www.sakshieducation.

com

"- >-g -' - ll-r E-*-W_-]l--$?

B-l$--MS -l-l- ^l-{l
B ]l*f

^le-Ol$]l l-*-l-]l$V> B ]l*-gZ-l]l$ R ^l-. -MS$-yl$ $

l*-]ll -. >al P- -P-_ B$ M> s {`]l ]l$
Bl-V> $-M A-s ]l*-g P--^- B$-]l -^$. Bl$-MS -l-l-Z
]l$l P--Z-l-]l*Z { ]l*f l>l y- B ]l*f. C MS*y
{--]l*f HMS-----]l]l$ Z-_. $ l*-]ll - 18-2-4Z VS$f->lZ rM>> Al {V>]l$Z O]l { MS$r$-Z f-^$. A$ $ ]l MS.
l]l 22]l Hr MS-_, $ --g-]ll lVSY- -MS ^l-st-$. VS$$]l# Zl-]l-
{^>-MS 18-7-5Z -Z B ]l*-f -^$. $R $l MS ^l
- MS-^-yl$. -g-]l-l$yl$ VS$$-l-S-V> l*-]l-l$-yl yl$ M-MS$
a-]l$-$. A..
1. l* ]l$-MS ]l- l$. l$ $VS$ --]l$ *--^.
C--$, E---l$$, #>-$ Al {]l*-MS {VS$ M>]l#. l* ]l$l As
ll {--l ]l$l ]l*{ll$.
2. -{VS-->-l]l l. ll--VSZ B$ ]l*-fZ {VS->-l]l l$.

D -$ NV> ]l$]l l*-]l-l$yl$ s A]l$-$-MS$ ]ll$-V> - l$. l]l

{-VS yl-l$--]l$ Kyl^$. MS-MS l MS-]l-^l-{l--]l$ MS->$. l --_]l
l>l B, { ]l*f yl* HMS----]l, {VS-->-l]l l A>-Z JMS
A-{-* l-yl-$-$- {VS-^$. l-$ $]l- $W--]l- {]l*--MS M>]l# Al
A> l J-M--l$. l - {M>- l*-]ll$-yl$ Z {-V>$ ^l$yl
ll-$--st$. Al {-V>$ GMS$P-]l ]l$-MS ^l>-. El -l-l *{l l>l
l*-]l-l$yl$MS Z { ]l*f VSl -MS.
l]ll Zl-]l-]l$ 1880Z "- {M>--MS' Al #MSZ l$-->a-$. >$-y--MS 4
H$ st. "- {M>--MS' B ]l*-i--MS$ {]l*-MS {VSl. C l-MS$ .
l -l- gq]l . Cl$Z l l>-l-> ]l$---s $-lV>
]l$--^yl$.
www.sakshieducation.com

www.sakshieducation.com

{ B-- -#-_a]l B--]l*f A ]l${l l{-]l$ Qyl-_. ]l~

]l]l, A-l, -$ ll-M>-Z ]l, s {--_]l #>-$, Cl
{VS$ ]l$]lMS$ {]l*-MS M>]l -l-*-]ll -- {MS-s-^$. "l--MS$ l l-yl'
Al l C^a$.
l*-]l-l$yl B ]l*f OlMS l {^ $Ol$. l-]l*Y > l]l# ^l$-M-, l]l#-y-MSPyl, Alyl$ >-M>-$-yl$, f]l]l ]l$-$ --yl$, Ar$-]ls Al*
Nh-^- l*-]l-l$yl$ {f-]l$ M>$. l, ll$ --]l$ {l--^$.
A-l, --]l$ Qyl-^$. {--$-MSV> ]l----V> ]l$]l
MS$ ]l]l-]l$ ]l--MS-^$. #r$t-MS]l$ st M>MS$y *VS-l]l$ st ]l*-g ^l$-->~-$V>
-h-^- B ]l*f -_.
]l* -$ 16 H$-V> Ey- l*-]l-l$yl$ Z-^$. 18-8-2 Z V-S
]l$ _, V]l-l]l$ ]l--MS* {^ ^l>$. D El-]l* C ]l$l-$$ A
^l$-M-]lyl ]l l*, ]l ]l$l $--$ f-V>.
18-8-2Z l*-]l-l$yl$ -_]l ]l$ El]l$ $ El]l$. l* ]l$lZ Ol$-MSl]l$
-^l-y-MS l*-]l-l$ $-MS-lZ B ]l*f D El-]l* ^l-st. C-l- ]l$-l-$$, l*]l$-- ]l--]l l$-]l#-]l$ W l* ]l$l-ZMS ^l$a-M-]l-y-MS $ El-]l$
MS ^l. D El-]l*-MS $ {-]ll, ->-g$ MS ^l>$.
-l-l BMS #-VS- -^-, l {f-]l$ -- -^- l*-]ll$yl$ A-{-$--yz$. -- A-]l-MS ^e l{l, {g-]l$ A]l---]l$-,
{s-- ]l$_ ]l MSs $ ]l G ]l$_-l (Good Governance is not
substitution to the Home rule) {`]l Ol]l {---MSV> -l-l> #]l--^-
l*-]ll$-yl$ *_-^$. "->-g' Al ---- E-*-W_ l*-]l-l$yl.
l>l Cl 19-06 MS-MS ]l*-l-Z M>{VS lMSZ E-*-W-_]l lls Al-S$yl$
-$ h.
18-8-6Z l*-]ll BV lMS u->-]l$ Z-Z l*-]l-l$yl$ -^$. 18-9-3Z
l*-]ll - ]l$--^$. B l>l "l-*-]ll BV OlMS l-MS-l '
Bl-Z "l-*-]ll BVS OlMS MS->-' (DAV College)]l$ ^$. l* l,
l* P, ll >$, Pl, l$, BVS l ll-O-]l D MS->-Z
Z-^l-$.
{--]l*f ]l*--V> B--]l*f MS*y 18-92 sMS yl$ ]l>Y-$V> `--.
Al$Z lls VS$$-MS$ ]lY. C OlMS ]l$l El-, {-^l, VS$$-MS$ l,
www.sakshieducation.com

www.sakshieducation.com

>M>--$-MS$ {-]l-$_a. D ]l>Y-MS yll VS$$-ll, {-]ll $, -l-]l->g$ $-MS$$. y MS-> ]lY. C Bl$-MS gq]l, BVS l > OlMS P
#]l-$-l--MS$ MS ^l. D ]lY ]l*-hMS P--MS$ {-]l$-_a. $-]l-,
--f--->-$$ D ]l>Y-MS $-MS$$.
`-MSMS$ ]lQ M>--$:
1. -lMS$ --_]l l

----*-]l$ _ l]l$ {l--^.

-VS$-$-MS$ l, {`]l l Zl-]l]l$ -l-]l--l$$; M>i l]l$ -]l--l$$ {l-^$.
2. B- -$Z l

--l-]l--l$$ ]l*--> ]l--MS-^- ~--^$. -]l--l$$
]l---MS^-$.

VS$-$-MS$ B ]l*-gMS$ MS{l -. CMSPyl {-]ll JMS B{-]l* -^$.

-M>-i B ]l*-gMS$ MS{l Z.
--f--->$ l]l A]l$-^l-$- MS AlMS A-l-----*-]l$ _, A-ll$-]l#-]l$ $-]l- $ M l$>-]l ]l$_ M>-y$.
l*-]ll - ]l$ l>l B ]l*-g ]l->l$ --g>$. i-l
B ]l*f - , MS G MS ^l]l ]l->-l$ $ {-]l-lV>
{-l$-*-$. B ]l*f -l-Z {]l-Q, ll l B-MS-l]l$ {^
^l, --Z O^ll- MSY_. Al-MS-]l$- g-*-l]l$ $-MS$-$V> a--.
l$-l {MS-r]l > B ]l*g g$ l$-]l$ BMS--_. --MS JMS-s B-]l*g >f-MS$ -MS$---MS VS$O. " Osl$' {MS l-#]l -s _ 19-07
l>l A>-MS M>-- VS$_ l># ^l$-y-MS l l-^$. "C-VS-ylMS$,
-o-]l*--M>->-MS B--]l*g {]l {]l*-lV> El-' B$-]l R--^$.

>]l$-MS~ ]l$u
{^l, >al VS--MS-l l$--MS >]l$-MS~ -]l$- {$ $yl$ $ l-M>-]ll$yl$ VS$$]l# $- >]l$-MS~ ]l$u> -^$. l-M>-]l-l$ V B-MS MSV> a-]l >]l$-MS~ -]l$- A$ $ VS-l blsZ--$. D$]l 18-3-3Z V>-Z f^$. oMSMS lO BMS >]l$-MS~ _]l-s ]l$^l B-MS _l-]lZ ]l-W--*$.
$-M, MS-MS lS----Z M>-]l*l B-$Z Ng-V> ]l$ ^l>$. AMSPyl
B{]l$ -_, "l-S-- *W-'V> { ^l$. Bl-gq-]l-l Al$-]ll B-MS Qwww.sakshieducation.com

www.sakshieducation.com

>MS$ ^l$MS$$."-VS-]l-l$yl$ JMSP-yl' Al HMS-----]l]l$ {Z--^$. MS$$ H gMS

^ll-, VS-]l-lMS {-$yl$ bly-$yl ]ls yl; VS-]l-lMS E]l bly-$yl$ {$yl ]ls yl Z-^$. BM> $ ]l$^l$V> VSylz MSst-]l-yl$ H lV> BM>
l$-l$, AVS >-M>-$-Oyl]l VS-]l-l$ MS*y H *Z F-^l$-MS$s B *
l$--yl >]l$-MS~ Z-^$. {VS-->-l-]l-]l]l$ ]l$--^$. ]l*]l-]l----MS
{-]l-$* "]l*-]l]l l ]l*l]l ]l' Al $-#--^a$. -D-$-]l B-MS ]l-]lZ
$ l-M>-]ll -V>-$.
-$ P-MS ]l$l L]l- {-^-MS -^l$ ^l]l $]ll $ l-M>-]l-l$MS lMS$P-l$. D$]l A$ $ ]l-{l-l l. 18-6-3Z MS-MSZ f-^$.
HMS---{V>. >]l*-$- ]lyl G Ct. 18-8-0Z MS-MS >$ MS->-Z $> Al-$]l ^l$-]l-yl$ $MS --]l*$ Alyl lt BMS--^. l{yl u>-]l H-yl]l {l Al B-MS _l]l Ol# ]l$--_. ]l{l$-yl$ >]l$-MS~ ]l$- $Oyl, l-M>-]l-l$-V> ]l*>$.
l-M>-]l-l$yl VS$_ Al MS-> {- ot "-]l-{l$yl$ Al$l {-->, {^l-Z AlMS l>Z Ol ll-> -$Z ]l-{l$yl ]ls -]l$ ll ]lMS$ ^l*yl-l-' A$.
>]l$-MS-$~ l>l lS-- B{]l$ l-l$$ l-M>-]ll$-yl$ MS-^$. -]l$- ll, >--]l$ ^l>$. 18-9-3Z _M>VZ f-W]l -]l$l l$---MS l* ]l$l
{--V> f--*$. l]l VS--- > l-M>-]l-l$yl$ -l-l ]l$Z-]ll BMS -l]l$ {^l ]l$l {--l$-MS$ ]l--^$. -MS$--l- l l--]l$-$-$V>
Z-*.. B$]l ^l]l {-VS, l P L]l--MS -]l$l l$-]l gg$
-MS. G-]l$ >al l$-]l#$ l-M>-]l-l$ylMS $--*$. D E- {^l
B-MS ll-]l$ BZ-_^l- ^l. Al$-M>, I QyZ E-- > l-M>-]ll$yl$ -$ B-MS -l]l$ {-^-MS ^-$. ]l*]l-]l--Ol]l l-M>-]l-l$yl$ lZ l-MS, Ol ^l* ^l^$. MS$ ]l]l-]l$ Qyl^$. ]l*]l-]l#--l--Z]l*
Ol]ll El, { ]lMS-Z]l$ MS--MS$$ S-Ol$ E-$ Z-^$. S- yll
{g--M>-MS l-M>-]l-l$ Zl-]l$ A]l$-l----*. ]l$l -*Z --]l*-]ll,
$MS l$>-^-> *-]l, Al-MS MS->$ MS-^lyl ]ls E]ll B-*
l-]lMS$ MS ^l->-$. 18-9-6-&-9-7Z l-M>-]l-l$yl$ yl$ $ -^$. A..
1. >-]l$-MS~ ]l$u & B-MS A>$ Z^l .
2. >-]l$-MS~ $l & l {f S]l$ M H>-Os]l MS .

www.sakshieducation.com

www.sakshieducation.com

]l*- {-$
1. "--MS gq-$, gq-MS B l-' A]l$?
1) -$ l*-]ll -
2) >]l$-MS~ -]l$-
3) l-M>-]l-l$yl$
4) >g->-l*--l->$

l-M>-]l-l$yl$ -_]l {-MS$:

1. {-$l (BVS)
2. E--l]l (-V>)
l-M>-]l-l$ {$ $->$ I ]l$ ]l*Y-s $. Dl$MS$ l-M>-]l-l$yl$ "-t
l--l' Al $ st$. l-M>-]l-l$yl$ 19-0-2Z ]l$-^-$. >]l$-MS~ ]l$u, >]l$-MS~ $l-MS$ o>Z *$ (a]l$ V>) ]lQ MS{l.

3) ll-

-4) ll {M>-MS

2. sZ l*-]ll - >$ #MS?

1) {M>-MS 2) ll - *$-MS

3. B ]l*f MS{ ]l$_ GMSP-ylMS$ l--^$?

1) -]l-- -2) Z
3) A]l$-l--- -4) ]l*
-^$?
-4)18-96

4. >-]l$-MS~ $-l]l$ G-yl$

1) 18-99- - 2- ) 18-98 3) 18-9-7-

5. >-]l$-MS~ -]l$- A$ $?
1) VS-l blsZ--$ 2) ]l MS-$yl$
3) ]l-{l-l l
4) $$
6. $ l*-]ll - $
1) 18-85- - - 2)18-83 3) 18-82- -

El-]l* Gyl$ -^$?

4) 18-81

7. >-]l$-MS~ ]l$u, >]l$-MS~ $-l {]l MS{l?

1) *-$-2) l*$
3) --

-4) ]l${$

www.sakshieducation.com

www.sakshieducation.com

8. l-S-- *W A G]l As$?

1) $ l*-]ll -
3) l-M>-]ll

2) >]l$-MS~ -]l$-
4) $ {-]ll

]l*--$
1) 1 2- ) 4 3- ) 2 4- ) 3 5) 1 6- ) 3 7- ) 1 8- ) 2

www.sakshieducation.com