N DZAYNDA ANA BOYUTLARIN BELRLENMES

Geminin ana boyutlar,

1. Stabilite
2. Hidrodinamik karakteristikler
3. Kapasite
4. naa ve letim maliyetleri
bata olarak pek ok alanda geminin tekno-ekonomik performansn etkiler.
Bir gemiden beklenilen ilevleri yerine getirebilecek sonsuz sayda ana boyut ve tekne form
kombinasyonlar mevcuttur. Bunlarn ierisinden optimum olan semek dizaynerin grevidir. n
dizaynda seilecek ana boyutlar ve deplasman yeterince byk olmal ancak gereinden de byk
olmamaldr. Ayrca ana boyutlarn belirlenmesinde deiik faktrler dizayneri snrlayabilir.
Bunlardan bazlar; uluslararas kurallar, geminin alaca limandaki su derinlii, geminin ina
edilecei tersanenin kapasitesi ve geminin alaca hat zerindeki kanal ve boazlara ait kstlar
olabilir.
rnek:
Suvey Kanalnda su ekimi T<18.29 m.
Panama Kanal L<290 m.
B<=32.24 m.
T<13 m.
Kiel Kanal

L<315 m.
B<40 m.
T<9.5 m.

Gemi ana boyutlarnn belirlenmesinde takip edilecek sra,

A) Deplasman ( )
B) Boy (L)
Boyu farkl deplasman ayn olan iki farkl gemi iin, boy arttka;

Islak alan ve viskoz diren artar.

Dalga direnci azalr.

Sevk verimi artar.

elik tekne arl ve inaa maliyeti artar.

Tekne formunun narinlii artar, narinlik katsays (CB) azalr.

PDF processed with CutePDF evaluation edition www.CutePDF.com

Yk tama kapasitesi azalr.

Balang stabilitesi azalr. (GM)

Dorusal rota dengesi (yol tutma) artar.

Manevra kabiliyeti azalr.

Gerekli minimum fribort artar, elik tekne arl ve maliyeti artar.

Dalp kma, gverte slanmas, ba k vurma, dvnme azalr, denizcilik iyileir.

C) Genilik (B)
Deplasman sabitken genilii arttrrsak;

Gemi direnci, g gereksinimi ve iletim maliyeti artar.

Balang stabilitesi artar.

elik tekne arl ve inaat maliyeti artar.

Yalpa periyodu ve genlikleri azalr, denizcilik artar.

B baka kst yoksa minimum stabiliteyi salayacak ekilde seilir.

D) Su ekimi (T)

Su ekimi artarsa , pervane ap artar.

E) Derinlik (D)

Yk tama kapasitesi artar.

Boyuna mukavemet artar.

Arlk merkezi yukar kacandan stabilite azalr.

L/D oran klas kurulularnca snrlandrlr. ok dk olursa burkulma problemleri

oluur. Byk olunca boyuna mukavemet problemleri oluur.

Minimum fribord ile D bulunur. Denizcilik ve mukavemet asndan kontrol edilir.

F) Fribord (f)

Dalgal denizlerde gvenli seyir salamak.

Yaralanma halinde gerekli deplasman salamak.

Geminin kesit mukavemetini arttrr, dolaysyla stabilite artar.

Gverte slanmasn azaltr.

Yolcu ve mrettebat iin gvenli ortam salanr.

n dizaynda geminin ana boyutlar aadaki yntemden birisi ile belirlenebilir:

a) Grafik yntemle: Daha nce dizayn edilmi rnek gemilerden oluturulan grafiklerle
b) Ana gemi yaklam ile (rnek bir gemiden deformasyonla)
c) Yaklak analitik bantlar yardm ile

a) Grafik yntemlerle n dizayn

Yk Gemileri

Romrkrler

Tankerler

Balk Gemileri

b) Ana gemi yaklam

Dizayn edilmek istenilen geminin zelliklerine yakn bir benzer gemi genellikle bulunabilir.
Bu ana gemiden hareketle geometrik benzer yeni bir dizayn gerekletirilebilir.
Ana gemi iin,

= Wi = Ws + Wo + WM + WF + M
Ws = elik tekne arl

Wo = Donanm (tehizat ve gverte makineleri) arl

WM = Ana ve yardmc makinelerin arl

WF = Yakt arl

M = Su, yk, mrettebat, kumanyalar vs. sabit arlklar

Ws = a.

Wo = b.
2

3 .V 3
: ton, V:knot (maks gemi hz); c, g sabiti.
BHP =
c

WM = m.BHP

R
WF = n.BHPS .
VS

. f .k

f:

ton
zgl yakt arl; R, seyir yarap (mil)
h.HP

3 .Vs3
BHP =
Vs: knot (servis hz); cs, servis hzndaki g sabiti.
cs
k=1.1 ak denizlerde seyahat eden gemiler iin
k=1.25 okyonuslarda seyahat eden gemiler iin

Arlk bileenleri ana geminin deplasman denkleminde yerine konulursa,

2

3 .VS3 R
3 .V 3

= ( a + b) + m.
+ n.
c
c S VS

. f .k + M

denklemi salanr.

rnek gemiden elde edilen arlk gruplarna ait a, b, m, n ve glere ait c ve cs sabitleri yeni
gemide de ayn olacaktr. Bu ekilde yeni gemi iin arlk gruplar bilinmeyen deplasman
cinsinden yazlarak aadaki ekilde deplasman denklemi oluturulabilir:

1 = (a + b) 1 + m.

21/ 3 .V13
2 / 3 .V 3 R
+ n. 1 s1 1 . f1 .k + M 1
c
c S VS 1

Burada, (1) indisi ile gsterilen tm deerler yeni gemiye aittir.

Oluturulan denklemdeki tek bilinmeyen yeni geminin deplasman (1) dr ve denklem
zlerek bulunabilir. Buradan yeni gemiye ait boyutlar ve arlk gruplar aadaki ekilde
belirlenir:

=3

L1=L.

B1=B.
T1=T.
CB her iki gemide de ayn olacaktr.

Ws = a.1

Wo = b.1
WM = m.BHP1

BHP1 =

R
WF = n.BHPs1 1 . f1 .k
VS 1

21/ 3 .V13
c

BHPs1 =

21/ 3 .Vs31
cS

b) Ampirik bantlar yardm ile ana boyutlarn belirlenmesi

Ampirik bantlar yardm ile gemi ana boyutlarnn belirlenmesinde aadaki sra takip
edilmelidir:
1. Geminin toplam arlnn yaklak olarak bulunmas. Yk gemileri iin DWT/
eklinde verilen bantlardan bulunur.
2. Bu deplaman ve verilen hza uygun olarak geminin boyu bulunur.
3. Boya uygun gemi genilii bulunur.
4. Geminin boy ve hzna bal olarak blok katsays bulunur.
5. = L.B.T .C B . bantsndan geminin draft bulunur.
6. Uluslararas fribord szlemesine gre geminin minimum fribordu ve derinlii
bulunur.

Verienler: DWT, V, R

1) DEPLASMAN

DWT 0.775DWT
=
DWT + 250

Tankerler (A snf)

DWT 0.750DWT
=

DWT + 300

Yk Gemileri (B snf)

DWT 0.725DWT
=

DWT + 350

Konteyner Gemileri

DWT

Yolcu Gemileri

0.35

Yk Gemileri

0.67

Cevher Gemileri

0.82

Sper Tankerler

0.86

LPG

0.62

2) BOY
1
V
L = 3 3.333 + 1.666

a) Ayre forml

L:metre, V:knot, : ton

b) Posdunine Forml
2

V 13
L = c

V + 2
Tek pervaneli gemilerde:

c=7.15

ift pervaneli gemilerde:

c=7.30

ift pervaneli hzl gemilerde:

c=7.90

Posdunine -Kafal Forml

c=3

V
+ 3.2
L

c = 1.7

Yolcu Gemileri

V
+ 4.4
L

c = 0.75

V
+ 3.66
L

Yk gemileri + Tankerler

Rmorkrler

c) Schneekluth Forml

L = c0.3V 0.3
c = 3 .2

C B + 0 .5
0.145
+ 0 .5
Fn

Fn =

V
gL

V : m/s ,

d) Vlker Forml

V
L = 1 3 3.5 + 2.3

g1 3

, g=9.81 m/s2

3) GENLK (B)
Yolcu gemileri

B=

L
+ 6.10
9

Yk Gemileri

B=

L
+ 4.27
9

Tanker

B=

L
+ 1.98
7.5

Konteyner Gemileri

B = 0.15 L + 2.45

Yk gemisi + Tanker iin :

B = 0.125 L + 2.45

L : metre ,

g : 9.81 m/s2

4) DRAFT (T),(d)
Alexander formlnden CB bulunur ve deplasman denkleminden T ekilerek draft
bulunur.

= LBT.C B
Alexander Forml:

Fn =

V
gL

Yolcu Gemileri:

D=

B + 0.3
1.5

Yk Gemileri:

D=

B2
1.4

Tankerler:

D=

L
13.5

C B = K1 K 2 Fn
K1 =1.06-1.08
K2 =1.68
5) DERNLK

Burada L, B, D metre cinsindendir.

V : m/s ,

L : metre ,

g : 9.81 m/s2