovitih
- Slui se propisima i
preparata.
usvaja pojam
- Informie se o
oficinalan.
istorijatu svih
- Analizira
izdanja
monografije
Farmakopeja.
oficinalnih
- Upoznaje se sa PH
preparata.
Yug IV i V i njenim
- Shvata znaaj
djelovima.
poznavanja novih
- Shvata njenu
saznanja u
preglednost i
farmaciji.
sistematinost.
- Izrauje
- Upoznaje se sa
magistralni i
FORMULAMA
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
vanost novih
saznanja iz struke.
- Koristei Internet
informacije skuplja
sva saznanja o
metodi sterilizacije
jonizujuim
zracima i
interpretira ih u
vidu referata.
- Pozitivno
procjenjuje
vanost svojih
saznanja iz svoje
struke.
- Razvija pravilan
odnos prema
zanimanju svoje
struke.
- Navikava se na
tanost i
pridravanje
propisa.
- Shvata potrebu
povezivanja teorije
i prakse.
187
sadraji
uenik
MAGISTRALES.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
galenski lijek po
propisima Formula
Magistrales.
188
Preporuke za
izvoenje nastave
Razred: TREI - OBLAST MEDICINSKA BIOHEMIJA (36 asova)

Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Elektroliti
- Razvija logiko
- Izvodi analize
- Zna da
miljenje.
elektrolita u
upotrebljava
- Povezuje teorijska
serumu krvi ili
plameni fotometar
i praktina znanja.
urina na ovim
ili fotometar sa jon
aparatima.
selektivnim
elktrodama.
- Zna da radi analize
na fotometru i na
automatizovanim
aparatima
(analajzerima,
jednokanalnim i
viekanalnim).
Proteini
- Na fotometrima i
- Razvija analitiko
- Zna da izvede sve
analajzerima izvodi
miljenje.
analize koje se
analize proteina.
rade u
laboratorijskoj
dijagnostici u iji
sastav ulaze
proteini.
Monosaharidi
- Povezuje teoriju i
- Radi odreivanje
- Zna da odreuje
praksu.
glukoze na
glukozu iz krvi sa
- Razvija
fotometrima i
aparatima za brzu
samostalnost.
analajzerima.
analizu.
- Primjenjuje test
- Zna da odreuje
optereenja
glukozu na
glukozom.
fotometrima i
analizatorima iz
krvi, seruma i
plazme.
Lipidi
- Radi odreivanje
- Zna proceduru
lipida na
odreivanja lipida
fotometrima i
na fotometrima i
analajzerima.
analajzerima iz
seruma.
Enzimi
- Odreuje aktivnost
- Zna odreivanje
enzima u
aktivnosti enzima u
laboratorijskoj
laboratorijskoj
dijagnostici.
dijagnostici.
- Odreuje enzime
- Poznaje enzime i
jetre.
funciju jetre.
- Izvodi analize za
procjenu funkcije
jetre.
- Odreuje
189
Preporuke za
izvoenje nastave
- Rad u biohemijskoj
laboratoriji.
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
transaminaze,
gama gt, alkalnu
fosfatazu.
Cerebrospinalna tenost (likvor)
- Poznaje proces
- Identifikuje razliku
utvrivanja razlike
izmeu krvnih
izmeu krvnih
elija u likvoru.
elija u likvoru.
- Upotrebljava
laboratorijske
metode za
odreivanje
pojedinih sastojaka
ove tenosti.
Tjelesne tenosti (urin, znoj, limfa i dr.)
- Dokazuje sve ta se
- Poznaje tehniku
nalazi prilikom
odreivanja
ispitivanja urina u
hemijskog i
hemijskom dijelu.
organskog dijela
- Dokazuje ta se sve
urina.
nalazi u urinu
- Poznaje tehniku i
prilikom ispitivanja
mikroskopiranje
i nakon njegovog
sedimenta urina.
centrifugiranja u
- Poznaje
sedimentu
organizovane i
primjenom tehnike
neorganizovane
mikroskopiranja.
elemente u urinu.
- Izraunava klirense
- Poznaje sve
kreatinina i uree.
metode i tehnike
koje se primjenjuju - Izraunava iz 24h
urina ukupne
za odreivanje
proteine.
odreenih
- Radi iz 24h urina
supstanci iz 24h
sve analize koje se
urina.
orimjenjuju u
- Zna da izraunava
laboratorijskoj
klirense pojedinih
dijagnostici.
supstanci koje se
- Radi analize koje
izluuju putem
se rade u
urina.
laboraorijskoj
- Zna sve to se u
dijagnostici iz
laboratoriji radi iz
znoja.
24h urina.
- Zna da uradi sve
analize koje se
rade iz znoja i
limfe.
- Povezuje uzroke i
posljedice.
190
Preporuke za
izvoenje nastave
Razred: TREI - OBLAST FARMACEUTSKA TEHNOLOGIJA (108 asova)

Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
izvoenje nastave
uenik
uenik
uenik
Dobijanje i ispitivanje preiene vode
- Razvija sposobnost - Rad u opremljenoj
- Razlikuje metode
- Istie kratak
dobijanja
kolskoj apoteci ili
sadraj teorije iz
opaanja.
preiene vode.
u apotekarskoj
date oblasti bitan
- Navukava se na
- Prepoznaje princip
ustanovi.
za praktini
pridravanje
rada destilatora.
- Korienje Ph Jug
rad(priprema za
propisa.
- Uporeuje analize
IV I V farmakopeje.
vjebu).
preiene i obine
- Objanjava metode
vode.
dobijanja
- Vri najosnovnije
preiene vode i
reakcije ispitivanja
vode za injekcija.
preiene vode i
- Opisuje nain rada
vode za injekcije.
destilatora.
- Nabraja ispitivanja
po Ph Jug IV kod
preiene vode i
vode za injekcije.
- Ukazuje na znaaj
preiene vode
kao rastvaraa.
Izrada oficinalnih vodenih rastvora I raunskih zadataka
- Prepoznaje sastav
- Istie kratak
nekih oficinalnih
sadraj teorije iz
i logino miljenje.
vodenih rastvora po
date oblasti bitan
Ph Jug IV i izrauje
za praktini rad
iste pod nadzorom
(priprema za
profesora.
vjebu).
- Uvjebava naine
- Opisuje najvanije
preraunavanja
oficinalne vodene
koji se
rastvore i
primjenjuju,
objanjava
koriste u izradi
tehnologiju izrade
rastvora, kao
na jednom
farmaceutskih
primjeru.
oblika ljekova.
- Navodi raunske
- Priprema i
zadatke spicifine
preraunava
za izradu razliitih
(prema zadacima)
vrsta rastvora kao i
odreene koliine
razna
raznih vrsta
preraunavanja.
rastvora.
- Vri filtrovanje i po
potrebi
dekantovanje
rastvora.
Izrada aromatinih voda
- Istie kratak
- Prepoznaje
- Razvija pozitivan
sadraj teorije iz
osnovne ljekovite
stav prema novim
date oblasti bitan
supstance koje
saznanjima.
za praktini rad
ulaze u sastav
- Navikava se na
191
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
(priprema za
aromatinih voda.
vjebu).
- Izrauje dva
- Navodi i obrazlae
preparata
preparate koji su
oficinalna po Ph
Jug II.
II i objanjava
- Vri pravilno
tehnologiju izrade
signiranje
na demonstriranom
preparata.
primjeru.
Izrada koloidnih rastvora
- Uoava razliku
- Istie kratak
izmeu pravih i
sadraj teorije iz
koloidnih rastvora.
date oblasti bitan
- Analizira bitne
za praktini
osobine koloidnih
rad(priprema za
rastvora.
vjebu).
- Izrauje po izboru
- Opisuje
jedan od
specifinost
oficinalnih
koloidnih rastvora
preparata po Ph
u odnosu na druge
Jug II.
rastvore, s
posebnim osvrtom
na veliinu estice,
svojstva, izradu,
stabilnost i uvanje
koloidnih rastvora.
Izrada likvora i mikstura
- Prepoznaje
- Definie likvore i
miksture kao tene
miksture kao tene
ljekovite vodene
ljekovite preparate
preparate.
oficinalne po Ph
- Pravi razliku
Jug II.
izmeu mikstura sa
- Demonstrira izradu
talogom (Mixturae
Mixturae
Agitandae) i
Gummosae i
miksture bez
obrazlae
taloga.
tehnologiju izrade.
- Izrauje jedan
- Objanjava
preparat pod
signiranje, uvanje
nadzorom
i rok upotrebe.
profesora.
Izrada razblaenog etanola i ispitivanje
- Prepoznaje
Oficinalni etanolni
svojstva etanola
rastvori
kao rastvaraa.
- Istie kratak
- Priprema i
sadraj teorije iz
izraunava
date oblasti bitan
razblaeni alkohol
za praktini rad
u razliitim
(priprema za
koliinama.
vjebu).
- Prepoznaje
- Navodi osobine i
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
pridravanje
propisa.
- Navikava se na
pridravanje
propisa
shvata znaaj
povezivanja teorije
i prakse.
- Navikava se na
pridravanje
propisa.
- Uoava vanost
ljekovitih
preparata.
192
Preporuke za
izvoenje nastave
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
oficinalne etanolne
znaaj etanola kao
preparate po Ph
rastvaraa u
Jug II i IV.
razliitim
koncentracijama za - Vri pravilno
signiranje, uvanje
izradu
i izdavanje
farmaceutsko
preparata.
tehnolokih
preparata.
- Obrazlae
monografije
koncentrovanog i
razblaenog
etanola.
razblaenog
etanola kao i neke
od oficinalnih
preparata u kojima
se koristi kao
rastvara.
- Definie ispitivanja
kod razblaenog
etanola.
- Obrazlae
preraunavanja
razliitih
koncentracija
etanola iz
volumenskog u
teinski procenat.
Izrada rastvora sa raznim rastvaraima
- Definie rastvarae - Prepoznaje
preparate u
koji se koriste pri
kojima je rastvara
izradi rastvora
glycerol ili
izuzimajui
kolodijum.
preienu vodu i
- Priprema Mandlov
etanol.
rastvor.
- Istie znaaj
- Vri pravilno
preparata koji kao
signiranje, uvanje
rastvara koriste
i izdavanje
glycerol,
preparata.
kolodijum.
Izrada uljanih rastvora
- Uoava osobine
- Istie kratak
uljanih rastvora
sadraj teorije iz
- Priprema preparat
date oblasti bitan
oficinalan po Ph
za praktini
Jug II (Oleum
rad(priprema za
camphoratum).
vjebu).
- Objanjava
upotrebu
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
- Razvija pozitivan
pozitivan stav
prema novim
saznanjima.
- Uoava vanost
ouvanja kvaliteta.
193
Preporuke za
izvoenje nastave
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
izvoenje nastave
uenik
uenik
uenik
maslinovog i
ricinusovog ulja
kao najeih
rastvaraa.
Izrada tenih preparata koji se doziraju na kapi (za oralnu upotrebu, za ui i za nos)
- Razvija pozitivan
- Uoava najee
- Istie kratak
stav prema novim
ljekovite supstance
sadraj teorije iz
saznanjima.
koje se koriste za
date oblasti bitan
- Navikava se na
izradu.
za praktini
pridravanje
- Pravi po jedan
rad(priprema za
propisa.
preparat prema
vjebu).
receptu uz
- Definie preparate
- Stie sigurnost i
asistenciju
po Ph Jug IV.
samopouzdanje.
profesora.
- Vri podjelu kapi
- Vri komparaciju u
prema upotrebi.
signiranju
- Objanjava
ekspedovanju i
tehnologiju izrade,
uvanju razliitih
ekspedovanje i
vrsta kapi.
uvanje razliitih
vrsta kapi.
Izrada kapi za oi (aseptian rad, priprema pribora)
- Uoava vanost
- Poznaje aseptini
- Istie kratak
ljekovitih
postupak kao
sadraj teorije iz
preparata.
metodu
date oblasti bitan
- Razvija pozitivan
sterilizacije pri
za praktini
stav prema novim
pripremanju
rad(priprema za
saznanjima.
odeenih
vjebu).
preparata.
- Objanjava nain
zapaanja.
- Analizira tehniku
izrade, svojstva,
- Uoava vanost
rada u pripremi
izotonizaciju,
ouvanja kvaliteta.
preparata
uvanje, izdavanje
aseptinim
i rok trajanja.
postupkom.
- Demonstrira rad u
aseptinoj komori. - Izrauje jedan
preparat oficinalan
po Ph Jug IV.
Izrada parenteralnih rastvora. Rastvaranje, filtriranje, doziranje, strerilizacija,
ispitivanje na bistrinu. Oficinalni rastvori za infuziju.
- Razlikuje
- Istie kratak
parenteralne
sadraj teorije iz
praksu.
rastvore od obicnih - Uoava vanost
date oblasti bitan
rastvora.
za praktini rad
ljekovitih
- Analizira oficinalne
(priprema za
preparata.
preparate.
vjebu).
- Razvija osjeaj
- Objanjava nain
odgovornosti.
izrade,
rastvaranje,
filtriranje,
doziranje,
sterilizacija,
ispitivanje na
194
sadraji
uenik
bistrinu.
- Navodi oficinalne
rastvore za
infuziju.
jednog preparata.
Izrada ajeva
- Istie kratak
sadraj teorije o
biljnim sirovinama i
njihovim aktivnim
principima koji se
koriste za izradu
farmaceutskih
preparata.
- Rezimira znanja o
stepenu
usitnjenosti droga
za izradu ajeva
opisuje ajeve
prema izradi i
upotrebi.
- Objanjava tehniku
pripremanja ajeva
- Objanjava izradu,
ispitivanja ajeva,
pakovanje uvanje
i izdavanje.
Izrada macerate
- Istie kratak
sadraj teorije iz
date oblasti bitan
za praktini rad
(priprema za
vjebu).
- Rezimira metode
ekstrakcije aktivnih
principa kao i
rastvarae koji se
koriste za
ekstrahovanje
aktivnih principa.
- Demonstrira nain
izrade, pakovanje,
signiranje, uvanje
i rok trajanja.
Izrada infuza
- Istie kratak
sadraj teorije iz
date oblasti bitan
za prakticni rad.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- Analizira biljne
sirovine, kao i
njihove aktivne
principe, koje slue
za izradu
farmaceutskih
preparata
razlikuje oficinalne
ajeve.
- Analizira naine
izrade ajeva.
- Izrauje neke od
oficinalnih ajeva.
- Vri pakovanje,
signiranje i
odreuje rok
trajanja izraenog
preparata.
praksu.
- Navikava se na
pridravanje
propisa.
- Uoava vanost
ouvanja kvaliteta.
- Razlikuje biljne
sirovine, tj.droge
od kojih se
- Izrauje macerate.
- Izrauje
Maceratum
Althaeae.
- Upotrebljava
pravilno pakovanje
i signiranje.
- Navikava se na
pridravanje
propisa.
- Prepoznaje
oficinalne
preparate.
- Izrauje jedan
opaanja.
195
Preporuke za
izvoenje nastave
sadraji
uenik
- Obrazlae
tehnologiju izrade,
sa posebnim
osvrtom na
ljekovite supstance
koje sadrze
aktuvne principe
jakog dejstva.
Izrada dekokta
- Istie kratak
sadraj teorije iz
date oblasti bitan
za praktini rad
(priprema za
vjebu).
- Obrazlae razlike i
slinosti izmeu
macerate, infuza i
dekokta
opisuje izradu
dekokta i naglaava
najvanije odlike.
jednog preparata.
Izrada tinktura
- Istie kratak
sadraj teorije iz
date oblasti bitan
za praktini rad
(priprema za
vjebu).
- Definie tinkture,
rastvarae koji se
koriste za
dobijanje tinktura.
- Daje podjelu
prema dejstvu i
prema nainu
izrade.
- Navodi promjene
koje se prate kod
tinktura.
- Opisuje ispitivanja
i uvanje tinktura.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
preparat.
- Obraa panju na
pakovanje,
signiranje i rok
trajanja.
- Razvija pozitivan
stav prema novim
saznanjima.
- Uvia vezu izmedju
teorije i prakse.
- Uoava razlike i
slinosti sa drugim
ekstraktivnim
preparatima.
- Prepoznaje
oficinalne
preparate.
- Izrauje jedan
preparat-dekokt
po izboru.
- Obraca panju na
pakovanje,
signiranje i rok
trajanja.
- Razlikuje metode
izrade tinktura
putem maceracije i
perkolacije.
- Izrauje tinkture
od ljekovitih
supstanci slabog
farmakolokog
dejstva, metodom
maceracije.
- Analizira izradu
tinkture koja sadrzi
aktivne principe
jakog dejstva,
metodom
perkolacije.
- Primjenjuje
principe pravilnog
uvanja i
ispitivanja
tinktura.
Izrada tenih ekstrakata
- Definie tene
- Razlikuje tene
ekstrakte po Ph Jug
ekstrakte od
IV.
tinktura.
- Ilustruje razliku
- Analizira
i logiko miljenje.
196
Preporuke za
izvoenje nastave
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
ekspedovanje
izmeu tenih
tenog ekstrakta
ekstrakata i
kao i odnos droge i
tinktura.
gotovog ekstrakta.
- Demonstrira i
objanjava izradu
tenog ekstrakta
slatkog korena.
Izrada obinog sirupa
- Analizira razliku
- Istie kratak
izmeu vonih
sadraj teorije iz
sirupa i
date oblasti bitan
medicinskog sirupa.
za praktini rad
(priprema za
- Razlikuje podjelu
vjebu).
sirupa prema
- Objanjava
dejstvu.
tehnologiju izrade
- Izrauje Sirupus
sirupa.
simplex, pravilno
- Obrazlae podjelu
ga pakuje i signira.
prema dejstvu.
- Ilustruje upotrebu i
znaaj u terapiji.
obinog sirupa.
- Rezimira najvanija
ispitivanja.
Izrada oficinalnih sirupa
- Opisuje izradu i
- Izrauje jedan
sastav najvanijih
nemedicinski sirup
oficinalnih sirupa.
- Sirupus Aurantii.
- Izrauje jedan
medicinski sirup Sirupus Althaeae.
Izrada suspenzija
- Razlikuje
- Istie znaaj
suspenzije od
ljekovitih
pravih rastvora.
suspenzija, kao
polifaznih sistema, - Uoava polifaznost
suspenzije.
u terapiji sa
- Prepoznaje
posebnim osvrtom
najee ljekovite
na izradu,
supstance koje se
stabilnost,
koriste kao vrsta i
ispitivanja i
tena faza.
upotrebu.
- Pravi razliku
izmeu suspenzija
za unutranju i
spoljanju
upotrebu.
- Izrauje preparate
po datim
recepturama za
197
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
sadraji
uenik
Izrada emulzija
- Definie emulzije i
objanjava
tehnologiju izrade
ovih polifaznih
sistema
opisuje podjelu
emulzija.
- Istie pravilno
signiranje, rok
trajanja, uvanje.
- Objanjava
najvanija
ispitivanja.
Izrada losiona
- Definise losine kao
farmaceutsko
tehnoloske
ljekovite
preparate.
- Objanjava
tehnologiju izrade
na demonstriranom
primjeru.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
spoljanju
upotrebu.
- Pravilno signira i
analizira neka
ispitivanja.
- Razlikuje emulzije
od pravih rastvora.
- Poznaje najvaznije
emulgatore.
- Razlikuje metode
izrade
- Izrauje preparate
prema datom
sastavu.
- Vri pravilno
signiranje i
analizira neka
ispitivanja.
- Izrauje preparate
prema datom
sastavu.
198
Preporuke za
izvoenje nastave
Razred: TREI - OBLAST FARMACEUTSKA HEMIJA (36 asova)

Informativni ciljevi
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
i sadraji
ciljevi
izvoenje nastave
uenik
uenik
uenik
Rad u laboratoriji, Reagensi i laboratorijski pribor, mjere predostronosti, metode
kvalitativnog i kvantitativnog ispitivanja
- Razvija tanost i
- Rad u apotekarskoj
- Organizuje rad na
- Upoznaje se sa
preciznost.
laboratoriji.
svom radnom
pravilima rada u
mjestu.
laboratoriji.
- Rukuje priborom i
- Upoznaje se sa
reagensima.
opasnostima rada u
- Uvjebava tehniku
laboratoriji i
vaganja i
mjerama za
pipetiranja.
pruanje prve
pomoi.
- Obnavlja znanja iz
analitike hemije,
posebno tehnike
mjerenja mase i
zapremine.
Identifikacija: NaI, KBr, NH4Cl
- Razvija
- Koristi
- Upoznaje sadraj,
samostalnost.
farmakopeju.
plan pojedine
- Stie
- Izvodi reakcije.
monografije i
samopouzdanje.
- Pripema potrebne
farmakopeje.
- Razvija osjeaj za
reagense.
rad u grupi.
Identifikacija: MgSO4, Talka, CaCO3
- Koristi
- Upoznaje sadraj,
farmakopeju.
plan pojedine
- Izvodi reakcije.
monografije i
- Pripema potrebne
farmakopeje.
reagense.
Identifikacija: Al2(SO4)3, ZnO, H3BO3
- Pozitivno
- Koristi
- Upoznaje sadraj,
procjenjuje nova
farmakopeju.
plan pojedine
znanja iz svoje
- Izvodi reakcije.
monografije i
struke.
- Pripema potrebne
farmakopeje.
reagense.
Metoda neutralizacije
- Koristi
- Upoznaje sadraj,
farmakopeju.
plan pojedine
- Izvodi titracije.
monografije i
- Pripema potrebne
farmakopeje.
rastvore,
indikatore.
- Izraunava faktor
korekcije.
- Izraunava sadraj
aktivnog principa u
uzorku.
199
Formativni ciljevi
i sadraji
uenik
uenik
Metoda permanganometrije
- Koristi
- Upoznaje sadraj,
farmakopeju.
plan pojedine
- Izvodi titracije.
monografije i
- Pripema potrebne
farmakopeje.
rastvore,
indikatore.
- Izraunava faktor
korekcije.
- Izraunava sadraj
aktivnog principa u
uzorku.
Metoda argentometrije
- Koristi
- Upoznaje sadraj,
farmakopeju.
plan pojedine
- Izvodi titracije.
monografije i
- Pripema potrebne
farmakopeje.
rastvore,
indikatore.
- Izraunava faktor
korekcije.
- Izraunava sadraj
aktivnog principa u
uzorku.
Metoda kompleksometrije
- Upoznaje sadraj,
- Koristi
plan pojedine
farmakopeju.
monografije i
- Izvodi titracije
farmakopeje.
- Pripema potrebne
rastvore,
indikatore.
- Izraunava faktor
korekcije.
- Izraunava sadraj
aktivnog principa u
uzorku.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
200
Preporuke za
izvoenje nastave
Razred: ETVRTI Informativni ciljevi i

sadraji
uenik
Masti i paste
- Definie pojam,
znaenje i
primjenu izrade
masti.
- Objanjava njihovu
konzistenciju.
- Upoznaje fizikohemijske osobine
supstanci koje
ulaze u sastav,
industrijski proces
proizvodnje i
materijale za
izradu ambalae.
- Demostira nain
izrade, pakovanja i
signiranja.
- Obrazlae upotrebu
pomonih supstanci
(konzervansi,
emulgatori,
antioksidansi)i
uslove pod kojima
se izrauju.
- Navodi kategorije
poluvrstih
preparata za
primjenu na koi i
njihovu podjelu.
- Obrazlae osobine,
prednosti i uslove
primjene.
- Navodi oficinalne
preparate po P.H. i
F.M.
Prakovi
- Definie pojam,
znaenje i cilj
izrade prakova.
- Objanjava
podjelu, sastav i
nain propisivanja.
- Demonstrira nain
izrade,
ekspedicije,
pakovanja i
signiranja.
- Pojanjava njihovu
primjenu, kao i
OBLAST FARMACEUTSKA TEHNOLOGIJA (66 asova)

Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
ciljevi
izvoenje nastave
uenik
uenik
- Uoava hemijske
osobine podloga i
ljekovitih
supstanci.
- Analizira zavisnost
dijagnoze i
primjene
adekvatnog
preparata.
- Izrauje masti
korienjem
apotekarskog
posua i aparatura.
- Proraunava
koncentraciju
ljekovite supstance
i maksimalno
dozvoljenu dozu.
- Razvija osjeaj
odgovornosti.
- Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju.
- Navikava se na
pridravanje
propisa i na
tanost.
- Stie
samopouzdanje i
sigurnost.
- Podstie i razvija
sposobnost
adekvatnog
rjeavanja
medicinskih
problema.
- Uoava zavisnost
dijagnoze i
primjene
preparata.
- Izrauje prakove
upotrebom u
adekvatnom
apotekarskom
posuu.
- Uoava vanost
ljekovitog
preparata.
- Shvata vanost
povezivanja teorije
i prakse.
- Stie
samopouzdanje i
sigurnost.
201
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
razlike i uslove
izrade.
- Navodi oficinalne
preparate.
- Upoznaje znaenje
primjene kao
ljekovitog aparata.
Medicinske kapsule, tablete, pilule
- Izrauje kapsule,
- Definie pojam
tablete i pilule
primjene i
- Vri opta
resorpcije.
ispitivanja.
- Objanjava oblik i
- Primjenjuje
sadraj, kao i
principe uvanja
njihovu fizioloku
istih.
nekodljivost.
- Upoznaje sa
vrstama i naine
izrade.
- Obrazlae upotrebu
pomonih
sredstava.
- Nabraja podjelu.
- Upoznaje prednosti
primjene.
- Objanjava nain
izrade.
- Obrazlae
ispitivanja.
Supozitorije
- Oblikuje
- Definie pojam.
preparate.
- Navodi ljekovite
- Upotrebljava
supstance i
apotekarsko
podloge, kao i
posue i aparaturu.
pomone
- Izraunava
supstance.
procenat ljekovite
- Demonstrira
supstance.
izradu, pakovanje i
- Odreuje faktor
signiranje.
istiskivanja.
- Nabraja metode
izrade.
- Pojanjava opta
ispitivanja.
Vagitorije
- Izrauje ljekovite
- Definie pojam.
preparate.
- Opisuje sastav
- Analizira znaaj i
supstanci.
primjenu.
- Demonstrira nain
izrade pakovanja i
ekspedicije.
- Pojanjava
ispitivanja.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
- Razvija pozitivan
stav prema novim
saznanjima.
- Razvija pravilan
odnos prema
zdravlju kao
drutvenoj
vrijednosti.
- Uoava vanost
nauke u
svakodnevnom
ivotu.
- Razvija pozitivan
stav prema novim
saznanjima.
- Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju.
- Navikava se na
pridravanje
propisa.
- Uvia vanost
ouvanja kvaliteta.
- Pozitivno
procjenjuje
vanost saznanja iz
202
Preporuke za
izvoenje nastave
sadraji
uenik
Sapuni
- Definie i obrazlae
sastav i pomona
sredstva.
- Navodi podjelu i
sirovine.
- Nabraja njihovu
podjelu i upotrebu.
- Objanjava nain
uvanja i njihove
osobine.
Zavojni materijal
- Definie pojam,
znaenje.
- Objanjava sirovine
i nain izrade.
- Pojanjava
sterilizaciju.
- Nabraja podjelu.
- Pojanjava znaaj
primjene.
Recept
- Saznaje znaenje
recepta.
- Upoznaje djelove
recepta.
- Opisuje nain
propisivanja lijeka.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
svoje struke.
Formativni ciljevi
uenik
- Interpretira sastav
i izradu.
- Shvata vanost kao
nosioce aktivnih
principa i kao
sredstva za pranje.
- Analizira znaaj
primjene.
- Shvata vanost
povezivanja teorije
i prakse.
- Razvija logiko
zakljuivanje.
zapaanja.
- Uvia vanost
ouvanja kvaliteta.
- Ocjenjuje kvalitet.
- Razvija pravilan
odnos prema
zdravlju kao
drutvenoj
vrijednosti.
- Analizira znaaj
recepta.
- Shvata znaaj
povezivanja teorije
i prakse.
- Stie
samopouzdanje i
sigurnost.
zapaanja.
203
Preporuke za
izvoenje nastave
Razred: ETVRTI - OBLAST FARMACEUTSKA HEMIJA (33 asa)

Socijalizacijski
Formativni ciljevi
i sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Identifikacija etanola
- Osamostaljuje se.
- Koristi
- Upoznaje sadraj,
farmakopeju.
- Stie
plan pojedine
- Izvodi reakcije.
samopouzdanje.
monografije i
- Pripema potrebne
- Razvija osjeaj za
farmakopeje.
reagense.
rad u grupi.
Identifikacija Salicilne kiseline
- Koristi
- Upoznaje sadraj,
farmakopeju.
plan pojedine
- Izvodi reakcije.
monografije i
- Pripema potrebne
farmakopeje.
reagense.
Identifikacija Acetilsalicilne kiseline
- Koristi
- Upoznaje sadraj,
farmakopeju.
plan pojedine
- Izvodi reakcije.
monografije i
- Pripema potrebne
farmakopeje.
reagense.
- Uoava razliku
izmeu derivata
salicilne kiseline u
fizikim osobinama
i hemijskom
ponaanju.
Identifikacija Fenobarbitona
- Upoznaje sadraj,
- Koristi
plan pojedine
farmakopeju.
monografije i
- Izvodi reakcije.
farmakopeje.
- Pripema potrebne
reagense.
- Uoava razliku
meu derivatima
barbiturne kiseline.
- U fizikim
osobinama i
hemijskom
ponaanju.
Identifikacija Kofeina, Teofilina i Teobromina
- Upoznaje sadraj,
- Koristi
plan pojedine
farmakopeju.
monografije i
- Izvodi reakcije.
farmakopeje.
- Pripema potrebne
reagense.
- Uoava razliku
izmeu ksantinskih
derivata u fizikim
osobinama i
hemijskom
ponaanju.
204
Preporuke za
izvoenje nastave
- Rad u apotekarskoj
laboratoriji.
Formativni ciljevi
i sadraji
uenik
uenik
Identifikacija Sulfacetamid Na
- Upoznaje sadraj,
- Koristi
plan pojedine
farmakopeju.
monografije i
- Izvodi reakcije.
farmakopeje.
- Pripema potrebne
reagense.
Identifikacija Askorbinske kiseline
- Koristi
- Upoznaje sadraj,
farmakopeju.
plan pojedine
- Izvodi reakcije.
monografije i
- Pripema potrebne
farmakopeje.
reagense.
Identifikacija Laktoze
- Koristi
- Upoznaje sadraj,
farmakopeju.
plan pojedine
- Izvodi reakcije.
monografije i
- Pripema potrebne
farmakopeje.
reagense.
- Uoava razliku
izmeu
monosaharida i
disaharida,
redukujuih i
neredukujuih
eera u fizikim
osobinama i
hemijskom
ponaanju.
Ispitivanje tableta Acetilsalicilne kiseline
- Koristi
- Upoznaje sadraj,
farmakopeju.
plan pojedine
- Izvodi reakcije.
monografije i
- Pripema potrebne
farmakopeje.
reagense i koristi
aparate.
Ispitivanje ampulirane vode za injekcije
- Koristi
- Upoznaje sadraj,
farmakopeju.
plan pojedine
- Izvodi reakcije.
monografije i
- Pripema potrebne
farmakopeje.
reagense i koristi
aparate.
205
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
Razred: ETVRTI - OBLAST FARMAKOGNOZIJA (33 asa)

Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Droge
- Istie kratak
sadraj teorije o
drogama.
Alkaloidne droge
- Nabraja alkaloidne - Prepoznaje drogu
na osnovu
droge oficinalne po
makroskopskog
PH JUG V.
pregleda.
- Objanjava
- Prepoznaje in toto
dokazivanje i
drogu i usitnjenu
odreivanje
drogu.
alkaloida.
- Obilazi teren i
- Poznaje
sakuplja ljekovito
ekstrakciju,
bilje.
uvanje i upotrebu
- Pravi herbarijum
alkaloidnih droga i
alkaloidnih droga
alkaloida.
sa sistematikom
- Opisuje
biljaka, dejstvom i
makroskopiju i
upotrebom.
ekstrakte
alkaloidnih droga:
- Opium crudum
- Secale cornutum
- Belladonnae folium
- Hyoscyami folium
- Capsici fructus
- Veratri radix
- Ipecacuanhae radix
- Granati cortex.
- Prepoznaje
falsifikate droga.
-Usvaja saznanja o
ljekovitim
preparatima koji
sadre alkaloide a
nalaze se u
prometu.
Heterozidne droge
- Prepoznaje drogu
- Nabraja
na osnovu
heterozidne droge
makroskopskog
oficinalne po PH
pregleda.
JUG V.
- Objanjava
drogu i usitnjenu
dokazivanje i
drogu.
odreivanje
- Obilazi teren i
heterozida.
sakuplja ljekovito
- Poznaje
bilje.
ekstrakciju,
uvanje i upotrebu - Analizira ajne
206
Preporuke za
izvoenje nastave
- Rad u botanikom
kabinetu.
- Terenska nastava:
Sakupljanje
ljekovitog bilja.
- Terenska nastava:
Sakupljanje
ljekovitog bilja.
sadraji
uenik
heterozidnih droga
i heterozida.
- Opisuje
makroskopiju i
ekstrakte
heterozidnih droga:
- Digitalis folium
- Uvae ursi folium
- Rhei rhizoma
- Frangulae cortex
- Sennae folium
- Gentianae radix
- Sambuci flos
- Tilliae flos
- Betulae folium.
- Prepoznaje
falsifikate droga.
- Usvaja saznanja o
ljekovitim
preparatima koji
sadre heterozide,
a nalaze se u
prometu.
- Poznaje izradu
sirupa.
Saponozidne droge
- Nabraja
saponozidne droge
oficinalne po PH
JUG V.
- Objanjava
dokazivanje i
odreivanje
saponozida.
- Poznaje
ekstrakciju,
uvanje i upotrebu
saponozidnih
droga.
- Opisuje
makroskopiju i
ekstrakte
saponozidnih
droga:
- Primulae radix
- Verbasci flos
- Glycyrrhizae radix.
- Prepoznaje
falsifikate droga.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
mjeavine.
- Pravi herbarijum
alkaloidnih droga
sa sistematikom
biljaka, dejstvom i
upotrebom.
- Izrauje macerat.
- Prepoznaje drogu
na osnovu
makroskopskog
pregleda.
drogu i usitnjenu
drogu.
- Obilazi teren i
sakuplja ljekovito
bilje.
- Usvaja saznanja o
ljekovitim
preparatima koji
sadre saponozide,
a nalaze se u
prometu.
- Analizira ajne
mjeavine i sirupe
na bazi
saponozidnih
droga.
- Pravi herbarijum
saponozidnih droga
sa sistematikom
biljaka, dejstvom i
207
Preporuke za
izvoenje nastave
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
- Poznaje izradu
upotrebom.
- Izrauje macerat.
sirupa.
Taninske droge
- Prepoznaje drogu
- Nabraja taninske
na osnovu
droge oficinalne po
makroskopskog
PH JUG V.
pregleda.
- Objanjava
dokazivanje i
drogu i usitnjenu
odreivanje tanina.
drogu.
- Poznaje
- Obilazi teren i
ekstrakciju,
sakuplja ljekovito
uvanje i upotrebu
bilje.
taninskih droga.
- Analizira ajne
- Opisuje
mjeavine.
makroskopiju i
ekstrakte taninskih
- Izrauje macerat.
droga:
- Quercus cortex
- Hyperici herba
- Tormenthillae
rhizoma.
- Pravi herbarijum
taninskih droga sa
sistematikom
biljaka, dejstvom i
upotrebom.
- Prepoznaje
falsifikate droga.
- Usvaja saznanja o
ljekovitim
preparatima koji
sadre tanine a
nalaze se u
prometu.
- Poznaje izradu
sirupa.
Droge sa etarskim uljima
- Prepoznaje drogu
- Nabraja droge sa
na osnovu
etarskim uljima
makroskopskog
oficinalne po PH
pregleda.
JUG V.
- Objanjava
drogu i usitnjenu
dobijanje etarskih
drogu.
ulja.
- Prepoznaje etarsko
- Poznaje uvanje i
ulje na osnovu
upotrebu etarskih
organoleptikog
ulja.
pregleda.
- Opisuje
- Obilazi teren i
makroskopiju
sakuplja ljekovito
droga:
bilje.
- Valerianae radix
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Terenska nastava:
Sakupljanje
ljekovitog bilja.
- Terenska nastava :
Sakupljanje
ljekovitog bilja.
208
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
- Analizira ajne
- Cinnamomi cortex
mjeavine.
- Melissae folium
- Pravi herbarijum
- Menthae piperite
saponozidnih droga
folium
sa sistematikom
- Caryophylli flos
biljaka, dejstvom i
- Anisi fructus
upotrebom.
- Carvi fructus
- Foeniculi fructus
- Izrauje macerat.
- Aurantii amari
flavedo
- Serpylli herba
- Thymi folium
- Salviae folium
- Juniperi fructus
- Petroselini radix.
- Opisuje
organoleptike
osobine etarskih
ulja.
- Prepoznaje
falsifikate droga.
- Usvaja saznanja o
ljekovitim
preparatima koji
sadre etarska
ulja, a nalaze se u
prometu.
- Poznaje izradu
sirupa.
Droge koje sadre masne materije
- Nabraja droge koje - Prepoznaje drogu
na osnovu
sadre masne
makroskopskog
materije oficinalne
pregleda.
po PH JUG V.
- Prepoznaje
- Objanjava
ricinusovo ulje na
dobijanje masnih
osnovu
materija,poznaje
organoleptikog
uvanje i upotrebu
pregleda.
masnih materija.
- Opisuje
makroskopiju droge
koja sadri masne
materije:
- Ricini semen.
- Opisuje
organoleptike
osobine ricinusovog
ulja, dejstvo i
upotrebu.
Sluzne droge
- Nabraja droge koje - Prepoznaje drogu
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Posjeta botanikoj
bati u Kolainu.
209
sadraji
uenik
sadre sluzi
oficinalne po PH
JUG V.
- Objanjava
dobijanje sluzi.
- Izraunava stepen
bubrenja sluznih
droga.
- Poznaje uvanje i
upotrebu sluznih
droga.
- Opisuje
makroskopiju droga
koje sadre sluzi:
- Lini semen
- Salep tuber
- Althaeae radix
- Malvae flos.
- Usvaja saznanja o
ljekovitim
preparatima koji
sadre sluzi, a
nalaze se u
prometu.
- Poznaje izradu
sirupa.
Vitaminske droge
- Nabraja vitaminske
droge oficinalne po
PH JUG V.
- Poznaje upotrebu
vitaminskih droga.
- Opisuje
makroskopiju
droge:
- Cynosbati fructus.
- Usvaja saznanja o
ljekovitim
preparatima koji
sadre vitamine, a
nalaze se u
prometu.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
na osnovu
makroskopskog
pregleda.
Prepoznaje in toto
drogu i usitnjenu
drogu.
Obilazi teren i
sakuplja ljekovito
bilje.
Priprema i
izraunava broj
bubrenja lanenog
sjemena.
Analizira ajne
mjeavine.
Pravi herbarijum
sluznih droga sa
sistematikom
biljaka, dejstvom i
upotrebom.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Terenska nastava
Sakupljanje
ljekovitog bilja.
- Izrauje macerat.
- Prepoznaje drogu
na osnovu
makroskopskog
pregleda.
- Obilazi teren i
sakuplja ljekovito
bilje.
- Analizira ajne
mjeavine i sirupe
na bazi vitaminskih
droga.
- Pravi herbarijum
vitaminskih droga
sa sistematikom
biljaka, dejstvom i
upotrebom
vitamina.
- Terenska nastava
Sakupljanje
ljekovitog bilja.

- B. Stankovi, J. JorgoviKremzer, S. Drakuli ini: Analitika hemija za II
razred medicinske kole, ZUNS BG, 2000.
- M. Krajaevi, O. Mladenovi, M. Ignjatov: Praktikum iz analitike hemije za
srednje kole, ZZU BG, 1997.
210
- V. Vajgand: Kvalitativna hemijska analiza (Volumetrija), Savez studenataBG,

1972.
- Dr N. Dimitrijevi i saradnici: Zbirka zadataka iz hemije za pripremu prijemnog
ispita na fakultetima iz grupe medicinskih nauka, Savremena administracija- BG,
2000.
- R. Jani: Botanika farmaceutika, Slubeni list, Beograd, 2004.
- B. Lakui, V. Slavkovska, D. Stojanovi: Prirunik za vebe iz botanike za
studente Farmaceutskog fakulteta, Farmaceutski fakultet, Beograd 2005.
- M. Nekovi, R. Konjevi, Lj. ulafi: Fiziologija biljaka, NNKInternacional,
Beograd 2003.
- B. Stevanovi, M. Jankovi: Ekologija biljaka sa osnovama fizioloke ekologije
biljaka, NNK Internacional, Beograd, 2001.
- B. Tati, V. Blei: Sistematika i filogenija viih biljaka, Univerzitet u Pritini
Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Pritina, 1996.
- J. Rohlena: Conspectus florae Montenegrinae, Vydano odpory ministarstva
skolstvi a Narodni rady badatelske v Praze, Praha, 1942.
- N. Majki Singh: Medicinska biohemija, Farmaceutski fakultetZavod za
medicinsku biohemiju i Kliniki centar Srbije Institut za medicinsku biohemiju,
Beograd, 1994.
- Vidosava uri:Medicinska biohemija za IV razred medicinske i veterinarske
strune kole, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2004.
- Z.L. Kovaevi: Biohemija i molekularna biologija, Medicinski fakultet Novi
Sad,1999.
- Lj. Vientijevi: Farmaceutska tehnologija za III I IV razred Medicinske kole Praktikum, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1999.
- Farmaceutska tehnologija po predavanjima prof. Nikole Tufegia.
- M. Jovanovi, M. Stupar, G. Vuleta: Praktikum iz farmaceutske tehnologije.
- N. Kovaevi: Osnovi farmakognozije, Srpska kolska knjiga 3, Beograd, 2004.
- P. Luki: Farmakognozija, Savez socijalistike omladine Farmaceutskog fakulteta
u Beogradu, 4. izdanje, Beograd,1988.
- J. Gruji-Vasi,E. Kova: Farmakognozija i hemija droga, Praktikum I, Univerzitet
u Sarajevu, Sarajevo,1987.
- dr M. Pokrajac i dr D. Pani: udbenik Farmaceutska hemija I i II, Zavod za
udbenike i nastavna sredstva, Beograd.
- Pharmacopea Jugoslavica editio quarta, (Jugoslovenska farmakopeja, izdanje IVPh Jug IV), Beograd, 1984.
- Peta Farmakopeja (Farmakopeja 2000), Beograd, 2000.
- B.Nigovi, R.J. Grubei, J. Vukovi: Praktikum iz analitike lijekova I i II
Farmaceutsko biokemijski fakultet, Zagreb 2006.
- Opremljen kabinet za analitiku hemiju, laboratorijsko posue i pribor, reagensi,
digestor, aparati (Kipov aparat, vodeno kupatilo, elektrina sunica, elektrina
pe, pH metar...).
- Opremljen bioloki kabinet - mikroskop, predmetna i pokrovna stakalca,
hemikalije za fiksiranje preparata.
- Laboratorijska oprema materijali i instrumenti, tehnika, pribor i reagensi
opisani u Ph Jug IV i Ph Jug V.
- Apoteka.
- Oficina.
U okviru svake oblasti provjeravaju se i ocjenjuju:
211
praktini rad na vjebama (najmanje jedna ocjena u svakom klasifikacionom

periodu);
ocjena herbarijuma;
usmena obrazloenja uenika (najmanje jedna ocjena u svakom klasifikacionom
periodu);
ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih ocjena u klasifikacionom
periodu;
zakljuna ocjena iz navedenih oblasti izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u
klasifikacionim periodima;
konana ocjena iz praktine nastave je jedinstvena i izvodi se iz ocjena iz
predmetnih oblasti uz saglasnot svih nastavnika praktine nastave koji su
realizovali pojedine oblasti.
Ukoliko se nastavnici ne dogovore oko jednistevne ocjene ocjenu e usaglasti
nadleni organ kole.

- Oblast hemija:
- profesor hemije;
- diplomirani inenjer hemijske tehnologije.
- Oblast botanika:
- profesor biologije;
- Oblast medicinska biohemija:
- vii laboratorijski tehniar;
- profesor hemije;
- profesor biologije.
- Oblast analitika hemija:
- profesor hemije;
- Ostale oblasti:
Znanja
Kvantitativna analiza
Gravimetrija
- Volumetrijske metode
-
Preparati
- Sakupljanje biljaka
- Uticaj spoljanjih agenasa
na bakterije
- Hemioterapeutici
- Imunologija
- Specijalna bakteriologija
-

Predmet
Znanja
- Analitika hemija
- Zadatak i znaaj
kvantitativne analize
- Gravimetrija
- Volumetrija
- Botanika
- Biljna elija
- Farmakognozija
- Biljna tkiva
- Droge
- Uticaj spoljanjih agenasa
na bakterije
- Mikrobiologija
- Hemioterapeutici
- Imunologija
- Specijalna bakteriologija
212
Znanja
Elektroliti
Proteini
- Monosaharidi, disaharidi i
oligosaharidi
- Lipidi
- Enzimi
- Likvor
- Tjelesne tenosti
- Jetra
-
Apoteka
Sterilizacija
Farmakopeja
Rastvori
Suspenzije
Emulzije
Aerosoli
Masti i paste
Prakovi
Medicinske kapsule,
tablete, pilule
Supozitorije
Vagitorije
Sapuni
Zavojni materijal
Metode i principi rada u
laboratoriji
Identifikacija neorganskih
Farmakopeji
Metode odreivanja
sadraja oficinalnih
supstanci
Identifikacija organskih
Farmakopeji
Alkaloidne droge
Heterozidne droge
Saponinske droge
Taninske droge
Smole i balzami
Masne materije
Droge sa glicidima
Droge sa sluzima

Predmet
Znanja
- Medicinska biohemija
- Voda i elektroliti
- Proteini i njihov
metabolizam
- Ugljeni hidrati i njihov
metabolizam
- Lipidi i njihov metabolizam
- Enzimi i njihov znaaj u
laboratorijskoj dijagnostici
- Likvor
- Tjelesne tenosti
- Jetra i njene funkcije
- Farmaceutska tehnologija
- Apoteka
- Farmaceutsko tehnoloke
- Jugoslovenska farmakopeja
- Rastvori
- Suspenzije
- Emulzije
- Aerosoli
- Masti i paste
- Prakovi
- Medicinske kapsule,
tablete
- Supozitorije
- Vagitorije
- Sapuni
- Zavojni materijal
-
Farmaceutska hemija
Farmakognozija
213
Farmakopeja
Neorganski dio oficinalna
jedinjenja po grupama PSE
Veza izmeu hemijske
Organski dio oficinalna
jedinjenja prema
farmakodinamskim
grupama
Alkaloidne droge
Heterozidne droge
Saponinske droge
Taninske droge
Smole i balzami
Masne materije
droge sa glicidima
Droge sa sluzima
Znanja
-
Vitaminske droge

Predmet
Znanja
- Vitaminske droge
214
1.3. IZBORNI PREDMETI

1.3.1. STRANI JEZIK II
Napomena:
Za strani jezik II koriste se katalozi stranih jezika opteobrazovnih predmeta sa
fondom asova dva nedeljno za sve 4 godine predmetni katalozi su u nadlenosti
Zavoda za kolstvo.
215
1.3.2. LIKOVNA UMJETNOST SA ESTETIKOM

1. Naziv predmeta: LIKOVNA UMJETNOST SA ESTETIKOM
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
62
10
62
Ukupno
72
72
10

- Izgraivanje odnosa prema umjetnosti i kulturi.
- Poznavanje istorijskih faktora koji su uticali na razvoj umjetnosti.
- Upoznavanje sa razliitim poimanjem umjetnosti kroz istoriju.
- Poznavanje anatomskih mjera ljudske figure.
- Sticanje osjeaja za kompoziciju.
- Sticanje osjeaja za boju.
- Sticanje osjeaja za treu dimenziju.
- Razvijanje sposobnosti opaanja.
- Razvijanje samostalnosti pri radu.
- Razvijanje kreativnosti i kreativnog miljenja.
- Razvijanje svijesti o ulozi estetskih vrijednosti.
216

Razred: PRVI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Umjetnost
- Analizira
- Upoznaje se sa
umjetnika djela i
pojmom
razlikuje
umjetnost:
umjetnike stilove.
umjetniko djelo,
epoha, stil, pravac,
umjetnika kritika.
Likovna umjetnost
- Razlikuje likovne
- Nabraja likovne
discipline.
discipline: crte,
slikarstvo,
skulptura, grafika,
arhitektura i
primijenjena
umjetnost.
Likovno djelo
- Razlikuje motive
- Upoznaje se sa
likovne umjetnosti:
motivima u
portret, akt,
likovnoj
pejza, mrtva
umjetnosti.
priroda.
- Nabraja teme
likovne umjetnosti: - Razlikuje teme
likovne umjetnosti.
religiozne,
istorijske,
mitoloke,
alegorijske i
simbolike.
Crte
- Upoznaje liniju kao - Uoava znaaj
opaanja.
linije u stvaranju
umjetniko
umjetnikog djela. - Razvija preciznost.
sredstvo: stvaranje
- Analizira crte kroz
konture, povrine,
epohe.
kompozicije.
- Razlikuje osnovne
- Pojanjava
tehnike crtanja:
pojmove
olovka, ugalj,
proporcija,
kreda, pero,
simetrija,
metalno pero,
perspektiva.
lavirani crte,
- Nabraja vrste
crte etkicom.
crtea: skica,
- Crta ljudsku figuru
studija, tehniki
postavljenu u
crte.
razliitim pozama
- Upoznaje crtake
(kroki).
tehnike.
- Crta portret po
ivom modelu u
tehnici olovke
vodei rauna o
odnosu veliina
217
Preporuke za
izvoenje nastave
- Korienje strune
literature i
Interneta.
- Korienje strune
literature.
- Korienje strune
literature.
- Praktini rad.
- Korienje strune
literature.
sadraji
uenik
Slikarstvo
- Upoznaje boje
spektra, podjelu na
hromatske i
ahromatske boje.
- Upoznaje glavna
svojstva boja: ton,
valer, zasienost.
- Nabraja slikarske
tehnike.
- Upoznaje se sa
slikanjem mrtve
prirode u tehnici
tempere.
Skulptura
- Upoznaje i opisuje
skulpturu u
slobodnom prostoru
i reljefnu
skulpturu.
- Nabraja i opisuje
vajarske tehnike:
modelovanje,
vajanje, livenje,
klesanje.
- Nabraja i opisuje
skulpturske
materijale.
- Poznaje motive u
vajarstvu: portret,
kip, bista, torzo,
skulpturske
kompozicije.
Grafika
- Upoznaje se sa
umjetnikom i
industrijskom
grafikom.
- Poznaje vrste
tampe: visoka,
duboka, ravna.
- Nabraja i opisuje
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razlikuje boje
spektra:
hromatiske i
ahromatske.
- Uoava
komplementarni
odnos, odnos
svijetlo-tamno,
toplo-hladno,
simultani kontrast.
- Uoava izraajne
mogunosti
slikarskih tehnika.
- Slika pejza u
tehnici akvarel.
- Slika mrtvu prirodu
u tehnici tempere
(tri boje), analizira
svjetlost i sjenku.
opaanja.
- Korienje strune
literature i slikanje
u prirodi.
- Posjeta galerijama
i muzejima.
- Uporeuje i
analizira skulpturu
u slobodnom
prostoru kroz
epohe.
- Analizira reljefnu
skulpturu kroz
epohe.
- Analizira i
uporeuje
skulpturske
tehnike.
- Prepoznaje vrste
skuptorskog
materijala: glina,
drvo, kamen, kost,
gips, tuko, vosak.
opaanja.
- Korienje strune
literature.
i muzejima.
Formativni ciljevi
uenik
(proporciji),
karakternim
osobinama modela.
- Razlikuje
umjetniku i
industrijsku
grafiku.
- Analizira i uoava
razliku izmeu
grafike tehnike:
drvorez, linoreza,
- Posjeta muzeija,
galerijama,
tamparijama.
218
sadraji
uenik
grafike tehnike.
Arhitektura
- Upoznaje se sa
osnovnim
zakonitostima
arhitekture.
- Pojanjava
(termine)
enterijer,
eksterijer,
urbanizam,
hortikultura.
Istorija umjetnosti
- Upoznaje se sa
istorijom likovne
umjetnosti i
njenom podjelom
na razdoblja.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
bakropisa,
bakroreza, suve
igle, akvatinta,
bakropisa,
mecotinta,
litografije.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Analizira namjeru
arhitekture kroz
istoriju.
- Upotrebljava
pojmove,
enterijer,
eksterijer,
urbanizam,
hortikultura.
- Koristi Internet i
strunu literaturu.
- Razlikuje istorijska
razdoblja likovne
umjetnosti.
- Razlikuje pojmove
arheologija, muzej,
galerija, kustos,
konzervator,
restaurator.
- Korienje strune
literature.
Umjetnost praistorije
- Razlikuje periode
praistorije:
umjetnst paleolita,
slikarstvo,
neolita i metalnog
skulpturu,arhitekdoba.
turu, primijenjenu
umjetnost.
Umjetnost starog vijeka
- Razlikuje
- Upoznaje
arhitekturu,
umjetnost
slikarstvo,
Mesopotamije:
vajarstvo i
sumerska, asirska,
primijenjenu
persijska.
umjetnost naroda
- Poznaje i
Mesopotamije.
objanjava
nastanak egipatske - Ukazuje na
osnovne
kulture i
karakteristike
umjetnosti.
egipatske
- Upoznaje egejsku
umjetnosti.
umjetnost:
kikladska, minojska - Prepozanje djela
arhitekture antike
i mikenska
Grke.
umjetnost.
- Prepozanje
- Opisuje umjetnost
primjere
antike Grke:
i muzejima.
- Razvija pozitivan
stav prema novim
saznanjima.
219
- Poseta galarijama,
muzejima.
- Strune ekskurzije.
- Posjeta
bibliotekama.
- Istraivanje
Interneta.
- Korienje
fotografija,
slajdova,
reprodukcija.
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
arhitekture,
arhajski, klasini i
skulpture i
helenski period.
slikarstva staroga
Rima.
etrursku umjetnost
- Prepozaje
i umjetnost starog
karakteristike
Rima.
ranohrianske
- Upoznaje
umjetnosti.
ranohriansku
umjetnost.
Umjetnost srednjeg vijeka
- Prepoznaje
- Upoznaje
karakteristike
umjetnost
vizantijske
Vizantije.
arhitekture i
slikarstva.
romaniku i gotiku.
- Uporeuje
umjetnost
romanike i gotike.
Umjetnost novog vijeka
- Uporeuje i
- Objanjava pojavu
analzira djela
renesanse kao
arhitekture,
najznaajnijeg
slikarstva i
pokreta u kulturi
vajarstva
Evrope.
najznaajnijih
- Upoznaje
predstavnika
umjetnost
renesanse.
manirizma.
- Upoznaje i opisuje: - Prepoznaje
umjernost
- umjetnost baroka
manirizma.
(Italija, panija,
- Uporeuje i
Holandija,
analizira umjetnost
Flandrija,
baroka.
Francuska,
- Uporeuje i
Engleska) i
analizira umjetnost
rokokoa.
neoklasicizma sa
- Umetnost
antikom
neoklasicizma.
umjetnou.
- Umjetnost
- Uoava osobenosti
romantizma.
slikarstva
- Umjetnost
romantizma i
realizma.
povezanost sa
- Umjetnost
knjievnou.
impresionizma i
postimpresionizma. - Prepoznaje
osobenosti
realizma kao
pravca.
- Uporeuje i
analizira umjetnost
impresionizma i
postimpresionizma.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
i muzejima.
- Razvija pozitivan
stav prema novim
saznanjima.
220
- Korienje
Interneta, strune
literature.
i muzejima.
sadraji
uenik
Moderna umjetnost
stilove moderne
umjetnosti,
najznaajnije
predstavnike i
njihova djela.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- Razlikuje pravce
moderne
umjetnosti:
fovizam,
ekspresionizam,
kubizam,
futurizam,
dadaizam,
nadrealizam,
apstraktna
umjetnost, njihove
predstavnike i
djela.
Savremena likovna umjetnost
- Upoznaje pravce
- Razlikuje pravce
savremene likovne
savremene likovne
umjetnosti.
umjetnosti:
enformel, optika
umjetnost,
asambla, pop-art,
hepening,
konceptualna
umjetnost, lendart, bodi-art.
Estetika
- Upoznaje se sa
- Analizira estetiku i
pojmom estetika.
filozofiju, planove i
slojeve
umjetnikog djela,
metafiziko u
umjetnosti.
Estetika i umjetnost
- Analizira formu i
- Upoznaje formu i i
sadraj
sadraj
umjetnikog djela.
umjetnikog djela.
Estetika i umjetnika kritika
- Analizira
- Upoznaje
umjerniko djelo.
kriterijume za
- Prepoznaje
procjenjivanje
vaspitnu i moralnu
umjetnikog djela.
funkciju estetike u
umjetnosti.
Estetike kategorije
- Upoznaje
- Upotrebljava
pojmove:lijepo,
pojmove: lijepo,
uzvieno, tragino,
uzvieno, tragino,
komino, ljupko,
komino, ljupko i
runo u umjetnosti.
runo.
Preporuke za
izvoenje nastave
i muzejima.
- Razvija pozitivan
stav prema novim
saznanjima.
i muzejima.
- Korienje strune
literature.
opaanja.
- Korienje strune
literature.
- Razvija pravilan
odnos prema
zanimanju.
221
- Korienje
Interneta i strune
literature.
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
Umjetniko stvaranje
- Pojanjava pojam
- Procjenjuje
genija.
vrijednost
umjetnikog djela.
Istorija estetike
- Prepoznaje istoriju
- Upoznaje sa
estetike kroz
istorijom estetike:
periode.
lijepo i umjetnost
u antici (Platon,
Aristotel),
srednovjekovna
estetika, estetika
renesanse, estetika
XVII i XVIII vijeka
(Imanuel Kant),
estetski pravci u IX
vijeku
(openhauer, Nie,
Kroe).
Semantika i simbolika estetika
- Pojanjava
- Prepoznaje
(termine)
semantiku i
semantika i
simboliku
simbolika.
estetiku.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
umjetnikog
opaanja.
- Korienje
Interneta i strune
literature.
- Korienje
Interneta i strune
literature.
- Korienje strune
literature.

- L. Da Vini: Traktat o slikarstvu, Miodrag Dranianin, Beograd,1988.
- H.W.Janson: Istorija umjetnosti,Prosveta, Beograd,1994.
- P. Vasi: Uvod u likovne umjetnosti-elementi likovnog izraavanja, Univerzitet
umjetnosti u Beogradu, Beograd,1998.
- Grupa autora: Majstori umjetnosti, Komuna,Beograd,1997.
- S. Petrovi: Estetika, Beograd,1996.
- Slajdovi, projektor, reprodukcije, biblioteka.
- Usmena provjera znanja najmanje jedanput u klasifikacionom periodu.
- Ocjena vjebi.
- Pozitivna ocjena kraju kolske godine.
- Profesor likovne umjetnosti;
- akademski slikar, odnosno diplomirani slikar;
- akademski vajar, odnosno diplomirani vajar;
222
- akademski grafiar, odnosno diplomirani grafiar;

- profesor ili diplomirani istoriar umjetnosti.
Znanja
- Podjela istorije umjetnosti
- Kosti i miii glave, gornjih
i donjih ekstremiteta

Predmet
Znanja
- Istorija
- Podjela istorije
- Anatomija sa fiziologijom
- Crtanje portreta, stojee i
sjedee figure
223
1.3.3. ZDRAVA ISHRANA I DIJETETIKA

1. Naziv predmeta: ZDRAVA ISHRANA I DIJETETIKA
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
62
10
62
Ukupno
72
72
10

- Usvajanje osnovnih znanja iz oblasti dijetetike.
- Razvijanje pravilanog odnosa prema zdravoj ishrani i unosu hranljivih materija.
- Razvijanje pravilnog odnosa prema alternativnoj ishrani, dijetalnoj ishrani i
nainu sprovoenja dijete.
- Uvianje vanosti prilagoavanja ishrane zdravstvenom stanju i uzrastu ovjeka u
cilju ouvanja zdravlja.
- Osposobljavanje uenika za izradu shema nepoeljnih i odgovarajuih namirnica i
pravilne piramide ishrane zavisnosti od zdravstvenog stanja ovjeka.
- Sticanje osnovnih znanja o bolestima nepravilne ishrane, odgovarajuoj ishrani i
nutritivnoj terapiji.
- Razvijanje analitikog, logikog miljenja i sposobnosti argumentovanog
iznoenja svog miljenja.
- Osposobljavanje uenika da steena znanja primijene u praksi i daljem
usavravanju.
224

Razred: PRVI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Uvod u dijetetiku
- Pronalazi slinosti i - Razvija pozitivan
- Navodi definiciju
stav prema novim
razlike razlike
dijetetike.
saznanjima.
izmeu ishrane,
dijete, hranljivih
osnovne pojmove
argumentovanog
materija i
dijetetike.
iznoenja
esencijalnih
- Upoznaje
sopstvenog
materija.
uravnoteenu
miljenja, i
- Razlikuje
kvalitetnu,
uvaavanje
dijetoprofilaktiku
bezbijednu i
suprotnog.
i dijetopreventivnu
dijetalnu ishranu.
ishranu.
Hranljive materije i zdrava ishrana
- Analizira
- Zna pravila zdrave
- Razvija pravilan
energetsku,
ishrane.
odnos prema
gradivnu i bioloku
- Navodi najvanije
zdravoj ishrani i
ulogu hrane.
hranljive materije
unosu hranljivih
- Razlikuje dnevne
koje su neophodne
materija.
potrebe u ishrani
za rast i razvoj
ovjeka u
ovjeka.
zavisnosti od
- Upoznaje se sa
uzrasta,
energetskom i
zdravstvenog
biolokom
stanja i fizike
vrijednou hrane.
aktivnosti.
- Upoznaje ulogu
masti, bjelanevina i - Uoava posljedice
pogrene ishrane u
ugljnih hidrata u
pojedinim ivotnim
ishrani odraslog
razdobljima.
ovjeka.
- Vrednuje znaaj
- Objanjava
pravilnog unosa
kalorijsku vrijednost
vitamina u okviru
pojedinih hranljivih
ishrane ovjeka.
sastojaka.
- Vrednuje znaaj
- Navodi podjelu
adekvaktnog unosa
vitamina:
vode u normalnoj
- liposolubilni A, D,
ishrani.
E, K i
- Uoava razliku
- hidrosolubilni
izmeu
kompleks D i
liposolubilnih i
vitamin C.
hidrosolubilnih
- Upoznaje ulogu vode
vitamina.
u zdravoj ishrani.
- Pravi shemu
dnevnih potreba za
vitaminima u
zavisnosti od
uzrasta,
zdravstvenog
stanja i fizike
225
Preporuke za
izvoenje nastave
- Diskusija:
- Za ili protiv
dijete.
- Izrada sheme
dnevnih potreba
za vitaminima
ovjeka-rad u
parovima.
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
aktivnosti ovjeka.
Alternativna ishrana (vegeterijanska ishrana,
- Definie i pojanjava - Uporeuje i
obrazlae razlike
alternativne naine
izmeu pojedinih
ishrane
naina ishrane.
(vegeterijanstvo,
- Analizira prednosti
makrobiotika...).
i nedostatke
pojedinih naina
prehrane po
ovjekovo
zdravlje.
- Pravi piramidu
ishrane za
pojedine naine
ishrane.
- Pravi shemu
nepoeljnih i
odgovarajuih
namirnica.
Dijetalna ishrana
- Uoava znaaj
- Zna reim dijetalne
dijeta za zdravlje
ishrane.
ovjeka.
- Poznaje podjelu i
- Analizira
vrste dijeta.
karakteristike
pojedinih dijeta i
podjelu dijeta.
uporeuje reime
dijetalne ishrane.
Ishrana razliitih kategorija zdravih ljudi
- Analizira
- Upoznaje pravilnu
energetsku,
ishranu u odnosu na
gradivnu i bioloku
uzrast:
ulogu hrane.
- odoje,
- Uporeuje dnevne
- malo dijete,
potrebe u ishrani
adolescent,
mukarca i ene.
- odrasli i
- Uporeuje
- stari ljudi.
fizioloku i
- Objanjava ishranu u
prehrambenu
odnosu na razliita
vrijednost
fizioloka stanja
majinog, kravljeg
organizma:
i mlijenih
- trudnice,
formula.
- dojilje,
- Razlikuje dnevne
- sportisti.
potrebe u ishrane
u odnosu na
uzrast, fizioloko
stanje organizma i
pol.
- Razlikuje
makrobiotika)
- Razvija pravilan
odnos prema
alternativnoj
ishrani.
226
Preporuke za
izvoenje nastave
- Pretraivanje
Interneta na temu
alternativna
ishrana- diskusija,
zapaanja.
- Izrada sheme
odgovarajuih i
nepoeljnih
namirnica u
zavisnosti od
zdravstvenog
stanja organizma.
- Razvija pozitivan
stav prema
dijetalnoj ishrani i
pravilnom
sprovoenju
dijete.
- Izrada tematskih
panoa - dijetalna
ishrana i zdravlje.
- Uvia vanost
prilagoavanja
ishrane
zdravstvenom
stanju i uzrastu
ovjeka u cilju
ouvanja zdravlja.
- Izrada piramide
ishrane - grupni
rad (4-5 uenika u
grupi).
sadraji
uenik
Formativni ciljevi
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
uenik
kalorijsku
vrijednost
pojedinih
namirnica.
- Skicira i objanjava
piramidu pravilne
ishrane u zavisnosti
od uzrasta i
fiziolokog stanja
organizma.
Bolesti nepravilne ishrane i odgovarajue dijete (ishrana kod depresija, bolesti jetre,
oboljenja unih puteva, bubrega, malignih oboljenja, dijabetisa, anoreksije, bulimije,
operacija)
- Razvija svijest o
- Poznaje uzroke
- Ocjenjuje koja je
- Izrada tematskih
znaaju zdrave
nastanka bolesti
ishrana nepravilna
panoa i
ishrane za
nepravilne ishrane.
i objanjava njen
prezentacija:
poboljanje i
uticaj na nastanak
- Objanjava uzroke
- Bolesti nepravilne
ouvanje zdravlja.
pojedinih bolesti.
nastanka gojaznosti.
ishrane.
- Obrazlae uz
uzroke nastanka
navoenje
kaheksije i
primjera znaaj
anoreksije.
dijeta kod
pojedinih bolesti.
- Uporeuje i
kliniku sliku i
pojanjava uzroke,
posljedice kod
kliniku sliku i
gojaznosti i
terapiju bolesti
anoreksije.
nepravilne ishrane.
- Objanjava gojaznost
kako faktor rizika za - Vri izbor
nastanak oboljenja
namirnica za
srca, eerne
pojedine dijete.
bolesti, bolesti jetre - Razlikuje alergene,
i unih puteva.
sastojke ivotnih
namirnica.
- Poznaje terapiju
gojaznosti.
- Poznaje uzroke
nastanka, kliniku
sliku i terapiju kod
hipo i avitaminoze
(skorbus, pelagra,
rahitis, kokoije
slepilo,
megaloblastna
anemija).
uzroke, kliniku sliku
i terapiju
hepervitaminoza
(vitamini rastvorljivi
u mastima).
- Objanjava uzroke
227
sadraji
uenik
kliniku sliku i
terapiju
dehidratacija i
hiperhidratacija.
- Navodi namirnice
koje esto izazivaju
alergijske reakcije.
- Poznaje dijete kod
kardiovaskularnih
bolesti, eerne
bolesti, bolesti
probavnog trakta,
bolesti bubrega,
bolesti jetre i ui).
Nutritivna terapija
oblike nutritivne
terapije.
- Poznaje inidikacije
za paranteralnu
ishranu.
- Poznaje indikacije za
ishranu
nadogastinom
sondoma.
- Pojanjava tehniku
primjene
parenteralne
terapije.
tehniku plasiranja
nadogastine sonde.
- Nabraja rastvore za
paranteralnu
primjenu.
- Opisuje mogue
komplikacije usljed
primjene nutritivne
terapije.
Formativni ciljevi
uenik
Analizira indikacije
za nutritivnu
terapiju.
Obrazlae tehniku
izvoenja
paranteralne
terapije.
Obrazlae tehniku
plasiranja
nadogastine
sonde.
Utvruje indikacije
za nutritivnu
terapiju.
Uporeuje
indikacije za
parenteralnom
terapijom i
terapijom
nadogastinom
sondoma.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
- Razvija pozitivan
stav prema zdravoj
ishrani.
opaanja.
- Razvija
analitinost i
loginost.
Preporuke za
izvoenje nastave
Posjeta ustanovi,
posmatranje
postupaka
izvoenja
nutritivne
terapije,
individualno
beljeenje
zapaanja.

- P. Barovi: Zdravstvena nega za trei razred medicinske kole, Zavod za
- M. Imamovi Kulugi: Zdrava ishrana i dijetetika, Book Tuzla, 2008.
- Dr D. Pokorn: Dijetetika, DZS, 2000.
- S. Brankovi-Paunovi, M. Nikoli: Nauka o ishrani, Zavod za udbenike i nastavna
sredstva, Beograd, 2000.
- M. Kodele, M.S. Stanojevi, M. Gliha: Prehrana, DZS, 2000.
- M. urica: Zdravstvena nega u internoj medicini, Madejan, Beograd, 2001.
- Internet izvori.
228

- Kompjuter;
- video projektor;
- raunarska uionica;
- Internet;
- shema piramide zdrave ishrane.
- Usmeno, namanje jednom u svakom klasifikacionom periodu.

- Doktor medicine.
Znanja
-
Hranljive materije i zdrava

ishrana
Hranljive materije i zdrava
ishrana
Ishrana razliitih
kategorija zdravih ljudi
Bolesti nepravilne ishrane i
odgovarajue dijete

Predmet
Znanja
Anatomija i fiziologija
- Promet materija i energije
Zdravstvena zatita i
higijena
Higijena ishrane
Metabolizam ugljenih
hidrata
Metabolizam lipida
229
1.3.4. ODABRANA POGLAVLJA IZ FIZIKE

1. Naziv predmeta:ODABRANA POGLAVLJA IZ FIZIKE
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
64
58
122
Ukupno
72
66
138
8
8
16

- Razumijevanje pojmova, injenica i zakonitosti iz oblasti fizike.
- Povezivanje teorijskog sadraja sa medicinskim saznanjem.
- Razvijanje sposobnosti za fiziko istraivanje u medicinske svrhe.
- Usvajanje optih i strunih znanja, razvijanje optih kompetencija za rjeavanje
problema.
- Osposobljavanje za nastavak strunog usavravanja.
- Razvijanje nauno-istraivakih sposobnosti kod uenika.
230

Razred:TREI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Fizike osnove termodinamike
- Definie
- Poznaje osnovne
termodinamiku.
karakteristike
opaanja.
termodinamike.
- Objanjava I i II
- Razvija analitiko
princip
miljenje.
- Analizira I princip u
termodinamike i
gasnim procesima.
- Uoava vanost
rad kod gasova.
nauke u
- Analizira II princip.
svakodnevnom
- Obrazlae povratne
- Rjeava zadatke iz
ivotu.
i nepovratne
I principa rada kod
procese.
gasova.
- Ilustruje Karnov
- Crta grafiku
ciklus i toplotne
karnovog ciklusa.
motore.
- Prikazuje
shematski rad
- Definie koeficient
toplotnog motora.
korisnog dejstva.
- Rjeava zadatke
odreivanja
koeficienta
korisnog dejstva.
Statika i dinamika fluida
- Definie statiku
- Usvaja osnovne
- Shvata
fluida i fizike
definicije statike i
primjenljivost
veliine koje se
dinamike fluida.
znanja iz fizike u
koriste.
medicinske svrhe.
- Dokazuje formulu
za silu potiska.
- Poznaje
hidrostatiki i
- Analizira
aerostatiki
Arhimedov zakon.
pritisak.
- Dokazuje jednainu
kontnuiteta.
- Obrazlae silu
potiska i definie
- Dokazuje
Arhimedov zakon.
Bernulijevu
- Objanjava
jednainu.
jednainu
- Analizira primjenu
kontinuiteta i
iste.
njenu primjenu.
- Rjeava zadatke iz
dinamike fluida.
- Objanjava
Bernulijevu
- Uporeuje vrste
jednainu i navodi
kretanja u fluidima
primjere
i u krvnim
korienja.
sudovima.
- Objanjava
- Uoava efekte koji
kretanje fluida i
utiu na nain
opisuje sile
rada tokom
viskoznosti.
mjerenja krvnog
pritiska.
- Zna povrinsku
energiju napon.
- Analizira
povrinsku energiju
- Opisuje pojavu
i napon u
kvaenja.
231
Preporuke za
izvoenje nastave
Grafofolije:
Prikaz Karnovog
ciklusa, toplotnih
motora.
Demostracioni
ogledi:
Na primjeru prica
pokazati primjenu
jednaine
kontinuiteta.
Grafofolija.
Korienje skica i
crtea.
Pokazati ogledno
nastanak kapilarnih
pojava.
Korienje
preglednih crtea i
skica.
sadraji
uenik
- Definie La Plasov
pritisak.
- Opisuje kapilarne
pojave i njihovu
primjenu.
Formativni ciljevi
Elektrostatika
- Pojanjava Kulonov
zakon i
elektrostastiko
polje.
- Nabraja i definie
fizike veliine
koje opisuju
elestratiko polje.
- Objanjava rad i
potencijalnu
energiju.
- Upoznaje elektrini
dipol.
- Objanjava
elektrostatiko
polje dijaletrika.
- Pojanjava
elektrini
kapacitet.
- Utemeljuje
pojmove: struja,
napon,
elektromotorna sila
i elektrina
otpornost.
- Definie i
objanjava Omov i
Djul-lencov zakon.
- Pojanjava
Kirhofova pravila.
- Pojanjava
mehanizam
provodljivosti u
metalima,poluprovodnicima,
- tenostima, i
gasovima.
uenik
tenostima.
Razlikuje kvaenje
i pojave, sile
adhezije i
kohezije.
Uoava kapilarnost.
Rjeava zadatke iz
kapilarnosti i
povrinskog
napona.
Navodi primjere
kapilarnosti u
prirodi.
Razumije Kulonov
zakon i
elektrostatiko
polje.
Crta linije sila
elektostatikog
polja.
Razlikuje pojmove
elektrino polje,
potencijal, napon.
Rjeava zadatke iz
elektrostatike.
Izvodi formulu za
rad i potencijalnu
energiju.
Interpretira
elektrini dipol.
Analizira elektrini
kapacitet.
Razlikuje naine
povezivanja
kondezatora.
Rjeava zadatke iz
kondezatora
Interpretira i
analizira Omov
zakon i Kirhofova
pravila.
Analizira i
obrazlae
mehanizam
provodljivosti
struje u metalima,
poluprovodnicima,
tenostima i
gasovima.
Rjeavanja
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
232
Korienje
grafofolije,skica.
Pravljenje strujnog
kola i
provjeravanje
Omovog zakona
sadraji
uenik
Elektromagnetizam
- Definie magnetno
polje i nabraja
fizike veliine
koje ga
opisuju(b,h).
- Opisuje magnetno
polje provodnika i
solenoida.
- Definie Lorencovu
i Amperovu silu.
- Opisuje magnetno
polje.
- Definie
feromagnetike,
- dijamagnetike i
paramagnetike.
- Definie i
objanjava pojavu
elektromagnetne
indukcije,
uzajamne indukcije
i samoinukcije.
- Objanjava
energiju
magnetnog polja.
Oscilacije
- Definie oscilacije i
podjelu oscilacija.
- Opisuje osnovne
osobine mehanikih
oscilacija.
- Definie jednaine
oscilacija, period i
energiju.
- Definie prinudno
oscilovanje i
rezonancu.
- Opisuje
matematiko i
fiziko klatno.
- Pojanjava osnovne
osobine elektrinih
oscilacija.
- Navodi definiciju
naizmjenine
struje i napona.
- Obrazlae
termogeni i
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
zadataka strujnih
kontura.
-
Analizira magnetno
polje, magnetnu
indukciju i fluks
magnetnog polja.
Rjeava zadatke
magnetnog polja,
estice, provodnika
i solenoida.
Izvodi formule za
Amperovu i
Lorencovu silu.
Analizira i
obrazlae
Faradejev zakon
elektromagnetne
indukcije.
Rjeava zadatke iz
elektromagnetne
indukcije.
Razlikuje vrste
oscilajcija
restitucionu silu,
parametre
oscilovanja.
Izvodi jednaine
oscilovanja.
Rjeava zadatke iz
oscilacija.
Analizira prinudno
oscilovanje i
rezonancu.
Analizira
matematiko
klatno.
Rjeava zadatke iz
matematikog
klatna.
Analizira nastanak i
vrste
elektromagnetnih
oscilacija.
Razvija sposobnost
zapaanja.
Preporuke za
izvoenje nastave
233
Razvija analitiko i
logiko miljenje.
Korienje
grafofolija,skica,
crtea.
Ogledno pokazati
nastanak struje
pomou magnetnog
polja(koristiti
kalem i magnet i
galvanometar).
Korienje crtea i
skica.
Vjeba mjerenje
impedanse u rcl
kolu.
Vjeba ispitivanje
zavisnosti perioda
oscilovanja
matematikog
klatna od njegove
duine.
Korienje
grafofolije.
sadraji
uenik
reaktivni otpor.
- Definie impedansu
rcl kola.
- Upoznaje i
objanjava
transformatore.
Akustika
- Definie akustiku
kao nauku i opisuje
fizike veliine
koje se koriste.
- Upoznaje infra i
ultra zvuk, njihovu
primjenu.
- Definie Doplerov
efekat u akustici.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
-
uenik
Analizira zavisnosti
termogene i
reaktivne
otpornosti.
Razlikuje naine
rada
transformatora i
njihovu primjenu.
Uoava osnovne
zavisnosti i
zakonitosti
akustike.
Razumije ta je
zvuk.
Razlikuje ultra
zvuk od infra
zvuka.
Analizira primjenu
ultra i infra zvuka.
Analizira primjenu
ultra zvuka u
medicini.
Uoava Doplerov
efekat.
234
Razvija pozitivan
analitiko i logiko
miljenje.
Preporuke za
izvoenje nastave
Grafofolijom
ilustrovati Doplerov
efekat.
Razred: ETVRTI
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
Optika
- Rezimira osnovne
- Uoava i navodi
pojmove optike,
osnovne pojmove
geometrijske
svjetlosni zrak i
optike.
indeks prelamanja.
- Definie zakone
- Izvodi zakone
odbijanja i
odbijanja i
prelamanja.
prelamanja.
- Objanjava
- Ilustruje
formiranje lika kod
formiranje lika kod
ravnih i sfernih
ogledala i soiva.
ogledala.
- Analizira nastanak
lika kod ogledala i
- Upoznaje totalnu
soiva.
refleksiju.
- Objanjava
- Interpretira i
nedostatke kod
analizira jednaina
soiva.
ogledala i soiva.
- Opisuje rad
- Rjeava zadatke iz
optikih
ogledala i soiva
instrumenata(lupa, - Usvaja princip rada
mikroskop).
lupe i mikroskopa.
- Definie talasnu
- Analizira nastanak i
optiku i pojanjava
uslove
osnovne
interferencije
zakonitosti.
svjetlosti.
- Analizira nastanak i
interferenciju
uslove difrakcije i
svjetlosti.
difrakcione
reetke.
difrakciju
- Analizira
svjetlosti.
polarizaciju pri
odbijanju i
- Opisuje princip
prelamanju.
rada difrakcione
reetke.
- Analizira
apsorpciju
- Definie pojavu
svjetlosti.
polarizacije.
- Objanjava
- Uoava i obrazlae
disperziju,apsorpci
Lambetr-Berov
ju i rasipanje
zakon.
svjetlosti.
- Usvaja definicije i
zavisnosti
- Objanjava
fotometrijskih
fotometriju,
veliina.
osnovne
zakonitosti.
- Definie osnovne
jedinice
fotometrije.
Elementi kvantne optike
- Definie toplotno
- Obrazlae na
zraenje.
primjerima pojave
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
-
Pozitivno
procjenjuje
vanost nauke i
novih saznanja za
razvoj svoje
struke.
Preporuke za
izvoenje nastave
235
Razvija logiko
miljenje.
Korienje
grafofolija u
prikazivanju
konstrukcije lika
kod ogledala i
soiva.
Internet
prezentacija za
interferenciju,
difrakciju.
Korienje
grafofolija, crtea
sadraji
uenik
- Definie i
objanjava zakone
toplotnog zraenja
Kirhofov, tefanbolcmanov, Vinov
zakon.
pojam fotona.
- Definie i
objanjava Plankov
zakon zraenja.
- Objanjava
fotoefekat.
talasna svojstva
mikroestica.
- Formulie Debroljevu formulu.
- Opisuje difrakciju
elektrona.
- Definie
Hajzenbergovu
relaciju
neodreenosti.
- Definie i
objanjava talasnu
funkciju.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
apsorpcije,
odbijanja i
prelamanja.
Uoava apsolutno
crno tijelo.
Analizira zakone
toplotnog zraenja.
Uoava ta je
foton.
Odreuje enrgiju,
masu i impuls
fotona.
Uoava i shvata
pojavu fotoefekta i
obrazlae
jednainu
fotoefekta.
Analizira talasna
svojstva
mikroestica.
Uoava dualizam
svjetlosti i
mikroestica.
Rjeava zadatke iz
fotoefekta.
Uoava i obrazlae
difrakciju
elektrona.
Vrednuje fiziki
smisao talasne
funkcije i poznaje
pojam tunelefekat.
Elementi atomske fizike

- Rezimira steeno
- Uoava i obrazlae
znanje o atomu , i
osnovne osobine
modelima atoma.
atoma, strukturu i
modele atoma.
- Izvjetava o
Borovim
- Interpretira Borove
postulatima.
postulate.
- Definie
- Razlikuje energiju
energetska stanja
jonizacije i
u atomu.
enegriju veze.
- Pojanjava termine
- Odreuje i shvata
kvantovanja
kvantne brojeve.
energije i
- Uoava serije u
poluprenika
spektru atoma
atoma.
vodonika.
- Upoznaje kvantne
- Rjeava
brojeve (glavni,
maksimalne i
sporedni, magnetni
minimalne
Preporuke za
izvoenje nastave
za sve zakone.
-
Rauvija pozitivan
stav prema novim
saznanjima.
236
Vjeba:
Odreivanje
karakteristika foto
elije.
Zadatak:
Snimiti
karakteristike date
foto elije i za
usvojeni svjetlosni
fluks odrediti
maksimalnu brzinu
fotoelektrona
Korienje
grafofolija i
shematskih prikaza
strukture atoma,
spektra vodonika,
rentgenske cijevi,
laserske cijevi.
Odlazak u oblinji
medicinski centar i
upoznavanje sa
rentgen aparatom.
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
frekvencije za date
i spinski).
serije.
- Definie i
objanjava
- Uoava rentgensko
nastanak periodnog
zraenje i
sistema
rentgensku cijev.
elemenata.
- Razlikuje osnovna
svojstva
- Definie svojstva
rentgenskog
rentgenskog
zraenja.
zraenja
(difrakciju i
- Rjeava zadatke iz
apsorpciju).
rentgenskog
zraenja.
- Navodi definiciju
primjene
- Uoava pravila
rentgenskog
zatite od
zraenja u
rentgenskog
medicini.
zraenja.
- Objanjava zatitu
- Analizira lasersko
od rentgenskog
zraenje i njegovu
zraenja.
primjenu u
medicini.
- Definie lasersko
zraenje, naine
dobijanja i vrste.
- Upoznaje primjenu
lasera u medicini.
Elementi nuklearne fizke
- Rezimira osnovne
- Analizira osnovne
karakteristike
karakteristike
jezgra ( masu,
jezgra.
naelektrisanje,
- Uoava formulu za
dimenzije i defekt
defekt mase i
mase).
energiju veze.
- Objanjava modele
- Rjeava zadatke iz
jezgra.
defekta mase.
- Definie nuklearne
- Analizira nuklearne
sile, njihove
sile i modele
osnovne osobine i
jezgra.
podjelu.
- Uoava i razumije
prirodu
- Definie i upoznaje
elementarnih
klasifikaciju
estica.
elementarnih
estica.
- Uoava osnovne
osobine i podjele
- Upoznaje kosmiko
kosmikog
zraenje i njegove
zraenja.
osobine.
- Rezimira
- Analizira podjelu
radioaktivnost i
radioaktivnosti
radioaktivni rastvor - Izvodi zakon
kao i zakon
radioaktivnog
radioaktivnog
raspada.
raspada.
- Uoava i obrazlae
interakciju fotona i
- Upoznaje osnovne
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
237
Razvija sposobnost
opaanja.
Preporuke za
izvoenje nastave
Korienje
grafofolije i prikazi
strukture jezgra,
klasifikacija
elemntarnih
estica, prikaz
radioaktivnog
raspada, shematski
prikaz alfa, beta i
gama raspada.
Korienje
Internetprezentacija za
korienje izotopa
u medicini.
sadraji
uenik
osobine
radioaktivnosti
apsorpciju i
detekciju.
- Objanjava
primjenu
radioaktivnosti i
zatitu od
radioaktivnosti.
- Izvjetava o
pojmovima fisije i
fuzije.
- Objanjava
primjenu izotopa u
medicini.
Biofizika
- Objanjava
- osnove biofizike,
znaaj fizike na
ive organizme.
- Rezimira koliinu
toplote i
objanjava princip
rada
biokalorimetra.
- Objanjava
kretanje krvotoka i
mjerenje krvnog
pritiska.
- Definie i
objanjava
biostruje.
- Objanjava
elektrostimulaciju,
galvanizaciju.
- Definie i
objanjava
auskultacione
tehnike i
fonokardiograf.
- Objanjava EKG,
endometriju,
radiotelemetriju i
skener.
- Opisuje oko kao
optiki sistem.
- Pojanjava
endoskopiju.
- Objanjava
holografiju.
- Upoznaje i
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
estice.
Analizira fizioloko
dejstvo
radioaktivnog
zraenja.
Uoava i razumije
dozimetriju,
jonizaciju i
radiometrijsko
zraenje.
Klasifikuje
nuklearne reakcije.
Razlikuje pojave
fisije i fuzije.
Uoava osnovne
karakteristike
biofizike.
Analizira razmjenu
koliine toplote.
Uoava vrste
kretanja fluida i
shvata princip
mjerenja krvnog
pritiska.
Analizira strukturu
elije i nastanak
biostruja.
Uoava princip
rada EKG, skenera,
magnetne
rezonance,
endometrije,
radiotelemetrije.
Uoava kako se
formira lik u oku.
Analizira
nedostatke soiva.
Vrednuje znaaj
biomarkera i njihov
znaaj za ovjeka.
238
Shvata znaaj
povezivanja teorije
i prakse.
Razumije odnos
tehnike i prirode.
Prihvata i potuje
propise u radu.
Pozitivno
procjenjuje
vanost novih
saznanja iz svoje
struke.
Preporuke za
izvoenje nastave
Korienje
grafofolija.
Obilazak
medicinskog
centra.
Korienje Internet
prezentacija.
sadraji
uenik
pojanjva
magnetnu
rezonancu.
- Upoznaje
biomarkere i
njihovu primjenu u
medicini i ostalim
granama.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave

- J. Janji, M. Pavlov,B. Radivojevi: Fizika za II, III i IV razred, Beograd, 2004.
- Ing. V.M.Vui, dr ing. D.M. Ivanovi: Elektromagnetika i optika, Nauna knjiga,
Beograd, 1980.
- D. Popovi,V. Stefanovi: Fizika sa osnovama biofizike, Beograd,1989.
- Dr V. Ivanovi, dr K. Konstantinov: Biomarkeri, Velarta, Beograd, 2000.
- N. alukovi, N. Kadelburg: Zbirka zadataka i testova, Krug, Beograd, 2004.
- P. Kulii: Fizika za II,III i IV, udbenik za srednje strune kole, Skolska knjiga,
d.d.Zagreb, 2006.
Grafoskop;
- odgovarajui materijal za laboratorijske vjebe;
- kao pomo moe se koristiti i laptop.
-

Provjera znanja vri se usmeno i pismeno.
- Pismeno- pismene vjebe nakon zavrene oblasti (pismena vjeba bi trebala da
sadri odgovarajue zadatke iz te oblasti).
-


- Diplomirani fiziar;
- profesor fizike.
Znanja
-
Oscilacije
Magnetno polje
Optika
Radioaktivnost

Predmet
Znanja
Matematika
- Trigonometrijske f-je,
grafici
- Skalarni i vektorski
proizvod
- Geomertija
- Eksponencijalne i
logaritamske f-je
239

Predmet
Znanja
- Krvni sudovi i srce
- Graa oka
- Poznavanje anatomije
Biologija
Znanja
-
Kretanje fluida
Optika (oko)
EKG, rentgensko zraenje
Laseri
Biostruje
240
Graa elije
1.3.5. ETIKA
1. Naziv predmeta: ETIKA
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
Ukupno
72
72
72
72

- Usvajanje osnovnih etikih pojmova.
- Upoznavanje razliitih sistema vrijednosti u istoriji etike.
- Upoznavanje sa etikim kodeksima.
- Sticanje znanja o znaaju estetskog izgleda, propisane uniforme, savjesnog
obavljanja posla i ponaanja medicinskog radnika prema pacijentu.
- Sticanje znanja o timskom radu, uvanju poslovne tajne, potovanje ovjekovog
ivota, privatnosti pacijenta i pravilnom odnosu prema pacijentu u zavisnosti od
uzrasta i kategorije bolesti.
- Sticanje znanja o humanitarnim organizacijama i prvoj pomoi.
- Podsticanje uenika na aktivno uee u nastavi, podsticanje ka usavravanju
profesije.
- Razvijanje osjeaja odgovornosti i preciznosti u radu.
- Razvijanje sposobnosti komunikacije i kulture voenja dijaloga.
241

Razred: TREI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Opti pojmovi o etici
- Razlikuje teorijsku - Uoava vanost
Uvod
etike u
od primijenjene
- Poznaje pojam i
svakodnevnom
etike.
sadraj etike.
ivotu.
- Analizira odnos
- Zna porijeklo i
morala i etike.
znaenje termina
- Vrednuje znaaj
"filozofija" i
moralnog
"etika".
rasuivanja.
- Upoznaje etiku kao
- Analizira ulogu
praktinu
volje kao moi
filozofsku
unutranjeg
disciplinu.
usmjeravanja.
- Definie pojam
- Odreuje stepen
morala i njegovu
razvijenosti volje
istorijsku
kod sebe i okoline.
uslovljenost.
- Analizira znaaj
- Obrazlae nastanak
savjesi za razvoj
i razvitak moralnih
linosti.
normi.
- Izraava svoje
- Objanjava
miljenje o
pojmove moralno
savjesti, stidu,
rasuivanje i
kajanju, i sl.
moralno
- Uoava razliku
ponaanje.
izmeu morala,
- Objanava
obiaja, religije,
preduslove za
prava.
moralno
rasuivanje i
ponaanje ( svijest,
razum, osjeanja,
volja, osjeanja
dunosti i sl.).
- Obrazlae znaaj
savjesti za moralnu
svijest i moralni
fenomen kao
takav.
- Navodi pojam
deontologije i
poznaje razliite
vrste odgovornosti.
- Upoznaje odnos
izmeu: obiaja i
morala, religije i
morala, prava i
morala.
Istorijat etikih uenja
Etika uenja
- Analizira Sokratov
- Razvija pravilan
antikog doba
stav "vrlina je
odnos prema
242
Preporuke za
izvoenje nastave
Diskusija:
Savjest, stid,
kajanje.
Diskusija na teme:
Dobro-zlo.
sadraji
uenik
Sokratovo,
Platonovo i
Aristotelovo uenje
o vrlini.
- Nabraja pravce u
etici:hedonizam i
stoicizam.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
drutvenim
naukama.
Formativni ciljevi
uenik
znanje".
Uporeuje
pojmove dobra i
zla.
Analizira Platonov
princip mjere i
harmonije.
Razlikuje
Aristotelove etike
i dianoetike
vrline.
Odreuje i shvata
pojmove
hedonizam i
stoicizam.
Uoava razlike
izmeu etikog
uenja hrianske
crkve i dananjih
shvatanja etike.
Odreuje postulate
moralnog
djelovanja.
Vrednuje slobodu
kao uslov
moralnosti.
Etika uenja
srednjeg i novog
vijeka
- Poznaje hrianske
etike norme i
pravila.
- Upoznaje i
obrazlae Kantove
kategorike
imperative.
- Objanjava
openhauerovu
etiku pesimizma.
- Obrazlae Nieov
pojam imoralizma.
- Razlikuje
Najnovija etika
Kjerkegorove
uenja
stadijume na
- Navodi
ivotnom putu
predstavnike
ovjeka.
egzistencionalizma
- Analizira Jaspersov
(Kjerkegor,
pojam slobode i
Jaspers, Sartr).
nesigurnosti.
- Analizira Sartrov
pojmove
pojam slobode i
egzistencija i
odgovornosti.
esencija.
- Navodi odreenja
individualne
egzistencije
(neponovljivost,
konanost,
prolaznost,
sluajnost,
neizvjesnost).
Zakletve i kodeksi medicinske etike
- Zna Hipokratovu
- Analizira znaajne
Razvija slobodu
iznoenja
sopstvenog stava i
uvaavanja
suprotnog.
Preporuke za
izvoenje nastave
-
Aristotelove etike
i dianoetike
vriline i dananje
shvatanje vrlina.
Diskusija:
Etika uenja
hrianske crkve i
dananje shvatanje
etike.
243
Prihvata i potuje
Pretraivanje
Interneta na temu:
Najnovija etika
uenja;
prikupljanje
podataka i
diskusija.
Prikaz Hipokratove
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
propise u radu.
odredbe
zakletvu.
Hipokratove
- Zna Maimonidovu
zakletve.
ljekarsku molitvu.
- Analizira zaetke
- Navodi enevsku
rada medicinskih
reviziju
sestara.
Hipokratove
- Uporeuje
zakletve.
Hipokratovu
- Zna zakletvu
zakletvu sa
Florens Najtingejl.
zakletvom Florens
- Obrazlae
Najtingel i uvia
Helsinku
njihov znaaj.
deklaraciju o
- Uporeuje zakone
biomedicinskim
medicinske etike.
istraivanjima.
- Vrednuje kodeks
- Pojanjava
etikih pravila koja
deklaraciju o
e koristiti u svom
pravima bolesnika.
radu.
- Navodi
internacionalni
kodeks etike
medicinskih sestara
(tehniara).
- Zna kodeks etike
medicinskih sestara
Crne Gore.
Moralne obaveze medicinskog radnika
- Uvia korelaciju
- Razvija pravilan
Lik medicinskog
izmeu estetskog
odnos prema
radnika
izgleda, propisane
zanimanju.
- Opisuje linost
uniforme,
- Navikava se na red i
medicinskog
ponaanja
urednost.
radnika.
medicinskog
- Zna prava bolesnika
radnika i
(tienika) u skladu
povjerenja
sa vaeim
bolesnika.
propisima.
- Vrednuje pravo
- Opisuje odnos
izbora bolesnika
medicinskog radnika
(tienika) o odluci
prema bolesniku,
sopstvenog zdravlja
rodbini bolesnika i
i ivota.
posjeti.
- Vrednuje znaaj
saradnje
zdravstvenog
radnika sa
pacijentom i
lanovima njegove
porodice.
uvanje medicinske - Uoava znaaj
- Usvaja principe
tajne
obaveze uvanja
medicinske etike.
- Zna znaaj uvanja
medicinske tajne.
medicinske tajne.
244
Preporuke za
izvoenje nastave
zakletve i
Maimonidove
ljekarska
molitve;analiza i
diskusija od strane
uenika u cilju
shvatanja znaaja
istih.
Video zapis:
Prikaz adekvatne
uniforme i
komunikacije
zdravstvenog
radnika i pacijenta.
Diskusija:
Znaaj uvanja
tajne.
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Potovanje ljudskog - Vrednuje znaaj
- Razvija osjeaj
ivota
ovjekovog ivota.
odrgovornosti i
- Zna da potuje
ispunjavanja radnih
ljudski ivot.
obaveza.
- Opisuje pravila
potovanja ljudskog
ivota.
- Razvija svijest o
- Vrednuje znaaj
Timski rad
znaaju timskog
saradnje
- Poznaje znaaj
rada.
medicinskog
timskog rada i uloge
tehniara sa svojim
medicinskog
kolegama u cilju
tehniara u timu.
postizanja to
- Navodi pravila koja
boljih rezultata u
se moraju potovati
obavljanju svoje
pri timskom radu.
profesije.
Etiki odnos medicinskog radnika prema uzrastu i vrstama bolesti
- Suoava se sa
- Razvija osjeaj
Etiki odnos prema
problemom
line odgovornosti
djetetu
hospitalizacije
prema higijeni,
- Navodi definiciju
djece i shvata
zdravlju i
djetinjstva.
etinost
sposobnost
- Opisuje specifine
ukljuivanja
empatije.
potrebe bolesnog
roditelja u proces
djeteta.
lijeenja.
- Opisuje postupak
adekvatnog odnosa
- Uvia znaaj
sa djecom.
potovanja potreba
djeteta.
Etiki odnos prema
- Uoava znaaj
- Razvija svijest
starim ljudima
adekvatnog odnosa
profesionalne
- Navodi definiciju
medicinskog
odgovornosti.
starenja-starosti.
radnika prema
starim osobama i
- Opisuje
njihovim
psihofiziko stanje
potrebama.
starih ljudi.
- Poznaje potrebe
starih osoba.
- Navodi pravila koja
se moraju
potovati u odnosu
sa starim ljudima.
Etiki odnos prema
- Uoava razliku u
- Razumije znaaj
pacijentima sa:
simptomima osoba
line odgovornosti
sa posebnim
prema higijeni i
- posebnim
potrebama,
zdravlju.
potrebama
mentalnim
- mentalnim
- Razvija osjeaj
smetnjama i
smetnjama
odgovornosti.
tjelesnim
- tjelesnim
oteenjima.
oteenjima
- Uvia znaaj
- Navodi definiciju
potovanja pravila
mentalnih
245
Preporuke za
izvoenje nastave
-
Diskusija:
Potovanje
ljudskog ivota.
Diskusija:
Prednosti timskog
rada.
Video zapis:
Prikaz bolesnog
djeteta.
Diskusija:
Stari ljudi i njihovo
psihofiziko stanje,
navoenje
primjera.
Video zapis:
Osobe sa posebnim
potrebama,
mentalnim
smetnjama i
tjelesnim
oteenjima.
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
u radu sa
retardacija.
pacijentima sa:
- Definie mentalne
posebnim
smetnje.
potrebama,
- Definie tjelesna
mentalnim
oteenja.
smetnjama i
- Opisuje potrebe
tjelesnim
ljudi koje su
oteenjima.
nastale zbog
duevnih ili
tjelesnih promjena
ovih kategorija
bolesnika.
- Navodi pravila rada
koja se moraju
potovati u radu sa
pacijentima sa:
posebnim
potrebama,
mentalnim
smetnjma i
tjelesnim
oteenjima.
Etiki odnos prema
- Razlikuje simptome - Razumije znaaj
ljudima oboljelim
zaraznih bolesti.
osjeaj line
od zaraznih bolesti
odgovornosti
- Vrednuje znaaj
prema higijeni i
- Definie zarazne
adekvatnog odnosa
zdravlju.
bolesti.
prema oboljelim od
zaraznih bolesti i
- Opisuje pravila
znaaj izolacije.
adekvatnog odnosa
prema oboljelim od
zaraznih bolesti.
Humanitarne organizacije i prva pomo
- Vrednuje znaaj
- Poznaje svjetske
vanost novih
postojanja
humanitarne
znanja iz svoje
humanitarnih
organizacije (crveni
struke.
organizacija.
krst, crveni
- Uoava vanost
polumjesec,
dobrovoljnog
UNICEF, FAO, i dr.)
davanja krvi.
- Zna adekvatan
- Analizira obavezu
odnos prema
prve pomoi kao
dobrovoljnim
slubenu i moralnu
davaocima krvi.
dunost.
- Nabraja postupke
pruanja prve
pomoi.
- Opisuje stanje
povrijeenog
Velike i vjeite teme i dileme u medicinskoj etici
- Nabraja vjeite
- Vri komparaciju
teme i dileme:
pomenutih tema i
argumentovanog
- Eutanazija
formira svoje
iznoenja
246
Preporuke za
izvoenje nastave
Prikaz fotografija
razliitih vrsta
zaraznih bolesti.
Seminarski radovi
na teme:
Svjetske
zdravstvene
organizacije.
Prva pomo.
Dobrovoljni
davaoci krvi.
Debata na teme:
Eutanazija
Abortus
sadraji
uenik
- Abortus
- Vjetaka oplodnja
- Medicinski
eksperimenti
- Kloniranje.
Formativni ciljevi
uenik
miljenje;
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
sopstvenog
miljenja, i
uvaavanje
suprotnog.
- Razvija umjenost
sluanja i kulturu
dijaloga.
Preporuke za
izvoenje nastave
-
Vjetaka oplodnja
Medicinski
eksperimenti
Kloniranje.

- V. Pavievi: Osnovi etike, kultura, Beograd,1967.
- F. Jodl: Istorija etike, V. Maslea, Sarajevo,1975.
- A. Makintajner: Kratka istorija etike, Plato, Beograd, 2000.
- J. Mari: Medicinska etika, XII dopunjeno i preraeno izdanje, MegRaf, Beograd,
2002.
- D. Milovanovi: Medicinska etika, Nauna kniga, Beograd,1986.
- I. Panovski: Etika hrianske ljubavi, Prosveta, Ni,1973.
- M. ivoti: Osnovna uenja o najviem dobru i cilju ivota, Rad, Beograd,1962.
- Raunarska uionica;
- omoguen pristup Internetu;
- grafoskop;
- video projektor;
- prirunici;
- slike;
- fotografije;
- ira literatura.
- Provjera znanja se vri usmeno i pismeno.
- Uenik mora biti ocijenjen na kraju svakog klasifikacionog perioda.
- Profesor filozofije;
Znanja
-
Timski rad

Predmet
Znanja
Psihologija i
- Komunikacija u
komunikologija
organizaciji
247
1.3.6. PREDUZETNITVO
1. Naziv predmeta: PREDUZETNITVO
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
40
40
Ukupno
66
66
26
26

- Razvijanje preduzetnike sposobnosti.
- Sticanje znanja o razvoju biznis ideje.
- Sticanje znanja o izradi biznis plana.
- Sticanje znanja i vjetina za osnivanje privrednog drutva.
- Sticanje znanja i vjetina za upravljanje malim privrednim drutvom.
- Osposobljavanje za rad u timu.
- Osposobljavanje za primjenu moderne vrste komunikacije.
- Osposobljavanje za prezentovanje rezultata rada uz pomo savremenih
tehnologija.
248

Razred: ETVRTI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Biznis ideja i biznis plan
- Suoavajui
- Razvija osjeaj za
- Upoznaje pojam
argumente kritiki
kreativnost.
biznis ideja.
procjenjuje
- Opisuje nastanak
kvalitet poslovne
postizanja
biznis ideje.
ideje u skladu sa
kompromisa.
- Nabraja i
postulatima
opredjeljuje se za
trinog
poslovnu ideju.
poslovanja.
- Nabraja mogue
- Razvija analitiko
vrste djelatnosti
- Uvia vanost
miljenje.
- Opisuje pojam
izrade biznis plana
biznis plan.
u kontekstu
obezbjeivanja
podrke, kako
unutar samog
- Razvija
privrednog drutva
odgovornost u
tako i od strane
radu.
eksternih partnera
(investitora,
kreditora).
- Razvija strunost.
- Upoznaje pojmove:
- Razlikuje pojmove:
vizija, misija,
vizija, misija,
strategija, ciljevi.
strategija.
- Kroz primjere
- Uoava vanost
obrazlae ciljeve
ouvanja zdrave
privrednog drutva.
ivotne sredine.
- Upoznaje postupak
istraivanja trita. - Kroz primjere
obrazlae postupak
istraivanja trita
na novom
- Razvija osjeaj za
primjeru.
marljivost i
- Upoznaje pojmove:
- Izvodi zakljuke o
preciznost.
marketing plan i
potencijalnoj
plan prodaje.
konkurenciji.
- Izvodi zakljuak o
potencijalnim
kupcima/korisnici- Opisuje elemente
ma usluga.
finansijskog plana
privrednog drutva. - Vri opis
proizvoda/usluga.
- Uvia znaaj
sprovoenja
kontrole kvaliteta
proizvoda/usluga.
- Kroz primjere
249
Preporuke za
izvoenje nastave
- Poeljno je
uenicima ukazati
na primjere.
- Organizovati
prisustvo
predstavnika
realnog privrednog
drutva.
- Primjena tehnika
za unapreenje
razmiljanja, npr.
eksperiment est
eira.
- Kao model moe da
poslui biznis plan
realnog privrednog
drutva.
- Pripremiti
integralnu cjelinu
od elemenata
biznis plana.
sadraji
uenik
- Objanjava
neophodnost
ouvanja ivotne
sredine.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
obrazlae
elemente
finansijskog plana
privrednog drutva.
- Sarauje kod
izrade plana
ouvanja ivotne
- Rezimira biznis
sredine za
plan.
konkretno
- Prezentuje biznis
privredno drutvo.
plan.
- Oblikuje dinamiku
realizacije biznis
plana.
- Kritiki procjenjuje
slabosti sainjenog
biznis plana.
Osnivanje privrednog drutva
Ime privrednog drutva
- Opredjeljuje se za
- Nabraja mogua
ime privrednog
rjeenja za ime
drutva u skladu sa
privrednog drutva.
propisima i
potujui principe
jednostavnosti i
jedinstvenosti.
Vizuelni identitet privrednog drutva
- Upoznaje elemente - Oblikuje vizuelni
identitet
i znaaj
privrednog drutva.
oblikovanja
vizuelnog
identiteta
privrednog drutva.
Registracija privrednog drutva
- Upoznaje postupak - Popunjava
formulare za
registracije
registraciju
privrednog drutva.
privrednog drutva.
- Opisuje mogue
- Sprovodi aktivnosti
oblike
na pribavljanju
organizovanja
peata i tambilja.
privrednog drutva.
Otvaranje rauna kod poslovne banke
- Popunjava
- Opisuje postupak
formulare za
otvaranja rauna
otvaranje rauna
kod poslovne
kod poslovne
banke.
banke.
- Obavlja postupak
otvaranja rauna
kod poslovne
banke.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razvija logiko
miljenje i
sposobnost za
pravilno
rasuivanje i
zakljuivanje.
- Rad u grupama:
uenici predlau
mogua rjeenja a
nakon toga, kroz
diskusiju, donose
odluku.
- Stie radne navike.
- Rad na raunaru:
uenici koriste
programe za
obradu teksta i
slika.
250
- Izrada organograma
privrednog drutva.
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Poslovni kodeks preduzea
- Popunjava
- Upoznaje pojam
formulare za
poslovni kodeks
otvaranje rauna
privrednog drutva.
kod poslovne
- Nabraja elemente
banke.
poslovnog kodeksa.
- Obavlja postupak
otvaranja rauna
kod poslovne
banke.
Organizaciona struktura privrednog drutva
- Upoznaje tipove
razlike izmeu
organizacione
razliitih tipova
strukture
organizacionih
privrednog drutva.
struktura
privrednog drutva.
Rad u sektorima i poslovanje privrednog drutva
- Pronalazi slinosti i - Razvija sposobnost
- Upoznaje razliite
snalaenja u
razlike u nivoima
nivoe upravljanja
hijerarhiji
upravljanja
privrednim
socijalnih odnosa.
privrednim
drutvom.
drutvom.
- Upoznaje postupak
- Popunjava prijavu
zasnivanja radnog
o slobodnom
odnosa u
radnom mjestu.
privrednom
- Uestvuje u izradi
drutvu.
jednostavnog
- Upoznaje postupak
godinjeg
izrade godinjeg
izvjetaja o radu.
izvjetaja o radu.
Sluba optih poslova
- Razvija spremnost i
- Obavlja usmenu i
- Nabraja i opisuje
sposobnost za
pisanu
aktivnosti u okviru
saradnju.
komunikaciju
slube optih
unutar privrednog
poslova.
drutva i sa
- Razvija
eksternim
odgovornost u
partnerima.
radu.
- Tehniki odrava
Internet sajt
privrednog drutva.
- alje i prima potu
i druge slubene
materijale.
Sektor Marketing
- Razvija
- Kroz primjere
- Upoznaje pojam
komunikativnost,
obrazlae strukturu
marketinga.
efikasnost u radu,
asortimana
- Opisuje postupak
marljivost i
proizvoda/usluga.
istraivanja trita.
preciznost.
- Sprovodi postupak
- Upoznaje pojam i
formiranja cijene
elemente
251
Preporuke za
izvoenje nastave
- Kao model moe da

poslui konkurs za
prijem u radni
odnos objavljen u
dnevnoj tampi.
- Rad u grupama od
tri do pet uenika.
- Upotrebljava
kancelarijsku
opremu (telefon,
faks, fotokopir
aparat, skener,
tampa).
- Rad na raunaru:
uenici koriste
programe za
obradu teksta i
slika, kao i
programe za
sadraji
uenik
marketing miksa:
proizvod, cijena,
promocija i
distribucija.
Sektor komercijala
- Upoznaje vrste i
elemente
dokumentacije
koja prati poslove
nabavke i prodaje.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
proizvoda/usluga.
Kroz primjere
obrazlae vanost i
naine promocije.
Uporeuje mogua
rjeenja za
reklamni slogan i
reklamnu poruku
privrednog drutva.
Uporeuje mogue
forme i sadraje
reklamnog
materijala.
Planira nain
reklamiranja
privrednog drutva,
odnosno
proizvoda/usluge.
Kroz primjere
obrazlae mogue
naine distribucije.
- Izrauje ponudu,
porudbenicu,
predraun, upit,
raun i ostala
dokumenta iz
oblasti poslova
nabavke i prodaje.
Sektor finansija i raunovodstvo
- Kroz primjere
- Opisuje postupak
obrazlae nain
obrauna zarada.
obrauna zarada,
- Opisuje nain
poreza i doprinosa.
obrauna poreza i
- Obavlja
doprinosa.
blagajnike
- Upoznaje
poslove.
blagajnike
- Obavlja poslove
poslove.
plaanja dospjelih
- Upoznaje postupak
obaveza i naplate
plaanja dospjelih
dospjelih
obaveza i naplate
potraivanja.
dospjelih
potraivanja.
Preporuke za
izvoenje nastave
elektronsku
komunikaciju.
- Izrada reklamnog
materijala
- Razvija analitiko
miljenje.
- Podstie razvoj
tanosti,
preciznosti i
urednosti.
- Formira stav o
preuzimanju
odgovornosti.

- V. Vukoti: Preduzetnitvo i biznis, Ekonomski fakultet, Podgorica, 1996.
- J. Manojlovi, S. Ignjatovi: Poslovna i slubena korespondencija za I razred,
- D. Bogdanovi, G. Ivanievi: Osnovi ekonomije za I razred, Zavod za udbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2004.
252
- D. Dragii, B. Ili, B. Medojevi M. Pavlovi: Osnovi ekonomije za II razred,

- R. Rajovi: Osnovi prava za I razred, Zavod za udbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2004.
- Publikacija Moj Biznis, Montenegro Biznis Alijansa, Podgorica, 2004.
- Hauard Potit: Kako zapoeti sopstveni biznis, CID, Podgorica, 1997.
- Uionica sa najmanje pet raunara snabdjevenih adekvatnom programskom
opremom, fax, telefon, skener, tampa, fotokopir aparat.
7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja
- Usmena provjera znanja najmanje jednom u klasifikacionom periodu.
- Ocjena vjebi, jedna u klasifikacionom periodu.
9.Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika
- Diplomirani ekonomista.
Znanja
- Oblikovanje vizuelnog
identiteta privrednog
drutva
- Usmena i pisana
komunikacija
- Odravanje Internet sajta
- Izrada reklamnog
materijala
- Vizuelni identitet
provrednog drutva
- Poslovni kodeks
preduzea
- Organizaciona struktura
privrednog drutva

Predmeti
Znanja
- Informatika
- Informacije u tekstualnom
vidu
- Multimedijalno
predstavljanje informacija
- Internet
- Korienje raunarskih
programa kao vida
komuniciranja
- Likovna umjetnost sa
- Slikarstvo
estetikom
- Grafika
- Etika
- Opti pojmovi o etici
- Timski rad
253
1.3.7. STEHIOMETRIJSKA IZRAUNAVANJA U HEMIJI

1. Naziv predmeta: STEHIOMETRIJSKA IZRAUNAVANJA U HEMIJI
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
Ukupno
66
66
66
66

- Sticanje znanja o strukturi materije, pisanje elektronske konfiguracije atoma i
jona, odreujivanje poloaja elemenata u PSE, broja nesparenih i valentnih
elektrona i popunjavanja orbitale u skladu sa Hundovim pravilom i Paulijevim
principom.
- Utvrivanje znanja o hemijskim vezama i rastvorima elektrolita, rjeavanje
zadataka iz oblasti: neutralizacije, hidrolize, protolitike teorije kiselina i baza.
- Rjeavanje zadatka iz oblasti rastvori, pH i termohemije, pripremanje rastvora
odreene koncentracije i razlikovanje entalpije, entropije i slobodne energije.
- Rjeavanje zadatka iz hemijske ravnotee, analiziranje faktora koji utiu na
poloaj hemijske ravnotee, predvianje smjera hemijske reakcije zavisno od
uslova zadatka.
- Utvrivanje znanja o pripadnosti elemenata po grupama, broja valentnih e- i
njihovih oksidacionih brojeva, rjeavanje zadatka iz oblasti oksido-redukcije i
naponskog niza metala i odreivanje oksidacionih brojeva elemenata u
jedinjenjima.
- Razvijanje sposobnosti opaanja, analitikog i logikog miljenja.
- Podsticanje kreativnosti.
- Osposobljavanje uenika da steena znanja primjene u praksi.
254

Razred: ETVRTI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Struktura materije
- Razvija mo
- Razlikuje atom i
- Definie atom,
zapaanja.
jon kao i
elementarne
nastajanje katjona - Uoava vanost
estice, izotope,
nauke u
i anjona.
izobare.
svakodnevnom
- Upoznaje raspored - Na osnovu Z i A
+
ivotu.
odreuje broj p , e
elektrona u
omotau i povezuje
i n0 kod atoma i
logiko miljenje.
sa mjestom u PSE i
jona.
osobinama
- Pie elektronske
elemenata.
konfiguracije
- Obrazlae energiju
atoma i jona i
jonizacije, afinitet
odreuje poloaj
prema elektronu i
elemenata u PSE,
primjenjuje u
broj nesparenih i
zadacima.
valentnih
- Izvjetava o
elektrona.
kvantnim
- Popunjava orbitale
brojevima (i
u skladu sa
orbitalama) i
Hundovim pravilom
primjenjuje znanje
i Paulijevim
kroz zadatke.
principom.
- Obrazlae: Ar, Mr,
- Izvodi
koliinu supstance i
stehiometrijske
molekulske
proraune.
formule.
- Odreuje
- Poznaje
molekulske i
jednostavnija
empirijske formule
stehiometrijska
i shvata
izraunavanja.
izraunavanje na
- Zna neke jedinice
osnovu hemijskih
meunarodnog
formula i hemijskih
sistema (SI) kao i
jednaina
prevoenja (cm3 u
- Analizira i rjeava
zadatke sa vodom.
dm3, mol u
- Interpretira maseni
mmol...).
odnos.
Hemijske veze
- Podstie kreativnost.
- Razlikuje metale i
- Poznaje PSE,
nemetale.
- Razvija mo
odnosno pripadnost
- Upotrebljava
zapaanja i
elemenata po
znanje o valentnim
preciznost.
grupama.
elektronima i
- Objanjava
elektronskim
hemijske veze:
konfiguracijama.
jonsku,
- Uporeuje, kroz
kovalentnu,
zadatke, tipove
vodoninu i
hemijskih veza.
metalnu.
- Pronalazi razlike u
- Upoznaje sa
255
Preporuke za
izvoenje nastave
Demonstracioni ogled:
- Reakcija Na i K sa
vodom.
- Kroz raunske
zadatke utemeljiti
znanje uenika iz
ove oblasti.
- Sastavljanje modela
molekula i modela
kristalnih reetki.
- Demonstracioni
ogled:
- Dobijanje kristala
kuhinjske soli.
sadraji
uenik
hibridizacijom
atomskih orbitala.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
osobinama
jedinjenja sa
jonskom i
kovalentnom
vezom.
- Uoava razliku
izmeu kristalnih i
amorfnih supstanci
i vrste kristalnih
sistema.
- Razlikuje jake i
- Definie
slabe elektrolite.
elektrolite, stepen
- Analizira:
() i konstantu
- kakva je so,
disocijacije (Kc).
- kako so reaguje u
- Objanjava
vodenom rastvoru,
reakcije
- da li so u vodenom
neutralizacije tj.
rastvoru
stvaranje
hidrolizuje.
neutralnih, kiselih
- Izvodi i dokazuje
ili baznih soli.
jonske reakcije.
- Poznaje pisanje
- Razlikuje u
molekulskih
zadacima koja
formula soli.
reakcija je
- Objanjava
mogua.
Arenijusovu teoriju
- Rjeava zadatke iz
elektrolitike
oblasti:
disocijacije.
- Izvjetava o jakim i - neutralizacija
- hidroliza
slabim
- protolitika teorija
elektrolitima.
kiselina i baza
- Objanjava jonske
- kompleksne soli.
reakcije na
primjerima.
- Objanjava
protolitiku teoriju
kiselina i baza.
- Definie hidrolizu
soli.
- Upoznaje se sa:
mjeovitim,
dvogubim i
kompleksnim
solima i daje
nazive.
Tipovi i osobine neorganskih jedinjenja
- Poznaje pripadnost - Pravi razliku
izmeu neutralnih,
elemenata po
baznih, amfoternih
grupama.
oksida peroksida i
- Poznaje pisanje
superoksida.
molekulskih
Preporuke za
izvoenje nastave
- Navikava se na
tanost.
- Demonstracioni
ogled:
- Istiskivanje jednog
halogenog elementa
drugim iz njegovih
soli.
- Reakcija Zn sa HCl.
- Taloenje PbCl2.
- Reakcija Fe3+ jona
sa KCNS i mnoge
druge jonske
reakcije.
zapaanja i logiko
miljenje.
- Kroz zadatke
utemeljiti znanje
uenika iz ove
oblasti.
256
sadraji
uenik
formula oksida,
kiselina i baza.
- Nabraja i
objanjava podjelu
hidrida i oksida.
- Objanjava, kroz
primjere, reakcije
neutralizacije.
Rastvori i pH rastvora
- Definie pojam
disperzni sistem.
- Poznaje jedinice za
m, V, mol, c, , ,
b, kao i prevoenje
jedinica.
- Objanjava proces
rastvaranja i vrste
rastvaraa u
zavisnosti od
disperzije.
- Pojanjava: sastav
rastvora, mol,
koliinsku i masenu
koncentraciju,
gustinu, maseni
udeo.
- Upoznaje sa
koligativnim
osobinama
rastvora.
- Objanjava
jonizaciju vode i
jonski proizvod
vode.
- Navodi pH
vrijednosti
tjelesnih tenosti i
njihov znaaj.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- Analizira anhidride
kiselina.
- Uporeuje zasien,
nezasien i
presien rastvor
- Kroz zadatke
upotrebljava
znanje o snienju
take mrnjenja i
povienju take
kljuanaj rastvora
kao i o osmotskom
pritisku.
- Rjeava zadatke iz
oblasti rastvori
(koncentracija
rastvorene
supstance, masena
koncentracija
rastvorene
supstance,
molalitet,
koliinski udeo,
maseni udeo,
pravilo krsta
zvijezde, mijeanje
rastvora,
razreivanje
rastvora).
- Priprema rastvore
odreene
koncentracije.
- Razlikuje
neutralnu, kiselu i
baznu sredinu na
osnovu vrijednosti
pH.
- Primjenjuje znanje
o pH kod soli.
- Rjeava zadatke iz
oblasti pH.
- Razlikuje pH i pOH
[H+] i [OH-].
- Podstie kreativnost.
opaanja.
- Stie nova znanja.
Preporuke za
izvoenje nastave
Demonstracioni
ogled:
- Pripremanje
rastvora odreenih
koncentracija.
- Hemijski koktel.
- Odreivanje pH
pomou
univerzalnog
indikatora.
- Odreivanje pH u
rastvorima soli.
-
Ogledni as:
- Primjena vode u
praksi i njeno
djelovanje na ivi
svijet.
-
257
Kroz zadatke
utemeljiti znanje iz
ove oblasti.
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Puferi i indikatori
- Razvija analitiko
- Definie i obrazlae - Upotrebljava
miljnje i sposobnost
steena znanja o
pufere.
opaanja.
rastvorima i pH.
- Objanjava
- Shvata vanost
- Analizira i shvata
odreivanje [H+]
povezivanja teorije i
ulogu pufera u
odnosno pH pufera.
prakse.
ovjekovom
- Objanjava i
organizmu.
opisuje kapacitet
- Uporeuje pH i pKa,
pufera.
- Upoznaje sa
pOH i pKb, [H+] i Ka,
biolokim
[OH-] i Kb i
znaajnim
primjenjuje u
puferima.
zadacima.
- Knjii promjenu
- Definie acidoboje indikatora u
bazne indikatore.
zavisnosti od pH
- Objanjava
vrijednosti.
jonizaciju
indikatora u
vodenom rastvoru.
- Zna interval
promjene boje
univerzalnog
Kolthofovog
indikatora.
- Poznaje izbor
indikatora.
Energetske promjene pri hemijskim reakcijama
- Crta tok
- Definie
logiko miljenje.
egzotermne i
termohemiju.
endotermne
- Opisuje
reakcije.
egzotermne i
- Razlikuje entalpiju,
endotermne
entropiju, slobodnu
reakcije.
energiju.
- Navodi primjere
- Razlikuje molarnu
homogenih i
toplotu reakcije i
heterogenih
entalpiju stvaranja
reakcija.
jedinjenja.
- Objanjava Ea.
- Rjeava zadatke iz
- Obrazlae
oblasti
termohemijske
termohemije.
jednaine.
Brzina hemijske reakcije

- Uporeuje znanje o
- Definie brzinu
brzini hemijske
hemijske reakcije.
reakcije sa
- Objanjava uslove
homogenim i
koji dovode do
- Razvija analitiko
miljenje i
sposobnost opaanja.
258
Preporuke za
izvoenje nastave
Seminarski rad:
- Bikarbonatni pufer i
njegova uloga u
regulaciji acidobazne ravnotee.
- Kroz zadatke
utemeljiti znanje
uenika iz ove
oblasti.
Demonstracioni
ogled:
- Razmjena energije
izmeu sistema i
okoline (reakcija Zn
i HCl, zagrijavanje
HgO).
- Termitna smjea
(reakcija Fe2O3 i Al)
egzotermna
reakcija.
- Reakcija NH4Cl i
Ba(OH)28H2O
(endotermna
reakcija).
- Kroz zadatke
utemeljiti znanje
uenika iz ove
oblasti.
Demonstracioni
ogled:
- Razlaganje H2O2 bez
i u prisustvu MnO2
sadraji
uenik
hemijske reakcije.
- Navodi faktore koji
utiu na brzinu
hemijske reakcije.
- Poznaje energiju
aktivacije.
Hemijska ravnotea
- Obrazlae hemijsku
ravnoteu.
- Definie Le
ateljeov princip.
- Objanjava, na
primjerima, uticaj
koncentracije,
pritiska i
temperature na
hemijsku
ravnoteu.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
heterogenim
reakcijama.
- Primjenjuje zakon
o odranju mase.
- Istie uticaj prirode
reaktanata,
koncetracije,
temperature i
katalizatora na
brzinu hemijske
reakcije.
- Rjeava zadatke iz
oblasti: Brzina
hemijske reakcije.
-
Razlikuje hemijsku
ravnoteu i brzinu
hemijske reakcije.
Upotrebljava
znanje o brzini
hemijske reakcije,
endotermnim i
egzotermnim
reakcijama,
puferima.
Analizira faktore
koji utiu na
poloaj hemijske
ravnotee.
Predvia smjer
hemijske reakcije
zavisno od uslova
zadatka.
Rjeava zadatke iz
hemijske
ravnotee.
Redoks reakcije
- Poznaje pripadnost - Odreuje
oksidacione
elemenata po
brojeve elemenata
grupama, broj
u jedinjenjima.
valentnih e- i
njihove oksidacione - Rjeava zadatke iz
oblasti oksidobrojeve.
redukcije i
- Poznaje pisanje
naponski niz
polureakcija.
metala.
- Definie oksidoredukcione
procese.
- Nabraja stalne
oksidacione
brojeve elemenata
Preporuke za
izvoenje nastave
kao katalizatora.
Reakcija izmeu HCl
i Sn, Zn i Mg.
- Kroz zadatke
utemeljiti znanje
uenika iz ove
oblasti.
-
- Razvija logiko
zakljuivanje.
- Uticaj temperature
na poloaj
ravnotee
(zagrijavanje U
cijevi sa rastvorom
CoCl2).
- Kroz zadatke
utemeljiti znanje
uenika iz ove
oblasti.
opaanja.
259
- Redukcija joda
kalaj(II)hloridom.
- Redukcija Fe3+ jona
kalaj(II)hloridom i
oksidacija Fe2+ jona
kalijumpermanganatom.
- Istiskivanje bakra
pomou gvoa.
- Ponaanje bakra u
rastvorima CuSO4,
FeSO4 i AgNO3.
sadraji
uenik
u jedinjenjima.
- Objanjava
sastavljanje
jednaina oksidoredukcionih
reakcija i
izjednaavanje.
- Definie naponski
niz metala.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Kroz zadatke
utemeljiti znanje
uenika iz ove
oblasti.

- M. Rakoevi, R. Horvat: Opta hemija za prvi razred srednje kole, ZUNS BG,
2002.
- J. Bojanovi, M. orbi: Opta hemija za studente medicine i stomatologije, MK
BG, 2001.
- S.R. Arsenijevi, Dr M.B. elap, P. Radivoja: Zbirka zadataka sa ogledima iz
hemije, NK BG,1982.
- M. Sikirica: Steheometrija, K ZG, 1995.
- N.L. Glinka: Zadaci i vjebe iz opte hemije, NK BG, 1991.
- Dr D. Sladi i autori: Zbirka zadataka sa srednjokolskih takmienja iz hemije.
- Zbirke zadataka iz hemije za pripremu i polaganje klasifikacionog ispita iz
hemije.
- T. Jovanovi, M. akar i drugi: Zbirka zadataka iz hemije za pripremu prijemnog
ispita na farmaceutskom fakultetu, FF BG, 2008.
- Laboratorijsko posue i pribor;
- hemikalije;
- video bim.
- Usmeno po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu.
- Pismena provjera znanja test (po jedan u polugoditu).
- Profesor hemije;
- diplomirani hemiar.
260

Znanja
-
Struktura materije
Hemijske veze
Rastvori; Rastvori
elektrolita
Struktura materije
Hemijske veze
Energetske promjene pri
hemijskim reakcijama
Hemijska ravnoteza

Predmet
Znanja
Hemija
- Strukrura materije
- Hemijske promjene
Analiticka hemija
- Koncentracija rastvora
- Reakcije u rastvorima
elektrolita
Odabrana poglavlja iz
- Agragatna stanja
fizike
- Struktura atoma
- Gasni zakoni
- Entalpija, entropija,
slobodna energija
261
1.3.8. CITOLOGIJA I ONTOGENETSKO RAZVIE OVJEKA

1. Naziv predmeta: CITOLOGIJA I ONTOGENETSKO RAZVIE OVJEKA
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
Ukupno
66
66
66
66

- Shvatanje znaaja elije.
- Usvajanje znanja o hemijskom sastavu, grai i funkciji pojedinih elijskih
organela.
- Razumijevanje procesa deobe elija.
- Upoznavanje procesa spermatogeneze i oogeneze.
- Uoavanje razlika izmeu spermatogeneze i oogeneze.
- Razvijanje logikog zakljuivanja u procesu ontogenetskog razvia ovjeka.
262

Razred: ETVRTI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
Uenik
uenik
Uenik
Hemijski sastav elije
- Definie pojam
- Analizira hemijski
elije.
sastav elija.
logiko miljenje.
- Nabraja hemijska
- Uoava ulogu vode
jedinjenja koja
u eliji.
ulaze u sastav
- Vrednuje znaaj
elije.
mineralnih soli u
- Objanjava ulogu i
eliji.
znaaj vode u
- Uoava znaaj
eliji.
organskih
- Navodi znaaj
jedinjenja u eliji.
neorganskih soli u
- Razlikuje strukturu
eliji.
i funkciju DNK i
- Nabraja organska
RNK.
jedinjenja u eliji. - Ocjenjuje znaaj
- Navodi znaaj
procesa
organskih
replikacije,
jedinjenja u eliji.
transkripcije i
- Objanjava grau i
translacije.
funkciju enzima.
- Nabraja nukleinske
kiseline.
- Objanjava grau i
funkciju RNK.
- Navodi razliku
izmeu RNK i DNK.
- Nabraja vrste RNK.
- Ilustruje grau
DNK.
- Obrazlae grau i
funkciju gena.
- Definie genetski
kod.
- Objanjava procese
replikacije,
transkripcije i
tanslacije.
Graa elije
- Objanjava
- Analizira
zapaanja.
organizaciju elije.
organizaciju elije.
- Nabraja razlike
- Uoava grau
izmeu
elijske
prokariotskih i
membrane, jedra i
eukariotskih elija.
elijskih organela.
- Nabraja djelove
- Analizira transport
elije.
materija kroz
- Opisuje grau i
elijsku
funkciju elijske
membranu.
membrane.
- Obrazlae ulogu
263
Preporuke za
izvoenje nastave
Pretraivanje
interneta.
Prikaz skica,
shema, slika i
modela elija.
Pretraivanje
interneta.
Prikaz skica,
shema, slika i
modela elija.
Priprema
mikroskopskih
preparata elije.
Uvjebavanje za
samostalni i grupni
rad uenika.
Formativni ciljevi
sadraji
Uenik
uenik
jedra za elije.
- Pojanjava procese
- Analizira funkciju
transporta
elijskih organela.
materija kroz
elijsku
memebranu.
- Objanjava grau i
funkciju jedra.
- Opisuje grau i
funkciju
hromozoma.
- Nabraja elijske
organele.
- Pojanjava grau i
funkciju elijskih
organela.
Deoba elije
- Analizira faze
- Navodi faze
elijskog ciklusa.
elijskog ciklusa.
- Uporeuje faze
- Nabraja tipove
deobe elija.
deobe elija.
- Ilustruje proces
mitoze i mejoze.
Gametogeneza i oploenje
- Opisuje procese
- Uoava znaaj
spermatogeneze i
spermatogeneze i
oogeneze.
oogeneze.
- Nabraja faze
- Analizira faze
gametogeneze.
nastanka
- Pojanjava proces
spermatozoida i
nastanka
jajnih elija.
spermatozoida i
- Vri komparaciju
jajnih elija.
izmeu procesa
- Navodi djelove
spermatogeneze i
spermatozoida.
oogeneze.
- Objanjava procese - Odreuje porijeklo
regulacije
spermatozoida i
spermatogeneze i
jajnih elija.
oogeneze.
- Interpretira proces
- Nabraja hormone
oploenja.
koji su odgovorni
za regulaciju
procesa
spermatogeneze i
oogeneze.
- Objanjava proces
oploenja i
nastanka zigota.
- Opisuje morfoloke
promjene tokom
oploenja kod
spermatozoida i
Socijalizacijski
ciljevi
Uenik
- Razvija logiko
miljenje.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Pretraivanje
interneta.
- Sheme, skice i slike
u vezi diobe elija.
- Pretraivanje
interneta.
- Shematski prikazi
spermatogeneze i
oogeneze.
264
sadraji
Uenik
jajne elije.
- Pojanjava
genetiki znaaj
oploenja.
Prenatalni period
- Opisuje proces
brazdanja.
- Pojanjava proces
nastanka blastule.
- Nabraja djelove
blastule.
- Obrazlae proces
nastajanja
gastrule.
- Opisuje tipove
gastrulacije.
- Nabraja djelove
gastrule.
- Opisuje
obrazovanje
osovinskog skeleta.
- Objanjava proces
neurulacije.
- Pojanjava proces
nastanka amniona,
horiona i alantoisa.
- Ilustruje proces
obrazovanja
placente.
- Objanjava ulogu
placente.
- Objanjava proces
nastanka organa.
- Nabraja organe
koji su nastali od
ektoderma,
endoderma i
mezoderma.
Postnatalni period
- Navodi promjene
koje nastaju u
postnatalnom
periodu.
- Nabraja faze u
postnatalnom
periodu.
- Opisuje osnovne
karakteristike u
postnatalnom
periodu.
- Nabraja tipove
Socijalizacijski
ciljevi
Uenik
Formativni ciljevi
uenik
Analizira proces
brazdanja.
Stie znanja o
procesu brazdanja.
Indetifikuje
djelove blastule.
Analizira proces
nastanka gastrule.
Indetifikuje
djelove gastrule.
Analizira proces
obrazovanja
klicinih listova.
Analizira ulogu
amniona, horiona i
alantoisa.
Razumije funkciju
placente.
Indetifikuje mjesta
od kojih nastaju
pojedini organi.
Analizira promjene
u postnatalnom
period.
Uoava faze
postnatalnog
perioda.
Indetifikuje
promjene koje
nastaju usled
starenja i smrt.
- Razumije znaaj
veze teorije i
prakse.
265
Razvija pozitivan
stav prema novim
saznanjima.
Preporuke za
izvoenje nastave
Pretraivanje
interneta.
Skice, sheme i slike
vezane za proces
blastulacije,
gastrulacije i
ostalih procesa u
prenatalnom
periodu.
- Pretraivanje
interneta.
- Slike, sheme i
grafikono vezani za
faze postnatalnog
perioda.
sadraji
Uenik
rastenja.
- Objanjava proces
starenja i smrti.
- Nabraja promjene
koje nastaju usled
starenja i smrti.
Socijalizacijski
ciljevi
Uenik
Formativni ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave

- D. Balo, D. Pani, B. Stevanovi, K. Paunovi, . Stevanovi: Biologija za 1.
razred medicinske kole, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2005.
- M. Kruni, I. Savi i B. uri: Biologija za 2 razred medicinske kole, Zavod za
- N. erban, M. elija: Strukture i oblici, ZUNS, Beograd, 2001.
- J. Grozdanovi-Radovanovi: Citologija, ZUNS, Beograd, 2000.
- R.V. Panti: Biologija elije, Univerzitet u Beogradu, Beograd,1997.
- V. Dikli, M. Kosanovi, S. Duki, J. Nikoli: Biologija sa humanom genetikom,
Grafopan, Beograd, 2001.
- B. uri: Razvie ivotinja, Nauna knjiga, Beograd, 1990.
- S. Popovi: Embriologija oveka, Deije novine, Beograd, 1990.
- V. Panti: Embriologija, Nauna knjiga, Beograd, 1989.
- Opremljen bioloki kabinet ili specijalizovana uionica;
- kompijuter sa projektorom;
- modeli;
- slike;
- sheme.
- Usmeno po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu.
- Pismena provjera znanja test (dva u polugoditu).
266

Znanja
-
Neorganska i organska
jedinjenja
DNK i RNK,
elija,
Gametogeneza i oploenje
Povezanost sa predmetom
Predmet
Znanja
- Hemija
- Neorganska i organska
jedinjenja
- DNK i RNK
- Humana genetika
- elija
- Osnovni principi
nasleivanja
267
2. SRUNI ISPIT
2.1. ISPITNI KATALOZI ZA STRUNO-TEORIJSKI DIO ISPITA
2.1.1. FARMACEUTSKA TEHNOLOGIJA
1. Naziv ispitnog kataloga: FARMACEUTSKA TEHNOLOGIJA
2. Cilj ispita:
- Provjera uspjenosti uenika pri usvajanju neophodnih standarda znanja iz oblasti
farmaceutske tehnologije.
3. Standardi znanja koji se ocjenjuju na strunom ispitu
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
Opisati istorijski razvoj farmaceutske tehnologije i objasni njen znaaj za

razvoj drugih srodnih nauka.
Definisati apoteku kao zdravstvenu ustanovu i navesti njene zadatke u
normalnim i vanrednim prilikama.
Opisati nain uvanja ljekovitih supstanci, gotovih ljekova, zavojnog
materijala i ambalae.
Navesti podjelu ljekova prema jaini dejstva i nainu uvanja.
Opisati galensku i magistralnu izradu ljekova.
Nabrojiti i opisati vrste mjerenja osnovnim jedinicama.
Nabrojiti metode, ureaje i pribor za izvoenje farmaceutsko tehnolokih
operacija u apotekarskim i industrijskim uslovima.
Navesti osnovne principe odvajanja faza posredstvom medija, cjedila i filtera.
Analizirati faktore koji utiu na tok farmaceutsko tehnoloke operacije.
Navesti ureaje kojima se izvodi farmaceutsko tehnoloka operacija i objasni
principe njihovog rada.
Navesti karakteristike vode kao rastvaraa preiene destilacijom ili
demineralizacijom.
Navesti aktivne principe koje se ekstrahuju iz droga posredstvom rastvaraa.
Objasniti znaaj osmoze i osmotskog pritiska za odravanje stalne ravnotee
elektrolita u serumu i tkivnim tenostima.
Navesti zakonitosti pri mijeanju tenih, vrstih i viskoznih supstancija.
Nabrojiti mjealice za prakove i tenosti u apotekarskim i industrijskim
uslovima.
Objasniti heterogene disperzne sisteme i njihovo mijeanje sa specifinim
mainama.
Analitirati znaaj operacija zdruivanja za primjenu ljekova i otputanje
ljekarskih supstanci.
Navesti prednosti pripravaka dobijenih metodama granuliranja i
komprimovanja.
Navesti ureaje koji se u industrijskim uslovima koriste u operacijama
granuliranja i komprimovanja.
Analitirati specifinost metoda granuliranja i komprimovanja njihov znaaj za
napredaj u industrijskoj proizvodnji.
Navesti i objasniti farmaceutsko tehnoloke operacije prenosa toplote.
Navesti pouzdane i nepouzdane metode sterilizacije i objasni kljune razlike.
Navesti i objasni zvanine propise u farmaciji.
Analitirati znaaj zvaninih propisa, standarda i konstanti u farmaceutskoj
tehnologiji.
Definisati rastvore i navesti podjelu rastvora.
268
26. Navesti razlike izmeu rastvora i rastvaraa.

27. Navesti osobine i opisati dobijanje aromatinih i koloidnih rastvora.
28. Navesti karakteristike etanolnih rastvora i nabrojiti oficinalne etanolne
rastvore.
29. Navesti razlike izmeu koncentrovanih i diluiranih rastvora.
30. Navesti fiziko-hemijske osobine rastvaraa.
31. Definisati i nabrojiti uljane rastvore.
32. Navesti karakteristike ulja kao rastvaraa i objasni kompatibilnost ulja sa
supstancama.
33. Navesti oficinalna ulja i oficinalne uljane rastvore.
34. Definisati tene ljekovite preparate koji se doziraju na kapi i navesti podjelu
preparata i odnosu na mjesto aplikacije.
35. Objasni nain pakovanja, signiranja i uvanja preparata koji se doziraju na
kapi.
36. Navesti i objasni metode ispitivanja preparata koji se doziraju na kapi.
37. Navesti specifinosti kapi za oi prema nainu izrade, uslovima uvanja i
upotrebe.
38. Definisati rastvore za parenteralnu primjenu i navesti podjelu.
39. Objasni metode i tehnike izrade preparata za parenteralnu primjenu i
punjenje ambalae.
40. Objasni tehniku i postupke sterilizacije prije, u toku i nakon izrade preparata.
41. Navesti vrste ispitivanja rastvora za injekcije i rastvora za infuzije.
42. Navesti prednosti aplikacije parenteralnih preparata.
43. Navesti droge za izradu ajeva i objasni pripremu droga za ajeve.
44. Objasni nain izrade, pakovanja i uvanja ajeva.
45. Navesti vrste ekstraktivnih preparata i objasni osnovne karakteristike.
46. Navesti tehnike izrade vodenih ekstraktivnih preparata.
47. Definisati tinkture i pojasni karakteristike tinktura.
48. Navesti oficinalne tinkture i nain njihove upotrebe.
49. Navesti razlike izmeu ekstraktivnih preparata i tinktura.
50. Definisati sirupe i navesti podjelu.
51. Objasni prednosti i nedostatke sirupa.
52. Navesti razlike izmeu gotovih sirupa sirupa koji se pripremaju neposredno
prije upotrebe.
53. Analizirati vanost rokova trajanja sirupa.
54. Navesti definiciju suspenzija i navesti podjelu.
55. Analizirati znaaj upotrebe suspenzija.
56. Navesti definiciju emulzija i objasniti njihovu upotrebu.
57. Objasniti specifinosti emulzija i njihov znaaj u lijeenju odreenih bolesti.
58. Navesti razlike suspenzija i emulzija.
59. Definisati aerosole i navesti supstance za izradu aerosola.
60. Analizirati prednosti upotrebe aerosola u odnosu na ostale preparate.
61. Definisati losione i navesti upotrebu losiona.
62. Objasniti izbor supstanci i ambalae za izradu losiona.
63. Definisati ljekovite masti i navesti njihovu primjenu.
64. Navesti podjelu ljekovitih masti i podloga.
65. Objasniti primjenu masti u odnosu na mjesto aplikacije.
66. Navesti karakteristike ambalanog materijala za ljekovite masti.
67. Objasniti uvanje i ispitivanje ljekovitih masti.
68. Definisati masti za oi i objasniti njihove specifinosti u odnosu na ostale
ljekovite masti.
69. Navesti podloge i supstance za izradu masti za oi.
70. Objasniti postupak izrade masti za oi i amablani materijal.
71. Objasniti ispitivanje i uvanje masti za oi.
269
72.
73.
74.
75.
76.
77.
78.
79.
80.
81.
82.
83.
84.
85.
86.
87.
88.
89.
90.
91.
92.
93.
94.
95.
96.
97.
98.
99.
100.
101.
102.
103.
104.
105.
106.
107.
Definisati paste i cilj izrade pasta.

Objasniti postupak i tehniku izrade pasta.
Objasniti upotrebljivost i adekvatnu primjenu pasti.
Objasniti ispitivanje i uvanje pasti.
Navesti definiciju i podjelu prakova.
Objasniti ispitivanje, pakovanje i uvanje prakova.
Objasniti znaaj primjene prakova i vanost njihove svakodnevne upotrebe.
Kako vrimo pravilan odabir supstanci za izradu prakova?
Navesti definiciju i podjelu kapsula i tableta.
Navesti pomone materije za izradu kapsula i tableta.
Obrazloiti metode ispitivanja naine uvanja i pakovanja kapsula i tableta.
Uporediti upotrebljivost i znaaj kapsula i tableta u odnosu na ostale ljekovite
preparate.
Navesti definiciju supozitorija i objasniti njihov znaaj.
Nabrojiti podloge i fiziko-hemijske osobine podloga za izradu supozitorija.
Nabrojiti supstance i fiziko-hemijske osobine supstanci za izradu
supozitorija.
Navesti metode izrade supozitorija.
Navesti ispitivanja supozitorija.
Uporediti djelotvornost supozitorija u odnosu na ostale naine aplikacije
preparata.
Navesti definiciju vagitorija i objasniti njihov znaaj.
Nabrojiti podloge i fiziko-hemijske osobine podloga za izradu vagitorija.
Nabrojiti supstance i fiziko-hemijske osobine supstanci za izradu vagitorija.
Navesti metode izrade vagitorija.
Navesti ispitivanja vagitorija.
Uporediti djelotvornost vagitorija u odnosu na ostale naine aplikacije
preparata.
Navesti definiciju i podjelu sapuna.
Objasniti svojstva i primjenu sapuna.
Navesti izradu i uvanje sapuna.
Objasniti metode ispitivanja sapuna.
Nabrojiti sirovine za izradu sapuna.
Analizirati znaaj primjene sapuna kao sredstva za pranje i kao nosioca
aktivnih supstanci.
Navesti definiciju i nabrojiti podjelu zavojnog materijala.
Analizirati znaaj ouvanja kvaliteta zavojnog materijala.
Objasniti naine izrade zavojnog materijala i tehnike sterilizacije.
Navesti definiciju recepta i djelove recepta.
Objasniti sadraj i analizu recepta.
Obrazloiti pravila propisivanja i pravilnog izdavanja recepta.
270
4. Tip ispita:
- Usmeno
- Nastavnik/aktiv formulie pojedina pitanja i sastavlja detaljan spisak ispitnih
pitanja na osnovu okvirnog spiska pitanja, datog u ispitnom katalogu.
- Na ispitnom listu treba da budu tri pitanja, kombinovana po sloenosti na
odgovarajui nain da budu iz razliitih taksonomskih kategorija i iz razliitih
tematskih oblasti.
- Kandidat ima pravo da se pripremi za usmeni ispit 20 minuta.
- Usmeni ispit traje najvie 20 minuta.
- Ocjenu na usmenom ispitu oblikuje ispitna komisija, na prijedlog ispitivaa.
5. Dozvoljena pomagala
- Pomagala nijesu predviena.
6. Literatura i drugi izvori
- Za kandidate je preporuena literatura data u katalogu znanja i godinjem planu
rada nastavnika.
271
2.1.2. FARMACEUTSKA HEMIJA

1. Naziv ispitnog kataloga: FARMACEUTSKA HEMIJA
2. Cilj ispita:
farmaceutske hemije.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
Definisati ciljeve, zadatke i podjelu farmaceutske hemije.

Analizirati znaaj farmaceutske hemije i objasniti njenu povezanost sa drugim
naukama.
Opisati razvoj farmakopeje i obasni farmakopeju kao zakonsku osnovu.
Nabrojiti jedinjenja natrijuma koja su oficinalna po Ph Jug IV i V
Farmakopeji.
Opisati monografiju oficinalnog jedinjenja natrijum hlorida.
Opisi monografiju natrijum-bromida.
Nabrojiti oficinalna jedinjenja kalijuma po Ph jug IV i V Farmakopeji.
Opisati monografiju kalijum-jodida.
Obrazloiti znaaj oficinalnih jedinjenja kalijuma.
Definisati monografiju amonijum-hlorida.
Obrazloiti znaaj jedinjenja I grupe PSE.
Nabrojiti jedinjenja magnezijuma koja su oficinalna po Ph Jug Iv i V
Farmakopeji.
Opisati monografije oficinalnih jedinjenja magnezijuma (jedna po izboru).
Objasniti znaaj magnezujumovog jona za ljudski organizam.
Navesti jedinjenja kalcijuma koja su oficinalna po Ph Jug IV i V Farmakopeji.
Opisati monografije oficinalnih jedinjenja kalcijuma(jednu po izboru).
objasniti znaaj kalcijumovog jona za ljudski organizam.
Navesti jedinjenja cinka koja su oficinalna po Ph Jug IV i V Farmakopeji.
Objasniti znaaj cinkovog jona u ljudskom organizmu i u terapiji.
definisati ivu kao element i objasniti njene osobine.
Opisati monografiju iva(II)hlorida.
Analizirati toksikoloki i farmakoloki znaaj ivinih jedinjenja.
Navesti znaaj bora kao oligoelementa i opisati dobijanje bora.
Analizirati monografiju boratne kiseline.
Opisati rasprostranjenost, zmaaj i primjenu jedinjenja aluminijuma.
Obrazloiti monografije oficinalnih jedinjenja alumijuma(jednu po izboru).
Objasniti nastanak gline , upotrebu gline u medicini, farmaciji i
kozmetologiji.
Opisati oficinalne monografije: bizmut subcarbonata i bizmut sulfata.
Navesti osobine i osnovne oblike elementarnog ugljenika.
Opisati metode dobijanja medicinskog uglja iz biljnog ili ivotinjskog
materijala.
Objasniti sta znaci aktivacija medicinskog uglja.
Objasniti monografiju carbo medicinalis.
Navesti osobine kiseonika i njegovo dobijanje za medicinsku upotrebu.
Analizirati monografiju preine vode (Aqua purificata).
Analizirati monografiju vode za injekcije (Aqua pro injectione).
Analizirati monografiju koncentrovanog hidrogen peroksida.
Definisati elementarnu sumpor i objasniti rasprostranjenost i dobijanje
sumpora.
272
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
56.
57.
58.
59.
60.
61.
62.
63.
64.
65.
66.
67.
68.
69.
70.
71.
72.
73.
74.
75.
76.
77.
78.
79.
80.
Navesti vrste sumpora koji su oficinalni po Ph Jug IV i V Farmakopeji.

Analizirati monografije preienog sumpora.
Analizirati mnografiju talonog sumpora.
Definisati znaaj aktivnog hlora i toksinost elementarnog hlora.
Napravi poreenje Hlorne vode i avelove vode.
Analizirati monografiju koncentrovane hloridne kiseline.
Definisati i objasniti znaaj elementarnog joda.
Opisati dobijanje resublimovanog joda.
Opisati mongrafiju resublimovanog joda.
Navesti razlike izmedju preparata joda koji su oficinalni po Ph Jug IV.
Opisati oficinalne preparate jedinjenja gvoa po Ph Jug IV i V Farmakopeji.
Analizirati monografije gvoe(II)sulfata i gvoe(II)glukonata(jedan po
izboru).
Opisati put sinteze organskog jedinjenja od laboratorije do pacijenta.
Objasniti uticaj fenolne grupe na dejstvo lijeka.
Objasniti dejstvo benzenovog ciklusa, hidroksilne grupe, aldehidne, keto i
karbonske grupe na dejstvo lijeka(uticaj jedne od navedenih po izboru).
Objasniti uticaj halogena na dejstvo lijeka.
Navesti osobine nafte i objasniti dobijanje nafte i njenih derivata.
Uporeditititi monografije vrstog i tenog parafina.
Analizirati i uporeditititi monografije utog i bijelog vazelina.
Definisati fungicidno i fingistatiko dejstvo ljekovite supstance i nabroj
predstavnike koje znas.
Definisati pojam, podjelu i znaaj antiseptika i dezinficijenasa.
Analizirati monografije jodoforma, rezorcinola, salicilne kiseline,
koncentrovanog etanola i povidon-jodida (jednu po izboru).
Defnii pojam , osnovne karakteristike antihelminitika i navesti predstavnike
prirodnog porijekla.
Analizirati monografiju piperazina.
Definisati pojmove analgetika, antipiretika i antireumatika.
Objasniti Idealni analgetik.
Navesti podjelu analgetika prema porijeklu i hemijskoj strukturi kao i
najvaznije predstavnike.
Objasniti glavne karakteristike prirodnih narkoanalgetika i opisi monografiju
morfin-hlorida.
Opisati monografije peptidin-hlorida i metadon-hlorida.
Navesti podjelu analgopiretika prema hemijskoj strukturi.
Opisati monografije oficinalnih supstanci koje su derivati salicilne kiseline
(jedna po izboru).
Uporeditititi monografije oficinalnih supstanci koje su derivati p-aminofenola.
Nabroj predstavnike antireumatika sa nesteroidnom strukturom i svrstaj ih po
grupama a prema hemijskoj strukturi.
Definisati lokalne anestetike i izvri njihovu podjelu prema porijeklu i
hemijskoj strukturi.
Opisi monografiju kokain hlorida i istakni toksikoloski znacaj za covjeka.
Obrazloiti jednu monografiju sin. Lokalnih anestetika po izboru i analizirati
slicnosti i razlike izmedju prokain hlorida i lidokain hlorida
Definisati hipnotike i navesti podjelu prema hemijskoj strukturi.
Analizirati hloral hidrat prema Ph Jug IV i V Farmakopeji.
Definisati barbiturnu kiselinu i njene derivate.
Uporeditititi monografije fenobarbitona i barbitona.
Definisati histamin, objasniti mehanizam dejstva.
Objasniti osnovnu strukturu bokatora H1 receptora koji se koriste kao
antihistaminici i objasniti njihovu podjelu.
273
81.
82.
83.
84.
85.
86.
87.
88.
89.
90.
91.
92.
93.
94.
95.
96.
97.
98.
99.
100.
101.
102.
103.
104.
105.
106.
107.
108.
109.
110.
111.
112.
113.
114.
115.
116.
117.
118.
119.
120.
121.
122.
Navesti najvanije predstavnike blikatora H1 receptora I i II generacije koji su

oficinalni po Ph Jug Iv i V Farmakopeji.
Objasniti monografiju antazolin hlorida.
Objasniti monografiju difenhidramin hlorida.
Objasniti monografiju meklozin hlorida.
Objasniti monografiju prometazin hlorida.
Objasniti monografiju loratadina.
Objasniti monografiju desloratadina.
Objasniti mehanizam djelovanja psihofarmaka na CNS.
Objasniti znaaj neurotransmitera u neurohumoralnoh transmisiji.
Objasniti monografiju hlorpromazin hlorida.
Definisati pojam i karakteristike tranklizera.
Opisi monografiju meprobamata.
Objasniti mehanizam dejstva trankilizera.
Analizira monografiju diazepama.
Definisati antidepresive i navesti podjelu prema hemijskoj strukturi i dejstvu.
Opisati i objasniti monografiju dezipramin hlorida.
Definisati pojam i navesti podjelu analeptika.
Objasniti strukturu i dejstvo kortikalnih analeptika.
Monografija kofeina.
Obrazloiti monografiju efedrin-hlorida.
Objasniti monografije medularnih analeptika pentetrazola i
niketamidaednog po izboru).
Definisati spazmolitike i navesti puteve djelovanja.
Opisati monografiju atropin-sulfata.
Objasniti monografiju papaverin hlorida.
Opisati dejstvo hipertenziva i navesti neke od mehanizama koji sniavaju
krvni pritisak.
Navesti i opisati predstvanike adrenerginih alfa i beta blokatora oficinalnih
po Ph Jug IV i V Farmakopeji(jedan po izboru).
Opisati monografije : rezerpina, dihidroergotoksin mesilata, metildope,
propanolol-hlorida(jednu po izboru).
Definisati hemoterapeutike i objasniti dobijanje, strukturu i mehanizam
dejstva.
Navesti i obrazloiti podjelu sulfonamida.
Analizirati i uporeditititi monografije sulfacetamid-natrijum, sulfadiazina i
sulfafurazola.
Objasniti pojam oralnih dijabetika i navesti podjelu na osnovu hemijske
strukture.
Nabroj i pojasni najvanije predstavnike sulfonamidske strukture i
antidijabetike bigvanidinske strukture.
Analizirati monografije tolbutamida i hlorpropamida.
Opisati dejstvo, mehanizam i primjenu diuretika.
Navesti i obrazloiti podjelu diuretika prema jaini, mehanizmu dejstva i
hemijskoj strukturi.
Interpretiraj monografiju teofilina, teobromina, acetazolamina i
furosemida(jedna po izboru).
Analizirati monografije predstavnika antituberkulotika koji su oficinalni po Ph
Jug IV i V Farmakopeji(jedan predstavnik po izboru).
Definisati antibiotike i opisati naine dobijanja.
Objasniti osnovnu strukturu penicilina i objasniti mehanizam dejstva.
Sta je antibiogram? Sta je poluvreme dejstva lijeka i zbog cega je ono vazno?
Opisi prirodne penicilinske preparate po Ph Jug IV
Navesti podelu antibiotika i nabrojiti predstavnike.
274
123. Definisati pojam citostatika i navesti osnovne karakteristike farmakodinamske

grupe.
124. Definisati pojam i navesti karakteristike i znaaj vitamina.
125. Definisati hidrosolubilne vitamine i obrazloiti njihove monografije(jedna po
izboru).
126. Definisati liposolubilne vitamine i obrazloiti njihove monografije(jedna po
izboru).
127. Definisati hormone i navesti podjelu hormona.
128. Opisati podjelu hormona prema hemijskoj strukturi.
129. Objani pojam antihormon.
130. Analizirati upotrebu terapijsko dejstvo i tetnost hormonskih preparata.
131. Opisati eere i navesti njihove osnovne karakteristike.
132. Navesti i obrazloiti podjelu eera prema hemijskoj strukturi.
133. Objasniti monografiju glukoze.
134. Analizirati monografiju laktoze.
135. Definisati glikozidnu strukturu i navesti podjelu kariotoninih glikozida.
136. Obrazloiti monografije Digitoksina i Digoksina koji su oficinalni po Ph Jug IV i
V Farmakopeji.
4. Tip ispita
- Usmeno.
tematskih oblasti.
rada nastavnika.
275
2.1.3. FARMAKOGNOZIJA
1. Naziv ispitnog kataloga: FARMAKOGNOZIJA
2. Cilj ispita:
Farmakognozije.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
Navesti pojam i znaaj ljekovitog bilja i biljnih droga.

Opisati proces proizvodnje droga od samoniklog i uzgajanog bilja.
Opisati branje, stabilizaciju, suenje, pakovanje i uvanje droga.
Navesti opte karakteristike alkaloida i njihovo prisustvo u biljkama.
Navesti rasprostranjenost i lokalizaciju biljaka koje sadre alkaloide.
Objasniti osobine, strukturu, dokazivanje i odreivanje alkaloida.
Objasniti ekstrakciju, farmakoloku aktivnost i primjenu alkaloida.
Navesti i opisati biljke koje sadre alkaloide sa analgetskim djelovanjem.
Opisati Opium, navesti hemijski sastav, alkaloide, djelovanje i upotrebu droge
i alkaloida.
Opisati Chelidonii herba, navesti hemijski sastav, alkaloide, djelovanje i
upotrebu droge i alkaloida.
Opisati Colchici semen et tuber, navesti hemijski sastav, alkaloide, djelovanje
i upotrebu droge i alkaloida.
Opisati Belladonnae folium et radix, navesti hemijski sastav, alkaloide,
djelovanje i upotrebu droge i alkaloida.
Opisati Stramonii folium, navesti hemijski sastav, alkaloide, djelovanje i
Opisati Hyosciami folium, navesti hemijski sastav, alkaloide,djelovanje i
Opisati Cocae folium, navesti hemijski sastav, alkaloide, djelovanje i
Opisati Aconiti tuber, navesti hemijski sastav, alkaloide, djelovanje i
Navesti i opisati biljke koje sadre alkaloide sa bronhospazmolitikim
djelovanjem
Opisati Lobeliae herba, navesti hemijski sastav, alkaloide, djelovanje i
Opisati Ephedrae herba, navesti hemijski sastav, alkaloide, djelovanje i
Opisati biljke koje sadre alkaloide sa analetikim djelovanjem.
Opisati Strychni semen, navesti hemijski sastav, alkaloide, djelovanje i
Opisati Coffeae semen, navesti hemijski sastav, alkaloide, djelovanje i
Opisati Theae folium, navesti hemijski sastav, alkaloide, djelovanje i
Opisati Colae seme, navesti hemijski sastav, alkaloide, djelovanje i upotrebu
droge i alkaloida.
Opisati biljku koja sadri alkaloide sa diuretikim djelovanjem.
Opisati drogu Cacao semen, navodi hemijski sastav, alkaloide, djelovanje i
upotrebu navedene droge i alkaloida.
276
27. Opisati drogu Phisostigmatis semen, navesti hemijski sastav, alkaloide,

28. Opisati drogu Jaborandi folium, navesti hemijski sastav, alkaloide, djelovanje
i upotrebu droge i alkaloida.
29. Opisati biljke koje djeluju kao stomahici.
30. Opisati drogu Capsici fructus, navesti hemijski sastav, alkaloide, djelovanje i
31. Opisati drogu Piperis nigri fructus, navesti hemijski sastav, alkaloide,
32. Objasniti nastajanje droge Secale cornutum.
33. Navesti hemijski sastav, alkaloide, djelovanje i upotrebu droge Secale
cornutum.
34. Opisati biljku Cephaelis Ipecacuanha.
35. Opisati drogu Ipecacuanhae radix, navesti hemijski sastav, alkaloide,
36. Opisati biljku Cinchona succirubra.
37. Opisati drogu Cinchonae cortex i navesti hemijski sastav, alkaloide,
38. Opisati biljku Punica granatum.
39. Opisati drogu Granati cirtex i navesti hemijski sastav,alkaloide,djelovanje i
40. Opisati biljke koje sadre alkaloide sa antihipertenzivnim djelovanjem.
41. Opisati Rauwolfiae radix i navesti hemijski sastav, alkaloide djelovanje i
upotrebu droga i alkaloida.
42. Opisati Veratri radix i navesti hemijski sastav, alkaloide djelovanje i upotrebu
droga i alkaloida.
43. Opisati Vincae herba i navesti hemijski sastav, alkaloide djelovanje i upotrebu
droga i alkaloida.
44. Opisati biljku Nicotiana tabacum.
45. Opisati drogu Nicotianae folium i navesti hemijski sastav, alkaloide djelovanje
i upotrebu droga i alkaloid
46. Navesti opte karakteristike heterozida i prisustvo u biljkama.
47. Navesti rasprostranjenost i lokalizaciju biljaka koje sadre heterozide.
48. Objasniti osobine, strukturu, dokazivanje i odreivanje heterozida.
49. Objasniti ekstrakciju i farmakoloku aktivnost heterozida.
50. Navesti podjelu i primjenu heterozida.
51. Navesti strukturu kardiotoninih heterozida i fiziko hemijske osobine.
52. Objasniti dejstvo i upotrebu kardiotoninih heterozida.
53. Opisati biljke koje sadre kardiotonine heterozide.
54. Opisati drogu Digitalis purpurea et lanatae folium i navesti hemijski sastav,
heterozide djelovanje i upotrebu droga i heterozida
55. Opisati drogu Strophanti semen i navesti hemijski sastav, heterozide
djelovanje i upotrebu droga i heterozida
56. Opisati drogu Adonis vernalis herba i navesti hemijski sastav, heterozide
djelovanje i upotrebu droga i heterozida
57. Opisati drogu Convallariae majalis flos i navesti hemijski sastav heterozide
djelovanje i upotrebu droga i heterozida.
58. Opisati drogu Scillae bulbus i navesti hemijski sastav, heterozide djelovanje i
upotrebu droga i heterozida.
59. Opisati biljku Prunus amygdale.
60. Opisati drogu Amygdale amarae semen i navesti hemijski sastav, hetreozide,
61. Opisati biljke koje sadre sumporne heterozide.
277
62. Opisati drogu Sinapis nigrae et albae semen i navesti hemijski sastav,
hetreozide, djelovanje i upotrebu droga i heterozida.
63. Opisati biljku Actostaphylos uva ursi.
64. Opisati drogu Uveae ursi folium i navesti hemijski sastav, hetreozide,
65. Opisati biljke koje sadre antrahinonske heterozide.
66. Opisati drogu Rhei rhizoma i navesti hemijski sastav, hetreozide, djelovanje i
67. Opisati drogu Aloe i navesti hemijski sastav, hetreozide, djelovanje i upotrebu
droga i heterozida.
68. Opisati drogu Frangulae cortex i navesti hemijski sastav, hetreozide,
69. Opisati drogu Sennae folium i navesti hemijski sastav,hetreozide,djelovanje i
70. Opisati drogu Jalape tuber i navesti hemijski sastav, hetreozide, djelovanje i
71. Opisati biljke koje sadre gorke heterozide.
72. Opisati drogu Gentianae radix i navesti hemijski sastav, hetreozide,
73. Opisati drogu Centaurii herba i navesti hemijski sastav, hetreozide, djelovanje
i upotrebu droga i heterozida.
74. Opisati drogu Taraxaci radix i navesti hemijski sastav, hetreozide, djelovanje i
75. Navesti i opisati biljke koje sadre flavonoidne heterozide.
76. Opisati drogu Tiliae flos i navesti hemijski sastav, hetreozide, djelovanje i
77. Opisati drogu Sambuci flos i navesti hemijski sastav, hetreozide, djelovanje i
78. Opisati drogu Betulae folium i navesti hemijski sastav,hetreozide,djelovanje i
79. Opisati drogu Ononidis radix i navesti hemijski sastav, hetreozide, djelovanje i
80. Opisati drogu Crategus flos et fructus i navesti hemijski sastav, hetreozide,
81. Navesti opte karakteristike saponina i njihovo prisustvo u biljkama.
82. Navesti fiziko-hemijske osobine, strukturu i podjelu saponina.
83. Objasniti farmakoloku aktivnost i primjenu saponina.
84. Opisati biljke koje sadre saponozide sa ekspektoransnim djelovanjem.
85. Opisati drogu Senegae radix i navesti hemijski sastav, saponozide, djelovanje i
upotrebu droga i saponozida.
86. Opisati drogu Primulae radix i navesti hemijski sastav, saponozide, djelovanje
i upotrebu droga i saponozida.
87. Opisati drogu Saponariae radix i navesti hemijski sastav, saponozide,
djelovanje i upotrebu droga i saponozida.
88. Opisati drogu Glycyrhizae radix i navesti hemijski sastav, saponozide,
89. Opisati drogu Verbasci flos i navesti hemijski sastav, saponozide, djelovanje i
upotrebu droga i saponozida.
90. Opisati biljke koje sadre saponozide sa diuretikim djelovanjem.
91. Opisati drogu Equiseti herba i navesti hemijski sastav, saponozide, djelovanje
i upotrebu droga i saponozida.
92. Opisati drogu Herniariae herba i navesti hemijski sastav, saponozide,
93. Navesti opte karakteristike o taninima i njihovo prisustvo u biljkama.
278
94.
95.
96.
97.
98.
99.
100.
101.
102.
103.
104.
105.
106.
107.
108.
109.
110.
111.
112.
113.
114.
115.
116.
117.
118.
119.
120.
121.
122.
123.
124.
125.
126.
Navesti fiziko-hemijske osobine, strukturu i podjelu tanina.

Objasniti farmakoloku aktivnost i primjenu tanina.
Opisati biljke koje sadre kondenzovane tanine floroglucinole.
Opisati drogu Tormentilae rhizoma i navesti hemijski sastav, djelovanje i
upotrebu droga i tanina.
Opisati drogu Myrtilli fructus i navesti hemijski sastav, djelovanje i upotrebu
droga i tanina.
Opisati drogu Filicis maris rhizoma i navesti hemijski sastav, djelovanje i
upotrebu droga i tanina.
Opisati biljke koje sadre mjeovite tanine.
Opisati drogu Quercus cortex i navesti hemijski sastav, djelovanje i upotrebu
droga i mjeovitih tanina.
Opisati drogu Hyperici herba i navesti hemijski sastav, djelovanje i upotrebu
Opisati drogu Juglandis folium i navesti hemijski sastav, djelovanje i upotrebu
Definisati etarska ulja i navesti rasprostranjenost i lokalizaciju.
Objasniti fiziko-hemijske osobine etarskih ulja.
Opisati proces proizvodnje etarskih ulja.
Objasniti djelovanje i terapijsku primjenu etarskih ulja.
Opisati biljku Valeriana officinalis.
Opisati drogu Valerianae rhizoma cum radicibus i navesti hemijski sastav,
djelovanje i upotrebu droge i etarskog ulja
Opisati biljke koje sadre etarska ulja, a djeluju kao stomahika.
Opisati drogu Menthae piperitae folium i navesti hemijski sastav, djelovanje i
upotrebu droga i etarskih ulja.
Opisati drogu Melissae folium i navesti hemijski sastav, djelovanje i upotrebu
droga i etarskih ulja.
Opisati drogu Carvi fructus i navesti hemijski sastav, djelovanje i upotrebu
Opisati drogu Coriandri fructus i navesti hemijski sastav, djelovanje i
Opisati drogu Cinnamomi ceyllanici i navesti hemijski sastav, djelovanje i
Opisati drogu Caryophylli flos i navesti hemijski sastav, djelovanje i upotrebu
Opisati biljke koje sadre etarska ulja, a djeluju kao gorka sredstva.
Opisati drogu Auranti et citri pericarpium i navesti hemijski sastav, djelovanje
i upotrebu droga i etarskih ulja.
Opisati drogu Absinthii herba i navesti hemijski sastav, djelovanje i upotrebu
Opisati drogu Millefolii herba i navesti hemijski sastav, djelovanje i upotrebu
Opisati drogu Calami rhizoma i navesti hemijski sastav, djelovanje i upotrebu
Opisati biljku Zingiber officinale.
Opisati drogu Zingiberis rhizoma i navesti hemijski sastav, djelovanje i
upotrebu droge i etarskog ulja.
Opisati biljke koje sadre etarska ulja a djeluju kao ekspektoransi,
karminativi i sedativi.
Opisati drogu Foeniculi fructus et aetharoleum i navesti hemijski sastav,
djelovanje i upotrebu droge i etarskog ulja.
Opisati drogu Anisi fructus et aetharoleum i navesti hemijski sastav,
279
127. Opisati biljke koje sadre etarska ulja sa antiseptikim dejstvom.

128. Opisati drogu Thymi herba, aetherolem et thymolum i navesti hemijski sastav,
djelovanje i upotrebu droga i etarskih ulja.
129. Opisati drogu Serphylli herba i navesti hemijski sastav, djelovanje i upotrebu
130. Opisati drogu Saviae folium i navesti hemijski sastav, djelovanje i upotrebu
131. Opisuje biljku Eucalyptus globulus.
132. Opisati drogu Eucalypti folium et aetheroleumi i navesti hemijski sastav,
133. Opisati biljke koje sadre etarska ulja, a djeluju kao diuretika.
134. Opisati drogu Juniperi fructus i navesti hemijski sastav, djelovanje i upotrebu
droge i etarskog ulja.
135. Opisati drogu Petroselini fructus, folium, radix et aetheroleum i navesti
hemijski sastav, djelovanje i upotrebu droge i etarskog ulja.
136. Opisati biljku Artemisia cina.
137. Opisati drogu Cinae flos i navesti hemijski sastav, djelovanje i upotrebu droge
i etarskog ulja.
138. Opisati biljku Matricaria chamomilla.
139. Opisati drogu Chmomillae flos i i navesti hemijski sastav, djelovanje i
140. Opisati biljke koje sadre etarska ulja koja djeluju kao oritansi i
rubefacijensi.
141. Opisati drogu Terebinthina et Terebinthinae aetheroleum i navesti hemijski
sastav, djelovanje i upotrebu droge i etarskog ulja.
142. Opisati drogu Rosmarini folium i navesti hemijski sastav, djelovanje i
143. Opisati drogu Lavandulae flos i navesti hemijski sastav, djelovanje i upotrebu
144. Opisati drogu Camphora i navesti hemijski sastav, djelovanje i upotrebu droge
i etarskog ulja.
145. Opisati biljke koje sadre etarska ulja, a djeluju kao korigensi.
146. Opisati drogu Iridis rhizoma i navesti hemijski sastav, djelovanje i upotrebu
147. Opisati drogu Vanilae fructus i navesti hemijski sastav, djelovanje i upotrebu
148. Opisati biljku Chrysanthemum cinerariaefolium.
149. Opisati drogu Pyrethri flos i navesti hemijski sastav, djelovanje i upotrebu
150. Definisati smole i balzame i navesti hemijski sastav i fiziko-hemijske osobine.
151. Objasniti dobijanje, djelovanje i upotrebu droge Colophonium.
152. Objasniti dobijanje, djelovanje i upotrebu droge Mastix.
153. Objasniti dobijanje, djelovanje i upotrebu droge Podophylli rhizoma.
154. Objasniti dobijanje, djelovanje i upotrebu droge Benzoe.
155. Objasniti dobijanje, djelovanje i upotrebu droge Balsamum peruvianum et
tolutanum.
156. Nabrojiti i opisati hemisjki sastav i upotrbu biljnih i ivotinjskih droga koje
sadre masne materije.
157. Nabrojiti i objasniti hemijski sastav i upotrebu biljnih i ivotinjskih droga koje
sadre masne materije.
158. Nabrojiti i opisati dobijanje i upotrebu prirodnih voskova.
159. Opisati drogu Manna i navesti njen hemijski sastav, dejstvo i upotrebu.
160. Objasniti sastav droge Mell i opisati proces dobijanja, njeno dejstvo i
upotrebu.
280
161. Nabrojiti biljke koje sadre skrob i obajsni dobijanje i upotrebu skroba.
162. Navesti i opi droge sa sluzima laksancija i navesti hemijski sastav,
djelovanje i upotrebu.
163. Navesti i opisati droge sa sluzima antidijaroika i navesti hemijski sastav,
dejstvo i upotrebu droge i sluzi.
164. Opisati biljke Althaea officinalis i Malva silvestris.
165. Opisati droge koje se koriste kao sredstva za ublaavanje kalja i navesti
njihov hemijski sastav, djelovanje i upotrebu.
166. Opisati biljku Rosa canina i objasniti njenu upotrebu.
167. Opisati drogu Rosa caninae fructus i navesti njen hemijski sastav, djelovanje i
upotrebu.
168. Objasniti hemijski sastav droge Faex medicinalis i navesti djelovanje i
upotrebu droge.
169. Navesti prirodne izvore za izradu zavojnog materijala i objasniti njihovo
dobijanje i upotrebu.
4. Tip ispita
- Usmeno
tematskih oblasti.
rada nastavnika.
281
2.2. STRUNI RAD

2.2.1. ISPITNI KATALOZI ZA STRUNI RAD
2.2.1. PRAKTINA NASTAVA
1. Naziv ispitnog kataloga: PRAKTINA NASTAVA
2. Cilj ispita
- Na praktinom dijelu strunog ispita kandidat treba da pokae:
- prepoznavanje i analizu problema iz oblasti farmaceutske tehnologije i
farmaceutske hemije;
- samostalnost u uoavanju problema, njihovom rjeavanju, predstavljanju i
vrednovanju predloenih rjeenja;
- stepen povezanosti struno-teorijskih i praktinih znanja;
- poznavanje i potovanje poslovne etike i principa konstruktivne komunikacije sa
klijentima;
- pravilnu upotrebu strune terminologije;
- samostalnost u korienju literature i drugih izvora;
- sistematinost u radu;
- poznavanje propisa za obezbjeenje zatite na radu i zatite okoline;
- racionalno korienje materijala, vremena i energije.
3. Spisak tema/zadataka
Oblast Farmaceutska tehnologija
1. Pripremiti preienu vodu i navesti osnovna ispitivanja po Ph Jug IV
2. Izraunati i pripremiti jedan oficinalni vodeni rastvor (razblaen rastvor
hidrogen peroksida i vodeni rastvor borne kiseline).
3. Izraditi aromatinu vodu oficinalnu po Ph Jug II.
4. Izraditi preparat Mixturae Bromata.
5. Izraunati i pripremiti i odreenu koliinu razblaenog alkohola.
6. Pripemiti Lugolov rastvor.
7. Pripremiti Oleum Camphoratum.
8. Pripremiti po receptu kapi za nos.
9. Pripremiti po receptu kapi za ui.
10. Izraditi jedan od oficinalnih ajeva.
11. Izraditi Maceratum Althaeae.
12. Izraditi jedan infuz.
13. Metodom maceracije izraditi tinkturu od ljekovitih supstanci slabog
farmakolokog dejstva.
14. Izraditi Sirupus Simplex.
15. Izraditi Sirupus Aurantii.
16. Izraditi Sirupus Althaeae.
17. Po receptu izraditi suspenziju za spoljanju upotrebu.
18. Po receptu izraditi emulziju.
19. Izraditi ljekovitu mast tipa rastvora.
20. Izraditi ljekovitu mast tipa suspenzije.
21. Izraditi ljekovitu mast tipa emulzije.
22. Prema zadatom receptu izraditi praak.
23. Prema receptu izraditi oficinalne paste (cinkova pasta).
24. Prema zadatom receptu izraditi supozitorije/vagitorije.
282
Oblast Farmaceutska hemija

25. Identifikacija salicilne kiseline po propisu ph Jug IV
26. Identifikacija etanola po propisu Ph Jug IV
27. Identifikacija laktoze po propisu Ph Jug IV
28. Identifikacija vitamina C po propisu Ph Jug IV
29. Identifikacija acetilsalicilne kiseline po propisu Ph Jug IV
30. Identifikacija teofilina po propisu Ph Jug IV
31. Identifikacija kofeina po propisu Ph Jug IV
32. Identifikacija sulfacetamid Na po propisu Ph Jug IV
33. Identifikacija Kalijum bromida po propisu Ph Jug IV
34. Odreivanje sadraja Natrijum-Hidrogenkarbonata po propisu Ph Jug IV
35. Identifikacija Magnezijum sulfata po propisu Ph Jug IV
36. Odreivanje sadraja Hidrogen peroksida po propisu Ph Jug IV
37. Identifikacija vazelina po propisu Ph Jug IV
38. Identifikacija Fero sulfata po propisu Ph Jug IV
39. Identifikacija Natrijum jodida po propisu Ph Jug IV
40. Identifikacija Cink oksida po propisu Ph Jug IV
41. Identifikacija Aluminijum sulfata po propisu Ph Jug IV
42. Priprema rastvora hloridne kiseline po propisu Ph Jug IV
43. Standardizacija rastvora hloridne kiseline po propisu Ph Jug IV
44. Identifikacija kalcijum karbonata po propisu Ph Jug IV
4. Uputstvo za sprovoenje strunog rada
- Nastavnik/aktiv formuliu zadatke i sastavljaju detaljan spisak zadataka na
osnovu okvirnog spiska zadataka, datih u ispitnom katalogu, nain i postupak
realizacije zadataka.
- Ispitni zadaci se izvlae pred ispitnom komisijom.
- Ocjenu na praktinom dijelu ispita oblikuje ispitna komisija, na prijedlog
ispitivaa
- Nijesu predviena.
rada nastavnika.
283
3. OBAVEZNI NAINI PROVJERAVANJA ZNANJA

Redni
Naziv predmeta
Obavezni naini provjeravanja znanja
broj
1.
Usmeno i pismeno
2.
Latinski jezik
Usmeno i pismeno
3.
Usmeno
4.
Hemija
Usmeno i pismeno
5.
Analitika hemija
Usmeno
6.
Mikrobiologija
Usmeno i pismeno
7.
Botanika
Usmeno i pismeno
8.
Usmeno
9.
Usmeno i pismeno
10. Humana genetika
Usmeno i pismeno
Usmeno
Usmeno i pismeno
13. Farmakognozija
Usmeno i pismeno
14. Farmakologija
Usmeno i pismeno
15. Kozmetologija
Usmeno i pismeno
Usmeno
17. Praktina nastava
U okviru svake oblasti provjeravaju se i ocjenjuju

praktini rad na vjebama i usmena obrazloenja
uenika
IZBORNA NASTAVA
1.
Strani jezik II
Usmeno i pismeno
2.
Likovna umjetnost sa estetikom
Usmeno i na vjebama
3.
Usmeno
4.
Usmeno i pismeno
284
Redni
broj
Naziv predmeta
Obavezni naini provjeravanja znanja
5.
Etika
Usmeno
6.
Preduzetnitvo
Usmeno i na vjebama
7.
Stehiometrijska izraunavanja u
hemiji
Usmeno i pismeno
8.
Citologija i ontogenetsko razvie

Usmeno i pismeno
ovjeka
4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA
- U sledei razred napreduju uenici koji su na kraju kolske godine pozitivno
ocjenjeni iz svih predmeta tog razreda i ako su obavili profesionalnu praksu, kako
je predvieno nastavnim planom.
- Obrazovanje se zavrava strunim ispitom, koji obuhvata:
- pismeni ispit iz maternjeg jezika i knjievnosti,
- pismeni ispit iz stranog jezika,
- usmeni ispit iz farmaceutske tehnologije, farmaceutske hemije ili
farmakognozije, po izboru uenika,
- struni rad.
5. NAIN PRILAGOAVANJA UENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA
- U skladu sa Zakonom o usmjeravanju djece sa posebnim potrebama (u roku od
mjesec dana) kola izrauje individualni program (nacrt) uzimajui u obzir odluku
o usmjerenju. Individualni program omoguava prilagoeno izvoenje kako bi
uenici dostigli propisani struni standard u svim predmetima.
6. NAIN PRILAGOAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH
- Programi strunog obrazovanja koji su pripremljeni za mlade izvode se i za
odrasle u skladu sa polaznim osnovama za prilagoavanje izvoenja obrazovnih
programa obrazovanju odraslih tako, da:
- iz nastavnog plana se izostavljaju predmeti fiziko vaspitanje i slobodne
aktivnosti, koji time prestaju biti uslov za zavretak obrazovanja-kola je
obavezna da odraslim ponudi sportske aktivnosti kojima se odrasli mogu
dobrovoljno prikljuiti;
- kola izradi prilagoen program praktinog obrazovanja s obzirom na poslove i
zadatke, koje obavlja uesnik obrazovanja;
- za odrasle ne vae uslovi za napredovanje koji su odreeni u programima nego
uslovi koje utvrdi skola u nacrtu izvoenja odrazovnog programa za odrasle;
- se provjeravanje znanja izvodi putem ispita, pri emu se uzimaju u obzir naini
provjeravanja znanja (usmeno, pismeno, vjebe, praktini rad), odreeni
obrazovnim programom;
- odrasli ne polau meuispit iz uspjenosti praktinoga obrazovanja.
285
7. PROFIL STRUNE SPREME NASTAVNIKA I STRUNIH SARADNIKA

Redni
Profil strune spreme nastavnika i strunih
Naziv predmeta
broj
saradnika
1.
- Doktor medicine.
2.
Latinski jezik
- Profesor latinskog jezika i knjievnosti.
3.
4.
Hemija
5.
Analitika hemija
6.
Mikrobiologija
7.
Botanika
8.
9.
10. Humana genetika
- Doktor medicine, specijalista za socijalnu

medicinu;
- doktor stomatologije, specijalista za socijalnu
medicinu;
- doktor medicine, specijalista za higijenu;
- doktor medicine.
- Profesor hemije;
- dilpomirani inenjer hemijske tehnologije.
- Diplomirani hemiar;
- profesor hemije.
- Doktor medicine, specijalista za medicinsku
mikrobiologiju;
- diplomirani biolog mikrobiolog.
- Diplomirani farmaceut, specijalista za
medicinsku biohemiju;
- doktor medicine, specijalista za kliniku
biohemiju;
- profesor hemije.
Profesor biologije;
diplomirani biolog.
Profesor psihologije;
diplomirani psiholog;
profesor pedagogije;
diplomirani pedagog.
Diplomirani farmaceut, specijalista za ispitivanje
i kontrolu ljekova;
-
13. Farmakognozija
14. Farmakologija
- Diplomirani farmaceut;
- doktor medicine.
15. Kozmetologija
- Specijalista kozmetologije;
- diplomrani farmaceut.
- Diplomirani farmaceut, specijalista za sanitarnu
hemiju;
286
Redni
broj
Naziv predmeta
Profil strune spreme nastavnika i strunih

saradnika
Oblast hemija:
- profesor hemije;
- diplomirani ininjer hemijske tehnologije.
Oblast botanika:
- profesor biologije;
Oblast medicinska biohemija:
- vii laboratorijski tehniar;
- profesor hemije;
- profesor biologije.
Oblast analitika hemija:
- profesor hemije;
- Ostale oblasti:
IZBORNA NASTAVA
1.
Strani jezik II
- Profesor stranog jezika.
2.
Likovna umjetnost sa estetikom
3.
- Doktor medicine.
4.
- Profesor fizike;
- diplomirani fiziar.
5.
Etika
- Profesor filozofije;
6.
Preduzetnitvo
- Diplomirani ekonomista.
7.
Stehiometrijska izraunavanja u
hemiji
- Profesor hemije;
- diplomirani hemiar.
8.
Citologija i ontogenetsko razvie

ovjeka
- Profesor bilogije;
Profesor likovne umjetnosti;

akademski slikar,odnosno diplomirani slikar;
akademski vajar,odnosno diplomirani vajar;
akademski grafiar,odnosno diplomirani grafiar;
profesor ili diplomirani istoriar umjetnosti.
8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA

- Obrazovni program se organizuje i izvodi u kolskom obliku.
287
8.1. BROJ ASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE

Broj asova kod kojih
Vrsta nastave
se odjeljenje dijeli u
Redni
Ukupno
Naziv predmeta Razred
grupe
broj
asova
T
V
P
T
V
P
Anatomija i
1.
I
108
108
fiziologija
2. Latinski jezik
I
108
108
Zdravstvena zatita
3.
I
72
72
i higijena
108
I
108
4. Hemija
II
108
108
5. Analitika hemija
II
72
62
10
10
6. Mikrobiologija
II
72
72
7. Botanika
II
72
72
Medicinska
8.
III
72
72
biohemija
II
72
72
Farmaceutska
9.
III
72
72
tehnologija
IV
66
66
10. Humana genetika
III
72
72
Psihologija i
11.
III
72
62
10
komunikologija
III
72
72
Farmaceutska
12.
hemija
IV
66
66
72
III
72
13. Farmakognozija
IV
66
66
14. Farmakologija
IV
99
99
15. Kozmetologija
IV
66
66
IV
66
66
36
36
I
36
II
144
144
144
III
180
180
180
IV
132
132
132
IZBORNA NASTAVA
72
I
72
II
72
72
1. Strani jezik II
III
72
72
IV
66
66
Likovna umjetnost
2.
I/II
72
62
10
sa estetikom
Zdrava ishrana i
3.
I/II
72
62
10
dijetetika
64
8
III
72
Odabrana poglavlja
4. iz fizike
IV
66
58
8
288
Redni
broj
5.
6.
Naziv predmeta
Etika
Preduzetnitvo
Stehiometrijska
7. izraunavanja u
hemiji
Citologija i
8. ontogenetsko
razvie ovjeka
T Teorijska nastava
V Vjebe
P Praktina nastava
Razred
Ukupno
asova
Vrsta nastave
III/IV
III/IV
72
66
T
72
40
IV
66
66
IV
66
66
Broj asova kod kojih

se odjeljenje dijeli u
grupe
T
V
P
26
9. PROFESIONALNA PRAKSA
Uenici poslije zavrenog prvog, drugog i treeg razreda obavljaju profesionalnu
praksu u skladu sa nastavnim planom. Praksa se obavlja u apotekarskim
ustanovama izvan kole. Program profesionalne prakse je u korelaciji sa
programima struno teorijskih predmeta i praktine nastave. Za izradu programa
profesionalne prakse zaduena je kola. Profesionalna praksa se ne ocjenjuje, ali
je uslov za zavretak razreda.
10. SLOBODNE AKTIVNOSTI
Slobodne aktivnosti uenika sastavni su dio nastavnog plana i obrazovnog programa.
Koncepcija slobodnih aktivnosti zasniva se na tome da doprinose kako rekreaciji i
optekulturnom uzdizanju uenika, tako i upotpunjavanju strunog znanja.
Slobodne aktivnosti sadre obavezne i sadraje po izboru uenika. Program
slobodnih aktivnosti priprema kola, polazei od utvrenog broja asova u
nastavnom planu (u I i II, III razredu po 36 asova, a u IV 33 godinje).
Program slobodnih aktivnosti je sastavni dio godinjeg plana rada kole, a sastoji se
iz tri cjeline:
Obavezni sadraji vezani za opteobrazovno podruje:
- dani sporta;
- ekoloke aktivnosti;
- filmske, pozorine, muzike predstave i likovne izlobe;
- posjeta istorijskim spomenicima, muzejima, sajmu knjiga i dr.
Obavezni sadraji vezani za struno-teorijsko podruje:
- posjete institucijama i preduzeima koja su struno vezana za obrazovni program
koji se realizuje;
- posjete sajmovima informatike, tehnike i nastavne tehnologije;
- uee na strunim predavanjima i takmienjima u poznavanju odreenih oblasti.
Sadraji po izboru uenika:
- uee u raznim sekcijama (sportska, dramska, literarna, muzika, likovna,
informaticka, prva pomo, saobraajni propisi, tehniki i Internet klub i dr.);
- socijalni rad uenika;
- organizovanje dopunske i dodatne nastave i dr.
289
Uspjenost uenika na slobodnim aktivnostima se ne ocjenjuje,ali su uenici

obavezni da realizuju sadraje slobodnih aktivnosti jer je to uslov za napredovanje
u vii razred, kao i za zavretak obrazovnog programa.
11. SPISAK UESNIKA KOJI SU UESTVOVALI U IZRADI OBRAZOVNOG PROGRAMA
- Vesna Nikoli, dipl.farmaceut, JU Srednja medicinska kola, Podgorica.
- Dragana epanovi, doktor medicine, JU Srednja medicinska kola, Podgorica.
- Sanja Kopitovi, prof.italijanskog jezika, JU Srednja medicinska kola, Podgorica.
- Blao Stijovi, spec.opte medicine, JU Srednja medicinska kola Dr Branko
Zogovi, Berane.
- Ljiljana uri, prof. hemije, JU Srednja medicinska kola, Podgorica.
- Ivana Kljaji, dipl. hemiar, JU Srednja medicinska kola Dr Branko Zogovi,
Berane.
- Vera Obadovi, prof.biologije, JU Srednja medicinska kola Dr Branko Zogovi,
Berane.
- Tomislav Celi, prof. biologije,JU Srednja medicinska kola Dr Branko Zogovi,
Berane.
- Dragan Nikoli, spe. medicinske biohemije,JU Srednja medicinska kola,
Podgorica.
- Mirjana Radonji, dipl. farmaceut, JU Srednja medicinska kola, Podgorica.
- Dragan Radovi, dipl. farmaceut, JU Srednja medicinska kola, Podgorica.
- Veselin Radievi, prof. biologije, JU Srednja medicinska kola Dr Branko
Zogovi, Berane.
- Sinia Popovi, dipl. farmaceut, JU Srednja medicinska kola, Podgorica.
- Vera Dabanovi, dipl.farmaceut, JU Srednja medicinska kola, Podgorica.
- Sanja Jovovi, dipl.farmaceut,JU Srednja medicinska kola, Podgorica.
- Vesna Pantovi, spec. opte medicine, JU Srednja medicinska kola Dr Branko
Zogovi, Berane.
- Biljana Jankovi, spec. kozmetologije, JU Srednja struna kola Spasoje
Raspopovi Podgorica.
- Veselin Delevi, spec. sanitarne hemije, JU Srednja medicinska kola, Podgorica.
- Isidora Dautovi, akademski slikar,JU Srednja medicinska kola, Podgorica.
- Aleksandar Babovi, spec. interne medicine, JU Srednja medicinska kola Dr
Branko Zogovi, Berane.
- Suzana Vujoevi, prof. fizike, JU Srednja medicinska kola, Podgorica.
- Stana Lazarevi, prof. filozofije,JU Srednja medicinska kola, Podgorica.
- Jelena Kneevi, dipl. psiholog, Centar za struno obrazovanje.
- Vjera Mitrovi, dipl. psiholog, Centar za struno obrazovanje.
290

4-14 Farmaceutski Tehnicar PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

4-14 Farmaceutski Tehnicar PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

OBRAZOVNI PROGRAM

god. sed. god. sed. god. sed. god.

god. sed. god. sed. god. sed. god.

4. Uslovi za upis, odnosno ukljuivanje u program za obrazovanje odraslih

7. Obrazovanje koje se stie

1.2. STRUNO - TEORIJSKI PREDMETI

3. Opti ciljevi nastave

4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

Crta kosti i vri

Sistem organa recepcije

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

10. Povezanost predmeta

Povezanost sa drugim predmetima

Zdrava ishrana i dijetetika

Krvni sudovi i srce

Odabrana poglavlja iz fizike

1.2.2. LATINSKI JEZIK

3. Opti ciljevi nastave

4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika

10. Povezanost predmeta

Povezanost sa drugim predmetima

1.2.3. ZDRAVSTVENA ZATITA I HIGIJENA

3. Opti ciljevi nastave

4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- doktor medicine, specijalista za higijenu.

Povezanost sa drugim predmetima

3. Opti ciljevi nastave

4. Sadraji i standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

Alkeni, dieni, alkini

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

8. Uslovi za napredovanje i zavrsetak predmeta

Povezanost sa drugim predmetima

Voda, kiseonik, ozon,

Dezinfekcija vode, vazduha i

1.2.5. ANALITIKA HEMIJA

Vjebe: odjeljenje se dijeli na grupe do 17 uenika.

4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

10. Povezanost predmeta

Povezanost sa drugim predmetima

3. Opti ciljevi nastave

4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

Zakljuna ocjena na kraju kolske godine izvodi se na osnovu svih ocjena

8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta

9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika

10. Povezanost predmeta

Povezanost sa drugim predmetima

3. Opti ciljevi nastave

4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

Prikaz skica, slika i

Prikaz skice, slike i

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

10. Povezanost predmeta

Povezanost sa drugim predmetima

1.2.8. MEDICINSKA BIOHEMIJA

3. Opti ciljevi nastave

4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika