NARKOKRIMINALITET

1. Pod poimot narkokriminalitet se podrazbira ilegalnotoproizvodstvo i promet so

drogi, psihotropni supstancii i prekurzorii so niv povrzanite ilegalni aktivnosti.Za
drogite mo`e da se ka`e deka im bile poznati u{te na najs-tarite narodi.
Upotrebata na droga se spomnuva vo najstarite spome-nici na drevnite civilizacii.
Sumerskite tabli (4.000-3.000 p. n. e.) gospomenuvaat makot. Na glinenite
plo~ki otkrieni vo Nipur, najdenise lekarski recepti vo koi se spomnuva i drogata.
Drevnite knigi nastarite narodi zboruvaat za iskonskata ~ove~ka potreba da ja
izmenisostojbata na svesta so svetot na soni{tata. Vo egipetskite grobnicise
pronajdeni mnogu drogi. Grcite poznavale lekoviti rastenija i dro-gi, a nivnoto
znaewe go prezele Rimjanite. Drogite ~esto bile koris-teni vo voenite pohodi.
Spored zapisite na Homer u{te vo 2.500 god. p.n. e. }erkata na Zevs, Elena
pravela pijalok koj im go davala na vojn-icite so cel da gi zaboravat svoite gri`i i
da stanat borbeni vo sudi-rite so neprijatelot. Po krstonosnite vojni drogite se
preneseni i voEvropa. Vo po~etokot drogite se upotrebuvale javno na verskite
ritu-ali za predizvikuvawe na raspolo`enie i kako lek. Ottamu, proizle-guva deka
nivnata upotreba ne se vrzuva za vremeto vo koe nie `iveeme,me|utoa za na{ata
civilizacija e vrzana nivnata masovnata zloupo-treba.
991
A tokmu taa karakteristika e ona {to narkomanijata ja praviposebno
op{testveno opasna socijalnopatolo{ka pojava so koja nu`noe povrzana i edna
druga u{te poopasna pojava - narkokriminalitetot.2. Na me|unaroden plan vo
1909 godina, e odr`ana prvata konfe-rencija za opium vo [angaj, a vo 1911-1912
vo Hag e potpi{an i prviotakt me|u Kina, Holandija i SAD za ograni~uvawe na
me|unarodnatatrgovija so droga, osven za medicinski celi, vrz osnova na koj vo
SAD edonesen
Harrison Anti Narcotic Act (1914).
992
Po formiraweto na ligata nanarodite i podocna ON, se odviva posebna aktivnost
vo nasoka na do-nesuvawe merki za regulirawe na ovaa materija na me|
unaroden plan.Taka se doneseni pove}e konvencii, spogodbi i protokoli (1912 vo
Hag,1925, 1931 i 1936 vo @eneva, 1931 vo Bankok, 1946 vo Lejk Sekses, 1948
990
Eliot, M. op. cit
. str. 235.
991
Vidi:
Kokolj, M. Osvrt na teoretska i prakti~na pitanja tabletomanie,JRKKP, Beograd,
1982/1-2.
str. 94. i
Hajdukovi}, ^. op. cit.
str. 186-187.
992
Spored ovoj Zakon za kontrola na opiumot koj stapil vo sila na 1.03. 1915, site
lica koi raspolagaat so opojni sredstva ili u~estvuvaat vo ni-vnata proda`ba,
osven spored lekarski recept, podle`at na strogi kazni.
Eliot, M. op. cit.
str. 148.
NARKOKRIMINALITET
558Pariz).

993
Vo 1964 e donesena
Edinstvenata konvencija za opojnite dro- gi (
Single Convention on Narcotic Drugs
)
994
so ~ie stapuvawe na sila pre-stanaa da va`at site porano doneseni dokumenti
od taa oblast osvenKonvencijata za suzbivawe na krium~areweto na drogi od
1936 godina.Na ovoj plan nabrzo sleduva i donesuvaweto u{te na dva zna~ajni
aktina ON:
Konvencijata za psihotropnite supstancii (
Convention on Psychotropic Substances
) od 1971
,
995
i
Konvencijata protiv nezakonitiotpromet na opojni drogi i psihotropni suspstancii (
Convention Against Illicit Traffic in Narcotic Drugs and Psyshotropic Substances
) od 1988 godina
.
996
Pokraj ovie me|unarodni dogovori od zna~ewe se i slednite dokumentina ON:
Seopfaten multidisciplinaren pregled na idnite aktivnostiza kontrola na drogite
(Rezolucija na generalnoto sobranie 42/112 od7 noemvri 1987) i Politi~kata
deklaracija i Globalnata programa zadeluvawe (Rezolucija na generalnoto
sobranie na ON
S
-17/2 od 23fevruari 1990).Vo ramkite na ON deluva i Me|unarodnata programa na
Obedi-netite
Nacii za kontrola na drogite (
United Nations International DrugControl Programme - UNDCP
)
,
997
koja vo tekot na fevruari 1977 godinaostvari sorabotka i so Vladata na Republika
Makedonija vo vrednost
993
"Me|unarodna konvencija za opiumot" (23 januari 1912, Hag), "Spo-godba za
fabrikuvawe, vnatre{na trgovija i upotreba na prepariran opium"(11 fevruari
1925, @eneva), "Me|unarodna konvencija za opijumot" (19 fevru-ari 1925,
@eneva), "Konvencija za ograni~uvaweto na fabrikuvaweto i regu-liraweto na
raspredelbata na opojnite drogi" (13 juli 1931, @eneva), "Spogo-dba za kontrola
na potro{uva~kata na opiumot za pu{ewe na Dale~niotIstok (27 noemvri 1931
Bankok), "Konvencija za suzbivawe na nedozvolenatatrgovija so {tetni drogi" (26
juni 1936, @eneva), "Protokolot" od Lejk Sek-ses od 1946 so koj se menuvaat i
dopolnuvaat navedenite konvenciite i proto-kolite za opojni drogi, "Protokolot" od
1948 od Pariz so koj bea staveni podme|unarodna kontrola nekoi drogi i
"Protokolot" od 1953 od Wujork so kojbe{e ograni~en me|unaroniot promet so
opium.
994
Vidi: "Slu`beni list FNRJ", 1964/2 - me|unarodni dogovori. Kon-vencijata e
izmeneta i dopolneta so "Protokolot za izmeni i dopolnuvawa naKonvencijata za
opojni drogi"(
Protocol Amending the Single Convention on Narco-tic Drugs

) od 1961, usvoen vo @eneva na 25 maj 1972. Vidi: "Slu`beni listSFRJ," 1964/2 me|unarodni dogovori.
995
Vidi: "Slu`beni list SFRJ", 1973/40 - me|unarodni dogovori.
996
Vidi: "Slu`ben list SFRJ", 1990/14 - me|unarodni dogovori.
997
UNDCP
deluva kako Agencija za finansirawe i izvr{uvawe prikancelarijata na ON za
Slu`ba na proekti (
UN-OPC
) kako Izvr{na agencijaza sorabotka (
Associate Executing Agenscy
).
UNDCP
so oddelnite programi zapravna pomo{ (
Legal Advisory Programme
) na zemjite potpisni~ki na konven-ciite na ON im nudi i besplatna pomo{ vo
izgotvuvaweto na nacionalnatazakonska regulativa za kontrola na drogite.