Ngnh Dt may Vit Nam trong

bi cnh Thc hin Hip nh i

tc xuyn Thi Bnh Dng (TPP)
Phm Minh c
Ngn hng Th gii

Hi tho VCCI ti H Ni TP HCM v Nng, thng 8 nm 2014

Ni dung
Tng quan v ngnh dt may Vit Nam
Tc ng ca TPP
C hi v thch thc
Hm chnh sch

I. TNG QUAN NGNH DT MAY

Xut khu sn phm dt may
Nng lc trn th trng ton cu
So snh quc t
To vic lm
C cu c vn
Gi tr gia tng thp
Doanh nghip quy m nh
Ph thuc nng n vo nguyn liu nhp khu

Xut khu sn phm dt may Vit Nam

Tng quan v xut khu SP dt may:

Ngun: Havards Atlas.

Tc tng trng bnh qun 15% trong 5 nm qua

T trng bnh qun trong xut khu quc gia 11%
T trng trong xut khu ton cu 2,6%
H s Li th cnh tranh hin hu (RCA) 4,47

Nng lc trn th trng ton cu

Tng trng hng nm ca thng mi ton cu

17%

KM HN
15%
MC CHUNG
13%

V CH
= US$ 2 Billion
Go

C ph

11%
9%

Da giy

7%

Thy hi sn

5%

SUY GIM

TT HN MC
CHUNG

Dt may
3%

in t

1%
-3%

-1%

-1%

1%

3%

5%

7%

9%

-3%

Thay i th phn ca Vit Nam trn th trng th gii

NguN: UN Comtrade, 2010.

So snh quc t
Cc Ch s Thng mi Chnh, Hng may, Mt s i th Cnh tranh
Ch s
Kim ngch Xut khu (T US$)
Tng trng kim ngch XK hng nm (%)
Tng trng KN XK hng nm (Th hng)
T trng tronh XK quc gi (%)
T trng trong nhp khu quc gia (%)
Cn cn thng mi (%)
n gi tng i (Bnh qun TG = 1)

Vit Nam

T. Quc

Bangladesh

Mexico

Indonesia

15.6
15
11
12
3
56
0.9

159.6
7
21
7
0
94
1.5

21.5
12
16
83
0
97
1.6

4.4
-2
72
1
0
20
0.5

7.5
4
32
3
0
87
1.1

Ngun: UN Comtrade, 2012

To vic lm
1400
1200

Ngn ngi
191

1000
800

184
162

178

600
400

771

776

2008

2009

859

962

200
0

May

2010
Dt

2011

Kh thm dng lao ng,

to thu nhp cho 33% lao
ng cng nghip (2011);
Yu cu k nng lao ng
thp n trung bnh, thng
l lao ng n, to vic lm
cho lao ng nng thn;
Mi 1 t USD kim ngch xut
khu dt may tng to ra
khong 150,000-200,000
vic lm (VITAS, 2013).

Ngun: MUTRAP (2014).

C cu c vn
100%
90%
80%

2
10

2
12

10

10

1
6
3
5

70%
27

60%

32

50%
85

40%
30%
51

20%

44

10%
0%
Doanh thu

Vn

Nhn cng

May

Si

Dt

Dt: Cng on khc

Dt: Cng on cui

Ngun: Tnh ton theo iu tra Doanh nghip 2012.

May chim u th, thm dng lao ng v vi

cc DN quy m nh hn: cng ngh thp, gia
cng cho cc cty a quc gia;
Si ln th hai, vn u t ln v vi DN quy
m ln hn;
Hon tt SP dt km pht trin (doanh thu
1,7%);
Dt v nhum: yu cu cng ngh cao, nhiu
vn v cng nhn lnh ngh:
Khng ph hp cho lm hng xut khu c v
cht lng v s lng: sn lng si hng nm
sn xut trong nc: 500-600 kt
Xut khu cc loi si c cht lng thp hn,
trong khi nhp khu cc loi si cht lng cao
hn: khong 50% nhu cu trong nc phi nhp
khu.
Nhum rt nhim, i hi chi ph rt ln x
l nc thi: khng phi tt c cc nh u t c
vn lm

Gi tr gia tng thp

25 % cc nh sn
xut theo hp ng
v OEM

70 % may gia
cng (CMT)

4 % ODM

1 % OBM

Doanh nghip c qui m nh

64% < 50 lao ng (2011)

Ngun: MUTRAP (2014).

10

Qu ph thuc nhp khu: Hm TPP

Ngun: WB (2013)

Quy tc xut x Sn xut ti

Vit Nam
Quy nh hn ch t si tr i", p dng
cp sn phm. Ngay c khi mt na
sn xut trong nc s dng nguyn liu
nhp khu, tt c hng xut khu sang M
vn c th p ng yu cu RoO.
60-90% SP dt Vit Nam n t cc
nc khc, ch yu t Trung Quc v i
Loan.

Ngun nhp khu si

Ngun: Vanzetti v Phm Lan Hng (2014)

Ngun: Vanzetti v Phm Lan Hng (2014)

Ngun nhp khu vi

11

II. TC NG CA TPP
Tm quan trng ca cc nc TPP
Tc ng kinh t v m ca TPP
Tc ng ca TPP nm 2020: i vi nhm thnh vin v
khng-thnh vin TPP
Tc ng ngnh nm 2020
Tc ng ca Nguyn tc Xut x
Tc ng ca Nguyn tc Tiu chun Lao ng

12

Tm quan trng ca cc nc TPP v M

40% xut khu hng ha ca Vit Nam i n 11 quc gia TPP.
Dt may v giy dp chim 31% tng kim ngch XK sang cc nc TPP,
20% XK ton cu l hng vo Hoa K.
T trng ln (72%) hng may XK sang cc nc TPP, gn 50% dt may.
Xp hng ca
T trng ca
Tng trng
Gi tr XK 2013 T trng trong
Thu quan ti
nhp khu 2009- nc XK trn th nc XK trn th
(t USD)
NK ca M (%)
M (%)
13 (%/nm)
gii
gii (%)
BQ tt c cc nc
39.4
100
5
100
Trung Quc
15.5
39.4
3
1
33.6
10.8
Bangladesh
3.8
9.7
9
3
6.4
10.7
Vit Nam
3.5
8.9
11
4
4.8
10.8
Mexico
2.5
6.4
3
14
1.3
0
Indonesia
2.3
5.9
6
12
1.9
10.7
Cc nc xut
khu

Ngun: ITC.

Cc nc xut khu chnh hng may HS62 sang M nm 2013

13

Tc ng ca TPP vo nm 2020
Thnh vin TPP
Phc li
c
New Zealand
Nht
Malaysia
Singapore
Vit Nam
Canada
Hoa K
Mexico
Chile

Triu $
552
758
12709
895
71
3,015
874
1950
605
116

Khng thuc TPP

Xut khu Nhp khu

%

Phc li

%
1.1
2.1
1.8
1.0
0.1
10.6
1.9
0.7
1.0
0.2

2.0
3.1
2.6
1.5
0.1
13.2
1.8
0.4
1.5
0.3

Trung Quc
Hn Quc
n
Cc nc ASEAN khc
M Latin
Lin minh Chu u
Cc nc PT khc
Chu Phi
Phn cn li ca TG
Tng s

Triu $
-3,831
-346
-406
-1,286
-1,137
-2,058
45
-253
-482
11,898

Xut khu Nhp khu

%

%
-0.2
0.1
-0.1
-0.1
-0.2
0.0
0.0
-0.1
0.0
0.3

-0.3
0.0
-0.2
-0.3
-0.4
-0.1
-0.1
-0.2
-0.1
0.3

Ngun: Vanzetti v Phm Lan Hng (2014)

14

Tc ng ngnh nm 2020
Sn lng 2020
khng TPP
Triu $

Go
Rau, tri cy, ht
ng
Cc cy trng khc
Lm nghip
Khai khong
Thy hi sn
Tht b
Tht ln v gia cm
Sn phm sa
Thc phm khc
ung v thuc l
Dt
May mc
SP da
in t
Du kh, cc sn phm
than
Xe c gii
Sn phm g
Sn phm giy, xut bn
Ha cht, cao su & nha
My mc thit b khc
Khong phm khc
Ch tc khc

Thay i sn
lng

Thay i XK

Thay i NK

14.731
4.211
1.427
2.827
3.608
24.729
6.266
897
3.629
776
10.463
4.033
11.567
17.769
23.273
6.095

-2
-2
-2
-4
-21
-4
-2
1
-3
-11
-8
0
41
118
47
-24

-2
0
-11
-4
-25
-4
-6
-3
-2
-13
-7
2
41
102
47
-20

29
37
23
4
-10
8
1
4
46
16
6
13
75
81
54
1

1.173
8.052
5.834
3.791
15.766
8.515
10.525
10.271

-8
-12
-23
-10
-15
-23
-3
-16

-31
-6
-17
-20
-24
-17
-15
-18

2
11
4
7
7
4
19
1

Ngun: Vanzetti v Phm Lan Hng (2014)

15

Tc ng ca RoO i vi dt may
TPP t do ha hon
ton

RoO hn ch

Chnh lch

Xut khu

%
52

%
21

Xut khu sang Hoa K

95

32

-9

sn lng

47

19

GDP

4,5

3,2

2,5

tin lng theo gi so snh

5,8

4,8

4,2

Ngun: Vanzetti v Phm Lan Hng (2014).

16

Tc ng ca tiu chun lao ng cao hn

Lao ng ph thng
La
Ng cc khc
Rau, tri cy, ht
Ma
Si thc vt
Cc cy trng khc
i gia sc
Chn nui khc phn vo u
Sa ti
Lm nghip
Khai khong
Thy hi sn
Ch bin go
ng
Tht b
Tht ln v gia cm
Sn phm sa
Thc phm khc
ung v thuc l
Dt
May mc
Da
in t
Du kh, cc sn phm than
Xe c gii
Sn phm g
Ha cht, cao su & nha
My mc thit b khc
Cng nghip ch tc khc
Giao thng vn ti v thng tin lin lc
Dch v kinh doanh
Cc dch v khc
Tng s

Ngun: Vanzetti v Phm Lan Hng (2014)

Thay i sn lng
%
-1,19
-0,08
0,07
-0,10
-0,25
-0,43
-0,26
-0,26
-0,22
-0,46
-0,91
-0,11
-0,28
-0,07
-0,23
-0,15
-0,45
-0,45
-0,26
-0,30
-0,75
-0,46
-0,75
-0,78
-0,67
-0,60
-0,97
-0,75
-0,95
-0,77
-0,32
-0,65
-0,34
-0,39

17

III. C HI V THCH THC

C hi cho Vit Nam
Thch thc
Nm bt c hi

18

C hi cho Vit Nam

Vit Nam l nh XK ln th ba vo th trng M
Cc thnh vin TPP Mexico v Peru hin ang c FTA vi M,
ng h cc quy tc xut x hn ch ngn chn cnh tranh
t Malaysia v Vit Nam
TPP c th lm chuyn hng thng mi mnh v xut khu
Vit Nam s thay th mt phn ca xut khu Trung Quc (l
ngun nhp khu ln nht ca M)

19

Thch thc
Cu trc ngnh c vn : khim khuyt chui cung ng
dn n qu ph thuc vo nguyn liu nhp khu;
Tng cng chui cung ng trong nc i hi u t vo
dt v nhum, vn ln v c vn v mi trng;
Quy tc xut x ca FTA c th hn ch tc ng tch cc
tim nng mc ng k;
Gi tr gia tng thp (25% doanh thu xut khu, t sut li
nhun khong 5-10%, 70% n thun ct may), nhng
chuyn ln v tr cao hn trong chui gi tr i hi phi
c u t ln c v ngun cng ngh v nhn lc;
Nng sut lao ng thp y gi thnh ln cao ( NS trung
bnh VN: 12 o Polo /ngi/ngy, TQ: 25 o Polo/
ngi/ngy).
20

Nm bt c hi
Cc cng ty Nht Bn, Trung Quc v Hn Quc ang u t
vo sn xut si ti Vit Nam
Tp on Dt May Texhong (Hong Kong) khnh thnh
giai on u tin ca nh my si th 4 vi vn T 300
triu $ ti Qung Ninh
Cng ty Kyungbang (100% vn Hn Quc) khi cng xy
dng quay nh my dt 40 triu $ ti Bnh Dng
1 t $ FDI vo ngnh dt may Vit Nam trong cc d n
ang chun b T (B Cng Thng)
Vinatex khi cng xy dng Nh my may VINATEX Kin
Giang (150 t ng) vo u nm 2014
Cc nh u t trong nc khc ang chun b ...

21

IV. NHNG VN CHIN LC

Nhn nh chnh
Nhng vn chin lc then cht: Hm chnh sch

22

Nhn nh chnh
TPP quan trng hn tt c cc FTA Vit Nam k n nay;
Li ch tim nng rt ln, nhng chi ph v ri ro cng ln;
Li ch c xu hng dn vo mt vi ngnh, c bit l T&G.
Tuy nhin, nguyn tc xut x hng ha hn ch v nguyn tc
tiu chun lao ng cao hn c th lm gim li ch tim nng.
Quan ngi v RoO c th b cng iu: (i) Hn Quc v i Loan
c th tham gia TPP trong tng lai; (ii) FDI cho nh my si, dt
may v thuc da ti Vit Nam;
Quan ngi v tiu chun lao ng cng c th b cng iu: Khi
k tt c cc Cng c ILO ct li, vic thc hin thng li
cho quc gia t lm.

23

Nhng vn chin lc
Vit Nam cn c cch tip cn m ca nhiu hn (ambitious)
tri ngc vi cch tip cn phng th trong m phn TPP;
Ti cu trc ngnh hon thin chui cung ng (tng cng
u t vo cc cng on dt, nhum v hon tt dt) l sng
cn khng ch thc hin TPP m cn pht trin bn vng
v nng cao nng lc cnh tranh;
iu ny cn cc u t i hi vn ln v t/c mi trng cao:
Vai tr quan trng ca FDI i hi cc chnh sch khuyn khch ph
hp, nhng cn kht khe trong la chn cc d n FDI theo hng
chun cng ngh v mi trng cao;
Khng h thp ch tiu mi trng, nhng Chnh ph cn h tr ti
chnh cho hot ng x l nc thi trong ngnh nhum.

24

Nhng vn chin lc (2)

Thc y mi lin kt gia cc doanh nghip trong chui gi
tr thng qua pht trin cc cm dt may;
Vai tr quan trng ca chnh ph:
H tng c s giao thng v logistics v mi trng kinh
doanh thun li: quy nh xut nhp khu, thu, hi
quan, nghin cu v pht trin, tn dng u i, t ai,
v cc ngun khc;
Gio dc v dy ngh v cc chnh sch gip tng nng
xut lao ng;
Cn nhc mt chnh sch t gi hi on c li cho xut
khu.

25

Ti liu tham kho

MUTRAP, 2004. Sustainable Impact Assessment EU-Vietnam FTA, Draft.
S liu ca Trung tm Thng mi Quc t (ITC).
S liu ca UN Comtrade.
S liu ca VINATEX.
S liu iu tra Doanh nghip 2012.
Vanzetti v Phm Lan Huong (2014). Rules of Origin, Labour Standards and
the TPP, Bo co cho Ngn hng Th gii.
Ngn hng Th gii v y ban Quc gia v Hp tc Kinh t Quc t, 2013.

To Thun Li Thng Mi, To Gi Tr V Nng Lc Cnh Tranh: Gi

Chnh Sch Cho Tng Trng Kinh T Vit Nam.
Ngn hng Th gii, 2014. Pht trin Cng nghip nh ti Vit Nam: To
vic lm v thnh vng trong mt nn kinh t thu nhp trung bnh.

26