BLUETOOTH

1. Wstp teoretyczny
Bluetooth jest darmowym standardem opisanym w specyfikacji IEEE 802.15.1. Jest to
technologia bezprzewodowej komunikacji krtkiego zasigu pomidzy rnymi urzdzeniami
elektronicznymi, takimi jak klawiatura, komputer, laptop, telefon komrkowy i wieloma
innymi. Uywa fal radiowych w pamie ISM 2,4 GHz. Urzdzenie umoliwiajce
wykorzystanie tej technologii to adapter Bluetooth (rys.1).

Rys. 1. Adapter bluetooh

Standardy Bluetooth:
a.
b.
c.
d.
e.
f.
g.
h.

Bluetooth 1.0 21 kb/s

Bluetooth 1.1 124 kb/s
Bluetooth 1.2 328 kb/s
Bluetooth 2.0 2,1 Mb/s,
Bluetooth 2.0 + EDR (Enhanced Data Rate) - 3,1 Mb/s
Bluetooth 3.0 + HS (High Speed) 24 Mb/s (3 MB/s)
Bluetooth 3.1 + HS (High Speed) 40 Mb/s (5 MB/s)
Bluetooth 4.0 + LE (Low Energy) 200 kb/s, nisze zuycie energii, mniejszy
transfer, wikszy zasig (do100m)

Klasy urzdze Bluetooth:

a. klasa 1 (100 mW) ma najwikszy zasig, do 100 m,
b. klasa 2 (2,5 mW) jest najpowszechniejsza w uyciu, zasig do 10 m
c. klasa 3 (1 mW) rzadko uywana, z zasigiem do 1 m.

Architektura systemu Bluetooth:

Podstawow jednostk technologii Bluetooth jest pikosie (ang. piconet), ktra zawiera wze
typu master oraz maksymalnie 7 wzw typu slave. Wiele pikosieci moe istnie w jednym
pomieszczeniu, a nawet mog by ze sob poczone przy pomocy wza typu bridge (rys.2).
Poczone ze sob pikosieci okrela si mianem scatternet. Dodatkowo, oprcz siedmiu

wzw typu slave, w jednej pikosieci moe pracowa do 255 wzw, pozostajcych w stanie
synchronizacji z urzdzeniem typu master (jest to tzw. tryb wyczekiwania i niskiego poboru
mocy). Urzdzenia te nie uczestnicz w wymianie danych. Mog tylko otrzyma sygna
aktywacyjny lub nawigacyjny od wza typu master. Istniej jeszcze dwa przejciowe stany
hold oraz sniff. Przyczyn podziau wzw na master i slave jest minimalizacja kosztw
technologii. Konsekwencj tego jest fakt, e wzy typu slave s w 100% podporzdkowane
wzom master. Pikosie jest scentralizowanym systemem TDM, urzdzenie master
kontroluje zegar i okrela, ktre urzdzenie i w ktrym slocie czasowym moe si z nim
komunikowa. Wymiana danych moe nastpi tylko pomidzy wzem master i slave.
Komunikacja slave slave nie jest moliwa.

Rys. 2. Poczone dwie pikosieci scatternet

Architektura protokow Bluetooth:

Standard Bluetooth okrela wiele protokow, pogrupowanych w warstwy. Struktura warstw
nie odpowiada adnemu znanemu modelowi (OSI, TCP/IP, 802). IEEE prowadzi prace nad
zmodyfikowaniem systemu Bluetooth, aby dopasowa go do modelu okrelonego standardem
802.
a. Najnisza warstwa fizyczna warstwa radiowa odpowiada warstwie fizycznej cza
danych. Okrela ona transmisje radiow oraz modulacj stosowan w systemie.
b. Warstwa druga baseband layer jest zbliona do podwarstwy MAC modelu OSI, ale
zawiera take elementy warstwy fizycznej. Okrela ona w jaki sposb urzdzenie
master kontroluje sloty czasowe i jak sloty s grupowane w ramki.
c. Kolejna warstwa grupuje powizane ze sob protokoy. Link manager zajmuje si
ustanowieniem logicznych kanaw midzy urzdzeniami, zarzdzaniem energi oraz
jakoci usugi(QoS). Link control adaptation protocol, czsto nazywany L2CAP,
zajmuje si szczegowymi parametrami transmisji, uwalniajc w ten sposb wysze
warstwy od tego obowizku. Protok ten jest analogiczny do podwarstwy LLC
standardu 802, ale technicznie jest zupenie inny. Jak wskazuj nazwy, protokoy
audio i control zajmuj si dwikiem oraz kontrol. Aplikacje mog z nich korzysta
pomijajc protok L2CAP.
d. Kolejna warstwa jest warstw przejciow, zawierajc mieszanin rnych
protokow. Podwarstwa LLC standardu 802, zostaa wstawiona tu przez IEEE, w
celu zapewnienia kompatybilnoci z sieciami 802. RFcomm (Radio Frequency
communication) jest protokoem, ktry emuluje standardowy port szeregowy do

podczenia klawiatury, myszy, modemu oraz innych urzdze. Protok telephony

jest protokoem czasu rzeczywistego, uywanym w profilach zorientowanych na
rozmowy. Zarzdza rwnie zestawieniem i rozczeniem poczenia. Protok
discovery service jest uywany do umiejscowienia usugi wewntrz sieci.
e. W ostatniej warstwie umiejscowione s aplikacje oraz profile. Uywaj one
protokow warstw niszych. Kada aplikacja ma swj podzbir uywanych
protokow, zazwyczaj korzysta tylko z nich i pomija inne.

Rys. 3. Architektura protokow Bluetooth

Bluetooth struktura ramki:

a. Pole adres nagwka identyfikuje jedno z omiu aktywnych urzdze, dla ktrego
przeznaczona jest ramka.
b. Pole typ okrela typ ramki (ACL, SCO, pool albo null), rodzaj korekcji bdw
uywany w polu danych oraz liczb slotw w ramce.
c. Pole Flow jest ustawiane przez slave, gdy jego bufory s pene i nie moe on przyj
wicej danych.
d. Bit Acknowledgement jest potwierdzeniem transmisji.
e. Bit Sequence jest uywany w celu numeracji ramek aby wykry retransmisje.
f. Ostatnie 8 bitw to suma kontrolna.
18 bitw nagwka s powtarzane trzy razy dajc w efekcie nagwek 54 bitowy. Po stronie
odbiorczej prymitywny ukad sprawdza wszystkie trzy kopie kadego bitu. Jeli wszystkie s
takie same, wwczas bit jest zaakceptowany. Jeli nie, to jeeli otrzymano dwa 0 i jedn 1,
warto kocowa jest 0, jeli za dwie 1 i jedno 0, to jedynka.

Rys. 4. Struktura ramki w systemie Bluetooth

Profile systemu Bluetooth:

a. K1 - oglny profil dostpu GAP (Generic Access Profile).Podstawowy profil dostpu
wprowadza definicje zalecenia i wsplne wymagania dotyczcych podstawowych
trybw pracy i procedur dostpu. Okrela on zachowanie urzdzenia w stan
oczekiwania i poczenia, ktre umoliwia zestawienie poczenia pomidzy
urzdzeniami Bluetooth, analiz stanu otoczenia i zapewnia odpowiedni poufno.
b. K2 - profil aplikacji wykrywania usug SDAP (Service Discovery Application Profile).
Profil ten umoliwia identyfikacj usug realizowanych w innych urzdzeniach
cignicie dostpnych informacji dotyczcych tych usug.
c. K3 - profil dla telefonii bezprzewodowej CTP (Cordless Telephony Profile). Profil
CTP, ktry definiuje waciwoci i procedury wymagane do wsppracy pomidzy
rnymi elementami telefonu trzy w jednym. Telefon trzy w jednym" to
rozwizanie wprowadzajce dodatkowy tryb pracy telefonu komrkowego jako
radiotelefonu bliskiego zasigu do poczenia z sieci stacjonarn poprzez stacj
bazow.
d. K4 - profil dla bezprzewodowej komunikacji wewntrznej IntP (Interkom Profile).
Profil interkomu definiuje wymagania dla urzdze Bluetooth dotyczce pocze
bezporednich pomidzy telefonami typu trzy w jednym" tzw. usuga interkomu.
e. K5 - profil wirtualnego portu szeregowego SPP (Serial Port Profile). Profil portu
szeregowego opisuje wymagania zwizane z realizacj emulowanego radiowego cza
szeregowego np. pomidzy dwoma komputerami.
f. K6 - profil dla bezprzewodowego zestawu suchawkowego HP (Headset Profile).
Umoliwia jej bezprzewodowe poczenie i penienie roli urzdzenia wejciowego i
wyjciowego dla sygnaw dwikowych (audio).
g. K7 - profil usug modemowych DUN (Dial-up Networking Profile). Profil dostpu do
sieci stosowany jest przez komputer do uzyskania komputerowego dostpu do
Internetu poprzez telefon komrkowy lub modem.
h. K8 - profil usug telefaksowych FP (Fax Profile)
i. K9 - profil dostpu do sieci lokalnej LA (LAN Access Profile). Definiuje zestaw
procedur zapewniajcy bezprzewodowy dostp do sieci LAN.
j. K10 - oglny profil wymiany danych w postaci obiektw GOEP (Generic Object
Exchange Profile). W ramach usugi transmisji szeregowej wyodrbniono specjalna
grup profili ktre precyzuj wymagania odnonie wymiany danych w podstacji
obiektw. Urzdzeniami, ktre najczciej korzystaj z tego typu profili s laptopy,
notatniki elektroniczne czy telefony komrkowe..
k. K11 - profil przesyania obiektw OPP (Object Push Profile). Profil przesyania
obiektw OPP definiuje trzy podstawowe rodzaje operacje: 1. przesyanie jednego lub
wicej obiektw 2. pobranie tzw. wizytwki biznesowej 3. wymian wizytwek,
rozumian jako nastpujce po sobie operacje 1. i 2.
l. K12 - profil przesyania plikw FTP (File Transfer Profile). Profil aplikacji transferu
plikw FTP umoliwia przesyanie danych w czu bezprzewodowym.
m. K13 - profil synchronizacji danych SP (Synchronization Profile). Wirtualny port
szeregowy stanowi rozszerzenie oglnego profilu dostpu GAP o elementy konieczne

do zapewnienia transmisji w trybie szeregowym. Zadaniem emulatora jest ukrycie

przed oprogramowaniem uytkownika, bezprzewodowego charakteru cza.
Nowe profile Bluetooth 2.0:
a. K14. Profil rozszerzonego wykrywania usug ESDP (ExtendedService Discovery
Profile)
b. K15. Profil dostpu do sieci osobistej PAN (PersonalAreaNetworkingProfile)
c. K16. Profil rodzajowej dystrybucji audio/wideo GAVDP (GenericAudio/Video
DistributionProfile)
d. K17. Profil zaawansowanej dystrybucji audio A2DP (AdvancedAudio
DistributionProfile)
e. K18. Profil dystrybucji wideo VDP (Video DistributionProfile)
f. K19. Profil zdalnego sterowania audio/wideo AVRCP (Audio/Video
RemoteControlProfile)
g. K20. Profil wydruku bez kabla HCRP (HardCopyCableReplacementProfile)
h. K21. Profil podstawowego obrazowania BIP (Basic ImagingProfile)
i. K22. Profil podstawowego drukowania BPP (Basic Printing Profile)
j. K23. Profil wsplnego dostpu do sieci ISDN CIP (CommonISDN Access Profile)
k. K24. Profil wolne rce HFP (Hands-FreeProfile) Profil HFP
l. K25.
Profil
urzdze
interfejsu
czowiek-maszyna
HID
(HumanInterfaceDeviceProfile)
m. K26. Profil dostpu do karty SIM SAP (SIM Access Profile)

Literatura:
1. http://bluetooth.com/bluetooth/
2. http://pl.wikipedia.org
3. Brent A. Miller, Chatschik Bisdikian, Bluetooth, Helion, 2003.

Scenariusze wicze

Scenariusz 1.
Potrzebne:
a) dwa telefony z funkcj bluetooth
b) stoper lub 3 telefon z moliwoci zliczania czasu z dokadnoci do 0.1 sek
Przebieg wiczenia:
wiczenie polega na pomiarze czasu przesyania [w sekundach] danych z podanych przez
prowadzcego odlegoci i powtrzenia pomiarw okrelon ilo razy. Zawsze nadaje ten
sam telefon (A) i odbiera telefon (B),
Dane do wiczenia:
A) na stronie producentw sprawdzi w specyfikacji telefonw WERSJE BLUETOOTH i na
tej podstawie ustali:
a. maksymalny zasig transmisji,
b. prdko transmisji [kbit/s, kbps, Mbit/s]
Znalezione informacje naley uwzgldni w sprawozdaniu.
B)
ilo powtrze pomiaru czasu z danej odlegoci:
wielko pliku (w [kB]): .
typ danych (a) obrazek, (b) muzyka, (c) video,
warianty odlegoci [m], :
pitra, na ktrych naley przeprowadzi pomiary : .
upewni si, aby czas przesyania najwikszego pliku z maksymalnej odlegoci w wariancie
by nie duszy ni 30 sekund !!! (w razie koniecznoci zmieni plik na mniejszy)
wyniki pomiaru umieci w tabeli
Wyniki pomiarw:
Wykona wykresy wartoci mierzonych dla kadego z wariantw np. przepustowo dla
kolejnych odlegoci miedzy urzdzeniami.
Wnioski uwzgldniajce ewentualne zakcenia na rnych pitrach pomiarowych
Wnioski ( m.in. porwnanie praktycznych moliwoci sprztu z ich teoretycznymi
moliwociami, odlegoci, przepustowoci. Opis wpywu odlegoci na transfer, wpywu
zakce innych transferw, przeszkd )

Scenariusz 2:
Potrzebne:
a) dwa telefony z funkcj bluetooth
b) stoper lub 3 telefon z moliwoci zliczania czasu z dokadnoci do 0.1 sek
Przebieg wiczenia:
wiczenie polega na pomiarze czasu przesyania [w sekundach] danych z podanych przez
prowadzcego odlegoci i powtrzenia pomiarw okrelon ilo razy. Zawsze nadaje ten
sam telefon (A) i odbiera telefon (B),
Dane do wiczenia:
A)
na stronie producentw sprawdzi w specyfikacji telefonw WERSJE BLUETOOTH i na tej
podstawie ustali:
a. maksymalny zasig transmisji,
b. prdko transmisji [kbit/s, kbps, Mbit/s]
Znalezione informacje naley uwzgldni w sprawozdaniu.
B)
ilo powtrze pomiaru czasu z danej odlegoci: .
wielko pliku (w [kB]): ..
typ danych (a) obrazek, (b) muzyka, (c) video,
pomiary z przeszkodami (drzwi, plecak, oparcie krzesa, ciana, etc) .
.
wyniki pomiaru umieci w tabeli
Wyniki pomiarw:
Wykona wykresy wartoci mierzonych dla kadego z wariantw np. czas przesyu w funkcji
wielkoci przesyanych danych i kolejnych odlegoci miedzy urzdzeniami.
Wnioski uwzgldniajce ewentualne zakcenia na rnych pitrach pomiarowych
Wnioski ( m.in. porwnanie praktycznych moliwoci sprztu z ich teoretycznymi
moliwociami, odlegoci, przepustowoci. Opis wpywu odlegoci na transfer, wpywu
zakce innych transferw, przeszkd )

Scenariusz 3:
Potrzebne:
a. 3 lub 4 telefony (lub inne urzdzenia) z funkcj bluetooth
b. stoper lub telefon z moliwoci zliczania czasu z dokadnoci do 0.1 sek
Przebieg wiczenia:
wiczenie polega na pomiarze czasu przesyania [w sekundach] danych z podanych przez
prowadzcego odlegoci i powtrzenia pomiarw okrelon ilo razy.
Dane do wiczenia:

A)
na stronie producentw sprawdzi w specyfikacji telefonw WERSJE BLUETOOTH i na tej
podstawie ustali:
a. maksymalny zasig transmisji,
b. prdko transmisji [kbit/s, kbps, Mbit/s]
Znalezione informacje naley uwzgldni w sprawozdaniu.
B)
ilo powtrze pomiaru czasu z danej odlegoci: .
wielko pliku (w [kB]): ..
typ danych (a) obrazek, (b) muzyka, (c) video,
pomiary w konfiguracji: ..
a. pierwszy telefon z drugim, trzeci z czwartym, w tym samym czasie
b. pierwszy telefon z drugim, trzeci z czwartym
c. pierwszy z drugim, drugi z trzecim, trzeci z pierwszym
wyniki pomiaru umieci w tabeli

Wyniki pomiarw:
Wykona wykresy wartoci mierzonych dla kadego z wariantw np. czas przesyu w
funkcji wielkoci przesyanych danych i kolejnych odlegoci miedzy urzdzeniami.
Wnioski uwzgldniajce ewentualne zakcenia na rnych pitrach pomiarowych
Wnioski ( m.in. porwnanie praktycznych moliwoci sprztu z ich teoretycznymi
moliwociami, odlegoci, przepustowoci. Opis wpywu odlegoci na transfer,
wpywu zakce innych transferw, przeszkd )