Vn chuyn gi trong hot ng u t quc t.

VN CHUYN GI
TRONG HOT NG
U T QUC T
Ging vin : TS V Thanh Thu

Nhm :
1.
Thiu Hnh Duyn
2.
Nguyn Diu Linh
3.
H Nh Thanh
4.
L Trn Thin

Trang 1

Vn chuyn gi trong hot ng u t quc t.

MC LC
1. Khi nim, bn cht ca vn chuyn gi trong hat ng u t quc
t. trang 3
2. Cc hnh thc chuyn gi trong hot ng u t quc t . trang 8
3. Nu vai tr v hu qu ca vn chuyn gi trong hot ng u t quc
t. .. trang 10
4. Kinh nghim chng chuyn gi ca cc nc trn th gii trong hat ng
u t quc t . trang 15
5. Thc trng hot ng chuyn gi trong hot ng u t FDI Vit Nam
.. trang
6. nh gi quy ch hin hnh ca Vit Nam trong vn chng chuyn gi
trong hot ng u t
7. xut nhng gii php nng cao hiu qu ca hot ng chng chuyn
gi

Trang 2

Vn chuyn gi trong hot ng u t quc t.

1. KHI NIM, BN CHT CA VN CHUYN GI TRONG HOT

NG U T QUC T.
hiu c bn cht ca hot ng chuyn gi trc tin chng ta cn hiu th
no l nh gi chuyn giao phn bit hai thut ng ny.
1.1. nh gi chuyn giao (Price transfering):
- Trong bt k mt cng ty a quc gia (MNC) no, thng thng cng c mt
s cc hot ng chuyn giao gia cng ty m v cng ty con nc ngoi v gia
cc cng ty con nc ngoi vi nhau. Nhng giao dch ny mang tnh chuyn giao
v din ra trn nhiu kha cnh t ti sn hu hnh (my mc, thit b) n v hnh
(nhn hiu, c quyn qung co). Gi tr cc giao dch ny l gi chuyn giao v xu
hng nh gi chuyn giao phi sao cho c li nht.
- Mt s nghip v chuyn giao trong ni b MNC nh:
+ Cng ty m bn my mc, thit b cho cng ty con.
+ Cng ty con bn hng ha cho cng ty m.
+ Cng ty m chuyn giao cc ti sn v hnh: nhn hiu, b quyt cng
ngh, kiu dng cng nghip, cho cng ty con.
+ Cng ty m cung ng cho cng ty con cc dch v t vn, qun l, o
to,
- Nh vy, nh gi chuyn giao l vic s dng cc phng php xc nh
gi c chuyn giao ni b ca mt cng ty a quc gia.
- Cc MNC c th s dng chnh sch nh gi chuyn giao t c nhng
mc tiu nh:
+ Cng ty c th gim ngha v np thu thu nhp doanh nghip (TNDN) ca
mnh bng cch s dng gi chuyn giao chuyn thu nhp t nc c mc thu cao
sang nc c mc thu thp.
+ Cng ty c th s dng gi chuyn giao gim thu nhp khu m cng ty
phi tr khi biu thu quan p dng cch nh thu trn phn trm gi tr ca hng ha
- dch v nhp khu. Trong trng hp ny cng ty c khuynh hng nh ra mt gi
chuyn giao thp i vi hng ho - dch v nhp vo mt nc, bi v s gim gi
ca cc hng ho - dch v s lm gim thu nhp khu i vi cc hng ho - dch v
.

Trang 3

Vn chuyn gi trong hot ng u t quc t.

+ Cng ty c th s dng gi chuyn giao chuyn vn ra khi mt nc khi

c s bin ng gi tin t quan trng xy ra, bng cch , cng ty s gim c ri
ro v t gi hi oi.
1.2. Chuyn gi (Transfering pricing):
- Chuyn gi trong u t quc t l mt hot ng ch quan ca cc MNC,
c th hin thng qua vic xc nh gi tr cc nghip v chuyn giao gia cc
cng ty lin kt trong ni b MNC ng cc quc gia khc nhau khng ng vi
gi th trng.
- Vy thc cht hai khi nim nh gi chuyn giao v chuyn gi l khng
ng nht vi nhau. Mc d, xt v mt kha cnh no , chng c nhng ni dung
ging nhau.
+ nh gi chuyn giao l mt khi nim hm thc hin mt hnh vi vi
cc kha cnh tch cc ca mt chnh sch nh gi chuyn giao ca cc MNC thc
hin i vi nc tip nhn u t v vi chnh quc.
+ Chuyn gi, theo quan im ca Nh nc Vit Nam li l mt th thut
nhm xc nh gi tr ca cc nghip v chuyn giao khng ng (cao hn hoc thp
hn) gi th trng t c mt s mc ch ring ca cc MNC.
- Nhn bn ngoi, hin tng chuyn gi Vit Nam c nhn dng di
nhng du hiu sau:
+ Nng gi cc yu t u vo thng qua vic k khai gi tr ti sn gp vn cao
hn gi tr thc cht (hoc ni chnh xc hn l cao hn gi th trng); nh gi
nguyn vt liu, chi ph khu hao v cc khon chi ph khc cao hn gi th trng.
+ Xc nh gi tr cc yu t u ra thp hn gi th trng thng qua vic gim
gi bn sn phm tiu th cho cng ty m chnh quc, hoc thm ch, gim gi tiu
th sn phm trn th trng ni a nng cao uy tn sn phm v qung co cho
nhn hiu thng mi ca cng ty m.
- Hot ng chuyn gi c hu ht cc quc gia trn th gii quan tm v
n khng ch mang li hu qu tiu cc i vi cc nc tip nhn u t trc tip
(FDI) m cn gy ra nh hng khng thun li i vi chnh quc ca cc MNC.
V d minh ha hin tng chuyn gi:
- Cng ty A ng ti M, chu thu TNDN 40%.

Trang 4

Vn chuyn gi trong hot ng u t quc t.

- Cng ty B l doanh nghip XK thm len Vit Nam, chu thu TNDN 10% (XK
100% SP).
- Cng ty C l cng ty con ca cng ty A lp ti Vit Nam di dng 100% vn nc
ngoi.
- Gi XK FOB ti Vit Nam i vi sn phm thm len l 80 USD/thm.
- Chi ph vn ti + bo him + thu NK thm vo M tng cng l 20 USD/thm.
- Gi bn thm ti th trng M l 300 USD/thm.
* Trng hp 1: Gi s cng ty A cha lp ra cng ty C, nn cng ty A NK thm len
trc tip t cng ty B.
BNG 1: HCH TON KHI CHA C HIN TNG CHUYN GI
VT: USD/thm
STT
Ch tiu
Cty A
1 Gi bn ti M
300
2 Gi mua + ph NK
100
3 Li nhun trc thu
200
4 Thu sut thu TNDN
40%
5 Gi tr thu phi np
80
6 Li nhun sau thu
120
* Trng hp 2: Gi s cng ty A lp ra cng ty C, cng ty C mua thm len ca cng
ty B vi gi 80 USD/thm; sau cng ty C XK thm len cho cng ty A vi gi 180
USD/thm (gi FOB).
BNG 2: HCH TON KHI C HIN TNG CHUYN GI

STT
1
2
3
4
5

Ch tiu
Gi c
Li nhun trc thu
Thu sut thu TNDN
Gi tr thu phi np
Li nhun sau thu

Cty C
Gi vn
80
100
10%
10
90

VT: USD/thm
Cty A
Ton MNC
Gi chuyn giao
Gi bn ti th
trng M
180
300
300 (180+20) = 100
200
40%
40
50
60
150

Trang 5

Vn chuyn gi trong hot ng u t quc t.

* Trng hp 3: Gi s cng ty A lp ra cng ty C, cng ty C mua thm len ca cng

ty B vi gi 80 USD/thm; sau cng ty C XK thm len cho cng ty A vi gi 280
USD/thm (gi FOB).
BNG 3: HCH TON KHI C HIN TNG CHUYN GI
VT: USD/thm
Cty C
Cty A
Ton MNC
STT
Ch tiu
Gi vn
Gi chuyn giao Gi bn ti th
trng M
1 Gi c
80
280
300
2 Li nhun trc thu
200
300 (280+20) = 0
200
3 Thu sut thu TNDN
10%
40%
4 Gi tr thu phi np
20
0
20
5 Li nhun sau thu
180
0
180
- Cc MNC u t vo nhiu ni trn th gii khng ch nhm mc tiu khai
thc li th ca cc quc gia khc hoc chim lnh th trng m cn to iu kin
c th thc hin chuyn gi nhm ti a ho li nhun ca cng ty.
1.3 Nguyn nhn pht sinh hin tng chuyn gi trong u t quc t:
a. Nguyn nhn khch quan:
- Ton cu ha ang trong qu trnh pht trin mnh m, gy sc p n cc
nc phi m ca nn kinh t dng chy ca hng ha v vn u t c t do lu
thng thun li, iu ny lm cho cc cng ty a quc gia d dng hn trong vic xy
dng cc cng ty con nc ngoi, y l mt iu kin quan trng cc MNC thc
hin chuyn gi.
- Tn ti s khc nhau v chnh sch thu ca cc quc gia l iu khng trnh
khi do chnh sch kinh t - x hi ca h khng th ng nht, cng nh s hin hu
ca cc quy nh u i thu l iu tt yu. V vy, chnh lch mc iu tit thu
gia cc quc gia hon ton c th xy ra v da vo s khc bit ny m cc cng ty
a quc gia xy dng chin lc chuyn gi.
VD:
+ Singapore h thu sut thu TNDN t 20% xung cn 19%; Philippin
gim t 35% xung 30%. Gn y nht, Trung Quc gim thu t 33% xung cn
25% nng cao sc cnh tranh ca nn kinh t v thu ht u t nc ngoi.

Trang 6

Vn chuyn gi trong hot ng u t quc t.

+ "Thin ng thu", bao gm Liechtenstein, Monaco, Andorra v

Switzerland. l nhng quc gia c mc thu sut thp hn cc nc khc, hp dn
cc cng ty nc ngoi n t tr s.
- C ch hch ton v k ton, kim ton gia cc nc c nhng im khc
bit cng l ch h cho hot ng chuyn gi pht trin.
- S khng chuyn i c hoc chuyn i kh khn ca ng tin khi tin
hnh u t nc ngoi, thm vo lm pht, chnh sch ti chnh, thu bt n
kch thch cc cng ty a quc gia khi u t ra nc ngoi tm mi cch chuyn li
nhun v nc, trong c cch thc hin chuyn gi trong kinh doanh.
- Mt s nc, trong c Vit Nam t nm 2005 v trc, duy tr thu chuyn
li nhun ra nc ngoi vi mc thu bnh qun l 5%, khin cc cng ty a quc gia
tm mi cch n loi thu ny, trong c cch chuyn gi khi giao dch vi cng
ty m.
- Kim sot hot ng chuyn gi rt kh, v hot ng ca cc cng ty quc
t vt ra ngoi kim sot ca mt quc gia. Trong khi , s phi hp gia cc c
quan Chnh ph ca cc nc cha cht ch khin cho hot ng chuyn gi ca cc
cng ty a quc gia c iu kin thun li pht trin.
b. Nguyn nhn ch quan
- C ch chnh sch chng chuyn gi nhiu nc cha hon thin, c bit
cc nc ang v km pht trin. iu ny khin vic kim sot v trng tr xc ng
hin tng chuyn gi ca cc cng ty quc t b hn ch.
- Trnh iu hnh ti chnh doanh nghip ca cc cng ty a quc gia rt cao.
H c nhng nh qun tr v phn tch ti chnh gii, c th che y hin tng
chuyn gi mt cch tinh vi. Trong khi , thng thng cc nc tip nhn u
t, trnh ca cn b qun l nh nc v ti chnh i vi cc cng ty quc t cn
nhiu hn ch.
- Cng tc kim ton, k ton cn nhiu hn ch nn kh pht hin chuyn
gi trong hot ng u t quc t.
- Mt nguyn nhn quan trng na l do chin lc thn tnh ca cc cng ty a
quc gia c bit khi thm nhp vo cc th trng m nhng nc lut l kinh
doanh cha y hoc khng ph hp vi thng l quc t (lut chng c quyn,
lut chng cnh tranh khng lnh mnh). Thng qua hot ng chuyn gi, bn
Trang 7

Vn chuyn gi trong hot ng u t quc t.

pha nc ngoi dn thn tnh i tc trong lin doanh hoc nh s tr gip ca

cng ty m v ti chnh m lm ph sn cc cng ty ni a cng ngnh hng.
2. CC HNH THC CHUYN GI TRONG HAT NG U T
QUC T
2.1. Hnh thc chuyn gi trong giai on u ca qu trnh u t quc t:
a. Chuyn gi thng qua hnh thc nng cao tr gi ti sn gp vn:
- u t di dng lin doanh: vic nng gi tr ti sn ng gp s lm cho
phn vn gp ca bn pha c nng gi tr gp vn tng, nh s chi phi trong cc
quyt nh lin quan n hot ng ca d n lin doanh s gia tng v mc li c
chia cng tng (v li c chia cho cc bn theo t l gp vn php nh). Ngoi ra,
khi d n kt thc hot ng th t l tr gi ti sn c chia cao hn.
- i vi cc cng ty 100% vn u t nc ngoi: vic nng gi tr ti sn
gp vn s gip h tng mc khu hao trch hng nm (ngha l li nhun gim), tc
ng lm tng chi ph u vo. Vic tng mc khu hao ti sn c nh s gip ch u
t:
+ Mau hon vn u t c nh, nh gim thiu ri ro u t.
+ Gim mc thu TNDN phi ng gp cho nc tip nhn u t.
V d: khi doanh nghip nng gi tr ln 1.000 USD vi thi gian khu hao 10 nm th
mi nm s a vo chi ph 100 USD v nh th c ngha l thu nhp chu thu gim
100 USD; v vi mc thu sut thu thu nhp doanh nghip l 25% nh hin nay, Nh
nc s thp thu 25 USD.
b. Chuyn gi bng cch nng khng tr gi ti sn v hnh:
- Vic nh gi chnh xc c ti sn v hnh ca cc nh u t ht sc kh,
li dng vic ny m cc MNC ch thi phng phn gp vn bng thng hiu,
cng thc pha ch, chuyn giao cng ngh nhm tng phn vn gp ca mnh ln.
- Mt s trng hp pha gp vn bng ti sn v hnh c xut trnh giy chng
nhn ca cng ty kim ton nhng tin cy ca cc giy chng nhn ny rt kh
kim nh.
2.2. Hnh thc chuyn gi trong giai on trin khai d n:
y l giai on d n i vo hot ng kinh doanh, cc tp on a quc
gia thng s dng cc hnh thc chuyn gi sau:

Trang 8

Vn chuyn gi trong hot ng u t quc t.

a. Nhp khu nguyn ph liu t cng ty m nc ngoi hoc t cng ty i

tc trong lin doanh vi gi cao:
y l hnh thc chuyn mt phn li nhun ra nc ngoi thng qua vic
thanh ton tin hng nhp khu. Ngoi ra, vic mua hng nhp khu vi gi t lm
chi ph sn xut tng, dn ti li nhun chu thu TNDN gim.
b. Lm qung co nc ngoi vi chi ph cao:
- Nhiu doanh nghip c vn u t nc ngoi lm cc phim qung co do cc
cng ty nc ngoi thc hin, trong nhiu trng hp cc cng ty qung co cng l
cc cng ty con trong cng mt tp on.
- Trong trng hp tr chi ph lm qung co nc ngoi cng l mt hnh
thc chuyn li nhun cho tp on nc ngoi. Chi ph qung co cao cng lm
tng chi ph kinh doanh, lm gim li nhun chu thu TNDN ca cc cng ty c vn
FDI, lm tht thu thu ca cc nc tip nhn vn u t.
c. Chuyn gi thng qua hnh thc nng chi ph cc n v hnh chnh v qun l:
- Cc cng ty m thng s dng cc hp ng t vn hay thu chuyn gia.
Mt s i tc lin doanh cn b p nhn chuyn gia vi chi ph rt cao nhng hiu qu
mang li thp. Chi ph ny pha lin doanh nc ch nh gnh chu.
- Mt s cng ty thu ngi qun l doanh nghip FDI vi lng cao, ngoi ra
cn phi tr mt khon tin ln cho cng ty nc ngoi cung cp nh qun l. mt
s trng hp cng c hin tng thc hin chuyn gi khu ny (khi cng ty cung
cp ngun nhn lc cng l cng ty con ca cng mt tp on).
- Mt s trng hp cn thc hin chuyn gi thng qua hnh thc o to
nc ngoi nh: c chuyn vin, cng nhn sang hc tp, thc tp ti cng ty m (tu
nghip sinh) vi chi ph cao. Vic chuyn tin v cng ty m vi mc cao t chc
hun luyn o to cng l mt dng chuyn gi.
- Mt hnh thc chuyn gi na ca cng ty c vn FDI l tr lng, chi ph
cho chuyn gia t vn c gi n t cng ty m. Loi hnh t vn rt kh xc nh
s lng v cht lng xc nh chi ph cao hay thp, nn li dng iu ny nhiu
cng ty c vn FDI thc hin hnh vi chuyn gi m thc cht l chuyn li nhun
v nc di danh ngha l ph dch v t vn.

Trang 9

Vn chuyn gi trong hot ng u t quc t.

d. Thc hin chuyn gi thng qua vic iu tit gi mua bn hng ho:
- Khi thu nhp khu nc tip nhn u t (ni c cng ty con) cao th cng
ty m nc ngoi bn nguyn liu, hng ha cho cng ty con vi gi thp nhm gip
cng ty con trnh np thu nhp khu nhiu. Trong trng hp ny cng ty m s tng
cng hot ng t vn, hun luyn, gip h tr tip th vi gi cao b p li hoc
mua li sn phm vi gi thp
- i vi cc hng ha nhp khu m thu sut thp th cng ty k hp ng
nhp khu vi gi cao nhm nng chi ph t trnh thu TNDN.
e. Chuyn gi thng qua hnh thc ti tr bng nghip v vay t cng ty m:
- Bng hnh thc ny cc cng ty con to ra c cu vn v ngun vn bt hp l
nh dng ngun vn vay t cng ty m ti tr cho ti sn c nh v ti sn u t
di hn (khng tng vn gp v vn ch s hu) nhm y chi ph hot ng ti chnh
ln cao nh chi ph chnh lch t gi, chi ph li vay v chuyn mt phn li nhun
v nc di dng li vay v chi ph bo lnh vay vn trnh thu TNDN, trnh l
do chnh lch t gi v sau.
f. Chuyn gi thng qua hot ng ti tr:
- y l hnh thc chuyn gi thng xut hin cc d n ODA. Li dng s
u tin cung cp thit b, my mc, dch v t vn cho nc c ti tr vn, nhiu
nh cung cp nc ti tr nng gi thit b, nguyn vt liu, hng ha, dch v ln
cao y gi u t ln cao c li cho nh nc ti tr.
Trn thc t, cc hnh thc chuyn gi quc t rt a dng, phong ph. Do ,
tu vo hon cnh kinh doanh khc nhau m cc MNC s dng cc bin php khc
nhau thc hin chuyn gi nhm ti a ha li nhun trn phm vi ton cu.
3. VAI TR V HU QU CA VN CHUYN GI TRONG HOT
NG U T QUC T
3.1. Vai tr:
a. i vi cc tp on a quc gia:
- Kch thch cc MNC m ra nhiu cng ty nc ngoi chim lnh th
trng v li th ca cc quc gia khc; ng thi phn tn ri ro ngoi mc tiu
chuyn gi ti a ha cc khon li nhun thu c.
- Nng cao hiu qu s dng ti sn hu hnh v v hnh ca tp on bng
cch nh gi cao khi chuyn cc ngun vn ny ra nc ngoi u t.
Trang 10

Vn chuyn gi trong hot ng u t quc t.

- Kch thch cc MNC a dng ha ngnh ngh phc v cho hot ng chuyn
gi nh: t vn; hun luyn, o to; cung cp bao b; cng ty in n; cng ty may mc
(cung cp trang phc cho cc cng ty thnh vin); cng ty qun l
- Vai tr ln nht ca hot ng chuyn gi nhm ti thiu ha cc khon thu
m cc tp on phi np, ti a ha li nhun thu c.
b. i vi nc xut khu vn u t (ni c cng ty m ca cc tp on a
quc gia):
- Thng qua hnh vi chuyn gi, cc cng ty con nc ngoi chuyn li
nhun; doanh thu v nc (ca cng ty m) di cc hnh thc nh: mua gi cao i
vi hng ha, nguyn vt liu; tr chi ph n v t vn, cung cp qun tr, ngun nhn
lc iu ny lm cho nc xut khu vn thu c ngoi t nhiu hn nh gp
phn ci thin cc cn thng mi, cn cn thanh ton quc t.
- Nu hot ng ca cc cng ty m tt hn v hnh thc th cng tc ng tt
hn n hiu qu kinh t - x hi nh: ng gp nhiu thu hn cho Nh nc, tc
ng tt n tng trng GDP ca nc xut khu vn u t.
c. i vi nc tip nhn u t (ni c cc cng ty con ca cc tp on a
quc gia):
Khi c hot ng chuyn gi ngc: li nhun t cng ty m chuyn sang cc
cng ty con di hnh thc tr chi ph mua hng cao (do nc thu ht u t c mc
thu thp) lm tng thu nhp ngoi cho nc tip nhn vn.
3.2. Hu qu:
a. i vi cc tp on a quc gia:
- Hu qu ca hot ng chuyn gi i vi ch u t (MNC) l nu hnh
vi chuyn gi b pht hin th cc MNC s b thc hin ch ti pht v hot ng
chuyn gi tu theo mc vi phm v theo quy nh v chng chuyn gi ca tng
quc gia. Hnh thc pht c th l phn trm p dng trn s thu phi np hoc pht
chuyn gi bng mc thu b sung cho nhng iu chnh vt ngoi phm vi mc
tiu, pht trn s thu trn trnh c.
- Kt qu hch ton ca tng cng ty con ca tp on khng phn nh thc
cht kt qu hot ng kinh doanh, cho nn tng cng ty thiu c s thc tin tin cy
xy dng chin lc kinh doanh cho chnh mnh.

Trang 11

Vn chuyn gi trong hot ng u t quc t.

- Phn tch hot ng ti chnh ca tp on phc tp v chnh sch thu, chi ph

ca tng nc thay i dn ti chin lc chuyn gi ca cng ty thay i.
b. i vi nc xut khu vn u t (ni c cng ty m ca cc tp on a
quc gia):
Khi cc khon thu VAT, thu TNDN, thu nhp khu nc xut khu vn
cao hn nc nhp khu vn, nu khng xt n cc yu t khc th nc c li
hn l nc quy nh mc cc loi thu thp. C th vic nng gi chuyn giao t
cng ty con sang cng ty m, li nhun c np bng di cc hnh thc nng gi
nguyn vt liu, tr ph n v, t vn s chy t cng ty m ra nc ngoi sang cc
cng ty con v ni y c mc thu thp. Hnh thc ny lm cho nc c nh u t
xut khu vn tht thu mt khon thu do hot ng chuyn gi ca cc MNC gy
ra.
c. i vi nc tip nhn u t (ni c cc cng ty con ca cc tp on a
quc gia):
- Trong mt s trng hp, cng ty m bn gi nguyn liu r, h tr tin qung
co, chi ph tip th cho cc cng ty con, cc cng ty con nc ngoi ny sn
xut sn phm vi gi thnh thp, nh m chim lnh th trng, loi i th cnh
tranh l nhng nh sn xut ni a cng ngnh hng ra khi th trng. V khi c
quyn th cc cng ty con mi nng gi ln cao t c li nhun siu ngch, lc by
gi cng ty m mi nng gi nguyn vt liu u vo ln cao chuyn li nhun v
nc.
- Mt khc, khi cc MNC bn hng ha, nguyn liu, dch v vi gi cao cho cc
cng ty con nc ngoi, khin lng ngoi t thc cht l tin li ca cc cng ty
con c chuyn v cng ty m, lm cho lng ngoi t (vn) ri khi quc gia tip
nhn vn u t, tc ng xu n hot ng v m ca quc gia tip nhn u t.
Tm li, hot ng chuyn gi ca cc cng ty a quc gia trong nhiu trng
hp lm cho nhiu doanh nghip va v nh, sc cnh tranh yu b ph sn, tc ng
tiu cc n nn kinh t - x hi ca nc tip nhn u t.
Nhiu nh kinh t trn th gii nghin cu nghim tc hin tng chuyn gi
trong u t quc t a ra kt lun: tc ng tiu cc ln hn, nhiu hn so vi
li ch do chuyn gi mang li cho nc xut khu vn, ln nc nhp khu vn. V

Trang 12

Vn chuyn gi trong hot ng u t quc t.

vy, chnh ph cc nc v ang tm cc gii php chng chuyn gi trong u

t quc t.

Trang 13

Vn chuyn gi trong hot ng u t quc t.

Tiu
ch

V
A
I
T
R

U
Q
U

- Kch thch cc MNC m ra nhiu

Nc xut khu vn u t
Nc tip nhn u t
(ni c cng ty m )
(ni c cc cng ty con )
- Thu c ngoi t nhiu hn nh gp - Khi c hot ng chuyn gi ngc: li

cng ty nc ngoi.

phn ci thin cc cn thng mi, cn nhun t cng ty m chuyn sang cc cng ty

- Nng cao hiu qu s dng ti sn

cn thanh ton quc t.

hu hnh v v hnh.

- Tc ng tt hn n hiu qu kinh t - lm tng thu nhp ngoi cho nc tip nhn

- Kch thch cc MNC a dng ha

x hi nh: cc MNC ng gp nhiu vn.

ngnh ngh.

thu hn cho Nh nc, tc ng tt n

- Ti thiu ha cc khon thu phi

tng trng GDP ca nc xut khu vn

np.

u t.

- Nu hnh vi chuyn gi b pht hin

- Khi cc khon thu nc xut khu

- Trong mt s trng hp, hot ng chuyn

th cc MNC s b pht.

vn cao hn nc nhp khu vn li

gi ca cc cng ty a quc gia lm cho nhiu

- Kt qu hch ton ca tng cng ty

nhun c np bng di cc hnh thc

doanh nghip va v nh, sc cnh tranh yu b

con ca tp on khng phn nh thc

nng gi nguyn vt liu, tr ph n v, t ph sn, tc ng tiu cc n nn kinh t - x

cht kt qu hot ng kinh doanh.

vn s chy t cng ty m ra nc

hi ca nc tip nhn u t.

- Phn tch hot ng ti chnh ca tp

ngoi sang cc cng ty nc xut khu

- Llng ngoi t thc cht l tin li ca cc

on phc tp v chnh sch thu, chi

vn tht thu mt khon thu.

cng ty con c chuyn v cng ty mlm

Cc MNC

con di hnh thc tr chi ph mua hng cao

ph ca tng nc thay i dn ti

cho lng ngoi t ri khi quc gia tip nhn

chin lc chuyn gi ca cng ty

vn u t, tc ng xu n hot ng v m

thay i.

ca quc gia tip nhn u t.

Trang 14

Vn chuyn gi trong hot ng u t quc t.

Trang 15

Vn chuyn gi trong hot ng u t quc t.

4. KINH NGHIM CHNG CHUYN GI CA CC NC TRONG HAT

NG U T QUC T
Hin nay, trn th gii c hai h thng quan im ch yu v chuyn gi l ca T
chc Hp tc v Pht trin Kinh t (OECD) v ca M. Hai h thng ny tng t nh
nhau nhng ni dung chnh nh khi nim, phng php xc nh gi, yu cu v
thng tin, chng t lu gi ca i tng np thu M c xu hng sng to ra cc
phng php xc nh gi mi, a ra hng dn ring cho hng ho hu hnh v v
hnh bi M l nc tin phong trong pht trin sn phm s hu tr tu. Tuy nhin,
hu ht cc nc hin nay u tha nhn quan im ca OECD trong x l v gi
chuyn giao v n c tnh trung lp v tng ng trong kh nng qun l.
a. Kinh nghim ca Hoa K
Hin nay o lut Internal Revenue Service (IRS) section 482 l o lut chng
chuyn gi c bn v y nht ca M ban hnh nm 1998. o lut ny quy nh
nguyn tc gi th trng l c s cho vic thc hin nh gi chuyn giao gia cc
MNCs.
Cc phng php nh gi chuyn giao c xc nh trong IRS section 482 nh sau :
- Phng php gi t do c th so snh c Comparable Uncontroller Price (CUP).
- Phng php gi bn li (Resales Price Method)
- Phng php chi ph vn cng thm (Cost Plus Method)
- Phng php chit tch li nhun (Profit Split Method)
- Phng php chit tch li nhun c th so snh c (Comparable Profit Split
Method)
- Phng php li nhun c th so snh (The Comparable Profit Method)
lm tt cng tc nh gi chuyn giao v kim sot c hin tng chuyn
gi cc c quan chnh ph Hoa K p dng cc bin php :
- Thng tin v gi c, gi thnh, gi tr mua, bn, li nhun v cc thng tin ca
cng ty phi c lu gi li mang tnh h thng trong nhiu nm c kh nng nh
gi v nhng tha thun v gi trong qu kh v hin ti.
- Hoa K trong qu trnh xc nh gi chuyn giao ca ti sn hu hnh, ta nhn thy
rt kh p dng phng php gi t do c th so snh c (CUP) v cng ty phi xut
trnh nhiu ti liu minh chng : ha n, thng tin ngoi ra rt kh kim chng

Trang 16

Vn chuyn gi trong hot ng u t quc t.

c tnh trung thc, minh bch ca cc ti liu, thng tin c lin quan n nh gi
chuyn ca doanh nghip.
- M, phng php nh gi chuyn c p dng rng ri l phng php gi bn
li (Resales Price Method) v phng php gi ph cng thm (Cost Plus Method) v
cc phng php ny i hi nhng ti liu m doanh nghip d xut trnh, khng qu
phc tp khi thu thp cc thng tin v ti liu. Vi phng php ny cc c quan kim
nh thu thng qua vic so snh gi gia cc cng ty cng ngnh hng nhn din
cc hin tng chuyn gi.
- M phng php nh gi chuyn giao thng qua phng php chit tch li
nhun (Profit Split Method) l phng php d ng dng nht v t tn km nht, d
c kt qu phc v cho cng tc thm tra vic chuyn gi. Tuy nhin phng php ny
b nhiu cng ty ca cc nc ph phn v tin cy, v theo cc nh lnh o ti
chnh ca cc cng ty a quc gia cho rng ch ly mc li nhun bnh qun cng
vo chi ph l khng chnh xc, v li nhun ca cng ty trong c ch th trng ph
thuc rt nhiu nhn t bn trong v bn ngoi. Chnh bi vy t chc OECD khuyn
co cc nc ch p dng phng php chit tch li nhun nh gi chuyn giao
khi cc phng php khc khng thch hp, kh p dng.
Tm li, bi hc chng chuyn gi ca Hoa K c th rt ra l :
- Phi hon thin cc vn bn php lut t c s php l cho vic pht hin v pht
hin tng chuyn gi.
- Tn ti nhiu phng php xc nh gi chuyn giao, nhng ty trng hp m
ngi ta p dng phng php ph hp; trong mt s trng hp c th phi hp
nhiu phng php khng nh hin tng chuyn gi.
- Ti cc c quan qun l thu : cng tc lu tr ti liu ti chnh ca cc cng ty a
quc gia c coi trng nhm theo di c h thng hin tng chuyn gi.
- Nhn vin thu ca cc c quan qun l phi c nghip v gii i thoi vi i
din ti chnh ca cc cng ty a quc gia, xem xt cc chng t, thng tin
pht hin mt cch thuyt phc cc hnh vi chuyn gi.
b. Kinh nghim ca OECD
Ngy 8/7/1994, OECD a ra d tho Hng dn gi chuyn giao i vi cc cng
ty a quc gia v cc c quan qun l thu . OECD hng dn cho cc cng ty a
quc gia v cc c quan qun l thu da trn nguyn tc nh gi cng bng. Trong
Trang 17

Vn chuyn gi trong hot ng u t quc t.

vic kim sot giao dch gia hai cng ty hai nc khc nhau, hai c quan thu c
th thng nht cch p gi giao dch trnh b nh thu hai ln. Khi , mi bn s
c chia mt phn li nhun, ch khng c chuyn mt nc gnh ton b chi ph,
cn nc kia c hng ton b li nhun.
Hng dn cng ra cc phng php tnh gi chuyn giao, trong phng php
phn chia li nhun c coi l tt nht trong phn ln cc trng hp, v l phng
php tng i trc tip. Phng php ny xc nh li gp phn chia gia cc
cng ty lin kt da trn c s gi tr kinh t phn chia phn li nhun d kin v
c phn nh trong hp ng k kt gia cc bn.
Thng 7/1995 OECD bn hng dn chnh thc c ban hnh. Trong chng 6
ca bn hng dn l Nhng xem xt c bit i vi quyn s hu ti sn v hnh
c ban hnh vo thng 3/1996.
c. Kinh nghim chng chuyn gi ca Australia
Nm 1997 chnh ph Australia ban hnh ring o lut chng chuyn gi. V lut
ny c b sung v hon thin vo nm 1998 (TR 98/11).
Phng php li nhun rng ca nghip v chuyn giao c Australia s dng
thng xuyn.
Khi xc lp c ch chng chuyn gi trong hot ng u t quc t, Australia
ng trc 2 s la chn :
- Th nht, ngun thu ca Chnh ph t cc cng ty quc t c tr s, c s kinh
doanh ti Australia di dng thu trn 25 t AUD (trc y thu thu nhp doanh
nghip ca Australia l 36%; hin nay gim xung cn 30%). V s tin c tnh tht
thu do hot ng chuyn gi ln n trn 2 t AUD. V nh vy nu hot ng chuyn
gi c tng cng th s tng thm ngun thu cho chnh ph. Tuy nhin, mc thu,
phng thc hnh thu cng tc ng n mi trng u t : vic tht cht qu mc
vic kim sot chng chuyn gi va lm cho b my ca c quan thu v phnh to,
thm vo lm gim kh nng thu ht u t nc ngoi vo Australia, nhiu cng ty
ang n tr ti Australia c th chuyn sang cc nc ln cn nh Newzealand ... lm
n.
- Th hai, bung lng vic gim st hot ng chuyn gi s bin Australia thnh ni
trn thu ca cc cng ty a quc gia, va tht thu thu va tc ng xu n i
sng kinh t x hi ca Australia. dung ha hai s la chn k trn vn phng thu
Trang 18

Vn chuyn gi trong hot ng u t quc t.

ca Australia (ATO) ban hnh nhng quy nh v h s cung cp cho n v np thu

t ch ng k khai np thu.
Nguyn tc k khai thu ca doanh nghip Australia :
- T ch v t do k khai nhng m bo trung thc.
- ATO nhn mnh s y v trung thc ca nhng ti liu do cc cng ty cung cp
s nh hng rt ln n hnh thc pht v mc pht nu pht hin c hin tng
chuyn gi xy ra.
gip cc doanh nghip t k khai thu cho ng, vn phng thu ca Australia
son cc cu hi v hng dn cc doanh nghip tr li v ngh h cung cp cc ti
liu, ha n, chng c ... Nhng cu hi c ATO hi l nhng cu tng i d tr
li i vi cc doanh nghip :
- Vn, chi ph kinh doanh, cc k hoch kinh doanh v ti chnh.
- Chnh sch, cch thc nh gi bn ca doanh nghip; h s, chng t c lin quan
n li nhun ca doanh nghip.
- Thit lp h s trnh by l do bt u tham gia vo nhng giao dch quc t vi
cng ty thnh vin nc ngoi.
- Thit lp h s trnh by l do n v chn phng php nh gi chuyn giao. n
v c th la chn nhiu phng php (gii thch l do chn).
- Nhng chi tit lin quan n nhng phng php khc phi c quan tm xem xt
v loi tr, bao gm c l do ca s loi tr.
- Lp h s th hin cu trc v c tnh ca cng ty v tp on a quc gia m n
trc thuc.
- Lp h s th hin v doanh s, kt qu hot ng v nhng bn cht ca nhng giao
dch ca n v vi cc cng ty thnh vin.
- Lp h s th hin nhng chin lc kinh doanh v l do m h theo ui.
- Lp h s minh chng cho thy s thng lng ca n v vi nhng cng ty thnh
vin trong nhng giao dch quc t.
- Lp h s chun b cho vic hon thu thch hp v thc hin vic xc nh gi tiu
chun th trng cho cng tc thu.
Trn nhng h s ny vn phng thu ca Australia s nh gi kh nng chuyn
gi tip tc theo di hoc lp h s pht i vi trng hp c khng nh r rng
l c hin tng chuyn gi.
Trang 19

Vn chuyn gi trong hot ng u t quc t.

d. Kinh nghim chng chuyn gi Anh Quc

Lut v chuyn gi ban hnh vo thng 08/98 ti Anh, tip theo , vo thng
10/98 cc vn bn hng dn v x pht cng c ban hnh.
Hn 10 nm k t khi lut chuyn gi ra i ti Anh Quc, nhng dng nh hot
ng chng chuyn gi t nc ny vn cha hiu qu v tnh phc tp ca n, c
th :
- Nhiu vn ca lut chng chuyn gi cha c vn bn php l hng dn, hoc c
cng ch di dng tham kho, khng mang tnh lut. Hng nm c quan thu ca Anh
c pht hnh nhng n phm hng dn thu. Nhiu vn cn gy tranh ci, v d :
Kt thc mt t xem xt c chuyn gi hay khng i vi mt cng ty l bao lu? 5
nm? Hay 10 nm?
- Chnh ph Anh cha s dng nhng chuyn gia kinh t ti chnh trong vn phn
tch pht hin kh nng chuyn gi, nn kt qu pht hin chuyn gi mang tnh thuyt
phc cn hn ch. Vic kim tra chuyn gi ch yu do nhn vin thu v thc hin
trn c s i chiu gia bo co ca cc cng ty vi d liu m cc thu lu gi,
ngoi ra h c th phng vn, tra xt cc nhn vin, trng b phn ca cc cng ty c
kh nng tham gia xy dng chin lc chuyn gi cng ty.
Tm li, Anh Quc hot ng chng chuyn gi cha t c nhiu tin b
cc nc khc noi gng, m ngc li nhiu ch u t, chnh ph ca cc nc a
ra nhn xt : Anh Quc l ni thin ng cho hot ng trn thu pht trin. Khng
phi ngu nhin 2/3 t ph ca nc Nga n Anh Quc tr n, nhiu t ph trn th
gii ti nc Anh sinh sng v lp c s kinh doanh v nc Anh c g? l dng
chy ca vn c ngun gc hp php v bt hp php vo Anh Quc cao hn bt c
nc no Chu u. y chnh l mt phi v mt tri ca vic chng chuyn gi
khng quyt lit.
e. Kinh nghim ca Trung Quc
Nm 1998 Trung Quc xy dng lut chng chuyn gi da theo cc hng dn
ca OECD. Lut chng chuyn giao ca Trung Quc s dng nguyn tc gi th
trng v cc phng php nh gi chuyn giao tng t quy nh ca Hoa K v cc
nc thuc OECD.
V c bn l lut chng chuyn gi ca Trung Quc tng t nh Hoa K v cc
nc thuc OECD nhng cng c nhng im khc c bn nh sau :
Trang 20

Vn chuyn gi trong hot ng u t quc t.

- Th nht, c ch hch ton thu i vi cc nh u t nc ngoi khng thng nht

trn ton b lnh th ca Trung Quc : mt s vn v cch tnh thu v hnh thu
c chp nhn Thng Hi, nhng khng c chp nhn Bc Kinh hoc cc
thnh ph khc. iu ny cho php Trung Quc s dng cng c chuyn gi iu
tit vic thu ht vn u t nc ngoi : vng no qu nhiu d n u t FDI th
tht cht vn chuyn gi, cn cc vng khuyn khch u t th ni lng vic xem
xt hot ng chuyn gi.
- Th hai, ngoi vic s dng cc phng php nh gi chuyn giao chng
chuyn gi th ngi ta cn s dng ng thi c thu : gi tr gia tng, thu thu
nhp doanh nghip, thu nhp khu hn ch hot ng chuyn gi ca cc cng
ty a quc gia.
- Th ba, cc c quan thu ca Trung Quc c h tr phn mm, my tnh lu
tr cc d liu phc v cho vic theo di, gim nh, pht hin cc hnh vi chuyn gi
chng nhng ca cc cng ty a quc gia, m cn ca cc tp on kinh t ni a.
- Th t, c quan thu ca Trung Quc thng s dng phng php nh gi chuyn
giao l phng php chit tch li nhun (Profit Split Method) nhm pht hin hot
ng chuyn gi.
- Th nm, Trung Quc thc hin kim ton mang tnh bt buc v thng xuyn vi
cc i tng c kh nng vi phm chuyn gi, c th :
+ Ra nhng vn bn hng dn cc cc thu a phng : 10 tnh hung khc nhau
c kim ton. Vi i tng ny cc vn bn hng dn k cn thu thp, lu tr th
no? Xc nh gi chuyn giao ra sao? i tng no b u tin xem xt kim ton.
+ Cc loi hnh doanh nghip sau y theo hng dn l i tung u tin xem xt
kim ton : doanh nghip 100% vn nc ngoi ang hot ng kinh doanh v c kim
ngch xut khu ln; nhng doanh nghip cung ng nguyn vt liu, bn thnh phm
do nc ngoi chi phi hot ng; cc doanh nghip c vn trong nc chuyn bn
hng tiu dng v hng cng nghip thng dng nhng do nc ngoi kim sot v
cc doanh nghip ny ang ng trn a bn ca Bc Kinh, Thng Hi.
f. Kinh nghim ca Thi Lan
i ph vi hin tng chuyn gi, nm 2004, Thi Lan thit lp c s d liu
thng tin v cc cng ty ang l mc tiu tin hnh kim tra s sch v iu tra - c
th l cc cng ty c cc ch s ri ro cao, nh l thua l lin tc hn 2 nm; tng s
Trang 21

Vn chuyn gi trong hot ng u t quc t.

li nhun m; khng np thu trong mt giai on; c cc giao dch ng k ca cng

nhm lin quan; v kh nng sinh li thp so vi cc i th cnh tranh.
C quan thu ca Thi Lan tp trung vo cc chng c gi c chnh xc, tt c cn
hp l chng t s minh bch, ti liu cp nht ch ra c cu v mi lin h ca
nhm cc cng ty, bao gm tnh cht ca mi mt kinh doanh, ngn sch ca n, k
hoch kinh doanh v cc chin lc ti chnh. Cng vi l ti liu gii thch doanh
s ca cng ty, kt qu hot ng, cc giao dch quc t ca cng ty vi cc t chc
kinh doanh lin kt.
Cc chnh sch gi, kh nng sinh li ca mi mt sn phm v thng tin th trng,
s ng gp li nhun ca mi bn nhn cc chc nng thc hin, cc ti sn s
dng, v s ri ro tt c phi c a vo tnh ton v c kh nng s dng cho vic
kho st tng tn.
Sau y l bng so snh v phng php xc nh gi th trng v hnh thc x pht
ca cc nc :
Ngun : T Gio trnh K thut u t trc tip nc ngoi GS. TS. V Thanh Thu
TS. Ng Th Ngc Huyn NXB Thng K 10/2008; Kinh nghim chng chuyn gi
ca mt s nc on Vn Trng Tp ch Kinh t v D bo s 9/2007; TP
Week Transfer Pricing weekly News From International Tax Review, Article: South
East Asia looks to tighten transfer pricing rules, website: http://www.tpweek.com;
Global Transfer Pricing Review 2007 ca KPMG member firm, website:
http://www.kpmg.com

Trang 22

Vn chuyn gi trong hot ng u t quc t.

Hoa K
Phng Phng
php
php
xc nh gi bn
gi th
li,
trng
phng
php
gi ph
cng
thm,
phng
php
chit
tch li
nhun

Hnh

S tin

OECD
Phng
php
phn
chia li
nhun
c
coi l
tt nht.
Hiu
lc t
1995.

Australia
Phng php
li nhun
rng ca
nghip v
chuyn giao
c s
dng thng
xuyn.

Anh
Khng quy nh
phng php c
th xc nh
gi chuyn giao
ph hp, mc d
yu cu nguyn
tc gi giao dch
sng phng
c p dng
ph hp vi
hng dn ca
OECD. Trong
thc t, Cc Thu
ni a Anh u
tin phng
php no hp l
nht, ni chung
cc phng
php da vo
giao dch c
u tin hn cc
phng php
da vo li tc .

Trung Quc
Phng php so
snh gi th
trng t do,
phng php
da vo gi bn
ra v phng
php cng chi
ph vo gi vn
v bt k
phng php
ph hp no
khc.

Malaysia
Da trn kinh
nghim thc
t, cc phng
php ca
OECD c
chp nhn s
dng: phng
php so snh
gi th trng
t do, phng
php da vo
gi bn ra,
phng php
cng chi ph
vo gi vn,
phng php
phn chia li
nhun, phng
php li tc
thun t giao
dch.

Indonesia
Phng
php so
snh gi th
trng t
do, phng
php da
vo gi bn
ra, phng
php cng
chi ph vo
gi vn v
cc phng
php khc
do OECD
hng dn
(thng
thng l
bin php
da trn li
nhun).

50% s thu

Khon pht c

Cc doanh

Khng c quy

Mc pht

Trang 23

Thi Lan
iu 65(4) trong
mu Hip nh
trnh nh thu
trng ca Thi
Lan qui nh:
trong trng hp
chuyn giao ti
sn, cung cp
dch v m khng
c cc c s php
l, hoc tin vay
m khng tr li
hay c tr nhng
mc thp hn
gi tr th trng
th c quan chc
nng c quyn p
t cc khon chi
tr trn theo gi
th trng vo
ngy ti sn c
chuyn giao, dch
v c thc
hin v tin c
cho vay.
Thng 5/2002

Vn chuyn gi trong hot ng u t quc t.

thc x
pht

pht vi
phm
v gi
chuyn
giao
dao
dng t
20-40%
s thu
khai
thiu.
Hiu
lc t
1998.

gian ln qua
gi chuyn
giao nu i
tng nc
ngoi c tnh
xc nh gi
chuyn giao
vi bn lin
kt khng
phi np
thu; 25%
nu i tc
nc ngoi
gii trnh
hp l c
cch thc
xc nh gi
chuyn giao
vi bn lin
kt. Hiu lc
t 1992, b
sung v hon
thin nm
1998.

th n 100% s
thu b truy thu
trong trng
hp pht hin
chuyn gi nu
i tng np
thu c khng
tun th cc
quy nh php l
v chuyn gi .
Ban hnh cc
vn bn hng
dn v x pht
vo thng
10/1998, hiu
lc t
01/07/1999.

nghip u t
nc ngoi b
pht hin k
khai gim thu
nhp th s b
pht n 3 ln s
thu trn (5 ln
trong trng
hp nghim
trng). Thi
hiu truy thu
thu thng
thng l 3 nm
tr v trc, v
t 5 n 10 nm
i vi nhng
trng hp trn
thu ln gy hu
qu nghim
trng. Li sut
tnh li i vi
s thu n:
0,05%/ngy,
tng ng vi
20%/nm.
Hiu lc t
1998.

Trang 24

nh ring bit,
p dng quy
nh x pht
vi phm thu
chung trong
lut. Mc pht
dao ng t
100-300% s
thu b pht
hin gian ln .
Hiu lc :
02/07/2003.

t 2% n
48% mt
thng tnh
trn s thu
np thiu
b pht
hin do
gian ln
qua chuyn
gi.
Hiu lc :
t nm
1984.

ban hnh hng

dn ring ch o
vic chng
chuyn gi cho
Cc Thu Thi
Lan nhng khng
c xem l c
hiu lc php
lut.

Vn chuyn gi trong hot ng u t quc t.

Kt lun :
Cng pht trin, cc nn kinh t cng c s ph thuc v vn chuyn gi
cng tr nn d dng hn. Cng vi , kh khn trong vic iu tra chuyn
gi cng ngy cng ln hn, cch thc tin hnh iu tra i ti mt kt lun
tha ng i hi c s chun b nghim tc v s hp tc cht ch gia cc
quc gia.
Qua gii thiu v kinh nghim thnh cng cng nh hn ch ca cc nc
trong cng cuc u tranh vi hin tng chuyn gi cho ta thy y l cuc
chin cam go v phc tp k c cc nc cng nghip pht trin v ty vo
chnh sch ca mi nc m ngi ta n lc a ra cc gii php khc nhau
chng li hin tng chuyn gi.

5. THC TRNG HOT NG CHUYN GI TRONG HAT

NG U T FDI VIT NAM
Trn thc t nhng nm va qua, trong khu vc DN c vn TNN xy ra
tnh trng mt s DN FDI bo co vi ngnh thu hot ng thua l nhng hu
ht cc DN l ny u c doanh thu tng u n v tip tc m rng sn
xut. Nh vy, vn t ra l cc DN ny c s dng vic nh gi chuyn
giao ni b trnh thu hay khng vn nm ngoi tm kim sot ca ngnh
thu.
Thc hin thu ht u t trc tip nc ngoi, thi gian qua cc cng ty a
quc gia gp phn ng k trong vic h tr pht trin kinh t ti cc nc
c u t, gp phn thu ngn khong cch gia cc nc ang pht trin v
cc nc pht trin. Tuy nhin, bn cnh nhng ng gp tch cc th mc tiu
ca cc tp on kinh t ny vn l ti a ha li nhun thng qua vic hnh
thnh mi quan h gia cc cng ty m v cng ty con, gia cc cng ty con
vi nhau v nh gi chuyn giao l chnh sch c hu ht cc cng ty a
quc gia s dng. Nhng giao dch ny mang tnh chuyn giao v din ra trn
nhiu kha cnh t ti sn hu hnh (my mc, thit b) n v hnh (nhn hiu,
c quyn qung co). Gi tr cc giao dch ny l gi chuyn giao v xu hng
nh gi chuyn giao phi sao cho c li nht.

Trang 25

Vn chuyn gi trong hot ng u t quc t.

nh gi chuyn giao cng l mt vn t nh v phc tp v cc chuyn

giao trn th trng ni b ngy cng a dng, do vy c s xc nh gi c
trong nghip v chuyn giao c phn nh ng gi tr ca nghip v chuyn
giao hay khng l mt vic lm kh khn. Ngoi ra, cc thng tin so snh,
c s kim sot nh gi khng phi lc no cng c sn mc chp nhn
c a ra nhng phn quyt hp l.
Theo tnh ton ca ring Cc Hi quan tnh ng Nai, mc gi nhp khu
trung bnh ca cc DN FDI cao hn gi tr nhp khu trung bnh ca DN trong
nc i vi mt s mt hng c kho st n hn 40%. Cc Thu ng Nai
cho bit thm, trung bnh c hn mt na DN FDI hot ng thua l nhng u
c doanh thu tng u n v tip tc m rng sn xut. Trong khi , cc DN
khc c thnh lp trong khong thi gian tng t, sn xut cng mt sn
phm li c li ch sau 2-3 nm hot ng. Thc t ny t ra cho ngnh
thu nhng du hi, song kim chng cng khng phi l vic lm n gin,
bi ngay cc vn bn php l quy nh lin quan n nay vn cha tht s hon
thin.
Vn nh gi chuyn giao ca Vit Nam cng c t ra thng qua
mt s vn bn php quy ca Nh nc nh Thng t 13/2001/TT-BTC do B
Ti chnh ban hnh thng 3/2001 hng dn cc quy nh v thu i vi DN
c vn TNN. Tuy nhin, theo nh gi ca nhiu chuyn gia kinh t v cc
nh qun l th nhng quy nh trong vn bn ny cha sc c th kim
sot c cc hot ng nh gi chuyn giao. H qu l c mt s trng
hp DN c tnh khai tng gi tr my mc thit b dng lm vn gp u t ban
u, tng cao cc chi ph nhp khu nguyn liu
V trong bng vng cc DN in hnh thc hin tt ngha v np thu ca
B Ti chnh cng b vo 26/11/2008 va qua c qu t DN FDI. iu ny
t ra cu hi liu cc cng ty a quc gia hot ng ang khai l c s dng
thut nh gi chuyn giao ni b trnh thu hay khng? Trn thc t, s liu
ngnh thu TP.HCM cho thy, c trng hp mt DN FDI hot ng theo
hnh thc lin doanh vi t l gp vn Vit Nam 40%- nc ngoi 60%, DN
khai l k t khi bt u hot ng v 3 nm th chuyn sang DN 100% vn
Trang 26

Vn chuyn gi trong hot ng u t quc t.

nc ngoi. Trong khong thi gian 3 nm lin doanh, gi bn sn phm gim

lin tc khong 3%/nm, lm cho mc l nm sau cao hn nm trc. Mc l
c phn tch l do chi ph nguyn vt liu v tin lng qu cao. Trong khi
, thng tin so snh ca cc cng ty con khc trong cng mt tp on cho
thy, cc ch s ti chnh phn nh chi ph u vo Vit Nam nguyn vt liu
trn doanh thu thun cao gp 2-3 ln, gi vn bn hng trn doanh thu thun
cao gp 0,2-0,3 ln. Cc bng chng trn cho thy, vn nh gi chuyn
giao ti Vit Nam c s phc tp v i khi nm ngoi tm kim sot ca mt
s ngnh chc nng, c bit l ngnh thu.
Vi tng s d n FDI c cp mi vo Vit Nam c nm 2008 l 1.171 d
n, tng vn u t ng k t 64,011 t USD, tng s vn gii ngn trong
nm 2008 ca cc doanh nghip FDI ti Vit Nam t 11,5 t USD, khu vc
DN FDI ng gp tch cc vo qu trnh pht trin kinh t ca Vit Nam.
Tuy nhin, hot ng nh gi chuyn giao ca cc DN FDI ti Vit Nam hin
nay cng phi c ch trng hn bao gi ht bi bn cnh vic to ra mi
trng u t hp dn, thng thong th vic khuyn khch, bo v uy tn cho
cc DN lm n chn chnh cng l iu ht sc cn thit.
Mt s hnh thc chuyn nhng gi xy ra Vit Nam :
- Chuyn nhng ti sn hu hnh : thc t vic xc nh gi ti sn thuc cc
doanh nghip c vn u t nc ngoi c mt s sai st. Theo cc cuc
gim nh chnh thc c cng b rng ri, nhiu i tc nc ngoi c khai
bo cao tr gi my mc v thit b ng gp vn ban u vo lin doanh so vi
gi tr thc.
- Chuyn nhng ti sn v hnh : thc t vic xc nh gi nhng ti sn v
hnh l mt vn rt phc tp, kh xc nh v hu ht nhng ti sn ny u
l nhng ti sn mang tnh c quyn ca ch s hu, cho nn vic xc nh
gi theo nguyn tc th trng rt kh p dng. Ni mt cch khc, gi chuyn
nhng nhng ti sn v hnh v thc cht hu nh l ph thuc vo s tnh
ton mt cch ch quan ca cng ty m, bi v quy nh ca Vit Nam v vn
ny cn nhiu hn ch, dn n vic c quan chc nng khng th kim sot
ht c.
Trang 27

Vn chuyn gi trong hot ng u t quc t.

- Chuyn nhng trong vic cung ng dch v : v mt l thuyt, vic cung cp

dch v gia cc doanh nghip lin kt lin quan n ba trng hp :
+ Doanh nghip u t nc ngoi cung cp dch v cho cc doanh nghip c
lin kt mc thp hn gi th trng hoc min ph.
+ Doanh nghip u t nc ngoi phi tr ph cao hn gi th trng cho cc
dch v c cung cp bi doanh nghip lin kt.
+ Mt s phn b bt hp l cc khon chi ph qun l chung ca cng ty m
cho cc doanh nghip u t nc ngoi.
- Chuyn nhng i vi ti tr cc nghip v : khi mt doanh nghip u t
nc ngoi vay vn t mt bn lin kt (mt cng ty con khc hoc cng ty
m) v c tnh mt mc li sut cao hn mc li sut bnh thng ca th
trng i vi mt khon n cng loi.
- Chuyn nhng i vi nguyn liu nhp khu : cc doanh nghip u t
nc ngoi c th nh gi thp cc mt hng nhp khu trc nm 1996, khi
m cc mc thu nhp khu vn cn mc cao, nhng c th nh gi cao cc
mt hng ny sau khi m cc doanh nghip u t nc ngoi c hng
cc u i v thu v cc mc thu sut ny dn dn c gim.
- Quy nh v thu v cc gi ph theo hip nh : theo quy nh ti iu 9 ca
hip nh trnh nh thu hai ln, khi cc nghip v kinh t xy ra gia hai x
nghip lin kt k kt cc hp ng mua, bn, trao i hng ha, cung cp dch
v, chuyn giao cng ngh, hp ng tn dng, thanh ton tin li c phn, li
t tin cho vay thc hin trn c s gi th trng nh p dng trong trng
hp cc nghip v kinh t gia hai doanh nghip c lp, c quan thu ca mt
nc s c quyn tnh ton v n nh li gi c ghi trn cc hp ng ph hp
vi gi c thc t trn th trng xc nh li tc chu thu ca mt doanh
nghip ti nc k kt .
Vit Nam ang ku gi u t nc ngoi, nhiu cng ty nc ngoi v
ang m chi nhnh hot ng ti nc ta. Ngc li, nhiu cng ty Vit Nam
v s m chi nhnh hot ng ti nc ngoi. Cc doanh nghip ny la
chn gi chuyn giao da trn c s no l vn ng quan tm, v chng

Trang 28

Vn chuyn gi trong hot ng u t quc t.

khng ch nh hng n li ch ca doanh nghip, m cn nh hng n

quyn li quc gia .
V vy, chng ta cn nhn thc y v gi chuyn giao trong kinh doanh
quc t c i sch ph hp, va to ng lc khuyn khch u t nc
ngoi, va gim thiu tht thot thu do tc ng ca gi chuyn giao. Do ,
cn xy dng mt khun kh php l v gi chuyn giao. V y cng l iu
cc nh hoch nh chnh sch thu Vit Nam cn vn dng m bo
chng tht thu thu.

6. NH GI QUY CH HIN HNH CA VIT NAM TRONG

VN CHNG CHUYN GI TRONG HAT NG U T
K t nm 1986, sau khi Vit Nam bt u chuyn i sang nn kinh t
th trng th mt lng vn u t nc ngoi ln c vo Vit Nam.
S doanh nghip u t nc ngoi tng dn tng nm, km theo l s tng
vt v giao dch gia cc cng ty c quan h lin kt.
Tuy nhin, c nhiu d n bc l hin tng chuyn gi trong hot
ng u t ti Vit Nam v theo hng dn ca quy ch chng chuyn gi ti
Vit Nam, cng nh kinh nghim nc ngoi th cc doanh nghip c vn
u t nc ngoi c biu hin v tnh trng nh sau th hu ht c hin tng
chuyn gi xy ra:
Cc doanh nghip b l trong hai nm lin tip tr ln sau giai on mi
thnh lp.
C cc nghip v chuyn nhng t cc doanh nghip lin kt nhng
quc gia c thu sut thp.
Cc doanh nghip c tnh hnh li v l lun phin hoc tnh hnh li l
pht sinh khng bnh thng.
Cc doanh nghip m t sut li nhun ca chng nh hn nhiu so vi
cc doanh nghip khc trong cng ngnh.
Khi mt trong nhng du hiu trn xut hin ti mt doanh nghip km theo
nhng trng hp nh:
Thit b sn xut c mua t cng ty m nc ngoi.

Trang 29

Vn chuyn gi trong hot ng u t quc t.

Nguyn liu hoc b phn ca sn phm c cung cp bi cc cng ty

m hoc cc cng ty lin kt trong cng mt tp on.
Sn phm ca doanh nghip c bn cho cng ty m hoc nhng
doanh nghip lin kt khc.
S dng dch v t vn, hun luyn, o to t cng ty m hoc cc
cng ty thnh vin trong cng h thng.
Chuyn gi c cc nh hoch nh chnh sch ti chnh Vit Nam
xc nh l mt vn cn c quan tm qun l khi m ngy cng xut hin
nhiu du hiu chuyn gi trong giao dch c yu t nc ngoi. Vn bn php
l u tin cp n chuyn gi l Thng t 74/1997/TT-BTC hng dn v
thu i vi nh u t nc ngoi; Thng t ny cho thy, c quan thu bt
u c s quan tm ti vn cc doanh nghip lin kt c nhng tho thun
chuyn li nhun vi nhau. Tuy nhin, thng t ny ch gii hn phm vi p
dng i vi doanh nghip c vn u t nc ngoi. Ngoi ra, mc d thng
t ny c nu nh ngha v "cc bn lin kt" v a ra mt s quy tc xc
nh gi hp l gia cc bn lin kt, song quy nh ny trn thc t hu nh
khng c p dng v thiu nhng hng dn c th.
Sau l thng t 13/2001/TT-BTC ngy 8 thng 3 nm 2001, quy nh
v thu i vi doanh nghip c vn u t nc ngoi. Cng ging nh Thng
t 74, Thng t 13 nu ra nh ngha v "cc bn lin kt" v "gi hp l",
ng thi xut ba cch tnh mc gi hp l trn th trng. Cc phng
php ny nhn chung tng t nh cc phng php so snh gi giao dch c
lp (comparable uncontrolled price), gi bn li (resale price) v gi vn cng
li (cost plus) theo hng dn ca OECD. Mc d thng t ny cho thy, B
Ti chnh v Tng cc Thu rt quan tm v kin quyt x l vn gi th
trng trong giao dch gia cc bn lin kt, song Thng t 13 cng vn cha
a ra nhng hng dn v nh ngha c th hn, do trn thc t cc quy
nh trong thng t ny cng cha em li nhng hiu qu thc s r rng.
Cho n 19/12/2005, chuyn gi c nhc li ti Thng t
117/2005/TT-BTC do B Ti chnh ban hnh da trn Lut thu thu nhp

Trang 30

Vn chuyn gi trong hot ng u t quc t.

doanh nghip s 09/2003/QH11 ngy 17/6/2003; v Ngh nh s

164/2003/N-CP ngy 22/12/2003 ca Chnh ph quy nh chi tit thi hnh
Lut thu thu nhp doanh nghip, thng t bt u c hiu lc 26/01/2006,
Thng t ny a ra cc nh ngha chi tit v "cc bn lin kt" v phng
php xc nh gi th trng trong giao dch gia cc bn lin kt , ng thi
hng dn vic thc hin xc nh gi th trng trong cc giao dch kinh
doanh gia cc bn c quan h lin kt lm cn c k khai xc nh ngha v
thu thu nhp doanh nghip ca c s kinh doanh.
Cc bn c coi l "c quan h lin kt" khi:

Mt bn tham gia trc tip hoc gin tip vo vic iu hnh,

kim sot, gp vn hoc u t di mi hnh thc vo bn kia.

Cc bn trc tip hay gin tip cng chu s iu hnh, kim

sot, gp vn hoc u t di mi hnh thc ca mt bn khc.

Cc bn cng tham gia trc tip hoc gin tip vo vic iu

hnh, kim sot, gp vn hoc u t di mi hnh thc vo mt

bn khc.
Nhn chung, ni dung ca thng t ph hp vi quy tc ca OECD v vn
chuyn gi v chng chuyn gi.
Tnh n nay, Thng t 117/2005/TT-BTC c th c xem l vn bn
php l iu chnh mt cch kh chi tit v bin php chng chuyn gi bng
phng php nh gi chuyn giao.
- ngha ca vic nh gi chuyn giao l xc nh li gi giao dch
gia cc doanh nghip lin kt nhm a gi giao dch lin kt v ng vi gi
th trng. Mc ch ca nh gi chuyn giao l tm s khc bit trong vic
hnh thnh ngha v thu gia gi giao dch lin kt v giao dch c lp
- i tng p dng phng php nh gi chuyn giao l t chc, c
nhn sn xut, kinh doanh hng ha, dch v thc hin mt phn hoc ton b
hot ng kinh doanh ti Vit Nam c giao dch kinh doanh vi cc bn c
quan h lin kt c ngha v k khai, xc nh ngha v thu TNDN Vit nam.

Trang 31

Vn chuyn gi trong hot ng u t quc t.

- Phm vi p dng bao gm cc giao dch mua, bn, trao i, thu, cho
thu, chuyn giao hoc chuyn nhng hng ha, dch v trong qu trnh kinh
doanh gia cc bn c quan h lin kt.
Ni hm tc ng ca nhng quy nh ny dng nh cng khng gii
hn iu chnh trong cc giao dch chuyn gi quc t. Cc giao dch lin kt b
iu chnh cng tng t quy nh ca cc nc hoc theo Cng c mu ca
OEDC v nh gi chuyn giao. Nhng phm vi giao dch chuyn gi m Vit
Nam iu chnh c phn hp hn v khng cp n nhng giao dch nh vay
hoc cho vay, hay nh giao dch c cp m rng mang tnh d bo m c
th gy tc ng n li ch ca doanh nghip lin kt.
xc nh gi th trng phi tun th nguyn tc da trn c s so
snh tnh tng ng gia giao dch lin kt vi giao dch c lp, t la
chn ra phng php xc nh gi ph hp. Theo , d l s dng phng
php no th vic so snh cng phi a giao dch c lp lm c s quy chiu
v iu kin tng ng vi giao dch lin kt. Do cc giao dch tng i
dng so snh c th khng hon ton ging giao dch lin kt nhng phi
m bo l khng c cc khc bit trng yu. Trng hp c khc bit trng
yu, vic so snh phi dng bin php phn tch v nh gi cc tiu thc nh
hng dn n khc bit nhm loi tr s khc bit mang li s tng ng. C
4 tiu thc c xem l nhng yu t c th gy ra s khc bit, l c tnh
ca sn phm, chc nng hot ng ca c s kinh doanh, iu kin ca hp
ng giao dch v iu kin kinh t khi din ra giao dch.
Qu trnh phn tnh, nh gi s ch ra phng thc xc nh gi th
trng no l ph hp nht. Khc vi cc quy nh trc y, ch c 3 phng
php c p dng, khng bao qut ht cc kh nng phi xc nh gi,
trong ln quy nh ny, thng t 117/2005/TT-BTC a ra 5 phng php
nh gi chuyn giao. l:
- Phng php so snh gi giao dch c lp : da vo n gi sn
phm c vn dng trong trng hp giao dch c lp c iu kin tng

Trang 32

Vn chuyn gi trong hot ng u t quc t.

ng vi giao dch lin kt. Phng php ny thng c p dng cho cc

trng hp:

Cc giao dch ring l v tng chng loi hng ha lu thng

trn th trng;

Cc giao dch ring l v tng loi hnh dch v, bn quyn, kh

c vay n;

C s kinh doanh thc hin c giao dch c lp v giao dch lin

kt v cng mt chng loi sn phm.
- Phng php gi bn li: p dng trong trng hp khng c giao

dch mua tng ng, thuc khu cung ng hoc c thm giai on gia cng,
ch bin, lp rp... lm gia tng gi tr hng ha, nn phi s dng gi bn li
ca sn phm do c s kinh doanh bn cho bn c lp xc nh gi mua
vo ca giao dch lin kt.
- Phng php gi vn cng li: c la chn khi giao dch lin kt
thuc khu sn xut khp kn bn cho bn lin kt hoc cung ng u vo v
bao tiu u ra cho bn lin kt. Chng hn nh, giao dch thuc khu sn xut,
lp rp, ch to, ch bin sn phm bn cho cc bn lin kt; Giao dch gia
cc bn lin kt thc hin hp ng lin danh, hp ng hp tc kinh doanh
sn xut, lp rp, ch to, ch bin sn phm, hoc thc hin cc tha thun v
cung cp cc yu t sn xut u vo v bao tiu sn phm u ra; Giao dch v
cung cp dch v cho cc bn lin kt. Phng php ny xc nh gi da vo
gi vn hay gi thnh ca sn phm xc nh gi bn ra ca sn phm
cho bn lin kt.
- Phng php so snh li nhun: thc hin phng php ny phi
da trn t sut sinh li ca sn phm trong giao dch c lp c chn.
Phng php ny khng cho ra kt qu v gi m tnh ra c thu nhp thun
trc thu l c s tnh thu TNDN. y c xem l phng php m rng
ca phng php gi bn li v gi vn cng li, do , phng php so snh
li nhun thng c p dng rng ri trong cc trng hp ca 2 phng

Trang 33

Vn chuyn gi trong hot ng u t quc t.

php nu trn, nn c th p dng i chiu trong trng hp c nhng iu

kin tng t.
- Phng php tch li nhun: c p dng trong trng hp nhiu
bn lin kt cng thc hin mt giao dch lin kt tng hp, chng hn nh
cng tham gia nghin cu pht trin sn phm mi, hoc sn phm l ti sn v
hnh c quyn, kinh doanh chuyn tip t khu u n khu cui gn vi
quyn s hu tr tu. Vic tch li nhun ca tng bn lin kt trong giao dch
da trn cch m cc bn c lp thc hin phn chia li nhun trong cc giao
dch c lp tng ng.
Trng hp do tnh c th hoc duy nht ca giao dch lin kt m
khng c c giao dch c lp tng ng chn mt trong cc phng
php trn so snh th c th s dng bin php tng hp (nh m rng phm vi
la chn sang phn ngnh khc, xc nh bin gi th trng thch hp bng
cc phng php tng hp...) hoc vn dng cc s liu gia k ( tnh mc
gi sn phm, t sut li nhun...).
Bin php nh gi chuyn giao theo cch thc iu chnh hin nay ch c
ngha trong vic xc nh thu nhp chu thu, chnh xc hn l xc nh ng
ngha v thu TNDN. Th nhng iu cng c ngha l a giao dch lin
kt v giao dch th trng, nn kt qu ny cng c nhng ngha php l
nht nh trong vic xc nh cc ngha v thu khc nh thu xut khu, thu
nhp khu, thu gi tr gia tng, thu tiu th c bit nu c. Kt qu ny l
biu th gi ca giao dch bn ra hoc giao dch mua vo cho nn gi tnh thu
ca cc loi thu gin thu nu cn c vo y c th s khc i v c nh gi
li.
Nhn chung, Thng t 117/2005/TT-BTC a ra cch tip cn mi v
vn gi chuyn nhng ca cc doanh nghip lin kt ti Vit Nam. l,
doanh nghip c quyn ch ng chng minh v phng php tnh gi ca
mnh theo thc tin p dng c quc t chp nhn. Tuy nhin, cho n nay
s doanh nghip b quy kt c hnh ng chuyn gi khu u ca qu
trnh u t FDI cng nh trong qu trnh chuyn khai cc d n Vit Nam
cn rt hn ch v:
Trang 34

Vn chuyn gi trong hot ng u t quc t.

Qu trnh nh gi v quy kt doanh nghip c hin tng chuyn gi

rt phc tp. Trong nhiu trng hp c chng nhn l Bn pha nc
ngoi c hin tng k cao gi gp vn m bn pha nc ngoi vn
tm cch bc b kt qu vi l do: gim nh khng tin cy hoc khng
ph hp.
Thiu nhn vin thu c kinh nghim, c kh nng sinh ng pht
trin v u tranh vi hin tng chuyn gi.
C ch chnh sch cha y v ban hnh mun.
C quan thu cha xy dng c ngun d liu y thng tin mang
tnh h thng lm cn c xc nh gi chuyn giao nhm mau chng
pht hin hot ng chuyn gi.
T nm 2007, Vit Nam l thnh vin ca WTO c ch chnh sch c
lin quan n hot u t nc ngoi trong c ch kim ton, k ton,
thu...ngy cng hon thin t c nhng tiu chun chung ca quc t, y
cng l c s quan trng ngnh thu Vit Nam u tranh vi hin tng
chuyn gi gy tn tht kinh t x hi cho t nc.

7. XUT NHNG GII PHP NNG CAO HIU QU CA

HOT NG CHNG CHUYN GI
Tm li, hin tng chuyn gi c xy ra VIt Nam nhng cha c
trng hp no b bt hay b pht v l do chuyn gi. va to ng lc
khuyn khch u t nc ngoi, va gim thiu tht thot thu do tc ng ca
gi chuyn giao, chng ta trc ht cn xy dng mt khun kh php l v gi
chuyn giao ph hp vi y thng t, vn bn hng dn m vic cn thit
trc tin l xy dng lut chng chuyn gi. Lut ny cn pht huy u im
ca thng t 117/2005/TT-BTC ban hnh ngy 19/12/2005, c hiu lc t ngy
21/9/2006, l p dng linh hot cc phng php nh gi chuyn giao ph
hp ti Vit Nam, cho php doanh nghip t la chn phng php nh gi
ph hp thc t doanh nghip, vi thc t ngnh. Ngoi ra, nn khuyn khch
cc doanh nghip FDI tham gia vo c ch tha thun nh gi trc APA.

Trang 35

Vn chuyn gi trong hot ng u t quc t.

Sau y l l v d v ba phng php chng chuyn gi ph hp nht vi

tnh hnh thc t ti Vit Nam v cng l phng php m OECD tha nhn.
a. Phng php gi t do c th so snh c (Comparable Uncontrolled Price
Method Cup) Phng php so snh gi th trng
Ni dung c bn ca phng php ny l so snh gi c phi tr trong
cc chuyn giao ni b c kim sat vi gi c ca cc hng ha dhc v
chuyn giao trong mt nghip v chuyn giao t do c th so snh c. im
quan trng l trong khi s dng phng php ny chng ta c th pht hin ra
cc chi ph bt hp l pht sinh thng qua bin php so sanh t c s
iu chnh gi chuyn giao cho thch hp. Phng php ny c thc hin
thng qua s so snh gia cc gi bn nhm thc hin nguyn tc cn bn gi
th trng (APL)
Cng ty m X ti Canada

Bn trong ni b PMC
Cng ty con Y ti M

Gi chuyn giao
500 55 = 445
USD

Bn cho cc bn
khng lin kt
Cc i l M

Gi bn l 500
USD
Ngi tiu dng cui cng

b. Phng php gi bn li ( Resale Price method RPM)

V thc cht, phng php ny tng ng vi phng php s dng gi bn
ra xc nh gi mua vo khi da trn t sut li nhun.Tuy nhin, kh m
bit c t l li gp c th cho tng nghip v chuyn gio tng ng lm c
s cho s so snh. Trong phng php ny, khan chit khu thch ng chnh l
tng s li nhun trn doanh s bn m cng ty nhn c khi thc hin mt
nghip v chuyn giao t do trong mt th trng c th so snh c. Khi m
gia nghip v chuyn giao c lin kt v nghip v chuyn giao khng lin
kt c th so snh c tn ti nhiu khc bit do tnh cht vn ng khng
ngng ca nn kinh t th nhng khc bit ny phi c iu chnh v phn

Trang 36

Vn chuyn gi trong hot ng u t quc t.

nh trong gi c chuyn giao nhm chng minh tnh hp l ca t sut li

nhun thu c

Gi bn l
20 USD

Cng ty con
BB ti
Canada

Gi chuyn giao

Nh phn
phi c
lp
Li nhun ca nh phn
phi c lp 8%

Cng ty m ti
Anh

Li nhun : 1.6 USD

Tng chi ph gim tr : 0.7
USD
Gi bn l : 20 USD
Gi chuyn giao : 17 USD

Gi bn l khng
quen bit
c. Phng php gi ph cng thm ( Cost plus Method CPM)

Gi ph tiu chun : 4.4 USD

+ 20% nng gi trung bnh
+ 5% nng gi do s dng cng
ngh ca cng ty m
+ Chi ph nguyn vt liu + chi
ph kh : 2 USD
Cng ty con
NG Canada

Cng ty con
ca cng ty
con NG

Cng ty con
ca cng ty
con NG
Khan nng gi 5% do p dng
cng ngh thuc cng ty m
Php

Khan nng gi 20% trn

chi ph

Cc nh phn phi
nc hoa khng
lin kt (c lp)

Cc nh phn phi
nc hoa khng
lin kt (c lp)

Trang 37

Vn chuyn gi trong hot ng u t quc t.

Phng php gi ph cng thm rt ph hp vi nhng loi hnh doanh nghip

sn xut, gia cng, hoc cc c s lm dch v khi gi chuyn giao c xc
nh bng cch cng thm mt khan nng gi thch ng vo chi ph sn xut
sn phm, dch v. Khan chi ph cng thm v nguyn tc s bao gm cc chi
ph bn hngm chi ph qun l tng ng v phn li nhn theo t l bnh
qun cho ngnh kinh doanh. Do trong phng php ny cc chi ph giao dch
v qun l c tch bit ring tnh ton do cn lu k n vic phn
b cc chi ph ny sao cho chnh xc, ph hp vi doanh s chuyn giao.
Bn cnh , cn c bit ch cc giao dch nhy cm nh vic mua
bn, s dng, gp vn, chuyn nhng ti sn c nh hu hnh v v hnh
cng nh cc ti sn thng thng khc c gi tr ln chng hn nh : thu vn
phng, tr s, my mc thit b, nhng bn hng thanh l, thng hiu, bn
quyn sng ch, chi ph cc dch v km theo nh t vn lut, t vn ti chnh k ton, nghin cu khoa hc, dch thut, Do , cn ban hnh cc c ch,
chun mc v nguyn tc qun l lin quan n cc chi ph nhp khu nh :
nguyn vt liu, my mc thit b, ti sn c nh hu hnh v v hnh lm c
s cho vic kim tra hot ng chuyn gi ti doanh nghip FDI. Quy nh ch
ti c th v nghim khc i vi tng loi hnh vi chuyn gi v quy m
chuuyn gi. ng thi, cn nhng hng dn r rng chi tit c th kim
tra chnh xc, trnh tnh trng xc nh sai hoc cha chng c m kt lun
v x pht gy nh hng n lng tin ca nh u t nc ngai. Tng cng
xc tin vic k kt cc hip nh trnh nh thu hai ln gia Vit Nam v cc
quc gia khc nhm to iu kin cho pht trin thng mi vi cc nc v
lm gim gnh nng v thu cho cc nh u t, qua cng gim bt ng c
chuyn gi ca cc MNC.
Th hai, vn rt cn s quan tm l chnh vic thm nh d n u t v
kim tra vic thc hin d n u t ca doanh nghip. Hat ng chng
chuyn gi c thnh cng hay khng, yu t quyt nh vn l con ngi. Do
, cn b chuyn trch cn c trang b y phng tin lm vic, thng
xuyn trau di , b sung kin thc nng cao nng lc chuyn mn v kh nng

Trang 38

Vn chuyn gi trong hot ng u t quc t.

ngoi ng. Vn ngoi ng ca nhn vin thu v hi quan ca chng ta cn

yu. Ngai ra, con ngi lm vic hiu qu, vic xy dng h thng h s
lu tr cc bo co ti chnh ca doanh nghip, c bit l cc doanh nghip
FDI l rt cn thit. Hnh thnh h thng lu tr thng tin ny s lm c s cho
vic xc nh c hay khng vic chuyn gi ca doanh nghip FDI. Cn b
chuyn trch ch c th lm vic hiu qu vi h thng d liu y , c thu
thp u n qua cc nm.
Th ba, tng cng s hp tc gia c quan thu, hi quan, ngn hng v cc
c quan chc nng khc trong nc nh c quan ti chnh vt gi, c quan
kim ton, c quan thng k. Hng nm, cc c quan trn u thu thp d liu
thng k cho mnh, nhng vic thu thp thiu s kt hp, dn n d liu
chng cho, va tn km va khng th s dng vo mc ch qun l chung
ca quc gia. Kt hp vi nhau khng ch lm gim gnh nng chi ph, trnh
trng lp. Mt khc, nn kinh nghim vi ng nghip cng ngnh nc
ngoi, hc tp kinh nghim v cp nht cc phng php chng chuyn gi ca
bn b quc t.

Ti liu tham kho :

B K Hoch v u t
Tp ch Kinh t v D bo

Trang 39

Vn chuyn gi trong hot ng u t quc t.

Trang 40