Agnieszka Miszewska kl.

1D

Dumni i wciekli? Skutki strajkw grniczych za rzdw

Margaret Thatcher
Gdy w 1950 roku, pochodzca z maego miasteczka Grantham Margaret Hilda
Thatcher prbowaa po raz pierwszy dosta si do parlamentu, nikt nie
podejrzewa, jak ta niewielka kobieta o piskliwym gosie zmieni oblicze nie tylko
brytyjskiej polityki i spoecznoci, ale take oblicze caej Europy.
Moda Margaret skoczya Uniwersytet Oksfordzki na wydziale chemii, przez kilka
lat pracowaa nad opracowywaniem metod konserwowania ywnoci i jak by si
zdawao, nie miaa nigdy w planach kariery politycznej. Ulego to zmianie, gdy w
1949r. poznaa swojego przyszego ma Denisa Thatchera. On namwi j do
sprbowania sowich si na scenie politycznej, sfinansowa jej take studia
adwokackie, dziki czemu zdobya odpowiednie wyksztacenie. W trakcie swojej
kariery politycznej zajmowaa si finansami, energetyk, bya ministrem edukacji
(w rzdzie premiera Heatha), ministrem rodowiska. Od pocztku
charakteryzowaa si osobliwymi pogldami gosowaa za legalizacj kontaktw
homoseksualnych i aborcji, a jednoczenie bya zwolenniczk utrzymania kary
mierci czy przywrcenia kary chosty, sprzeciwiaa si uatwieniom w procesach
rozwodowych. Mimo, e reprezentowaa Parti Konserwatywn, jej wizja
gospodarki bya mocno liberalna by moe to pozwolio jej doj do takiej
wadzy.
Po wygranych wyborach w 1979, swego rodzaju misj Thatcher stao si
podniesienie zrujnowanej gospodarki po utracie brytyjskich kolonii, a take
zdecydowana walka z komunizmem i Sowietami pod tym wzgldem bya
zwolenniczk Ronalda Reagana. Dziki twardej rce i stanowczoci w sprawach
strajkw grniczych i walki z komunizmem zostaa okrzyknita przez Radio
Moskwa elazn Dam.
Popularno wrd Brytyjczykw zapewnia jej nieco losowa sytuacja
mianowicie wojna o Falklandy z Argentyn w 1982. Thatcher szczliwie trafia na
do sabego przeciwnika, a take zdecydowaa si na posunicie, na ktre inny
polityk prawdopodobnie by si nie zdecydowa. Mimo ostro obcinanych funduszy,
w kilka dni wysaa na wyspy ca flot, ktra z powodzeniem rozbia sabe i le
zorganizowane wojsko argentyskie.
W roku 1984 przyszo jej si zmierzy z, jak si pniej okazao, z chyba
najwikszym i najduej trwajcym strajkiem grniczym w powojennej Europie.
Jednak Margaret Thatcher w trakcie swojej kariery politycznej dowiadczya ju
strajkw grnikw (w 1972 i 1974 roku). Strajk 1974 doprowadzi do tak zwanego
Three-Day Week (ang. Trzydniowego tygodnia), kiedy to pracowano tylko przez
trzy dni w tygodniu, poniewa przez reszt czasu nie byo prdu. W
zabezpieczeniu przed ponownym wystpieniem takiej sytuacji premier
importowaa wgiel, aby uzupenia zapotrzebowanie pastwa, jak rwnie mie
nadmiar w wypadku kolejnego strajku. Niektre elektrownie przeksztacano na
pozyskujce energi z oleju, aby ponownie nie doprowadzi do braku prdu w
kraju.

Agnieszka Miszewska kl. 1D

Obalono te wtedy konserwatywny rzd premiera Heatha, wadz obja partia
pracy z Jamesem Callaghanem na czele. Jednak jego rzdy rwnie nie sprzyjay
brytyjskiej gospodarce podwyszano pensje grnikom (czego domagali si
przed strajkami) bez brania pod uwag tego konsekwencji. By to moment, kiedy
do wadzy znw doszli konserwatyci, tym razem na czele z Thatcher.
Po drugiej wojnie wiatowej rzd Wielkiej Brytanii powoa Krajow Rad Wglow
(National Coal Board) i doprowadzi do prywatyzacji grnictwa w pastwie. Jednak
od 1945 roku dziaao rwnie Krajowe Zjednoczenie Grnikw (National Union of
Mineworkers), czyli organizacja bdca zwizkiem zawodowym. Miaa ona duy
wpyw na rzd, rzecz jasna zwizana z laburzystami. Jej przewodniczcym by
Arthur Scargill. Napicia midzy rzdem Thatcher i pastwowymi zwizkami
zawodowymi zaostrzyy si, gdy rzd uzna, i NUM koliduje z rynkiem, co
ryzykuje z pastwow inflacj. 6 marca 1984 roku ogoszono, e rzd zamknie 20
kopal, zwalniajc tym samym 20000 pracownikw, a w planach ma zamknicie
ponad 70. By to moment przeomowy dla grnikw rozpoczto masowe marsze
i strajki. Policja nie wstrzymywaa si ze stosowaniem przemocy, toczyy si
regularne walki, jak na przykad bitwa pod Orgreave, w ktrej wzio udzia 5
tysicy policjantw i drugie tyle strajkujcych grnikw.
Ta wielka bitwa midzyklasowa trwaa niemale cay rok. Dla strajkujcych
wizao si to z gigantycznymi problemami i przeszkodami, ktre musieli
pokona. Przede wszystkim, brakowao im pienidzy. W konserwatywnym
rodowisku grniczym i tak ju przeywali upokorzenie, poniewa byli zmuszeni
do przejcia na utrzymanie kobiet. Stali si rodowiskiem wykluczonym. Rzd
taczerowski by przygotowany na strajk grniczy przygotowano zapasy wgla,
energii. Wanym elementem bya take medialna propaganda, prowadzona na
gigantyczn skal. Rzd nie mia najmniejszego zamiaru ustpowa grnikom czy
i na ugody. Na dodatek NUM nie uzyska poparcia od zwizkw energetycznych,
bdcych pod silnym wpywem rzdowej prawicy, co oznaczao, e wszelkie
elektrownie bd pracowa normalnie. Celem National Union of Mineworkers byo
wtedy rozszerzenie strajku na wszystkie gazie gospodarki i uzyskanie poparcia
klasy robotniczej innych sektorw. Na szczcie wsparci zostali przez
pracownikw kolei i transportu dostawy wgla zostay wic wstrzymane.
Grnicy jednak wci zmagali si z powanym problemem by nim brak
pienidzy. Wszystkich strajkujcych trzeba byo przecie wyywi i zaopatrzy. W
biednych regionach grniczych, jak na przykad w poudniowej Walii zamknicie
kopalni wizao si jednoznacznie z wymarciem caego miasta. Mimo wielkiej
propagandy rzdowej spoeczestwo zaczo dostrzega potrzeby grnikw i czu
obowizek pomocy walczcym o swoje prawa. Tworzono Grupy Wsparcia
Grnikw (Miners Support Groups), ale wrd zakadajcych je zaraz za onami
grnikw byli modzi: studenci, a take nne grupy wykluczone: czarnoskra
modzie, geje i lesbijki, feministki. Dla konserwatywnych rodowisk grnikw by
to duy szok, musieli znale w sobie rezerw i wiele odwagi do amania
stereotypw i wychodzenia poza szereg. W 2014 w Wielkiej Brytanii ukaza si
film pod tytuem Pride (pol. Dumni i wciekli) w reyserii Matthew Warchusa
opowiadajcy prawdziw histori organizacji LGSM Lesbians and Gays Support

Agnieszka Miszewska kl. 1D

the Miners (Lesbijki i Geje Wspieraj Grnikw). Jej czonkowie zauwayli najpierw
wyjtkowo ma aktywno policji na paradach rwnoci, przez ktr kiedy byli
drczeni i wrcz przeladowani. Uwiadomili sobie, jak wiele innych grup modych
buntownikw, oddzielonych od normalnego spoeczestwa, e ci sami policjanci
bior teraz udzia w ulicznych walkach ze strajkujcymi. Zaczli zbiera na ten cel
datki, jednak najtrudniejszym etapem okazao si przekazanie ich do faktycznych
potrzebujcych. Po przyjechaniu do maego walijskiego miasteczka Dulais musieli
rozpocz proces oswajania ze sob ludzi. Co istotne w tym przypadku, by to
okres kiedy odkryto wirus HIV i w mediach odbywaa si wielka propaganda
dotyczca AIDS. Wikszo ludzi bya nadmiernie uprzedzona i niedoinformowana
osoby homoseksualne byy widziane jako zboczecy i nosiciele HIV, nie miano
te odpowiedniej wiedzy o drogach zakaenia. Jak mona zauway, przyjcie
pomocy od tak kontrowersyjnej grupy musiao si wiza z naprawd du
przemian spoeczn. Zaskakujco udao si do przewaajcej czci malutkiej
walijskiej spoecznoci, jednak nie wszyscy byli im przychylni. Gdy opublikowano
w brukowcu The Sun przemiewczy artyku o gejowskiej organizacji
pomagajcej grnikom zatytuowany Pits and Perverts (pol. Kopalnie i
Zboczecy) LGSM zdecydowao si skorzysta z chwili sawy i przybra z dum
nadane im przezwisko. 10 grudnia 1984 w sali koncertowej Electric Ballroom w
Camden Town w Londynie odby si benefis Pits and Perverts z udziaem
zespou Bronsky Beat, ktry pniej okaza si najwikszym wydarzeniem
charytatywnym na cel strajkujcych grnikw podczas jednego wieczoru
zebrano okoo 20 tysicy funtw. Wczeniej w trakcie zbirek sama grupa
londyska uzyskaa ok. 11 tysicy funtw. LGSM byo organizacj, ktra
przekazaa najwicej rodkw dla strajkujcych grnikw.
Strajki grnicze i zamykanie kopalni wizay si nie tylko z przymusem otwarcia
si na rodowiska homoseksualne, ale take ze znaczn zmiana pozycji
spoecznej kobiet. W normalnych warunkach, gdy grnik mia prac kobieta
spdzaa ycie jako kura domowa i nie osigaa wicej w yciu. Jednak w trakcie
strajkw na nich spoczywaa odpowiedzialno za rodzin. Rwnie wtedy kobiety
zainteresoway si bardziej nauk i karier zaczy dostrzega swoje moliwoci
poza domem i opiek nad dziemi. Dobrym przykadem moe by posta Sian
James, przedstawionej w filmie Pride. Ukoczya ona Uniwersytet Swansea, a w
roku 2005 zostaa posem w okrgu Swansea East bya pierwsz kobiet
kiedykolwiek na tym stanowisku.
Strajk skoczy si 3 marca 1985 roku, po przegosowaniu przez NUM powrotu
grnikw do pracy. Nie pozostali oni jednak duni wspierajcym ich w trakcie
strajku rodowiskom, midzy innymi LGBT. W 1985 roku Parad Rwnoci w
Londynie poprowadziy orkiestry grnicze, zastpy grnikw szy niosc swoje
sztandary zwizkw zawodowych. Rok po zakoczeniu strajku do manifestu Partii
Pracy dodano ustaw o legalizacji praw osb homoseksualnych. Tym razem, w
przeciwiestwie do poprzednich ustawa przesza, midzy innymi dziki
gosowaniu blokowemu kluczowego zwizku zawodowego, ktrym byo The
National Union of Mineworkers.
Ostatecznie rzdowi Thatcher udao si dopi swego po zakoczeniu jej kariery
politycznej w Wielkiej Brytanii byo 15 dziaajcych (sprywatyzowanych) kopal.

Agnieszka Miszewska kl. 1D

W 2009 miao ich by ju tylko 6. Wobec tego skutki polityki taczeryzmu miay dla
grnikw znaczenie tylko spoeczne, nie gospodarcze.
W Polsce te wydarzenia zostay niemal niezauwaone, ze wzgldu na
wprowadzony stan wojenny. Ludzie byli bardziej zajci biciem si w kolejkach o
miso ni polityk zagraniczn i zmianami spoecznymi. W Polsce na temat
strajku w 1984-85 ukazaa si jedna publikacja, do ktrej nie udao mi si dotrze,
dlatego te bazowaam na rdach internetowych i gazetach. Moe si to okaza
wielkim bdem z naszej strony, gdy najprawdopodobniej niedugo pod
naciskami Unii Europejskiej bdziemy zmuszeni do zamknicia wikszoci kopal
i poszukania innego rda energii. Moe podobna rewolucja spoeczna wydarzy
si i na polskiej ziemi?
Bibliografia:
https://unlockideas.wordpress.com/2014/01/31/lesbians-and-gays-support-theminers-in-their-protests-for-coal-not-dole/
http://libcom.org/history/1984-85-lesbian-gay-miners-support-group
http://ourhistory-hayes.blogspot.com/search/label/Miners%20Strike
http://www.walesonline.co.uk/news/wales-news/miners-strike-gay-communitystood-6857823
http://www.gayinthe80s.com/2013/05/1984-pits-and-perverts-benefit-concert/
http://1.bp.blogspot.com/-2ET1rUOQI0/UIaq0B0fgvI/AAAAAAAAGWY/miuIRd4mwgw/s1600/num+strike+union+m
iners+police+horse+1984+app0009.bmp
https://unlockideas.files.wordpress.com/2014/01/dsc01778.jpg
http://codziennikfeministyczny.pl/strajk-brytyjskich-gornikow-kobiety-spolecznosclgbt-solidarnosc-wykuta-walce/
http://www.wykop.pl/link/1803492/margaret-thatcher-przygotowala-wojsko-nastrajk-gornikow/
http://www.theguardian.com/politics/2014/jan/03/margaret-thatcher-secret-planarmy-miners-strike
http://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/historia/1606627,1,jak-thatcher-rozbilagornikow.read
Marceli Kosman Droga na Downing Street. Uwagi nad karier polityczn
Margaret Thatcher
https://www.youtube.com/watch?v=LTHEiVevUWE
https://www.youtube.com/watch?v=XMvvgCGSt1Y

Agnieszka Miszewska kl. 1D

http://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/thatcher-pod-wielkim-wrazeniemodwagi-i-patriotyzmu-jaruzelskiego,318277.html
http://www.uwazamrze.pl/artykul/1063630/po-co-jaruzelski-zabiegal-o-thatcher
W stanie codziennym Ewa Winnicka; Polityka nr 50 (2837) 7.12-13.12.2011
http://wolnemedia.net/gospodarka/gorniczy-stan-wyjatkowy/
https://www.youtube.com/watch?v=U3ZqlDMaCww zakoczenie Pride
http://ozzip.pl/teksty/publicystyka/historia/item/803-historyczny-strajkbrytyjskich-g%C3%83%C6%92%C3%86%E2%80%99%C3%83%E2%80%9A
%C3%82%C2%B3rnik
%C3%83%C6%92%C3%86%E2%80%99%C3%83%E2%80%9A
%C3%82%C2%B3w
http://housmans.com/images/lgsmshirt.jpg
http://southernspaces.org/2015/keep-your-eye-upon-scale
encyklopedia PWN
Wikipedia:
https://en.wikipedia.org/wiki/UK_miners%27_strike_(1984%E2%80%9385)
https://en.wikipedia.org/wiki/National_Union_of_Mineworkers_(Great_Britain)
https://en.wikipedia.org/wiki/Arthur_Scargill
https://pl.wikipedia.org/wiki/Margaret_Thatcher
https://en.wikipedia.org/wiki/Three-Day_Week#Background