21-Thực Trạng Giao Dịch Hàng Hóa Tương Lai

B CNG THNG
V PHP CH
*****
BAO CAO
NGHIN CU THC TIN HOT NG GIAO DCH
HNG HA TNG LAI VIT NAM
D N HON THIN KHUN KH PHP L

QUN L HOT NG THNG MI TRONG IU
KIN HI NHP KINH T QUC T
Chu d an: Vu Phap ch va Vu Thi trng trong nc, B
Cng Thng
Ngi vit: TS H Thy Ngc H Ngoi Thng
Ths. Vo Sy Mnh H Ngoi Thng
Ha Ni, 2013
D an Hoan thi n khun kh phap ly quan ly hoat ng thng mai trong iu ki n h i

nh p kinh t quc t - Vu Phap ch, B Cng Thng
Mc Lc
CHNG 4
I
4
Hot ng cua mt s n vi giao dich hang ha tng lai ti Vit Nam
4
1. Tnh hnh hot ng ca mt s n v hot ng giao dch hng ha tng lai cha
c c quan qun l cp php..........................................................................................4
1.1. Sn giao dch ht iu............................................................................................4
1.2. Trung tm giao dch Thy sn Cn Gi...............................................................4
1.3. Sn giao dch thp Sacombank..............................................................................5
1.4. Sn giao dch ng Sacom-STE.........................................................................5
2. Tnh hnh hot ng cua mt s n vi hot ng giao dich hang hoa tng lai
c c quan qun l nha nc cp php.....................................................................6
2.1. S Giao dch hng ha Vit Nam (VNX)..............................................................6
2.2. Trung tm Giao dch Ca ph Bun Ma Thut (BCEC).........................................11
3. nh gi chung v thnh tu t c v tn ti, hn ch i vi hot ng giao dch
hng ha tng lai ti Vit Nam......................................................................................17
3.1. Thanh tu at c...............................................................................................17
3.2. Tn tai, han ch va nguyn nhn..............................................................................17
CHNG II 23
Hot ng giao dich hang ha tng lai cua doanh nghip Vit Nam ra nc ngoai
23
1. Tnh hnh hot ng giao dch hng ha tng lai ca doanh nghip Vit Nam ra nc
ngoi.................................................................................................................................23
2. nh gi chung v hot ng giao dch hng ha tng lai ca doanh nghip Vit
Nam ra nc ngoi...........................................................................................................37
CHNG III39
Qun l nha nc i vi hot ng
39
giao dich hang ha tng lai ti Vit Nam 39
CHNG IV43
Cac gii phap phat trin thi trng giao dich hang ha tng lai ti Vit Nam
43
1. V pha c quan qun l nh nc...............................................................................43
1.1. Hoan thin c ch chnh sach, h thng phap lut i vi hoat ng giao dch
hang ha tng lai.......................................................................................................43
1.2. Phat trin th trng hang ha c s....................................................................44
1.3. Tng cng cng tac thng tin, tuyn truyn.......................................................44
1.4. Tng cng cng tac thanh tra, kim tra, giam sat..............................................45
1.5. Tng cng cng tac nghin cu, phn tch, d bao............................................45
1.6. Tng cng cng tac hp tac quc t...................................................................45
1.7. Xy dng va trnh Chnh ph ban hanh trin khai an quc gia h tr doanh
nghip hoat ng trong lnh vc giao dch hang hoa tng lai...................................46
1.8. Nghin cu, xy dng m hnh quan ly hoat ng ca S Giao dch hang ha
ph hp vi iu kin thc tin tai Vit Nam...............................................................46
2. V pha cac doanh nghip hot ng trong lnh vc giao dich hang hoa tng lai
47

2.1. u t, cai thin c s ha tng k thut...................................................................47
2.2. Xy dng c tp hp cac tiu chun ap dung cho Hp ng tng lai mu
chun............................................................................................................................48
2.3. Khuyn khch hoat ng ng giao dch hang ha vt cht.................................48
2.4. Nghin cu phat trin th trng..........................................................................48
2.5. Ch trng cng tac ao tao, tp hun va hp tac quc t....................................53

CHNG I
Hot ng cua mt s n vi giao dich hang ha tng lai ti Vit Nam
1. Tnh hnh hot ng cua mt s n vi hot ng giao dich hang ha
tng lai cha c c quan qun l cp php
M hnh S Giao dch hng ho l phng thc giao dch hin i rt
ph bin ti nhiu quc gia trn th gii, tuy nhin, ti Vit Nam y l mt
hot ng cn rt mi m. Hot ng giao dch hng ha ban u c thc
hin thng qua h thng ch u mi gip ngi sn xut rt ngn thi gian,
gim chi ph v thun li trong khu tiu th hng ha. T nm 2002, ti Vit
Nam bt u xut hin hot ng giao dch hng ha u tin vi s ra i
ca Sn giao dch ht iu. Trc khi Lut Thng mi nm 2005 c ban
hnh, cha c c quan qun l ng ra cp php v qun l hot ng ny,
mt s n v hot ng giao dch hng ha tng lai ti Vit Nam manh
nha c thnh lp, c th:
1.1. Sn giao dch ht iu

Thng 3 nm 2002, Sn giao dch ht iu do Hip hi iu Vit nam
m ti Trung tm Giao dch chng khon Thnh ph H Ch Minh vi mc
ch l mang li hiu qu v vic cn bng gi cho ngi mua (doanh nghip)
v ngi bn (nng dn) khi tham gia mua bn qua Sn Giao dch. Tuy nhin,
Sn Giao dch ht iu ch hot ng trong thi gian rt ngn v n nay
ngng hot ng.
1.2. Trung tm giao dch Thy sn Cn Gi

Trung tm Giao dch Thy sn Cn Gi (tn vit tt ting Anh l
Cangio ATC) c thnh lp vo thng 5 nm 2002 do mt doanh nghip ch
4

bin thy hi sn u t vi s vn 7,5 t ng v c trang thit b kh y

v iu kin cn thit cho mt sn giao dch thy sn nh ngn hng, b
phn kim tra cht lng sn phm, kho cha hng, cng v nhiu cng trnh
ph tr khc.
Trung tm bao gm nhiu hng mc sn giao dch tm, ch thy sn
An Ngha, bn u tu, h thng cung cp nc ngt, h thng kho lnh v
cc ca hng bun bn vt t thit b phc v nui tm thy sn
Ban u, Trung tm giao dch Thy sn thu ht c nhiu ngi giao
dch v gi sn, sn lng, kch c tm u c tha thun cng khai. Trong
, lng tm c giao dch ti y chim n 80% sn lng nui ti Cn
Gi. Tuy nhin, ch sau vi thng Cangio ATC vng lng ngi giao dch,
nng dn vn thch bn cho thng li hn l bn trc tip cho doanh nghip
v ngc li, doanh nghip cng mun mua s qua thng li hn v mua l
qua nng dn bi h vn khng nhn s v phng tin thc hin giao
dch. Do vy lng tm v ngi tham gia giao dch gim dn v ch sau mt
thi gian ngn, Trung tm ngng hot ng.
1.3. Sn giao dch thp Sacombank

Cui nm 2009, ngn hng Sacombank chnh thc l ngn hng u
tin ti Vit Nam giao dch sn phm thp. V th tc v quy trnh giao dch
th tng t nh giao dch chng khon c v phng thc giao dch, c ch
khp lnh t ng. C hai phng thc giao dch: khp lnh v tha thun.
Ti Sn giao dch thp Sacombank, mt s mt hng khng t chun s c
giao dch tha thun, cn li theo cc chun thp cng nghip, thp xy dng
v giao dch theo nhn mc ca nh my.
1.4. Sn giao dch ng Sacom-STE

Thng 3 nm 2010, Cng ty c phn Giao dch hng ha Si Gn
Thng Tn (Sacom-STE) thnh lp Sn giao dch ng vi hai mt hng l
ng th v ng tinh. Sacom-STE u t mt h thng c s h tng
5

gm c phn mm giao dch, bng in t, h thng lu k, v c bit c tp

on ti chnh Sacombank ng sau h tr cho giao dch thanh ton. Tuy
nhin, qua 8 thng hot ng mi phin ch giao dch trn di 10 tn ng.
Trn thc t, c th tin hnh giao dch, sn cn gp 50 tn ng. Thi
gian sau , gi ng trong nc ln th gii tng cao, cc nh my v
doanh nghip bt u tm tr ng ti kho ch gi ln, do vy Sacom-STE
cng gn nh ngng hot ng v khng cn ngi bn giao dch.
S tht bi ca cc Sn Giao dch hng ha cha c c quan qun l
nh nc cp php l bi hc ln trong vic lp quy hoch v xc nh m
hnh, c ch hot ng ca Sn giao dch cha ng n. Mc d ra i t
nhng thi im u tin nhng thiu s qun l ca c quan c thm quyn,
thiu c ch chnh sch v chin lc pht trin hiu qu, iu ny rt kh
cc Sn Giao dch tn ti v pht trin bn vng. Tuy nhin, t s tht bi ca
cc Sn giao dch hng ha to tin cho cc S Giao dch hng ha sau
ny ra i. Chnh v vy, cn c c quan qun l nh nc cp php v gim
st mi hot ng ca cc S Giao dch hng ha l mt yu cu cn thit
khng nh v th, vai tr, s uy tn, ng thi thc y s pht trin ca cc
S Giao dch hng ha ti Vit Nam.
2. Tnh hnh hot ng cua mt s n vi hot ng giao dich hang

hoa tng lai c c quan qun l nha nc cp php
2.1. S Giao dch hng ha Vit Nam (VNX)

Thng 9 nm 2010, S Giao dch hng ha Vit Nam (VNX) l S
Giao dch hng ha u tin ti Vit Nam c B Cng Thng cp Giy
php thnh lp, hot ng theo quy nh ti Lut Thng mi v cc vn bn
php quy c lin quan. Bt u chnh thc i vo hot ng t ngy 01 thng
4 nm 2011, tnh n nay, VNX t c mt s kt qu nh sau:
Nm 2011, khi lng khp lnh cc loi hp ng ti VNX (Biu
1) cha cao do mi i vo hot ng. Trong Qu I v Qu II nm 2011, tng
6

khi lng giao dch cc mt hng c ph t ln lt l 92 lot v 428 lot;

khi lng giao dch mt hng cao su t ln lt 136 lot v 266 lot.
Trong Qu III nm 2011, VNX nim yt chnh thc cc hp ng
tng lai i vi 4 mt hng l: C ph (Robusta), C ph (Arabica), Cao su
RSS3 v Thp cun cn nng. Vic h tr ph giao dch ca VNX v vic
khch hng tng bc lm quen vi hot ng mua bn qua S giao dch
hng ha Vit Nam, thu ht mt lng ln khch hng tham gia u t. V
vy trong Qu III nm 2011, khi lng khp lnh cc loi hp ng ca hai
mt hng c ph v cao su c bc chuyn bin r rt. C th, tng khi
lng khp lnh ca mt hng c ph Robusta (VRC) t 30,613 lot, c ph
Arabica (VIAC) t 18,742 lot, v Cao su (RSS3) t 28,008 lot. Tng gi tr
t c trong Qu III nm 2011 i vi mt hng c ph tng ln 3.661 t
ng v cao su l 2.492 t ng (Biu 2).
Nm 2012, hot ng giao dch ti VNX bt u c du hiu trm lng,
c bit l trong Qu II nm 2012 khi kinh t Vit Nam ang trong giai on
kh khn, a s cc nh u t cha nhn thy xu hng r rng trong chnh
sch iu hnh kinh t v m ca Nh nc, khin tm l chung ca cc nh
u t l gi tin mt cha mun u t. Bn cnh hot ng tn dng tht
cht, li sut cho vay cao cng l mt trong nhng kh khn nh hng n
hot ng u t ca th trng hin nay. Theo bo co kt qu tnh hnh hot
ng 6 thng u nm 2012 ca VNX, tng mc giao dch cc hp ng t
gn 849 t ng.

Bng 1: Tnh hnh giao dich ti S Giao dich hang ha Vit Nam ()
Mt
hang
Nm
Ca ph
Arabica
Cao su RSS3
Robusta
KLGD
GTGD
KLGD
GTGD
(lot)
(t
VN)
(lot)
(t
VN)
Thp
KLGD
GTGD
Cha
(lot)
(t
VN)
c
giao
dch
2011
21716
2520
34553
1627
37268
3182,14
2012
4265
257,9
4102
129,2
8938
461,8
Tng
25981
2777,9
38655
1756,2
46206
3643,94
Biu s 1: Khi lng khp lnh cua VNX nm 2011 va 2012
S liu thng k v tnh hnh giao dch ca VNX c tnh t 1/4/2011 n thng 8/2012. K t thng
8/2012 n nay, S Giao dch hng ha Vit Nam tm ngng hot ng do s c v h thng cng ngh
thng tin, d kin hot ng tr li vo thng 9/2013.


Biu s 2: Gia tri giao dich cua VNX nm 2011 va 2012
V c cu Thnh vin tham gia hot ng giao dch hng ha VNX.

VNX t chc giao dch hng ha thng qua cc thnh vin bao gm thnh
vin kinh doanh, thnh vin mi gii. Tnh n thi im thng 6 nm 2012,
10

VNX kt np c 20 Thnh vin, trong c 18 Thnh vin mi gii v

2 Thnh vin kinh doanh.
V c cu t chc ca S Giao dch hng ha, VNX xy dng cc
phng ban chc nng nhm duy tr v m bo hot ng giao dch ca th
trng c din ra mt cch an ton v thng sut. Cc phng ban chc
nng ca VNX bao gm: Ban Php ch, Sn Giao dch, Ban h thng tin hc,
Ban pht trin th trng. S lin kt cht ch gia cc Phng ban gip cho
hot ng kinh doanh ca VNX c duy tr.
i vi cng tc h tr pht trin th trng, pht trin sn phm,
VNX tip xc cc doanh nghip c ph, cao su, thp lng nghe kin
ca nhng ngi trong ngnh v xy dng sn phm dch v ph hp. ng
thi, phi hp vi Trung tm Giao dch C ph Bun Ma Thut, cc t chc
Hip hi, nhm pht trin thnh cc nh to lp th trng c tim lc v
kinh nghim trong giao dch hng ha. VNX t chc cc cuc hi tho
nhm qung b knh giao dch hng ha n vi cng chng. VNX cng
tham gia vo cc bui hi tho trc tuyn do Bo Thanh Nin t chc nhm
tm cch a knh ny n vi cng chng. Ti tr s v chi nhnh VNX, t
chc cc bui chia s v cc knh u t hin nay cho cc nh u t nhm
gii thiu vi h knh u t hng ha, to ra din n chia s kin thc hng
ha cho cng ng.
Tuy nhin, thng 8 nm 2012, S Giao dch hng ha Vit Nam gp s
c ri ro v h thng cng ngh thng tin. Hin nay, S Giao dch hng ha
Vit Nam ang tm dng hot ng t 6 n 9 thng c cu li b my t
chc, ku gi c ng mi v mua li phn mm khc phc s c v d
kin s hot ng tr li vo thng 9 nm 2013.
2.2. Trung tm Giao dch C ph Bun Ma Thut (BCEC)
Trung tm Giao dch c ph Bun Ma Thut c thnh lp t nm
2006 vi mc tiu to lp knh phn phi hng ha hin i bn cnh th
trng hng ha truyn thng nhm to lp v th c ph Vit Nam ni chung
v k Lk ni ring. Thng 12 nm 2008, Trung tm khai trng sn phm
11

giao dch c ph giao ngay p ng nhu cu k gi c ph m bo an ton,

giao dch cng khai, minh bch cho cc i tng tham gia th trng. Sau
thi gian trin khai, nhn thy sn phm giao ngay tp trung vo thi im
thu hoch ma v, do vy Trung tm li tip tc nghin cu, pht trin thm
sn phm dch v nhm ph hp hn vi th trng. c s chp thun ca
Ph Th tng Chnh ph Nguyn Sinh Hng ti Cng vn s 9254/VPCPKTN ngy 22 thng 12 nm 2010 ca Vn phng Chnh ph, Trung tm Giao
dch c ph Bun Ma Thut (sau y gi tt l BCEC) c trin khai thc
hin th im trong mt nm giao dch c ph k hn, k t ngy 11 thng 3
nm 2011. Sau 1 nm hot ng, Trung tm t c mt s kt qu nht
nh, gp phn gip ngi nng dn, doanh nghip kinh doanh c ph, nh
u t ti chnh tng bc lm quen vi hot ng mua bn c ph qua S
giao dch. Tuy nhin, trong qu trnh hot ng ca BCEC pht sinh mt
s kh khn, vng mc xut pht t nguyn nhn ni ti ca BCEC (hot
ng theo m hnh n v s nghip c thu), v vy cn phi xem xt thay i,
hng hot ng ca Trung tm theo m hnh S Giao dch hng ha quy
nh ti Ngh nh s 158/2006/N-CP ngy 28 thng 12 nm 2006 ca
Chnh ph quy nh chi tit Lut Thng mi v hot ng mua bn hng ha
qua S Giao dch hng ha. UBND tnh k Lk c T trnh s
78/UBND-TCTM ngy 05 thng 01 nm 2012 gi Th tng Chnh ph v
vic chuyn i m hnh hot ng ca Trung tm t doanh nghip 100% vn
nh nc thnh cng ty c phn, hot ng theo quy nh ti Lut Doanh
nghip v Ngh nh 158.
Xt ngh ca UBND tnh k Lk v vic cho tip tc th im m
hnh giao dch c ph k hn ti Trung tm giao dch c ph Bun Ma Thut
(t trnh s 13/TTr-UBND, ngy 03 thng 02 nm 2012),v kin ca cc
B, ngnh: B Cng Thng, K hoch v u t, Nng nghip v Pht trin
nng thn, Ngn hng Pht trin Vit Nam, ngy 09 thng 5 nm 2012, Vn
phng Chnh ph c Cng vn s 3178/VPCP-KTN thng bo kin ca Ph
Th tng Hong Trung Hi cho php BCEC c tip tc hot ng th
im giao dch c ph k hn n ht ngy 31 thng 12 nm 2012.
12

Vic Trung tm giao dch c ph Bun Ma Thut ra i gip cho

vic pht trin giao dch c ph c hin i ha hn ha nhp vo nn kinh
t ang pht trin ca Vit Nam. Trong thi gian qua, BCEC t c nhng
kt qu sau:
V tnh hnh giao dch: Hot ng ca BCEC t ngy thnh lp cho n
nay dn i vo n nh vi lng giao dch tng dn to tin hnh thnh
nn th trng giao dch hng ha k hn Vit Nam, trong mt hng ch
yu l c ph.
Bng 2: Tnh hnh giao dich ti Trung tm Giao dich ca ph

Bun Ma Thut (t 1/3/2011 n 31/12/2012)
Mt hang
Ca ph
Nm
Robusta
Arabica
KLGD
GTGD
KLGD
GTGD
(lot)
(t VN)
(lot)
(t VN)
2011
7739
686,97
2012
2127
173,14
Tng
9866
860,11
13
Khng c giao dch

Biu s 4: Khi lng giao dich k hn ti BCEC

nm 2011 va 2012
Nm 2011, tnh hnh giao dch c ph k hn do cc thnh vin mi

gii ca BCEC to lp t c kt qu kh quan vi tng s l giao dch
khp lnh l 7.033 (lot), tng ng 14.066 tn tng khi lng giao dch.
Trong ni bt nht l kt qu t c ca Qu III nm 2011vi khi
lng khp lnh ca mt hng c ph ln ti 2.836 (lot).
Nm 2012, tnh hnh giao dch c ph k hn ca BCEC c bc

chuyn bin, tng s lot giao dch khp lnh t 2.722 (lot), tng ng
5.444 tn.
14

Biu s 5: Khi lng giao dich k hn ti BCEC

nm 2011 va 2012
Bao cao tnh hnh hoat ng giao dch k han ca BCEC nm 2011 va 2012
V tng gi tr t c ca BCEC (biu 4): Tnh n ht nm 2011,

tng gi tr giao dch c ph ca BCEC t 661 t ng, trong tng gi tr
ca Qu III i vi mt hng c ph t mc cao nht ln ti 268 t ng.
Nm 2012, gi tr giao dch mt hng c ph gim xung ng k v
ch t mc 218 t ng. Theo biu trn, gi tr ca mt hng c ph tng
khng ng u theo tng Qy, iu cho thy hot ng giao dch c ph
ti Trung tm Giao dch C ph Bun Ma Thut c nhiu bin ng trong thi
gian qua.
V c cu Thnh vin tham gia hot ng mua bn hng ha qua Trung
tm Giao dch C ph Bun Ma Thut. Tnh n ht nm 2012, Trung tm
pht trin c 90 Thnh vin, trong c 63 Thnh vin ng k bn, 23
Thnh vin kinh doanh, 4 Thnh vin mi gii. Nhm pht trin Thnh vin,
15

BCEC thc hin cc cng tc tuyn truyn pht trin Thnh vin ti Thnh
ph H Ch Minh, gp g cc cng ty xut nhp khu, tin hnh kho st tnh
hnh sn xut, nhu cu bn v hnh thc bn hng m i tng h nng dn
thng p dng, ng thi tip xc cc thnh vin ng k bn ca Trung
tm.
V cng tc h tr pht trin th trng, pht trin sn phm. BCEC
thc hin cng tc tuyn truyn, qung b hnh nh v cc hot ng ca
Trung tm ln phng tin truyn thng i chng; Hon thin cc ti liu
tuyn truyn phc v cho cng tc pht trin thnh vin; T chc gp trao i
thng tin vi cc thnh vin, khch hng; T chc cc t gii thiu sn phm
ti cc doanh nghip; Thit lp cng thng tin in t, pht hnh t ri, bn
tin th trng c ph; Gii thiu v qun b hot ng Trung tm thng qua
cc hi ngh khch hng tng kt nin v c ph
Hin nay, BCEC ht thi gian gia hn hot ng th im giao dch
c ph k hn. BCEC ang n lc thc hin cng tc chuyn i m hnh
hot ng ca Trung tm theo m hnh S Giao dch hng ha quy nh ti
Ngh nh s 158/2006/N-CP ngy 28 thng 12 nm 2006 ca Chnh ph
quy nh chi tit Lut Thng mi v hot ng mua bn hng ha qua S
Giao dch hng ha di s ch o ca y ban nhn dn tnh k Lk v cc
B, ban, ngnh lin quan.
16

3. anh gia chung v thanh tu t c va tn ti, hn ch i vi hot

ng giao dich hang ha tng lai ti Vit Nam
3.1. Thnh tu t c
- K t khi Lut Thng mi 2005 ra i, mua bn hng ha qua S
Giao dch hng ha tr thnh mt hnh thc thng mi hin i, cung cp
cc dch v nhm lin kt cc nh ch bin, nh phn phi ln, ngi nng
dn v ngn hng thng mi, h tr hot ng giao thng tr nn thun li.
- S ra i ca hot ng mua bn hng ha qua S Giao dch hng ha
gip gip cho ngi nng dn c c cng c bo him gi nhm gim
thiu c cc ri ro ca hot ng sn xut kinh doanh hng ha nh s rt
gi ca c ph, cao su; gip cho cc doanh nghip sn xut kinh doanh ch
ng c ngun hng v bo him gi cc mt hng l nguyn liu u vo
cho sn xut, kinh doanh nh thp, xng du, bng si
- i vi cc nh u t c nhn, s ra i ca cc n v hot ng
mua bn hng ha qua S Giao dch hng ha em n mt c hi u t
mi trong khi cc knh u t truyn thng gp nhiu kh khn.
- Thng qua S Giao dch hng ha ti Vit Nam, cc doanh nghip
thng mi, xut nhp khu c th bit c gi c chun giao dch cc mt
hng c ph, cao su, thp theo tng chng loi v tng thng hp ng ch
ng sn xut kinh doanh, cn i cung cu.
- Cc S Giao dch hng ha ti Vit Nam xy dng B tiu chun
ca cc mt hng c ph, cao su, thp ph hp vi thng l quc t, t
gip doanh nghip, ngi nng dn nh hng sn xut sn phm c cht
lng p ng yu cu ca th gii.
3.2. Tn ti, hn ch v nguyn nhn
Ngoi nhng kt qu t c nh ni trn, n nay hot ng
mua bn hng ha qua S Giao dch hng ha ti Vit Nam cng bc l
nhng kh khn, hn ch nht nh, c th:
17

- Mc d mc ch chnh ca S Giao dch hng ha l cng c bo

him ri ro v gi c hng ha, tuy nhin hin ti cc nh u t tham gia giao
dch qua S Giao dch hng ha vi mc ch bo him ri ro v giao dch
hng ha tht cn rt hn ch, ch yu vi mc ch u c ti chnh.
- Hot ng giao dch mua bn hng ha qua cc S Giao dch hng
ha trong nc cn m m, cha thu ht c nhiu nh u t tham gia dn
n tnh thanh khon trn th trng cn thp, nhiu hp ng c m li
khng th giao dch c v khng c lnh i ng.
- H tng cng ngh cn tim n nhiu ri ro, c th thng 8/2012,
VNX b s c v h thng giao dch gy nh hng n quyn li ca khch
hng v nh u t.
- Cc sn phm hp ng giao dch qua S Giao dch hng ha trong
nc cha phong ph, a dng, mi ch dng li giao dch hp ng k hn
03 mt hng: c ph, cao su, thp.
- S lng cc nh u t, cn b c trnh , hiu bit su v lnh vc
ny cn rt hn ch. Ngoi ra, cc c s gio dc o to ca Vit Nam cng
cha o to chuyn ngnh ny.
Theo nh gi ca B Cng Thng, nhng tn ti, hn ch trn xut
pht ch yu t nhng nguyn nhn sau:
3.2.1. Nguyn nhn khch quan

- Kinh t th gii ni chung v Vit Nam ni ring thi gian qua cn
gp nhiu kh khn, thch thc. Trong nc, tnh hnh tn dng tht cht v
li sut cho vay mc cao nh hng khng nh ti hot ng u t ca th
trng mua bn hng ha qua S Giao dch hng ha.
- Do thi quen tp qun kinh doanh ca ngi nng dn cng nh cc
doanh nghip sn xut ca Vit Nam ch yu vn thc hin cc giao dch
truyn thng nh mua bn giao ngay, trc tip vi cc thng li hn l giao
dch tp trung qua S Giao dch hng ha.
18

- Bn cnh , cc S Giao dch hng ha trong nc cn phi cnh

tranh vi cc ngn hng thng mi ti Vit Nam hot ng mi gii hng
ha qua cc S Giao dch hng ha nc ngoi. Thng qua cc ngn hng
thng mi, nhiu doanh nghip thc hin giao dch hng ha phi sinh
vi cc i tc nc ngoi trn c s quy trnh nghip v v bin php phng
nga ri ro ca cc Ngn hng thng mi. Trong khi , i vi cc S Giao
dch hng ha c cp php theo Ngh nh 158, vic tham gia hot ng
mua bn hng ha qua S Giao dch hng ha nc ngoi phi theo l trnh,
iu kin v phm vi do B Cng Thng quy nh. Tuy nhin hin nay cha
c vn bn hng dn v vic giao dch hng ha i vi cc i tc nc
ngoi, v vy cc nh u t giao dch vi cc i tc nc ngoi ch yu
thc hin qua cc ngn hng thng mi, dn ti hot ng giao dch qua S
Giao dch hng ha ti Vit Nam km si ng, kh thu ht nh u t trong
nc.
3.2.2. Nguyn nhn ch quan

a .T cac S Giao dch hang ha tai Vit Nam
- Do hot ng mua bn hng ha qua S Giao dch hng ha ti Vit
Nam cn rt mi m, l nhng n v u tin i vo hot ng, VNX cng
nh BCEC phi t tm hiu cch thc t chc, xy dng cc quy nh, quy
ch, u t h tng cng ngh v vy cng tc pht trin th trng cn
nhiu hn ch trong giai on u i vo hot ng.
- Mc d trong thi gian qua,VNX v BCEC k hp ng thu kho
bi cng nh hp tc vi cc cng ty giao nhn, kim nh hng ha, tuy
nhin qu trnh ny vn gp phi nhng kh khn nht nh. Vic p ng cc
nhu cu giao nhn hng ha vt cht cn hn ch.
b. T cac doanh nghip san xut va cac nha u t tai chnh
- Cc doanh nghip, h nng dn gp kh khn khi sn xut ra cc
hng ha p ng tiu chun ca cc S Giao dch hng ha trong nc v
quc t v khi lng v cht lng.
19

- Cc doanh nghip b hn ch v vn, thng phi k hp ng vay

vn t ngn hng vi ti sn th chp l sn lng nng sn v nguyn liu
cho cc ngnh cng nghip, v vy khng ch ng c v ngun hng khi
tham gia giao dch qua S Giao dch hng ha.
- Cc nh u t ti chnh cha thc s quan tm n hot ng giao
dch hng ha phi sinh, ch yu ch dng li mc quan st, tm hiu th
trng, nh u t c tim lc ti chnh thng ch ng tm n nhng knh
u t c tnh n nh v bo ton, do tnh thanh khon trn th trng
hng ha tng lai hin nay cha cao v cha n nh.
c. Vic tip cn thng tin v th trng hang ha c s cn han ch
C s d liu thng tin th trng hng ha ca Vit Nam vn cn thiu
v cha ng b. Hin ti trn th trng c rt t cc t chc thu thp thng
tin lin quan n hot ng sn xut v kinh doanh hng ha nng sn, do vy
mc tip cn thng tin ca nh u t ln th trng cn gp nhiu hn
ch.
d. Nguyn nhn xut phat t hanh lang phap ly
Giao dch hng ha tng lai l loi hnh giao dch c tnh ton cu ln.
Mc d mi xut hin Vit Nam nhng th trng ngy tn ti rt lu
trn th gii v xut hin ch sau th trng chng khon. Do , tnh lin
thng, lin kt ca th trng hng ha phi sinh khng chi gi gn mt
quc gia, mt nn kinh t m n lan ta ra ton cu. c bit, th trng
giao dch hng ha tng lai c mi lin kt cht ch gia th trng ti chnh
vi th trng sn xut hng ha c s. Thc t trong nhiu nm qua, gi c
ca hng ha nng sn ca Vit Nam b nh hng v chi phi rt ln bi gi
c trn cc th trng tng lai trn th gii, v d: c ph Robusta trn sn
LIFFE ca Lon don, Anh; cao su RSS3 trn sn TOCCOM ca Tokyo, Nht
Bn Nh vy, mc d c s xut hin ca S Giao dch hng ha ti Vit
Nam, gi c ca hng ha nng sn vn t nhiu chu tc ng bi cc S
Giao dch hng ha trn th gii. Theo nguyn tc qun tr ri ro trong hot
ng u t, S Giao dch hng ha mun t chc c th trng ny mt
cch an ton phi c c ch b tr v th, lin thng vi th trng th gii
20

c th cn i c lc mua bn trong nc. iu ny va bo m cng

tc qun tr ri ro trong hot ng giao dch, va gip th trng trong nc
c mi lin kt cht ch hn vi th trng th gii. Tuy nhin, hin ti hot
ng ca cc S Giao dch hng ha ti Vit Nam mi ch dng ti vic t
chc cc hot ng giao dch hng ha tng lai trong nc, cha c vn bn
cho php cc nh u t thc hin giao dch hng ha qua cc S Giao dch
hng ha trn th gii.
- Hin ti vn cha c quy nh no cho cc nh u t nc ngoi
tham gia giao dch qua S Giao dch hng ha ti Vit Nam. Do , cc S
Giao dch hng ha ti Vit Nam cn gp kh khn trong vic hng dn v
thu ht cc t chc, c nhn u t nc ngoi c nh tm hiu v mun
tham gia giao dch qua S Giao dch hng ha. Thc t cho thy trong giai
on kinh t trong nc gp nhiu kh khn, vn u t b tht cht th ngun
vn t nh u t nc ngoi l gii php mang tnh h tr gip tng tnh
thanh khon trong giao dch. Tuy nhin, nh u t nc ngoi c th yn
tm giao dch cng nh hn ch nhng ri ro i vi dng vn u t gin
tip ny, rt cn c quy nh v vic nh u t nc ngoi tham gia giao dch
qua S Giao dch hng ha ti Vit Nam.
- Mc d h thng ngn hng thanh ton b tr l khu then cht trong
t chc hot ng ti S giao dch nhng hin nay cha c vn bn no
hng dn ch thanh ton trong hot ng mua bn hng ha qua S Giao
dch hng ha cng nh quy nh c th v iu kin thnh lp v hot ng
ca Trung tm thanh ton V vy, mc tham gia ca nh u t cn rt
hn ch.
- Cha c vn bn hng dn v ch hch ton, k ton cho i tng
tham gia mua bn hng ha qua S Giao dch hng ha.
21

CHNG II
Hot ng giao dich hang ha tng lai cua doanh nghip Vit Nam ra
nc ngoai
1. Tnh hnh hot ng giao dich hang ha tng lai cua doanh nghip
Vit Nam ra nc ngoai
Vi nhiu li th v v tr a l v kh hu, th nhng, Vit Nam l
nc c nhiu mt hng xut khu th gii nh go, c ph, cao su, tiu, ht
iu... Tng kim ngch xut khu hng ha khng ngng tng ln (Biu s
6)1. Tng kim ngch xut khu hng ho nm 2012 c t 114,6 t USD,
tng 18,3% so vi nm 2011. Xut khu ca khu vc doanh nghip 100% vn
trong nc chim t trng 36,9%, t 42,3 t USD vi tc tng trng
thp, ch tng 1,3% so vi nm 2011. Xut khu ca khu vc doanh nghip c
vn u t nc ngoi, chim 63,1% t khong 72,3 t USD, tng 31,2%.
Biu s 6 - Kim ngch xut khu t nm 2007 n nm 2012
Ngun: Bao cao tng kt tnh hnh thc hin nhim vu nm 2012 va k hoach nm 2013 ca nganh Cng
Thng
22

Nu xt theo nhm hng, nhm hng nng, lm, thy sn nm 2012 c

t 21 t USD, chim 18,3% trong tng kim ngch xut khu, tng 6,4% so
vi cng k nm 2011. Xut khu nhm hng ny nm 2012 nhn chung
khng c li v gi. Tuy nhin, do lng xut khu tng (tr mt hng ht
tiu) phn no b p thit hi do gi gim. Mt hng go tng 13,1% t
k lc v lng (8,04 triu tn) tuy nhin do gi xut khu gim 10,8% nn
kim ngch xut khu ch tng 0,9%; mt hng cao su lng xut khu tng
23,8% nhng gi gim khin kim ngch xut khu gim 12,6%. Xut khu
thu sn tip tc gp kh khn do ro cn thng mi t cc nc nhp khu
nn ch tng 0,7%. Tnh chung nhm hng ny do gi xut khu gim lm
kim ngch xut khu gim 2,155 t USD, tuy nhin do lng xut khu tng
ng gp thm 3,192 t USD. B p gia tng lng v gi gim th
nhm hng ng gp vo tng kim ngch xut khu khong hn 1 t USD.
Trong khi , nhm nhin liu v khong sn t 11,69 t USD, chim
10,2% trong tng kim ngch xut khu, tng 4,2% so vi nm 2011. Trong
nhm ny, tr mt hng du th lng xut khu tng, cc mt hng cn li
lng xut khu u gim, thm ch mt hng qung v khong sn khc cn
gim su, ch bng khong 30% kim ngch xut khu ca cng k nm 2011.
V gi xut khu, ch mt hng than c gi gim, cn li du th v xng du
cc loi gi tng nh, gi mt hng qung v khong sn khc tng cao. Tnh
chung do tng, gim gi v lng ca nhm ng gp 471 triu USD vo
gia tng kim ngch xut khu.
V gi xut khu: Gi hng ha xut khu nm 2012 hu ht u gim,
tnh ring nhm hng nng sn do gi gim lm cho kim ngch xut khu
gim 2,15 t USD, nhm khong sn do gi gim lm cho kim ngch xut
khu gim 20 triu USD. Theo Tng cc Thng k, ch s gi xut khu hng
ho nm 2012 gim 0,54% so vi nm 2011 (Biu s 7 Tng, gim do gi
v lng ca mt s mt hng nm 2012) 2.
Ngun: Bao cao tng kt tnh hnh thc hin nhim vu nm 2012 va k hoach nm 2013 ca nganh Cng
Thng
23

Biu s 7 - Tng, gim do gi v lng ca mt s mt hng nm 2012
Trong nhng nm gn y, tnh tnh kinh t c nhiu bin ng phc tp,

ng thi tnh hnh bin i kh hu ton cu khin hng ha nng sn th
gii b st gim nghim trng, gi c hng ha cng c chiu hng din bin
phc tp. Nhng nhn t ny tc ng rt ln n hot ng sn xut v xut
khu ca doanh nghip trong nc. Cc mt hng nng sn ca Vit Nam,
ch yu phi k n mt s mt hng nh go, c ph, tiu vi sn lng ln
bt u tham gia vo iu tit gi th trng th gii. Tuy nhin, phn ln
gi bn cc sn phm ca Vit Nam u thp hn cc nc trong khu vc.
iu l do cc quy trnh sn xut, tiu th hng ha theo kiu truyn
thng, cht lng hng ha khng ng u. ng thi, quy chun hng ha
Vit Nam thng khng c cng nhn rng ri trn th gii, iu ny gy
ra thit thi ln cho cc doanh nghip trong nc, c bit l ngi nng dn.
24

Hn na, do thiu cng c giao dch hng ha phi sinh nn ngi sn

xut v ngi kinh doanh u gp bt li. Hu nh cc doanh nghip xut
khu ca Vit Nam khng c cc cng c d phng v bo him bin ng
gi. i vi ngi sn xut, ngun ti chnh ch yu da vo tn dng ca
ngn hng hoc cc chng trnh h tr ca Chnh ph. Tuy vy, mc h
tr ny cn ht sc hn ch. Hin ti, khong 99% giao dch ca doanh
nghip vn c thc hin theo cch truyn thng, l mua hng trc, sau
phn loi v giao nhn.
Trong thng mi hin i, mt s hot ng giao dch chnh thng qua
sn hay s giao dch hng ha l hnh thc mua bn hng ho tng lai hay
cn gi l giao dch phi sinh, trong , khch hng thc hin mua bn mt
khi lng hng ha vi mc gi xc nh v vic giao nhn hng ha din ra
sau . Cc yu t ca giao dch nh khi lng, thi gian, tiu chun hng
ha, mc gi, cch thc thanh ton l nhng yu t chnh c sn hoc s
giao dch quy nh. Vi cch thc mua hng nh cch truyn thng hin nay,
khng nhng khng mang li li ch cho ngi nng dn, cho doanh nghip
thu mua ch bin xut khu m khi hng ha n tay ngi tiu dng th gi
c tng cao do qua qu nhiu khu trung gian trong chui cung ng.
Trn th gii, knh u t thng qua sn giao dch hng ha c t rt
lu v pht trin nhanh chng v c quy m ln khi lng trong gn hai
th k qua. Giao dch hng ha tng lai trn cc s giao dch tp trung
thng c din ra ti cc a im m hot ng mua bn hng ha vt cht
si ng nht (Bang 3). Trong bi cnh , khng t doanh nghip xut khu
tham gia vo cc giao dch k hn cc S giao dch nc ngoi nh giao
dch c ph Robusta trn sn LIFFE London, c ph Arabica trn sn
NYBOT ca M, TOCOM ca Nht Bn thng qua mi gii ca cc ngn
hng thng mi nh Ngn hng K thng Vit Nam (Techcombank), Ngn
hng u t v Pht trin Vit Nam (BIDV) Cc mt hng m doanh
nghip trong nc tham gia giao dch ti cc S giao dch nc ngoi ch yu
l cc mt hng thuc th mnh xut khu ca Vit Nam nh: c ph, cao
su
25

Bng 3 Mt s sn giao dch v sn phm giao dch trn th gii

San giao dich
Sn phm giao dich
CBOE Futures Exchange (Chicago, Ng, u tng, sn phm u tng,

M)
la m, tht ln, gia sc, b, sa
NYSE Euronext (New York, M)
Ng cc, tht
Tokyo Commodity Exchange (Tokyo, Cao su

Nht Bn)
London Metal Exchange (London, Kim loi: ng, nhm, nickel, thp,
Anh)
ch..
Intercontinental Exchange (Atlanta, Ca cao, c ph, bng, ng
Georgia, M)
New York Mercantile Exchange (New Nhin liu v kim loi: du th, kh
York, M)
gas, kh thin nhin, than , vng,
bc, ng, nhm
Dalian Commodity Exchange (i u tng, du u tng, ng, du
Lin, Trung Quc)
c
Zhengzhou Commodity Exchange Cc sn phm nng nghip v ha
(Trnh Chu, Trung Quc)
cht: go, ng, bng v cc ha
cht t du m
Giao dch hng ha tng lai l nhu cu tt yu i vi th trng hng

ha Vit Nam, cc cng c ti chnh phi sinh mang li nhng li ch thit
thc, trong th trng phi sinh hng ha l cng c p ng nhu cu
giao dch tp trung, phng nga ri ro gi hng ha v m bo tiu chun
hng ha, phng nga ri ro i tc v p ng nhu cu giao dch ca cc nh
u c v thng nhn giao dch hng chnh lch gi.
Hot ng giao dch hng ha tng lai ra nc ngoi ca doanh
nghip Vit Nam
26

Nm bt c nhu cu giao dch hng ha tng lai, t cui nm 2004

cc doanh nghip xut khu c ph bt u tham gia giao dch trn th
trng quc t, c bit l giao dch c ph k hn Robusta trn th trng
LIFFE London thng qua mi gii th cp u tin l Ngn hng k thng
Vit Nam (Techcombank). Sau Techcombank, n thng 7 nm 2006, Ngn
hng u t v Pht trin Vit Nam (BIDV) c Ngn hng nh nc cp
chp thun thc hin th im nghip v phi sinh hng ha. Techcombank v
BIDV c nh gi l mt trong s cc ngn hng c uy tn v b dy hot
ng trn lnh vc ny. Sau hai ngn hng trn c cp chp thun, mt s
ngn hng khc cng c Ngn hng nh nc chp thun thc hin nghip
v phi sinh hng ha nh Ngn hng Ngoi thng Vit Nam (VCB); Ngn
hng Qun i (MB); Ngn hng Si gn Thng tn (Sacombank); Ngn
hng TMCP Xng du Petrolimex (PGBank); Ngn hng TMCP Cng thng
Vit Nam (Vietinbank).
Vi loi hnh giao dch ny, doanh nghip ch cn k qu mt s tin
chim t l bng mt vi phn trm so vi gi tr hng ha giao dch l c th
mua/bn ngay m khng cn c hng ha lu kho, tit kim c rt nhiu
chi ph cho li vay, lu kho, vn chuyn...
Cc ngn hng thng mi c cp chp thun cung cp dch v giao
dch hp ng tng lai trn th trng hng ha ti cc nh mi gii hoc
cc sn giao dch hng ha quc t. Cc ngn hng ny c h thng giao dch
in t ni mng trc tip vi cc nh mi gii hoc cc sn giao dch quc
t, h thng x l sau giao dch t ng. Khi tham gia, khch hng s c t
vn v cc phng n kinh doanh, bin ng ca th trng v cc gii php
phng nga ri ro hiu qu nht v c tham gia cc chng trnh o to
nhm nng cao nhn thc v th trng v cc k thut giao dch.
Bng 4 - Cc mt hng thc hin giao dch trn th trng tng lai
ti mt s Ngn hng
STT
Ngn hang
Nhm hang ha
27

- C ph ( Robusta & Arabica);

- Cao su (Tocom);
Techcombank
- Ng cc : Soybean, Soymeal, Soyoil, Ng,

La m;
- Kim loi mu: ng, Ch, Nhm, Km, Nikel,
Thic,;
- Kim loi qu: Bc;
- Cotton: Bng si;
- Nng lng: Du WTI, Du Nymex;
- Cc loi hng ha khc: ng, Nha, Go
vv..
BIDV
- Nng sn: C ph, Cao su, Ng, Kh du u

tng
- Kim loi mu: ng, Ch, Nhm, Thic,
Nickel, Hp kim nhm.
MB
- Nng sn v ng cc;
- Du th v nhm sn phm du, kh;
- Kim loi;
- Cc nhm hng ha khc: than, sut kh thi,
cc vn ti bin.
Sacombank
- Nng sn: ng, la m, u nnh, ng, c

ph, cacao, cao su, si;
- Kim loi: ng, nhm, ch, km, thp;
- Nng lng: du th, gas.
PGBank
- C ph; Cao su; Ng; u tng, Kh u

tng; La m; X bng; Kim loi mu; Xng
28

du.
(Ngun: website ca cac NHTM)
C th thy rng, hot ng giao dch cc hp ng k hn (ch yu

i vi mt hng nng sn) trn th trng th gii ca cc doanh nghip
pht trin trong mt thi gian kh di. Tuy nhin, Vit Nam hin nay mi
ch c vi trm doanh nghip s dng cng c phi sinh hng ha thng qua
cc ngn hng thng mi, trong c hp ng hng ha tng lai. Theo
, c cu sn phm phi sinh trong tng doanh thu v li nhun ca cc ngn
hng thng mi ln lt l: nm 2005 chim 19,5%, nm 2010 chim 23,5%
tng doanh thu; nm 2005 chim 20,9%, nm 2010 chim 22,7% tng li
nhun. 3
Ngn hng K thng Vit Nam (Techcombank) l ngn hng u tin
ti Vit Nam cung cp dch v giao dch hng ho qua cc sn giao dch nc
ngoi, y l ngn hng c hot ng giao dch si ng v khi lng giao
dch nhiu nht trong s cc ngn hng thng mi c Ngn hng nh nc
cp chp thun. Techcombank l ngn hng tin phong trong vic gii thiu
v pht trin sn phm hp ng hng ha tng lai, k hp ng k hn trn
sn quc t cho cc doanh nghip trong nc, gip cc doanh nghip xut
khu c bo him khi c bin ng gi. Techcombank m rng hp tc
vi cc t chc pht trin sn phm giao dch k hn trn cc sn giao dch
hng ha trong nc trong l tnh m rng th trng v hi nhp quc t.
Vi ng cng cng ngh tin tin, Techcombank pht trin v ng dng
thnh cng dch v thanh ton b tr m bo khch hng c th mua bn
hp ng giao ngay hoc hp ng k hn trn cc sn giao dch hng ha
theo hnh thc giao dch tp trung, giao dch k qu v thc hin thanh ton
sau. Techcombank c b phn giao dch cp nht thng tin lin tc cng nh
kh nng giao dch tc thi vi cc th trng quc t cc mt hng nng sn
(cao su, c ph, u nnh, ng, ng, bng, la m, ca cao) , kim loi mu
3
Ngun: Tng hp s liu t bo co thng nin ca cc NHTM
29

(ng, nhm, ch, km ), nhin liu (du th, kh t ). ng thi,

Techcombank c h thng in t ni mng trc tip cng cc sn giao dch
ln trn th gii nh LIFFE, TOCOM, NYMEX..., gip khch hng theo di
c din bin ca gi c trn th gii, Techcombank c quan h cng cc
mi gii ti cc sn giao dch Open Outcry nh NYBOT, SICOM, LME.
Khi bt u tham gia hot ng vi vai tr l nh mi gii th cp,
khch hng u tin ca Techcombank l cc doanh nghip xut khu c ph,
cc doanh nghip ny tham gia giao dch c ph k hn Robusta trn th
trng LIFFE (London). Thi gian u, cc doanh nghip ch yu thc hin
giao dch ti cc th trng nh: Th trng London, New York, Chicago, v
Tokyo vi tng gi tr cc Hp ng mua hng ha tng lai v Hp ng
bn hng ha tng lai ln lt l 33,243 triu VN v 5,874 triu VN vo
nm 2004. Sang nm 2005, hot ng giao dch ca doanh nghip tng
ng k, vi tng gi tr Hp ng mua hng ha tng lai tng ln gn
6,5 ln so vi nm 2004 v tng gi tr Hp ng bn hng ha tng lai nm
2005 gp 2 ln so vi nm 20044.
n nay, sau gn 8 nm hot ng, s lng khch hng ca
Techcombank tng ln, Techcombank c vi trm doanh nghip ng
k giao dch, s lng thc s giao dch ln n hng trm doanh nghip.
ng thi, cc doanh nghip cng dn vn ti giao dch cc th trng khc,
nh: Th trng c ph London v New York, Th trng Chicago, Th trng
Kim loi London, Th trng Giao dch cng c quyn chn v tng lai
London, y ban thng mi New York, Th trng giao dch hng ha, Th
trng cao su Nht Bn (Tocom), Th trng Bursa (Malaysia). c bit, nm
2007 nh du mc tng cao nht k t khi Techcombank chnh thc cung
cp dch v mi gii phi sinh hng ha. Tng gi tr Hp ng mua hng
ha tng lai t ti 6,051,861 triu VN v Hp ng bn hng ha tng
lai t 5,881,154 triu VN5 vo nm 2007.
4
5
Tng hp t Bao cao thng nin nm 2005 ca Techcombank

Tng hp t Bao cao thng nin nm 2007 ca Techcombank
30

Biu s 8 Tng gi tr Hp ng mua, bn hng ha tng lai ca

Techcombank t nm 2004 20126
Tng hp t Bao cao thng nin t nm 2004 n 2011 ca Techcombank
31

Nhn vo biu , ta c th thy rng, tng trng v gi tr giao dch

mua bn hng ha ti Techcombank t nh vo nm 2007. Tuy nhin, n
nm 2008 2009, cuc khng hong kinh t ton cu bt ngun t tnh trng
bong bng ca th trng nh t M lan rng v nh hng nng n n
nhiu nc trn th gii. Cuc khng hong ny c coi l cuc khng
hong nghim trng nht t trc n nay. Cng nh nhiu nc khc, nn
kinh t Vit nam b nh hng nng n do khng hong kinh t ton cu.
Nhiu doanh nghip b lao ao v khn kh v khng hong, th trng hng
xut khu b gim st, nhu cu tiu dng gim Chnh v vy, hot ng giao
32

dch hng ha tng lai ra nc ngoi ca cc doanh nghip Vit Nam cng
trm lng hn, do vy, tng gi tr cc hp ng mua, bn hng ha tng lai
nm 2008 gim xung mt cch t ngt. Nm 2010 v 2011, nn kinh t
th gii cng nh ca Vit Nam cha phc hi sau khng hong kinh t ton
cu nm 2008, v vy, tng gi tr giao dch hng ha vn thp. Tuy nhin so
vi nhng ngy u tin thc hin cung cp dch v giao dch phi sinh hng
ha ra cc S giao dch quc t, gi tr giao dch ca cc khch hng ca
Techcombank tng ln ng k.
Bn cnh Techcombank, BIDV l mt trong cc Ngn hng chnh cho
vay vn v cung cp cc dch v Ngn hng i vi nhiu khch hng xut
khu c ph Vit Nam vi d n cho vay ln ti hng nghn t ng. Do
bin ng v gi c c ph trn th trng th gii v trong nc nhng nm
qua, cc doanh nghip Vit Nam ngy cng nhn bit v c nhu cu s dng
cc sn phm giao dch phi sinh nh giao dch hng ho tng lai bo
him ri ro. V vy, p ng nhu cu ca khch hng, BIDV tin hnh
cung cp dch v ny. i tng khch hng ca sn phm giao dch hng
ho tng lai gm: Cc doanh nghip kinh doanh xut nhp khu cc hng
ho c kh nng giao dch; Cc t chc, c nhn mi gii, trung gian nhn
lnh hoc t doanh trn c s nhn nh th trng. Qua 6 nm hot ng
giao dch (2006-2012), BIDV thu c mt s nhng thnh cng nht nh
trong vic cung cp cho khch hng mt cng c phng nga ri ro bin ng
gi hu hiu.
Bn cnh , nm 2009 Ngn hng du kh ton cu (PG Bank) cng bt
u lm trung gian mi gii a lnh ca khch hng vo giao dch ti cc
sn quc t. Sau 4 nm trin khai dch v ny, PG Bank t c mt s
nhng thnh tu nht nh, tip tc chng minh cho tnh u vit ca th
trng hng ha giao sau, mc d hnh thc ny vn cn rt mi m vi cc
doanh nghip nghip Vit Nam. Nhng t chc trung gian ca PG Bank
giao dch mua bn trn cc s giao dch hng ha nc ngoi u l cc
doanh nghip uy tn v l thnh vin ca cc s giao dch hng ha trn th
gii. Mt s nhng kt qu ca PG Bank t c trong mt s nm qua
33

c th hin Biu s 9, Biu s 10 di y, trong , ch yu l giao dch

cc mt hng nh Bng (ti sn giao dch NYBOT), Kim loi mu (ti sn
giao dch LME, COMEX), Nng sn (ti sn giao dch CBOT).
Biu s 9 Tng gi tr cc hp ng giao dch mua bn hng ha ti
PG Bank
34

Biu s 10 Tng khi lng giao dch hng ha ti PG Bank
Ngoi ra, mt s NHTM khc cng cung cp dch v giao dch phi sinh
hng ha, giao dch ca cc doanh nghip ch yu tp trung vo cc mt hng
35

xut khu ch lc nh c ph, cao su...v gn y pht trin sang cc mt

hng nguyn liu ph thuc vo ngun nhp khu l chnh nh kim loi mu,
ng cc v bng si. ng thi, cc doanh nghip hin ang thc hin giao
dch Hp ng hng ha tng lai ti Vit Nam ch yu l cc doanh nghip
t nhn.
2. anh gia chung v hot ng giao dich hang ha tng lai cua doanh
nghip Vit Nam ra nc ngoai
Cc doanh nghip xut khu nng sn t bc u l lm vi nghip v
giao dch hng ha phi sinh nhng n nay cng bt u thnh tho nghip
v giao dch ny. Tuy nhin, cc doanh nghip u t cng nh cc ngn hng
thng mi hin nay ang phi i mt vi nhiu kh khn pht trin v
tham gia th trng giao dch phi sinh hng ha. Ngoi nhng nguyn nhn
do cuc khng hong ti chnh din ra trn ton cu, cn c mt s nguyn
nhn khc phi k n nh:
Th nht l do h thng php lut cn thiu, cha y . Mc d c
hnh lang php l ni chung v mua bn hng ha qua S Giao dch hng ha
nc ngoi, c quy nh ti Lut Thng mi nm 2005 v Ngh nh s
158/2006/N-CP ngy 28 thng 12 nm 2006 quy nh chi tit Lut Thng
mi v hot ng mua bn hng ha qua S giao dch hng ha. Tuy nhin,
cc vn bn di lut iu chnh vn ny cn thiu rt nhiu, ng thi
cha chi tit, r rng hng dn cho cc ch th tham gia. Trong khi ,
Ngn hng nh nc Vit Nam yu cu vic thc hin giao dch tng lai
trn th trng hng ha phi c thc hin trn c s hng ha thc (hng
dn ti Cng vn s 8905/NHNN-QLNH ngy 18 thng 10 nm 2006 v vic
giao dch hp ng tng lai trn th trng hng ha). Theo , cc thnh
vin tham gia th trng phi c bng chng v nhu cu xut nhp khu hoc
sn xut, thu mua, ch bin hng ha xut khu. Hng dn ny phn no hn
ch mt s lng ln cc thnh vin tham gia th trng bi th trng giao
dch hng ha tng lai khng ch l ni gp g ca cc bn c nhu cu mua
bn hng ha m cn c s tham gia ca cc i tng u c, kinh doanh
chuyn nghip.
36

ng thi, hin nay cha c c ch, chnh sch h tr ca nh nc

th trng phi sinh hng ha pht trin. Cc quy nh hin hnh mi ch tp
trung ch yu vo iu kin thnh lp S giao dch hng ha, quyn hn v
trch nhim ca S giao dch hng ha... Trong khi cc chnh sch h tr
ca nh nc cha c.
Th hai l do s hiu bit ca cc doanh nghip, th trng cn non tr,
thiu nh u t c kinh nghim. Thc t cho thy hu ht cc doanh nghip
Vit Nam, trong nhiu doanh nghip ln cha bit hoc cn rt m h
hoc c khi nim c bn v cng c phi sinh hng ha, tuy nhin, s
lng cc doanh nghip s dng cng c ti chnh ny phng nga ri ro
v a dng hot ng kinh doanh cn khim tn. S phc tp ca hp ng
phi sinh v nhng ri ro n cha trong bn thn cc cng c phi sinh khin
cho hp ng phi sinh hng ha cha c quan tm ng mc. Thm ch,
mt s doanh nghip s dng cng c ny khng thnh cng to tm l e
ngi. y l mt trong nhng thch thc ln i vi cc ngn hng thng
mi ni ring v Sn giao dch hng ha Vit Nam ni chung m rng th
trng khch hng giao dch.
Th ba l do nng lc cn b ca cc ngn hng thng mi lm trong
lnh vc phi sinh hng ha. i ng cn b ny mt mt cn cha ng u
v nng lc, mt mt cn thiu cc c hi c xt. ng thi, th trng phi
sinh hng ha ca Vit Nam cn kh mi m, v th, s giao lu, hc hi ca
cc cn b ny vi cc sn giao dch quc t cng phn no b hn ch.
i vi cc doanh nghip, vic tip cn gp nhiu kh khn hn xut
pht t vic nhn nhn v kin thc v Hp ng hng ha tng lai. Hin
nay, i b phn vn c xu hng nhn nhn, nh gi giao dch hng ha
tng lai mt cch tch bit m cha gn kt vo hot ng kinh doanh tng
th ca doanh nghip. Khi doanh nghip Vit Nam tham gia giao dch qua cc
sn giao dch quc t cn tun theo quy trnh, th tc nh th no th php
lut hin nay cha quy nh.
Bn cnh , khi tham gia trn cc S giao dch quc t, doanh nghip
Vit Nam ch l cc nh u t nh vi nng lc ti chnh rt hn ch. Kh
37

nng phn tch, tp hp thng tin v th trng th gii hn ch nn khng t

doanh nghip u t kiu hp ng tng lai thua l nng.
38

CHNG III
Qun l nha nc i vi hot ng
giao dich hang ha tng lai ti Vit Nam
Hot ng qun l nh nc i vi hot ng mua bn hng ha giao

dch qua S giao dch hng ha tng bc c quan tm. Vn bn c tnh
php l cao nht l Lut Thng mi 2005, tip theo l Ngh nh s
158/2006/N-CP ngy 28 thng 12 nm 2006 ca Chnh ph quy nh chi tit
Lut Thng mi v hot ng mua bn hng ha qua S Giao dch hng ha.
Nm 2009, B Cng Thng ban hnh Thng t s 03/2009/TT-BCT ngy 10
thng 2 nm 2009 hng dn h s, trnh t, th tc cp php thnh lp v
quy nh ch bo co ca S giao dch hng ha theo quy nh ti Ngh
nh s 158. Thng t ny hng dn hot ng giao dch hng ha trong
nc, cha iu chnh cc vn lin quan n giao dch hng ha ti S
giao dch hng ha nc ngoi.
Bn cnh cc vn bn quy phm php lut iu chnh trc tip hot
ng ca S Giao dch hng ha ni trn, cn c cc quy nh lin quan n
nhng hot ng c th ca vic mua bn hng ha nh: quy nh v hp
ng thng mi, mi gii thng mi, y thc mua bn hng ha, dch v
gim nh, dch v bn u gi hng ha... ti cc vn bn php lut nh B
Lut dn s, Php lnh ngoi hi, Lut giao dch in t, Lut cc t chc tn
dng... v cc vn bn hng dn thi hnh.
C th, B Lut dn s quy nh v vn hp ng, Lut Doanh
nghip quy nh cc vn v thnh lp v hot ng ca doanh nghip. Lut
Giao dch in t iu chnh cc phng thc giao dch in t ca cc hp
ng mua bn hng ha qua s giao dch hng ha. Lut cc t chc tn dng
39

iu chnh lnh vc thanh ton ca cc trung tm thanh ton c thnh lp

hoc ch nh nhm thc hin chc nng thanh ton b tr.
Ngoi ra, Chnh ph c cc vn bn ch o cc B, ngnh, n v
lin quan trong vic h tr pht trin hot ng ca cc S Giao dch hng
ha. Nh vy, cng tc qun l nh nc i vi hot ng mua bn hng ha
qua S Giao dch hng ha c nhiu chuyn bin tch cc. c bit l s
tng cng phi hp lin ngnh gia cc B, ngnh v a phng c lin
quan.
i vi hot ng mua bn hng ha qua S giao dch hng ha nc
ngoi, iu 5 Ngh nh 158 quy nh thng nhn Vit Nam c quyn tham
gia hot ng mua bn hng ha qua S giao dch hng ha nc ngoi, B
Thng mi (B Cng Thng) chu trch nhim trc Chnh ph v hot
ng mua bn hng ha qua S Giao dch hng ha, ng thi, quy nh l
trnh v iu kin cho thng nhn Vit Nam tham gia giao dch mua bn
hng ha qua S Giao dch hng ha nc ngoi trong tng thi k. ng
thi, khi tham gia hot ng mua bn hng ha qua S giao dch hng ha
nc ngoi, thng nhn Vit Nam phi tun th cc quy nh v xut khu,
nhp khu.
Nh vy, k t nm 2005 n nay, h thng php lut v hot ng mua
bn hng ha tng bc c hnh thnh, tuy nhin, h thng vn bn iu
chnh cn s si, nm ri rc cc vn bn khc nhau v cha c ban hnh
ng b theo chc nng, nhim v c giao ti Ngh nh s 158, c th:
- Cha c vn bn hng dn c th v ch thanh ton trong hot
ng mua bn hng ha qua S Giao dch hng ha, c bit l hot ng u
t ca nh u t nc ngoi khi tham gia mua bn, chuyn tin k qu, li
nhun... v quy nh c th v iu kin thnh lp v hot ng ca Trung
tm thanh ton.
- Cha c vn bn hng dn v ch hch ton, k ton cho i
tng tham gia mua bn hng ha qua S Giao dch hng ha.
40

- Trong thi gian qua, s c v h thng giao dch ca VNX cng cho
thy kh nng xy ra nhng ri ro cho hot ng ca S giao dch hng ha l
rt cao. Mc d vn qun l ri ro cng c quy nh trong Ngh nh
s 158, song cng cn thit phi r sot li h thng php lut v tng cng
cng tc qun l nh nc, m bo pht trin th trng ph hp vi chnh
sch kinh t v m, ng thi bo m quyn li hp php ca nh u t.
- Cha quy nh l trnh v iu kin cho thng nhn Vit Nam tham
gia giao dch mua bn hng ha qua S Giao dch hng ha nc ngoi
trong tng thi k.
Chnh v vy, trn thc t, hot ng ny gp mt s cc kh khn,
trong qu trnh qun l.
Th nht, cc c quan qun l cha ban hnh y cc vn bn quy
phm php lut iu chnh hot ng mua bn hng ha qua S giao dch
hng ha trong nc v nc ngoi. V vy, cc doanh nghip ht sc kh
khn trong khi cha c hnh lang php l y thc hin hot ng ny.
i vi hot ng giao dch hng ha qua S giao dch hng ha nc ngoi
cc doanh nghip hin vn ang phi thc hin thng qua cc ngn hng
thng mi. ng thi, cc ngn hng thng mi phi c s cho php
thc hin nghip v phi sinh hng ha t Ngn hng nh nc th mi c
lm mi gii cho cc doanh nghip ra S giao dch nc ngoi. y l mt
vng mc ln trong qu trnh trin khai cc quy nh.
Th hai, trong thi gian gn y xut hin mt s n v hot ng t
pht mi gii giao dch hng ha v ngoi hi ra nc ngoi c mi cho
rng ri trn cc websites. iu ny cho thy, vic kim tra, gim st i vi
cc n v hot ng giao dch hng ha tri php ra nc ngoi vn cha
c thc hin mt cch st sao.
Th ba, s phi hp gia cc c quan qun l nh nc c lin quan.
Theo quy nh ca Ngh nh 158, B Cng Thng l n v u mi chu
trch nhim trc Chnh ph v hot ng mua bn hng ha qua S giao
dch hng ha. ng thi, B K hoch v u t, B Ti chnh, Ngn hng
41

nh nc c trch nhim phi hp vi B Cng Thng trong cng tc qun

l, gim st hot ng ny. Tuy nhin hin nay s phi hp gia cc c quan
ni trn cn cha thc s cht ch.
Hin nay, i vi cc hot ng giao dch ca thng nhn Vit Nam ra
S giao dch nc ngoi thng qua cc ngn hng thng mi c bo co
ln Ngn hng nh nc. Tuy nhin vi vai tr l u mi qun l hot ng
ca S Giao dch hng ha, B Cng Thng cha nm c chnh xc cc
s liu giao dch c th ca cc ngn hng ny.
Th t, nng lc ca cn b, cng chc trong cc c quan qun l nh
nc cn nhiu hn ch, cha p ng c yu cu. Bn thn hot ng mua
bn hng ha qua S giao dch hng ha trong nc v nc ngoi l hot
ng rt mi m v phc tp v mt nghip v, nhng cc cn b c kin
thc chuyn mn v lnh vc ny cha c o to bi bn. ng thi, cc
c quan qun l cng cha quan tm ng mc n o to chuyn mn cho
cc cn b trong c quan qun l nh nc.
42

CHNG IV
Cac gii phap phat trin thi trng giao dich hang ha tng lai ti Vit
Nam
1. V pha c quan qun l nha nc
1.1. Hon thin c ch chnh sch, h thng php lut i vi hot ng
giao dch hng ha tng lai
Hin nay, hot ng giao dch hng ha tng lai mi ch c quy
nh ti mt s iu trong Lut Thng mi v cc vn bn hng dn di
lut. Vic nghin cu, tm hiu php lut v hng ho giao dch k hn ca
cc nc trn th gii, kt hp vi nhng iu kin thc t ca Vit Nam
xy dng vn bn quy phm php lut chuyn bit iu chnh hot ng mua
bn hng ha tng lai c phm vi iu chnh bao trm trn ton b hot
ng c lin quan n cc ngnh v lnh vc khc l iu rt cn thit hin
nay.
H thng php lut y , hon thin v r rng l iu kin nn tng
th trng giao dch hng ha tng lai hnh thnh v pht trin. Vn bn
quy phm php lut c ban hnh m ng cho cc nhu cu giao dch cc
sn phm phi sinh khc nhau pht sinh. Chnh v vy, cn thit c mt o
lut ring iu chnh hot ng giao dch hng ha tng lai trong bi cnh
hot ng ny ang bt u pht trin mnh m, y chnh l c s cc t
chc, c nhn c lin quan n hot ng ny d dng thc hin trn thc t.
Tuy nhin, xy dng c mt o lut th cn 3-5 nm hoc thm
ch cn mt nhiu thi gian hn nh vy, v vy, trong thi gian trc mt,
hot ng giao dch hng ha tng lai hot ng tt hn v c hiu qu hn,
c quan qun l nh nc cn nghin cu, ban hnh quy nh ring v ch
hch ton k ton i vi nghip v giao dch phi sinh hng ha do y l
mt nghip v kinh doanh mang tnh cht phng nga ri ro ca cc doanh
nghip, khng thuc cc t chc ti chnh tn dng, bo him, kinh doanh;
43

y nhanh xy dng Thng t hng dn giao dch in t trong nghip v

mua bn hng ha qua S Giao dch hng ha theo quy nh ti Ngh nh
Thng mi in t v Thng t hng dn v l trnh, iu kin cho thng
nhn Vit Nam tham gia giao dch mua bn hng ha qua S Giao dch hn
ha nc ngoi; Nghin cu ban hnh b sung thm mt s mt hng c
tim nng vo danh mc hng ha c php mua bn qua S giao dch hng
ha.
1.2. Pht trin th trng hng ha c s

tng cu trn th trng hng ha, Chnh ph cn h tr mt
Chng trnh Quc gia pht trin thng hiu hng ha Vit Nam.
Bn cnh , tng cung trn th trng hng ha, Nh nc cn xy
dng quy hoch tng th v u t c s h tng trong tng giai on theo
hng gn vi vng nguyn li u, t xc nh c nh hng u t t
nhng ngun lc c th huy ng c (trung ng, a phng, DN, ngi
sn xut) cho cc ngnh hng c t trng cao trong ng gp vi nn kinh t.
thng tin th trng c minh bch, y , Nh nc cn pht
trin cc Hi p h i ngnh hng to c h i g p g, trao i thng tin ca
cc DN, ho c pht trin cc trung tm thng tin chuyn ngnh c iu
kin nghin cu, d bo tnh hnh cung cu, gi c, th trng, khch hng,
gip DN tip cn thng tin y .
1.3. Tng cng cng tc thng tin, tuyn truyn

Tng cng cc bin php h tr o to, tuyn truyn v ph bin
kin thc v hot ng mua bn giao dch hng ha rng ri n cng ng
doanh nghip v nh u t nhm thu ht khch hng tham gia v pht trin
th trng giao dch.
Chnh ph ch o c th cc B ngnh qung b, khuyn khch vic
tham gia hot ng S Giao dch hng ha; ch o cc hip hi tch cc h
tr, hng dn cc t chc tham gia giao dch qua S;
44

1.4. Tng cng cng tc thanh tra, kim tra, gim st

Thng xuyn thanh tra, kim tra v gim st tnh hnh hot ng mua
bn hng ha tnh hnh thc thi php lut ca cc n v c cp php hot
ng giao dch hng ha tng lai c c s cho vic x l hoc kin ngh
cc bin php qun l theo quy nh ca php lut. Bn cnh , tng cng
gim st, pht hin nhng n v hot ng giao dch hng ha tng lai tri
php lut kp thi ngn chn, c bin php x l.
1.5. Tng cng cng tc nghin cu, phn tch, d bo

Chnh ph h tr thnh lp cc phng nghin cu, cc Trung tm
nghin cu v tiu chun cc mt hng giao dch qua S Giao dch hng ha
ti Vit Nam.
T chc cc chuyn i thc t v vng nguyn liu tm hiu quy
trnh sn xut hng ha, t nh gi c thc trng v sn xut cng nh
cht lng hng ha giao dch qua S Giao dch nhm a ra nhng gii php
pht trin ph hp ly ngun kinh ph t ngn sch nh nc.Chnh ph h
tr kinh ph cho cc S Giao dch hng ha tip cn, khai thc c nhng
ngun thng tin v th trng v d bo xu hng th trng mt cch chnh
xc, y , khoa hc t ngn sch nh nc.
1.6. Tng cng cng tc hp tc quc t

T chc cc on kho st tm hiu m hnh hot ng ca S Giao
dch hng ha v cc quy nh php lut ti nhng nc pht trin trong lnh
vc mua bn hng ha qua S giao dch hng ha v nhng nc c nn kinh
t nhiu nt tng ng vi nn kinh t nc ta.
45

1.7. Xy dng v trnh Chnh ph ban hnh trin khai n quc gia h
tr doanh nghip hot ng trong lnh vc giao dch hng ho tng
lai
Hin ti, nh hng pht trin S Giao dch hng ha Vit Nam c
cp ch yu di dng quy hoch thng mi hoc n pht trin theo
a bn. V vy. hot ng ca S Giao dch hng ha cha thc s r nt,
cha thy r quan im pht trin ca Nh nc i vi S Giao dch hng
ha. Do vy, cn nghin cu, xy dng n quc gia pht trin S Giao
dch hng ha trnh Th tng Chnh ph ph duyt. Trong , nu bt c
quan im, nh hng pht trin v theo l cc gii php, chnh sch h
tr doanh nghip hot ng trong lnh vc giao dch hng ha tng lai, h
tr o to ngun nhn lc, t vn v h tr chuyn giao cng ngh, cung cp
thng tin th trng, chnh sch h tr s pht trin ca S Giao dch hng
ha.
1.8. Nghin cu, xy dng m hnh qun l hot ng ca S Giao dch

hng ha ph hp vi iu kin thc tin ti Vit Nam
Nghin cu, tham kho kinh nghim ca cc nc c bit l cc nc
v ang pht trin trong vic xy dng m hnh qun l S Giao dch hng
ha c bit cc nc c c im tng ng vi Vit Nam xy dng m
hnh qun l, kim tra, thanh tra, gim st i vi lnh vc giao dch mua bn
hng ha qua S Giao dch hng ha ph hp vi iu kin thc t ca Vit
Nam.
46

2. V pha cac doanh nghip hot ng trong lnh vc giao dich hang hoa
tng lai
2.1. u t, ci thin c s h tng k thut
C s h tng cho hot ng giao dch din ra l iu kin cn thit
c S Giao dch hng ha. Ngoi vic xy dng tr s, tc to ra mt Sn
giao dch th ngy nay hot ng giao dch ch yu bng h thng thng tin
in t. Chnh v vy, cc doanh nghip hot ng trong lnh vc giao dch
hng ha tng lai cn pht trin mt h thng cng ngh thng tin thch hp
cho vic tip nhn cc lnh giao dch, p ng cho vic thanh ton b tr v
phc v cho yu cu qun l ri ro. thc hin c iu ny, S Giao dch
hng ha phi chn cc nh t vn c kinh nghim trong lnh vc t vn, v
vic cung cp cc h thng i vi S Giao dch hng ha. ng thi, ng
dng v nhn chuyn giao cng ngh ca cc S Giao dch hng ha ca cc
nc pht trin trn th gii. Xu hng pht trin thng mi hin nay ca
Vit Nam l xy dng mt nn thng mi ni a pht trin vng mnh, hin
i v pht trin thng mi trn con ng hi nhp vi khu vc v th gii.
V vy, xy dng v pht trin S Giao dch hng ha phi kt ni c cc
S Giao dch hng ha trn th gii. S Giao dch hng ha trong nc ch c
th lin kt c vi cc S Giao dch hng ha ca cc nc thun li khi
cc iu kin c s h tng cn thit d dng kt ni quc t.
Nng cp h tng k thut v cng ngh thng tin p ng ngay hot
ng qun l, phng nga ri ro h thng v m bo giao dch an ton. Hin
nay cc h iu hnh, phn mm, ng dng ang c trin khai, ci t trn
cc my ch phc v cho vic giao dch v cc hot ng ca S Giao dch
hng ha u khng c giy php bn quyn. Nn vic cp nht cc bn sa
li, bo mt, nng cp v vic h tr t nh cung cp b hn ch lm cho h
thng hot ng khng t hiu qu, nguy c b tin tc, virus tn cng cao v
c th b kha ht cc ng dng khi b pht hin khng c giy php bn
quyn dn n h thng b ngng hot ng, gy ra hu qu v thit hi
47

ln.V vy, mua bn quyn phn mm h iu hnh v chng virus xm nhp,

phn mm phc v vic sao lu qua h thng SAN v bng t cho h thng
server HP, phn mm chuyn dng cho php gim st tp trung tt c hot
ng ca cc thit b, ngi dng trong Trung tm cng nh trong h thng
mng WAN, nng cp ng truyn phc v cho h thng website tin tc,
giao dch trc tuyn l iu quan trng nht bo m s an ton ca h
thng.
2.2. Xy dng c tp hp cc tiu chun p dng cho Hp ng tng

lai mu chun
Hp ng mu ny phi c thit k sao cho ph hp vi thc t v
thun tin trong p dng. Theo , nhng iu kin chun ca Hp ng
tng lai ti thiu phi bao gm cc ni dung sau: quy m hp ng; n v
yt gi; bin giao ng gi ti thiu; chng loi sn phm; thi gian giao
dch; thi gian thanh ton; ngy giao dch cui cng. Ngoi ra, i vi mt s
hng ha c s c th, c th phi quy nh thm mt s ni dung chun sau:
iu kin giao hng; th tc giao hng; bin giao ng gi ti a trong
ngy.
2.3. Khuyn khch hot ng ng giao dch hng ha vt cht

Do S Giao dch hng ha ti Vit Nam ch yu tp trung giao dch cc
hng ha nng sn. V vy, vic khuyn khch hot ng ng giao dch hng
ha vt cht cn c coi trng. Do , vic giao hng ha tht thng qua
Trung tm giao nhn hng ha ca S Giao dch hng ha cn c u t,
quan tm ng mc thng qua xy dng h thng kho bo qun, m bo
hng ha giao dch m bo cht lng ng theo quy chun trong thi gian
tng i di.
48

2.4. Nghin cu pht trin th trng

Trong thi gian qua, hot ng mua bn hng ha k hn ca S Giao
dch hng ha cn gp nhiu kh khn v tnh thanh khon ca th trng.
Th trng giao dch hng ha ca Vit Nam qu b nh, gi hng ha khng
ngng bin ng, hng ha giao dch tha tht, cht lng cha thc s t
chun theo tiu chun quc t, nng lc qun l ni ti ca S Giao dch hng
ha hin nay cn yu km, c s h tng c bit l h thng phn mm c
s dng trn Sn Giao dch khng p ng nhu cu hot ng ca S Giao
dch hng ha, th trng giao dch hng ha ti Vit Nam cha c sc ht
mnh m i vi nh u t. Do vy, S Giao dch hng ha ti Vit Nam cn
phi thc hin mt s gii php sau nhm pht trin th trng giao dch hng
ha trong thi gian ti:
Phat trin s lng thanh vin kinh doanh va thanh vin mi gii
Trong giai on u, S Giao dch hng ha nn da trn mi quan h
ca cc c ng sng lp tm kim nhng thnh vin kinh doanh v mi
gii tim nng. S Giao dch cn xy dng chnh sch c th thu ht v to
u i cho cc cng ty lm thnh vin kinh doanh thng qua cc bin php c
th:
+ Min, gim ph thnh vin trong thi gian u
+ Min, gim ph lu kho hng ha hoc h tr tm ngun hng cho cc
thnh vin kinh doanh thc hin cc hp ng thanh ton n hn trong
giai on u
+ i vi thnh vin kinh doanh l doanh nghip sn xut kinh doanh
hng ha giao dch trn S giao dch hng ha cn to iu kin gii thiu
thnh vin ny tip cn cc gi vay u i phc v sn xut kinh doanh
+ Xy dng mt s chnh sch u i nht nh i vi cc thnh vin
mi gii giai on u m rng mng li khch hng giao dch trn Sn
giao dch nh gim ph, h tr o to, qung b, ngoi ra, cn khuyn
khch cc thnh vin kinh doanh, thnh vin mi gii trong vic gii thiu cc
thnh vin mi vi nhng chnh sch nh u i v ph.
49

- Phat trin khach hang, nha u t

S Giao dch hng ha nn giao vic pht trin khch hng cho cc
thnh vin kinh doanh, thnh vin mi gii v c h tr khu qung b
hot ng, ph bin kin thc, gii thiu v S Giao dch hng ha v cc
thnh vin trn qung co chung hoc trong cc ti liu hng dn, bo vit,
bo mng hoc cc loi hnh qung co khc.
Cc hot ng ph bin kin thc v giao dch hng ha, h tr vn
cho giao dch trn Sn, thng tin giao dch nh gi, khi lng, c cp
nht hng ngy trn trang web ca S Giao dch hng ha, trn bn tin v cc
chng trnh do S Giao dch xy dng. ng thi, S Giao dch cn t chc
nhng bui hi tho cho cc nh u t, cc thnh vin gii p thc mc
v cc vn lin quan n hot ng mua bn giao dch trn S Giao dch
hng ha. Cc hot ng trn cn c xem l nn tng c bn trong vic
qung b hot ng ca S Giao dch, h tr tr kin thc nh u t, thu ht
s quan tm ca d lun cng nh hu ch vi hot ng sn xut kinh doanh
ca nng dn v cc doanh nghip.
Hot ng thu ht cc nh u t nc ngoi cng l mt hot ng
cn thit nhm pht trin th trng giao dch hng ha ti Vit Nam, do vy,
cn c vn bn hng dn nh u t nc ngoi tham gia S Giao dch hng
ha trong nc v nh u t trong nc tham gia giao dch trn S Giao dch
hng ha ti nc ngoi.
- Tao lp th trng cho hoat ng mua ban hang ha qua S Giao
dch hang ha
Tnh thanh khon trong cc giao dch ti S Giao dch hng ha c
m bo thng qua s kt ni nhm cc nh mi gii ti cc Sn Giao dch
hng ha ln ca th gii v khu vc. iu ny m bo cho s h tr lin
tc ca cc nh to lp th trng, cc nh mi gii, nh kinh doanh v cc
nh cung cp thanh khon khch cho th trng.
Tnh thanh khon c mi quan h mt thit ti cc nh to lp th
trng. Thanh khon l khi nim phn nh mc m mt ti sn bt k c
50

th c mua hoc bn trn th trng m khng lm nh hng n gi th

trng ca ti sn . Mt mt hng c tnh thanh khon cao thng c c
trng bi s lng giao dch ln. Ni cch khc, tnh thanh khon ca giao
dch l kh nng chuyn mt hng giao dch thnh tin mt nhanh chng. Mt
t chc thc hin hot ng to lp th trng i vi mt hay nhiu loi
hng ha giao dch c ngha l t chc s thc hin cc k thut m
bo duy tr tnh thanh khon cao i vi nhng loi hng ha .
T , nh to lp th trng ti S Giao dch hng ha chnh l nhng
thnh vin tham gia trn th trng mua bn hot ng theo phng thc
khp gi, thc hin cc chc nng t cc lnh cho mua, cho bn. H chnh
l cc thnh vin giao dch ca S Giao dch hng ha. Cc nh to lp th
trng lm cho th trng c tnh thanh khon cao bng cch thng xuyn
nim yt cc mc gi cho mua, cho bn, qua m bo mt th trng hai
chiu mua v bn lin tc.
Vai tr to lp th trng s do cc thnh vin kinh doanh xc tin v
c cc c ng h tr u i: min ph giao dch trong giai on to lp th
trng, h tr thanh ton khi n hn. Khong 3 n 4 thnh vin kinh
doanh trong giai on u s chp nhn ri ro nm gi mt khi lng nht
nh mt mt hng giao dch ti S Giao dch; Nh to lp th trng s cnh
tranh trn th trng nhn c lnh t t pha khch hng bng cch
cnh bo cc mc gi cho mua, cho bn i vi mt khi lng chc chn
c th giao dch ca loi hng ha nht nh. Khi nhn c lnh t t pha
cc khch hng, h s ngay lp tc bn nhng loi hng ha m h nm gi
ti kho hng hoc tm kim mt lnh i ng ph hp.Ton b qu trnh ny
d kin din ra trong khong vi giy.
Tnh thanh khon ca th trng quyt nh tnh hp dn v hiu qu
ca vic giao dch hng ha qua S Giao dch hng ha. Cc nh to lp th
trng trong giai on u s chu trch nhim v tnh thanh khon cho hot
ng mua bn ti S giao dch. C th, cc nh to lp ny thc hin mua i
bn li to cung cu ti S Giao dch, thc hin u tin t lnh i ng
51

vi cc lnh ca khch hng thng thng v cc k thut khc nhm to

thanh khon giao dch v thu ht nh u t giao dch.
Ngoi ra, vi vai tr nh to lp th trng, khi 1 thnh vin khng p
ng c lnh t ca nh u t (nh khng vn hoc hng), cc
thnh vin khc s thc hin h tr thanh khon. Trong cc trng hp c
bit, S Giao dch s phi h tr m bo thanh ton cho hp ng k kt
gia thnh vin kinh doanh l nh to lp th trng v khch hng.
Nh to lp th trng ti S Giao dch phi thc hin hai cng vic
p ng cc lnh t pha nh u t. Do yu cu phi lin tc cho mua v
cho bn, cc nh to lp th trng c h tr cng tham gia, vic cnh
tranh thu ht khch hng t lnh khi nhn c lnh t pha nh u
t, cc nh to lp th trng s thc hin mt trong hai vic:
+ Nh to lp th trng c th ng vai tr i tc trong giao dch, c
ngha l nu lnh t n l lnh mua th n v ny s bn cc hng ha giao
dch tng ng nim yt trn S Giao dch tng ng c trong kho ca h.
Cn nu lnh t n l lnh bn th h s tin hnh mua khi lng hng ha
m nh u t mun bn. Lnh mua hay bn m nh to lp th trng nhn
chnh l lnh p li cc cho mua, cho bn m nh to lp th trng yt
ra trn th trng.
+ Trong trng hp lnh t mua n nhng nh to lp th trng
khng s hng ha t mua trong ti khon hoc kho ca mnh, hoc lnh
t bn n nhng nh to lp th trng khng kh nng mua ton b s
lng hng ha t bn ca khch hng th m bo giao dch, nh to lp
th trng ca S Giao dch s phi tm mt lnh i ng khc ti cc S
Giao dch hng ha khc tha mn ton b hoc mt phn khi lng khch
hng t ra. Vai tr ca cc u mi hng ha ti kho hoc u mi tp trung
nm gi hng ha ca S Giao dch hng ha trong trng hp ny l rt
quan trng. Nh to lp th trng c th trc tip mua hoc bn hoc c th
chuyn tip mt lnh mua hoc bn ca mt nh u t khc m h nhn
c sang i ng. C ch ny c thc hin rt nhanh chng thng qua
h thng cng ngh c s ca S Giao dch hng ha.
52

Gii quyt vn v nim yt gi, cht lng hng ha, khi lng
giao dch, thi im mua bn, thi im tm lnh i ng kh nng kim c
lnh i ng nhanh nht v r nht l mt bi ton hng u c gii quyt
i vi nh to lp th trng ti S Giao dch hng ha.
2.5. Ch trng cng tc o to, tp hun v hp tc quc t

- Tp trung cc cng tc o to, tp hun nng cao nghip v kinh
doanh, giao dch k hn qua S Giao dch hng ha cho cc i tng sn
xut, nh u t, t chc ti chnh, doanh nghipnhm m bo vn hnh
hot ng ca S giao dch hng ha.
- Tng cng cc hot ng hp tc quc t nhm hc hi kinh nghim
v hot ng mua bn hng ha qua S Giao dch hng ha ca cc nc trn
th gii v ang pht trin thnh cng m hnh S Giao dch hng ha.
Kt hp vi cc quc gia c sn giao dch nim yt cng sn phm t
chc cc hi ngh, hi tho nhm qung b thng hiu. m phn, hp tc
vi cc S Giao dch hng ha nc ngoi lin thng, nim yt cho cc
sn phm giao dch qua S Giao dch hng ha. Hp tc u t, chuyn giao
cng ngh k thut thut phn mm phc v giao dch hng ha qua cc S
Giao dch hng ha.
53

21-Thực Trạng Giao Dịch Hàng Hóa Tương Lai

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

21-Thực Trạng Giao Dịch Hàng Hóa Tương Lai

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

B CNG THNG

D N HON THIN KHUN KH PHP L

D an Hoan thi n khun kh phap ly quan ly hoat ng thng mai trong iu ki n h i

D an Hoan thi n khun kh phap ly quan ly hoat ng thng mai trong iu ki n h i

D an Hoan thi n khun kh phap ly quan ly hoat ng thng mai trong iu ki n h i

1.1. Sn giao dch ht iu

1.2. Trung tm giao dch Thy sn Cn Gi

D an Hoan thi n khun kh phap ly quan ly hoat ng thng mai trong iu ki n h i

bin thy hi sn u t vi s vn 7,5 t ng v c trang thit b kh y

1.3. Sn giao dch thp Sacombank

1.4. Sn giao dch ng Sacom-STE

D an Hoan thi n khun kh phap ly quan ly hoat ng thng mai trong iu ki n h i

gm c phn mm giao dch, bng in t, h thng lu k, v c bit c tp

2. Tnh hnh hot ng cua mt s n vi hot ng giao dich hang

2.1. S Giao dch hng ha Vit Nam (VNX)

D an Hoan thi n khun kh phap ly quan ly hoat ng thng mai trong iu ki n h i

khi lng giao dch cc mt hng c ph t ln lt l 92 lot v 428 lot;

D an Hoan thi n khun kh phap ly quan ly hoat ng thng mai trong iu ki n h i

Biu s 1: Khi lng khp lnh cua VNX nm 2011 va 2012

D an Hoan thi n khun kh phap ly quan ly hoat ng thng mai trong iu ki n h i

D an Hoan thi n khun kh phap ly quan ly hoat ng thng mai trong iu ki n h i

Biu s 2: Gia tri giao dich cua VNX nm 2011 va 2012

V c cu Thnh vin tham gia hot ng giao dch hng ha VNX.

D an Hoan thi n khun kh phap ly quan ly hoat ng thng mai trong iu ki n h i

VNX kt np c 20 Thnh vin, trong c 18 Thnh vin mi gii v

D an Hoan thi n khun kh phap ly quan ly hoat ng thng mai trong iu ki n h i

giao dch c ph giao ngay p ng nhu cu k gi c ph m bo an ton,

D an Hoan thi n khun kh phap ly quan ly hoat ng thng mai trong iu ki n h i

Vic Trung tm giao dch c ph Bun Ma Thut ra i gip cho

Bng 2: Tnh hnh giao dich ti Trung tm Giao dich ca ph

Khng c giao dch

D an Hoan thi n khun kh phap ly quan ly hoat ng thng mai trong iu ki n h i

Biu s 4: Khi lng giao dich k hn ti BCEC

Nm 2011, tnh hnh giao dch c ph k hn do cc thnh vin mi

Nm 2012, tnh hnh giao dch c ph k hn ca BCEC c bc

D an Hoan thi n khun kh phap ly quan ly hoat ng thng mai trong iu ki n h i

Biu s 5: Khi lng giao dich k hn ti BCEC

V tng gi tr t c ca BCEC (biu 4): Tnh n ht nm 2011,

D an Hoan thi n khun kh phap ly quan ly hoat ng thng mai trong iu ki n h i

D an Hoan thi n khun kh phap ly quan ly hoat ng thng mai trong iu ki n h i

3. anh gia chung v thanh tu t c va tn ti, hn ch i vi hot

D an Hoan thi n khun kh phap ly quan ly hoat ng thng mai trong iu ki n h i

- Mc d mc ch chnh ca S Giao dch hng ha l cng c bo

3.2.1. Nguyn nhn khch quan

D an Hoan thi n khun kh phap ly quan ly hoat ng thng mai trong iu ki n h i

- Bn cnh , cc S Giao dch hng ha trong nc cn phi cnh

3.2.2. Nguyn nhn ch quan

D an Hoan thi n khun kh phap ly quan ly hoat ng thng mai trong iu ki n h i

- Cc doanh nghip b hn ch v vn, thng phi k hp ng vay

D an Hoan thi n khun kh phap ly quan ly hoat ng thng mai trong iu ki n h i

c th cn i c lc mua bn trong nc. iu ny va bo m cng

D an Hoan thi n khun kh phap ly quan ly hoat ng thng mai trong iu ki n h i

Biu s 6 - Kim ngch xut khu t nm 2007 n nm 2012

D an Hoan thi n khun kh phap ly quan ly hoat ng thng mai trong iu ki n h i

Nu xt theo nhm hng, nhm hng nng, lm, thy sn nm 2012 c

D an Hoan thi n khun kh phap ly quan ly hoat ng thng mai trong iu ki n h i

Biu s 7 - Tng, gim do gi v lng ca mt s mt hng nm 2012

Trong nhng nm gn y, tnh tnh kinh t c nhiu bin ng phc tp,

D an Hoan thi n khun kh phap ly quan ly hoat ng thng mai trong iu ki n h i

Hn na, do thiu cng c giao dch hng ha phi sinh nn ngi sn

D an Hoan thi n khun kh phap ly quan ly hoat ng thng mai trong iu ki n h i

Bng 3 Mt s sn giao dch v sn phm giao dch trn th gii

Sn phm giao dich

CBOE Futures Exchange (Chicago, Ng, u tng, sn phm u tng,