ZEHRL GAZETE

Almanya (daha dorusu Prusya) istihbrt, dier btn Avrupa lkelerinde olduu gibi
Belikada da kol geziyordu. Almanyada barnamayan Marx, Fransaya kam, fakat 1845
yl banda buradan da snrda edilince Belikaya gelmiti. Prusya kralnn adamlar,
Marxn burada yaynlad Deutsche-Brsseler-Zeitung adl gazeteyi gn gnne takip
ediyorlar ve merkeze rapor gnderiyorlard. Bu raporlarn birinde yle deniliyordu: Bu
zehirli gazetenin, hedef ald eitimsiz halkta son derece yozlatrc bir etki yapt su
gtrmezdir. Servetin paylalmasna ilikin insanlar batan karc dnceler, fabrika
iilerine ve gndeliki iilere doutan gelen bir haklar imi gibi sunuluyor. Ayrca
hkmdarlara ve topluluun geri kalanna kar derin bir nefret alanyor. Sonuta ortaya, alt
snf halk geni apta etkilemeyi baarabilecekmi gibi kasvetli bir manzara yayyor. Marx
sonuta 3 Mart 1848de, 24 saat iinde lkeden ayrlmas istendiinden, Belikay da terk
etmek zorunda kalacaktr.
ngiltereye kamak zorunda kalan Marx; lmne kadar artk 35 yl ngilterede yaayacak
ve yine bir (14) Mart gn, 1883te vefat edecekti. 1847 yl Aralk aynn sonunda bitirdii
nl almas Komnist Manifesto, ngiltereye gelmeden bir buuk ay nce Londrada
yaynlanmt. Bu nedenle sol evrelerde zaten az ok tannan bir adamd. Komnist
Manifesto imdi de hl, dnyada best-seller kitaplardan biridir. Trkiyede olmasa da,
Avrupa ve ABD bata olmak zere dnyann her yerinde, Marxn 163 yl evvel yazd
(Komnist) Manifesto hl en ok satan kitaplardan biridir. Marx, bir Avrupal olarak kendi
kltrn ok iyi okumu bir kii idi. Dante, Gthe ve ekspirin eserlerinin ounluunu
ezbere okurdu. Bunun verdii gle, yazlar ok etkileyici vurucu cmlelerle balar ve yine
yle biterdi. (Tam bu noktada herhalde unu sylemek ayp olmaz: bir Kurn melini,
anlamn, tefsirini veya Hz. Peygamberin yaamndan nemli kesitler sunan bir hadis
kitabn, bir Buhr veya Mslimi batan sona bitirmeyen Trkiye aydnlarnn, yazarlarnn,
dnce reten herkesin; neden bilgi ve zm retiminde ksr kaldklar ortadadr. Veya
imdi artk sadeletirilmi pek ok basks olan bir Mehmet kifin Safahat n batan sona
bitirmemi, kendi kltrn zmsememi, son bin yllk tarihimize bir kartaln yukardan
bak gibi (ayrntl olarak) bakamayan bir nesil, problemlerine nasl zm retecektir)
CN EDEN IKTI. Marx, Manifestoya u arpc cmle ile balar: (imdi, artk)
Avrupada bir cin dolayor. (Bu cin) Komnizmin cini. Yal Avrupann btn gleri, bu
cini defetmek iin kutsal bir ittifaka girdiler. Papa ile (Rus) ar(), (Avusturya-Macaristan
mparatorluu babakan prens) Metternich ile (Fransa babakan) Guizot; hepsi..Alman
casuslar dahil.. Manifesto sonuta toplam 35 sayfalk bir brordr. Ama 150 yldan beri
dnyay byk apta etkilemi, muhtemelen yz dile evrilmi bir almadr. Marx,
ngiltereye geldikten sonra, almalarn artk bu lkede srdrecek Manifestonun yz kat
veya daha fazla alma retecek ve hayatnn ok byk bir ksm British Museumun
okuma salonlarnda geecektir.
MARX MAT OLMADI MI? Manifesto basldktan sonra, Paristen balayarak btn
Avrupada ubat ve Mart (1848) aylarnda byk halk ayaklanmalar meydana geldi.
Ayaklanmalar al yangn hzyla sratle yayld. Fakat ayn hzla sndrld. Komnizmin
zaferi daha ok erkendi. 1917 Sovyet (Rus) Devrimine kadar daha yetmi sene beklenecekti.
Ama sonuta Marxist hareket, 20. yzyla damgasn vurdu. Marxn elli yla yakn sren
youn bilimsel gayretleri sonucu kendi hayatnda bir komnist devlet hibir zaman
kurulamad. Ama 1945den 1991e kadar Asyann da Avrupann da yardan fazlas,
komnist ynetimlerin hkimiyeti altnda kald. Komnist hareketler/rgtler Orta

Amerikadan Endonezyaya kadar milyonlarca insan etkiledi. Fakat bugn tek tk kalan
komnist lkelerden biri olan inin (bile) hemen btn byk kent merkezlerinde
kapitalizmin hemen btn markalar McDonalddan balayarak hkm sryor. Peki, Marxn
hi faydas olmad m? Oldu. Komnist lke topraklarnda olsun (ama bilhassa komnist
olmayan lkelerde olsun) ii cretlerinin iyilemesinde en byk pay herhalde Marxndr.
Sekiz saatlik alma saatleri ile iilerin salkl ortamlarda almalar ile ilgili sorunlar ve
evre sorunlar hep Marxn gndeme getirdii ve savunduu problemlerdir. Fakat br
yandan da Marxist hareket, 20. yzyl boyunca milyonlarca insann haksz yere
ldrlmesine, hapsedilmesine, toplama kamplarnda srndrlmesine de sebep olmutur.
Komnist devletlerde hibir zaman iiler ynetici olamam; komnist devletler hep,
suratlar mahkeme surat gibi denilecek tipte, duygudan yoksun insanlarca ynetilmitir.
ismailyurdakok@yahoo.com