Kemahiran

Maklumat

MODUL BELAJAR CARA BELAJAR

KEMAHIRAN MAKLUMAT

Keupayaan mengumpul maklumat secara berkesan

ialah suatu aspek kemahiran belajar cara belajar yang penting.
Mengenal pasti sumber pembelajaran, cara mendapatkan maklumat daripada
temu ramah, membuat rujukan, mengenal maklumat dalam buku, dan cara
merujuk kamus, direktori dan ensiklopedia ialah sebahagian daripada
kemahiran maklumat yang perlu dikuasai oleh murid.

i. Definisi Maklumat
Maklumat ialah pengetahuan, data, butiran,
fakta, keterangan, maklumat atau cerita
tentang sesuatu perkara atau seseorang.

ii. Definisi Kemahiran Maklumat

Keupayaan seseorang mengenal pasti
keperluan maklumat mencari dan
mengumpulkan, mengurus dan mengolah
maklumat dan membekalkan maklumat bagi
memenuhi keperluan tertentu.

25

MODUL BELAJAR CARA BELAJAR

iii. Mengenal Pasti Sumber Pembelajaran

Maklumat boleh didapati melalui sesuatu yang didengar, dibaca dan ditonton.
Terdapat pelbagai sumber yang dapat memberikan maklumat iaitu:

x

Sumber yang berasaskan manusia

(Contohnya: ibu bapa, guru, pakar bidang, rakan)

x

Bahan bercetak (contohnya: akhbar, buku, majalah, ensiklopedia,

atlas, almanak, kamus, direktori, buku tahunan, buku panduan,
buku bibliografi, indeks, jurnal, abstrak dan buku teks).

x

Bahan audiovisual (contohnya: piring hitam, radio, pita video,

kaset video, mikrofis, filem, slaid, lutsinar, dan cakera laser).

x

Sumber berasaskan komputer (contohnya: disket, CD ROM, dan

Internet).

Setiap sumber maklumat yang dinyatakan mempunyai kelebihan dan

kelemahan sebagai akibat sifat fizikal, tenaga, harga dan cara penggunaan
bahan tersebut. Walau bagaimanapun, faktor penentu ialah kuantiti dan
kualiti maklumat yang terkandung dalam sesuatu sumber.

iv. Jenis Sumber/Bahan

1..Jurnal
2.Laporan
3.Kertas Kerja
4. Paten
5.Standard/Piawaian
6.Tesis/Disertasi
7.Katalog Perdagangan
8.Ensiklopedia
9.Kamus
10.Tesaurus
11.Atlas
12.Gazetiar

13. Buku Tahunan

14. Almanak
15. Indeks
16. Abstrak
17. Bibliografi
18. Ulasan/Resensi
19. Direktori
20. Biografi
21. Buku Panduan /Manual
22. Pangkalan Data Dalam Talian
23. Internet
24. CD-ROM

26

MODUL BELAJAR CARA BELAJAR

v.

Mengenal Pasti Masalah Dan Maklumat

Yang Diperlukan

Memahami tugasan
Menggunakan pelbagai sumber rujukan
Membaca (secara imbasan dan luncuran)
pelbagai maklumat
Membina soalan asas
Menentukan maklumat yang diperlukan
Mengenal pasti skop sumber
Membuat sumbang saran untuk mentafsir
dan mentafsir semula masalah

vi. Menilai Dan Mengumpulkan Maklumat

Gunakan teknik imbasan dan luncuran.

Pilih bahan, baca, dengar dan tonton.
Pastikan sumber sama ada sumber primer
atau sekunder.
Mentafsir maklumat visual seperti graf,
peta dan carta.
Kumpulkan buktii alasan dan butiran yang
dapat menyokong pandangan/hujah.
Menilai sumber maklumat dan laman web
untuk mendapatkan yang tepat, boleh
dipercayai, diperakui, dan sesuai dengan
tugasan.

27

MODUL BELAJAR CARA BELAJAR

vii. Kemahiran Menemu Ramah

Maklumat boleh didapati dengan menemu ramah individu tertentu

seperti tokoh, pakar dalam bidang berkenaan, orang kenamaan
atau orang yang terlibat secara langsung dalam sesuatu peristiwa.


Tentukan maklumat yang diperlukan.

Kenal pasti tokoh atau orang yang hendak

ditemu ramah.

Selidik kesesuaian tokoh tersebut dengan

maklumat yang dikehendaki (latar belakang

tokoh, bidang pekerjaan dan sebagainya).

Buat temu janji dengan tokoh (tarikh, masa

dan tempat).

Sediakan dan susun soalan untuk

mencungkil maklumat yang dikehendaki.


Sediakan alat perakam, kamera dan

sebagainya mengikut keperluan.

28

MODUL BELAJAR CARA BELAJAR


Tepati janji temu.

Beradab dan gunakan bahasa yang santun

(memperkenalkan diri, menggunakan gelaran

dan ganti nama diri yang betul, menyatakan
tujuan, dan mengucapkan terima kasih).

Bersikap ramah dan menunjukkan minat ketika

tokoh bercerita atau menyampaikan maklumat.


Adakan hubungan mata dan mendengar

dengan penuh perhatian.


Kemukakan soalan yang telah disediakan; ubah

suai soalan jika perlu.


Gunakan alat perakam dan catat butiran dalam

buku catatan.

Dapatkan bahan tambahan daripada tokoh

(gambar foto dan lain-lain).

Teliti semula maklumat yang dicatat dan

dirakamkan.
Rangka persembahan maklumat dan tulis

draf pertama.
Lengkapkan persembahan dengan

mendapatkan maklumat tambahan

daripada sumber lain atau hubungi orang
yang ditemu ramah semula.
Lengkapkan persembahan dengan bahan

grafik, gambar, lampiran dan senarai

rujukan.

29

MODUL BELAJAR CARA BELAJAR

viii. Kemahiran Membuat Rujukan

Dalam era ledakan maklumat, terlalu banyak maklumat yang
perlu diingati. Oleh itu, kita perlu mengetahui cara mengesan
maklumat dengan cekap tanpa perlu mengingat semuanya.

Kaedah Mengesan Maklumat & Merujuk

Bahan di Pusat Sumber Perpustakaan

dengan
menggunakan kad
katalog
dengan
alat baca
mikrofis

dengan
komputer
OPAC.

yang berasaskan
sistem pengelasan
yang tertentu
misalnya Library of
Congress atau
Sistem Perpuluhan
Dewey

Menggunakan Laci Kad Katalog

x
x
x

Ada tiga jenis laci kad katalog

laci kad pengarang

kad perkara
kad judul

Anda boleh menggunakan satu daripada laci tersebut berdasarkan maklumat

yang anda ada seperti maklumat pengarang, perkara atau / dan judul.
Anda boleh menggunakan mana-mana laci yang anda ada maklumatnya.

30

MODUL BELAJAR CARA BELAJAR

Pada amnya, pusat sumber sekolah menggunakan Sistem

Perpuluhan Dewey. Berdasarkan sistem ini, terdapat sepuluh
kelas maklumat iaitu:
000-099
100-199
200-299
300-399
400-499
500-599
600-699
700-799
800-899
900-999

Karya Am
Falsafah
Agama
Sains Kemasyarakatan
Bahasa
Sains Tulen
Teknologi
Kesenian dan Hiburan
Kesusasteraan
Geografi, Sejarah dan Biografi

ix. Mengenal Maklumat Bahagian Dalam Buku

Setiap bahagian buku iaitu kulit hadapan, kulit belakang, halaman

judul, halaman kandungan, indeks, bibliografi dan daftar
kata/glosari menawarkan maklumat yang tertentu.

Pada kulit hadapan tertera tajuk buku dan nama

pengarang.

Pada halaman judul terdapat maklumat tentang

judul buku, judul kecil, nama pengarang
sepenuhnya, nama penyunting (jika ada) dan
nama penerbit.

31

Penterjamahan
oleh
A.M.Mohd.Ali
Virginia M.
Hooker

Sejarah
Melayu-Islam
Virginia M.
Hooker

MODUL BELAJAR CARA BELAJAR

Pada bahagian halaman verso (belakang halaman

judul) terdapat maklumat hak cipta, tahun hak cipta,
tempat terbitan, catatan tentang halangan menyalin
semula,
alamat
penerbit
dan
maklumat
pengkatalogan iaitu nombor kad katalog.

Bertentangan dengan halaman ini kadangkala

disertakan pengenalan atau kata aluan.

Jadual kandungan ialah bahagian yang penting

dalam buku. Dalamnya terkandung nama bab,
nama tajuk, perincian tajuk dan halaman
yang selaras dengan tajuk.

ISBN 983-622-2123-9
Cetakan Pertama
1991
Karya V.M. Hooker
Terjemahan: A.M.
Mohd.
Penerbitan: DBP
Dicetak oleh DBP

Untuk
mengingati
guru-guruku.

Kandungan
Pengenalan 1
Masa Lalu dan Kini 3
Dua Versi Teks 5

Bibliografi

Bibliografi terdapat selepas tajuk akhir sesebuah

buku atau pada akhir bagi setiap bab. Dalamnya
terkandung senarai pengarang, tahun penerbitan,
tajuk buku/majalah/jurnal, penerbit dan
tahun terbitan disusun mengikut urutan abjad.

Sesetengah buku memperuntukkan ruangan

daftar kata atau glosari yang mengandungi
keterangan atau makna tentang istilah
dan singkatan yang digunakan dalam
buku tersebut.

32

Asraf Wahab 1979.

Rumusan Pola-pola Ayat
Inti, DBP 1979.
Brown C.C. 1956. Studies
in Malay. London: Luzac.

klausa
satu unit rangkaian
perkataan yang
mengandungi satu subjek &
satu predikat.
konsonan
bunyi-bunyi bahasa
penggalan...

MODUL BELAJAR CARA BELAJAR

Sebelum kulit belakang terdapat ruangan

indeks sama ada indeks perkara atau indeks
pengarang yang disusun mengikut urutan
abjad. Pada senarai perkara atau pengarang
disertakan
nombor
halaman
yang
memperincikan maklumat tersebut.

Pada kulit belakang kadangkala diberikan

maklumat tentang isi buku misalnya
sinopsis cerita dan biodata pengarang.

Saka, 111
Salehah, 39
Sayid Umar, 53
Sejarah Bugis, 28,
32-4,
39-40, 69
Universiti Riau,13
Universiti Leiden, 6
Universiti Malaya, 91

Sinopsis Cerita

.
Biodata:

..

33

MODUL BELAJAR CARA BELAJAR

x. Kemahiran Merujuk Ensiklopedia

x

Ensiklopedia ialah bahan (berbentuk buku

dan CD ROM) yang mengandungi maklumat
bagi semua bidang ilmu pengetahuan.

x

Maklumat ini termasuklah definisi,

keterangan, sejarah, perangkaan dan
bibliografi yang disusun mengikut urutan
abjad.

x

Setiap edisi ensiklopedia biasanya

dibahagikan kepada beberapa jilid yang
berurutan.

x

Ensiklopedia terbahagi kepada dua jenis iaitu

am dan khas.
- Contoh ensiklopedia am: Oldhams
Encyclopedia Illustrated (ensiklopedia am
kanak-kanak) dan Oxford Junior
Encyclopedia.
- Contoh ensiklopedia khas: Encyclopedia
of Animals dan Encyclopedia of Art.

Mengesan Maklumat daripada Ensiklopedia

Ada ensiklopedia
mempunyai jilid
maklumat umum atau
kasar yang disebut
makro. Jilid yang
menerangkan secara
terperinci disebut jilid
mikro.

Perhatikan
barisan
ensiklopedia di
rak khas
dan lihat
tulang
belakang
setiap jilid.
Pilih jilid yang mengandungi perkataan atau
huruf yang pertama yang berkaitan dengan
maklumat yang hendak dikesan.
Kata utama seperti SUNGAI, TOKOH,
TEMPAT, dan KEJADIAN dicap dengan huruf
besar diikuti keterangan tentang perkataan
tersebut.

34

MODUL BELAJAR CARA BELAJAR

xi. Kemahiran Merujuk Kamus

Kamus ialah bahan koleksi perkataan dan maklumat tentang
perkataan dalam satu atau lebih daripada satu bahasa seperti
definisi atau makna, asal usul, ejaan, sebutan, silabikasi,
penggunaan dan kedudukan semasa sesuatu perkataan yang
disusun mengikut urutan abjad.
Terdapat dua jenis kamus iaitu:
x  Kamus umum
x  Kamus khas atau kamus istilah
Mengesan Maklumat Daripada Kamus
Perkataan atau kata masukan disusun mengikut abjad.
fabulous

Pada sudut atas kiri

setiap halaman dalam
kamus tertulis kata
pertama.

fast

pada sudut atas

kanan tertulis kata
terakhir bagi
halaman tersebut.

Buka terus halaman yang bermula dengan huruf pertama

kata yang ingin dicari maknanya. Setelah mendapat
halaman tersebut, cari perkataannya.
perkataan

contoh frasa

Fabulous
fabulous wonderful,
a fabulous day
It was a fabulous week.
Everything went well.

contoh ayat

35

keterangan makna perkataan

MODUL BELAJAR CARA BELAJAR

xii. Kemahiran Mencari Maklumat Melalui Internet

SENARAI ENJIN PENCARIAN

1.
2.
3.
4.
5.
6.

Infoseek
Alta Vista
Yahoo
Google
Lycos
Cari

(http://www.go. com)
(http://www.altavista. com)
(http://www.yahoo. com)
(http://www.google.com)
(http://www.lycos. com)
(http://www.cari.com)

CARA MENCARI MAKLUMAT

1. Pergi ke mana-mana pelayar Internet seperti Netscape,
Internet Explorer dan sebagainya yang tertera pada skrin
utama.
2. Taip enjin pencarian yang dikehendaki pada ruang yang
ditetapkan.
3. Taip kata carian (search word/ search term) yang berkait
Dengan perkara, topik atau tugasan yang dicari.
4. Sebagai contoh, jika anda ingin membuat tugasan tentang
keris taipkan keris jika enjin carian yang dipilih menyediakan
versi Bahasa Melayu atau taip dagger sekiranya tiada. Pilihan
Bahasa Melayu.
5. Selepas kata carian ditaip, skrin akan memaparkan lamanlaman web yang akan memberikan rangkaian yang berkaitan
dengan kata carian yang dimasukkan.
6. Klik halaman web (web page) yang dipaparkan untuk
menentukan sama ada kandungannya sesuai dengan
maklumat yang dikehendaki.
7. Cuba kata carian yang lain sekiranya masih tidak memperoleh
maklumat yang sesuai atau kurang lengkap.

36