JU SREDNJA KOLA ZA SAOBRAAJ I KOMUNIKACIJE

SARAJEVO

FARUK ZUKI

VSAT TEHNOLOGIJE
(Very Small Aperture Terminal)

MATURSKI RAD

SARAJEVO, APRIL 2016.godina

JU SREDNJA KOLA ZA SAOBRAAJ I KOMUNIKACIJE

MATURSKI RAD IZ
VSAT TEHNOLOGIJA

Mentor

Uenik

Kretija Branka dipl.ing.el.

Zuki Faruk IV-1A

Sarajevo,April 2016.godina
1.

Uvod u VSAT sisteme....................................................................................... 6

1.1 Satelitske komunikacije-historija...................................................................6

1.2. Klasifikacija satelitskih komunikacionih sistema..........................................8

2. VSAT sistemi- tehnoloka evolucija..................................................................12
2.1 Servisi......................................................................................................... 12
2.2. Pokrivanje................................................................................................... 12
2.2.1 Utjecaj pokrivanja na pefomanse satelitskog prenosa............................16
2.2.2 Ponovno koritenje istog opsega...........................................................16
3.

Frekvencijski opsezi........................................................................................ 17

4.

Satelitski sistemi i stanice.............................................................................. 20

4.1. Zemaljski segment VSAT i hub stanice....................................................21
4.1.1 VSAT terminal....................................................................................... 21
4.1.2 HUB stanica........................................................................................... 23
4.2 Space segmet............................................................................................. 23

5.

Topologija mree............................................................................................ 27

6.

Metode pristupa............................................................................................. 29
6.1 Dodijeljivanje resursa fiksno i na zahtjev..................................................32
6.1.1 Fiksno dodijeljivanje.............................................................................. 32
6.1.2 Dodijeljivanje prema zahtjevu...............................................................33
6.2 Dodijeljivanje resursa u mesh mreama......................................................33
6.3 Dodijeljivanje resursa u star mreama........................................................35
6.3.1 FDMA- SCPC inbound/FDMA SCPC outbound......................................35
6.3.2 FDMA- SCPC inbound/FDMA MCPC outbound......................................36
6.3.3 FDMA SCPC inbound/TDM MCPC outbound......................................36
6.3.4 FDMA-MCPC inbound/ TDM-MCPC outbound.........................................37
6.3.5 TDMA inbound/ TDM- MCPC outbound..................................................38
6.3.6 FDMA-TDMA inbound/FDMA-MCPC outbound.........................................38
6.3.7 CDMA.................................................................................................... 39

Zakljuak.............................................................................................................. 40

VSAT tehnologije

Uvod
Uvaavajui specifinosti naeg regionalnog telekomunikacijskog prostora, koje se
ogledaju u dostupnosti kako klasinih govornih tako i drugih naprednijeg servisa,
primjenjenim tehnologijama u transportnoj mrei, kao i bitnim ekonomskim pokazateljima
stanja razvoja nacionalne ekonomije, planira se dalja izgradnja telekomunikacione
infrastrukuture, koja treba da podri ne samo servise za potrebe graana, ve i za potrebe
privrednih subjekata i dravnih organa.
Tema ovog maturskog rada bie analiza VSAT sistema i njegova prednost u primjeni u
odnosu na postojee sisteme fiksne telefonije Bosne i Hercegovine.
Maturski rad se sastoji od 6 poglavlja. U 0070qt66rvom dijelu e biti rijei o uvoenju
i razvoju satelitskih komunikacija, kao i o klasifikaciji satelitskih komunikacionih sistema na
osnovu orbina u kojima krue.
Drugi dio maturskog rada e se odnositi na VSAT sisteme uopte, na njihov tehnoloki
razvoj, serivse i naine pokrivanja. VSAT(Very Small Aperture Terminal) je tehnoloki ureaj
koji se esto naziva zemaljska satelitska stanica i koristi se za beini prijenos u satelitskim
komunikacijama. Opremu za realizaciju VSAT mree sainjavaju HUB stanica sa
pripadajuim RFT terminalom i VSAT terminali. HUB stanica predstavlja osnovnu
komponentu VSAT mree, koja sa VSAT terminalima tipa SkyEdge moe komunicirati
posredstvom bilo kojeg satelita iz geostacionarne orbite. VSAT mree su danas u stanju da
obezbijede dvosmijerni prijenos triple play servisa, odnosno prijenos govora, videa,
podataka za potrebe svojih korisnika. Od posebnog znaaja je obezbijeenje govornog servisa
u podruijma gdje nema odgovarajue zemaljske infrastrukture. Oekuje se da e VSAT
tehnologija upravuo u tim ruralnim oblastima omoguiti pruanje univerzalnog servisa, to je
jedna od primarnih obaveza svake nacionalne administracije.
U treem dijelu rada e biti rije o frekvencijskim opsezima koji su upotrebljivi za
VSAT mree. VSAT mree bi trebalo da rade u okviru tzv. FSS-a (Fixed Satellite Service)
definisanog u okviru ITU-a. FSS pokriva sve satelitske komunikacije izmeu stanica koje se
nalaze na datim fiksnim lokacijama na Zemlji. Prenosne VSAT sstanice spadaju takoer u ovu
kategoriju, pa bi stoga ove tzv. fly-away stanice trebalo da koriste iste frekvencijske opsege
kao i fiksni VSAT-ovi. Najee koriteni opsezi za komercijalne aplikacije su oni koji se
nalaze u C i Ku opsegu. X opseg se koristi u vojnim sistemima. Postoje VSAT mree koje su
realizovane i u Ka opsegu, ali ih ima u znaajno manjem broju.
U etvrtom dijelu e biti opisani satelitski sistemi i stanice i njigovi osnovni elementi.
Svaki satelitski sistem se sastoji od dva osnovna segmenta: zemaljski segment- zemaljske
stanice koje komunicijaru preko satelita (VSAT i hub stanice) i space segment- satelit i
prenosni put kroz atmosferu. VSAT stanica se sastoji od dva osnovna bloka: spoljne jedinice
ODU (outdoor unit) sa antenom i unutranja jedinica predstavlja interfejs ka korisnikim
terminalima, odnosno korisnikom LAN-u.
Peti dio radam koji je vezan za analizu topologije VSAT mrea, sadrae prikaz
tipinih oblika VSAT mrea, VSAT mrea moe da funkcionie u razliitim mrenim
topologijama: star topologija uz posredovanje HUB-am mesh topologija za direktno
komuniciranje izmeu VSAT terminala. Izbor topoloke varijante mree zavisi od broja
faktora koji se mogu svrsati u slijedee kategorije:

Struktura toka informacija u mrei

4

VSAT tehnologije

Zahtijevani kvalitet linka i kapacitet

Transmisiono kanjenje

U estom dijelu rada biti e rijei o metodama pristupa, kao i od dodijeljivanju resursa u
VSAT mreama. Zemaljske stanice VSAT mree komuniciraju preko satelita korienjem
razliitih metoda i pristupa. Pri izboru eme za viestruki pristup, trebalo bi uzeti u obzir
zahtijev za snagom i propusnim opsegom ne samo satelitskog transpondera, nego i zemaljskih
stanica(VSAT i hub stanice)

VSAT tehnologije

1. Uvod u VSAT sisteme

1.1 Satelitske komunikacije-historija
Kada je 1945. godine Arthur. Clarke1, u to vrijeme RAF-ov slubenik i lan britanskog
interplanetarnog udruenja, napisao je svoj uveni tekst The Future od World
Communications za magazin Wireless World, koga su izdavai preimenovali u Extra
Terrestiral Relays i objavili u oktobarskom izdanju iste godine, u kome je opisan satelit sa
ljudksom posadom koji krui iznad Zemlje kako bi omoguio slanje televizijskih programa 24
sata dnevno, malo je bilo onih koji su toj ideji posvetili ozbiljnu panju. U labjz he Clarke
opisao osobine geostacionarne orbite, krune orbite u ekvatorijalnoj ravni Zemlje u kojoj
izgleda kao da satelit lebdi u fiksnoj taki uznad ekvatora. Period revolucije je jednak periodu
rotacije Zemlje u odnosu na zvijezde, ili 23 sata, 56 minuta i 4,1 sekunde, pa je prema treem
Keplerovom zakonu, orbitalni poluprenik 42 164 km. Uzimajui u obzir poluprenik Zemlje,
visina satelita iznad ekvatora iznosi 35 786 km. Clarke je uoio da bi se sa samo tri satelita
mogla omoguiti komunkacija naseljenog dijela planete Zemlje.
Kao primarnu aplikaciju satelita postavljenih u geostacionarnoj orbiti je vidio obezbjeivanje
broadcast televizijskog servisa. To je bila dlekovidna ideja u vrijeme kad je televizija bila u
samom zaetku i kada se nije znalo da li bi radio signali mogli da prodru kroz jonosferu. On je
izradio i jednostavan link budget, pretpostavljajui da je downlink nosioc na 3GHz, po kome
bi izlazna snaga predajnika za potrebe broadcast servisa ka prijemnicima sa malim
parabolinim antenama mogla biti oko 50 W. Elektrina snaga bi se dobijala iz parnih
generatora zagrjevanih solarnim ogledalima, a sa napretkom tehnologije bi se napojni sistem
zamijenio nizom fotoelektrinih elija. Koristile bi se baterije kako bi se obezbijedio
neprekidni servis za vrijeme pomraenja (eclipse), koje se dogaa u vrijeme ravnodnevnica.
Clarke je takoer smatrao da satelitska stanica treba da bude sa posadom, u kojoj bi se
redovno dostavljale sve potrebem kao to se to zaista i desilo mnogo godina kasnije sa
satelitskom stanicom Mir.
Za ideju koju je Arthur C. Clarke objavio 1945. I ponovio 1951/1952 godine u svom
The Exploration of Space konano se zainteresovao John R. Pierce iz AT&T's Bell Telephone
Laboratories, koji je u svom govoru 1954 i lanku 1955 elaboirao mogunosti
komunikacionih ogledala u kosmosu, kao i satelitskih pojaivaa. Uporeujui komunikacioni
kapacitet satelita, koji je procijenio na oko 1000 istovremenih poziva, sa komunikacionim
kapacitetom prvog transatlanskog telefonskog kabla (TAT-1) od 36 istovremenih telefonskih
poziva, John R. Pierce je doao do zakljuka da bi satelitski komunikacioni sistemi mogli da
budu biznis vrijedan milijarde dolara.

1 Sir Arthur Vharles Vlarke, roen 16. Decembra 1917. Godine, uveni britanski autor i pronalaza,
koji je u svojetu posebno poznat po svojoj nauno-fantastinoj noveli 2001: A Spave Odyssey, po
kojoj je Stanley Kubrick snimio istoimeni kulturni film.
6

VSAT tehnologije
U pogledu svojih procjena da e se komunikacioni sateliti biti biznis vrijedan milijarde
dolara, John R. Pierce je bio potpuno u pravu. Inicijalna kapsula je bila 1957. godine, kada je
SSSR lansirao uspjeno prvi vjetaki satelit, Sputnjik 1, opremljen sa dva radio predajnika
(na 20 i 40 MHz), a ve slijedee godine SAD su lansirale svoj satelit Score, prvi satelit koji
je emitovao snimljeni govornu poruku. Nastala je trka u borbi za tehnoloki presti dvije
super sile, u kojoj su se u SAD-u, poslije prvih uspjenih lansiranjam usmjerili ka ozbiljnom
istraivanju mogunosti za ostvarivanja profira u koritenju kosmosa. U poetku, NASA se
posvetiila eksperimentima sa pasivnim komunikacionim satelitima (ECHO), dok se
ministarstvo obrane bavilo aktivnim satelitima koji su imali mogunost pojaavanja.
Do 1960. godine, Hughes, RCA i AT&T su razvijale sopstvene komunikacione
satelitske sisteme, koju se se razlikovali po vrsti satelita. Hughes je predloio sistem koji se
zsniva na koritenju satelita u geosinhronim orbitama, ime je bilo mogue pokriti gotovo
cijelu povrinu Zemlje sa samo tri satelita. Nedostatak ovog rjeenja se sastojao u velikom
kanjenju koje se unosi na putu signala, koje do satelita iznosi oko 0,25 sec. RCA i AT&T su
zato razraivali rjeenja sa satelitima koji se nalaze u srednjim orbitama, na samo nekoliko
stotina kilometara od povrine Zemlje.
Do 1964. godine u funkciji su bila dva satelita TELSTAR, dva RELAY i dva
SYNCOM. Shvatajui da komunikacioni satelitski sitemi postaju realnost, poslije velike
debate usvojen je u SAD-u 1962. godine Communications Satelite Act, ime je udaren kamen
temeljac komercijalizaciji satelitskih komunikacionih sistema. U skladu sa usvojenom
zakonskom regulativom, osnovana je kompanija pod imenom Communications Satelite
Corporation (INTELSAT). U dijelu lansiranja satelita, oslanmjala se na NASA. Kompanija je
zvanino poela sa radom 01. februara 1963. godine, sa sjeditem u Washington-u. Kompanija
je nastojala da proiri postojei set aplikacija u satelitskim komunikacijama, to je rezultiralo
u servisima kao to su Global Positioning System (GPS), direktni broadcasting TV programa,
kao i mobilne komunikacije. Takoerm COMSAT je 1973 godine sklopio ugovor sa US Navy
za obezbjeivanje satelitskih komunikacija amerike mornarice. Sistem je stavljen u funkciju
1976. Godine i nazvan je MARISATs (maritime satellites). Koristei se tako sklopljenim
ugovorom, COMSAT je dodao uz satelitske servise i L-opseg, kako bi se omoguili
komercijalni on-demand telefonski teleks servisi za brodove.
Komercijalizacija satelitskih komunikacionih servisa i uspijeh koji je u toj oblasti
ostvaren, pokrenuli su i drugu inicijativu koja je rezultirala u formiranje Internationak
Maritime Satelite (INMARSAT) organizacije, koja je kompletirana 1978. Godine. Iste godine,
U.S. Congress je usvojio amandman satelitskog komunikacijskog akta iz 1962, kako bi
COMSAT mogao da participira u INMARSAT-u INMARSAT je zapoeo svoj komercijali rad
01. Februara 1982. Godine koritenjem COMSAT MARISAT sistema.
Od tada, veliki broj komunikacionih satelita je lansiran u razliite orbite, sa
specifinom namjenom, kao to su, vojni, nauni, navigacioni, meteroloki, telekomuikacioni,
itd. i formiran znaajan broj asocijacija na regionalnom i globalnom nivou koje se bave
satelitskim komunikacijama.

1.2. Klasifikacija satelitskih komunikacionih sistema

Satelitski komunikacioni sistemi se mogu klasifikovati na razliite naine. Osim osnovne
podjele na vojne i civilne, odnosno naune, navigaocione meteroloke, telekomunikacione,
itd., mogu se podijeliti i na osnovu orbita u kojima krue.
7

VSAT tehnologije

Satelitske orbite je mogue klasifikovati na vie naina:

1) Orbita je kruna, pri emu je centar Zemlje centar kruga, ili eliptina (HEO), pri
emu je centar Zemlje jedan od dva fokusa
2) Orbita je ekvatorijalna, ako se satelit nalazi direktno iznad ekvatora, polarna ako
prolazi iznad oba pol, dok se ostale orbite nazivaju inclined orbitama.
3) Shodno visini u odnosu na Zemlju sateliti se mogu nalaziti u geostacionarnoj
orbiti, srednjoj zemaljskoj orbiti ili niskoj zemaljskoj orbiti (GEO, MEO, LEO)

Slika 1.1: Prikaz razliitih orbitalnih pozicija satelita

Geostacionarni sateliti

Geostacionarni sateliti su danas najei tipovi koritenih komunikacionih satelita.

Satelit se nalazi na krunoj orbiti 35 768 km iznad povrine Zemlje i rotira u ekvatorijalnoj
ravni Zemlje sa istom brzinom sa kojom rotira i Zemlja. Pod ovakvim uslovima satelit ostaje
uvijek iznad ste take ekvatora pa se zbog toga naziiva geostacionarni. Naslici 1.2 prikazani
su poloaji GEO satelita u odnosu na Zemlju.

VSAT tehnologije

Slika 1.2: Prikaz orbitalnih poloaja geostacionarnih satelita

Prednosti GEO orbita su slijedee:
a) S obzirom da je pozicija satelita stacionarna u donosu na Zemlju, ne postoje problemi
sa Doppler-ovim efektom.
b) Praenje satelita sa zemaljske slanice je pojednostavljeno.
c) Na visini od 35 768 km satelit moe da komunicira sa etvrtinom zemaljske kugle, a
sa tri satelita, razdvojenih za 120 stepeni mogue je komunicirati sa cijelom Zemljom,
iskljuujui sjeverni i juni pol.
Nedostaci GEO orbita su slijedei:
a) Snaga sinala na prijemu je mala nakon pronalaska cca. 36000 km.
b) Polarni regioni oko sjevernog i junog pola su slabo pokriveni GEO satelitima.
c) I pored velike brzine svjetlosti postoji kanjenje signala, koje za dvije lokacije
direktno ispod satelita iznosi 2*35 768/ 300 000 = 0,24 s, to je znaajno vrijeme.
d) Zbog potencijalni interferencije, u geostacionarnim orbitama postoji prostor za
najvie~ 180 aktivnih satelita, koji je do danas praktino potpuno zauzet.

LEO Sateliti

Osnovne karakteristike LEO satelita su:

a)
b)
c)
d)
e)
f)

Kruna eliptina orbita na visini iznad povrine Zemlje od 200 km do Van-Allen-ovog.

Period orbite od 5.1 do 2 asa.
Dijametar pokrivanja 8000 km.
Propogaciono kanjenje je signal manje od 20-25 ms, to je uporedivo sa zemljom.
Maksimalno vrijeme za koje satelit vidjljiv sa fiksne take na Zemlji je do 20 minuta.
S obzirom da se satelit kree u odnosu na fiksnu taku na Zemlji, jako je izraen
efekat Doppler-a. Praktino koritenje sistema LEO satelita iziskuje koritenje veeg
broja orbitalnih ravni, sa veim brojem satelita u orbiti. Komunikacija izmeu dvije
zemaljske stanice obino podrazumijeva handing-off signala sa jednog satelita na
drugi. Veliki broj komercijalnih prijedloga je uinjen za koritenje cluster-a LEO
satelita, kao bi se obezbijedili komunikacioni servisi. Prijedlozi se mogu svrstati u
dvije kategorije:
9

VSAT tehnologije
1. Mali LEO- namjenjeni za rad na frekfencijama ispod 1 GHz, koriste propusni opseg
ne vei od 5 MHz, a podravaju brzine prenosa podataka do 10 kbps. Namijenjeni su
za praenje i slanje poruka sa malim bitskim brzinama prenosa.
2. Veliki LEO- rade na frekfencijama iznad 1GHz, a podravaju brzine prenosa podataka
do nekoliko Mbps. Podravaju sve servise tipa LEO kao i prenos govora.

Slika 1.3: prikaz orbitalnih poloaja LEO satelita

MEO sateliti
Osnovne karakteristike MEO satelita :
1)
2)
3)
4)
5)

Kruna orbira na visii od 5000-12000 km

Perioda orbite je 6 asova
Dijametar pokrivanja je od 10000-15000 km
Round-frip propagaciono kanjenje je manje od 50ms
Maksimalno vrijeme koje je satelit vidjljiv sa fiksne take na Zemlji (iznad radio
horizonta ) iznosi nekoliko asova.

MEO sateliti imaju manji broj handoff-a u odnosu na LEO satelite.

Slika 1.4. Prikaz orbitalnih poloaja MEO satelita

10

VSAT tehnologije

Ne-geostacionarni satelitri nisu imali ni priblino isti uspjeh kao geostacionarni.

Prvi pokuaj komercijalne eksploatacije LEO satelita je bio projekat IRIDIUM, koji je bio
planiran sa 77 satelita, ali je u praksi startovao 1998. Godin sa 66 satelita, kojiu su se nalazili
na visioni od cca 780 km. Sateliti su razmjeteni u 6 orbitalnih ravni od kojih je svaka
sadrala po 11 satelita. Sistemm je dizajniran tako da garantuje minimalni elevacio0ni ugao
od 8 stepeni iznad horizonta, tako da vidi namjanje jedan satelit u bilo kom trenutku.
Kritina masa za postizanje uspjeha u projektu IRIDIUM procjenjena je na oko 600
000 korisnika. Meutim , zahvaljujui razvoju tehnologija u mobilnim mreama, koje su
privukle znaajan broj korisnika, pokazujui do tada nevien trend rasta, projekat IRIDIUM
je ve u augustu 1999. Godine sa gubitkom od oko 4 milijarde dolara bio pred bankrotom.
Drugi projekat je bio GLOBALSTAR, osnovan 1991. Godine (Loral Space &
Communications i Qualcomm) i podran od strane kosmikog programa SAD-a i Rusije.
Projektovan je za rad sa 58 LEO satelita sa transparentnim transponderima.
Trei projekat je bio Teledesik (Bill Gates & Craig McGaw), koji je projektovan sa
840 LEO i 30 MEO satelita. Zamiljen kao mrea satelita za pruanje telefonskog i
irokopojasnog Intenet servisa, projekat je suspendovan ve 2000. Godine.

2. VSAT sistemi- tehnoloka evolucija

VSAT, akronim za Very Small Aperture Treminnal, inicijalno je bio naziv za male
satelitske stanice koje je proizvodila poetkom osamdesetih godina prolog stoljea
kompanija Telecom General. Danas je to odomaen naziv za zemaljske satelitske stanice
male veliine, koje komuniciraju preko geostacionarnih satelita.
Prva generacija VSAT sistema (1983. Godine) odnosila se na jednosmjerne i
dvosmjerne sisteme koji su se radili u C opsegu. Ovi sistemi su bili izuzetno skupi i najee
su imali mogunost da rade u prijemu ili predaji sa niskim protokolom ( manje do 64 kbps)
Druga generacija VSAT sistema (poev od 1987. Godine) dizajnirana je za
dvosmjertni rad po prvoi put u Ku opsegu. Cijena zemaljskihj stanica je i dalje relativno
visoka, da bi se ostvario znaajan prodor ove tehnolohije na telekomunikacionom tritu.
Trea generacija VSAT sistema ( poev od 1987. Godine) dizajnirana je kao
multiservisna platforma u Ku opsegu sa unapreenim protovima i podrkom, kako za starije
varijante mrenih tehnologija, tako i za u to vrijeme novu, Internet tehnologiju.
etvrta generacija VSAT sistema (poev od 2000. Godine) je bila prva IP-dative
generacija terminaladizajnirana za potrebe irokopojasnih korisnika. Ovi terminali , sa
cijenama od $500 do $2000 po stanici omoguavala je irokopojasni prostup protovima od
512 kbps u upstream-u i vie od 1 Mbps downstream-u.
Peta generacija VSAT sistema (poev od 2004. Godine) dizajnirana je ta rad u Ku i
nekim sluajevima Ka opsegu. Peta generacija ima jo nize cijene i omoguila je unapreenje
protoka i do 2 Mpbs u upstream-u.

11

VSAT tehnologije
2.1 Servisi
VSAT je ureaj koji se esto naziva zemaljska satelitska stanica i koristi se za beini
prenos u satelitskim komunikacijama. Danas je u radu vie miliona VSAT stanica irom
svijeta
U dijelu govornih servisa, treba imati na umu da je kanjenje zbog velike udaljenosti
satelita oko 0,24- 0,5 sec, u zavisnosti od arihtekture u kojoj funkcionie VSAT mrea, to je
daleko vee od kanjenja u zemaljskim vezama, pa se zato arihhtektura takve mree kao i
vrsta pristupa satelitu moraju paljivo odabrati.

2.2. Pokrivanje
Pokrivanje je odraeno dijagramom zraenja satelitskih antena, Prijemna i predana
antena mogu imati razliite dijagrame zraenja, odnosno mogua su razliita pokrivanja na
uplink-u i downlinku-u. Pokrivanje se obino definie preko minimalne vrijednosti dobitka
antene: primjera radi, pokrivanje 3 dB odgovara podruju koje je definisano konturom
konstanog dobitka na 3dB ispod maksimalne vrijednosti dobitka antene. Ova kontura se
oznaava kao edge od coverage. Postoji vie tipova pokrivanja:

Globalno pokrivanje: antena svojim zraenjem pokriva najvei mogui dio zemljine
povrine.

Slika 2.1: Globalno (a) pokrivanje i zonsko (b) pokrivanje

Zonsko pokrivanje: u ovom sluaju je podruje pokrivanja manje od globalnog. Podruje

pokrivanja moe imati jednostavan oblik (krug ili elipsa), ili neki od sloenih oblika
konture.
Spot beam pokrivanje: u ovom sluaju je pokrivanje mnogo manje negu u sluaju
globalnog pokrivanja.
Multibam pokrivanje: u ovoj varijanti pokrivanja se koriste prednsoti spol beam
pokrivanja a nedostatak pokrivanja relativno male servisne zone se kompezuje preko
nekoliko pojedinanih spot beam-ova.

12

VSAT tehnologije
Slika 2.2: Spot beam pokrivanje
Slika 2.3:
Pokrivanje
veeg

geografskog
prostora
multibeam satelita

korienjem

Da bi se ostavario ovakav tip

pokrivanja, neohodno bi bilo koristiti
sloeni set satelitskih antena, kao i
odgovarajuu popremu na satelitu koja
bi odravala interkonektivnost izmeu
svih servisnih zona
Slika 2.4: Koritenje permanentnih veza
za ostvarivanje interkonektivnosti

13
Slika 2.5. Koritenje privremenih veza za
ostvarivanje interkonektivnosti

VSAT tehnologije
2.2.1 Utjecaj pokrivanja na pefomanse satelitskog prenosa
U osnovi , satelit prima informacije na uplik nosiocima i vri primopredaju ka
zemaljskim stanicama na downlink nosiocima. Sposobnost satelita da prima upling nosioce
se mijri preko faktora dobrote G/T satelitskog prijemnika, dok se njegove perfomanse u
predaju definiu preko EIRP-a ( Effective Isotropic Radiated Power).
Vrijednosti za G/T i ERIP treba posmatrati na ivici pokrivanja, koja je definisana
konturom na povrini Zemlje koja odgovara konstantnom dobitku satelitske antene, recimo
3dB ispod maksimalne vrijednosti G (Gmax) Maksimalan dobitak satelitske antene je obrnuto
propocionalan kvadratu polovine ugla zraenja 3dB:

Na osnovu utnijetog, odgovarajue vrijednosti G/T i EIRP se mogu odreditit preko vrijednosti
dobitka satelitske antene na ivici pokrivanja Geoc datoj kao:

2.2.2 Ponovno koritenje istog opsega

Ponovno koritenje istog frekvencijskog opsega je nain da se poveava ukupan

kapacitet u mrei bez poveanja dodjeljenog satelitskog propusnog opsega.

Slika 2.6: Ponovno koritenje

ortogonalne polarizacije (a) i ugaonog razdvajanje (b)

istog

osega

primjenom

Na slici 2.6 su napravljenja poreenja principa ponovnog frekvencijskog koritenja preko

ortogonalne polarizaicije i ugaonog razdvajanja beam-ova.

14

VSAT tehnologije
3. Frekvencijski opsezi
VSAT mree bi trebalo da rade u okviru tzv. FSS-a ( Fixed Satellite Service)
definisanog u okviru ITU-a . Jedini izuzetak je u sluaju kada se podaci kao broadcast zajedno
alju
sa
broadcst

televizijskim i audio programima, u okvioru tzv. BSS-a ( Broadcasting Satellite Service).

Najee koriteni opsezi za komercijalne aplikacije su oni koji se nalaze u C i Ku
opsegu. X opseg se koristi u vojnim sistemima. Na slici 3.1 dat je prikaz frekvencijskog
opsega koji se koriste u satelitskim mreama.
Slika prikazuje uplink-ove i down-linkove pomou strelica orjentisanih na gore il na
dole. Crne strelice oznaavaju primarnu i ekskluzivnu dodijelu za potrebe FSS-a, to znai
ukratko da je FSS zatien od interferencije s bilo kojim drugim servisom, koji se onda smatra
sekundarnim. Isprekidane strelice indikuju primare ali istovremeno i dijeljenu dodjelu, to
znai da dodijeljenje frekvencije opsege mogu koristiti ravnopravno i drugi servisi koji nisu
FSS. Na slici 3.2 prikazane su geografske granice regiona R1, R2 i R3.
Slika 3.1: Frekvencijski opsezi dodijeljeni za FSS i upotrebljivi za VSAT mree

Kao to je ve napomenuto, podaci se mogu slati zajedno sa video

signalom u oviru frekvencijskih opsega dodijeljenih z BSS. Mogui osezi su 11,7-12,5 GHz u
regionima 1 i 3 i 12,2-12,7 GHz u regionu 2, ime se popunjavaju praznine u opsezima
reprezentovanim na slici 3.2 koji se odnose samo na FSS servise.

15

VSAT tehnologije

Slika 3.2: Podjela na regione

Izbor frekvencijskog opsega za rad VSAT mree zavisi od prije svega dostupnosti satelita koji
pokrivaju region u kome treba da se instalira VSAT mrea. Interferensicja se moe pojaviti
kao problem u VSAT mreama zbog toga roo maloj anteni odgovara veliki ugao zraenja, to
se moe vidjeti iz jednaine:
03dB= 70c/Df ( u stepenima)
Gdje je D(m) prenik antene, f(Hz) ulestalost a c= 3* 10 na 8 m/s brzina svijetlosti.

Konano, trebna imati na umu da se C opseg i dijelovi Ku osega koriste od strane

mikrotalasnih zemaljskih sistema. Ku opseg nudi dedicated oseg u kome nema zemaljskih
mikrotalasnih sistema( prikazan na slici 3.1).

Na slici 3.3. prikazani su uproeno razliiti tipovi interferencije , o emu je u prethodnom

tekstu diskutovano.
U slulaju da se mora primjeniti mala antena, a olekuje se velika interferencija onda se za
borbu protiv interferencije koriste specifine modulacione tehnike- posebno speread spectrum
tehnike, koje se sastoje u slanju nosiopca u mnogo vei propusni opseg nego to zahtijeva za
prenos informacije.

Slika 3.3: Interferentne putanje

16

VSAT tehnologije

17

VSAT tehnologije
4. Satelitski sistemi i stanice

Svaki satelitski sistem se sastoji od dva osnovna segmeta ( slika 4.1):

Zemaljski segment: zemaljske stanice koje komuniciraju preko satelita

Space segment: satelit i prenosni put kroz atmosferu

Slika 4.1: Uproeni prikaz osnovne strukture satelitskog sistema

18

VSAT tehnologije
4.1. Zemaljski segment VSAT i hub stanice
Kao to je priikazano na blok dijagramu na slici 4.2, sve digitalne radio komunikacione
stanice- bilo da su za satelitske il zemaljske radio komunikacione isteme, sadre osnovne
komponente. to je stanica manja, to je stepen integracije blokova u zajednike cijeline vei.

Slika 4.2: Prikaz osnovnih blokova digitralne radio komunikacione stanice, koje su povezani
meusobno na interfejsima BB, IF i RF

4.1.1 VSAT terminal

Na slici 4.3 prikazana je arihtektura VSAT stanice. Kao to se vidi sa slike,

VSAT stanica se sastoji od dva osnovna bloka: spoljne jedinice ODU (outdoor unit) sa
antenom i unutranje jedinice IDU (indoor unit). Spoljna jedinica predstavlja VSAT
interfejs ka satelitu, dok unutranja jedinica predstavlja interfejs ka korisnikim
terminalima, odnosno korisnikom LAN-u.

Slika 4.3. VSAT stanica

19

VSAT tehnologije
VSAT antena
VSAT antena sadri reflektor, offset feed gorn i montane dijelove. Standardni reflektor
je parabolini disk izraen od komozitivnih staklenih vlakana ili aluminijuma. Veliina antene
na jednoj lokaciji zavisi od inbound kanalskog protoka, vremenskih uslova, modela,
satelitskog
footprint-a
u
datom
regionu
itd:

Za Ku opseg- od 0,55 do 1,2 m

Za C opseg ili ExC opseg- 1,8 do 3,7 m u zavisnosti od link budget prorauna.

Spoljna jedinica ODU

ODU jedinica se postavlja u fokusu antene. Emituje i prima modulisane RF signale

ka i od hub-a preko satelita. ODU sadri HPC (high-power up-converter), LNB (low-noise
block down-converter) i OMT (Orthmode Transducer). HPC i LND se vezuju na posebne
portove OMT-a.

Slika 4.4: Komponente outdoor jedinice

Unutranja jedinica IDU

IDU je dizajniran da radi u unutranjim uslovima kakvi obino postoje na udaljenoj
lokaciji u objektu korisnika. Jedinica obezbjeuje interfejs sa lokalnim korisnikim
terminalom, odnosno korisnikom lokalnom mreom. Za povezivanje sa korisnikom
mreom, treba imati u vidu sljedee parametre:
-

Broj portova
Tip portova
Brzina porta
Kao i druge parametre kojki su od znaaja u kontrtnom sluaju primjene VSAT
stanice

20

VSAT tehnologije
4.1.2 HUB stanica

Hub ima sloeniju strukuru od terminala, s obuirom na brojne funkcije koje mora
da zadovoljii. Teroretski, hub stanica se moe izgraditi udruivanjem odreenog broja
terminala na jednom mjestu , kao to je prikazano na slci 4.5

Slika 4.5: Prikaz hub stanice

koja se teoretski moe formirati
udruivanjem vie terminala na
jednoj lokaciji.

4.2 Space segmet

Space segment sadri
svu neophodnu opremu za
funkcionisanje
satelita
ukljuujui
i
stanicu
za
monitorisanje statusa satelita
preko telemetrijskih linkova i
upravljanje preko komandnih
linkova. Ovi linkovi se esto oznaavaju kao TTC (Telemetry, Tracking and Command)
linkovi.
Satelit se u principu sastoji od platforme i korisnog payload-a Platforma se sastoji od
podsistema
koji
omoguavaju
da
payload
funkcionie
pravilno,
i
to:
-

Mehanika strukutra koja podrava svu opremu na satelitu

Izvor napajanja
Oprema za orbitalnu kontrolu
Podistem za pogon
Oprema za TTC

Payload se u najprostijem sluaju sastoji od satelitskih antena i opreme za pojaanje i

frekventnu konverziju uplink nosioca. Na slici 4.6 prikazana je uoptena arihterkura
satelitskog payload-a.

21

VSAT tehnologije

Slika 4.6: Uproten prikaz arihtekture payload-a

Podjela satelitskog opsega na podopsege ima brojne prednosti:

-

Svaki transponder pojaava redukovan set nosioca, to svako svakom nosiocu daje
pravo na vei udio u raspodjeli ograniene raspoloive snage na izlazu TWT-a
Transponder radi u nelinearnom modusu kad se dovede u podruje blizu zasienja.
Poveava se raspoloivost, jer greka na jednom TWT-u ne znali i greku na
cijelom satelitu, a svaki TWT moe imati i svoj backup.

Resursi na satelitu su ogranieni, tako da se za kapacitet transpondera moe rei da je ili

ogranien po propusnom opsegu ili po snazi, kao to je ilustrovano na slici 4.7.

22

VSAT tehnologije

Slika 4.7: Transponder je limitiran po propusnom opsegu i snazi. Ako se koristi njegov
maksimalni propusni opseg, f2-f1, kae se da je limitiran po propusnom opsegu i da moe da
emituje sa snagom P1. Ako se koristi sa svojom maksimalnom snagom, P2, kae se da je
limitiran po snazi i da moe da emituje u propusnom opsegu f4-f3
-

Postoje dva osnovna tipa transpondera: transparenti i regenerativni (4.8)

Slika 4.8: Poreenje osnovnih varijanti regenerativnog i transparentnog transpondera

Na slici 4.9 dat je prikaz regenerativnog i transparentnog satelita, odnosno transpondera koji
se koriste za nosioce sa razliitim kapacitetima.
23

VSAT tehnologije

Slika 4.9: Interkonekcije dvije mree sa nosiocima razliitog kapaciteta

Nedostatak regenerativnih transpondera je prije svega u tome to su kao noviji bez dovoljno
iskustava u eksploataciji, kao to su mnogo kompleksiji od transparentnih transpondera.

24

VSAT tehnologije

5. Topologija mree
Nain na koji e dvije stanice da komuniciraju meusobno zavisi od mree u kojoj rade, od
njene strukture, a ne od satelita. To je zbog toga to je satelit, u najveem broju sluajeva
>dumb< - neinteligentnih prenosnika koje ne procesira i ne mijenja signale.
Kao to je prikazano na slikama 5.1 i 5.2 postoje dvije osnovne konfiguracije:

Mesh
Zvijezda

Slika 5.1: Prikaz tipine mesh mree sa tri terminala koji komuniciraju preko satelita (a) i
opti tip mesh komunikacionih kanala izmeu terminala mree sa est stanica (b)

25

VSAT tehnologije

Slika 5.2: Tipina star mrea sa etiri terminala koji komuniciraju preko centralne hub stanice
(a) i oti tip zvijezde komunikacionih kanala izmeu terminala mree sa est stanica (b)

Izbor topoloke varijnte mree zavisi od brojnih faktora koji se mogu svrstati u sljedee
kategorije:
-

Struktura toka informacija u mrei

Zahtijevani kvalitet lika i kapacitet
Transmisijsko kanjenje

26

VSAT tehnologije

6. Metode pristupa
Zemaljske stanice VSAT mree komuniciraju preko satelita koritenjem razliitih me+toda
pristupa.
Na slici 6.1 ilustrovane su razliite mogue situacije:

U jednosmjernim mreama, u kojima hub alje broadcat vremenski

multipleksirane podatke ka brojnim VSAT stanicama koje imaju samo mogunost
prijema, preko satelita se prenosi samo jedan nosioc.
U dvosmjernim star mreama, nosioci sa VSAT stanica i hub-a konkuriu za
pristup satelitskom transponderu

U dvosmjernim mesh mreama, hub ne postoji, pa su u konkurenciji za pristup transponderu

samo nosioci sa VSAT stanica.

Slika 6.1: Multiple access za razliite mrene konfiguracije

27

VSAT tehnologije

Slika 6.2:Osnovni multiple access protokoli

Pregled osnovnih multiple access protokola

Na slici 6.2 prikazani su naini raspodijele propusnog opsega satelitskog
transpondera izmeu vie nosioca, a na slici 6.3 funkcionalni prikaz u odgovarajuim VSAT
mreama.

Frequency dicision multiple acces (FDMA) znai dodijeljivanje datog podopsega iz

ukupnog propusnog opsega transpondera B svakom nosiocu. Dodijeljeni podopseg,
prikazan kao b za specifni nosioc na slici 6.2 mora biti kompaktibilan sa propusnim
opsegom nosioca, koji zavisi od bitskog opsega koji prenosi, kao i tipa modulacije i
kodiranja.
Time division multiple access (TDMA) znai dodijeljivanje ukupnog propusnog
opsega transpondera B svakom nosiocu u odgovarajuem vremenskom intervaluvremenskom slotu

28

VSAT tehnologije

Slika 6.3: Metode viestrukog pristupa (a) FDMA (b) TDMA (c) CDMA

Code

division
multiiple
access
(CDMA) je tehnika
viestrukog pristupa
koja se ne bavi
raspodijelom
uestanosti-vrijeme:
dozvoljano je da se
nosioci
prenose
kontunualno
dok
zauzimaju
cijeli
propusni
opseg
transpondera B

Pri izboru eme za viestruki

pristup, trebalo bi uzeti u obzir
zahtjev sa snagom i propusnim
opsegom ne samo satelitskog
transpondera, nego i zemaljskih
stanica (VSAT i hub stanice).
Generalno govorei, ako satelitski
transponder radi u multicarrier modu
kakce su FDMA i CDMA, posljedica
je generisanje intermodulacionog
uma koji se dodaje na terminalni
um.

29

VSAT tehnologije
6.1 Dodijeljivanje resursa fiksno i na zahtjev
Svakom od nosioca u satelitskom prenosu se vri dodijeljivanje dijela satelitskih
resura. Ovo dodijeljivanje se moe obaviti jednom za sve VSAT-ove u formi tzv. fixed
assignment (FA), ili saglasno zahtjevima VSAT-ova, koji zavise od saobraaja koji se mora
prenijeti, u tom sluaju se naziva demand assignment (DA), odnosno dodijeljivanje resursa
prema zahtjevu.

6.1.1 Fiksno dodijeljivanje

Slika 6.4: Prikaz sistema sa fiksnim dodijeljivanjem

Na slici 6.4 prikazan je princip fiksnog dodijeljivanja. Razmatrana je konfiguracija mree

u obliku zvijezde, ali isti princip vai i za mesh konfiguraciju. Satelitske resurse dijele fiksno
sve stanice, bez obzira na saobraajne zahtijeve.

6.1.2 Dodijeljivanje prema zahtjevu

U sluaju da se primjenjuje DA (demand assignment), VSAT-ovi dijele promijenjiv

dio ukupnih satelitskih resursa, kao to je prikazano na sllici 6.5 VSAT-ovi koriste samo
kapacitet koji zahtjeva saglasno njihovom sopstvenom prenosu, a sav ostali kapacitet se
preputa drugim VSAT-ovima na koritenje. Naravno, ovo promijenjivo uee u raspodijeli
kapaciteta moe se kretati samo u okviru limita ukupnog satelitkog kapaciteta dodijeljenog u
mrei.
30

VSAT tehnologije

Slika 6.5: Prikaz sistema sa dodijelom resura prema zahtjevu

6.2 Dodijeljivanje resursa u mesh mreama

Mesh mrea sadri N VSAT stanicu. Svaka VSAT stanica bi trebalo da bzde u stanju
da uspostavi link sa bilo kojom drugom stanicom preko satelita.
Prema prvoj varijanti, svaka VSAT stanica bi trebalo da ima onoliko nosioca koliko ima
drugih VSAT stanica u mrei, u tom sluaju informacije koje se prenose na svakom nosuocu
predstavljaju saobraaj na jednosmijernoj konekciji od jednog korisnikog terminala
povezanog na jednu VSAT stanicu do drugog povezanog na drugu VSAT stanicu.

31

VSAT tehnologije
Slika 6.6: Mesh mrea sa N VSAT stanica koje imaju onoliko SCP nosioca, koliko ima drugih
VSAT stanica, koritenjem Frequency Division Multiple Acces (FDMA)

Ma slici je preikazana implemetacija koja se zasniva na FDMA metodi. Takva

konfiguracija zahtjeva da se svaka VSAT stanica ekipira sa N-1 predajnika i N-1 prijemnika.
Ako je N veliki broj, sistem je skup i dovodi do operativnih potekoa, jer se moraju
instalirati novi predajnici i prijemnici u svakoj VSAT stanici, kad god se u mreu uvede nova
VSAT stanica. S druge strane, treba imati u vidu da se u ovakvom sistemu satelitski
transponder zauzima sa N(N-1) nosioca, pa je za tako veliki proj nosioca neophodno
obezbjediti frekventno visokostabilne nosioce u uslovima uvanja minimalnog zatitnog
pojasa izmeu nosioca. Primjera radi, uzimamo VSAT mreu sa 100 VSAT stanica (N=100).
U takvoj mrei bi broj predajnika i prijemnika po jednoj VSAT stanici bio jednak N-1=99, a
broj nosioca N(N-1)=9900.

Slika 6.7: Varijanta mree prikazane na slici 6.6, u kojoj je ukupan saobraaj od jedne ka
drugim VSAT stanicama multipleksiran na jednom nosiocu.

6.3 Dodijeljivanje resursa u star mreama

Mrea u obliku zvijezde sadri N VSAT stanicu i hub. Svaka VSAT stanica moe da
emituje do K nosioca, u skladu sa vezama izmeu terminala vezanih za VSAT i odgovarajuih
aplikacija na hub-u.

6.3.1 FDMA- SCPC inbound/FDMA SCPC outbound

Na slici 6.8 ilustrovan je primjer u kome su dvosmijerne veze izmeu nekog korinikog
terminala i hub-a podrane sa dva Single Channel Per Carrier (SCPC) nosioca: jedan od
VSAT-a do hub-a, a drugi od hub-a do VSAT-a.
32

VSAT tehnologije

Slika 6.8: Mrea u obliku zvijezde sa dvosmjernim bezama koje se prenosi sa dva SCPC
nosioca: jedan od VSAT-a do hub-a drugi od hub-a do VSAT-a. Pristup satelitskom
transponderu je FDMA.

6.3.2 FDMA- SCPC inbound/FDMA MCPC outbound

Uzimajui u obzir injenicu da nosioca koga emituje hub primaju sve VSAT stanice, broj
modulatora u hub-u se moe redukovati, kao to je prikazano na slici 6.9, vremenskim
mulutipleksiranjem saobraaja od hub-a do jedne VSAT stanice na outbound MCPS nosiocu.
U tom sluaju broj modulatora u hub-u odgovara broju N, odnosno broju VSAT stanica

33

VSAT tehnologije

Slika 6.9: Mrea u obliku zvijezde sa dvosmjernim bezama koje se prenosa sa jednom SCPC
nosiocu od VSAT-a do hub-a i multipleksicrano sa drugim na jednom MCPC nosiocu od huba do VSAT-a. Pristup satelitskom transponderu je FDMA.
6.3.3 FDMA SCPC inbound/TDM MCPC outbound

Broj modulatora u hub-u i demodulatora u VSAT stanicama moe se redukovati na jedan, kao
to je prikazano na slici 6.10, primjenom vremenskog multipleksiranja svih konekcija od
hub-a do VSAT stanica sa jednom MCPC outbound nosiocu. Modulator u hub-u i
DEMODULATOR u VSAT stanici mogu da rade sa konstantim protokom koji odgovara
maksimalnom kapacitetu mree. Treba pri tome imati u vidu da je rezultat veeg protoka
zahtjev za veom snagom predajnika u hub-u.

34

VSAT tehnologije

Slika 6.10: Mrea u obliku zvijezde sa dvosmjernim vezama koje se prenose na jednom SPCP
nosiocu od VSAT-a do hub-a i vremenski multipleksiranim (TDM) sa svim drugim na MPCP
nosiocu koga emituje hub. Pristup satelitskom transponderu je FDMA.

6.3.4 FDMA-MCPC inbound/ TDM-MCPC outbound

Broj modulatora u VSAT stanicama se moe redukovati na jedan, na slian nain

kao to je to u prethodnom primjeru postigunto u hub-u (slika 6.11), vremenskim
multipleksiranjem saobraaja na K inbound nosiocima VSAT stanice ka hub-u na jednom
MCPC nosiocu.

Slika 6.11: Mrea u obliku zvijezde sa vremenski multipleksiranim (TDM) dvosmjernim

vezama koje se prenose preko dva MCPC nosioca

35

VSAT tehnologije
6.3.5 TDMA inbound/ TDM- MCPC outbound

U ovoj varijanti VSAT moe da pristupi satelitskom transponderu u TDMA modu

u kojoj svaka VSAT stanica emituje svoj carrier, u burst u sekvenci istom propusnom opsegu i
na istoj uestalosti, kao to je prikazano na slici 6.12

Slika 6.12: Mrea u obliku zvijezde sa TDMA

6.3.6 FDMA-TDMA inbound/FDMA-MCPC outbound

Jedno od rjeenja za sniavanje predajne snage VSAT stanice redukcijom protoka se sastoji u
organizovanju VSAT stanica u grupe, sa L VSAT stanica u grupi. Grupa dijeli isti frekventni
opseg i pristupa satelitskom transponderu u TDMA modu. Razliite grupe koriste razliite
frekventne opsege: to je kombinovana FDMA-TDMA ema, kao to je prikazano na slici 6.13

36

VSAT tehnologije
Slike 6.13:
Mrea u obliku
zvijezde koja
koristi
kombinovanu
FDMA-TDMA
inbound emu i
FDMA MCPC
outbound emu
6.3.7 CDMA

Na slici
6.14 prikazane
su mogue
varijente koje se mogu razmatrati za potrebe punog CDMA pristupa, ili kao kombinaciju

CDMA i FDMA na inbound i outbound linkovima. CDMA pristup se moe takoer

kombinovati sa SCPC ili MCPC grupisanjem inbound konekcija.
U tehnici CDMA, svi nosioci koriste istu centralnu uestalost. Veliki nedostatak CDMA
je u njenoj maloj propusnosti.

37

VSAT tehnologije
Slika 6.14: VSAT mrea u obliku zvijede koja koristi CDMA ili kombinaciju CDMA FDMA

Zakljuak
Sateliti, kao tvorevine ljudskih ruku, esto su, a naroito u poetnom periodu njihove
implemetacije, izazivali nedoumice kod mnogihj, koji su ih smatrali zvijezdama, ili ak
vanzemaljskim letjelicama. S druge strane, naunici i ininjeri su im nerijetko davali imena
ptica, a emu ima mnogo simbolike, jer oni poput ptica lete i dopiru tako daleko i visoko, da o
tome druga bia mogu samo da sanjaju.
Zahvaljujui injenici da se nalaze na velikoj udaljenosti od Zemlje, predstavljaju
idealno tehnoloko sredstvo za realizovanje globalne mrene infrastrukture (GNI- Global
38

VSAT tehnologije
Network Infrastructure). Praktino sa samo tri geostacionarna satelita, mogue je pokriti
naseljeni dio zemaljske kugle.
Mnoga od tehnolokih unapreenmja modernog doba usmjerena su na satelitsko
umreavanje. Sa porastom protoka i ingerentnom mobilnou, satelitski prenos predstavlja
loginu opciju za obezbjeenje velikog propusnog opsega uz globalno pokrivanje.
Ultimativni cilj satelitskog umreavanja je obezbijeivanje servisa i aplikacija.
Korisniki terminali dovode servise i aplikacije direktno do korisnika, dok mrea obeznjeuje
transport informacija izmeu korisnika.
Na kraju, VSAT sistemi, kao ekonomina i funkcionalna varijanta satelitskog
umreavanja, daje svoj znalajan dobrinos u daljem irenju GNI. VSAT sistemi predstavljaju
komplemetarnu tehnologiju koja zajedno sa ostalim zemaljskim tehnologijama doprinosi
realizaciji vizije umreenog svijeta, koja naseljeni dio nae planete lini globalnim selom.

39