Khuch tn cht nhim trong mi trng kh

Chuyn i vt cht trong mi trng khng kh:

Theo nh lut bo ton vt cht th vt cht ch bin i t dng ny sang dng khc, di chuyn
t ni ny sang ni khc ch khng t sinh ra hay mt i.
Gi thit rng ta c mt khu vc nghin cu c mt gii hn no , v d nh khng kh trong 1
cn phng hay khng kh trn 1 khu th Mt cht theo dng khng kh i vo khu vc
nghin cu s xy ra cc tnh hung:
-B tiu hy trong khng gian (bin thnh cht khc).
-Tch ly li trong khng gian m khng thay i tnh cht.
-i ra khi khu vc nghin cu m khng thay i tnh cht.
Tun theo quy lut bo ton vt cht ta c:
Lng i vo = lng cht tiu hy + lng cht tch ly + lng cht i ra.
Trong t nhin, khng phi cht no cng tun th ng cc qu trnh ny. Do vy, chng ta c
cc trng hp sau:
H thng bo ton vt cht n nh:
y l trng hp n gin nht. Khng gian nghin cu khng xy ra cc trng hp tiu hy
hay tch t cht nhim. Khi ta c:
Lng cht i vo = lng cht i ra. (16)
Trng hp ny ch xy ra trong trng hp h thng nghin cu khng c hay c kh nng tch
ly hay tiu hy cht nhim nh khng ng k.
-VD: khng gian ca 1 phng A thng vi phng k bn B v C. Khng kh i vo phng A t
phng B vi lu lng LB v nng CO2 l CB v khng kh t phng C vi lu lng Lc v
nng CO2 l Cc . Khng kh t phng A c qut ht thi ra ngai. Vy lng kh phi ht
ra ngoi v nng CO2 kh thi l bao nhiu ?
Nu chng ta tha nhn y l h thng bo ton n nh ngha l: lu lng khng kh v lng
CO2 i ra khi phng A phi bng lng i vo.
Do vy: L = LB + Lc
LxC = LBxCB + LcxCc

(17)
H thng vt cht n nh khng bo ton:
Trn thc t, cht nhim pht tn trong khng kh thng tham gia cc phn ng ha hc, sinh
hc nn lng vt cht khng c bo ton trong qu trnh pht tn.
Khi biu thc ca h thng s phi l:
Lng i vo = Lng i ra + Lng b tiu hy.
Nu cho rng cht nhim phn b ng u trong khng gian nghin cu v lng cht b tiu
hy t l vi lng cht nhim c trong khng gian nghin cu, ta c th vit nh sau:
Lng b tiu hy = K.C.V (18)
Vi: K- h s tiu hy cht nhim lun mang du m (-)
C- nng cht nhim trong khng gian xt
V- th tch khng gian xt.
Xt bin thin lng cht nhim theo thi gian, ta c th vit phng trnh vi phn:

(19)
Gii phng trnh vi phn trn , ta c :
(20)
Trong :
Co-Nng cht nhim ti thi im bt u xt t = 0.
Phng trnh bin thin nng theo thi gian ny cho ta thy : Nng cht nhim ch bng
khng khi thi gian ko di v tn. C 0 khi t
Kt qu l biu thc ton hc ca h thng n nh khng bo ton l:

Lng nhim vo = Lng nhim + K.C.V

-VD: mt phng ht thuc c th tch 500m3 c lng thi kh formaldehyde (HCHO) t khi
thuc l l 140mg/h. Phng c thng gi vi lu lng 1000m3/h. Hay xc nh nng
formaldehyde trong khng kh nu cho rng h s chuyn i formaldehyde thnh CO2 l 0.4 h-1.
Gi thit rng nng formaldehyde ng u trong phng v bng nng trong kh ra khi
phng C. Ta c th vit biu thc ton cho h thng nh sau:
Lng i vo = lng i ra + K.C.V
H thng khng bo ton vt cht v khng n nh:
Trong thc t chng ta gp rt nhiu m hnh trong iu kin khng n nh, tc l c s lu tn
cht nhim trong khng gian xt. Bn thn s pht thi cht nhim v lng khng kh i qua
khng gian xt lin tc bin i theo thi gian. Trong trng hp , ngi ta tm cch n gin
bi ton c th gii c. M hnh ton ca h thng ny c dng c bn l:
Lng i vo = Lng i ra + Lng lu tn + Lng phn hy.
Cc yu t nh hng ti s khuch tn cht nhim trong kh quyn:
Cc yu t kh hu :
nh hng ca gi:
Gi gy ra cc dng chy ri khng kh lp st mt t. Nh c gi cht nhim c khuch
tn rng ra lm cho nng cht nhim gim xung rt nhiu so vi ban u. Gi l nhn t
c bit quan trng trong vic khuch tn bi v hi ha cht nng hn khng kh.
Gi c th khuch tn cht nhim, lm gim nng ban u v n thng gy cc dng chy
ri ca khng kh st mt t. Khc vi cc dng chy tng xut hin khi gi yu, dng chy ri
ca khng kh c c trng bng vic xo trn cc phn t kh cc lp st cnh nhau. Do cc
xo trn ny, cc phn t cht nhim cng c nhanh chng di chuyn sang cc lp khng
kh ln cn. Kt qu l s khuch tn cht nhim mnh m hn, hiu qu hn.
Phi ghi nhn rng gi lun lun c xu hng thay i chiu thi ti v tc thi. Mc d c
nhng thng k theo di cht ch cho php xc nh cc gi tr v phng hng tc thi cng
nh tn sut mi cp gi v hng gi.Vic xem xt hng gi nhm phc v cho mc ch
quy hoch v tr ngun thi, c trnh cho ngun thi cht nhim ng u hng gi ch o
cc khu dn c, cc cng trnh quan trng.
m v ma:

Trong iu kin c m ln, cc ht bi s dnh kt vo nhau thnh ht ln v ri nhanh xung

t. Tuy vy, cc vi sinh vt trong khng kh pht trin nhanh chng, bm theo cc ht bi
khuch tn rng xung chiu di gi.
Ma c tc dng ra sch mi trng kh. Ht ma ko theo ht bi, hp thu mt s cht
nhim v ri xung t. Do , cc vng khng kh c cha cht nhim nhiu, nc ma
cng mang theo cht nhim lm nh hng ti mi trng t v nc pha di.
Trong cn ma, lp khng kh trn cao trt cc ht nc xung thnh ma nn c xu hng
nng ln, ngc li nc ma ri xung mt t s bc hi, thu nhit ca mt t v lp khng
kh st mt t nn c th xy ra hin tng nghch nhit, khng c li cho vic khuch tn cht
nhim vo khng kh.
nh hng ca a hnh, nh ca
Khi nim chung:
Khi c mt lung gi di chuyn song song vi mt t v va vo tng chn vung gc vi
chiu gi. mt trc tng, khng kh b dn nn li lm tng p sut tnh ca khng kh ti
. Ap sut tnh ny c xu hng y dng gi ln cao. Mt sau bc tng do gi b cn li lm
p sut tnh gim xung. Kt qu l mt vng xoy qun xut hin sau tng chn, ko di theo
chiu gi ti mt khong cch no trn mt t ,ti gi mi ly li c vn tc v hng
c. Vng xoy qun ny c gi l vng bng rp kh ng ca tng chn.
Qua nghin cu, ngi ta xc nh c bng rp kh ng ca tng chn c chiu cao h
nh hnh v sau:
Trong vng bng kh ng, tc di chuyn ca gi rt nh khng kh trao i vi khng kh
vng xung quanh km d gy cc hin tng tch t cht nhim.
H 2-1: Quy lut bng kh ng sau tng chn.

i vi nh ca ng c lp do c cc vng, l ca thng gi nn quy lut ca bng rp kh

ng c phn no thay i theo xu hng gim chiu cao v chiu xa ca vng bng rp kh
ng.
Khi c nhiu cng trnh ni tip nhau theo chiu gi, cng trnh pha trc s nh hng n
cng trnh pha sau. Quy lut ca bng rp kh ng cng s i khc.
xc nh ng bng rp kh ng ca nh, ngi ta lm m hnh v xem xt trong ng kh
ng hay mng thy lc.

Sau y l mt vi trng hp n gin c nghin cu:

Nh ng c lp c chiu ngang hp.
Nh c coi l c ng c lp nu pha u gi ca ngi nh, cng trnh cao nht c khong
cch ti n ti thiu l 8 ti 10 ln chiu cao. Pha di gi ca ngi nh khong 8 n 10 ln
chiu cao nh khng c ngi nh no k cn.
Nh c xem c chiu ngang hp khi chiu ngang nh nh hn hoc bng 2.5 chiu cao. Khi
bng kh ng ca ngi nh c chiu cao 1.8h v chiu di 6h pha sau v trn ngi nh.(hnh a)
Nh ng c lp c chiu ngang rng.
Khi chiu ngang b ln hn 2.5h. Bng kh ng ca nh gm hai khu vc nh hnh v.
Nh ng gn nhau, gi thi vo khu nh th khng gian gia hai dy nh s c vng gi qun.
Nu nh u gi c chiu ngang hp th vng gi qun c chiu di 8h. Nu nh rng th mt
phn mi nh khng nm trong vng qun gi.
nh hng ca a hnh vi s phn tn cht nhim:
cc vng a hnh khng bng phng, c i, c g vic phn tn cht nhim c biu hin
ph thuc vo a hnh rt r nt bi v phn b hng v tc gi rt khc so vi a hnh
vng bng phng, xut hin cc vng xoy qun di cc lng su, pha sau cc i g dc
cng nh c th c cc lung gi lnh trt dc theo cc trin dc xung cc thung lng.
V vy, khi xem xt kh nng pht tn cht nhim cc vng ny cn phi xem xt v th thc
t ca ni t ngun thi vi cc iu kin gi a phng ch khng th dng s liu chung ca
ton khu vc cho i kh tng thng bo.
VD: C th l nh my nhit in Ninh Bnh do khi thit k khng lng ht c iu kin a
hnh nn gy nhim mi trng cho th x Ninh Bnh vo ma gi Nam ng Nam.
Phng php tnh ton s khuch tn cht nhim trong mi trng kh
Phn loi cc ngun thi cht nhim:
Theo chiu cao ngun thi cht nhim:
Ngun thi thp l ngun thi t trong vng bng kh ng ca cng trnh hay thp hn chiu
cao gii hn nh sau:
-Vi nh c chiu ngang hp ng c lp: Hgh = 0,36 x b1 + 2,5 x H
-Vi nh c chiu ngang rng ng c lp:Hgh = 0,36 x b1 + 1,7 x H

-Vi nhm nh: Hgh = 0,36 x( b1 + X ) + H

b1-Khong cch t tng hu ti ngun thi
X-khong cch cc nhm nh
H-chiu cao ngun thi
Ngun thi cao : l ngun thi c H>Hgh
Theo kch thc ngun:
Ngun im:L ngun c kch thc nh gn trong khng gian nh cc ng thi khi hay ng
khi
Ngun ng:L ngun thi cht nhim ko di trn mt mt phng.Nh ca mi nh cng
nghip
Ngun din: L ngun thi cht nhim tri u trn mt mt phng.
Ngun khng gian: L ngun thi cht nhim tri u trong mt khng gian.
Theo nhit kh thi phn thnh:
Ngun nng t ng thi ni hi, l nung,
Ngun ngui t ng thi cc h thng thng gi
Theo bn cht cht nhim:
Ngun thi hi v kh
Ngun thi bi cha c x l ti 90%
Ngun thi bi c x l ti 90%
Phng trnh vi phn c bn khuch tn cht nhim vo mi trng kh:
Ta xt mt ng thi cht nhim vo khng kh cao h, di tc dng ca gi, lung kh thi
qua ming ng s b un cong theo chiu gi. ng thi cho tc dng xo trn v khuch tn ca
khng kh xung quanh vi lung kh thi ra, tit din lung kh dn dn c m rng ra nh
thnh mt chic loa to thnh mt hnh khi theo chiu gi t ming ng thi. Cc cht nhim
lan chuyn ch yu trong vt khi ny c nng cao nht tm lung v gim dn theo chiu
di chuyn ti bin ca vt khi tr cc ht bi kch thc ln phn ly khi dng kh thi v ri
gn chn ng thi. Ngi ta quan st thy gc m rng ca vt khi trong phm vi 10 20o.

Nu t mt h trc ta c tm ti tm ng khi, trc Oz theo chiu cao ng khi v Ox trng

theo chiu gi thi Oy theo phng vung gc vi Ox trn mt phng nm ngang mt t. Gi
thit rng y l h n nh v bo ton vi gi thi song song vi mt t, Taylor (1915) v
Schmidt (1917) xy dng l thuyt khuch tn cht kh v bi l lng trong khng kh vi
phng trnh vi phn tng qut nh sau:

Trong : C_ Nng cht nhim trong khng kh.

x,y,z_ Ta im xt.
k_ H s khuch tn ri theo cc phng x,y,z.
u_ Tc gi.
Nm 1932, Sutton O.G da theo l thuyt ca Taylor v cho rng s phn b nng cht
nhim trong qu trnh lan to tun theo lut phn b chun Gauss v a ra kt qu.

S m n c gi tr n = 0 n 1 v xc nh theo trng vn tc gi theo chiu ng.

Sy Sz : H s khuych tn ri theo phng Y v Z.
Nm 1963, Berliand M.E. gii phng trnh v thu c kt qu cho vic xc nh nng C
lp st mt t.

Vi : M- Lu lng cht nhim.

k1- H s khuch tn ri.
u- Vn tc gi cao 1m.
k0 = 0,5~1m khi kh quyn khng n nh v 0,1~1m khi kh quyn n nh.
n = 0,15 ~ 0,2.

Gii thiu phng php tnh ton:

Phng php ca Sutton-Pasquill (pp Gauss):
( Cn gi l m hnh thng k kinh nghim)
Dng cng thc ph bin nht m Sutton v Passquill a ra l:

(24)
Khi xc nh nng cht nhim gn mt t th xem z = 0. Khi ta c:

(25)
Trong :
C - Nng cht nhim ti v tr c ta x,y,z.
u - Vn tc gi.
Tnh n nh ca kh quyn:
-Kh quyn trong tng i lu cng ln cao, nhit cng gim i theo mt h s suy gim nhit
.
-Trong iu kin l tng, cng ln cao, kh p cng gim nn nhit cng gim theo h s suy
gim nhit on nhit. H s ny = 1 oC/100m.( PHM NGC NG)
-Trong thc t c vi yu t nh hng ti h thng ny l gi, a hnh v bc x mt tri.
-Kh quyn c coi l n nh khi m h s suy gim nhit theo cao nh hn h s suy
gim nhit on nhit. Trong trng hp ny mt phn t khng kh c sy nng ln, dn
n ra v bay ln trn do tc dng ca p sut thy tnh. Phn t gim nhit tun theo h s
suy gim nhit on nhit. Nhng do h s suy gim nhit thc nh hn, nn ti lc no
nhit ca phn t kh nh hn khng kh xung quanh, n li chuyn ng theo chiu ngc
li. Kt qu l phn t kh dao ng ln xung mc no .
-Kh quyn c coi l khng n nh khi h s suy gim nhit theo chiu cao ln hn h s
suy gim nhit on nhit. Phn t khng kh b nng ln c tip tc bay cao mi.

-Kh quyn c coi l trung tnh khi hai h s ny bng nhau.

Khi xc nh c bin thin nhit theo chiu cao ca mt v tr, ngi ta c th xc nh
c cao xo trn cc i ca khu vc.
cao xo trn cc i : L chiu cao m khi kh nng c th bay ln cho ti khi nhit ca
khi khi b gim theo iu kin on nhit bng vi nhit khng kh xung quanh.
Bin thin nhit theo chiu cao b thay i do mt vi hin tng sau:
Nghch nhit bc x:
-Do mt t c trao i nhit bc x vi bu tri nn v m, khi khng c bc x mt tri, mt
t bc x nhit vo bu tri v lnh i. Qu trnh ny thng bt u t ti, mnh nht vo m
v v suy gim dn khi tri sng. Trong iu kin ma ng tri quang my, nhit lp khng
kh st mt t thp hn c cc lp pha trn sinh ra qu trnh nghch nhit bc x. Lp nghch
nhit ny c th cao ti vi trm mt vo sng sm.
r gim nhit on nhit ( = 0,01 oC/m )
Phng php tnh ton ny l thuc rt nhiu vo n nh ca kh quyn m theo bng phn
cp th n nh ny li thay i lin tc theo thi gian. V th gi tr tnh c gn nh gi tr
trung bnh tc thi ti thi im xem xt. Sau y l kt qu tnh so snh nng cht gy
nhim trn mt t trong vt kh thi cc n nh kh quyn khc nhau :
Tnh nng cht nhim ng thi do nhiu ngun gy ra cho mt im:

Trong : C Nng ti mt im trn mt t (mg/m3).

Ci Nng gy ra ca ngun th i.
Gim thiu Cht Nhim mi trng kh.
Bin php ci tin cng ngh:
Bin php ci tin cng ngh ngy nay c xem l c hiu qu cao nht v kinh t v k thut
nhm nng cao hiu sut lao ng, tng nng sut v gim s pht thi cht nhim mi trng.
Ni dung ch yu ca cng vic l:
- C gii v t ng ha cc cng on pht sinh nhiu bi v hi kh c. Khi thay th cc cng
on th cng bng c gii, din ta cht nhim s hp hn nn d dng c th khng ch
ngun ta cht nhim. Vic lu tr tm clanke ca nh my xi mng h tin trong h kho h

gy nhim bi cho khu vc xung quanh. Nu thay th kho h bng h thng xi l cha th c
th d dng kim sot ngun pht sinh bi.
- Thay th nguyn liu, nhin liu bng cc loi c t cht c hi nh thay du F.O c hm
lng lu hunh cao bng cht t gas.
- Ti s dng kh thi n chng mc c th c nh dng li kh trong h thng vn chuyn
kh p; tn dng kh thi nh my nhit in sn xut thch cao, CaCO3
-Lm kn cc cng on, thit b pht sinh hi kh c c th kim sot d dng, khng bi,
hi kh c lan trn vo mi trng kh.
Ngun: VOER