Professional Documents
Culture Documents
Co So Do Luong Dien Tu
Co So Do Luong Dien Tu
Khoa K thut in t 1
Hc vin cng ngh bu chnh vin thng
2.
F a1 , a2 ,..., an
Phng php o tng quan: dng o cc qu trnh phc tp, khi khng
th thit lp mt quan h hm s no gia cc i lng ca mt qu trnh
nghin cu
- Php o tng quan c thc hin bng cch xc nh khong thi gian
v kt qu ca mt s thut ton c kh nng nh c tr s ca i lng
thch hp.
- VD: o tn hiu u vo v u ra ca mt h thng
- c im: cn t nht hai php o m cc thng s t kt qu o ca chng
khng ph thuc ln nhau. chnh xc c xc nh bng di khong
thi gian ca qu trnh xt.
4.
Mc t
ng ha
Dng c o
khng t
ng
Dng c o
t ng
Dng ca tn
hiu
Dng c o
tng t
Dng c
o s
Cc i lng
u vo
Phng php
bin i
Dng c
o bin
i thng
Dng c
o bin
i cn
bng
Dng c
o dng
in
Dng c
o tn s
...
dY
dX
Mch vo
Thit b
bin i
Thit b
ch th
Ngun
cung cp
- Tn hiu cn o a ti u vo my
- Mch vo: truyn dn tn hiu t u vo ti Thit b bin i. Mch vo thng
l b K ph ti catt (Zvo cao), thc hin phi hp tr khng.
8
(a)
i
tng o
Ngun
cung cp
Thit b
ch th
(b)
Ngun
tn hiu
Mch o
i
tng o
Thit b
ch th
10
B bin
i
B iu
ch
Ngun
cung cp
Mch
ra
x(t)
Thit b
o
12
G ct
'X
.100%
X thuc
13
G dd
'X
.100%
X do
'X
.100% cp chnh xc ca i lng o
X dm
14
15
16
17
n1 ,
Q2
n
18
p( x)
h h2 x 2
e
S
(hm Gauss)
(1)
h : thng s o chnh xc
h ln o ng cong hp v nhn (xc
sut cc sai s c tr s b th ln hn)
o thit b o c chnh xc cao
Qui tc phn b sai s:
a. Xc sut xut hin ca cc sai s c tr s b th nhiu hn xc sut xut
hin ca cc sai s c tr s ln.
b. Xc sut xut hin sai s khng ph thuc du, ngha l cc sai s c tr s
bng nhau v gi tr tuyt i nhng khc du nhau th c xc sut xut hin
nh nhau.
19
dp1
tng t ta c:
h h x1
e
dx1
S
h h 2 x22
e
dx2
S
.......................
dp2
dpn
h h 2 xn2
e
dxn
S
x
20
e
S
Tm cc tr ca h:
dPph
dh
h n 1
n 2h
h2
n
xi2 h
S
2
i
> 2h x @e
2
i
2h
h2
xi2
(2)
2
i
(3)
2
i
(4)
i 1
21
2
1
e 2V
2 SV
p( x)
(5)
2
e
2S 0
P x V
ti
h 2 xi
P x V
t2
2
dt
(6)
h 2V 1
2
2S
h 2V
t2
2
dt
t2
2
e 2 dt
2S 0
P x V 0,638 | 2 / 3
(7)
P x M
t
2
e 2 dt
2S 0
0,997
(8)
22
a1 a2 ... an
n
(9)
i 1
3. Sai s d:
- Sai s mi ln o: xi =ai x cha bit v x cha bit.
- Sai s d l sai s tuyt i ca gi tr cc ln o ai vi a :
n
i 1
i 1
ai a
H a n.a a a
i
Hi
i 1
(10)
i 1
a |X
- Thc t:
23
n 1
2
i
V
- Sai s TBBP ca a :
Va
i 1
2
i
i 1
(11)
V
n
(12)
4. Sai s TB:
H
d
(13)
i 1
n(n 1)
) ti P a X P
2
2S
P / Va
t2
2
dt ,
ti
P
Va
24
P
Va
a X tV a
(16)
a tV a X a tV a
n ! 10
a r tV a
(17)
a r 3V a
(18)
rt s V
(n >10)
2 d n d 10
i 1
n
26
2. Tnh sai s d:
Kim tra:
ai a
hay khng?
i 1
2
i
i 1
n 1
Va
V
n
27
nu 2 d n d 10
a r tV a
: X
vi
n ! 10
a r ts Va
28
Bng 2
29
X +'X=F Y,V,Z +
'X=
wF
wF
wF
'Y +
'V +
'Z
wY
wV
wZ
wF
wF
wF
'Y +
'V +
'Z
wY
wV
wZ
30
X = aY + bV + cZ
'X = a 'Y + b'V + c'Z
TH2:
X =KYD V E ZJ
'X =KD YD 1V E ZJ 'Y +KE YD V E 1ZJ 'V +KJ YD V E ZJ 1'Z
Thc t dng sai s tng i:
'Y
'V
'Z
+E
+J
Y
V
Z
G X = DG Y +EG V +JG Z
GX =
'X
X
Xc nh sai s TBBP ca php o gin tip thng qua sai s TBBP ca cc php
o trc tip thnh phn
2
wF
wF
wF
V X = V Y + VV + V Z
wY
wV
wZ
31
Chng 3. Cc b ch th trong my o
3.1 Nguyn tc hot ng chung ca c cu o
Bao gm 2 thnh phn c bn : Tnh v ng.
- Hot ng theo nguyn tc bin i lin tc in nng thnh c nng lm quay
phn ng ca n. Trong qu trnh quay lc c sinh cng c hc mt phn
thng lc ma st, mt phn lm bin i th nng phn ng.
- Qu trnh bin i nng lng trong CC c th hin theo chiu bin
i: dng in Ix (hoc Ux ) nng lng in t Wt,
Wt s tng tc vi phn ng v phn tnh to ra F (lc) to mmen quay
(Mq) gc quay D ; D t l vi f(Ix) hoc D = f(Ux)
Gi s c cu o c n phn tnh in (mang in tch) v n cun dy.
Thng thng in p c a vo cun dy. Nng lng in t sinh ra c
xc nh nh sau:
i n1
Wdt
i n1
1j n
1 n
1j n
2
2
C
U
L
I
ij ij 2
Mij Ii I j
i i
2i 1
2i 1
i 1
j i 1
j i 1
32
Chng 3. Cc b ch th trong my o
i : cun dy
j : phn t mang in tch
Cij ,U ij : in dung v in p gia 2 phn t tch in i v j.
Ii , I j : dng in trong cc cun dy i v j.
Li : in cm ca cun dy i
M ij : h cm gia hai cun dy i v j
Nng lng in t sinh ra ph thuc vo in p, in dung, dng in,
cun cm v h cm.
Tng tc gia phn tnh v phn ng to ra 1 momen quay bng s bin thin
ca nng lng t trn s bin thin gc quay.
dWdt
Mq
dD
dWdt : s bin thin ca nng lng t
dD : s bin thin ca gc quay D
33
Chng 3. Cc b ch th trong my o
to ra s ph thuc gia gc quay v gi tr o; trong khi o ngi ta s
dng thm l xo phn khng to ra momen phn khng chng li s chuyn
ng ca phn ng.
M pk
DD
D: l h s phn khng ca l xo
Kim ch th s dng li v tr cn bng khi
M pk
M q DD
dWdt
D
dD
1 dWdt
D dD
34
Chng 3. Cc b ch th trong my o
3.2 C cu ch th kim:
Mt s dng c o lch:
- Dng c o t in kiu nam chm vnh cu (TNCVC).
- Dng c o in ng.
- Dng c o kiu in t.
3.2.1 B ch th kiu t in: hot ng theo nguyn tc bin i in nng
thnh c nng nh s tng tc gia t trng ca mt nam chm vnh
cu v t trng ca dng in qua 1 khung dy ng
35
Chng 3. Cc b ch th trong my o
1.
-
Cu to:
Phn tnh: gm 1 nam chm vnh cu (1), hai
m cc t (2), 1 li st t (3). Gia (2) v (3)
to thnh 1 khe hp hnh vnh khuyn cho
php 1 khung dy quay xung quanh v c t
trng u hng tm (B)
(5)
(4)
(2)
I
(1)
S
(2)
(3)
(6)
Chng 3. Cc b ch th trong my o
2. Hot ng:
-
Mq
dI
dWe
dD
dI
dD
B: t trng NCVC
37
Chng 3. Cc b ch th trong my o
N: s vng dy
S: din tch khung dy
dD : bin thin gc quay ca khung dy
Mq= I.B.N.S
M men quay Mq lm quay khung dy, khi mmen phn khng do l xo phn
khng tc ng vo khung dy tng
Mpk= D.D
(3.5)
D - h s phn khng ca l xo
D - gc quay ca kim
Khi mmen quay Mq cn bng vi mmen phn khng Mp ca l xo th kim s
dng li trn mt s ng vi mt gc D no .
Mq = -Mpk
(3.6)
l I .B.N .S D.D
B.N .S
lD
I S 0 .I
D
B.N .S
l nhy ca c cu o
S0
D
38
Chng 3. Cc b ch th trong my o
3. c im ca c cu o t in:
+ u im:
nhy c cu o ln
Chng 3. Cc b ch th trong my o
3.2.2 C cu in t: hot ng theo nguyn l: nng lng in t c bin i
lin tc thnh c nng nh s tng tc gia t trng ca cun dy tnh khi
c dng in i qua vi phn ng ca c cu l cc l st t
1. Cu to: c 2 loi
- Loi cun dy hnh trn.
- Loi cun dy hnh dt
+ Loi cun dy hnh trn:
-Phn tnh: l 1 cun dy hnh tr trn, pha
trong thnh ng c gn l st t mm un quanh
- Phn ng: gm 1 l st t cng c un
cong v gn vo trc quay nm i din. Trn
trc quay gn kim ch th v l xo phn khng
kim ch th
Cun dy
trn
L st t
mm tnh
I1
L st
ng
40
Chng 3. Cc b ch th trong my o
+ Loi cun dy dt:
Phn tnh: gm 1 cun dy dt, gia c 1 khe hp.
Phn ng: gm 1 a st t c gn lch tm, ch
mt phn nm trong khe hp v c th quay quanh
trc. Trn trc ca a st t c gn kim ch th v l
xo phn khng
2. Nguyn l hot ng chung:
Khi c dng I in chy qua cun dy tnh s to ra
mt nng lng t trng
Wtt
kim ch th
Cun dy
dt
1 2
LI
2
Mq
dWtt
dD
41
Chng 3. Cc b ch th trong my o
Khi kim ch th quay mmen phn khng tng: Mpk=D.D
Ti v tr cn bng: Mpk = - Mq
o DD
dWtt
dD
oD
1 dWtt
D dD
oD
S0 I 2
1 2 dL
I
2 dD
1 dL 2
I
2 D dD
1 dL
, S0
2 D dD
Chng 3. Cc b ch th trong my o
+ Nhc im:
9 nhy km do t trng phn tnh yu
9 Thang o phi tuyn
9 chnh xc thp do d nh hng ca t trng bn ngoi do tn hao st
t ln
Tuy nhin vn c dng nhiu trong cc ng h o in p ln
3.3 C cu ch th s:
Vt cn
o
Tr s o
c
bin i
Khong 't
cha cc xung
c tn s f
m xung
trong 't
kt qu
bin i
Hin th
di dng
ch s
43
Chng 3. Cc b ch th trong my o
1. Nguyn l hot ng chung: cc c cu o hin th s thng dng phng
php bin i tr s ca i lng o ra khong thi gian c lu 't ph
thuc tr s o cha y cc xung lin tip vi tn s nht nh.
Thit b ch th m s xung trong khong thi gian 't v th hin kt qu
php m di dng ch s hin th.
2. Cc c im:
(a) Cc u im:
9 chnh xc o lng cao.
9 Ch th kt qu o di dng ch s nn d c.
9 C kh nng t chn thang o v phn cc
9 Tr khng vo ln.
9 C th lu li cc kt qu o a vo my tnh.
9 Dng thun tin cho o t xa.
(b) Cc nhc im:
9 S phc tp
9 Gi thnh cao
9 bn vng nh
44
Chng 3. Cc b ch th trong my o
3.3.1 B ch th s dng it pht quang (LED_ Light Emitting Diode)
-Do s ti hp ca cc phn t mang in (in t v l trng) ca lp tip
xc p-n khi nh thin thun (cc e- vt t pha n v ti hp vi cc l trng
ti pha p), cc phn t mang in s pht ra nng lng di dng nhit v
nh sng.
Chng 3. Cc b ch th trong my o
-
* LED 7 on:
Cc dng c o hin th s thng dng b ch th 7 on sng ghp li vi
nhau theo hnh s 8. Cc on sng l cc it pht quang. Khi cho dng
in chy qua nhng on thch hp c th hin hnh bt k s no t 0-9.
C 2 loi: LED 7 on sng Ant chung
LED 7 on sng Catt chung
LED 7 on sng Catt chung: catt ca tt c cc it u c ni chung vi
im c in th bng 0 (hay cc m ca ngun). Tc ng vo u vo
(ant) ca it mc logic 1 it sng.
LED 7 on sng Ant chung: cc ant c ni chung vi cc dng ca ngun
(mc logic 1). Tc ng vo u vo (Catt) ca it mc logic 0 it
sng.
46
Chng 3. Cc b ch th trong my o
Chng 3. Cc b ch th trong my o
-B ch th dng tinh th lng (LCD) thng c
b tr cng theo dng s 7 on nh b ch th
LED.
-Trn 2 tm thu tinh c ph mt lp kim loi
dn in lm nn 2 in cc trong sut, gia 2 lp
kim loi l lp cht lng tinh th.
-Khi ch th ch s, ngoi in p t vo 2 in
cc ca phn t cn cn ngun sng t pha trc
hay pha sau ca b ch th v phng.
Cu to mi thanh
48
Chng 3. Cc b ch th trong my o
-(b) ngun sng t sau: khi c tn hiu th tinh
th lng c nh sng i qua to nn hnh s trn
mn hnh. Mn hnh l tm phng en.
-Ngun in cung cp l ngun 1 chiu hoc l
ngun in p xung. VD:
+ u chung ca cc phn t ch th
LCD ni vi +E qua R.
+ Cc in cc ring ni vi cc u ra
iu khin.
+ Khi transistor T6 tt, U6a = 0 o phn
t 6 khng ch th.
+ Khi T6 thng, U6a = +E o kch
thch phn t 6 tr nn trong sut,
cho nh sng i qua.
49
Chng 3. Cc b ch th trong my o
u im ca ch th tinh th lng:
9 Ngun cung cp n gin, tiu th cng sut nh, c mW
9 Kch tc b, ph hp vi cc thit b o dng mch t hp, k thut vi in t.
9 Hnh ch s kh r rng, ch to n gin.
Nhc im:
9 di nhit lm vic hp (100C-550C)
9 tui th cha tht cao
Tuy vy cc u im l c bn nn loi ny ngy cng c dng nhiu, bit l
trong thit b o y t v mu sc c th thay i theo nhit bnh nhn.
50
F
f
0
f-F
f+F
53
tth
tng
55
56
dU
dU
dU
dU
dt max dt min
dt max dt min
% 2
%
dU
dU
dU
dt
dt
tb
max dt min
57
n N
* n Tth Tq1 nTth ,
4
* nTth Tq 2 n 4 Tth
Tth a
z
tng t, dao ng c cm gic chuyn ng t phi qua tri
Tq 2 b
59
a
b
Tth 4
):
Tq 3 3
Dao ng ng yn nhng khng phn nh ng dng tn hiu cn quan st
m ch gm nhng on tn hiu khc nhau cn quan st m thi.
*
(minh ha
Tth
0
t
Tth
2Tth
3Tth
Uq1
t
Tq1
0
Uq2
t
Tq2
0
Uq3
t
0 Tq3
Uq4
t
0 Tq4
61
Knh lch ng Y
Uth
AC S1
DC
Vpp
GND
Mch
vo v
phn
p Y
Tin
khuch
i
Dy
tr
Khuch
i Y
i
xng
To
xung
chun
X1
Y1
CRT
X2
Y2
K/i
To i
CH S2
To
ng b
in
p
lin 1 S3 K/i X
Ub v to Ux xung
EXT
qut
ng
b
tc 2
dng
i
LINE
AC
Uxb
xng
50Hz
3
Mch
Uqut
Ux
vo v
K X
UZ
Chn
cc tnh
Ti G ca CRT
Knh Z
65
A1
X1
A2
Lp
than ch
Y1
Y2
-E
R1
Rbright
R2
X2
A hu
Rfocus
Sng in t
H thng
li tia
Mn hnh
Hnh : S cu to ca ng tia in t
66
67
UK = -2kV
UKG = 0-50V
UA2 = 0V
UA1 = 300V
+ Li iu ch G c cung cp in p m hn so vi K v c ghp st K
d dng cho vic iu chnh cng ca chm in t bn ti mn hnh.
+ Chit p trn G (iu chnh in p) thng c a ra ngoi mt my v k
hiu l Bright hoc Intensity dng iu chnh sng ti ca dao ng
trn mn hnh.
+ Ant A2 (Ant gia tc) thng c ni t trnh mo dao ng khi
in p cung cp cho cc in cc khng phi l in p i xng.
+ Ant A1 (Ant hi t) cng c chit p iu chnh a ra ngoi mt my, k
hiu l Focus, dng iu chnh hi t ca chm tia in t trn mn hnh.
68
69
Soy
U y l y Ly
2d yU A
y
Uy
Y1
Uy
SoyU y
A2
nhy ca ng
2d yU A
tia in t
M
y
O
dy
l y Ly
chm e-
Y2
Ly
ly
Mn hnh
U x l x Lx
2d xU A
SoxU x
U y1 y 2
U th S y
Sy
K y S oy
72
in p trn t C T2 C*. in p b a v im X b mo do s
gim dng in trn R gy ra.
Hot ng:
1. Trng thi ban u (t1 t 0):
- D thng: UX = EC UD # EC
- T1 thng bo ho: UC = UCbh # 0V
- T2 k/i C chung nn: URE = Uq # 0V
- UC* = UX - Uq # EC
73
76
77
78
c)
Dng
sng
hin
81
(a)
(b)
(c)
(d)
UZ
83
En
85
86
87
89
c
O
hay
c
f
1
T
c im ca php o tn s:
+ l php o c chnh xc cao nht trong k thut o lng nh s pht trin
vt bc ca vic ch to cc mu tn s c chnh xc v n nh cao.
+Lng trnh o rng (n 3.1011 Hz). Lng trnh o c phn thnh cc di
tn s khc nhau.
90
Z1.Z 3
Z 2 .Z 4 o U AB
0
Z4
VD1:
Z3
Hnh 5-1
R1.Z 3
L3
3
Hnh 5-2
Z3
R2 .R4
1
R3 j Z L3
C
Z
3
92
Zx L3
Khi
Z3
1
fx
Zx C3
R3
R1.R3
1
2S L3C3
R2 .R4
93
R1' .R3
1 jZx R3C3
1
R2' R4
jZ x C4
R1'
'
R2
1
R4 C3
v
Z x C4
R3 C4
Zx
2Sf x
Z x C3 R3 R4
1
R3 R4C3C4
Chn R3
R4 R v C3 C4 C ta c:
1
R1'
fx
2
;
2SRC
R2'
R1' R1 VR1
R2' R2 VR 2
Hnh 5-3
Z2x R22C1C2 2
2 2
2Z x C1 R1 R2 1
Khi C2
Zx
2C1
1
2 R1C1
R2
2R1
fx
1
4SR1C1
Hnh 5-4
95
Khi
ghp tn
hiu
Mch
CH
Ch th
CH
iu
chun
Hnh 5-5
96
fx
Ufx Lg
T iu
chnh
D
L2
Ch th cng
hng
Hnh 5-6
1
2S LC
lt
Vg
Hnh 5-7
V
lt
Hnh 5-8
99
nY=4, nX=2
Hnh 5-9
- Khi :
fm
fx
nY
nX
fX
fY
nY
nX
- Tng qut:
100
To Ux
U B m
Kho
dng
xung
xung Uk
Ufx Mch
vo
xung xo
To
xung
chun
fch
Chia
tn
Uct
To N Gii m
x
xung
v ch
iu
th
khin xung
cht
Hnh 5-10
101
102
To U
Gii
ch
U
N
xung
B m x m v
Kho
m
ch th
xung
chun
s
xung
Uk xo
Ufx Mch U To
x
dng
vo
xung
To
xung
k
Hnh 5-12
xung
cht
103
U m 2 sin Zt M 2
'M M1 M 2
105
Z
'M
2S / T v
2S
'M
Z'T
'T
(rad) hay 'M 0
T
3600
'T
T
Hnh 5-14
106
Hnh 5-15
Im
2 'T
T
M0
180 0
I0
Im
Hnh 5-16
108
Mch
vo 1
Mch
vo 2
To dng
Ux1
xung
To dng
xung
Ux2
To xung
chun
UT
Unx
U B m
Kho
xung
2
Nx
xung
xo
Uo
Gii m
To xung
v
o
xung cht ch th
Trigger
Kho
1
Uch
109
Uth
U1
U2
Ux1
Ux2
t
UT
'T
t
Uch
t
Unx
n xung
t
Uo
To
t
t
Nx xung
3600.
To =h.T, n
'M 360
Nx
h
Tch
.N x
Tdo
c. nh gi sai s:
- Do sai s ca Tch.
1
1
, r
-Do sai s lng t : r
n
U1
U2
u1 U m1 sin Zt M1
U m 2 sin Zt M 2
'T
'M M1 M 2 3600.
T
u2
'T
T
Hnh 5-19
2. Phng php Lixazu:
Gi thit o di pha ca t/hiu qua 1 M4C. Phng php ny c th s dng
Oxilo 1 knh hoc 2 knh. Gi s ta s dng xil 2 knh, s nh hnh 5-20.
U1(t) CH1
UV
CH2 U2(t)
Ur
M4C
Hnh 5-20
112
YMAX
XMAX
Hnh 5-21
A
B
arcsin
arcsin
Y
X
max
max
113
Chng 6. o dng in v in p
6.1 o dng in
6.1.1 o dng in 1 chiu bng Ampe mt t in
-Dng c o: Ampe mt t in, c mc ni tip vi mch c dng in cn o
sao cho ti cc dng dng i vo v ti cc m dng i ra khi ampe mt.
-Yu cu: ni tr RA nh m bo ampe mt nh hng rt t n n tr s
dng in cn o
-Ampe mt t in: lch ca kim t l thun vi dng in chy qua cun dy.
- o I ln mc in tr sn vo mch o:
Io max = IA max + IS max
Ta c:
IS max.RS = IA max.RA
I S max
I A max
I
I
RA
S max A max
RS
I A max
I do max
I A max
1
RA
RS
RA RS
RS
;
Hnh 6-1
Chng 6. o dng in v in p
RS
RA
n 1
Hnh 6-2
115
Chng 6. o dng in v in p
-Sn Ayrton: bo v cun dy ca
khi b dng qu ln khi CM gia cc sn
-Phn tch:
CM B: RA // (R1 nt R2 nt R3)
CM C: (RA nt R3) // (R1 nt R2)
CM D: (RA nt R2 nt R3) // R1
Hnh 6-3
116
Chng 6. o dng in v in p
Sai s do nhit :
-Cun dy trong dng c o TNCVC c qun bng dy ng mnh, v in
tr ca n c th thay i ng k theo nhit
- I chy qua cun dynung nng nRcun dy thay i sai s php o dng
-Khc phc: mc Rb bng Mangan hoc Constantan vi cun dy (Mangan hoc
Constantan c h s in tr ph thuc t0 bng 0)
Hnh 6-4
Chng 6. o dng in v in p
6.1.2 o dng in xoay chiu hnh sin
C cu o in t c dng ph bin
m rng gii hn o dng bin p dng in (b bin dng)
B bin dng bin i I cn o c tr s ln sang dng in c tr s nh m c
cu o in t c th lm vic c.
Cun dy W1 mc nt vi mch c dng
in cn o
Cun dy W2 mc vi ampe mt in t
S vng W2 > s vng W1
I do max
I A max
vi n
W2
W1
W2
l h s bin dng
W1
Io = n.IA
Hnh 6-5
118
Chng 6. o dng in v in p
Ch : dng qua c cu o khng c vt qu IA max
- c cc thang o khc nhau cu to b bin dng vi cun th cp c nhiu
u ra.
Hnh 6-6
119
Chng 6. o dng in v in p
6.2 o in p
6.2.1 c im & yu cu
- Php o d tin hnh, thc hin nhanh chng, chnh xc cao.
- Khong gi tr in p cn o rng (vi PV-vi trm KV), trong di tn s rng
(vi % Hz hng nghn MHz), v di nhiu dng tn hiu in p khc nhau
- Thit b o in p phi c Zvo ln
* Cc tr s in p cn o
- tr s nh (Um), tr s hiu dng(Uhd, U),, tr s trung bnh(Utb, U0)
T
1 2
u t dt
T
U 02
U12
U 22
...
U k2
k 0
120
Chng 6. o dng in v in p
U0
1
T
u t dt
kd
U
U0
Um
kb
2.U ;
1, 41;
U0
0,9U
kd
1,11
Hnh 6-7a
121
Chng 6. o dng in v in p
h(6-7b) l in p xung rng ca:
u t
U0
kb
Um
t U
T
1 U m2 2
t dt
T T2
0
Um
3
Um
2
1, 73; kd
1,15
Hnh 6-7b
122
Chng 6. o dng in v in p
h(6-7c) l in p xung vung gc:
u t
U
d
t
d
:
0
m
U : T d t d T
m 2
U = Um v U0 = Um kb = kd = 1
Hnh 6-7c
123
Chng 6. o dng in v in p
6.2.2 o in p 1 chiu
(a) Dng vn mt t in:
U do max
U V max
U do max
U V max
RP RV
RV
1
RP
RV
Hnh 6-8
n ;
n : h s m rng thang o
124
Chng 6. o dng in v in p
RP
n 1RV
VD
* Vn mt nhiu thang o
- c cu to t mt dng c o lch, mt s in tr ph v mt cng
tc xoay
- 2 mch vn k nhiu khong o thng dng:
(H6-9a) 1 thi im ch c 1 trong 3 in tr ph c mc ni tip vi my
o. Khong o ca vn k: Uo = IV (RV + RP)
RP c th l RP1, RP2, RP3
Hnh 6-9a
125
Chng 6. o dng in v in p
Hnh 6-9b
B
A
(H6-9b) cc in tr ph c mc ni tip v mi ch ni c ni vi mt
trong cc u ra ca cng tc
Khong o ca vn k: Uo = IV (RV + RP)
RP c th l RP1, RP1+RP2, RP1+RP2+RP3
VD
* nhy ca vn mt
-l t s gia in tr ton phn v ch s in p ton thang ca vn mt
n v: :/V, nhy cng ln th vn mt cng chnh xc
VD: mt vn mt c: Rtp = RV + RP= 1M:, dng c o 100V trn ton thang
nhy ca vn mt: ?1M:/100V = 10k:/V
126
Chng 6. o dng in v in p
(b) Dng vn mt s
S khi n gin:
Hnh 6-10
127
Chng 6. o dng in v in p
+ B to xung m: to ra cc xung m c tn s nht nh a ti Cng.
Ch cc xung m xut hin trong khong thi gian 't ng vi cng m mi
thng qua c cng ti b m xung
+ B m xung: m cc xung trong khong thi gian 't
+ Thit b hin th s: chuyn i t s xung m c thnh ch s hin th
- S khi chi tit:
C
CM
in t
Ux
Mch
vo
To xung
m chun
+ -
+
-
Uss
So
snh
Trigger
R
Uch
UT
Kho
B m
U0 xung
Nx
Ngun
in p
mu
E0
K1
K2
B iu khin
xung
xo
Gii m
v
ch th
xung
cht
K2
Chng 6. o dng in v in p
b/ Nguyn l lm vic:
- Khi cha o, kho S h (khng v tr np hoc phng).
- Qu trnh bin i c thc hin theo 2 bc tch phn sau:
+ Bc 1: Ti t1, b iu khin a ra xung iu khin K1 a kho S v v tr
n, in p Ux qua mch vo qua R np cho C UC tng.
+ Bc 2: n thi im t2, b iu khin a ra xung iu khin K2 a S v
v tr p v kt thc qu trnh np, C s phng in qua ngun in p mu (ngun
in p khng i, 1 chiu E0), UC gim n thi im t3 UC= 0, b so snh
a ra xung so snh USS.
Xung K2 v xung USS s c a vo u vo thit lp (S) v xo (R) ca
Trigger u ra ca Trigger l xung vung c rng Tx, xung ny s iu
khin ng m kho cho php xung m chun qua kho kch thch cho b
m xung.
Gi s trong thi gian Tx c Nx xung qua kho, s xung Nx c a qua mch
gii m v ch th biu th kt qu UDC cn o.
129
Chng 6. o dng in v in p
* Xc nh Ux=f(Nx):
-Qu trnh C np:
Un
1 2
U c (t1 )
K v .U x .dt
RC t1
Un
0
vi T1 = t2-t1
- Qu trnh C phng:
1
.K v .U x (t 2 t1 )
RC
K v .U x .T1
RC
1 3
U c (t 3 ) U c (t 2 )
E 0 .dt
RC t2
1
.E 0 (t 3 t 2 )
RC
K v .U x .T1
1
U c (t 3 )
.E 0 .Tx
RC
RC
Un
vi Tx=t3-t2
130
Chng 6. o dng in v in p
K v .U x .T1
N x .Tch
E0
Tch : chu k ca xung m chun.
U c (t 3 )
oUx
o S0
0 o Tx
Tch .E 0
.N x
K v .T1
Tch .E 0
K v .T1
(thng chn
oUx
S 0 .N x
K1
Uss
K2
C np
t1
t2
t1
Uc
Un
const
S0=10k
Uk
T1
C phng
t2
t
t3
t
vi k=0, 1,)
10 k .N x
UT
Tx
t
Uch
t
U
t
Nx xung
Hnh 6-12
131
Chng 6. o dng in v in p
d/ nh gi sai s:
- Sai s Tch, Kv, E0, T1.
- Sai s lng t (do xp x Tx vi Nx).
- Sai s do tr ca cc Trigger.
- Sai s do nhiu tc ng t u vo. Tuy nhin, vi phng php tch phn 2
ln, c th loi tr hon ton nhiu chu k nu chn T1= n.Tnh vi Tnh l chu k
nhiu.
132
Chng 6. o dng in v in p
6.2.3 o in p xoay chiu
S khi ca vn mt o in p xoay chiu c tr s ln
Thit b
vo
Tch
sng
K dng
1 chiu
Thit b ch
th kim
Thit b
vo
Tch
sng
Thit b ch
th kim
Chng 6. o dng in v in p
Cc loi mch tch sng:
a) Tch sng nh (bin )
- L tch sng m Ura trc tip tng ng vi tr s bin ca Uvo. Phn t
gim gi li tr s bin ca Uo l t in. T in c np ti gi tr nh ca
Uo thng qua phn t tch sng.
- Mch c th dng diode hoc Transistor. y ta dng mch tch sng nh
dng diode.
+mch tch sng nh c u vo m:
U x t U m sin Zt
D
UX(t)
Cnp
C
UX
In
Ip
Rt
Um
Cphng
UC=Um
t
-Um
Hnh 6-13
134
Chng 6. o dng in v in p
Nguyn l lm vic:
- Trong na chu k (+) u tin, D thng, C c np in nhanh qua tr
R thng vi hng s np Wn=R thng.C v UC tng n khi UC Ux(t). Lc ny
D tt v t C s phng in qua Rt vi hng s phng Wp=Rt.C
-Khi UC gim n khi UC < Ux(t) th t li c np.
Nu chn Wn<< Wp th sau vi chu k UC c gi tr khng i v xp x Um
Nhn xt: - di tn rng
- nu in p o c c thnh phn 1 chiu th in p ng h
o c URt=U0+Um
135
Chng 6. o dng in v in p
+ Mch tch sng nh c u vo ng
U x t U 0 U m sin Zt
Nguyn l lm vic:
Cho in p vo hnh sin, trong 1/2 na chu k
(+) u tin D thng, C c np in vi hng
s np W n=RD thng . C v UC tng n khi UC >
UX(t). Lc ny D tt v t C s phng in qua
Rt vi hng s phng Wp=Rt.C ; v UC gim n
khi UC < UX(t) t li c np.
Nu chn Wn<< Wp :
C.RD th<<RtC
RD th<< Rt
Th sau 1 s chu k t/hiu t C s c np
UC# U0+Um.
URt Ux| UC U0 Um sinZt U0 Um Um sinZt 1
Zt
Zt
3S
2kS , k 1,2,... URt 2Um
2
S
2
C
UX
UC
UD
Rt
UX(t)
U0
t
-Um
-Um
-2Um
t
Hnh 6-14
136
Chng 6. o dng in v in p
b) Mch tch sng trung bnh:
C nhim v bin i in p xoay chiu thnh in p 1 chiu c gi tr trung
bnh t l vi tr s in p trung bnh ca in p vo.
Thng dng cc mch chnh lu c chu k hoc na chu k.
+ Mch chnh lu na chu k:
D1 l chnh lu na chu k. D2 l ngn khng in
p ngc qu ln nh thng D1 t ln Vn k v
lm cho in tr trong mch tch sng ng u trong
c chu k.
Chn Rt>> RD1thun
Rt+ RD1th=R2+RD2th
Rt
Kiu mc 1 diode
Rt
D1
URt
Um
D2
Utb=Um/S
R2
Kiu mc 2 diode //
Hnh 6-15
137
Chng 6. o dng in v in p
+Chnh lu c chu k:
Ux AC
D1
URV
D2
Um
Utb=2Um/S
D4
V
D3
t
0
Hnh 6-16
Tch sng
hiu dng
UR DC=k.UXhd
138
Chng 6. o dng in v in p
tch sng hiu dng cn phi nhng bc sau:
+Bnh phng in p: dng mch bnh phng in p hoc dng mch c c
tuyn Vn-Ampe bc 2 (i=S0UX2)
+Ly tch phn, v dng cc mch khai cn hoc dng phng php khc
thang o.
t T
1 0
U x2 t dt
T
t0
U hd
Chng 6. o dng in v in p
4 on tng ng vi cc khu diode mc lin tip vi nhau nh s :
En
D1
R1
R2
D3
D2
R3
U3
UX
R0
iD0
iD1
R2
R1
U1
iD2
U2 i
D3
R3
0
mA
iA
Hnh 6-17
140
Chng 6. o dng in v in p
Voi 0 Ux d U1 : D1 , D2 , D3 tat
Ux
R0
o R0 ?
Ux
Ux U1 o iA i1 S0 U12
R 0
Voi U1 Ux d U2 : D1 thong, D2 , D3 tat
iA
iD0
iA
S0U22
1
1
iA iD0 iD1 Ux
R 0 R 1 o R1 ?
Ux U2 o iA i2 S0 U22
S0U12
UX
iD0
'iA
iD0+
iD1
S0U32
iD0+
iD1+
iD2
iD0+
iD1+
iD2+
iD3
UX
voi U3 U x : D1 , D2 , D3 thong
iA
Hnh 6-18
1
1
1
1
Ux
o R3
R 0 R1 R 2 R 3
En.R i
Ui
Ri Ri '
1
T
pdt
R
Z
cos M
; Z
R2 X 2
Pxung
1
uidt
W 0
Ptb
1
uidt
T 0
Ptb
Pxung
W
T
142
D 10 lg
P
P1
D : CS tng i; P: tr s CS W(mW) ti mt v tr no ;
P1: tr s CS ban u (1W hoc 1mW)
143
Ti hp
th
Ot mt
Ti
thc
P
Ot mt
Bin i
nng lng
Hnh 7-1
Thit b
ch th
Bin i
nng lng
Thit b
ch th
Hnh 7-2
144
B o
cc
-x2
phng
tng
B
tng
x1-x2
B bnh
phng
t in
tng
-(x1-x2)2
(x1-x2)2
B o
cc
Hnh 7-3
x1 x2
>
1
x1 x2 2 x1 x2 2
4
x1 U sin Zt , x2
I sin Zt M
145
148
mn chn phi hp
Ti
cp
ng
trc
vi tr
khng
sng U
U=Rt
Rt
Rt
Ot mt
Vn mt
t
Hnh 7-5
149
U2
Rt
U m2
2 Rt
Rt
U m' 2
'2
2 Rt
- Vn mt c khc thang o theo n v cng sut.
Sai s: sai s do lch phi hp tr khng; sai s ca Rt ; sai s ca Vn mt.
Sai s tng d 20% cng sut o.
Ot mt loi ny o c CS n hng chc nghn W di tn n vi GHz
P
150
l
O min
8
, s phn b dn in trn si dy
Hnh 7-6
Hnh 7-7
152
Hnh 7-9
153
R1
RT
PA
R2
R3
Rc
Ngun
in p 1
chiu
Hnh 7-10
154
Pt
I 02 RT
4
I 0'2 RT
Px Px
4
RT 2
I 0 I 0'2
4
Px
R1
RT
PA
R2
R3
mA
Rc
Ngun
in p 1
chiu
Hnh 7-11
155
156
mU 0
2
f0 -F
mU 0
2
f0
f0 +F
f max f min
'f
Hnh 8-2
159
160
Hnh 8-5
Hnh 8-4
162
Hnh 8-6
Hnh 8-7
163
Rx'
UV
IA
U Rx U A
IA
Rx R A
G pp
RA
Rx
Hnh 9-1a
167
Rx'
UV
IA
G pp
UV
I Rx IV
Rx
Rx
1 R
V
RV: in tr vo ca vn mt
Rx
Rx RV
Hnh 9-1b
5%-10%
Hnh 9-2
Rx
R1.R3
Rx jZLx
Rx
R1 R3
R4
Pt cn bng cu:
Gc tn hao ca t in:
1
1
j ZC 4
R4
Lx
R1 R3C4
tgG 1 / ZR4C4
Hnh 9-3
169
R1 R3
Z
j
C
3
Rx
R1
R3
R2
Gc tn hao ca t in:
R2 Rx
Z
j
C
x
Cx
R2
C3
R1
tgG ZRx C x
ZR3C3
Hnh 9-4
* Sai s:
- do cc Rtn hao trong cc nhnh c cun cm mu, t in mu; hoc do in
khng trong cc nhnh in tr.
-do s thay i tn s ngun nui
-Do in dung k sinh gia cc phn t vi nhau trong mch, gia cc phn t
trong mch vi cc vt xung quanh.
* Khc phc:
- bc kim cc phn t trong mch
- gim mo phi tuyn ca tn s ngun nui.
170
I1
Z td 1
U
Z1.Z 2
Z1 Z 2
Z 3
Z1.Z 2
Z1 Z 2
Z
U
Z td 1
I2
Za
I1
Z3
I2
Z td 2
U
Z a .Z c
Za Zc
Z b
Z a .Z c
Za Zc
Z
Zb
U
Z td 2
Hnh 9-5
171
Z td 1.Z td 2
Z td 1 Z td 2
I1 I2
f Z td 1 Z td 2
0
C1: t mu
R
2
1
1
2 2
jZC1 0
jZC Z C rx jZLx
rx
r
4 2 2
x
Z Lx C 1 2
Z Lx
1
2 C1
rx2
2
Z Lx C 1 2
Z Lx
rx
(*)
Hnh 9-6
172
T (*),(**) ta c:
Khi C1<<C:
rx2 Z2 Lx
(**)
|
L
x
Z 2 2C C1
RC 2
r |
x 2C C1 2
|
L
x 2Z2C
r | R
x 4
Hnh 9-7
174
1
4S 2 f 02 Lm
Cm1 Cks
Cx
Cks
Hnh 9-8
Cm 2 C x Cks
175
Cm1 Cm 2
* Cx >= Cm max :
Thc hin php o 2 ln cng tn s
cng hng v Lm khng i.
Ln 1: CM v tr 1; iu chnh tn s
ca b to dao ng c cng hng
Ln 2: CM v tr 2; iu chnh Cm
c cng hng (f0 khng i)
Cx
Cks
Cm1 Cks
Hnh 9-9
C x Cm 2
Cks
Cm 2 C x
Cm1.Cm 2
Cm 2 Cm1
176
Hnh 9-10
177
1
Lx Cm1
Z0
Lx
Lm
1
LmCm 2
Cm 2
Cm1
Sai s ca php o:
G Lx
G Lm GCm 2 GCm1
178
R2
I
I ch
R ZL
ZC
ZL
Hnh 9-11
1
ZC
1 C1 C2
Z 2C02
I
I ch
1
2
0,707
179
1
iu kin I
cn c th t c bng cch thay i tn
0,707
I ch
2
s ca b to dao ng. Cc tn s tng ng: Z1 , Z2 , Z0
Z1Z2
Z02
1 Z1 Z2
C 2Z02
180
L
Rx
Hnh 9-13
Rx
I 2 R0
RM
I1 I 2
ch : chn ng h o c RM nh
181
ZL
RL
RL: tr s in tr ca cun dy tn s o
B to
dao ng
V1
U1
Rx
U2
V2
Cm
Cx
Hnh 9-14
182
U2
U2
Qx
I
ZC m
U1Z Lx
Rx
vi
U1
Rx
U1.Qx
U2
U1
Qx
Q1Q2
Q1 Q2
tgG x
1
Qx
- Sai s ca Q mt:
+ sai s do tn s ca b to dao ng khng n nh
+ sai s ca ng h o dng in v Vn mt in t
+ sai s khc ca Cm
+ sai s do cc in dung, in cm k sinh ca dy ni
184
DAM
CM
SS
BDX
HTS
2
U0/e
Rx
f0
Cm
TXC
Hnh 9-15
185
Up
U 0e
tp
U0
e
Rx Cm
U0
tp
Rx Cm
tp
e 1
Rx C m
U0 /e
t 2 t1
Nx
t 2 t1
T0
Nx
t1
t2
t2 t1 f 0
Rx C m f 0