FOLIO SIVIK DAN

KEWARGANEGARAAN

SEKOLAH MENENGAH KEBANGSAAN SULTAN SALAHUDDIN

ABDUL AZIZ SHAH
TEMA:

WARISAN KEPELBAGAIAN BUDAYA DI

MALAYSIA
NAMA GURU:
PUAN JAYANTHI A/P PALANANDY
AHLI KUMPULAN:
FATIMAH BT. SHAHRUDIN
NUR HAFIZAH BT. MOHAMAD HANAFI
NUR EREN BT. MUHAMMAD ABDUL RANI
NUR 'AIN NADHIRAH BT. MOHAMAD JANI
KELAS: 2 SINERGI
APRIL 2012

WARISAN KESENIAN NEGARA

()

()

ISI KANDUNGAN

WARISAN KESENIAN NEGARA

()

()

TAJUK

MUKA SURAT

PENGHARGAAN

03

MUKADDIMAH

04

PENGENALAN

05

BAHAGIAN 1

06

BAHAGIAN 2

11

PENUTUP

16

RUJUKAN

17

PENGHARGAAN
Pertama sekali, kami Fatimah, Nur Eren, Nur Ain Nadhirah dan Nur
Hafizah ingin mengucapkan ribuan terima kasih kepada ibu bapa kami yang
banyak memberi sokongan dan semangat yang kukuh kepada kami untuk

WARISAN KESENIAN NEGARA

()

()

menyiapkan folio Pendidikan Sivik dan Kewarganegaraan saya ini yang

bertemakan Warisan Kepelbagaian Budaya Di Malaysia (Warisan Kesenian
Kepelbagaian Kaum ).
Kami juga ingin mengucapkan setinggi-tinggi terima kasih kepada Puan
Jayanthi A/P Palanandy selaku Guru mata pelajaran Pendidikan Sivik dan
Kewarganegaraan kami atas segala bimbingan dan tunjuk ajar yang telah
diberi olehnya semasa kami membuat folio ini serta maklumat yang telah
diberi semasa beliau mengajar kami.
Kepada rakan-rakan kami, kami ingin mengucapkan terima kasih kerana
mereka secara tidak langsung dan langsung telah memberi sedikit sebanyak
idea bagi memperbaiki lagi mutu folio kami yang tidak seberapa ini.
Sekian, terima kasih.

MUKADDIMAH
Khidmat Masyarakat ialah komponen amali Pendidikan Sivik dan
Kewarganegaraan yang mememerlukan penglibatan pelajar secara
berkumpulan dalam aktiviti sekolah dan komuniti. Penglibatan ini ialah
dalam bentuk projek atau kajian yang boleh membantu dan meningkatkan
imej diri, sekolah dan komuniti.

WARISAN KESENIAN NEGARA

()

()

Melalui Khidmat masyarakat ini, pelajar dapat mengaplikasi

pengetahuan, kemahiran dan nilai sivik dan kewarganegaraan yang dipelajari
di dalam bilik darjah. Dengan ini, pelajar dapat membina martabat diri yang
positif dan berbangga kerana dapat memberi sumbangan kepada sekolah dan
masyarakat.

OBJEKTIF UMUM
1.

Mengaplikasi pengetahuan, kemahiran dan nilai sivik dan

kewarganegaraan di luar bilik darjah.

2.

Memberi sumbangan kepada masyarakat dan negara.

3.

Menjadi warganegara yang petriotik, prihatin

bertanggungjawab terhadap masyarakat dan negara.

dan

PENGENALAN
Permainan tradisional juga merupakan seni dan budaya masyarakat kita
tapi ianya semakin dilupakan oleh masyarakat terutama golongan remaja.
Di bandar-bandar contohnya, permainan tradisional semakin dilupakan
ada diantaranya pula tidak tahu apakah jenis permainan tradisional itu.

WARISAN KESENIAN NEGARA

()

()

Perkara ini amat menyedihkan kerana ia merupakan adat resam

masyarakat kita. Jabatan Kebudayaan dan Kesenian Negara telah banyak
mengusahakan pelbagai aktiviti bagi mempertingkatkan lagi seni dan budaya
dalam permainan tradisional.
Contoh yang boleh kita lihat ialah Festival Gasing Malaysia yang akan
dianjurkan setiap tahun. Di dalam Penganjuran Program Merakyatkan Seni
dan Budaya juga terdapat beberapa aktiviti yang disisipkan berbentuk
permainan tradisional seperti congkak, batu seremban, gasing dan
sebagainya.
Semoga Usaha Jabatan Kebudayaan dan Kesenian Negara dan agensi
di bawah Kementerian Kebudayaan, Kesenian dan Warisan berjaya dalam
memartabatkan seni dan budaya permainan tradisional supaya tidak pupus
ditelan zaman.

CONTOH-CONTOH:
Congkak, wau, batu seremban, sepak raga, gasing, dam harimau, galah
panjang, sepak bulu ayam, ketuk keli, ketingting.

BAHAGIAN 1
PERMAINAN TRADISIONAL PELBAGAI KAUM DI MALAYSIA:
1. Batu Seremban ( Permainan Tradisional Kaum
Melayu )

WARISAN KESENIAN NEGARA

()

()

Batu Seremban juga dikenali sebagai permainan Selambut atau

Serembat. Sering dimainkan di waktu lapang.

Permainan ini dimainkan oleh kanak-kanak perempuan sama ada

secara individu atau berpasangan. Ianya dimainkan secara
berkumpulan seramai dua hingga empat orang atau lebih.

Biasanya ia menggunakan guli kaca, biji getah, ketul batu yang kecil
atau ketulan-ketulan objek lain berbentuk bulat. Bilangan yang biasa
digunakan sebanyak lima biji. Objek-objek ini dikenali sebagai buah.

Dalam bermain Batu Seremban ini terdapat beberapa peringkat atau

cara sambutan buah yang berlainan. Bermula dengan peringkat
pertama yang mudah dengan menggunakan sebiji batu yang
dinamakan sebagai batu satu hinggalah kepada peringkat lebih tinggi
atau peringkat yang teratas dinamakan batu tujuh.

2. Go ( Permainan Tradisional Kaum Cina )

WARISAN KESENIAN NEGARA

()

()

Permainan ini dimainkan oleh dua pemain yang berselang - seli

meletakkan batu hitam dan putih pada tempat yang kosong (dikenali
sebagai "mata") grid 19 19 baris (baru: ia yang lebih kecil iatu 9 9
dan 13 13 papan).

Objektif permainan adalah untuk menggunakan batu seseorang untuk

mengelilingi sebahagian besar batu daripada pihak lawan. Sebaik
sahaja diletakkan di atas papan, batu hanya boleh bergerak jika mereka
ditangkap.

Apabila permainan diakhiri, mata yang diprolehi (wilayah) akan dikira

bersama-sama dengan batu-batu yang ditangkap untuk menentukan
siapa yang mempunyai mata yang lebih. Permainan ini juga boleh
hilang disebabkan oleh perletakan jawatan.

Go berasal dari China purba; tarikh dibuat tidak diketahui. Oleh abad
ke-3 Sebelum Masihi, ia sudah menjadi hobi yang popular.

Bukti arkeologi menunjukkan bahawa permainan ini peringkat awal

telah dimainkan di atas papan permainan dengan 17 17 grid, tetapi
permainan ini telah merebak ke Korea dan Jepun, kira-kira abad ke-5
hingga ke abad 7, papan dengan grid 19 19 menjadi berubah.
Majoriti pemain ini daripada Asia Timur, Gabungan pesatuan Go
Antarabangsa mempunyai 71 negara yang mempunyai ahli di semua
benua. Jumlah pemain Go melibihi 40 juta.

WARISAN KESENIAN NEGARA

()

()

Go mendapat sambutan di Barat melalui Jepun, yang ia biasanya

dikenali di peringkat antarabangsa dengan nama Jepun yang
dipendekkan iatu Go, dan dari segi konsep Go berasal dari sebutan
Jepun.

3. Kho-Kho ( Permainan Tradisional Kaum India )

WARISAN KESENIAN NEGARA

()

()

'Kho-kho' merupakan satu permainan tradisional yang popular di

kalangan kaum India. Permainan yang berasal dari Maharashtra ini
pada mulanya dimainkan menggunakan kereta kuda.

Kebanyakan ahli sejarah India mengatakan bahawa Kho-Kho

merupakan hasil pengubahsuaian daripada satu permainan 'Lari dan
kejar' di mana seorang pemain akan berlari dan mengejar serta
menyentuh pemain lain.

Permainan kho-kho ini memerlukan kecergasan fizikal pemain serta

pergerakan yang fleksibel untuk megelak peserta-peserta lain.

Bagi permainan kho-kho, setiap kumpulan boleh mempunyai 12

pemain.Namun, hanya 9 daripadanya akan bermain bagi satu
perlawanan. Terdapat 2 giliran dalam permainan kho-kho ini. Setiap
giliran diperuntukkan selama 7 minit untuk acara lari dan kejar. Bagi
kumpulan pengejar (chaser), 8 pemain akan berada di tengah setiap 8
kotak yang terdapat di padang permainan. Setiap 8 peserta ini akan
duduk dalam kedudukan yang bertentangan secara berselang-selang.
Manakala, pemain yang kesembilan akan bertindak sebagai pengejar.

Sasaran bagi setiap pengejar ialah menyentuh pemain lawan dengan

menggunakan tapak tangan. Pemain lawan akan tersingkir apabila
pengejar menyentuhnya dengan tapak tangan tanpa melakukan "foul",
pemain lawan telah melebihi had garisan dengan sendirinya ataupun

WARISAN KESENIAN NEGARA

()

()

lambat sampai ke had garisan. Pengejar boleh menukar giliran

mengejar dengan menyentuh ahli pasukannya yang lain sambil berkata
"Kho Kho". Pemain yang disentuh kemudiannya akan menjadi
pengejar dan begitulah seteru

USAHA-USAHA YANG BOLEH DILAKUKAN UNTUK

MENGEKALKAN PERMAINAN WARISAN DI MASA HADAPAN:

1. Kuat Kuasa Undang-Undang

Kerajaan telah menggubal Akta Warisan Kebangsaan 2005. Melalui akta ini,
beberapa bidang kesenian didaftarkan sebagai warisan negara. Oleh itu,
sesuatu warisan kesenian akan dilindungi dan dipelihara melalui undangundang tersebut.

2. Pendidikan
Banyak bidang kesenian daijar di institusi pengajian tempatan. Para pelajar
diberi pendedahan, ilmu pengetahuan dan kemahiran dalam bidang kesenian.
Antara institusi tersebut ialah Akedemi Seni Budaya dan Warisan
Kebangsaan (ASWARA), Universiti Malaya, Universiti Teknologi MARA,
Universiti Kebangsaan Malaysia dan Institusi Kraf Negara.

3. Mengadakan Kursus Kesenian

Dengan mengadakan kursus kesenian dapat menarik minat generasi muda
untuk mempelajari warisan kesenian yang terdapat di Negara ini. Dengan
ini, ia dapat menyebarkan kepada orang ramai dan ia boleh mengekalkan
warisan kesenian.

BAHAGIAN 2
WARISAN KESENIAN NEGARA

()

()

SENI REKA BENTUK TRADISIONAL DI MALAYSIA:

1.Rumah Tradisional Negeri Melaka

Rumah ini mempunyai reka bentuk ringkas dan mengandungi fungsi

ruang secara asas, menunjukkan kesederhanaan pemiliknya. Reka
bentuk rumah ini mengandungi serambi, rumah ibu, selang dan rumah
dapur. Secara asas pelan rumah ini menyamai rumah kutai negeri
Perak, perbezaannya terdapat serambi di bahagian hadapan rumah ini.

Serambi adalah tempat berehat dan mengambil angin, melayan tamu

dan meninjau aktiviti di hadapan rumah.

Keseluruhan dinding rumah diperbuat daripada kayu, kecuali di

bahagian dapur yang mempunyai dinding pelupuh. Bahagian atap

WARISAN KESENIAN NEGARA

()

()

rumah ini dibuka sedikit untuk membenarkan pengudaraan masuk ke

dalam rumah. Bahagian selang rumah pula didinding, berbeza dengan
rumah kutai Perak.

Rumah ini mempunyai tebar layar bermotif bunga dan papan pemuka
yang berkerawang ringkas. Kayu jerejak di serambi juga mempunyai
ukiran yang ringkas sesuai dengan konteks kesederhanaan rumah ini.
2. Rumah Tradisional Negeri Perak

Keistimewaan reka bentuknya adalah kerana ia lebih etnik dan ringkas.

Reka bentuk ini juga dikenali sebagai rumah kutai. Rumah ini masih
terdapat di negeri Perak dan telah berusia lebih 100 tahun. Antaranya
di Kampung Sayong Lembah, Kuala Kangsar, Kampung Kota Lama
Kanan dan Kampung Bota Kanan, Parit.
Rumah ini menggunakan sepenuhnya bahan binaan semula jadi yang
terdapat di sekeliling kampung. Struktur asas adalah kayu keras

WARISAN KESENIAN NEGARA

()

()

manakala atap dibuat dari daun rumbia dan dinding pelupuh dari
anyaman buluh atau rotan.

Rumah ini mempunyai bumbung yang agak tinggi, tetapi terdapat

sedikit keunikan dari segi keterbukaan rumah ini. Ia seolah-olah tidak
mempunyai pengudaraan yang baik dan mencukupi. Dinding rumah
mencapai ke paras rabung atap tanpa diselangi kerawang atau
seumpamanya. Ini disebabkan dinding itu sendiri tembus angin, maka
ianya tidak perlu hiasan kerawang dan sikap rendah diri penghuni
rumah ini.

Keringkasan reka bentuk menunjukkan yang rumah kutai adalah untuk

orang biasa berbanding rekaan lain yang lebih moden dan canggih
seperti bumbung limas dan bumbung Perak. Rumah ini menyaksikan
beberapa unsur seni struktur yang agak menarik, ringkas dan
mempunyai fungsinya tersendiri.
3. Rumah Tradisional Negeri Sembilan

WARISAN KESENIAN NEGARA

()

()

Negeri Sembilan mempamerkan secara keseluruhan reka bentuk

bumbung panjang yang bersifat Minangkabau. Ia mempunyai sifat reka
bentuk atap yang bertingkat yang dialas daun rumbia. Rumah ini
mempunyai serambi hadapan dan anjung yang meneduhkan tangga
utama kemasukan ke Rumah Ibu melalui Serambi. Serambi dihiasi
ukiran kerawang yang bercorak silang-menyilang. Rekaan tangga
adalah ringkas. Tangga diikat atau dimatikan dengan rekaan kekunci
dipapan yang menarik seperti yang boleh dilihat di dalam gambar.

Rumah ini dihiasi ukiran kayu yang banyak di sekeliling rumah, lebihlebih lagi di sekitar Serambi hadapan rumah. Ukiran adalah
bermotifkan silang dan bunga yang agak bersifat grafik. Bahagian
anjung, serambi dan rumah ibu mempunyai aras yang berbeza.

Rumah ibu mempunyai ruang yang terluas dan tertinggi. Terdapat bilik
di rumah ibu dan tangga menghala ke loteng. Loteng ini mengambil
lebihan ketinggian dan tingkat atap yang diberi ruang oleh struktur
rumah ini.

Rumah ibu bersifat terbuka dan disambung ke rumah dapur melalui

pintu yang menghala ke selang. Selang tidak berdinding dan
merupakan pelantar kepada sebahagian fungsi dapur. Ianya berperanan
sebagai ruang bersembang untuk kaum wanita. Rumah Negeri
Sembilan ini memaparkan seni kraf kayu yang menyeluruh hingga

WARISAN KESENIAN NEGARA

()

()

sampai ke rumah dapur. Paras tingkapnya adalah sangat rendah, iaitu

direka untuk paras orang duduk dan bukannya berdiri.

USAHA-USAHA YANG BOLEH DILAKUKAN UNTUK

MENGEKALKAN WARISAN SENI BINA DI MASA HADAPAN:
1. Membuat lawatan ke muzium balai seni untuk
mendapatkan maklumat tentang warisan seni bina
pelbagai kaum.
2. Menghormati dan menghargai warisan seni bina.
3. Melibatkan diri dalam usaha mengekalkan warisan
keseniaan seni bina di Malaysia.
4. Membaikpulih bangunan seni bina tersebut untuk
dibuka kepada orang tempatan dan juga pelancong.
5. Pendidikan dalam bidang seni bina perlu daijar di
institusi pengajian tempatan.
6.

Para pelajar perlu diberi pendedahan, ilmu

pengetahuan dan kemahiran dalam bidang seni bina

WARISAN KESENIAN NEGARA

()

()

PENUTUP
Kesimpulanya, setiap kaum di Malaysia mempunyai permainan
tradisional dan seni bina tersendiri yang melambangkan sesuatu kaum.
Adalah pentingnya bagi masyarakat mengetahui mengenai permainan
tradisional dan seni bina dan berusaha untuk mengekalkannya agar
warisan ini dapat dikekalkan untuk generasi di masa hadapan.

Dalam menyiapkan folio ini saya mendapat kerjasama daripada

rakan sekumpulan, keluarga dan guru pendidikan sivik. Rakan
sekumpulan telah memberikan kerjasama yang baik dari segi
berkongsi maklumat dan bertukar pendapat. Keluarga turut memberi
sokongan dari segi maklumat, wang saku dan idea tentang apa yang
perlu dipersembahkan. Guru memberi kebenaran untuk membuat folio
sivik ini.

Anak merpati disambar helang,

Terbang ke titi di dalam huma;
Harimau mati meninggalkan belang,
Manusia mati meninggalkan nama.

WARISAN KESENIAN NEGARA

()

()

RUJUKAN
Ibu dan Bapa serta keluarga
Guru mata pelajaran Sivik
Kawan-kawan yang terlibat secara tidak langsung
Laman sesawang:
http://www.scribd.com/doc/30765440/folio-siviktingkatan-3
http://tradisional-bib.blogspot.com/
http://permainantradisionalmalaysia.blogspot.co
m/
http://www.scribd.com/doc/53956255/FolioPendidikan-Sivik-Dan-Kewarganegaraan
http://twothebest.blogspot.com/2008_11_01_archi
ve.html

Hendak belayar ke Teluk Betung,

Sambil mencuba labuhkan pukat;
Bulat air kerana pembentung,
Bulat kata kerana muafakat.
Pulau pandan jauh ke tengah,
Gunung daik bercabang tiga;
Walau badan dikandung tanah,
Budi yang baik dikenang juga.
(*^ -^*)(*^ -^*)(*^ -^*)(*^ -^*)(*^ -^*)(*^ -^*)(*^ -^*)(*^ -^*)(*^ -^*)

WARISAN KESENIAN NEGARA

()

()