Professional Documents
Culture Documents
Thư NG Kinh
Thư NG Kinh
O KINH
CHNG I
TH O [1]
Hn vn:
. . ; .
; , . .
. . .
Phin m:
1. o kh o phi thng o. Danh kh danh phi thng danh.
2. V danh thin a chi thy; Hu danh vn vt chi mu.
3. C thng v dc d quan k diu; Thng hu dc d quan k kiu.
4. Th lng gi ng xut nhi d danh. ng v chi huyn. Huyn chi
hu huyn. Chng diu chi mn.
Dch xui:
1. o (m) c th gi c, khng phi l o thng (hng cu). Tn
m c th gi c, khng (cn) phi l tn thng (hng cu).
2. Khng tn l gc ca tri t, c tn l m ca mun vt.
3. Cho nn thng khng c dc nhn thy ch vi diu ca mnh.
Thng c dc, nhn thy ch gii hn (cng dng) [2] ca mnh.
4. Hai ci cng mt ngun gc, nhng tn khc nhau, u gi l
Huyn nhim. (Ci) ti huyn nhim y chnh l ca pht sinh ra mi
iu huyn diu.
Dch th:
1. Ha cng h d t tn,
Khun thing h d m em lun bn.
2. Khng tn sng to th gian,
Hn vn:
, ; , .
, , , , , .
, . , ,
, . , .
Phin m:
1. Thin h giai tri m chi vi m, t c d; giai tri thin chi vi thin, t
bt thin d. C hu v tng sinh, nan d tng thnh, trng on tng
hnh,[1] cao h tng khuynh, m thanh tng ha, tin hu tng ty.
2. Th d thnh nhn x v vi chi s, hnh bt ngn chi gio. [2]
3. Vn vt tc yn nhi bt t, sinh nhi bt hu, vi nhi bt th,[3] cng
thnh nhi pht c.
4. Ph duy pht c, th d bt kh. [4]
Dch xui:
1. Thin h u bit p l p, th l xu vy; u bit tt l tt th
l khng tt vy, bi v c khng sinh ra nhau d kh thnh tu ln nhau,
ngn di to thnh ln nhau, trn di ln lo ra nhau, thanh m ha hp
vi nhau, sau trc theo nhau.
2. Cho nn thnh nhn dng V vi m x s, dng v ngn m dy
d.
3. Vn vt hot ng m vn im lm; sng ng m khng (i quyn)
s hu; lao tc m khng cy cng; cng thnh m khng lu luyn.
4. Khng lu luyn nn mi khng mt.
Dch th:
1. Ngi i thy p bit khen,
Th l ci xu chen vo ri.
iu hay r khc nhi,
Thi dang d li thi sinh dn.
Mi hay: Khng c chuyn vn,
D sinh ra kh, vn nhn thnh di.
Thp cao ty ng ngc xui,
Ting ca, trm bng, dng i trc sau.
2. Thnh nhn khinh khot tng cao,
tn bng tra tn. Cc ngi u chu th k XVI khng ngn ngi, git
ngi da , v cho rng h khng c linh hn. Nhng ngi thanh gio
(puritains) gii giang v ngay thng khng ngn ngi kt n t hnh
nhng m ph thy, v th k XIX, cc ngi Cng gio min Nam nc
M cho rng ch n l l mt n sng ca Tri. [8]
Trang t cng vit i khi rng: Trn phng din o th th mt
cng c hay mt x nh, nng L hay Ty Thi, vui hay bun, khn hay di,
tt c u l mt. Thnh suy thnh bi ch l nhng trng thi tng tc
lun phin. Tt c u l mt nhng ch c nhng bc i tr mi thy
c. Cho nn thnh nhn vt ln trn cc quan nim th phi yn ngh
trong Ha Cng, mc cho s vt chuyn vn xui ngc. [9]
Th tc l trong th gii bin dch, ta phi chp nhn mi trng thi,
mi kha cnh, v phi bit vn mnh ln trn nhng cp mu thun
tng i y sng trong o th i ng. V th tip theo Lo t mi
khuyn chng ta: X v vi chi s, hnh bt ngn chi gio. ,
.
2. X v vi chi s
Hai ch V vi rt l quan trng. Lo t, Lit t, Trang t thng cp
n hai ch v vi. Ta thy o c kinh cp hai ch V vi ni cc
chng:
- Chng 2, B
- Chng 3, C
- Chng 10, D
- Chng 37, A
- Chng 38, A
- Chng 43, B
- Chng 48, B
- Chng 57, C
- Chng 63, A
- Chng 64, C
Xung H chn kinh cp V vi ni cc chng:
- Chng 2, J (Lon Wieger, Les Pres du Systme Taoiste, tr. 94)
Tc tm th Pht v d php.
M gi a tm ngoi cu.
Nht nim quch nhin qui bn t
Hon nh ty khc thng thuyn u.
Phng dch:
Thn khu thanh tnh,
l Pht xut th.
Thn khu bt tnh,
l Pht nhp dit.
Tm kia l Pht ch nn qun,
M mi ngoi tm kim mi min
Nh y v ra l ti Pht,
D nh ra cng bc ln thuyn. [24]
Pht li dy: Tu B , B tt pht tm B phi xa la tt c cc
chp tng. B tt khng nn sinh tm tr chp ni sc trn, thanh trn,
hng trn, v trn, xc trn v php trn [... ] Ni tm li, B tt ng
sinh vng tm tr chp mt ni no c. Nu B tt tm cn tr chp ni
no, th khng phi tht an tr chn tm. (Ib. 109).
Ta cng c th mn my vn th phng theo ca vnh David XV m
gii cu X v vi chi s nh sau:
Ai ln ni Cha cao quang,
Dng bc n vng sang trng huyn linh.
L ai gi tm lng thanh,
Gi bn tay khi vn tanh mi phm.
Ai ln ni Cha cao quang,
Dng bc n vng sang trng huyn linh.
L ai sng gia ph sinh,
Chng h m qun c quan bn hn. [25]
Hnh v ngn chi gio
[8] Si lhistoire nous apprend quelque chose, cest bien que les normes,
les valeurs et les principes varient considrablement dge en ge, de
socit en socit, et mme dune gnration lautre, dans la mme
socit. Des papes qui avaient t choisis pour leur savoir et leurs
vertus taient convaincus que la morale exigeait quils abattent les
hrsies par le fer et par le feu, par la cruaut et la torture; les
Europens du XVIe sicle ne se faisaient aucun scrupule de tuer les
Indiens, parce que les Indiens navait pas dme; des puritains doctes
et droits envoyaient sans broncher les sorcires la mort, et au XIXe
sicle, dans le Sud des Etats Unis les chrtiens considraient
lesclavage comme une bndiction. Henry Steele
Commager, Lhistorien et lhistoire, Nouveaux Horizons 1967, p. 149.
[9] Nam Hoa Kinh, chng 2, C.
[10] Ch ngn kh ngn, ch vi v vi , (Xung H chn
kinh, chng 2, J; Wieger, p. 94.)
[11] V vi nhi tn gi, thin o d , (Nam hoa kinh,
chng II, F; Wieger, p. 292.)
[12] V vi vi chi chi v Thin, v vi gi, vn vt chi bn d ,
. Nam hoa kinh, chng 12, B; Wieger, p. 294.)
[13] Ph h tnh, im m tch mch, v vi gi, vn vt chi bn d ,
, , , (Nam hoa kinh, chng 13, A; Wieger,
p. 302.)
[14] V vi phc phc, th tnh, bo thn , (Nam hoa
kinh, chng 12, K; Wieger, p. 302.)
[15] o thng v vi nhi v bt vi (o c kinh,
chng 37, A.)
[16] i chu nhp nh (Thin tin chnh l trc lun, tr. 36a.)
Hu vi gi tiu chu thin d; v vi gi i chu thin d
; (Thin tin chnh l trc lun , tr.
28a.)
[17] Ci tiu chu thin gi ha kh, i chu thin gi ha thn
, (Ib. 35a.)
[18] V vi tc Nit bn, Phn ng c tc vit Ban nit bn. Dch vi tch dit,
hoc bt sinh bt dit. La Thp tu Trung Quc cu danh, dch tc V
vi. [...] V vi gi ch t tnh thanh tnh chi tm, nguyn lai c tc, v to
tc tng. Pht kinh thng v tu v chng, tc ch th nhi ngn. Ch
yu b sinh dit tm dit liu, th tch dit tc hin tin. Ch tu hnh
h th, tc thng vn phi php phi phi php, lng bin bt th.
Tng phn bit vng tng tr tn phng kh ,
. , . , . [...]
, , . ,
. , . ,
, . (Giang V Nng c s di
trc, Kim cng kinh gii ngha, quyn 2, tr. 129.)
[19] Le terme Niwan (N hon) qui signifie littralement Pilule de Boue est
en ralit une transcription du mot sanscrit Nirvana. (Henry
Maspero, Le Taosme, p. 94 (Xem thm p. 19, 20, 92, 117, 141, 143.)
[20] i c Thch Chn Gim dch, Th lng nghim, Linh sn Pht hc
Nghin cu hi, tr. 243.
[21] Lopposition entre la connaissance et la foi so remne celle qui
existe entre larchipallium et le nopallium. -- Ernest
Aeppli, Psychologie du Conscient et de lInconscient, Payot Paris, 1953,
p. 19.
[22] Phm s hu tng giai th h vng (Kinh Kim
cng, Thch Thin Hoa dch, Hng o xut bn, 1967, tr. 101.
[23] Ib., tr. 102.
[24] Kinh Kim Cng, Thch Thin Hoa dch, Hng o xut bn, tr. 10.
[25] Nhc on L Bo Tnh, Cung thnh tng hp, 1963, tr. 70.
[26] Xung H chn kinh, chng 2, J.
[27] Nam hoa kinh, chng 12, B (Wieger, p. 294.)
[28] Xung H chn kinh, chng 4, E (Wieger, p. 120.)
[29] T vit: D dc v ngn. T Cng vit: T nh bt ngn, tc tiu t h
thut yn? T vit: Thin h ngn tai, t thi hnh yn, vn vt sinh
yn, thin h ngn tai? : . : ,
CHNG 3
AN DN
Hn vn:
, . , . ,
. , , , , .
. . , .
Phin m:
1. Bt thng hin, s dn bt tranh. Bt qu nan c chi ha, s dn
bt vi o. Bt kin kh dc, s dn tm bt lon.
2. Th d thnh nhn chi tr, h k tm, thc k phc,[1] nhc k ch,
cng k ct. Thng s dn v tri v dc. [2] S ph tr gi bt cm vi d.
3. Vi v vi, tc v bt tr.
Dch xui:
1. Khng sng thng hin ti, khin cho dn khng tranh. Khng qu
ca kh c, khin cho dn khng trm cp. Khng ph trng nhng g
kch thch lng ham mun, khin cho lng dn khng lon.
2. V vy php tr nc ca thnh nhn l lm cho dn: Trng lng; No
d; Yu ch; Mnh xng. Thng khin cho dn khng bit, khng ham.
Khin cho k tr khng dm lm g c.
3. Lm theo php V vi, thi khng g l khng tr.
Dch th:
1. Khng sng thng hin ti trn th,
Cho dn gian b l tranh ua,
Ri thanh m, by v n ca.
Ai lm o c xc x,
Lp ra nhn ngha vn v hi i.
Lp nghi l, hnh hi tri buc,
Lp ngha nhn, by chc i an.
Lng ngi v th ly tan,
Khn ngoan cng lm, gian ngoan cng nhiu. [7]
Trong thin Bin Mu , Trang t li vit i khi rng:
Vy ng c suy b v s,
ng chia phi qun t tiu nhn.
cng nh mt thin chn,
D phn bit ho, cng ngn y thi.
em thin tnh lm ti nhn ngha,
Gii S, Tng ta k nh khng.
V n m tn tc lng,
Du nhi c gii, ch hng ta khen.
em nh nhc o in tnh kh,
S Khong kia, no qu chi u.
Tnh Tri l thuc nm mu,
Ly Chu ta cng trc sau coi hn.
Ta sau trc ch khen o c,
Phc tnh tri, chng phc ngha nhn.
Thng minh chng ti kin vn,
M do tm c ct cn ca mnh.
B cn ct tng minh u na,
o Chch [8] kia cng la B Di,[9]
u l m ui, sn si,
u l thin lch c g khc u.
Nn ta chng tm cu nhn ngha,
Ka S Khong v vi t trc,
N Ly, Chu ho hc xim y,
S, Tng by chuyn l nghi,
Mc, Dng bin bc thi th trm khoanh.
Th u phi nhn tnh cht phc,
Ton l iu bi bc bn ngoi.
Le le c ngn l tri,
Hc kia di c cng thi t nhin.
Di hay ngn bt thm u kh,
Ph t nhin ph v lng ai.
Keo sn, qui c bn ngoi,
Chng qua v vu nht thi ch chi...
Bnh chng ny, Duvendak cho rng v phng din chnh tr, o
Lo phn vn ha.[19] Wieger cho rng Lo t mun cho dn chng tr
thnh nhng con vt sing nng cn c, d bo.[20] Nhng li ph bnh
nh vy hi qu ng, v thc ra Lo t mun iu hay cho dn, ch khng
mun iu d cho dn; mun cho dn sng yn vui ch khng mun li
dng dn.
Tr v li sng hn nhin nguyn thy, Lo Trang khng cho l phc
c, m l phc hi li sng thin nhin ca con ngi.
Phc c theo Lo trang c ngha l em p dng nhng chnh sch,
nhng l nghi, nhng php ca cc vua cha xa vo i sng dn
ngy nay. iu Lo cng nh Trang v nht l Trang khng h c sy.
Trang th cho rng l nghi php bin thin theo thi gian nn ngi
nay khng th theo php ngi xa.[21]
Chng ta ch c th nhn xt rng t khi Lo t ch xng nhng quan
im trn v chnh tr n nay, cha c mt triu i vua cha no Trung
Hoa dm em ra m p dng.
Chng nhng vua cha khng theo ni Lo t, m chnh ngay khi o
Lo cc thnh vo u i Tam Quc vi nhng nh lnh o ni ting nh
Trng L , Trng Gic , Trng Bo , Trng Lng ,
Trng Tu , vi nhng vng t ln lao c t di tm nh
[18] C chi thin vi o gi, phi d minh dn, tng d ngu chi
.
[19] Dans son application politique, le Taosme est donc anticulturel. Duvendak, Tao To King, Adrien Maisonneuse, 1953, p.
9.
[20] Faites des hommes, des btes de travail productives et
dociles, veillez ce que, bien repus, ils ne pensent pas, ne
sachant rien, les hommes nauront pas denvies, ne coteront
pas de surveillance, et rapporteront ltat. -- Lon
Wieger, Les Pres du Systme Taoste, Cathasia, 1950, p. 20,
commentaires.
[21] Cf. Nam hoa kinh, chng XIV, Thin vn , D.
[22] Xem Henri Maspero, Le Taosme, Civilisation du Sud S. A. E. P.
Paris, 1950, p. 149-184.
CHNG 4
V NGUYN
Hn vn:
. . , , ,
. . . .
Phin m:
1. o xung [1] nhi dng chi hoc [2] bt doanh. [3]
2. Uyn [4] h t vn vt chi tng. [5]
3. Ta [6] k nhu,[7] gii k phn,[8] ha k quang, ng k trn.
4. Trm h [9] t hoc tn. [10]
5. Ng bt tri thy chi t. Tng [11] chi tin. [12]
Dch xui:
1. o rng khng m dng khng ht.
2. o su xa man mc ta h nh l t tng vn vt.
3. Lm nht bn nhn, tho g ri rm, pha trn nh sng, ha mnh
cng bi rm.
CHNG 5
H DNG
Hn vn:
, . , . ,
. , . , .
Phin m:
Thnh nhn theo gng t tri, cng sng vt ln trn lng nhn
tm thng ca chng nhn, khng thng k ny m b k kia, khng
trng y khinh , nhng sng thun theo thi gian, hon cnh, ha mnh
cng mun vt.
3. Thin a chi gian, do thc thc h. H nhi bt khut ng nhi d
xut
y Lo t li tip tc ni n ci diu dng ca tri t. Tri t y
nh l h khng, m cng dng li cng c, h ht li c, h vi li y,
chng khc g nh ci b th rn; yn th khng c hi, nhng h ko,
th hi sinh ra mi khng bao gi ht.
4. a ngn s cng, bt nh th trung ,
Bn v o cn chi phi nhiu li, v:
Nht ngn kh d i ng,
Bn c kh d thng huyn.
Hn vn:
. , . .
.
Phin m:
1. Cc thn [1] bt t th v Huyn tn. [2]
2. Huyn tn chi mn th v thin a cn.
3. Min min [3] nhc tn. Dng chi bt cn. [4]
Dch xui:
1. Cc thn bt t, l Huyn tn.
2. Ca Huyn tn chnh l gc r tri t.
3. Min man trng tn, dng khng bao gi ht.
Dch th:
Tri bt t, trng sinh bt t,
Ca trng sinh l ca cn khn. [5]
Min man mun kip vn cn,
Mun nghn bin o m tung tr tr.
BNH GING
Chng su ny thc ra rt gin d; i rng: o hay Cc thn
trng sinh bt t l cnh ca kin (Huyn ) khn (tn ) l
gc gc, cn c ca t tri. l mt ngun sinh tung ta v cng v
tn, dng mi chng h vi.
Chng ny c cc o gia c bit khai thc p dng vo
phng php tu thn, luyn n, cu o, i tm trng sinh bt t. Chnh
v vy m ta cn kho cu chng ny cho thu o.
A. Cc thn l g?
Tin hc t in gii: Cc l h ; thn l linh gic .
Php luyn n ly h linh bt mui lm cn bn . Nn
Cc thn chnh l Khng linh chi nguyn thn .[6]
Lu Nht Minh trong quyn Chu dch xin chn minh
nh rng: Cc thn chnh l: Thi cc theo Nho gio; Vin gic
theo Pht gio; Kim an theo Lo gio.
Cc, bn trn ca Dch, thi vo im trng khng gia;
bn vung ca Dch thi ni tm im ch thp; ni con ngi thi
ch t tng ha hp. Thn, bn trn ca Dch thi ni Kin Khn
tng giao; bn vung ca Dch thi ni hai cnh ch thp giao tip
nhau; ni con ngi, thi ni t tng ng tnh. [... ] C nhn gi l
Sinh mn, t h , To ha l m dng h .
Nho gia gi l o ngha chi mn . Pht gia gi l bt nh php
mn . o gia gi l Chng diu chi mn . Cng c th
gi chung l Gi c .[7]
Lu Nht Minh cng cn cho rng: Cc thn hay Nguyn tn
[8] (Huyn tn ) cng ch l mt. [9]
Bch t cho rng: u con ngi c chn cung, cung chnh gia
l Cc thn. Thn thng trong hang ng ca mnh ban ngy tip xc
vi vt, m ti tip xc vi mng, v th khng yn ni chn
c. [10]
Nh vy Cc thn chnh l ni n hon cung, v N hon chnh l
Bn cung ca Thn trong con ngi. [11]
B. Huyn tn l g?
Lo t cho rng Huyn tn chnh l Cc thn: Cc thn bt t, th v
huyn tn.
Cc dch gi chu u thng dch l: la Femelle
obscure (Duyvendak); la mre mystrieuse (Wieger);the Female
mystery (J. Legge), v. v...
Nhng kho cu o gia ta thy: Huyn tn chnh l Thi cc, l ni
m dng hp nht, kin khn giao thi, v th Lu Nht Minh mi ni:
Huyn tn tng giao, lng tri, lng nng hn thnh v ngi, kim an
Tu bng Huyn tn lp cn ky
[9] Xem Lu Nht Minh, Chu Dch Xin Chn, tr. 9: S vn cc thn bt t,
th v nguyn tn, nguyn tn chi mn, th v thin a cn d.
(Bn Ty An 1995, tr.
25)
[10] Bch t vit: Nhn chi u hu cu cung, trung nht cung danh vit
Cc thn. Thn thng c k cc, nht tc tip vt, d tc tip
mng, bt nng an nh k c d. :
. Tin hc
t in, mc t Cc thn, tr. 89.
[11] N hon thn chi bn cung (Thi Hi Phm ,
Nhp dc knh , tr. 10b.)
[12] Lu Nht Minh, Chu dch xin chn, cc hnh tr. 9. Nh vy Huyn
l dng, Tn l m.
[13] Kim an i thnh tp , chng 4a.
[14] Xem Chu dch xin chn, tr. 9a.
[15] Ch vit: Hunh phng, Thn tht d, Kim nh d; Ngc l d; Huyn
quan d; Chn th d; Ngn ngc d... :
Thi Hi Phm,Nhp dc knh, tr. 4b.
[16] Thng thin b th , quyn 4, tr. 9b.
[17] Vn: Thi t hm chn. p vit: Th chn Thin cc, kh nhp
Huyn quan, tc t bn lai Thin chn : :
. Kim an i thnh tp, tr. 6b.
[18] ng kin bn lai din mc, chng trit v thng cn nguyn
.Xng o chn ngn , quyn 1, tr. 2b.
[19] Ph thn trung nht khiu danh vit Huyn tn. Th huyt ni kim
an hon phn chi cn; thn tin ngng kt thnh thai chi a.
. ; Thng
thin b th, quyn 4, tr. 9b.
[20] Ci tng t k bin gi nhi quan chi, tc thin a tng bt nng d
nht thun; t k bt bin gi nhi quan chi, tc vt d ng giai v tn
d. ;
. T ng Pha , Tin Xch bch ph .
CHNG 7
THAO QUANG [1]
Hn vn:
. , , .
, . ? .
Phin m:
1. Thin trng, a cu. Thin a s d nng trng th cu gi, d k
bt t sinh, c nng trng sinh.
2. Th d thnh nhn, hu k thn nhi thn tin, ngoi k thn nhi thn
tn.
3. Phi d k v t da? C nng thnh k t.
Dch xui:
Tri di, t lu. Tri t s d di lu chnh v khng sng cho mnh, v
th nn trng sinh.
V vy thnh nhn thn ra sau m thn trc; thn ra ngoi
m thn cn.
Phi chng v khng ring ty, nn vn thnh c ci ring ty?
Dch th:
Tri t bn, khng v mnh sng,
R tm thn, hin thnh vinh danh.
Khinh thn, chng x chi mnh,
V t nn mi hon thnh ring t.
BNH GING
Chng ny dy ta hai bi hc trng i:
1. Bt chc t tri m hnh s.
2. Sng mt cuc i v ng, v k, ch cng, v t.
Hn vn:
. , , .
, , , , , , . ,
.
Phin m:
Thng thin nhc thy.
Thy thin li vn vt nhi bt tranh, x chng nhn chi s , c
c [2] o.
C thin [3] a, tm thin uyn, d [4] thin nhn, ngn thin tn,
chnh thin tr, s thin nng, ng thin thi.
Ph duy bt tranh, c v vu. [5]
Dch xui:
Bc trn lnh ging nh nc.
Nc kho lm ch cho mun loi m khng tranh ginh, ch mi
ngi u ght, cho nn gn o.
th la ni chn; tm hn thi thm trm su sc; giao tip vi ngi
mt mc nhn i; ni nng thnh tn; lm chnh thi tr bnh; lm vic thi
c kh nng; hot ng c x hp thi.
Chnh v khng tranh, nn khng ai ch trch on thn.
Dch th:
1. Ngi trn ho ging in ln nc,
2. Nui mun loi chng cht cnh tranh.
ni nhn th r khinh,
Nn cng o c mc tnh thnh thi.
3. Ngi trn ho, chn ni n ,
Lng trong veo, c gi c nhn.
CHNG 9
VN DI [1]
Hn vn:
, . , . ,
. , . , , .
Phin m:
1. Tr [2] nhi doanh [3] chi bt nh k d.[4]
2. Sy [5] nhi nhu [6] chi bt kh trng bo.
3. Kim ngc mn ng, mc chi nng th.
4. Ph qu nhi kiu, t di [7] k cu.[8]
5. Cng thnh, danh toi, thn thoi,[9] thin chi o.
Dch xui:
1. Gi m lm cho y mi, khng bng dng li.
2. Mi cho nhn, cho sc khng gi c lu.
3. Vng ngc y nh, chng th gi c.
4. Giu sang m kiu cng, s t vi tai ha.
5. Thnh cng, thnh danh ri thi nn lui thn, y l o Tri.
Dch th:
CHNG 10
NNG VI
Hn vn:
? , ? ,
? , ? , ? ,
? , , , , .
Phin m:
1. Ti doanh phch[1] bo nht[2] nng v ly h?
2. Chuyn kh tr nhu,[3] nng anh nhi[4] h?
3. Dch [5] tr [6] huyn lm,[7] nng v t h? [8]
4. i dn tr quc nng v vi h? [9]
5. Thin mn khai hp, nng v th h? [10]
Tm dch:
H v, o phng t nhin,
Ngoi ra, no c php huyn no u?
Sng i thanh thn, tiu dao,
Tm nh minh knh i
Mc s nh trn ai
Thn nh cy b ,
Tm nh i gng t,
Thng khi lo phi chi,
ng ng bi nh.
Nhiu nh bnh gii cho rng chng ny dy v php v sinh, ct sao
cho linh, nhc iu ha. [26]
Thit tng gii nh vy, mc nhin h Lo t xung mt trnh
rt thp.
Hn vn:
. , . . ,
. . , . ,
.
Phin m:
1. Tam thp phc,[1] cng nht cc.[2] ng k v, hu xa chi dng.
2. Duyn [3] thc [4] d vi kh. ng k v, hu kh chi dng.
3. Tc h [5] d [6] d vi tht. ng k v, hu tht chi dng.
4. C hu chi d vi li, v chi d vi dng.[7]
Dch xui:
1. Ba chc cm, hp li mt bu. Nh ch trng khng, mi c ci
dng ca xe.
2. Nho t lm chn bt. Nh ch trng khng, mi c ci dng
ca chn bt.
3. c ca ln, ca s lm nh; nh c ch trng khng, mi c ci
dng ca nh.
4. Cho nn ly ci c lm ci li, ly ci khng lm ci dng.
Dch th:
1. Bnh xe ba mi tai hoa,
Ci bu gia trng, n nh n quay.
2. Bt kia ly t dng gy,
Nh lng bt rng, mi hay ng .
3. Lm nh tr ca nh, to,
Nh ca m trng, ci nh mi quang.
Tm dch:
Cn kinh i o t ai hay,
Thng nhn dng mi, bit no ai?
V ngi, xin ch thn tin ng,
Mt khiu cong cong ta nt ngi... [15]
Tu l em tm thn v Khng ng.
Trng V Mng ni: Tm ti linh quan, thn hu ch. Kh qui nguyn
hi th v cng. .
Tm linh quan thn c ch,
Kh v nguyn hi th v cng... [16]
Nhp dc knh ni: N hon l bn cung ca Thn, Thn v N hon
thi vn thn triu hi. V th ni: Ngi mun bt t, thi tu Cn
Ln.[17]
Mc ch ca s tu tr l: Thnh thn tr v vi V cc. (Luyn thn
hon h. Phc qui v cc. , )
Cc o s Yoga xa tu luyn khng phi i tm Thin ng m ct
l kt hp vi bn nguyn ca v tr. [18]
Nh vy con ngi mt na l Hu mt na l V. Tm ra c na V
trong ngi, lm cho cc nng lc cn tim tng trong V c thi trin,
mi l con ngi ton din. [19]
L tng i sng theo o Lo u xoay quanh ch V . Ta thy o
Lo ton ch trng V:
- V k
- V cng
- V danh
- V vi
- V dc
C hon ton V, mi ha mnh c vi Bn th v tr v bin t.
Thiu Khang Tit ni: V ng, nhin hu vn vt giai ng. Th th ch
ngn, dic th chn quyt. [20]
(Thin cc l g? u ngi c
9 cung, trong c mt ch tn l thin cc. Thanh tnh khng
nhim trn th c th em nguyn thn an tr ti ni , khng
my may [ nguyn thn] thot chy ra ngoi t s chng
thnh tin thnh).
[11] T Thanh Ch Huyn Tp gii thch: Trung hu
ng cc ging cung, tng kh chi ph d. Hu th xng vi trung
an in . (Bn
trong c ng cc [tc l] ging cung, l ni cha kh. Ngi i
sau gi l trung an in.)
[12] T Thanh Ch Huyn Tp gii thch: H hu linh
cc quan nguyn, tng tinh chi ph d. Hu th xng vi h an
in . (Pha di c
linh cc [tc l] quan nguyn, l ni cha tinh.)
[13] Dans les trois sections du corps, ils (les Taostes) placent trois
rgions principales, lune dans la tte, la deuxime dans la
poitrine, la troisime dans le ventre. Ce sont en quelque sorte
les portes du commandement de chacune des sections. On les
appelle les Champs de Cinabre dantian (an in) pour
rappeler le nom de llment essentiel de la drogue
dimmortalit, le cinabre. Le premier, ou Palais du Nihuan
(Nirvna) est dans le cerveau; le deuxime, le Palais carlate,
est prs du cur; le troisime, le Champ de Cinabre infrieur,
est au-dessous du nombril. Henri Maspro, Le Taosme, p. 92.
Thin cc (thng an in) cng gi l tnh cn l ni
pht xut t duy thn ch, sch Tu Chn Thp Th
(quyn 3) gi l ni t tp ca vn thn
(vn thn hi tp chi hng), tc l no b . Sch Kim an
i Thnh , chng Kim an Vn p , bo:
No vi thng in. (No l thng [an] in).
Thng an in cng gi l thm uyn hay thi uyn
. Chu Dch Tham ng Kh Pht Huy ,
quyn trung, ni: Chn nhn tim thm uyn, ph du th quy
trung. . C hn nhn y l nguyn
thn ; thm uyn l thi uyn hay thng an in.
Hn vn:
. . .
. , . . .
Phin m:
Hn vn:
. () . . (, ) .
, . () . , .
, ? , .
, .
Phin m:
1. Sng nhc nhc [1] kinh. (Qu) [2] i hon nhc* thn.
2. H v sng nhc nhc* kinh. Sng vi (thng, nhc vi) h. [3] c
chi nhc* kinh, Tht chi nhc*kinh.
3. H v (qu) [4] i hon nhc* thn. Ng s d hu i hon gi, vi
ng hu thn. Cp ng v thn, ng hu h hon?
4. C qu d thn vi thin h, nhc [5] kh k thin h. i d thn vi
thin h, nhc* kh thc thin h.
Dch xui:
1. Vinh, nhc cng lm lo u. S d hon nn l v c thn.
Hn vn:
, . , . , .
. . , , ,
. , . , .
. , . , .
Phin m:
1. Th chi bt kin, danh vit Di. Thnh chi bt vn, danh vit Hi. Bc
chi bt c, danh vit Vi. Th tam gi bt kh tr ct. [1] C hn nhi vi
nht.
2. K thng bt kiu. [2] K h bt mui. Thng thng [3] bt kh
danh, phc qui v vt. Th v v trng chi trng, v vt chi tng. Th v
bt ht hong, nghinh chi bt kin k th. Ty chi bt kin k hu.
3. Chp c chi o, d ng kim chi hu. Nng tri c thy, Th v o k.
[4]
Dch xui:
1. Nhn khng thy, gi l Di. Nghe khng thy, gi l Hi. Nm khng
c, gi l Vi. Ba iu y khng th suy cu n cng. Cho nn hp li
lm mt.
2. Trn n khng sng. Di n khng m. Min man dng dc m
khng th t tn. Ri li tr v ch khng c g. l trng thi ca ci
khng trng thi. Hnh tng ca ci khng c vt cht. Ci c hong ht,
n trc khng thy u, theo sau khng thy ui.
3. Gi ci o xa tr chuyn nay; bit ci u mi ca thi xa, y
l nm c ging mi o.
Dch th:
, , , , ,
. Ib. tr. 32a.
[10] Thou art I, but dark was my heart, I knew not the secret
transcendent says Tewekkul Beg, a moslem mystic of the
seventeenth century. Cf. Evelyn Underhill, Mysticism, p. 119.
[11] God says Plotinus is not external to anyone, but is present with all
things, though they are ignorant that he is so. In other and older
words: The Spirit of God is within you. Ib. p. 119.
[12] The Absolute Whom all seek does not hold Himself aloof from an
imperfect material Universe, but dwells within the flux of things:
stands as it were at the very threshold of consciousness and knocks,
awaiting the the selfs slow discovery of her treasures. Evelyn
Underhill, Mysticism p. 119.
[13] Thin nhn bn thi v sai bit; Nht im linh quang hn thi huyn.
; . Tr. 5b.
[14] i ng chn kinh: an gi h d, nhn trung chi thi cc d
: , .
CHNG 15
HIN C
Hn vn:
, , . , .
. . . .
. . , . , .
. , . , .
Phin m:
1. C chi thin vi s [1] gi, vi diu huyn thng, thm bt kh thc.
Ph duy bt kh thc, c cng vi chi dung.
2. D [2] yn nhc ng thip xuyn. Do [3] h nhc y t ln.
Nghim [4] h k nhc khch.[5]Hon h nhc bng chi tng thch.
n h k nhc phc.[6] Khong [7] h k nhc cc. Hn h k nhc
trc.
CHNG 16
QUI CN
Hn vn:
, . , . , .
, . . . , , .
. . . . . . .
Phin m:
1. Tr h cc, th tnh c.
2. Vn vt tnh tc, ng d quan k phc.[1] Ph vt vn vn, cc qui
k cn. [2]
3. Qui cn vit tnh. Tnh vit phc mng.[3] Phc mng vit thng.
4. Tri thng vit minh. Bt tri thng, vng tc, hung.[4]
CHNG 17
THUN PHONG
Hn vn:
, . , . , . , .
, . , . , .
Phin m:
1. Thi thng,[1] h [2] tri hu chi.
2. K th, thn nhi d chi.
3. K th, y chi.
4. K th, v chi. Tn bt tc yn, hu bt tn yn.
5. Du h,[3] k qu ngn. Cng thnh, s toi, bch tnh v ng t
nhin.
Dch xui:
1. Thnh qun thi c xa (cai tr), dn di khng bit rng c.
2. Bc di, h thn v ngi khen. Bc di na h s. Bc di na,
h khinh. V khng tin, nn dn khng tin.
3. Bc thnh xa qu li ni. Cng vic xong xui, m dn u bo
rng: T nhin bi ta.
Dch th:
Thnh xa tr nc, tr dn,
Bn dn di coi gn nh khng.
Ri ra thn cn tn ng,
Ri ra s hi, ri m khinh nhn.
Bi khng th tn ng hong,
Cho nn dn mi ng ngng chng tin.
Thnh xa li ni gi gn,
Khi xong cng vic, dn xem t mnh.
BNH GING
Lo t cho thy nn chnh tr Trung Hoa tri qua nhiu thi k, v
cng ngy cng sa a, t thi i hong kim v vi nhi tr
xung dn mi cho ti thi k hu vi dng b o tr dn.
d b kho st, ta c th chia nn chnh tr Trung Hoa thnh nhiu
thi k nh sau:
1. Trc thi Tam Hong v thi Tam Hong (khong 2800 tr
v trc) (Phc Hi , Thn Nng , Chc Dung ). [4] l thi
ca V vi nhi tr .
2. Thi Ng (2700 - 2200) (Hong , Chuyn Hc ,
Cc [Khc] , Nghiu , Thun ). [5] l thi ca c tr .
CHNG 18
TC BC
Hn vn:
, . , . , . ,
.
Phin m:
1. i o ph,[1] hu nhn ngha.
Tr tu [2] xut, hu i ngy.
2. Lc thn [3] bt ha, hu hiu t.
3. Quc gia hn lon, hu trung thn.[4]
Dch xui:
1. i o mt mi c nhn ngha,
Tr tu sinh mi c di tr ln.
2. Lc thn bt ha, nn c k tho ngi lnh.
3. Quc gia ri lon mi c trung thn.
Dch th:
o c ht, o huyn ng ht,
Mi lan trn hc thuyt ngha nhn.
Tr sinh, tr ngy sinh dn,
(Dn gian cn bit thin chn l g !)
Tnh gia tc mt khi suy gim,
Hiu t sinh trong m chu con.
Quc gia gp lc m hn,
Trung thn xut hin, giang sn ly lon.
BNH GING
Lo cng nh Trang, ch trng sng thun theo t nhin khng lm
sai thc tnh ca tnh mnh, khng b mt thin chn, khng b mt l
thng nhin i.
Mun c vy phi trnh mi chuyn hu vi gi to, du s hu vi gi
to y l l tng ngha nhn.
Th rng sng ngha nhn, m khng bit ngha nhn l g, cn hn
nu cao chiu bi ngha nhn, m li sng bt nhn, bt ngha.
Th rng nh n c sng tung tng trong nc, m khng n
nc l qu, cn hn l lm n c mc cn thiu nc phi mm ri cho
nhau t tnh thng nhau.[5]
iu bit ri li xp mt bn,
Tng l khng phi ch lin,
Tng l phi mt nim chp n.
y v th sinh b sinh ng,
Th cho nn sinh lon, sinh ly.
Lm cho nht nguyt m i,
Lm cho sng ni tinh huy gim dn.
Lm su b phong trn, nhn nhc,
Lm mung chim ng ngc bn chn,
Gh thay l bnh thch khn,
Lm cho thin m, a hn cng v.
B im m, v vi b ht,
Ch a iu bp xp, lng nhng,
No hay bp xp x xng
L ngun ly lon, l lng xa ry. [9]
[1] Ph : b.
[2] H Thng Cng v nhiu bn khc vit: Tr hu .
[3] Lc thn : cha m, ch bc, anh em.
[4] Bn Ph Dch i l hu trinh thn . -- Bn Qung Minh
(i ng Hi Tng ), sau mi v trn, li c thm ch yn ;
tc l sau cc ch ph , xut , ha , lon , u c ch yn .
[5] Xem Nam Hoa kinh, Nhng Tng dch, tr. 245.
[6] Trang t, Nam Hoa kinh, chng IX, M , on B, v C.
Xem Nhng Tng dch, Nam Hoa kinh, tr. 170.
Xem Wieger, Les Pres du Systme Taoste, tr. 275.
[7] Hong: B Hong .
[8] Trung: Trung ng .
CHNG 19
HON THUN
Hn vn:
, . , . ,
. , . . . .
Phin m:
1. Tuyt thnh kh tr, dn li bch bi. [1]
2. Tuyt nhn kh ngha, dn phc hiu t. [2]
3. Tuyt [3] xo kh [4] li, o tc v hu.
4. Th tam gi d vi vn,[5] bt tc. [6]
5. C lnh hu s thuc. [7] Kin [8] t bo phc. Thiu t qu dc.
Dch xui:
1. Dt thnh b tr, dn li gp trm.
2. Dt thn b ngha dn li tho lnh.
3. Dt kho, b li, khng c trm cp.
4. Ba iu ho nhong bn ngoi, chng vo u.
5. Phi ch trng iu ny: Gi vn tinh anh, cht phc: t ring ty, t
ham mun.
Dch th:
1. Dt b thnh, khinh thng tiu tr,
Trong dn gian, li s gp trm.
2. Tung h, nhn, ngha, chng cn,
T nhin dn s mi phn hiu t,
3. Dt kho lo cng l ti li,
CHNG 20
D TC
Hn vn:
. , . , .
, . . , , .
, . . ,
. . , .
, . . . .
, .
Phin m:
1. Tuyt hc v u. Duy [1] chi d a,[2] tng kh k h.[3]
Thin chi d c tng kh nhc h.[4]
2. Nhn chi s y, bt kh bt y. Hoang [5] h k v ng tai.[6]
3. Chng nhn hi hi [7] nh hng thi lao,[8] nh ng xun i.
4. Ng c bc [9] h k v triu, nh anh nhi chi v hi.[10] Luy
luy [11] h nhc v s qui.
5. Chng nhn giai hu d, nhi ng c nhc di.[12] Ng
ngu [13] nhn chi tm d tai. n n h[14] chng nhn [15] chiu
chiu,[16] ng c hn hn.[17] Chng nhn[18] st st,[19] ng c
mun mun.[20] m [21] h k nhc hi.[22] Liu [23] h nhc v ch.
[24] Chng nhn giai hu d [25] nhi ng ngoan [26] th b.[27]
Hn vn:
, . , . ,
. , ; , . , .
, , . . .
Phin m:
1. Khng c chi dung, duy o th tng.[1]
2. o chi vi vt, duy hong duy ht. Ht h, hong h, k
trung hu tng. Hong h, ht h k trung hu vt; o h minh
h, k trung hu tinh. K tinh thm chn, k trung hu tn.
Hn vn:
; ; ; ; ; .
, . , . , . , . ,
. , . ,
. .
Phin m:
1. Khc tc ton; ung tc trc; ha tc doanh; t tc tn; thiu tc
c; a tc hoc.
2. Th d thnh nhn bo Nht, vi thin h thc. Bt t hin, c minh.
Bt t th, c chng. Bt t pht c hu cng. Bt t cng, c trng.
3. Ph duy bt tranh, c thin h mc nng d chi tranh.
4. C chi s v khc tc ton gi, khi h ngn tai. Thnh ton nhi
qui chi.
Dch xui:
1. Ci g khim khuyt, th lm cho nn ton vn. Ci g cong, th lm
cho ngay. Ci g trng th lm cho y. Ci g c th lm cho nn mi. t th
li c, nhiu thi li m.
2. Cho nn thnh nhn m gi ci Mt (o), lm mu mc cho
thin h. Khng ph trng, cho nn sng; khng t cho mnh l phi, cho
CHNG 23
H V
Hn vn:
. , . , .
, . . . .
. , . , .
, . , .
Phin m:
1. Hi ngn t nhin.
2. Phiu phong bt chung triu, su v bt chung nht. Thc vi th gi,
thin a. Thin a thng bt nng cu, nhi hung nhn h.
3. C tng s o gi. o gi ng o. c gi ng c. Tht
gi ng tht. ng o gi, o dic lc c chi. ng c gi, c
dic lc c chi; ng tht gi, tht dic lc c chi. [1]
4. Tn bt tc yn, hu bt tn yn.
Dch xui:
1. t ni, (sng) t nhin,
2. V gi lc khng sut sng, ma ro khng sut ngy. Ai lm nhng
chuyn y? Tri, t. Tri t cn khng th lu, hung na ngi.
3. Cho nn theo o th ng vi o. Theo c th ng vi c.
Theo mt th ng vi mt. ng vi o, o vui tip . ng vi c,
c vui tip . ng vi tht, tht vui tip .
4. Tin khng . C s khng tin.
Dch th:
1. Sng t nhin, xn li t ni,
2. V gi ging chng thi sm, tra.
Ma ro chng sut ngy ma,
Ai lm gi sm ma tra th ny?
(Tri t).
Tri t cn thong bay chc lt,
V chi ngi, sng thc dng bao !
3. em vn vt m vo o c,
ng thnh nhn huyn ha o Tri.
Ngi nhn m c chng ri,
Ngi ham c tht, c i vn ham.
m ly Tri, hn hoan Tri rc.
m c n, s c c n.
Mit mi cng cuc gian trn,
Gian trn vui n, cho thun h vinh.
K chng tin, ngi tin chng ,
Khng tin hay c khng tin.
on 3 v 4 trn y c th dch theo cch th hai nh sau:
3. em vn vt m vo o c,
ng thnh nhn huyn ha o Tri.
CHNG 24
KH N
Hn vn:
, . ; ; ;
. , , . .
Phin m:
- T kiu, t i.
Nhng Lo t cho rng nhng vic bt thng khng th no tn ti.
Cng khoe khoang, cng cu cnh, cng k cng, li cng khng c danh,
khng c cng.
Tu o m i vo con ng y, tc l i vo con ng lm lc.
chng qua l nhng chuyn cn b nh cm tha, vic thi, ch chng
c g l cao p.
Ta c th dng chng 14 Trung Dung, trnh by li bng nhng li
l khc, nhng kin m Lo t ra trong 2 chng 22 v 24 ny.
[4] Chu : tha thi, khng cn thit. Theo Cao Hanh, bn ch d thc,
chu hnh nn i l d c, chu hnh v cho
l ci Nhn, c, thng, minh bn ngoi. Cc nh bnh gii u
Chu thng gii chu l ci bu, v hiu bn ch d thc chu
hnh nh d thc, chu hnh .
CHNG 25
TNG NGUYN
Hn vn:
, . , , . .
. ; , . .
. . , , , . ,
. , , , .
Phin m:
1. Hu vt hn thnh, tin thin a sinh. Tch h, liu h, c lp nhi
bt ci. Chu hnh nhi bt i. Kh d vi thin h mu.
2. Ng bt tri k danh; t chi vit o, cng vi chi danh vit i. i
vit th. Th vit vin. Vin vit phn.
3. C o i, thin i, a i, vng dic i. Vc trung hu t i,
nhi vng c k nht yn. Nhn php a, a php thin, thin php o,
o php t nhin.
Dch xui:
1. C mt vt hn n m nn, sinh trc tri t; yn lng, trng
khng; ng mt mnh m chng thay; i khp ni m khng mi. C th
lm m thin h.
2. Ta khng bit tn, t tn ch l o. Gng gi tn l Ln.
Ln l i, i l xa; xa l tr li.
3. Cho nn o ln, Tri ln, t ln. Ngi cng ln. Trong i c bn
th ln, m Ngi l mt. Ngi bt chc t, t bt chc Tri; Tri bt
chc o; o bt chc t nhin.
Dch th:
1. C mt ng an nhin t hu,
V li, ng li con ngi chung qui l phi khun theo tri t, phi
khun theo o. M o thi t nhin. Cho nn t ti mc sng T
nhin l mc sng cao siu nht.
Lu T, tc gi quyn Bch thoi dch gii Lo t tot lc trong
K v phn loi ca Lo t trong K v o nh sau:
1. Khi gi tn o , Lo t dng nhng ch:
- o (chng 1, 4, 21, 23, v. v.)
- Nht (ch. 10, 22)
- Cc thn (ch. 6)
- Huyn tn (ch. 6)
2. Khi t hnh dng ca o, Lo t ni:
- Hong h, ht h (ch. 21)
- o h, minh h (ch. 21)
- V trng chi trng (ch. 14)
- V trng chi tng (ch. 14)
- Th chi bt kh kin (ch. 14)
- Thnh chi bt kh vn (ch. 14)
- Nghinh chi bt kin k th (ch. 14)
- Ty chi bt kin k hu (ch. 14)
3. Khi cp gc o, Lo t ni:
- tng chi tin (ch. 5)
- Tin thin a sinh (ch. 25)
4. Ni v s vn hnh ca o Lo t ni:
- c lp nhi bt ci (ch. 25)
- Chu hnh nhi bt i (ch. 25)
- K thng bt kiu (ch. 14)
- K h bt mui (ch. 14)
5. Ni v ci dng ca o, Lo t vit:
- Uyn h t vn vt chi tng (ch. 4)
CHNG 26
TRNG C
Hn vn:
. . . ,
. , ? , .
Phin m:
1. Trng vi khinh cn. Tnh vi to qun.
2. Th d thnh nhn[1] chung nht hnh bt ly tri trng.[2] Tuy hu
vinh quan,[3] yn x [4] siu nhin.[5]
3. Ni h [6] vn thng [7] chi ch, nhi d thn khinh thin h. Khinh
tc tht cn [8], to tc tht qun.
Dch xui:
1. Nng l gc ca nh. Tnh l ch ca xao ng.
2. Cho nn thnh nhn sut ngy rong rui, m khng b mt s trang
trng, yn tnh. [9] Tuy sng trong vinh hoa, m lng vn thung dung sng
vt ln trn.
CHNG 27
XO DNG
Hn vn:
. . .
. . , ;
. . , , .
, , , .
Phin m:
1. Thin hnh v trit tch. Thin ngn v h trch. Thin s bt dng
tr sch. Thin b v quan kin nhi bt kh khai. Thin kt v thng c,
nhi bt kh gii.
2. Th d thnh nhn, thng thin cu nhn, c v kh nhn; thng
thin cu vt c v kh vt.
3. Th vi tp minh. C thin nhn bt thin nhn chi s, bt thin nhn,
thin nhn chi t. Bt qu k s, bt i k t, tuy tr i m, th v yu diu.
Dch xui:
1. i kho khng vt chn. Ni kho khng c li lm. m kho
khng dng th. ng kho khng rng, cht m khng m c. Tht
kho, khng dy r m khng ci c.
CHNG 28
PHN PHC
Hn vn:
, , ; , . ,
, . , . , , .
, . . ; , .
.
Phin m:
1. Tri k hng, th k th, vi thin h kh; thng c bt ly, phc qui
anh nhi.
2. Tri k bch, th k hc, vi thin h thc.[1] Thng c bt thc,
[2] phc qui v cc.
3. Tri k vinh, th k nhc, vi thin h cc. Vi thin h cc, thng c
ni tc. Phc qui phc.
4. Phc tn tc vi kh; thnh nhn dng chi, tc vi quan trng. C i
ch bt ct.
Dch xui:
1. Bit sng, gi mi, lm khe lch cho thin h. Lm khe lch cho
thin h khng la thng c, tr v trng thi anh nhi.
- James Legge dch: The sage, when employed, becomes the Head of
all the officers (of Government), and in his greatest regulations he
employs no violent measures.
- Nguyn Duy Cn dch: Mc mc tn ra sinh hng ngi. Thnh
nhn dng hng ti nng. Phong lm quan trng. Nn php tr ln
khng chia.
- Nh vy ta thy c hai li dch: (a) hoc dch: Thnh nhn nu c
dng, s thnh quan trng; (b) hoc dch: Thnh nhn dng nhng
quan trng.
[4] Gii ch Th .
[5] Gii ch Tri .
[6] Tu eras interior intimo meo. (Conf. III. 6-11)
[7] Xem Mnh T, Cng Tn Su, chng c thng, cu 6: Cu nng
sung chi, tc d bo t hi; cu bt sung chi, bt tc d s ph mu
, ; , .
[8] Bt qui th : Mt th thuc bi vo chn tay cho khi nt n.
[9] Phng tc theo thin Tiu diu du trong Nam Hoa kinh.
CHNG 29
V VI
Hn vn:
, . , .
, . , , , , , , , .
, , .
Phin m:
1. Tng dc th thin h nhi vi chi, ng kin k bt c d. Thin h
thn kh, bt kh vi d. Vi gi bi chi, chp gi tht chi.
2. C vt hoc hnh, hoc ty, hoc h,[1] hoc xuy,[2] hoc cng,
[3] hoc luy,[4] hoc ta,[5] hoc huy.[6]
3. Th d thnh nhn kh thm, kh xa, kh thi.
Dch xui:
... Tant quelle existe dans la conscience un conflit quel quil soit, il ny
a pas mutation. Tant que domine sur nos penses lautorit de lglise
ou de ltat, il ny a pas mutation...
Tant que lducation, le milieu social, la tradition, la culture, bref notre
civilisation, avec tous ses rouages nous conditionne, il ny a pas
mutation... -- Ib. p. 16.
... La religion organise ne peut produire que des rformes sociales,
des changements superficiels... -- Ib. p. 19.
Un esprit vraiment religieuse est dnu de toute peur car il est libre de
toutes les structures que les civilisations ont imposes au cours des
millnaires... -- Ib. p. 20.
[12] Il y a de lespoir en homme, non en la socit, en les systmes
religieux organiss, mais en vous et en moi... -- Ib. p. 13.
[13] Trang t, Nam Hoa kinh, Ti hu.
CHNG 30
KIM V
Hn vn:
. . , .
, . ; ; ;
; ; ; . , ,
.
Phin m:
1. D o tc [1] nhn ch gi bt d binh cng thin h. K s hiu
hon. S chi s x, kinh cc sinh yn. i qun chi hu, tt hu hung nin.
2. C thin gi qu [2] nhi d; bt cm d th cng; qu nhi vt cng;
qu nhi vt pht; qu nhi vt kiu; qu nhi bt c d; qu nhi vt cng.
3. Vt trng tc Lo, th v phi o, phi o to d.[3]
Dch xui:
1. Ai coi o l vua (thin h) khng dng binh m bc thin h. Chin
tranh c vay c tr Ch qun s ng, gai gc s sinh. Sau trn chin ln,
t c nhng nm tai ng.
CHNG 31
YN V [1]
Hn vn:
, , . . ,
. , , . .
. . , . ,
. , . , ,
. , . .
Phin m:
1. Ph giai [2] binh gi bt tng chi kh, vt hoc chi. C hu o
gi bt x.
2. Qun t c c qu t, dng binh tc qu hu. Binh gi bt
tng [3] chi kh, phi qun t chi kh. Bt c d nhi dng chi. im m vi
thng. Thng nhi bt m [4]. Nhi m chi gi, th lc st nhn. Ph lc st
nhn gi, tc bt kh d c ch thin h h.
3. Ct s [5] thng [6] t. Hung s thng hu. Thin tng
qun [7] c t. Thng tng qun c hu. Ngn d tang l [8] x chi. St
nhn chi chng, d ai bi [9] kho chi. Chin thng d tang l x chi.
Dch xui:
1. Binh ao l vt bt tng, ai cng ght; cho nn ngi c o chng
(thch) dng.
2. (Khi bnh thi) v quc qun trng (ai th mi ng v) bn tri; (lc
chin tranh) (mun) trng (v tng th li mi ng ) bn tri. Binh ao
l vt bt tng; qun t chng nn dng n. Bt c d mi phi dng.
Ngi qun t a sng im m. Thng khng c mng. Mng v thng
hn l tm a k thch git ngi. Thch git ngi khng th cai tr thin
h.
3. (Theo nghi l) lnh bn tri, d bn phi. Ph tng bn tri,
thng tng bn phi. l nghi tit dng trong tang l. K git ngi,
phi khc lc xt thng (nhng ngi oan khut). K chin thng phi
ng lm ch tang.[10]
Dch th:
1. Binh ao l chuyn bt tng,
Mun loi khip s chn chng binh ao.
Ngi o hnh chng vo chn ,
Hn vn:
. , . , .
, , . , .
; . ; .
Phin m:
1. o thng v danh. Phc tuy tiu, thin h bt cm thn. Hu
vng nhc nng th chi, vn vt tng t tn. Thin a tng hp, d
ging cam l, dn mc chi lnh, nhi t qun.[1]
2. Thy ch hu danh, danh dic k hu. Ph dic tng tri ch; [2] tri
ch kh bt i. [3] Th o chi ti thin h; do xuyn cc chi giang hi.
Dch xui:
1. o thng khng tn, mc mc. Tuy nh, di tri khng ai bt
c n phi thun phc. Nu bc vng hu gi c n, vn vt s
thun phc; tri t ha hp lm cho mc ngt ri xung. Dn khng phi
sai khin, m chia u nhau.
2. Bt u phn chia, mi c tn. c tn phi bit chn dng. Bit
chn dng mi khng hi. o snh vi thin h, nh sui khe vi sng
bin.
Dch th:
1. o vn d khng tn, khng tui,
Li t vi xit ni n thun.
Th m trong khp nhn qun,
ai bt c o thun phc oai.
Vng hu no th Ngi mt d,
Th dn con cm ha lin tay.
Hn vn:
, . , . ,
. . .
Phin m:
1. Tri nhn gi tr, t tri gi minh. Thng nhn gi hu lc,[1] t thng
gi cng. Tri tc gi ph, cng hnh gi hu ch.[2]
2. Bt tht k s gi cu.[3] T nhi bt vong gi th.[4]
Dch xui:
1. Bit ngi l khn. Bit mnh l sng. Thng ngi l k c sc; t
thng l k mnh. Bit tri tc l giu; c gng l ngi c ch.
2. Khng nh mt im ta s vng bn. Cht m khng ht, th l
th.
Dch th:
1. Bit ngi l k tr cao,
Bit mnh y k anh ho quang minh.
Thng ngi khc nh rng khe,
T thng mnh xit k hng cng.
Bit tc mn y giu sang,
C cng gng sc, bn gan y ngi.
2.
3.
4.
5.
6.
CHNG 34
NHIM THNH
Hn vn:
, . . .
. , , .
, .
Phin m:
1. i o phim[1] h, k kh t hu. Vn vt th chi nhi sinh
nhi [2] bt t. Cng thnh bt danh hu.[3] i dng [4] vn vt nhi bt vi
ch. Thng v dc kh danh tiu, vn vt qui chi nhi bt vi ch, kh
danh i.[5]
2. Th d thnh nhn chung bt vi i,[6] c nng thnh k i.
Dch xui:
1. i o trn lan bn phi, bn tri. Vn vt nh N m sinh, m n
khng ni g. [7] Nn vic ri, khng xng l c. Thng yu nui dng
mun loi m khng lm ch. Thng khng ham mun. C th gi tn l
nh; Mun vt theo v m khng lm ch, nn c th gi tn l ln.
2. Thnh nhn sut i khng cho mnh l ln, cho nn thnh c
vic ln ca mnh.
Dch th:
1. o cao c lan trn t hu,
Cho mun loi bm vu sng cn.
Dng sinh vn vt trn gian,
Lng thinh chng c khoe khoang na li.
Chng tranh chp cng, cng ch,
Mun cng trnh vn c nn thinh.
Dng nui u i qun sinh,
Chng phn ch t, chng dnh quyn uy.
Khng ham mun, c b yu th,
Nhng tht tnh qu l ln lao.
Qun sinh mun kip gm thu,
M khng c ging vng hu, cha ti.
CHNG 35
NHN C
Hn vn:
, . . . , . ,
. , . .
Phin m:
1. Chp i tng,[1] thin h vng. Vng nhi bt hi. An bnh thi.
2. Nhc d nh,[2] qu khch ch. o chi xut khu, m h k v v.
Th chi nhi bt tc kin, thnh chi nhi bt tc vn. Dng chi bt kh k.
Dch xui:
1. Thnh nhn cm gng ln, cho thin h theo. Theo m chng hi,
li an n, thanh bnh.
2. Nh nhc, c bn khi khch v ri thi ht.[3] o ra khi ming
thi nht nho nh th l v vi, khng ng xem, khng ng nghe, nhng
em dng th v tn.
Dch th:
1. ng thnh nhn l gng trong tro,
Soi o tri cho mi ngi theo,
Ai theo no hi u no,
Li cn an lc, ra vo thi khang.
2. Bao nh nhc c bn yn m,
Khch i ri vng lng nh khng.
o Tri ra khi tc lng,
Ni ra ngoi ming, nht khng, nht pho.
mt nhn, nh chiu chng xng,
Lng tai nghe ng chng ng nghe,
Nhng em dng tht tha thu.
Mun nghn ng dng chng h c vi.
BNH GING
CHNG 36
VI MINH
Hn vn:
, . , . ,
. , . , . ,
, .
Phin m:
Bi Khnh n dch:
Bnh Ng Cu Tin ko qun ra,
Chin s v qu, rt gm l,
Cung n nh hoa y in ngc,
Ngy nay ch thy bng chim a.
Thnh nhn hiu l thng trm ca tri t, nn khng chy theo vinh
hoa ph qu ph du, m vui sng n dt cng o.
Hn vn:
. , . ,
. , . , .
Phin m:
1. o thng v vi nhi v bt vi.
2. Hu vng nhc nng th chi, vn vt tng t ha.
3. Ha nhi dc tc, ng tng trn chi. D v danh chi phc, dic tng
v dc. Bt dc d tnh, thin h tng t nh.
Dch xui:
1. o thng khng lm g; nhng khng g khng lm.
2. Nu bc vng hu gi c o th mun loi s t chuyn ha.
3. Chuyn ha m mun v vi sinh chuyn, ta s chn tnh li bng
ci Khng tn mc mc. V danh mc mc t khng ham mun. Khng
ham mun d c yn tnh, do thin h s nh.
Dch th:
1. Tri im lm v vi bt bin,
Vn lm nn mun chuyn mun cng.
2. Vng hu ly lm lng,
Mun loi t s hanh thng thi bnh.
3. Nu c k sinh tnh d di,
Ta can cho b thi lao ao,
Ka gng cao c tng cao,
V danh thun phc, l no chng theo.
Sng phc gin, chng eo danh li,
Lng thnh thang sch mi tham lam.
Khng tham, lng s bnh an,
T nhin thin h thi khang, tr bnh.
BNH GING
Chng ny l chng cht ca thng kinh.
Lo t li khuyn ta nn sng v vi thun phc. Ti sao? V Lo t
mong mun cho chng ta c mt i sng huyn ha siu linh, hp nht
vi Tri, vi o.
Trang t vit: C hai ng li: ng li Tri, ng li ngi. V vi
mt cch cao siu, tn qu l ng li Tri. Hu vi mc vng tc ly,
l ng li ngi. ng li Tri cao siu (ng li ca ch nhn).
ng li ngi thp km (ng li ca thn h). Cho nn ng li Tri
ngi khc nhau xa vy... [1]