Fizicki fakultet Univerziteta u Beogradu

I kolokvijum iz obrade rezultata merenja

Beograd, 15.11.2011

Prezime i ime:
Br. Indeksa:

-------------------------------------------Smer: --------

---------------------

Uputstvo: radi se 90 minuta efektivno. Nije dozvolieno koriscenje bilo kakve

literature. Vase odgovore upisujete u prostoru predvidenom za odgovore na ovom
dokumentu. Broj poena za svaki zadatak je dat u uglastoj zagradi. Ukupan broj poena je
100. Ocene: 5 za ispod 50 poena, 6 za 50-60 poena, 7 za 60-70 poena, 8 za 70-80 poena,
9 za 80-90 poena, 10 za preko 90 poena.
1. Sta se uzima za apsolutnu gresku pojedinacnog merenja?
Odgovor: tacnost instrurnenta

[3]

2. Sta se uzima za maksimalnu apsolutnu gresku direktnog merenja ponovljenog vise

puta?
.
Odgovor:maksimalna apsolutna devijacija od srednje vrednosti, odnosno greska
pojedinacnog rnerenja ako je veca od maksimalne apsolutne devijacije.
[3]

3. Sa koliko znacajnih cifara se izrazava:

a) apsolutna greska Odgovor: 1 ili 2 (ali sarno ako je 1 znacajna cifra= 1)
b) relativna greska Odgovor: nema ogranicenja (obicno je dovoljno 4)

[3]
[2]

4. Napisati izraze za apsolutne greske indirektno merene velicine y ukoliko su nam

poznate apsolutne greske direktno merenih velicina (x-ova):
'!>.

y = xl +x2 ,.
Y
y
y

i1y

= L1x\ + L1x2

[2]

.,

i1y

= L1x\ + L1x2

[2]

kx (k je konstanta);

i1y

= ktxx

[2]

i1y

= e-x L1x

[2]

= xl
e

= e-x

-x2

5. Napisati izraze za relativne gresku indirektno merene velicine y ukoliko su nam

poznate relativne greske direktno merenih velicina (x-ova):
&=&}

y = x} x2 ;
y=X

&=&}

x2

Y = x-3

[2]

+&2

[2]

+&2

8y=38x

[2]

6. Napisati konacne rezultate merenja velicine x sa korektnim brojem znacajnih cifara:

x= (25.4750.041)

s;

= (25.480.05)

x=(3.30480.0145).10-2g;

[3]

x=(3.3050.015).10-2

[3]

7. Rezultati indirektnog merenja velicine x su dati zajedno sa izracunatorn relativnom

greskom &. Napisati rezultate merenja velicine x sa korektnim brojem znacajnih cifara.
x=32.7771103m,

s = 0.02655;

x = 25.512.10-3 S, 8x = 0.05123;

(xLlx)=(32.80.9)103

[3]

(x Ax) = (25.5 1.3).10-3 s

[3]

8. Naci vrednost (sa odgovarajucom apsoliitnom greskom) velicine y

X3

osnovu vrednosti:
merenjima.

Xl

= 5.2(1), x2 = 1.1(1),

X3

= 3.4(2) i x4 = 2.1(2) dobijenih direktnim

[13]

y=3.883

[1]

~y (vrednost) = 0.43

[3]

y~y

= (3.90.5)

x2 + x4 'na
-x2

= Xl -

[1]

9. Uz pomoc tabele 2, odrediti odsecak a na ordinatnoj osi i koeficijent pravca b linearne

zavisnostiy=a+bx (obicnim) metodom najmanjih kvadrata.
[20]
2

No.

Xi

Yi

X-Xs

Yi-Ys

(Xi-XJ

-2.000

6.3

-8.000

10.14

64.000

-81.12

2.000'

1.5

-4.000

5.34

16.000

-21.36

6.000

-3.7

0.000

0.14

0.000

10.000

-9.1

4.000

-5.26

16.000

-21.04

14.000

-14.2

8.000

-10.36

64.000

-82.88

30.000

-19.2

160.000

-206.40

1-------- 1-------

(Xi-XJ(yi-yJ

(svaka tacno popunjena kolona - 2 poena, svako L - 1 poen; x, ,Ys , a 1 b - 2 poena)

X s

=-"n x. =6.000
n

~
i=l

LYi =-3.84

s=-

i=l

L(xi -XJ(Yi
b=

- Ys)
= -1.29

i=!
n

L(xi -XJ2
i=!

a=ys-bxs=3.9
10. Modul torzije G ispitivanog materijala se moze odrediti kao nepozanati parametar

zavisnosti

= 180.
n

8L~ . F, po kojoj je ugao uvrtanja a, izrazen u stepenima,

:rdG

lineama funkcija sile F koja izaziva uvrtanje zice napravljene od ispitivanog materijala.
Preostali parametri zavisnosti [duzina zice L=(656I)mm, precnik zice d=(2.530.01)mm
i krak sile R=(64I)mm] su dobijeni direktnim merenjima. Za svaku vrednost sile (gresku
sile zanemariti) je po tri puta meren ugao uvrtanja a; greska pojedinacnog merenja ugla
uvrtanja je 1. Rezultati merenja su dati u tablici. Na osnovu njih za svaku vrednost sile
naci srednju vrednost as ugla uvrtanja i proceniti njegovu greskux a; rezultate uneti u
tablicu ..Na milimetarskom papiru graficki pretstaviti zavisnost as od sile F. Graflekom
metodom: nacrtati najbolju pravu, naci njen koeficijent pravca k 11k, te na osnovu
nadenog k odrediti G LtG . Rezultate dati sa odgovarajucim jedinicama.
[30]
(tablica 2+2 poena, grafik 10 poena)

No

F [N]

0.49

0.98

1.47

1.96

= YB -

formula zak

a [0]
11
11
11
25
21
23
33
34
34
41
47
45

YA

asn

~a [0]

(11)
11

(21)
21

(33.67)
34

(44.33)
44

[2]

xB -xA

Ilk

formula za -

Ily -Ily
B

[2]

IYB - YAI

nezaokruzena vrednost za k

= 23.36

IN

[2]

nezaokruzena vrednost za Ilk = 0.1946 [2]

k
formula za G

180

=-

7r

formulaza

8LR
X-4-

nd k

[1]

~G Ilk
Ild M
-=-+4-+-+G
k
d
L

nezaokruzena vrednost za G

M
R

= 6.40 x 109

[2]

Pa

[1]

nezaokruzena vrednost za IlG = 1.46x 109 Pa (IlG / G = 0.2276) [2]

konacna vrednost (G IlG) = (6.4 1.5) x 109 Pa

[2]

50
45

8(1.8,41.3)~

40

.......

35

C
0..

30

Q)

25

Q)

US

Equation i y

-~--:- - - t -

20

A?'J.~~S

A(O.7,15.6

= a + b*x
-T

l ?~~6 Lt.
I

15

-....- ------f---------!

"I

i Value!

----.-.--+-Standard
-.----.----.....-.

Iintercel -0.48 I 0.85539

b-----

10

---I-sTope l2-i23T- 6.7504T

5
0.4

0.6

0.8

1.0

1.2

F [N]

1.4

1.6

1.8

2.0