Professional Documents
Culture Documents
Genleşme Vanasının Kontrolu PDF
Genleşme Vanasının Kontrolu PDF
Serhan KKA
Dokuz Eyll niversitesi,
Makine Mhendislii Blm
Bornova-zmir
serhan.kucuka@deu.edu.tr
ZET
Bu almada, soutma sistemlerinde kullanlan elektronik genleme vanalar iin bir kontrol
yntemi aratrlmtr. Soutucu akkan geii kontrol eden elektronik genleme vanas milinin
hareketi iin 500 adm atabilen bir step motor kullanlmtr. Vanann kontrol bulank mantk
algoritma ile yaplmtr. Yaklak 5 kW soutma kapasiteli souk su retim grubunda, elektronik
genleme vanas, evaporatrden scroll kompresr emiine gelen soutucu akkann kzgnlk
derecesini kontrol etmitir.
Anahtar Kelimeler: Elektronik genleme vanas, kzgnlk ayar, step motor kontrol
ABSTRACT
In this study, control method of the electronic expansion valve in the refigeration system was
investigated. Electronic expansion valve whose mile drived with a 500 steps stepper motor, was
used to control refrigerant flow. Fuzzy logic control algorithm was used for the valve control.
Superheat degree of the liquid refrigerant at entrance into the scroll compressor has been controlled
by electronic expansion valve controlled in the about 5 kW cooling capacity chiller.
Keywords : Electronic expansion valve, superheat adjustment, stepper motor control
**
letiim yazar
Geli tarihi : 20.10.2009
Kabul tarihi : 03.03.2010
GR
Makale
Eleman
zellikler
Kompresr
Tip
Kapasite
:
:
Kondenser
Tip
Hava soutmal
Evaporatr
Tip
Su soutmal
Genleme eleman
Basn ler
Tip
lm aralk
Hata
:
:
:
Scaklk ler
Tip
lm aralk
Hata
:
:
:
Isl ift T
-200 ile 350 C
%1.5
G ler
Tip
lm aralk
Hata
:
:
:
Bs157
220/600 V , 50/60 Hz
%1
Data lm ve
kontrol sistemi
Makale
EGV Step Motoru Src Devresi
Step motorlar, aldklar kontrol sinyali ile sabit ada adm adm
hareket ederler. Step motor, ieride dnen bir rotor ve sabit
sarmlardan oluan statordan olumaktadr. Rotor ortasndaki
aft zerinde mknatslar bulunmaktadr. Sarglara akm
verilmesi ile oluan manyetik alan aft zerindeki bu
mknatslar etkileyerek dnme hareketi olumasn salar(4).
ki temel step motor tr; unipolar ve bipolardr. Unipolar
motor, her kutupta iki sargya sahiptir ve motor gvdesi dna
(a)
Bipolar
(b)
Q2-Q3
Q1-Q4
ekil 6. Bipolar (a) ve Unipolar (b) Step Motor Sarglarna Kontrol Sinyali Uygulama
Q6-Q7
Q5-Q8
+ 12 VDC
(-)Toprak
PC paralel port
ULN 2003
entegresi
Makale
Kzgnlk deeri artt zaman EGV'ye ama sinyali, azald
zaman ise kapanma sinyali gnderilecektir. EGV'nin bulank
mantk ile kontrolnde iki adet girdi, bir adet kt
belirlenmitir. Girdi olarak kzgnlk deerinin ayar deeri
o
(8 C) ile sistemden llen deer arasndaki fark yani hata ve
(a)
yelik derecesi
A ayrnts
A ayrnts
Hata
yelik derecesi
(b)
yelik derecesi
(c)
PO
PY
NY
NO
Hata
Makale
10
DENEYSEL SONULAR
Yaplan deneylerde evaporatre su geli scakl 13 C, su
debisi 0.496 kg/sn, kondenser hava scakl 30 C ve hava
debisi 0.586 kg/sn deerinde sabit tutulmutur. Bu artlarda,
elektronik genleme vanas, maksimum akln %10'u ile
%45'i arasnda %5'lik dilimlerle, %45 ve %55 arasnda %1'lik
dilimlerle alarak sistem davran incelenmitir. % 50 ve
zerindeki vana aklklarnda kompresre buhar yannda
sv soutucu akkan girii olduu gzlenmitir(5). Dk
vana aklk oranlarnda kompresr emmesindeki soutucu
akkan kzgnlk deeri olduka fazla olmaktadr. Vana
akl ile kzgnlk arasndaki iliki ekil-10'da
grlmektedir.
Kompresrn deiken hzl almas srasnda, TGV ve
EGV kullanlmas durumunda sisteme verilen bozucu etkiye
kar sistemin cevab incelenmitir. Burada bozucu etki su
debisinin 0,496 kg/snden 0,100 kg/sn deerine
indirilmesidir. EGVnin bulank kontrol srasnda bozucu
girdiye kar soutucu akkan kzgnlk deerinin deiimi
TGV kullanlan sistem ile karlatrmal olarak ekil-11'de
verilmitir.
Deiken hzl kompresrde, sistemin verilen bozucu etkiye
cevab incelendiinde, soutucu akkann kzgnlk
deerinin EGV'li sistemde ayar deerinden ok fazla
uzaklamad dolaysyla kontroln daha iyi olduu
sonucuna ulalmtr. TGV ise daha yksek kzgnlkta yeni
bir dengeye ulamtr.
SONU
Bu almada, su soutma grubunda EGV'nin kontrol
bulank mantk algoritma ile yaplmtr. Kontrol deikeni
olarak soutucu akkan kzgnlk deeri belirlenmitir ve bu
deer evaporatr girii ile kndaki scaklk farkndan
hesaplanmtr. EGV'nin step motorunun kontrol ULN2003
ad verilen bir entegre kullanlarak bilgisayar paralel portu
araclyla yaplmtr. Kontrol salayan program
MATLAB da yazlmtr ve gerek zamanl olarak kontrol
salamtr. Bu sayede ok basit ve ucuz bir kontrol dzenei
ile EGV kontrolnn yaplabildii grlmtr. Deney
sonular incelendiinde oluturulan bulank mantk
algoritmann EGV'yi istenen ekilde kontrol ettii
gzlenmitir.
KAYNAKA
1.
2.
3.
4.
5.
11