Novi Sad

Sa Wikipedije, slobodne enciklopedije

Ovaj lanak ili neka od njegovih sekcija nije dovoljno potkrijepljena izvorima
(literatura, web-stranice ili drugi izvori).
Ako se pravilno ne potkrijepe validnim izvorima, sporne reenice i navodi mogli bi biti
obrisani. Pomozite Wikipediji tako to ete navesti validne izvore putem referenci te
nakon toga moete ukloniti ovaj ablon.
Ovom lanku potrebna je jezika standardizacija, preureivanje ili reorganizacija.
Pogledajte kako poboljati lanak, kliknite na link uredi i doradite lanak vodei rauna
o standardima Wikipedije.
Koordinate:

451500N 195300E

Novi Sad
Naselje

Grb
Slubeni naziv:
Drava
Srbija
Regija
Junobaki okrug
Nadmorska visina 80 m n.v.
451500N
Koordinate
195300E
Povrina
- Metro
702,7 km2
Stanovnitvo
- Urbana zona
277.522
- Metro
341.625
Gustoa
486,6 /km2
Gradonaelnik Milo Vuevi (SNS)
Vremenska zona CET (UTC+1)
- ljeto
CEST
Potanski broj 21000
Pozivni broj (+381) 021
Autooznaka NS

Web stranica: http://www.novisad.rs/

Gradske etvrti Novog Sada

Etnika mapa Novog Sada

Novi Sad (sr. , Novi Sad, ma. jvidk, sl. Nov Sad, rum. Novi Sad, rusn.
), grad na lijevoj obali Dunava, glavni grad Autonomne Pokrajine Vojvodina (Republika
Srbija).
Novi Sad se prvi put spominje u pisanim dokumentima 1640. godine, kao naselje oko
mostobrana na bakoj strani Dunava, preko puta znamenite Petrovaradinske tvrave, pod
nazivom Racka varo odnosno Ratzenstadt (od maarskog imena za Srbe Rasi ili Raci prema
staroj srpskoj srednjovjekovnoj dravi i gradu Ras). Zvanino je uveden u katastar kao naselje
1694. godine. Nastao je kao pomono naselje Petrovaradinskom ancu gdje su bili smjeteni
vojska, graniari i trgovci. Naseljavali su ga preteno Srbi, Nijemci, Jevreji, Maari, Armenci i
Grci. Godine 1748. bogati graani Racke varoi odlaze u Be, gdje za 80.000 rajnskih forinti
kupuju od carice Marije Terezije status slobodnog kraljevskog grada. Ona tim povodom, 1.
februara 1748 izdaje edikt koji kae:
Mi Marija Terezija, Bojom milou carica rimska a kraljica Ugarske, eke, Dalmacije,
Hrvatske, Slavonije, Rame, Srbije, Galicije, Lodomerije itd. itd. dajemo glasom ovoga pismena
na znanje svakome, koga se tie.
[...]
...da taj toliko puta spominjani na Petrovaradinski kameralni grad, koji lei na drugoj strani
Dunava u bakoj upaniji na zemljitu Sajlovo, silom nae kraljevske moi i ugleda iz ranije
navedenih razloga [...] uinimo svojim slobodnim kraljevskim gradom i da ga uvrstimo, primimo
i upiemo u broj, krug i red ostalih naih slobodnih kraljevskih gradova nae kraljevine Ugarske
tako i naih nasljednih zemalja, ukidajui mu dosadanje ime Petrovaradinski anac, naosmo

za dobro da se ubudue zove i da mu naslov bude Neoplanta, maarski Uj-Videgh, njemaki pak
Ney-Satz.
Novi Sad uskoro postaje sredite trgovine na Dunavu u junoj Ugarskoj i najznaajniji kulturni i
prosvjetiteljski centar Srba u Ugarskoj, zbog ega dobija i danas esto koriten naziv Srpska
Atina. U njemu je osnovano Srpsko narodno pozorite 1861., najstarije srpsko profesionalno
pozorite, a takoer je postao i sjedite nedugo prije toga u Budimpeti osnovane Matice srpske.
1918. godine Novi Sad postaje dijelom Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, a promjenom
Ustava 1929. godine i glavni grad Dunavske banovine. Tokom Drugog svjetskoga rata njime
upravljaju faisti maarske hortijevske vojske i u tom razdoblju dolazi do velikog stradanja kako
srpskog i jevrejskog, tako i drugog stanovnitva, ukljuujui i Nijemce i Maare. Osloboen je
od okupatorske vlasti 23. oktobra 1944. godine. U SFRJ postaje glavni grad AP Vojvodine kao i
njen najrazvijeniji grad. Prema popisu iz 2002. godine na teritoriju grada ivi oko 270.000
stanovnika, a na teritoriju cijele opine Novi Sad oko 400.000.
Novi Sad se moe podiiti raznolikim znaajnim graevinama, kao to su Gradska kua iz 19.
vijeka, upna crkva Imena Marijina (popularno zvana katedrala) sagraena 1896. godine,
Saborna crkva i Vladianski dvor Bake episkopije Srpske pravoslavne crkve iz 19. vijeka.,
druga po veliini sinagoga u Evropi (nakon budimpetanske) iz 1905., zgrada Izvrnog vijea
(bive Banovine) iz 1936. arhitekta Dragie Braovana, zgrada Matice srpske (dar Marije
Trandafil). Meu spomenicima je najznaajniji spomenik gradonaelniku Novog Sada Svetozaru
Miletiu ispred Gradske kue, rad Ivana Metrovia iz 1936., zatim spomenik rtvama
novosadske racije na Keju rtava racije, rad Jove Soldatovia i mnogi drugi.