BAKIM PLANLAMASI

Bakm Planlamas Nedir?

Bir fabrikann makina ve tesislerinin srekli

olarak alr durumda olmasn salamak
amac ile yaplacak olan faaliyetlerin
planlanmasdr.

Bakm faaliyetlerinin baarya

ulaabilmesi iin;

Her iletme teknolojik, iletme ve evre artlarna gre bir bakm

politikas tasarlamaldr.
Bakm iin gerekli olan malzeme stoklar hazr olmaldr.
Btn bakm faaliyetlerinin kayt ilemi yaplmaldr.
Bakm talepleri bir merkezde toplanmal ve buradaki yneticinin onay
ve bilgisi ile bakm ilemi yaplmaldr.
retimde alan iiler ok acil durumlar dnda bakm ilemleri
yapmamaldr.
Arza sklnn azaltlmas ve onarm sresinin azaltlmas amac ak
bir biimde belirlenmelidir.
eitli bakm nlemlerinin st ynetimden teknisyenlere kadar tm
personeli iermesi gereklidir. Bakm iletmede, verimli ve ekonomik
rn imali, iletmenin tm blmlerinin birlikte almas ile
gerekletirilebilir.

Bakm planlamas, bakm mhendislii

araclyla yaplr.

Bakm mhendislii faaliyetleri temel ve

yardmc fonksiyon faaliyetleri olmak zere iki
gruba ayrlr.

Bakm mhendisliinin temel

fonksiyonlar:

Mevcut fabrika, makina, ara-gerelerin bakm,

korunmas ve kontrol,
Mevcut makina, ara-gerelerin ve binalarn
deitirilmesi,
Yeni makina, ara-gerelerin yerletirilmesi ve yeni
binalarn inaat,
Enerji retim ve nakil v.b. tesisatn kontrol ve
bakm,
Bakm hizmetlerinden yararlanma dzeyinin
artrlmas,

Bakm mhendisliinin yardmc

fonksiyonlar:

Ambarlarn korunmas ve bakm,

Fabrika binasnn yangn, patlama v.b. gibi tahribata yol aan
tehlikelere kar korunmas. Bunun iin gerekli olan koruyucu
malzeme ve tesislerin bakm,
Hurda makina ve ara-gerelerin bakm ve deerlendirilmesi,
evre kirliliinin nlenmesi amac ile artk maddelerin ortadan
kaldrlarak deerlendirilmesi,
Bina, makina, ara ve gerelerin sigorta ettirilmesi,
Kapclk, bekilik vb. hizmetler iletme ynetimince bakm
mhendisliine verilebilecek dier grevlerdir.

Bakm Felsefesinin Tarihsel Geliimi

Bakm Faaliyetlerinin Amac

retim maliyetini drmek, verimi ve rn kalitesini arttrmak,

Makine durularn azaltarak retim srekliliini salamak,
nceden hazrlanacak retim programlarnn gereklemesini
salamak,
Kapasite kullanm orannn artrlmasn salamak,
Her trl tesis, makine ve ekipmann faydal mrn uzatmak
ve bylece bu yatrmlar iin harcanan sermayeden daha fazla
verim elde edilmesini salamak,
Her trl makine ekipman kullanan personelin gvenliini
salamak,
Bakm onarm masraflarn azaltmak,

Bakm faaliyetlerinin retim ak,

verimlilik ve maliyetler zerindeki etkileri:

Makinalarn ve onlar altran iilerin bo kalmas.

Dolayl iilik ve imalat genel masraflarnn artmas.
Mteri taleplerinin karlanamamas, mteri
kaybetme
Arzal makinann zincirleme olarak btn sistemi
etkilemesi.
Iskarta orannn artmas, kalitenin dmesi.

Optimum Bakm Erisi

Bakm Planlamasnn Organizasyonu

Bakm Faaliyetlerinin Ak

Bakm Faaliyetlerinin Performans

Kriterleri:

Etkili bir organizasyon yapsnn kurulmas. malat, PK ve dier ilgili

departmanlarla ilikilerin belirlenmesi. Bakm onarm departmann
oluturan nitelerin yetki, sorumluluk ve grevlerinin tanmlanmas.
Bakm onarm ile ilgili her eit bilgiyi ieren basit fakat yeterli bir kayt
sisteminin kurulmas. Kayt formlarnn datmnn, doldurulmasnn ve
toplanmasnn eksiksiz yaplmas.
Bakm onarm btelerinin yeterli duyarlk ve esneklikle dzenlenmesi.
Uzun ve ksa vadeli bakm onarm ihtiyalarnn saptanarak
programlarn hazrlanmas. Ksa vadeli tamir programlarnn esnek
olmasna dikkat edilmesi.
Bakm onarm insangc ihtiyalarnn saptanmas.
Bakm onarm iilik, ilem sresi ve malzeme masraflarnn tahmin
edilen deerleri ile fiili deerleri arasndaki sapmalarn yakndan
izlenmesi ve tedbirlerin vakit geirilmeden alnmas.

Bakm Modelleri

Bakm Modelleri
Plansz Bakm
Periyodik Bakm

Planl Bakm
Kestirimci Bakm

nleyici Bakm

Plansz Bakm

Bu sistemde makina arza yaptnda mdahale

edilir. Bakm-onarm maliyetleri dktr ve bakm
onarm iin daha az elemana ihtiya duyulur. Bu
yntem; ok sayda yedekleri bulunan, kolay tamir
edilebilen ve fazla pahal olmayan makinelerle retim
yapan tesislerde ve atlyelerde uygulanmaktadr.
letmede arza zaman bakm yapldndan, onarm
esnasnda retim kayb olduka fazla olmaktadr.

Plansz Bakmn Olumsuz Ynleri:

Arza her an olabilir.

Gvenlik riski bulunmaktadr. Makinenin paralarndan birisi
arzalandnda, kontroln kaybolmasna, makinenin ilemez duruma
gelmesine ve hatta operatrn yaralanmasna yol aabilecek
tehlikelere neden olabilmektedir. Bazen arzay aratrp, dzeltirken
de yaralanmalara neden olabilmektedir.
Makine plan d kontrolden karak arzalanabilmektedir. Eer
arzann meydana gelecei kestirilemez ise, retim planlamasna
ters decek ekilde elde olmayan nedenlerden dolay anszn
makine arzas grlebilmektedir.
retim kayb ve retim gecikmesi olur. Yedek makine bulunmuyor
ise ya retim geciktirilir ya da retim tamamen durdurulur. Arzalar
ihmal edildii takdirde, daha byk hasarlara neden olur.

Planl Bakm

Birok problem ve arza planl bakmlar esnasnda

belirlenir ve planl bakm ile bunlarn iyiletirilmesi
abuk ve maliyeti dktr. Planl bakm
almalarnn yaplabilmesi ve sonularn istenen
dzeyde iyi olabilmesi iin mutlaka makinenin her bir
parasnn kontrol altnda olmas gerekir. Para
mrleri arttrldktan ve para mrleri konusunda
hassasiyet yakalandktan sonra planl bakm
faaliyetleri daha iyi sonu vermeye balar.

Planl bakmn salad avantajlar:

Durular en aza indirir, olas arzalar azaltr,

retim maliyeti azalr,
nceden hazrlanan retim programlarnn gereklemesini
salar,
letme verimini ykseltir ve bakm maliyetlerini drr,
Enerji giderlerini drr,
Gvenli bir alma salar,
Makina mrnn uzamasna yardmc olur,
Malzeme ve yedek para stoklarn en aza indirir,
Eleman ihtiyacn drr,
Kaliteyi arttrr.

Planl Bakm Programnn

Hazrlanmasnda zlenecek Yollar
1.

2.

3.
4.
5.

Arzalarn giderilmesi ve zayf noktalarn

iyiletirilmesi
Ekipmann teknik zellikleri ve gemii
hakknda bilgi toplanmas.
Bakm sralamasnn hazrlanmas
Yaplabilirlik aratrmas
Bilgi ynetim sisteminin kurulmas

Planl Bakm Yntemleri

Planl Bakm

Periyodik Bakm

Kestirimci Bakm

nleyici Bakm

Periyodik Bakm

Periyodik bakm ekipman mrnn uzatlmas ve plansz

durularn azaltlmasn hedefleyen, fabrika ve ekipman iin
yaplan planl bir bakm trdr. Bu yntemde, arzalarn
kmas beklenmemekte, sisteme daha nceden periyodik
olarak yaplan bakm neticesinde olas arzalarn nne
geilmektedir. Bakm ekibinin deneyimi ve makinelerin
gemiteki performans ve alma artlar gz nnde
bulundurularak, makinenin hangi zaman aralklarnda
durdurularak bakma alnaca belirlenmitir. Ayn ekilde,
denetime dayal olarak bakma alnan makinede hangi
paralarn deitirilecei belirlenir ve bu paralar stokta hazr
bulundurulur.

Periyodik Bakmn Dezavantajlar

Sistemde arza yapmam, daha uzun sre ihtiyac karlayacak

paralarn deitirilmesi ve retim aknn gereksiz yere durdurulmas.
ok sayda bakm personelinin istihdam edilmesi.
Periyodik bakm srasnda, gerek istatistik ve gerekse tecrbelerle
deimesi planlanan paralar, belki de mrlerini tamamlamadan
deitirilmek zorunda kalacaktr, birok parann stokta hazr
bulundurulmas gerekecektir. Bu da yedek para maliyetini arttraca
gibi stoklama problemi de getirir.
Periyodik bakmdan sonra, gerek ayar ve gerekse yeni paralardaki
srtnme ve anmalar dolaysyla makinenin ideal haline gelmesi iin
bir sre geecektir. Yeni ayarlamalar ve ilk anmalardan sonra iyi
alma artlarna dnlecektir ama bu arada retim kalitesinde ve
miktarnda dme olacaktr.

Periyodik Bakmn Avantajlar

Arzalar azalacandan durular daha iyi kontrol edilebilir ve makine kullanlabilirlik

oran artar. Bunun sonucu olarak retim miktar artar ve daha gvenilir tamir
zamanlar belirlenebilir.
Makinelerin gerek duyaca ayarlar zamannda yaplacandan verim ve kalite artar,
kusurlu rn oran azalr. retimin birim maliyeti der.
Azalacak arza onarmlar yerine normal kontrol, ayar ve onarmlar yaplacandan
daha dzenli ve kontrol edilebilir bir alma ortam salanr.
Onarm giderleri azalr. nk kontrol sonucu deitirilen paralar nedeniyle daha
byk apta oluacak arzalar nlenmi olacandan daha az bakm masraf
yaplm olur.
Makinelerin normal mrnden daha nce ypranmasna engel olunarak yenileme
masraflarnn geciktirilmesini salar.
Yedek para kontrolnn daha iyi yaplabilmesini salar.
Bakm masraflarnn fazla olduu niteler belirlenerek ek nlemler alnabilmesine
olanak salar.

Kestirimci Bakm

Malzemelerin veya hareketli sistemlerin fiziksel zellikleri ile ilevlerinin

gerektirdii durumlara gre, belirli lme ve deerlendirme tekniklerine gre
yaplan, arza oluumunu engelleyen ngrmeli bir bakm uygulamasdr.
Kestirimci bakmda, iletmelerdeki makinalar belli noktalardan izlemeye alnr.
Bunun iin, bir takm lm cihazlar kullanlr. Belli bir zaman aralnda alnan
lm sonular deerlendirilir. Elde edilen lm deerlerinin eilimi
incelenerek, sistemde oluabilecek arzalar makine iyi durumda iken bile
nceden tespit edilir.
Kestirimci Bakm bir cihazn arza yapmak zere mi olduunu ya da durumunun
genel olarak hangi safhada olduunu belirtmek amacyla teknik bilgilerin
analizini salar. Problemler daha pahal ve byk arzalara dnmeden
dzeltilirler. Bu yntem, alan sistemi takip ederek olas arzalar tespit ettii
iin sistemin gereksiz durmasna ve gereksiz para deiimlerine engel
olmaktadr. lm deerlerinin eilimleri analiz edilerek bir planl bakm
program hazrlanr ve sistem bakma alnr.

Kestirimci bakmn faydalar:

Baz para deiimlerinin makinenin almad zamanlara

planlamas olas hale gelir. Bu da toplam maliyeti azaltr.
Bakm iin gerekli igc, alet ve yedek paralar planlanan duru
zamannda kullanma hazr olur.
Ekipmann gerek mekanik durumunun gstergesi olan gerek
verilerle allr. Bakm planlar gerek veriler nda
gerekletirilmekte ve gncellenmektedir.
Kestirimci bakm plan-d arzalar byk lde nlemesinin yan sra,
gerekleecek arzalarn dier sistemleri ypratmasn da engellemekte,
ayrca tamirden sonraki durum hakknda da gerek veri salamaktadr.
Makine iin ok nemli arzalar minimum dzeye indirilebilir.
Bakm sresi, dolaysyla makinenin duruu minimum dzeye
indirilebilir.
yi durumda olup alan makineler gereksiz yere durdurulmam olur.
Bu sayede, harcanan zaman ve maliyet en az dzeyde kalr.

Kestirimci Bakm Yntemleri

Model Bazl Arza Erken Uyar Sistemi

Titreim Analizi
Ya Analizi
Scaklk Analizi
Akustik Emisyon
Parack Analizi
Korozyon zlenmesi
Performansn zlenmesi

Kestirimci Bakm Programnn

Aamalar

Tespit : Makinann alma artlarnda

meydana gelebilecek bir deiikliin mmkn
olan en ksa srede tespit edilmesi.
Analiz ve Tehis: Meydana gelen
deiiklie neden olan hasarn tehisi iin,
makinenin karakteristiinin daha ayrntl bir
ekilde incelenmesi.
Dzeltme (bakm-onarm): Gerekli onarm
ve deitirmenin yaplmas.

nleyici Bakm

nleyici bakmda ama makinalarn arzalarn

ortaya karmak deil, balangta arzann ortaya
kmasn nlemektir. Burada, tasarmda, yalama
sisteminde ve iletme artlarnda yaplacak
deiiklikler ile arza sebepleri ortadan kaldrlabilir.
Bu yntem, arza olmamas iin yalama, tasarm ve
mhendislik hizmetlerinde youn bir aratrma ve
gelitirme faaliyetlerinin yaplmasn gerektirir. Bu
gibi nedenlerden tr, bu yntemin kk
iletmelerde kullanm snrl olmakta; ancak ARGE
blmlerinin bulunduu byk iletmelerde daha
yaygn bir ekilde kullanlmaktadr.

nleyici Bakm program;

Tahribatsz

deneyleri,
Periyodik kontrol,
nceden planlanm bakm etkinliklerini,
Deneylerde veya kontrollerde bulunan
eksikliklerin dzeltilmesi iin bakm
kapsamaldr.

Bakm Politikalar

Bakm onarm ekibini geni, kullanlan ara saysn yksek tutmak: Bu yol seildii
taktirde, arzay yapan bir makinay o anda tamir edecek ekibin arzaya derhal mdahale
etme olasl yksek olur. Makinalarn bo bekleme sresi ksalr. Buna karlk bakm
onarm ekibinin ve aralarnn bo kalma oran yksektir.
Koruyucu bakma arlk vermek: Koruyucu bakmla beklenmedik arzalarn retimi
aksatmas byk lde nlenebilir. Ancak bu yol seilmeden nce daha sk yaplan
bakmlarn ve zamanndan nce deitirilen paralarn maliyetlerini salayacak yararlarla
kyaslamak gerekir.
Yedek retim kapasitesi bulundurmak: retim hattnn kritik noktalarnda, bir arza
meydana geldiinde derhal devreye sokulabilecek yedek makinalar bulundurulur. Burada
da retim durmas ile ortaya kan kayplarla yedek makinalarn maliyetleri kyaslandktan
sonra karar verilir.
Makinalarn gvenilirlik derecesini arttrmak: retimde kullanlacak makinalarn, fiyatlar
yksek fakat mrleri uzun olan tiplerini semek ve bylece arza olasln azaltmak
mmkndr. Deiecek yedek paralar iin de ayn yol izlenebilir. Daha pahal ve
dolaysyla gvenilir makine kullanarak arza kayplarn azaltmada da bir maliyet
kyaslamas sz konusudur.
istasyonlar arasnda yar mamul stoklar bulundurmak: Meydana gelen bir arza
nedeniyle i aknn durmasn nlemek iin tamir sresince dier i istasyonlarna
nceden biriktirilmi yar mamul stoklarndan besleme yaplr. Yar mamul stoklarnn
kaplad alan ve bunlara balanan para bir maliyet unsuru olarak gz nne alnr.

Kvet Erisi

nleyici bakmn faydal ynleri;

Daha az makina bozulmas sonucunda retim almama sresinin azaltlmas.

Makine ve ekipmann zamanndan nce deitirilmesinin nlenmesi.
Bozukluklar onarmak iin arza temeli yerine bir program temelinde alma
nedeniyle bakm iilerinin daha ekonomik kullanm ve azaltlm fazla mesai
maliyetleri.
Zamannda yaplan rutin onarmlar byk lekli onarmlarn saysn azaltr.
Paralar alrken bozulduunda genellikle dier paralara da zarar
vermektedir. kincil arzalarn azaltlmasyla onarm maliyetleri azaltlr.
Daha iyi ekipman durumu nedeniyle skarta rn, tekrar ileme ve hurdada
azalma.
Dzeltici bakm, operatr eitimi veya kullanlmayan malzemenin deitirilmesi
ihtiyacnn belirtilerek ar bakm maliyetli ekipmann tanmlanmas.
Artan emniyet ve kalite koullar.

Bakm Ynteminin Seimi

Mevcut makinalarmzn durumuna gre bakm yntemlerinden

maliyet fayda analizine gre en uygun olan uygulanmaldr.
Makinenin retim asndan kritiklii
Makinenin alma prensibi
Makinenin tipi
Srekli veya aralkl alma durumu
Arza veya problemin oluum skl
Makinenin alma ve evre artlar
Proje bilgileri
Makinenin yk
Makinenin zellikleri

Koruyucu Bakm

Koruyucu Bakm

Koruyucu Bakm

Koruyucu Bakm

Koruyucu Bakm

Koruyucu Bakm

Koruyucu bakm

Koruyucu bakm

Koruyucu bakm

Koruyucu bakm

Arza Onarm Sreci

lgili birim
tarafndan
yaratlr

Bakm blm
tarafndan alan
emridir.

lgili bakm
personeli
grevlendirilir.

Bildirim

Teyit

bittikten sonra
ilgili ipari iin
yaratlr.

Sipari

Onarm

Onay

Bildirimde bulunan
tarafndan verilir.
Kullanlan malzeme ve
iilikleri ierir.

Planl Bakm Sreci

3 Aylk

Ekipmanlar

Bakm Plan

Terminleme

6 Aylk

Bakm ilemi
12 Aylk

Onay

Kullanlan malzeme ve
ilikler kaydedilir

SAP Bakm Modl

letmede yaplan tm bakm onarm ilemlerinin kayt altna alnmasn, takip

edilmesini, planlanmasn ve maliyetlerinin kontrol edilmesini kapsar. Belirli
periyotlarda dzenli olarak yaplan bakm-onarm faaliyetleri sistemde
tanmlanabilir. stenen tarih veya lm deeri geldiinde sistemde otomatik
olarak arlar oluturulabilir. Bu sayede hem hatalarn nne geilmi olur,
hem de i gcnden tasarruf salanr.
SAPnin esnek raporlama sistemi ile talepler dahilinde nesnelere, kataloglara,
bakm onarm trlerine, maliyetlere vb. birok konuya dair raporlar alnabilir.
Hangi makine ka kere arzaland, en fazla devam eden makine bakm
durumlar, hangi hafta hangi bakmlarn yaplaca, bakmda harcanan
malzemeler, malzeme stok durumlar, en fazla karlalan arza nedenleri,
bakmlar yapanlar, malzeme beklenen mdahaleler, retim kayplar gibi rapor
dkmleri ve grafikler izlenebilir.

Teknik Birimlerin Belirlenmesi

Ekipmann Grntlenmesi

Bakm Plannn Grntlenmesi

Bakm Plannn Grntlenmesi

 Plannn Grntlenmesi

Grev Listesinin Grntlenmesi

Planl Bakm Formunun Oluturulmas

Teyit Verme lemi

Arzann Bildirilmesi