EVROPSKI UNIVERZITET - SVEUILITE BRKO

TEHNIKI FAKULTET

SEMINARSKI RAD

KAMPANJE U SAOBRAAJU

Mentor: Doc. dr. Zijad Jagodi

BRKO, April , 2016.

Student : Azra ati

SADRAJ:
Uvod......

1.

1. Pojam kampanje.....

2.

2. Osnovni elementi kampanje......

2.

3. Kampanje koje su se koristile......3.........................................................................

3.

3.1. Kampanja Zatitimo djecu u saobraaju .....

3.2. Kampanja Uinimo puteve bezbjednim ....
3.3. Kampanja Produite liniju ivota - veite pojas ..
3.4. Kampanja Zatitimo djecu u saobraaju .
3.5. Kampanja Spasite 200 ivota u Srbiji-veite pojas ..
3.6. Kampanja Ne bre od ivota
3.7. Kampanja Koraajmo zajedno .

3.
5.
6.
7.
7.
8.
8.

4. Preventivno-propagandni poslovi bezbjednosti saobraaja

4.1. Snimanje i praenje obiljeja bezbjednosti saobraaja..................................
4.2. Informisanje graanao stanju bezbjednosti saobraaja..................................
4.3. Pomo i podrka drugim subjektima bezbjednosti saobraaja.......................
4.4. Uee u pripremi strategija bezbjednosti saobraaja....................................
4.5. Realizacija posebnih pograma sa ruzinim i najugroenijim grupama..........
4.6. Uee u saobraajnom obrazovanju i vaspitanju..........................................

11.
13.
13.
13.
13.
14.

5. Zakljuak....

15.

6. Literatura...

16.

UVOD
Veliki broj automobila i veliki broj udesa na putevima, stvorio je nauku Bezbjednost
saobraaja, koja analizira uzroke udesa, a i bavi se problematikom smanjenja uzroka udesa. Broj
rtava udesa u automobilskom saobraaju je katastrofalan.U borbi za bezbjednost saobraaja,
odnosno zatitu ovjeka, analizira se kompleksni sistem faktora, koji uestvuju u saobraaju, a to
je: vozilo-voza-put .
Postoje metode istraivanja koje nam daju obavijesti o pojavama, o nainima njihovog
pojavljivanja, o obimu tih pojava, o njihovim svojstvima i djelovanjima, ili o vezama izmeu
pojava. Sve su to metode kojima istraujemo pojave u tzv. realnom i objektivnom svijetu, u
svijetu objektivnih pojava. Meutim, u pojave koje istrauje nauka moramo uvrstiti i one koje
pripadaju subjektivnom pojavnom svijetu. To su pojave vezane za ovjekova subjektivna stanja,
pojave vezane za ljudsko miljenje, za njegova uvjerenja, osjeanja i raspoloenja.
Nauka je razvila i odgovarajue metode istraivanja i takvih pojava, te moemo rei da postoje
i takve metode, koje nam omoguavaju da saznamo ta ljudi misle, kako se osjeaju, ta osjeaju,
te kako ocjenjuju neka stanja i odnose u kojima uestvuju i o kojima razmiljaju. Te metode daju
nam obavijesti o miljenjima, u kojima ljudi uestvuju, ili ih promatraju, ili ukazuju na njihovu
ocjenu i namjere, u odnosu na odreene procese ili pojave, iz ega se moe zakljuivati na
mogua njihova dejstva.
Ovim radom je obuhvaeno vezano za kampanje, pomou kojih se potie na bolje uee
kako pojedinaca tako i ostalih uesnika u saobraaju. U ovom radu je prikazan sam pojam
kampanje, koji su to osnovni elementi kampanje kao i kampanje koje su se koristile u radu, meu
kojima su: kampanja Zatitimo djecu u saobraaju , kampanja Uinimo puteve bezbjednim ,
kampanja Priduite liniju ivota-veite pojas i jo neke koje se mogu vidjeti dalje u samom
radu.

1.

1.

Pojam Kampanje

Kampanja se definie kao koordinirani sistem mjera i aktivnosti unaprijed odreenog trajanja,
kojima se djeluje na odreene grupe ljudi radi ispunjenja unaprijed definisanog zadatka.
Kampanja u bezbjednosti saobraaja je sistem aktivnosti iji je opti cilj promovisanje
bezbjednijeg koritenja puteva. Konkretni ciljevi kampanja u bezbjednosti saobraaja odnose se
na promjenu znanja, stavova, vjetina i ponaanja u saobraaju, a sve s ciljem unapreenja
bezbjednosti saobraaja.
Algoritam kampanje u bezbjednosti saobraaja obuhvata sledee poslove:
1. analiza stanja i definisanje problema bezbjednosti saobraaja,
2. izbor i analiza ciljnih grupa,
3. odreivanje ciljeva i zadataka kampanje (mojenjamo, korigujemo, utemeljujemo i
uvrujemo znanje, stavove i ponaanje),
4. analiza dosadanjih istraivanja i kampanja,
5. izbor optimalne strategije kampanje,
6. odreivanje uloge mas-medija,
7. planiranje ostalih aktivnosti,
8. planiranje aktivnosti koje e se nastaviti i posle kampanje,
9. odreivanje oekivanih rezultata (brojano),
10. odreivanje sadraja poruke,
11. odreivanje poetka, trajanja i trokova kampanje,
12. planiranje prateih istraivanja,
13. definisanje eksperimentalne i kontrolne grupe,
14. definisanje kriterijuma za praenje kampanje,
15. koordinirana realizacija svih aktivnosti u kampanji i
16. praenje i razvoj kampanje.

2. Osvovni elementi kampanje

Svaka kampanja ima odeenje elemente. Osnovni elementi kampanje u bezbednosti saobraaja
su:
1) cilj kampanje,
2) ciljna grupa,
3) poruka (kratka, jasna, jednoznana),
4) sredstvo prenoenja poruke,
5) period (vrijeme) izvoenja kampanje,
6) eksperimentalna i kontrolna grupa i
7) podrka kampanji (struna, politika, normativna, finansijska, medijska i policijska).
2.

3. Kampanje u bezbjednosti saobraaja

a.

Kampanja ZATITIMO DJECU U SAOBRAAJU

U okviru same kampanje u Tuzli izvrena je kampanja pod nazivom Zatitimo djecu u
saobraaju, koja se odvijala u mjesecu septembru 2012. godine. U okviru ove kampanje,
policijski slubenici Centra javne bezbjednosti u Tuzla, preduzimala je niz preventivnih mjera i
radnji u cilju poveanja opteg nivoa bezbjednosti u saobraaju.

Slika. 1. Zatitimo djecu u saobraaju

Ovom kampanjom, Centar javne bezbjednosti je htio da apeluje svim vozaima, da sa
poveanom panjom uestvuju u saobraaju, a naroito u zonama Osnovnih kola obzirom na
vee prisustvo djece zbog poetka nove kolske godine. Uee OUP-a u kampanjama
bezbjednosti saobraaja je presudno za uspjeh kampanja, ali i za uspenu realizaciju policijske
funkcije u bezbjednosti saobraaja. OUP bi trebalo da:
pomogne pri definisanju problema bezbjednosti saobraaja, ciljnih grupa i ciljeva kampanje,
pomogne u pripremi dinamikog plana kampanje,
prui policijsku podrku kampanji,
uestvuje u praenju ponaanja kontrolne i ekperimentalne grupe u saobraaju,
pomae u sagledavanju efekata kampanje,
omogui praenje i dalji razvoj kampanje i
sprovodi mjere i aktivnosti posle kampanje.
Danas se kampanjama u bezbjednosti saobraaja posveuje sve vea panja. Na osnovu
dosadanjih iskustava moe se mnogo nauiti o kampanjama, problemima, zabludama i
metodama izvoenja.
Barry Elliot (Barry J. Elliot- analitaar za saobraaj) navodi sledee najee zablude i probleme
u sprovoenju kampanja u bezbjednosti saobraaja:
traenje problema u ciljnoj grupi (ta nije u redu sa ovim ljudima? Zato me ne razumiju?)
umesto u metodama i nainu izvoenja kampanje (ta nije uredu sa nama? ta nismo dobro
razumjeli kod ciljne grupe ljudi?;
3.

neoprezno poniavanje lanova ciljne grupe (promjeni ponaanje! To to radi nije

dobro...), umjesto da se stalno nudi izgovor za promjenu ponaanja (novo znanje, novi nauni i
struni stavovi, ponaanje autoriteta i oblasti sporta, glume, umjetnosti, ponaanje policije,
sankcije i sl. mogu biti dobar i prihvatljiv izgovor);
subjektivna ocjena kvaliteta poruke i kampanje (poruka je odlina ba mi se svia. Dakle,
dobra je i kampanja), umjesto objektivnog sagledavanja efekata kampanje (dobra je samo ona
kampanja koja postie unaprijed definisane ciljeve kampanje, tj. ako su efekti kampanje mali
-kampanja je loa);
pridavanje prevelikog znaaja poruci i reklami (poruka je sve. Kad je poruka dobra uspjee
kampanja), umesto efektima poruke i cjelini kampanje (nije vana poruka vano je ta ljudi
rade sa porukom! Reklama je samo dio kampanje);
preveliko naglaavanje znaaja kampanje (kampanja je udo ona moe sve) ili znaaja
policijske prinude (policijska prinuda je udo. Policija moe sve. Kaznama se sve rijeava),
umjesto koordiniranog djelovanja kampanja i policijske prinude (optimalno je ako je policijska
prinuda dio dobro osmiljene kampanje. Kampanja bez prinude je isto bacanje para, a policijska
prinuda bez dobre kampanje moe da blamira i iscrpljuje policiju bez veih trajnih efekata na
ponaanje ljudi),
pokuaj da se kampanja podredi policijskoj prinudi i da kampanja bude samo podrka
prinudi (policija je planirala, a mediji treba samo da publikuju i objasne. Policija je odluila i
sprovodi, a drutvo i struka treba da samo shvate i potuju), umjesto da prinuda bude dio
sveobuhvatne kampanje (struka i drutvo su planirali i prihvatili, mediji podravaju i utiu na
najiru javnost, a policija shvata i podrava slui saobraajnoj struci i drutvu).
Neke od najznaajnijih kampanja u bezbjednosti saobraaja usmjerene su na:
poveavanje upotrebe sigurnosnih pojaseva,
smanjivanje vonje pod uticajem alkohola,
poveavanje upotrebe zatitne kacige,
poveanje potovanja ogranienja brzine,
unapreivanje ponaanja (djece, mladih vozaa, biciklista i dr. ciljnih grupa),
poveavanje upotrebe sistema zatite dece u vozilu,
unapreivanje zatite ranjivih uesnika u saobraaju itd.
S ciljem uenja, a vezano za sprovoenje kampanje u bezbjednosti saobraaja treba navesti
sledee kompanije:

4.

b. Kampanja UINIMO PUTEVE BEZBJEDNIM

Kod ove kampanje glavni je cilj da podigne svijest politiara, medija i opte javnosti o globalnoj
bezbjednosti saobraaja na putevima, kao prioritetnog pitanja za dalji razvoj ovjeanstva.
Kampanja je zapoela objavljivanjem izvjetaja Komisije za globalnu bezbjednost saobraaja na
putevima, pod nazivom "Uinimo puteve bezbednim"..
Kljune
poruke kampanje:
Svakodnevno, u saobraajnim nezgodama strada 3.000 ljudi to je skrivena epidemija, u
rangu sa malarijom i tuberkulozom. Meunarodna zajednica mora mnogo vie da uini u
borbi protiv sve veeg broja rtava u saobraajnim nezgodama na putevima.
Kljuni zahtjevi kampanje:
Bezbjedniji putevi: barem 10% budeta namjenjenog razvoju putne mree mora da bude
utroen na bezbjednost saobraaja na putevima.
Globalni akcioni plan: Svijetska banka i ostali donatori moraju da finansiraju akcioni plan
kampanje "Uinimo puteve bezbednim".
Samit Ujedinjenih nacija: Ujedinjene nacije moraju da organizuju ministarsku
konferenciju na kojoj bi se napravio plan koordinisane meunarodne akcije u okviru
kampanje "Uinimo puteve bezbednim".
Glavne teme:
Globalna bezbjednost saobraaja na putevima je skrivena epidemija koja svakodnevno
dnosi 3.000 ivota poredi se sa malarijom i tuberkulozom a meunarodna zajednica i
dalje zanemaruje njene posljedice;
85% smrtnih sluajeva iz saobraajnih nezgoda na putevima nastaje u zemljama sa niskim
i srednjim prihodom;
500 djece umire svakodnevno na putevima irom sveta 96% u zemljama sa
niskim/srednjim prihodom;
Godinje strada vie od 300.000 djece i mladih ljudi;
.
Saobraajne nezgode na putevima predstavljaju najveeg ubicu mladih ljudi u zemljama
koje pripadaju Organizaciji za evropsku saradnju i razvoj (OECD);
5.

Globalno, saobraajne nezgode na putevima su drugi po redu faktor stradanja mladih

ljudi, posle HIV/AIDS;
Predvia se da e broj smrtnih sluajeva koji nastaju u saobraajnim nezgodama na
putevima porasti za 80% do 2020. godine u zemljama sa niskim i srednjim prihodom;
Saobraajne nezgode na putevima kotaju zemlje sa niskim/srednjim prihodom izmedju
64.5 i 100 milijardi dolara godinje pomo upuena tim zemljama za razvoj u 2005.
godini, na primjer, iznosila je 106.5 milijardi dolara;
Globalno, saobraajne nezgode na putevima godinje kotaju meunarodnu zajednicu
vie od 500 milijardi dolara;
U Srbiji:
U protekloj deceniji, u saobraaju na putevima u Srbiji, godinje je oko 1.000 graana
gubilo ivote;
Vie od treine saobraajnih nezgoda na putevima u Srbiji, sa tekim posledicama, nastaje
zbog pogrenog postupanja mladih vozaa sa manje od pet godina vozakog iskustva;
Djeca uzrasta od 8 do 14 godina su trostruko i vie ugroenija od svojih roditelja u
saobraaju na putevima;
Glavni cilj kampanje:
Staviti pitanje globalne bezbednosti saobraaja na putevima na dnevni red zasjedanja
Ujedinjenih nacija o odrivom razvoju.

c. Kampanja PRODUITE LINIJU IVOTA VEITE POJAS

Kampanja je projektovana u Centru za istraivanja u bezbjednosti sa obraaja (CIBS) na
Saobraajnom fakultetu u Beogradu, a naruilac je bio AMS RS (Banja Luke, 2000). U
projektantskom smislu ovo je jedna od najboljih kampanja u naim uslovima, ali nije u cjelini
realizovana zbog irih drutveno politikih problema.
Ipak, u periodu od 3 mjeseca poveana je upotreba sigurnosnih pojaseva u Republici Srpskoj
sa 3% na preko 60% (na prednjim sjeditima). Mada je kampanja bila dobro prihvaena u
medijima i najiroj javnosti, u nastavku je slabila politika i policijska podrka kampanji, pa su
efekti opali na ispod 20% u nekim regionima. (CIBS, B. Luka, 2000.)
6.

d. Kampanja ZATITIMO DJECU U SAOBRAAJU

Osnova za ovu kampanju bilo je makroistraivanje stradanja djece u saobraaju u Beogradu i
serija strunih skupova o zatiti djece u saobraaju. Na osnovu pilot projekta kampanje
realizovane su podkampanje u Sekretarijatu za saobraaj Beograda, u Upravi saobraajne policije
Beograd, a zatim i u upravi grada.
Fotografija br.2. Zatitimo djecu u saobraaju
(http://www.bijeljina.org/podaci/news/id1964/djeca,%20policija,%20bijeljina.jpg )

Kampanja je zadobila odlinu podrku gradske vlasti, saobraajne policije i medija. Na osnovu
ove kampanje smanjen je broj nastradale djece u saobraaju za preko 40%, ali su ostvareni i iri
efekti u bezbjednosti saobraaja. Broj poginulih lica smanjen je sa 258 (2001), na 170 (2002), a
zatim na 166 (2003), porastao je ugled saobraajne policije, unapreeno saobraajno obrazovanje
u osnovnim kolama, unapreeno ponaanje vozaa i pjeaka u saobraaju itd.
(CIBS, Beograd, 2001/2003).

e. Kampanja SPASITE 200 IVOTA U SRBIJI VEITE POJAS

Pilot istraivanje i projekat kampanje pripremio je CIBS. Na osnovu terenskih istraivanja

koja su vrena irom Srbije, realizovana je podkampanja u medijima, policiji, a zatim u
republikoj vladi. Na osnovu jasne podrke strune, politike i najire javnosti zapoela je
kampanja okrenuta ka najiroj javnosti.
Jednovremeno je otpoela represija unutar policije s ciljem unapreivanja ponaanja policajaca, a
posebno uniformisanih pripadnika policije. Efekat je bilo poveavanje upotrebe sigurnosnih
pojaseva meu pripadnicima policije sa ispod 1% na preko 90%, a zatim i poveavanje upotrebe
sigurnosnih pojaseva meu ostalim vozaima i suvozaima sa oko 3% na preko 80%.

7.

Fotografija br.3.
(http://www.tip.ba/wp-content/uploads/2011/10/sigurnosni-pojas-uautomobilu.jpg)

Istraivanja u nekim mjestima su pokazala da su svi policajci koristili sigurnosne pojaseve

(100%), a procenat vozaa i suvozaa koji koriste sigurnosne pojaseve je premaio 95% (2002).
Ova kampanja je imala i druge znaajne efekte: unapreeno je ponaanje vozaa, posebno su
smanjena ekstremna prekoraenja brzine, povean je ugled saobraajne policije i smanjen broj
saobraajnih nezgoda i broj nastradalih lica. Broj poginulih lica u Srbiji (bez pokrajine Kosovo i
Metohija) je smanjen za treinu: sa 1275 poginulih u toku 2001. na 847 u toku 2002. Ipak, zbog
loe medijske i finansijske podrke, saobraajna policija je ostala usamljena, a efekti su
vremenom slabili tako da su u toku 2004. procenjeni na ispod 60%.
S druge strane, zbog nedostatka odgovarajue kampanje meu pripadnicima MUP-a, poraslo je
nerazumjevanje izmeu saobraajne policije i ostalih dijelova MUP-a. Zatim u toku 2003. godine
odrana je kampanja na Saobraajnom fakultetu u Beogradu i Vojnoj akademiji, vezano za
saobraajni smijer, gdje je izabrano sedam najboljih kampanja.
Odabrane kampanje su uskladu sa odabranim kljunim oblastima u bezbjednosti saobraaja
imale sledee naslove:
potuj ogranienje brzine ne budi ogranien: samo koji km/h vie stotine ivota manje,
potuj ogranienje brzine ne budi ogranien: samo koji km/h manje stotine ivota vie,
saekaj zeleno bolje izgubiti trenutak u ivotu, nego ivot u trenutku,
sahrani alkohol, a ne sebe, ne dozvoli da alkohol upravlja tobom budi trijezan i oprezan,
ukljuite svjetla otvorite oi i sebi i drugima,
ne vei sebi omu oko vrata vei pojas,
budi oprezan: potovanje saobraajnih propisa preduslov je za bezbjednu vonju.
8.

f. Kampanja NE BRE OD IVOTA

Ova kampanja se odravala u periodu od 01.jula do 31. avgusta 2011. godine. Sprovodilo ju
je Ministarstvo unutranjih poslova Republike Srpske, uz podrku EUPM-a. Cilj kampanje je
bio da graanima koji putuju u sezoni godinjih odmora u ljetnim mjesecima, skrene se panja da
prilagode brzinu kretanja vozila i potuju saobraajna pravila i propise.
Tokom realizacije ove kampanje, pripadnici policijskih stanica za bezbjednost saobraaja,
fokusirali su se na putne pravce kojima graani najee putuju prema moru, kao i na putne
pravce na kojima se esto dogaaju saobraajne nezgode. Tokom navedene kampanje vozaima
je bio podijeljen promotivni materijal (edukativni leci i osvijeivai vozila).

g. Kampanja KORAAJMO ZAJEDNO

AMSS, kao vodei subjekt unapreenja bezbjednosti u saobraaju na teritoriji Srbije, pokree
kampanju posveenu bezbjednosti pjeaka Koraajmo bezbedno. Ovaj globalni projekat
predstavljen je na godinjem sastanku FIA Fondacije poetkom decembra 2012. godine i
podrava ga Fond za bezbjednost saobraaja (Road safety fund) i svi klubovi lanice Svjetske
automobilske federacije FIA, u okviru svjetske kampanje Uinimo puteve bezbednim (Make
roads safe).
Cilj ove akcije je unapreenje bezbjednosti pjeaka kao jedne od najugroenijh kategorija
uesnika u saobraaju. U Srbiji je, u toku 2009. i 2010. godine poginulo 169, odnosno 159
pjeaka.
U 2011. godini 143 pjeaka su izgubila ivot, a u prvih 10 meseci 2012. godine njih 117.Broj
povreenih pjeaka kretao se od 2.845 u 2009.godini, 2.553 u 2010.godini, 2.222 u 2011. godini,
dok je u prvih deset mjeseci 2012. godine bilo 1880 povreenih pjeaka.

9.
Grafikon br. 1. Broj poginulih pjeaka iz 2010. godine u prvih 10 mjeseci
( http://www.amss.org.rs/index.php?option=com_content&view=article&id=448&Itemid=203)

10.
Ovako veliki broj povrijeenih i poginulih pjeaka je nedopustiv, a alarmantna je injenica da oni
stradaju ak i na pjeakim prelazima koji treba da budu maksimalno bezbjedna mjesta za
njihovo kretanje.
U okviru AMSS projekta Koraajmo bezbjedno prikupljae se fotografije i video zapisi o
tome kuda i kako se pjeaci kreu, koji su im putevi/staze omiljeni, na kojim mjestima je njihovo
kretanje bezbjedno, a na kojima rizino. Oekuje se da uesnici ove kampanje do 31. marta 2013.
godine dostave pomenute fotografije/kratke video zapise na temu (ne)bezbjednog kretanja
pjeaka: na putu od kue do vrtia, kole, posla, prodavnice, o omiljenoj stazi kojom etaju, kao i
o svim potencijalno opasnim mjestima sa kojima se pjeaci svakodnevno sreu.
Po okonanju kampanje, sav prikupljen materijal emo objediniti, obraditi i dostaviti FIA
Fondaciji kako bi se predstavio u toku druge globalne nedelje UN posveene bezbjednosti u
saobraaju na putevima od 6. do 12. maja 2013. godine. Sav materijal bie proslijeen i
nadlenim institucijama u dravi kako bi se preduzele konkretne i praktine mjere kojima e se
sauvati mnogi ivoti.

4. Preventivno-propagandni poslovi bezbjednosti saobraaja

Ono to je jo bitno istai i vezano je za kampanje jesu preventivno-propagandni poslovi
bezbjednosti saobraaja u koje se ubrajaju:
1. snimanje i praenje obiljeja bezbjednosti saobraaja
2. informisanje graanao stanju bezbjednosti saobraaja
3. pomo i podrka drugim subjektima bezbjednosti saobraaja
4. uee u pripremi strategija bezbjednosti saobraaja
5. realizacija posebnih pograma sa ruzinim i najugroenijim grupama
6. uee u saobraajnom obrazovanju i vaspitanju

i. Snimanje i praenje obiljeja bezbjednosti saobraaja

Kada je u pitanju snimanje i praenje saobraaja, ono je bitno za prevcenciju saobraajnih
nezgoda i unapreenje bezbjednosti saobraaja. Tu se podrazumjevaju snimanje i praenje
sledeih obiljeja:
-

Brzina vozila na putu,

Stepen potovanja propisa u saobraaju,
Stepen prihvatanja propisa,
Konflikti u saobraaju,
Saobraajni prekraji,
Saobraajne nezgode.

11.
Brzina vozila na putu je promjenljiva i ona bitno utie na rizik nastanka i teinu saobraajne
nezgode. Meutim, uz prisustvo policije na putevima znatno se moe uticati na brzinu vozila na
putu i to na nain da se vri snimanje uz pomo savremene opreme kao to su raunari, posebna
oprema koja se ugrauje u putnu infrastrukturu (detektori) ili koja se postavlja pored (laseri i
drugi senzori). Sa masovnom upotrebom nove tehnologije, snimanje i praenje brzina preuzima
organi za saobraaja, odnosno preduzee koje upravlja putem. Brojai saobraaja nove
generacije razvrstavaju i broje vozila na putu (po kategorijama), ali i mjere brzinu vozila
neprekidno u toku 24h.
Stepen potovanja propisa odnos broja uesnika koji potuje neki propis i ukupnog broja
uensika u saobraaju, bitno odreuje nivo stepena bezbjednosti u saobraaju na putu. Znaajno
je potovanje propisa, a posebno: potovanje prvenstva prolaza, potovanje ogranienja brzine,
stepen upotrebe sigurnosnih pojaseva, procenat vozaa koji voze pod dejstvom alkohola odnosno
droga, stepen potovanja svjetlosnih signala, potovanje reima saobraaja itd.
Stepen prihvatanja propisa jeste odnos broja uesnika koji odobravaju i prihvataju neki propis
i ukupno broja uensika u saobraaju, je od znaaja za odrivi razvoj u saobraaju. Cilj nije samo
primjena nego i prihvatanje propisa.
Konflikti u saobraaju predstavlju mjeru opasnosti u saobraaju. Koriste se odreene metode
za praenje stanje bezbjednosti u saobraaju, a to su:
- Objektivne mjere (mjere teinu konflikata pomou vremena ili puta koji su preostali do
sudara);
- Subjektivne mjere (na osnovu kojih strunjak svrstava konflikte prema svojoj procjeni).
Konflikti se deavaju skoro svakodnevno i dosta je vei broj istih od broja saobraajnih nezgoda.
Broj i struktura saobraajnih nezgoda su znaajni pokazatelji kada je u pitanju potovanje
propisa i problemi bezbjednosti saobraaja. Treba naglasiti da je vano pratiti najznaajnije
prekraje i da svi prekraji koji su otkrili i sankcionisali policajci, nisu najbolji pokazatelj
stvarnog stanja, zbog uticaja prisustva policije, zavisnosti i naina intenziteta kontrole itd.

12.

ii. Informisanje graana o stanju bezbjednosti saobraaja

Informisanje graana o stanju bezbjednosti saobraaja doprinosi shvatanju problema,
unapreuje stavove graanja u bezbjednosti u saobraaju a isto tako i ponaanja u saobraaju.
Bitne su sledee radnje kada je u pitanje informisanje:
- Dostavljanje informacija AMS, naunim i strunim institucijama, dravnim organima i
drugim subjektima;
- Periodine (dnevne, sedmine, mjesene, polugodinje, godinje) informacije o stanju
bezbjednosti saobraaja);
- Publikovanje statistikih podataka u vidu strunih radova, izvjetaja i biltena;
- Pomo strunjacima i drugim zainteresovanim u strunom sagledavanju stanja
bezbjednosti saobraaja.

iii. Pomo i podrka drugim subjektima bezbjednosti

saobraaja
Kada je u pitanju pomo i podrka dugim subjektima bezbjednosti saobraaja, bitno je da se
doprinosi unapreenju pojedinih aspekata bezbjednosti saobraaja, a meu najznaajnijim su:
- Pomo u radu subjekata u obuci vozaa, polaganju vozakih ispita, tehnikih pregleda,
odravanju puteva, prevoza itd.;
- Zajednike aktivnosti MUP-a i drugih subjekata u oblasti bezbjednosti saobraaja;
- Uee MUP-a u realizaciji redovnih aktivnosti kojima se unapreuje bezbjednost
saobraaja;
- Usmjeravanje aktivnosti drugih subjekata itd.

iv. Uee u pripremi strategija bezbjednosti saobraaja

Kod pripreme i realizacije strategija bezbjednosti saobraaja vano je kreiranje kvalitetnih
dokumenata i njihovo sprovoenje u praksi. U skladu sa meunarodnim strategijama, mogu da se
donose nacionalne, regionalne i lokalne strategije bezbjednosti saobraaja, te strategije
bezbjednosti saobraaja za pojedine subjekte.

13.

v. Realizacija posebnih pograma sa ruzinim i najugroenijim grupama

Realizacija posebnih programa sa rizinim i njaugroenijim grupama ima za cilj da se

skromna sredstva i energija usmjere na najznaajnije ciljne grupe bezbjednosti saobraaja, te se
tu moe doprinijeti iniciranju tako da se:
- Omogui identifikacija ranjivih uesnika u saobraaju i drugih najugroenijih grupa;
- Pratiti rizik uea u saobraaju ovih i drugih grupa uesnika;
- Raditi sa najugroenijim grupama;
- Planirati mjere i raditi sa drugim subjektima s ciljem zatite naugroenijih grupa uesnika
u saobraaju;
- Identifikovati rizine grupe uesnika u saobraaju;
- Uestvovati u pripremi programa rada sa rizinim grupa i slino.

vi. Uee u saobraajnom obrazovanju i vaspitanju

Uee u saobraajnom obrazovanju je zakonom utvreno koje ostvaruje u razliitim
oblicima:
- Dosljedno potovanje propisa od strane policijksih slubenika, a posebno starjeina, gdje
dobar uzor policajca kada u saobraaju uestvuje kao pjeak ili kao voza, a posebno kada
koristi slubeno vozilo, ne moe se zamjeniti niti nadoknaditi nikakvom drugom
aktivnou;
- Struan rad u neposrednoj kontroli saobraaj predstavlja neprekidan i ne zamjenljiv
proces edukacije s ciljem jednostavnog sticanja i kocentracije najvanijih znanja;
- Pomo, podsticanje i usmjeravanje saobraajnog obrazovanja i vaspitanja u predkolskim
ustanovama (predavanja, igre, filmovi, pozorine predstave itd.)
- Saobraajno obrazovanje i vaspitanje u osnovnim kolama
- Upoznavanje sa konkretnim problemima bezbjednosti saobraaja i podsticanje vaspitaa,
uitelja, roditelja i drugih da stalno rade na unapreivanju znanja, stavova, vjetina i
ponaanja u saobraaju;
- Pomo u izradi i auriranju elaborata bezbjednosti saobraaja, elaborata saobraajnog
obrazovanja i vaspitanja, saobraajnih projekata okruenja kola i obdanita, u izradi i
realizaciji kolskih strategija bezbjednosti saobraaja i uspostavljanju mrea partnera.
Formiranjem kolskih saobraajnih patrola i saobraajnih patrola graana unapreuje se
seobraajno obrazovanje i vaspitanje, ponaanje djece u saobraaju, obezbjeuje se bolje
prihvatanje saobraajne policije i unapreuje odnos saobraajne policije i javnosti, te se olakava
rad saobraajne policije.
14.

5. ZAKLJUAK
Svjedoci smo svakodnevnih vijesti o saobraajnim nezgodama koje nerijetko prou bez zrtava i
tesko ozlijeenih osoba. esti kolapsi saobraaja, svakodnevne guve, nervoza vozaa i

neuslovne ceste, dodatno ugroavaju sigurnost saobraaja. Stepen bezbjednosti je posljednjih

godina u naglom opadanju, sa sve vecim brojem saobraajnih nezgoda sa ogromnim
materijalnim tetama i naalost sa smrtno stradalim. U svakoj ljudskoj aktivnosti je prisutan i
rizik, no daleko najvei je upravo u saobraaju, u kojem sudjeluje praktiki svaki covjek.
Automobil i s njim povezane drutvene vrijednosti simboli su tehnoloki razvijenih drutava.
Ceste i ulice nas povezuju sa kuom, kolom, radnim mjestom, igralitem, kinom, pozoritem, s
prijateljima i rodacima... Na ulicama i cestama smo pjeaci, biciklisti, motoristi, putnici i vozai
u osobnim automobilima, autobusima. Sadanje stanje u saobraaju, posebno stepen bezbjednosti
saobraaja, nezadovoljavajue je u svakom obliku to potvrduje i injenica da se svake godine
dogaaju sve vie i vie saobraajnih nezgoda i da sve vie stradaju mlae osobe, tj. osobe mlae
od 30 god.
Saobraajne nezgode se dogaaju zbog mnogih razloga i faktora meu kojima se mogu ubrojati:
psiholoko ponapanje pojedinih vozaa koji brzinu kao najvaniji faktor sigurnosti premauju u
odnosu na ogranienje nekoliko puta, uticaj alkohola, loa starosna struktura vozila na cestama a
time i tehnika ispravnost, ucee mladih vozaa bez iskustva koje reakcije na drutveno stanje
iskazuju divljanjem vozilima po cestama, nedovoljna obrazovanost i pogreno shvatanje djece
pjeaka o ulici ili putu do kole kao mjestu zabave i igre, umjesto mjesta permanentne opasnosti.
Meu najveim faktorima, koji utiu na bezbjednost u saobraaju, je sam ovjek ( oko 85 % ), i
to najvie radi sledeeg:
- pogrene odluke i procjene ( umor, utjecaj alkohola, lijekova, droge isl. )
- vjetina ( koordinacija pokreta,procjena udaljenosti,brzina,irina i visina prolaza )
- znanje ( poznavanje saobraajnih znakova,propisa i sl. )
- sposobnosti ( osjetilnih organa,psihomotorne i mentalne ).

15.

6. Literatura
1. Prof. dr Krsto P. Lipovac dipl. in. saobraaja, Bezbjednost u saobraaju, Beograd, 2008.
2. Internet adrese :

- http://www.amss.org.rs/index.php?option=com_content&view=article&id=160&Itemid=160
- http://www.ams-rs.com/index.php/novosti/domace-novosti/189-pocela-akcija-ne-brze-odzivota
- http://www.beograd.rs/cms/view.php?id=2509
- http://www.bijeljina.org/podaci/news/id1964/djeca,%20policija,%20bijeljina.jpg
- http://www.tip.ba/wp-content/uploads/2011/10/sigurnosni-pojas-uautomobilu.jpg

16.