Cu 1: C s khch quan ca quy lut s dng hp l v tit kim vt t

- Bt k nn sn xut no mun tin hnh sn xut ra sn phm u phi c hao ph v ba yu t: sc lao

ng, t liu lao ng v i tng lao ng
- Lc lng sn xut ca x hi ngy cng pht trin, trnh khoa hc - cng ngh ngy cng c
nng cao, lu thng hng ha ngy cng c m rngth trong qu trnh qun tr sn xut kinh doanh ngi
ta a vo v p dng ngy cng rng ri nhng nh mc kinh t k thut nhm t chc mt cch khoa hc
qu trnh sn xut
- Ton b cc nh mc kinh t - k thut c s dng cc doanh nghip, cc cp qun l sn xut
hp thnh h thng nh mc kinh t - k thut ca nn kinh t quc dn.
Cu 2: Trnh by bn cht kinh t ca mc tiu dng NVL
- K/n: MTDNVL l lng NVL ti a cho php ch to ra 1 vi sp hoc 1 chi tit sp hoc hon thnh
1 khi lng cng vic vi cht lng quy nh c tnh n tin b KHKT v trnh sxkd ca DN trong tng
thi k c nh.
S cn thit:
- nh mc tiu dng nguyn vt liu trong sn xut cng nghip hin i l mt yu cu khch quan
qun l sn xut kinh doanh ca doanh nghip
- Mc tiu dng nguyn vt liu l mt cn c quan trng bo m lp v thc hin k hoch hu cn
vt t ca doanh nghip.
- Vic xy dng mc v thc hin mc tiu dng nguyn vt liu gp phn quan trng s dng
nguyn vt liu hp l v tit kim
- nh mc tiu dng nguyn vt liu cn l nhn t cu thnh ca t chc lao ng khoa hc doanh
nghip, tit kim lao ng x hi
- Mc tiu dng nguyn vt liu cn l ch tiu, l thc o phn nh chi ph v vt cht, trong iu
kin p dng tin b khoa hc cng ngh v trnh t chc qun l sn xut kinh doanh.
- Mc tiu dng nguyn vt liu cn c tc dng i vi hch ton kinh doanh
- Mc tiu dng nguyn vt liu cn c vai tr tch cc i vi vic thc y khoa hc cng ngh mi,
thc y sng kin ci tin k thut cng ngh, ci tin t chc qun l sn xut kinh doanh v i vi phong
tro thi ua sn xut thc hnh tit kim cc doanh nghip
i vi Vit Nam: vic xy dng v p dng cc mc tiu dng nguyn vt liu l mt i hi khch
quan v l mt vn c ngha kinh t - x hi bc thit
1/ ngun lc tntn cng nh ngun lc vc-kt ca nc ta c gii hn, rt nhiu loi nvl nc ta cha sx
c hoc sx cha cho cc nhu cu sx-kd. Vic ph thuc rt ln vo ngun nhp khu i hi chng ta phi
tnh ton, la chn s dng cc nvl ny mt cch hp l, c hiu qu nht v tit kim nht.
2/ quy lut cnh tranh buc cc dn phi ti u ha cc yu t u vo trong sx-kd, c tin hnh xy dng
mc v p dng mc tdnvl trong sx th mi p ng c yu cu ti u ha u vo, nng cao kh nng cnh
tranh sp, tiu chun ha sp, p ng c i hi ca nn kttt m ca v ha nhp
3/ p dng mc tdnvl v cc tiu chun k thut, cc h thng qun l cht lngtrong sx i hi phi
nng cao trnh ng dng khcn mi, xa b cc phng php th cng lc hu, p dng cc phng php t
chc v qun l sx tin b, c nh vy mi nng cao c cht lng sp, h gi bn trn th trng v doanh
nghip mi gi c ch tn vi khch hng.
- Tnh cht:
1/ tnh tin tin: mc tdnvl phi phn nh c cc thnh tu khcn ca ngnh sxkd, cng nh nhng kinh
nghim tin tin v tit kim nvlddax t c trong qu trnh sx v nhng thnh tu t c trong t chc qun
l qu trnh sxkd

2/ tnh hin thc: mc tdnvl ko nhng biu hin v mt lng nvl hao ph m thng qua mt lng cn
p/a mt cht ca nvl td trong dn tng thi gian v ko gian c th. V vt nh mc khi c ban hnh v a vo
p dng th n va l ch tiu va l nhim v i vi vi m ngi cng nhn s dng nvl. iu ny i hi
nh mc phi c tnh hin thc. tnh hin thc ca nh mc i hi nh mc a vo p dng mt vi sxkd c th c th thc hin c vi a s ngi cng nhn s dng nvl.
3/ tnh qun chng: xut pht t vic s dng nvl do ngi cng nhn thc hin. sx l s kt hp gia
ch th ( ngi CN) v khch th (my mc, thit b, nvl) ch to ra sp. Do mun xy dng nh mc
chnh xc, p/a ng k sx th phi da vo qun chng lao ng v kinh nghim ca h.
4/ tnh php lnh ca mc i hi mc c dn v cc ngnh sx ban hnh th ngi qun l cng nh ng
thc hin phi coi l ch tiu, l tiu chun phi phn u thc hin nh nhim v k hoch c giao cho v v c
nhn phi hon thnh
- Vai tr:
Trong nn kinh t hin i, mc tdnvl cho mt v sp tr thnh thc o hao ph( chi ph) v nvl cho sx
ra mt v sp ( hoc 1 chi tit sp, hoc hon thnh mt khi lng cng vic) ca thi k k hoch. Vic phn
u thc hin thp hn lng chi ph v nvl d quy nh c gi l thc hnh tit kim vi cc ngun lc vt
chy dn. Thc vy, cng vi mt khi lng nvl, sx ra sp, nu nh mc cho 1 sp c thc hin thp hn
nh mc nh th doanh nghip c th sx ra nhiu sp hn. Ngc li, nu qu trnh thc hin cao hn mc
nh th s sp c sx ra s t hn k hoch. V vy vic phn u gim mc c coi nh thc hin mc tiu tit
kim cc loi nvl cho sx, l mt trong nhng k gp phn gim gi thnh ca sp.
Cu 3: Phn bit cc khi nim : mc tiu dng NVL,nh mc tiu dng
NVL,cng tc nh mc tiu dng NVL.Mi lien h gia chng
Cc khi nim
Mc tiu dng nguyn vt liu l lng nguyn vt liu ti a cho php ch to ra mt n v sn
phm (hoc mt chi tit sn phm, hoc hon thnh mt khi lng cng vic) vi cht lng quy nh c tnh
n tin b khoa hc cng ngh v trnh qun tr sn xut kinh doanh ca doanh nghip thi k nht nh.
nh mc tiu dng nguyn vt liu: l hot ng c t chc c k hoch ca ngi qun l nhm xc
nh chi ph vt t Sx ra SP theo 1phng php khoa hc c tnh n thc t SX.L cng vic tnh ton xy
dng cc mc
Cng tc nh mc tiu dng NVL: l qu trnh hot ng c t chc, c k hoch da trn cc iu
kin kinh t, k thut, cng ngh ca qu trnh sn xut xy dng ra cc mc tiu dng NVL v p dng vo
SXKD gm : d tho tnh ton xy dng cc mc, t chc xt duyt mc, ban hnh (ph bin) mc cho cc n
v thc hin v p dng cc mc y vo trong sn xut ca cc n v thi k k hoch.

i tng
Cht lng

Mc
Lng hao ph ti a cho php
Th hin qua tnh cht

Mi quan h

Sp ca nh mc

nh mc
Hot ng ca con ngi
Ph thuc vo trnh ca
ngi xy dng
Sn sinh ra mc

Mi lin h gia cc khi nim

3KN c mi lin h cht ch vi nhau l c s ca nhau.Mc tiu dng NVL l c s l lun trc tip
mang tnh khoa hc,trn c s hot ng nh mc tiu dng NVL mi c thc hin theo 1 phng php
khoa hc nhm xy dng tnh ton cc mc c th. Tip Cng tc nh mc tiu dng NVL li p dng cc
mc vo thc tin sn xut,qun l cc mc v nh mc nhm tit kim ti u NVL trong sn xut.

Cu 4: Phn tch tnh cht v vai tr ca mc tiu dng NVL trong nn

KTQD
Mc tiu dng nguyn vt liu l lng nguyn vt liu ti a cho php ch to ra mt n v sn
phm (hoc mt chi tit sn phm, hoc hon thnh mt khi lng cng vic) vi cht lng quy nh c tnh
n tin b khoa hc cng ngh v trnh qun tr sn xut kinh doanh ca doanh nghip thi k nht nh.
Tnh cht: 4
-Tnh tin tin ca mc : Mc tiu dng vt t pi phn nh c cc thnh tu ca khoa hc cng
ngh, ca ngnh sn xut kinh doanh, cng nh nhng kinh nghim tin tin v tit kim NVL t c trong
qu trnh sx v nhng thnh tu t c trong t chc qun l qu trnh sxkd . Khi xy dng nh mc cn
phi tn trng nguyn tc khch quan, cng nh p dng cc phng php phn tch, tnh ton hin i nh
phng php kinh t, phng php phn tch th nghim, Nguyn tc khch quan i hi phi tn trng thc
t khch quan ca cng ngh ang p dng trong sxcn phi so snh nh mc vi lng thc chi ca k bo
co v cc k trc nh mc pi l mc trung bnh tin tin. nh mc cho k k hoch phi c xy dng c
cn c khoa hc, phi phn nh c s vn ng theo quy lut khch quan ca qu trnh sxkd cng nh nhng
tin b trong cng tc qun tr dn ca cc n v sxkd.Tnh tin tin ca mc i hi phi tun th nghim ngt
quy trnh cng ngh ,thit k sn phm ,cht lng sn phm nh vic m bo sx, gim cc hao h, mt mt,
thiu ht v s lng , cht lng NVL, lng ph NVL v sn phm hng trong sx.
-Tnh hin thc trong sx: tnh hin thc ca mc i hi nh mc a vo p dng mt n v sxkd c th c th thc hin c vi i a s ngi cng nhn s dng NVL.N khng qu cao n mc ch c
mt s ng c tay ngh cao mi thc hin c. Tnh hin thc ca mc tiu dng NVL i hi khi xy dng mc
cng nh khi a mc vo thc hin phi phn tch k lng quy trnh cng ngh, thit k sn phm , trnh
k thut v trnh t chc qun l sxkd hin ti, c tnh n vic ci tin nng cao trnh k thut hoc p
dng cng ngh mi v vic nng cao trnh tay ngh cu cng nhn trong dn thi k ti
- Tnh qun chng ca mc: xut pht t vic s dng NVL l do ng cng nhn thc hin.Sn xut l
s kt hp gia ch th ( ng cng nhn) v khch th( my mc..) ch to ra sn phm.Cng nhn sx l
nhng ng hng ngy hng gi trc tip sx-tiu dng NVL.H l lc lng lao ng sng to v cng to ln. Do
, mun xy dng nh mc chnh xc, phn nh ng iu kin sx phi da vo qun chng lao ng v kinh
nghim ca h. Ch c tham gia ng gp rng ri ca qun chng lao ng v c s t gic thc hin cc
nh mc ca qun chng th nh mc mi c gi tr thc tin.
- Tnh php lnh ca mc : i hi khi mc c dn v cc ngnh sx ban hnh th ng qun lsy cng nh
ng thc hin phi coi l ch tiu , l tiu chun phi phn u thc hin nh nhim v k hoch c giao cho n
v v c nhn phi hon thnh. Trong c ch th trng, cngtc dnh mc phi hon ton do dn v cc ngnh sx
t quyt nh. Hn na dn mun tn ti v pht trin trong mi trng cnh tranh th bn thn cc dn phi lm
tt cng tc nh mc. l i hi tt yu ca quy lut khan him ngun lc v quy lut cnh tranh.
Cc tnh cht ca mc nu trn tuy gia chng c s khc nhau v yu cu v tnh biu hin
nhng li nht qun v b sung ln nhau.
Vai tr :
Mun t c mc ch kinh doanh , trong sn xut kinh doanh phi xy dng cc nh mc, cc
nh chun, cc tiu chun cht lng
Vic xy dng cc nh mc tiu dng nguyn vt liu, vic xy dng cc tiu chun kinh t - k
thut c coi l phng tin c hiu qu nht bo m nng cao cht lng sn phm, bo m sn xut
kinh doanh pht trin nhp nhng, cn i v tit kim.
N va l ch tiu, l yu cu nhim v ca n v sn xut kinh doanh; va l cc cn c t
chc sn xut kinh doanh, va l mc tiu cn phi t c trong sn xut ca tng ngi cng nhn v ca c
n v.

 Cc ch tiu, tiu chun, cc yu cu k thut cng ngh y cng l cn c kim tra, nh gi

kt qu v hiu qu ca sn xut kinh doanh. cng chnh l nhng tiu chun, ch tiu i vi sn phm lu
thng trn th trng
Cc nh mc kinh t k thut chng nhng l cc cn c ca cng tc k hoch ha hot ng sn
xut kinh doanh ca doanh nghip m cn l cn c k thut trong t chc sn xut - tiu dng nguyn vt liu
v kim tra cht lng sn phm
Vic p dng cc nh mc, cc ch tiu, cc tiu chun kinh t - k thut l mt ni dung thit yu
ca t chc v qun l sn xut kinh doanh
Cu 5: Trnh by cc hnh thc phn loi mtd nvl v tc dng ca n.
Mc tiu dng nguyn vt liu l lng nguyn vt liu ti a cho php ch to ra mt n v sn
phm (hoc mt chi tit sn phm, hoc hon thnh mt khi lng cng vic) vi cht lng quy nh c tnh
n tin b khoa hc cng ngh v trnh qun tr sn xut kinh doanh ca doanh nghip thi k nht nh.
C th phn loi theo 5 tiu thc ch yu sau:
1/ Theo cng dng ca nvl trong qu trnh sx: 5 loi
- mtd nvl chnh
- mtd nvl ph
- mtd nhin liu
- mtd in lc
- mtd cc vt liu trong cng nghip ha cht
+mtd nvl chnh l mtd nhng nvl hnh thnh nn thc th ch yu ca sp
+mtd nvl ph l mtd nhng nvl c th tham gia trc tip hay gin tip vo vic to ra ni dung vt cht
ca sp nhng k phi l ch yu
+nhin liu v in lc th thuc vt liu ph nhng v tm quan trng ca chng i vi vic pht trin
k thut v tnh cht thng dng ca chng trong nn ktqd v do c tnh s dng ca chng trong sx nn vic
xc nh mc i vi loi ny cng c nhng pp tnh ton ring.
+ trong CN ha cht khng th phn bit c nvl chh vi nvl ph. Qu trnh iu ch nn sp mi, cc
cht ban u b phn hy to thnh mt cht khc hn.
Do k thy c tnh cht v a v ca nvl ban u, c th ni: cc loi nvl ban u u c vai tr quan
trng nh nhau, mc d t l s dng chng c khc nhau.
2/ theo phm vi c hiu lc ca mc: 3 loi
- mtd nvl ca phn xng
- mtd nvl ca doanh nghip
- mtd nvl ca ngnh
+mtd nvl phn xng (hoc DN) dng lm cn c xc nh nhu cu vt t, lp n hng v k hp ng
mua nvl cho DN, t chc qu trnh sx, tiu chun ha vic giao nvl cho phn xng, hch ton v kim tra tnh
hnh s dng nvl trong phm vi DN
+mtd nvl ca ca ngnh l lp k hoch vt t cho ngnh, lm c s cn i sx v kim tra tnh hnh
s dng gia cc ngnh. N cn l cn c pht trin k thut mi, pht trin sx trong cc ngnh.
3/ phn loi mc theo thi gian: 2 loi
- mtd nvl hin thnh
- mtd nvl cho qu, nm
+mtd nvl hin hnh l cn c cp pht v theo di tnh hnh s dng nvl trong thi gian hin ang
tin hnh sx
+mtd nvl cho qu, nm c tc dng xc nh nhu cu nvl nh gi tnh hnh s dng nvl dn

4/ phn loi mc theo mc chi tit ca i tng nh mc: 3 loi

- mc cho 1 chi tit
- mc cho 1 sp
- mc cho 1 loi sp
+mc cho 1 sp chi tit dng lm cn c tnh mtd vt liu cho 1 sp (hay 1 khi lng cng vic)
cp pht vt t cho cc phn xng sx cn c kim tra tnh hnh s dng vt t phan xng
+mc cho 1 sp l ch tiu DN lp k hoch nhu cu v xc nh nhu cu mua sm vt liu, kim tra
tnh hnh sd vt liu DN, l cn c tnh gi thnh sp, phn tch hot ng kd ca DN.
+mc dng cho 1 loi sp thng c dng trong vic c tnh, tnh nhanh phc v kp thi cho cng tc
d bo cc ch tiu nhu cu vt liu cho nm sau v l c s xc lp cc phng hng pht trin sx
5/ phn loi mc theo mc chi tit ca nvl s dng: 2 loi
- mtd nvl c th
- mtd nvl tng hp
+mtd nvl c th lp cc n hng c th v cp pht nvl cho phn xng
+mtd nvl tng hp dng lp ch tiu nvl tng hp phc v cn i nhu cu nvl v lp cc k hoch
chung ton ngnh hoc nn ktqd.
Cu 6: i tng mtdnvl v la chn i tng mtdnvl
nh mc tiu dng nguyn vt liu: l hot ng c t chc c k hoch ca ngi qun l nhm xc
nh chi ph vt t Sx ra SP theo 1phng php khoa hc c tnh n thc t SX.L cng vic tnh ton xy
dng cc mc
i tng: Thng c 3 dng tng hp:
1/ i tng l hin vt: c chia lm 2 loi
a/Hin vt t nhin: mt ci my, mt chic xe
b/hin vt quy c trong kinh t k thut nh tnh lng than cc cho 1 tn gang luyn
2/ i tng l thi gian: lng in hao ph cho 1 ca lm vic
3/ i tng l gi tr: tiu hao kim loi cho mt triu ng xy lp, tiu hao g lm bao b cho 1 triu
ng gi tr sp v bao gi.
La chn:
- i vi nvl chnh i tng tnh mc td nvl l sp, nh thp l nvl chnh cu ngnh c kh, i tng
ca vt liu chi ph l mt chi tit my, mt b phn my trong ngnh xy dng, ty theo vic lm c th
m xc nh i tng vt liu chi ph nh g lm khung nh, lm ca..
- i vi nvl ph, do tnh cht sd phc tp nn kh xc nh i tng tiu dng. Cn c vo tng
trng hp tiu dng c th chn i tng tnh mc. c th l c th phn bit theo 2 nhm:
+ vt liu ph c trc tip td trong qu trnh cng ngh sx ra sp, hoc khi lng cng vic
+vt liu ph thuc td gin tip trong qu trnh sx sp, hoc hon thnh khi lng cng vic.
Cu 7: Ti sao tit kim NVL l nhim v quan trng nht ca cng tc
nh mc tiu dng NVL?
Bai ny yu cu cn phi phn tch cng tc nh mc td NVL ri ch ra rng tt c vic thc hin nhng
nhim v trn suy cho cng u nhm mc ch s dng tit kim NVL.(T tham kho c UYN).Cc bn c
s dng nhng nhng nhim v ca cng tc nh mc td NVL cu 8 ri mi bn t phn tch ra.

Cu 8: nhim v ca cng tc nh mc tiu dng

Cng tc nh mc tiu dng NVL: l qu trnh hot ng c t chc, c k hoch da trn cc iu
kin kinh t, k thut, cng ngh ca qu trnh sn xut xy dng ra cc mc tiu dng NVL v p dng vo
SXKD gm : d tho tnh ton xy dng cc mc, t chc xt duyt mc, ban hnh (ph bin) mc cho cc n
v thc hin v p dng cc mc y vo trong sn xut ca cc n v thi k k hoch.
1. Xy dng h thng nh mc tiu dng nguyn vt liu thng nht v hon chnh
- p dng cc phng php phn tch, tnh ton khoa hc, th nghim tin hnh xy dng h thng cc
tiu chun hao ph nh cc chi ph trong qu trnh cng ngh v cc chi ph khc c cn c kinh t - k thut,
lm cn c xy dng cc mc
+ Cc mc tiu dng nguyn vt liu chnh, nguyn vt liu ph phi c xy dng c th, trc tip
t ni sn xut - ni din ra cc chi ph (hao ph) nguyn vt liu
+ Cc mc tng hp phi c tng hp t cc nh tiu dng nguyn vt liu c th, chi tit
- B phn chu trch nhim xy dng cc mc s t chc cng tc xy dng mc ph hp vi quy m,
khi lng cng vic, xy dng cc loi mc doanh nghip
2. Qun l thc hin mc bng cc bin php t chc - kinh t - k thut
Qun l thc hin mc phi c tin hnh tt c cc khu, cc b phn, cc qu trnh s dng nguyn
vt liu c lin quan vi nguyn tc l khu no
- Trong qun l thc hin mc cn quan tm c bit ti vic p dng cc bin php t chc - kinh t k thut c lin quan
- p dng bin php kinh t cn ch khuyn khch tit kim, s dng hp l nguyn vt liu, gim bt
c ph phm, ph liu, sn phm khng tiu chun cht lng
- p dng cc bin php kinh t cn son tho thnh quy ch ca n v da trn nguyn tc c li cho
n v, cho doanh nghip v c li cho ngi s dng, hn ch ti a cc hao ht, h hng, mt mt, lng ph,
tit kim nht so vi nh mc tiu dng nguyn vt liu ban hnh
- p dng bin php k thut cn tun th nghim ngt quy trnh k thut cng ngh, thit k sn
phm, cc tiu chun cht lng ca sn phm v ca qun l sn xut
- Cn c bit khuyn khch cc sng kin ci tin k thut, ci tin my mc, thit b, cc dng c
chuyn dng k c s dng cc vt liu mi, vt liu sn xut trong nc thay th vt liu nhp khu vi iu
kin bo m cht lng sn phm.
3. Tin hnh thu thp tnh hnh v s liu cc mc ban hnh, s liu thc hin cc mc c c s
thc tin phn tch, nh gi kt qu thc hin mc
- c kt v ph bin nhng kinh nghim v nhng sng kin ci tin k thut, ci tin thit k sn
phm cng nh nhng kinh nghim tin tin v ci tin t chc qun l sn xut, v t chc v qun l hu cn
vt t, v t chc qun l thc hin mc tit kim
- Rt ra nhng nguyn nhn gy ra lng ph trong s dng nguyn vt liu, t ra cc bin php
thch hp qun l s dng nguyn vt liu mt cch hp l v tit kim.
4. Khng ngng hon thin b my t chc qun l nh mc tiu dng nguyn vt liu v ci tin
phng php xy dng mc
- B my t chc xy dng nh mc cc n v sn xut - tiu dng nguyn vt liu ca phng k
thut cn c chuyn mn ha
- Phi hp cht ch vi phng k hoch sn xut, phng hu cn vt t, phng ti chnh v cc b phn
c lin quan vi b phn xy dng mc,
- Cn c c ch thch hp c th theo di, kim tra vic thc hin nh mc. Vi b phn sn xut
thc hin mc cn phi bit cc khan chi ph, cch xc nh cc khon chi ph, cng nh cc nhn t quyt
nh n lng nguyn vt liu tiu hao.

5. Xy dng v ban hnh ng b cc ch , chnh sch v iu l v xy dng cc mc, xt duyt mc

v ban hnh cc mc
- T chc v qun l nh mc da trn cc ch , chnh sch, iu l to ra c s php l a
cng tc nh mc tiu dng nguyn vt liu i vo nn np, vi cht lng ny cng nng cao
Cu 9: so snh mc phn nh chi ph vt t trong qu trnh sn xut
ca cc dng tiu biu ca i tng nh mc
Cu 10: Thnh phn ca mc tiu dung NVL? Vai tr ca cc thnh phn
trong mc?
Mc tiu dng nguyn vt liu l lng nguyn vt liu ti a cho php ch to ra mt n v sn
phm (hoc mt chi tit sn phm, hoc hon thnh mt khi lng cng vic) vi cht lng quy nh c tnh
n tin b khoa hc cng ngh v trnh qun tr sn xut kinh doanh ca doanh nghip thi k nht nh.
Thnh phn ca mc tiu dung NVL: Thnh phn mc tiu dung NVL l nhng b phn hp thnh trong mc.
Vic tiu dung vt t k thut trong cc DNSX kd c chia lm 2 loi:
_Cc chi ph ngoi qu trnh sxkd l cc chi ph khng thuc thnh phn ca mc tiu dung
_ Cc chi ph trong qu tnh sxkd bao gm 2 loi: chi ph hu ch v cc loi hao ph. Ch ph c ch- chi
ph to thnh thc th ca sp.Cn mt lng kh ln vt t mt i, khng tr thnh thc th ca sp do cc iu
kin v k thut, t chc sn xut, con ngi gy ra. Cc loi vt t hao ph ny c chia lm 2 loi: mt
loi l cc khao ph khng tr thnh thc th ca sp nhng n l hao ph cc thit khng th thiu do k cng
ngh, iu kin qun l i hi, nu khng c n, sp DV kh c th hon thnh. Mt loi l cc hao ph bt
thng, hao ph pht sinh ko thng xuyn do nh hng ca t nhin; do thiu tinh thn trch nhim ca ngi
lao ng gy nn.
Khng phi ton b cc chi ph bn trong qu trnh sxkd ca DN u c a vo thnh phn ca
mc. mt mc khoa hc ch bao gm cc khon chi ph v hao ph cn thit trong k nht nh ca sxkd.
Nh vy , thnh phn ca mc tiu dung NVL c tht biu din qua cng thc sau:
M= P + Hi (i chy t 1 n n)
Trong :
M mc tiu dng NVL sx ra 1 chi tit sn phm
P: chi ph c ch
Hi : nhng hao ph cn thit trong qu trnh sx
C th c th ho cng thc trn nh sau:
M= P + H1 + H2
Trong
P: chi ph c ch
H1: Hao ph trong qu trnh cng ngh, n khng tham gia trc tip vo thc th sp v ko tham
gia trc tip vo thc th ca sp nhng do k ca k thut cng ngh i hi phi c lng hao ph ny.
H2: Cc hao ph khc i hi ca t chc sn xut.
Vi tr ca cc thnh phn
P: chi ph c ch, l lng vt t c s dng mt cch hu ch. Lng hao ph ny c chuyn hon
ton vo sn phm v ga tr s dng ca sp. Lng chi ph vt t hu ch ny c th tnh theo thit k sp, theo
cng thc l thuyt hoc tin hnh cn o, sp mt cch trc tip. Ch ph ny quyt nh cht lng, kch c v
l nhn t chnh cu thnh nn gi sp bi vy DN phi bn bc v a ra mt mc chi ph hp l to ra mt
sp tt nht, hp l nht t khch hng s dng v u thch sn phm ng thi to c u th so vi i th
cnh tranh.
_Tnh ton chnh xc cc thnh phn ca mc tiu dng, c bit l vic xc nh c th cc thnh phn
hao ph ca H1, H2 s to k cho nh qun l phn tch c nguyn nhn gy ra hao ph t xy dng
phng hng v bin php gim mc tieu dng NVL.

Cu 11.Phn tch cc dng ph liu sn xut v nhng thnh phn cu

thnh trong mc
Phn tch cc dng ph liu trong sn xut kinh doanh c th thy ph liu chia lm 2 loi ph liu
thu hi c v ph liu khng thu hi c .
Ph liu khng thu hi c l loi ph liu sinh ra trong sut qu trnh sx v sau khi sx ra sn phm .Vd
: hao ht trong khu bo qun , ri vi ..
Ph liu thu hi c l loi ph liu sinh ra khi sx sn phm.Loi ny chia lm 2 loi : loi thu hi
c nhng khng s dng li ti n v sx v loi thu hi li c th s dng li.Trong loi thu hi c th s
dng li c phn thnh :thu hi s dng li ngay ni sx v loi c th s dng nhng phi gia cng ch bin.
Nhng thnh phn ca ph liu cu thnh trong mc : m bo tnh tin tin ca mc, trong cc
loi ph liu trn ch c cc loi ph liu sau c tnh vo mc theo s sau :

+Ph liu ko thu hi li c(nu do khch quan,khng th trnh khi v l cc mt mt xy ra

thng xuyn).(K hiu 1 trong s )
+Ph liu thu hi c nhng ko s dng li c (k hiu 2 Trong s )
+ Ph liu thu hi c c th s dng li nhng phi qua gia cng ch bin (k hiu 3 trong s )
Cu 12: cng thc chung tnh mtd nvl v cc trng hp vn dng
Mc tiu dng nguyn vt liu l lng nguyn vt liu ti a cho php ch to ra mt n v sn
phm (hoc mt chi tit sn phm, hoc hon thnh mt khi lng cng vic) vi cht lng quy nh c tnh
n tin b khoa hc cng ngh v trnh qun tr sn xut kinh doanh ca doanh nghip thi k nht nh.
Thnh phn ca mtd nvl c th biu din qua cng thc
n

M=P+

H
i 1

Trong : M : mtd nvl sx ra 1 chi tit sp ( 1 sp dch v hoc 1 cng vic)

P : chi ph c ch
n

H
i 1

: nhng hao ph c ch trong qu trnh sx

Cc trng hp vn dng:
1/ cng thc tnh mtd nvl trong hp cht
n

Mi = P. xi/100 +

H
i 1

Trong : Mi : mtd nvl i to ra sp

P : trng lng sp sx
Xi: t l vt liu i trong sx
Hi : Cc hao ph khc nvl i trong sx

2/ Trng hp c mtd nvl ca sp l hp cht th c th tnh bng cng thc

Mi = M. Xi/100 Trong : Mi : mtd nvl

M : mtd nvl tng hp sxsp

Xi: t l vt liu i trong tng s vt t tiu dng
Cu 13: Phn bit mc tiu dng NVL vi thc chi NVL
1/KN mc tiu dung NVL: MTDVT l lng chi ph ti a v VT c xc nh sn xut ra 1n
v SP hay hon thnh 1 khi lng cng vic trong iu kin nht nh ca sn xut vi cht lng qui nh
KN thc chi NVL Thc chi vt tu l ton b chi ph v hao ph thc t din ra trong qu trnh sn xut
kinh doanh.Thc chi NVL cho mt sn phm l ton b lng NVL thc t chi cho mt sn phm.
2/ Phn bit mc vi thc chi

Cu 14: Cho bit c cu ca mc tiu dng NVL v xu hng bin ng

ca chng
KN: T l phn trm ca tng b phn cu thnh trong mc tiu dng vt t c
gi l c cu ca mc.
*Mt mc c coi l khoa hc v tin b khi mc tho mn hai iu kin c
bn:
> Mc phi c cc thnh phn tiu hao c coi l hp l trong iu kin nht
nh ca sn xut,
> Tng thnh phn tiu hao c mi tng quan t l nht nh theo xu hng tin
b.
*Nhim v ca cng tc nh mc l phi pht hin ra cc quan h t l ny
c nhng bin php gim mc tiu dng vt t
Mt mc tin b l mc c c cu :
- Trng lng c ch ln hn t trng ca phn hao ph do iu kin sn xut i
hi:

P H

M
M
- T trng ca phn hao ph th 3 nh hn phn hao ph th 2:

H1 H 2

M
M
* Xu hng vn ng ca tng b phn trong mc:
- Tng phn hao ph c ch

P
1
M

H
v H2
M
- Gim gi tr tuyt i ca mc.
-

Gim t trng hao ph v ch

Cu 15: Tiu chun hao ph. Vai tr v cch vn dng

KN: Tiu chun hao ph NVL l mt ti liu ban u v cc ph liu v mt mt nguyn vt liu trong
qu trnh sx sp theo nhng k sx v chuyn dng nh mc tiu dng NVL
Vai tr:
-Tiu chun hao ph NVL lm cho vic tnh mc tr nn n gin hn, nhanh chng hn
-Tiu chun hao ph NVL cng l n by thc y sx p dng ch lm vic mi, nhng phng
php qun l thch hp, vch cho sx nhng phng hng trang b k thut mi c nng sut cao
V d: Trong qu trnh sn xut qun o ngnh dt may, ngi ta tnh ton v xc nh c tiu chun
hao ph nh: vi tha chim 10%, s, si dt tha chim 5%,
Cu 16: Phn bit tiu chun hao ph vi mc tiu dng NVL
- Mc td NVL bao gm nhiu khon mc hao ph nh: hao ph hu ch, hao ph trong qu trnh cng
ngh v hao ph khc. Cn cc tiu chun hao ph NVL ch l mt khon mc hao ph c th no , chu nh
hng ca mt hay vi nhn t nh hng ca qu trnh cng ngh
- Mc td NVL l cn c quan trng tnh nhu cu NVL cho sx, lp n hng, cp pht vt liu cho
phn xng, tnh gi thnh sp, Nhng cc tiu chun hao ph th li khng sd c trc tip vo cc cng vic
ny
- Mc td NVL cho chi tit no, sp no, ch c td nh mc cho sp , chi tit , cn tiu chun hao ph
NVL th trong 1 iu kin sx nh nhau, c th dng nh mc cho nhiu loi chi tit khc nhau, thuc cc sp
khc nhau
- Tiu chun hao ph v mc tiu dng NVL
Tiu ch
phn bit

Mc tiu dng
nguyn vt liu

Tiu chun hao ph

nguyn vt liu

V cu thnh

M = P + H1 + H2

Mt phn ca H1+H2

Cn c

Xc nh nhu cu, lp
n hng cp pht
vt t

Ch s dng tnh
mc tiu dng

p dng

Mc chi tit, sn phm

no ch p dng cho
chi tit v sn phm

c dng chung cho cc

chi tit, sn phm c
iu kin sn xut

10

ging nhau.

Khng phi tt c cc ti liu, s liu ban u u dng tnh mc tiu dng v u l tiu chun hao ph
vt t. Loi tiu chun ny ch bao gm nhng s liu v ph liu v mt mt trong qu trnh sxsp => cch tnh
cp hu ch khc nhau.
Cu 17: Cc loi tiu chun hao ph v ngha
KN: Tiu chun hao ph NVL l mt ti liu ban u v cc ph liu v mt mt nguyn vt liu trong
qu trnh sx sp theo nhng k sx v chuyn dng nh mc tiu dng NVL
- Phn loi theo phm vi s dng:
+ tiu chun doanh nghip- dng trong phm vi mt doanh nghip, l nhng tiu chun xy dng trn c
s nghin cu cc nhn t nh hng ti nhng hao ph ngay ni sn xut hoc trong phng th nghim ca
DN. Tiu chun c lp ring cho tng DN v ch dng cho DN thi
+ Tiu chun ngnh, dng cho phm vi mt ngnh, l tiu chun c lp ra trn c s nhng iu kin sn
xut chung ca cc DN trong nghnh . Cc tiu chun ny do cc c quan thit k hay nghin cu ca ngnh
lp nn
Ngoi ra khi quy m sn xut c m rng ra ton quc hoc quc t, c th c thm tiu chun lin
ngnh.
- Phn loi theo mc tng hp cc tiu chun:
+ tiu chun chi tit: l tiu chun hao ph ca nhng b phn hao ph c th ca mc tiu dng NVL.
Dng tiu chun ny th m bo s chnh xc ca mc, nhng li khng m bo mc nhanh gn. v vy trong
k sn xut nht nh thng sd tiu chun tng hp. trong sx hng lot th sd tiu chun ny hp l nht v n
i hi chuyn mn ha cao, t m v chnh xc ca cc khu ln.
+ tiu chun tng hp l tiu chun hao ph do mt vi hao ph chi tit to thnh. Tiu chun ny cho
thy s hao ph ni chung trong qu trnh sn xut chi tit. Tuy nhin cc tiu chun mc tng hp cng cao
th cng km chnh xc. Trong sx quy m nh thng dng tiu chun ny nhng khc nhau.
Cu 18: nguyn tc, trnh t lp tiu chun hao ph
KN: Tiu chun hao ph NVL l mt ti liu ban u v cc ph liu v mt mt nguyn vt liu trong
qu trnh sx sp theo nhng k sx v chuyn dng nh mc tiu dng NVL
- Nguyn tc:
+ cc tiu chun chi tit phi lp theo tng phn t hao ph c th, tiu chun tng hp gm 2 or nhiu
phn t hao phi c th
+ cn c vo k sd nguyn liu c th trong sx tnh lng hphi mi phn t, qua phng php th
nghim v ktra cng bng pp ny
+ tiu chun phi th hin trc c kh nng tit kim NVL v s c b sung trong qu trnh sau ny.
- Trnh t
1) Chun b lp tiu chun
cn c vo yu cu ca sn xut, loi hnh sn xut nh ra mc tng hp cn thit cc tiu chun:
+ xc nh cc nhn t nh hng ti mi phn t hao ph c th, cc nhn t nh hng ti ton b tiu
chun ni chung

11

+ xc nh s ln thc nghim (kho st) ti thiu lp c cc tiu chun theo yu cu v lp biu mu

tiu chun, s ln phi nh nht gim thi gian kho st nhng phi ln th hin c quy lut.
S ln kho st v khong nh hng ca cc nhn t c quan h thun vi nhau. Khong nh hng
cng ln th s ln cng nhiu. Do c th tnh s ln theo ct:
n=

+3

n: s ln kho st ti thiu
Amax = tr s ln nht ca nhn t nh hng
Amin = tr s nh nht ca nhn t nh hng
+ khong cch 2 tr s lin tip trong cc yu t nh hng
h=
tr s c tnh theo ct: An = An-1 + h
bc ny kt thc khu lp biu mu tiu chun, gip cho k b nhm ln v xc nh r nhng gi tr
cn kho st
2) Tin hnh kho st trn thc t v h thng cc kq thu c
S liu thc nghim l c s lp nn tiu chun hao ph nn phi tht chnh xc. Ty theo yu cu v
cng dng cc tiu chun la chn k v cch thc h thng ha s liu cho ph hp. vi tiu chun chi tit
dng ring th nhng nhn t nh hng phi th hin c c im sn xut ca doanh nghip. tiu chun
ngnh cng c th ly trc tip qua thc nghim, cng c th tnh gin tip
3) Phn tch kt qu thc nghim v lp tiu chun
Cc kq thu c sau 1 s ln thc nghim cha lp ngay cc tiu chun v cc kq cn mang tnh ch
quan, ngu nhin v s ln thc nghim k nhiu, k p ng c s phong ph a dng ca thc t sx
Ngoi nhng hao ph vi 1 s nhn t nh hng em thc nghim, phi tnh c tt c cc hao ph ng
vi cc tr s ca cc nhn t nh hng
Sau khi xy dng xong cc tiu chun cn c ktra trong sx. Vic b sung, iu chnh ch c tha nhn
khi c ktra ca k thut, gim c n v, hay cc cp c thm quyn.
V D:
Lp tiu chun cho 1 thanh thp ct thnh phi chi tit. gm 3 phn t hao ph c th: hao ph do ct b
u thanh thp, do phn cp khi ct, do thanh thp b hng.
X nhn t nh hng: hphi do cp khi ct ph thuc vo nhiu yu t: trang thit b ct, ng knh
thanh, chiu di thanh, hnh dng mt ct, phng php ct
X s ln thc nghim:g knh thanh thp nh nht l 10mm, ln nht 40mm. => s ln thc nghim n=

+ 3 = 5 ln v h=

= 7,5mm

Tr s c th l D1= 10mm, D2= 10+7,5 =17.5mm

Lp biu mu tiu chun

12

Cu 19: Phng php tnh mc theo thng k kinh nghim: khi nim, ni
dung, u nhc, k p dng
Khi nim: y l phng php tnh mc tiu dng nguyn liu cho k k hoch da vo nhng s
liu thc chi v NVL sn xut ra sn phm trong k bo co.
Ni dung: trnh t tnh nh mc gm cc bc sau:
Bc 1: thu nhp cc s liu v tiu dng bnh qun k bo co.
Bc 2: Tnh thc chi bnh qun Mo
- Cch th nht dng phng php bnh qun s hc:
Trong :

: thc chi bq v NVL cho 1 vsp bo co.

Pi: lng thc chi v NVL sn xut mt vsp ca ln quan st th i

n: s ln quan st.
p dng cng thc ny trong TH ch nm c lng NVL thc chi qua tng ln quan st.
- Cch 2 l dng phng php bnh qun gia quyn:
Trong :

: Lng sn phm sn xut trong ln quan st th i.

: lng thc chi v NVL sn xut ra mt vsp ca ln quan st th i

PP ny p dng khi bit lng sn phm sx ra qua tng ln quan st.
Bc 3: Xc nh mc tiu dng NVL cho k k hoch.
Xy ra 3 trng hp:
- TH1:

> 0,5 => xu hng gim tiu dng r rng.

trong n : s ln q.st ca lng thc chi NVL cho 1 sp thp hn thc chi bnh qun k bo co,
chim qu na tng s ln qsat.
Trong :

: mc tiu dng NVL k k hoch

: tng thc chi NVL thp hn thc chi bnh qun sx ra mt vsp
n : tng s ln qsat c thc chi NVL thp hn thc chi bq.

13

- TH2:

< 0,5 => cha c xu hng tiu dng gim.

- TH3: = 0,5 => xu hng tiu dng gim nhng ko r rng.

Bc 4: Kim tra s tho mn ca mc theo cng thc:

<

<

u, nhc im.
- u im: Tnh ton n gin, d ng dng, tit kim c thi gian, phc v kp thi cho cng tc
nh mc v cng tc k hoch ha DN.
- Nhc im: + Gi li nhng mt mt v nhng chi ph NVL ko hp l ca k bo co cng nhng
nhn t lc hu ca sx.
+ Mang nng tnh cht ch quan, kh m bo mc chnh xc.
+ Ko phi l pp tin b c th ng vin c y mi kh nng tit kim NVL v p dng nhng k
thut mi, pp t chc sx mi.
- p dng: khi ksx ca k k hoch v k bo co ko c nhng thay i ln.
Cu 20: Phng php tnh mc theo th nghim kinh nghim: khi nim,
ni dung, u nhc, k p dng, yu cu.
Khi nim: PP th nghim kinh nghim l da vo cc kt qu th nghim c kt hp vs kinh nghim ca
sx nh mc tiu dng NVL cho 1 vsp (hay 1 khi cng vic).
* Ni dung: trnh t lp mc theo pp th nghim kinh nghim
- B1: chun b k th nghim
+ Nghin cu cc ti liu v thit k sp, quy trnh cng ngh sx, danh mc NVL
+ Chun b my mc, thit b, ni lm vic, ngi lao ng
+ Chun b dng c o lng s thc chi v VL trong qu trnh th nghim.
+ Thit k v chun b cc biu mu ghi chp kt qu.
- B2: Tin hnh th nghim
+ Cn b phi theo di, qsat, v phn tch cc loi ph liu trong qu trnh sx, tm ra nguyn nhn hao
ph v ra bp gim mc.
+ Cn tin hnh th nghim nhiu ln, m bo tnh i din v c trng cc kt qu th nghim v cc
pht sinh chi ph NVL trong qu trnh sx.
+ Mi ln cn o phi chnh xc v ghi vo cc biu bo thng k.
- B3: tng hp v phn tch s liu.
c tin hnh theo s liu ghi cc bng biu thng k.
- B4: Xc nh mc tiu dng NVL.
Hi ng th nghim cn c vo kt qu tng ln sx th nghim chn phng n sx tt, m bo cht
lng sp, hao ph L v vt t t nht.
- B5: Tin hnh sx th v ban hnh mc tiu dng NVL.
* u, nhc im v k p dng:
- u im:

14

+ Cc mc xy dng theo pp ny c tnh chnh xc cao hn so vs pp thng k bo co v loi tr

c nhng hao ph khng hp l.
+ D tin hnh, cho kt qu r rng.
- Nhc im:
+ Ph thuc vo k th nghim, mang tnh cht c bit.
+ Cc s liu rt ra qua th nghim cha cho php phn tch tht khch quan v c th tng nhn t nh
hng n mc.
+ Mang tnh tng hp do kh ra bin php gim mc trit nhm tit kim yu t vt cht trong
sx.
- p dng: pp ny thng dng nh mc cho cc sp mi, cc loi VL ha cht, cc sp dng cc loi
VL c phm cht ko n nh.
- Yu cu:
+ iu kin th nghim phi ph hp iu kin sx thc t- bao gm c iu kin k thut ca sx nh
trang thit b, quy trnh cng ngh, ppsx v iu kin t chc qly sx: dy chuyn sx, hu cn vt t cho sx, trnh
ca ngi L
+ iu kin th nghim phi mang tnh cht i din.
Cu 21: u nhc im chung ca c 2 phng php:
* u im:c 2 pp u d tin hnh, d ng dng, phc v hiu qu cho cng tc nh mc v k hoch
ha ca DN.
Nhc im: c 2 pp trn cc s liu, kt qu rt ra c cn mang tnh ch quan, cha cho php phn
tch khch quan v c th.
Cu 22: Tnh mc theo phn tch tnh ton: khi nim, trnh t, u nhc,
k vn dng:
Khi nim:
Thc cht ca phng php l tnh mc cho tng chi ph ca sn phm da trn c s nghin cu cc
nhn t nh hng ch yu n chi ph vt liu, tnh ton ton b nhng tiu hao vt liu trong sn xut v tng
hp thnh mc.
Trnh t:
Nghin cu ti liu ban u: cc tiu chun nh nc v cht lng sn phm s sn xut, thit k sn
phm v quy trnh cng ngh ch to sn phm, c im ca vt liu s dngTuy nhin ty tng ngnh, ty
theo danh mc vt liu s dng v sn phm sn xut m chn ti liu ph hp.
Phn tch v tnh ton tng phn tiu hao: t ti liu bit, tin hnh phn tch cc nhn t nh hng
n mc tiu dng vt liu, ri tnh ton c th tng phn tiu hao to ra mc.
+ Da vo cng ngh sn xut xc nh, kim tra tnh tin tin ca phng php, kim tra kt cu sn
phm la chn.
+ Xc nh phn hao ph vt liu hu ch.(P)
+ Tnh ton nhng hao ph trong qu trnh cng ngh.(H1)
+ Tnh hao ph khc ch yu vo tnh hnh cung ng vt liu ca nm trc v d kin tnh hnh cung
ng ca nm k hoch.(H2)
Tng hp mc cho mt sn phm
T cc loi hao ph P, H1, H2 ngi ta tng hp li thnh mc ca mt chi tit sn phm. Mc ca sn
phm l tng cc mc ca cc chi tit to nn sn phm.

15

 Nhng u im, nhc im:

u im:
y cn gi l phng php phn tch kinh t k thut, l mt phng php tin b hn c. Mc lp theo
phng php ny s khc phc c thiu st ca hai phng php kinh nghim v phng php nhp pht
trin bnh qun, kt qu thu c s chnh xc v khoa hc hn. Mc c phn tch chi tit, tnh ton c th
hn, c cn c khoa hc hn, c tnh n vic p dng cc kinh nghim sn xut tin tin.
Nhc im:
Phng php i hi phi phn tch v tng hp nhiu loi ti liu khc nhau. nh mc theo phng
php ny cn b phi c trnh cao v kinh t k thut, li mt nhiu cng phu.
iu kin p dng:
Phng php ph hp vi iu kin sn xut ln, sn xut hng lot. Cc sn phm ca loi hnh sn
xut thng n nh nn lm cho nguyn vt liu tiu dng cng n inh.

Cu 23: Phng php tnh theo sp i din v cng thc tnh mc. thc
cht ca phng php tnh mc
Thc cht ca phng php ny l da vo c im sn xut 1 s mt hng c quy trnh cng ngh
sn xut ging nhau, sn phm c tnh nng tc dng nh nhau ch khc nhau v kch thc c th v sn xut
hng lot.
Theo phng php ny ngi ta phn chia nhng sn phm khc nhau thnh tng
nhm theo nhng c tnh chung v cu to, cng dng, quy trnh sn xut.
Trong mi nhm ly mt sn phm lm i din v tnh mc cho sn phm khc
trong nhm thng qua h s tnh i.
Cc bc tin hnh:
Phn nhm v chn sn phm i din: trong mi nhm phi chn mt sn phm i din, Sn phm
a din ni chung phi in hnh cho nhm v mt kch thc v v mt s lng.
Xc nh h s tnh i ca sn phm trong nhm.
Trong : Ki: h s tnh i ca sn phm nh mc trong nhm.
Pi
Ki
Pi: trng lng ca sn phm nh mc.
Pdd
Pdd: trng lng ca sn phm nh mc.
Tnh mc cho cc sn phm trong nhm teo sn phm i din
Mi= Mdd* Ki
Trong : Mi: mc ca sn phm phi tnh.

16

Md - Mc ca sn phm i din ( c tnh theo mt trong ba phng php

nh mc c bn)
Mdd: mc ca sn phm i din( c tnh theo
mt trong nhng pp nh mc c bn)
Cu 24: Thc cht ca phng php tnh mc theo sp tng t, cng thc
Thc t, do yu cu th nghim mt loi sn phm mi hay thay th mt s chi titchng ta phi
sn xut mt mt hng mi s lng t. Trong nhng trng hp sn xut n chic nh vy, vn phi c cc
mc tit kim nguyn liu, v nu s dng phng php tnh nh mc khc khng thi gian v khng
kinh t. V vy, c mc kp thi v chnh xc, ngi ta ly trong s sn phm sn xut ra mt sn phm
tng t sn phm s sn xut, ri cn c tnh mc cho sn phm ny. l phng php nh mc theo sn
phm tng t.
Sn phm tng t phi l sn phm tng t vi sn phm cn nh mc trn cc mt: danh mc vt
liu s dng, kt cu sn phm, c cu ca vt liu tham gia thnh sn phm, quy trnh cng ngh sn xut.
Trnh t cc bc tnh mc:
Chn sn phm tng t: phn tch kt cu ca sn phm, tnh t l ca cc loi vt liu s dng v
h s s dng tng loi vt liu.
Tnh mc tiu dng tng loi vt liu cho sn phm sn xut
Trong :
P .T
mi dm itt
TrongK:
itt
Mi: Mc tiu dng loi vt liu i sn xut sn phm.
Pm: Trng lng tinh ca sn phm nh mc.
Titt: T l vt liu i trong sn phm tng t.
Kitt: h s s dng loi vt liu I ca sn phm tng t.
Tng hp mc ca cc loi vt liu to ra sn phm:
n

M mi
i 1

Trong : n l danh mc vt liu (vt liu th n)

Cu 25: Trong sx kinh doanh ngi ta thg sd phng php no tnh
mc td vt t
Cu ny t thy bn D a ra 4 phng php nu trn :3
Cu 26: Phn tch nhim v ca t chc m cc n v c s
Nhim v t chc m cc n v c s l:
- Tin hnh xd cc mc chi tit, mc b phn v mc tng hp cho tng phn xng hay ngnh sx
chnh, ph trong phm vi dn c s tham gia ca cc b phn k thut ca cc phn xng.
- Nghin cu tng hp cc loi mc ca dn.
- T chc xt duyt mc theoo s phn cng qun l m
- Ph bin mc kp thi cho tng phng ban, phn xng, t i sx v cho tng cng nhn

17

- Cng vi cc phng ban, phn xng c lin quan, tin hnh nghin cu v c cc bin php thc
hin mc v phn u gim mc
- Qun l thc hin mc trong dn, thng tp trung ch yu vo cc ni dung:
Phi hp cng vi cc phng ban c lin quan thc hin cc bin php gim mc
Thu thp s liu v tnh hnh phn tch v bo co tnh hnh thc hin mc cho lnh o dn
Tng kt kinh nghim tit kim v ph bin kp thi nhng kinh nghim trong sx
Tin hnh iu chnh mc theo s phn cp qun l m v thng bo kp thi cho cc b phn, phn
xng lin quan.
Cu 27: Chc nng, nhim v ca t chc qun l Nh Nc v m tiu
dng.
- a ra cho cc t chc m ngnh sx v dn cc ch th, ngh nh ca chnh ph, cc vn bn hng
dn v mt phng php tnh ton mc chuyn dng trong tng ngnh ring bit, cc tiu chun hao ph nvl
trong ngnh
- Xd hon thin cc iu l, ch v xd mc v qun l thc hin mc td NVL trong h thng qun l
- Xd, hng dn dn thc hin cc bin php thc hin mc v phn u gim mc
- Thu thp tnh hnh v s liu bo co phn tch tnh hnh thc hin mc ca cc ngnh, dn trong
phm vi qun l. Tng kt li v kp thi x l nhng sai phm nu c.
Cu 28: Cc ch tiu phn tch nh gi tnh hnh s dng vt t. ngha
kinh t ca chng
Phn tch ch s c th v mc tiu dng mt loi vt liu sn xut mt n v sn phm ng loi.
I

M1
M0

Trong : M1 - Lng nguyn vt liu thc t tiu dng;

M0 - Mc tiu dng nguyn vt liu.
Phn tch ch s mc tiu dng mt loi nguyn vt liu sn xut nhiu loi sn phm khc nhau:
n

M
i 1
n

1i

M
i 1

q1i

oi

q1i

Trong : qi - Lng sn phm sn xut trong k.

Phn tch ch s mc tiu dng nhiu loi nguyn vt liu sn xut ca mt loi sn phm.

M
i 1
n

M
i 1

1i

Poi

oi

Poi

Trong : Poi - n gi nguyn vt liu i (gi c nh)

Phn tch ch s mc tiu dng nhiu loi nguyn vt liu sn xut nhiu loi sn phm:

18

M
i 1
n

M
i 1

1i

Poi q i

oi

Poi q i

=> Phn tch theo cc dng ch s k trn, ta c nhn xt sau:

- y l nhng ch s c bn c p dng ph bin trong vic phn tch tnh hnh mc tiu dng
nguyn vt liu
- Trong qu trnh phn tch, tuy dng nhiu dng ch s khc nhau, nhng chng u c 1 c im
chung l s bin ng ca cc ch s ny din ra nh sau:
I 1

I 1
I 1

I
1

Nu I = 1, kt qu l thc hin c mc k hoch

Nu I > 1: Lng tiu dng thc t ln hn mc k hoch
Nu I < 1, lng tiu dng thc t nh hn mc k hoch
Cn c vo kt qu phn tch I, ta c th kt lun rng I < 1 l tt nht. V M1 < M0 nh vy thc t
gim c mc, nn tit kim c nguyn vt liu trong sn xut; I > 1, y l kt qu xu, v M1 > M0 nn
gy ra tnh trng bi chi.
+ Phn tch hiu qu tng hp ca vic thc hin mc
(m0 - m1) > (A1 - A0) + (B1 - Bo)
Trong :
mo - Gi tr nguyn vt liu tnh theo mc k hoch.
m1 - Gi tr nguyn vt liu, lng tiu dng thc t.
Ao, A1 - Gi tr v hao ph lao ng tnh bng tin lng bnh qun phn b cho mt n v sn phm
theo k hoch v theo thc t.
Bo, B1 - Gi tr v hao mn thit b tnh cho mt n v sn phm k hoch, v thc t, tnh theo mc
khu hao ti sn.
nhng nc c nn sn xut pht trin, do i hi ca hch ton kinh doanh, nn v tri ca biu thc
phi ln hn v phi biu thc:
(mo - m1) > (A1 - A0) + (B1 - Bo)
i vi nc ta, trong iu kin sn xut cha pht trin, nguyn vt liu cn ph thuc nhp ngoi, nn
trong tng iu kin c th vn phi chp nhn:
(m1 - m0) = (A1 - A0) + (B1 - Bo)
R rng gim mc trong trng hp ny l do tn dng ph liu, bng cch phi u t thm vn (lao
ng v thit b) tng khi lng sn phm sn xut.
Cu 29: Trnh t v ni dung phng php phn tch kinh t qun l thc
hin mc.
- Thc cht ca phng php ny l da vo cc ch tiu kinh t c bn c quan
h vi nhau biu hin ng thi tng (gim) lng nguyn vt liu hao ph trong sn xut
phn tch kt qu thc hin mc
- Yu cu v ni dung phn tch: Yu cu l khi qut c tnh quy lut v lng
vt t tiu dng thc t trong sn xut tng (gim) so vi mc, xc nh r nguyn nhn
gy ra tng hoc gim lng nguyn vt liu tiu dng c bin php khc phc hin

19

tng lng ph, ng vin nhn t tch cc, nhm khai thc, pht huy kinh nghim tin
tin v tit kim vt t trong sn xut.
- Ni dung:
+ Phn tch thc hin mc sn xut sn phm trong nm
- Tnh mc bnh qun nm k hoch, theo cng thc:
n

Mn

m q
i 1
n

q
i 1

Trong : : M M Mc bnh qun nm; mi: Mc ca thi k i (i = 1, 2, 3, 4); qi: Lng

sn phm sn xut ca thi k i; n: Qu 1, 2, 3 v 4.
- Tnh lng nguyn vt liu j tit kim c trong nm, theo cng thc:
n

Tk (m oi m1i )q i
i 1

Trong :
Tk: S lng nguyn vt liu j tit kim c trong nm (kg)
m0i: Mc tiu dng nguyn vt liu j k i (kg)
m1i: Lng nguyn vt liu j thc t tiu dng thi k i (kg)
qi: Lng sn phm sn xut thi k i
n: T qu 1, 2, 3 v qu 4.
- Tnh t l (%) gim mc bnh qun nm, theo cng thc:
m

Cm

(m
i 1

0i

m
i 1

hayTCm
=
k

m1i )q i
.100

m n .Q

.100

0i i

Trong : Q: Lng sn phm sn xut trong nm,

+ Phn tch cc ch tiu s dng nguyn vt liu: v ni dung, tc dng ca tng
ch tiu, c cp chng III. (Cau 28 trg 20)
H thng cc ch tiu nh gi tnh hnh thc hin mc
1. Ch s phn nh tnh hnh thc hin mc tiu dng 1 loi nvl sx ra 1 loi sp
2. Ch s phn nh tnh hnh thc hin mc tiu dng 1 loi nvl sx ra nhiu loi sp
3. Ch tiu phn nh tnh hnh tiu dng nhiu loi nvl sx 1 loi sp
4. Ch s phn nh tnh hnh thc hin mc td nhiu loi vt liu sx ra nhiu loi sp.
Cu 30: : Phng php phn tch k thut trong qun l thc hin mc
Hnh thc ca phng php phn tch k thut l tin hnh kim tra tnh hnh thc hin mc trong qu trnh sn
xut v t chc thao din k thut. Thng thng, ngi ta thc hin kt hp c 2 hnh thc ny qun l

20

Mc ch ca kim tra: Mt mt, hng dn tiu dng, nhc nh gy thi quen thc chp hnh nh
mc i vi ngi lao ng
Cc loi kim tra :- Kim tra thng xuyn ;- Kim tra nh k ; Kim tra t xut
Ni dung kim tra bao gm:
+ Kim tra s lng v cht lng vt t cp pht ban u
+ Kim tra qu trnh lun chuyn nguyn vt liu, bn thnh phm qua cc cng on ca dy chuyn sn xut.
+ Kim tra s lng ti ch phm v sn phm sn xut ra ti thi im kim tra, em i chiu so snh vi s
lng v cht lng nguyn vt liu c php a vo s dng sn xut
V ni dung ca phng php phn tch k thut: Ch yu l xc nh c nguyn nhn ca kt qu, ng
thi pht hin nhn t tch cc v pht huy sng kin ci tin k thut, ci tin t chc lao ng v sn xut.
Cu 31:Ni dung v yu cu qun l thc hin mc.
A, Ni dung Qun l thc hin mc thng tp trung v 3 ni dung sau:
1.Cc loi mc ban hnh v thc thc hin mc trong cc khu,cc qu trnh kinh doanh c lin
quan,trong ch yu l qun l thc hin trong cc khu:
+ Lp k hoch,nht l k hoch nhu cu vt t.Trong xy dng k hoch ca doanh nghip mc c
s dng lm cn c tnh ton nhu cu vt t cho sn xut.Khng tun th mc trong tnh ton xy dng k
hoch s y ra hin tng tha thiu nguyn vt liu trong sn xut.Tha NVL gy nn hin tng ng
vn,cn thiu nguyn vt liu s khng m bo c k hoch sn xut sn phm v do nh hng n vic
thc hin hp ng mua bn hng ha.
+ Cp pht vt t cho sx:y l khu m VT t kho ca cc doanh nghip c cp pht cho cc n v
tiu dng trong DN thc hin nhim v sx c giao.Nu cp pht khng cn c vo mc th s cp pht
mt cch ty tin,gy lng ph VT trong sx.V vy qun l thc hin mc cht ch khu ny s c tc dng
hng dn tiu dng v to iu kin sd v QL VT tt hn trong ni b DN
+ Khu sd VT trong sx: Trong qu trnh sx,NVL c tiu dng to ra gi tr sd mi ph hp vi nhu
cu th trng.QL SD mc cht ch trong qu trnh s dng VT s em li hiu qu KD thit thc,ng thi
pht huy c kh nng tit kim VT nng cao kkhar nng cnh tranh trn th trng.
2 .Ngun v bin php khai thc cc ngun kh nng thc hin mc v phn u gim mc: Bt k
mt doanh nghip hay nghnh sx no cng vy,ngun kh nng tit kim rt ln.Nhng ,lm th no khai
thc v pht huy c ngun kh nng y mang li hiu qu kinh doanh thit thc c mt ngha rt ln i
vi cc DN.Mi ngun tit kim c nhiu bin php tit kim.Ngi ta thung phn thnh tng khu
:SX,LT,TD.Trong mi khu c nhng ngun v bin php thch hp.
3. Cc chnh sch, ch ,quy trnh , quy chun k thut c lin quan v hiu lc ca cc VB
trong thc t sx.Qun l mc tiu dng NVL phi da trn c s cc VB php l hin hnh _ qun l bng ch
chnh sch.
B,Yu cu qun l thc hin mc DN:
+ Phng qun tr VT nm vng tnh hnh sd NVL mt cch kp thi v c th,so snh chiu vi cc
mc ban hnh,tm nguyn nhn gy ra s tng gim lng NVL thc t tiu dng,c bin php khc phc
hin tng gy lng phi NVL,ng vin nhn t tch cc khai thc kh nng tit kim.
+ Ch ng tm mi bin php phat huy mi kh nng tit kim NVL, thc hin gim mc.
+ Phn tch kt qu nh gi thc hin mc,tng kt v ph bin kinh nghim tin tin v tit kim NVL
trong sx.

21

Cu 32: Phn tch cc nhn t a/h n mtd NVL

- K/n: MTDNVL l lng NVL ti a cho php ch to ra 1 vi sp hoc 1 chi tit sp hoc hon thnh
1 khi lng cng vic vi chaats lng quy nh c tnh n tin b KHKT v trnh sxkd ca DN trong
tng thi k c nh.
1/ cc nhn t thuc v k thut sx ca dn:
Khi xd cc mtd NVL cn phi kho st, phn tch, tnh ton t m da trn cc ti liu k thut cng
ngh ca quy trnh cng ngh ang p dng ti dn. l cc bn v k thut, cc yu cu v k thut cng ngh
ch to sp hoc chi tit sp, bn v nguyn cng, cc loi my mc, thit b, dng c, ph tng, nh xng, cc
loi nvl chnh, ph, cc loi ph gia, ha chtcc phng php gia cng ch bin sp cng nh yu cu v s
lng, cht lng cn thit p ng yu cu v quy cch, mu m, bn, cht lng ca sp. Cn phn
tch, tnh ton y , ton din cc khu ch to, t nvl u vo n khu lp rp hon chnh nhp kho thnh
phm, xc nh ng cc chi ph nvl to thnh sp hoc chi tit sp hoc hon thnh 1 khi lng cng vic.
ng thi phi tnh n kh nng nghin cu ci tin, p dng cng ngh tin tin, b sung, thay th... k c cc
bin php ci to k sx nh nh xng hon chnh hn gip ngi cng nhn c k hn trong vic x dng
hp l v tit kim nvl, gim bt h hng ph liu, tng cng c nng sut lao ng.
V d: Trung tm Metro Cash & Carry Nng
Ci tin h thng mng ngn kho lnh, tm che ngn lnh cc t cha thc phm ng lnh, thay i cng ngh
cho h thng lm lnh, y l mt gii php ht sc n gin nhng hiu qu em li khng h nh. Trc khi
thc hin gii php ca lin thng gia cc kho lnh vi h thng cc gian trng by sn phm c ngn bng
cc mn nha kiu mn so n gin to ra nhiu k h, khin hi lnh trong kho tiu tn ra mi trng bn
cnh kh nhiu, hiu sut lm lnh ca h thng gim thp c bit vi mt nhn vin ra vo nhiu gy tiu
tn nng lng.
Trung tm ci tin mn che kiu so bng ca ra vo t ng kiu bt ngn s t ng ng m khi c nhn
vin ra vo. Gii php ny lm gim thot nhit ca kho lnh, tng hiu sut h thng lm lnh, gim in
nng tiu th cho h thng iu ha, tit kim chi ph rt ng k.
2/ cc nhn t thuc v t chc v qun l sx ca dn
Mtd nvl c xy dng phi qua giai on t chc xt duyt cc cp qun l sx-kd, sau c ban hnh
cho cc n v t chc sx-kd thc hin. ty theo chc nng ca cc n v m thc hin mc ph thuc vo n
v sx ch to ra sp. Trong cc nhn t th vic t chc iu hnh ca cc t chc sx cng nh trnh tay
ngh trung bnh ca i ng cng nhn vic c ngha quan trng, quyt nh vic thc hin cc mtd nvl c
hp l v tit kim hay ko.
Cc nhn t v t chc va qun l sx cu dn c ngha kt c bit to s ch ng ca i ng nhng
ngi sd cc yu t khch th ch tp ra sp mi. chnh bn than cc yu t ny cng c hao ph v nvl trong
thnh phn v c cu ca mc. Do ngay t vic sd mc phi tnh n nhng hao ph nvl ca cc yu t
thuc v t chc v qun l sx ca DN. Mc hao ph ny ty thuc rt ln vo trnh , kinh nghim v s
hon thin ca t chc qun l sx, t chc v qun l hu cn vt t ca DN sxkd.
V d: Trung tm Metro Cash & Carry Nng
Bn cnh cc gii php k thut v cng ngh, Metro cn tng cng nghin cu, ng dng k thut in t v
t ng ha, tin hc nhm tng cng cng tc qun l, gim st v tit kim nng lng. Gii php ny nng
cao hiu qu trong vic lu tr, qun l d liu, cng tc bo co c tin hnh khoa hc, nhanh chng v
chnh xc. Hin nay, Metro ang p dng phn mm MEMS (qun l h thng nng lng), hon ton t ng
trn my tnh. Phn mm ny gip Metro qun l cht ch cc ph ti quan trng v c phng n cung cp
in hp l: gim ph ti gi cao im, gim st iu khin t ng ng ct cc thit b, truy sut cc thng s
nng lng, ghi li th ph ti... m bo cho Metro vn hnh h thng my mc cng cc thit b ph tr
mt cch khoa hc, hiu qu nht.

22

Cu 33: Ngun, Phng hng, v bin php tit kim vt t

Ngun: - Ngun tit kim l ni n nhng hng c th thc hnh tit kim, hay ni cch khc l ch ra
nhng con ng no, ni no cn phi ch thc hnh tit kim.
- Bin php tit kim l ni n nhng cch thc thc hnh tit kim, tc l bng cch no thc hin
tit kim.
Mi ngun tit kim c nhiu bin php tit kim. Ngun tit kim bao gm ngun tit kim v k thut,
cng ngh sn xut. Ngun tit kim v t chc qun l kinh doanh v ngun tit kim v ngi trc tip s
dng nguyn, nhin vt liu.
Phng hng:
- Th nht: gim trng lng tinh ca sn phm v hn ch mt mt ph liu, ph phm trong qu trnh
sn xut. y l phng hng c bn nht.
- Th hai: s dng vt t thay th ph hp.
- Th ba: tn dng li ph liu, ph phm.
Bin php:
- V k thut, cng ngh sn xut:
+ Gim trng lng tinh ca sn phm.
+ Gim bt ph liu, ph phm, cc tn tht trong qu trnh sn xut.
+ S dng tng hp cc loi nvl.
+ S dng cc loi nvl th cp, cc loi nvl thay th cc loi nvl r tin.
+ S dng nhiu ln nvl.
+ Nng cao cht lng nvl, thnh phm v cng dng ca thnh phm v cc cht c ch trong nvl.
- V t chc qun l kd:
+ m bo cung ng cho cc ni lm vic trong dn nhng nvl y v s lng, cht lng v chng
loi, kp thi gian yu cu; ng b ch to sn phm hon chnh.
+ Thc hin vic s dng cc loi nvl theo nh mc.
+ Thc hin d tr nvl theo nh mc.
+ T chc thu hi, tn dng tt c cc loi ph liu, ph phm, ph thi trong qu trnh sn xut.
+ Tch cc ngn nga v kin quyt chng mi hnh vi tiu cc, lm tht thot nvl, nhin liu, sn phm
di mi hnh thc.
+ Bo qun tt cc loi nvl, ha cht v sn phm trong thi gian lu kho ca dn.
+ S dng nvl theo ng yu cu, ng nh mc, ng quy trnh cng ngh v i tg.
+ T chc hch ton, ktra, ptch nh gi hiu qu sd nguyn nhin vt liu dn.
- V con ngi:
+ Tng cng gio dc v thc tit kim, li ch ca tit kim i vi dn, i vi tng ngi l.
+ Nng cao trnh tay ngh ca mi cng nhn.
+ C cc bin php khuyn khch vt cht v tinh thn tha ng, kp thi i vi vic tit kim
+ C ch giao nhn, ch trch nhim vt cht, ch qun l sd my mc tb, nguyn nhin vt
liu r rng trong dn, trch nhim n tng ngi cng nhn nng cao thc trch nhim, tinh thn chp
hnh k lut l, sd tt cc yu t vt cht.

23

Cu 35: i tng ca tiu chun ha, mc ch, li ch?

Tiu chun ha l mt lnh vc hot ng nhm xy dng (thit lp) v p dng cc tiu chun trong sn xut
kinh doanh t c kt qu ti u trong mt khung cnh nht nh.
- i tng ca TCH: l nhng sn phm, dch v, qu trnh v hot ng ca sn xut kinh doanh.
- Mc ch, li ch:
+ To iu kin cho vic trao i thng tin.
+ Thc y tin b k thut, nng cao hiu qu sxkd, nng cao nng sut l xh.
+ n nh v nng cao cht lng sn phm, dch v, bo v ngi tiu dng.
+ Tng cng tnh thay th v tnh i ln ca sn phm trong tiu dng.
+ Thc y thng mi ton cu.
- Tc dng ca tiu chun ha i vi nn kinh t quc dn
+ Tiu chun l cng c hu hiu nh nc iu ho, nh hng nn sn xut theo nhng mc tiu nh,
thc y tin b k thut v chuyn giao cng ngh gp phn to ra nn sn xut c cht lng cao
+ Trn c s cc tiu chun chung c th to ra nt c th ca nn sn xut a phng, tng cng y mnh
xut khu.
+ Cc vn bn tiu chun cn gip c quan nh nc thun tin khi xy dng cc vn bn php lut, iu
hnh nn kinh t hi nhp vo khu vc v th gii.
V d: tiu chun khng nhng lm thc o cht lng sn phm m cn l yu t thc y s pht
trin sn xut, hin i ho cc ngnh cng nghip c kh, ch to thit b ca Vit Nam. So vi cc ngnh cng
nghip khc, vai tr ca TCH i vi ngnh c kh ch to my th hin khc r nt hn. V d: bulng, ai
c c cng kch thc li khng lp ln c vi nhau, xch xe p c ch to ti Trung Quc hoc Nht Bn
li khng lp c vi cc xe p ch to ti Vit Nam hoc u my xe la ch to ti n li khng chy
c trn ng st ca Trung Quc hoc bt k quc gia no khc.
TCH ch thc s pht trin cng vi cuc cch mng c kh. Trong s 13000 tiu chun ISO c trn 4000
tiu chun v c kh hoc lin quan n c kh, chim khong 25%. Trong s khong 6000 TCVN c ban
hnh th c khong 2000 tiu chun v c kh, chim gn 1/3. Trn 500 tiu chun ngnh v nhiu tiu chun
c s lin quan n c kh.Tiu chun l thc o cht lng sn phm, l yu t thc y pht trin sn xut,
hin i ho ngnh cng nghip c kh - ch to thit b.
Li ch ca TCH i vi ch to cc chi tit my v my: Thng nht ho c nhiu chi tit, b phn trong sn
xut cc sn phm c kh; - Gim c s lng cc kiu loi; Nng cao cht lng sn phm; Nng cao nng
sut lao ng; p ng tt yu cu lp rp, sa cha, thay th ph tng trong ngnh ch to my.
Cu 36: Cc loi tiu chun? nguyn tc, trnh t xy dng
KN: Tiu chun l mt vn bn hoc ti liu do mt t chc c tha nhn quy nh nhng c tnh
hoc tnh cht ca i tng nhm s dng chng mt cch lp i lp li vi mc ch t c hiu qu ti u
trong mt bi cnh nht nh
Cc loi tiu chun:
- Phn theo i tng tiu chun:
+ Tiu chun c bn: s dng chung cho nhiu ngnh, nhiu lnh vc. vd: cc v v o lng, k
hiu ton hc
+ Tiu chun sn phm: l cc tiu chun v hng ha hu hnh nh nvl, cc chi tit, thit b in, in
t vd: tiu chun thng s, kch thc, quy nh tnh nng k thut
+ Tiu chun dch v: s m bo, tin cy, linh hot, an ton
+ Tiu chun v cc qu trnh: l cc quy nh m 1 qu trnh sx, qun l phi tha mn. vd: qu trnh
kho st, thit k, sx, ktra hay th nghim cui cng.

24

- Theo mc ch ca tiu chun:

+ Cc tiu chun nhm mc ch thng hiu: thut ng, k hiu, du hiu quy c.
+ Tiu chun nhm gim bt s a dng v i ln: quy cch, thng s, kch thc c bn, kt cu
+ Tiu chun nhm mc ch cht lng: tnh nng s dng, ch tiu cht lng phi t c, tiu chun
quy nh k thut.
+ Tiu chun nhm mc ch an ton v sinh.
- Theo vai tr php l:
+ Tiu chun t nguyn.
+ Tiu chun bt buc.
- Theo cp tiu chun:
+ Tiu chun cp cng ty, doanh nghip.
+ Tiu chun ca cp ngnh, hi, vd: Hi th vt liu M
+ Tiu chun cp quc gia, vd: M (ANSI), Anh (BSI), Vit Nam (TCVN)
+ Tiu chun cp khu vc, vd: Tiu chun ha chu u (CEN), y ban T vn v tiu chun v cht
lng (ACCSQ) ca cc nc ASEAN
+ Tiu chun cp quc t, vd: ISO, IEC, CAC, ITU
Nguyn tc, trnh t xd tiu chun:
- Nguyn tc: 7
+ n gin ha: ngha l loi tr s a dng ko cn thit.
+ Tha thun: i hi c s tham gia, hp tc ca tt c cc bn c lin quan, ngha l phi c s dung
ha quyn li ca cc bn tham gia.
+ p dng: phi p dng tiu chun trong sn xut kd.
+ Quyt nh, thng nht: trong xd v p dng tiu chun ko phi lc no cng c s ng thun tuyt
i. Do cn c s quyt nh thng nht thc hin.
+ i mi: khi thi gian v k thay i cn nh k xem xt i mi tiu chun.
+ ng b: m bo s ng b gia cc loi, cc cp, cc i tng tiu chun, ng b gia xd v
thc hin tiu chun.
+ Php l: cc tiu chun bt buc l cc tiu chun quc gia, cng ty. Cc tiu chun t nguyn l
khuyn khch p dng.
- Quy trnh xy dng tiu chun:
Bc 1: xy dng mc tiu chun
Bc 2: xy dng tin kh thi
Bc 3: xy dng kh thi
Bc 4: Xy dng bn tho ca ban k thut v tiu chun xy dng
Bc 5: gi bn tho n cc bn lin quan xin kin
Bc 6: thu thp cc kin
Bc 7: hp ban k thut chnh sa bn tho, lp tiu chun chnh thc xin xt duyt
- Trnh t xd Vit Nam:
+ Chun b xy dng TCVN.
+ Bin son d tho lm vic.
+ Bin son d tho ban k thut.
+ Hon chnh d tho TCVN.
+ Xt duyt TCVN.
+ Ban hnh TCVN.
+ Xut bn TCVN

25

Cu 37: li ch v nguyn tc ca chp nhn TCH quc t

Tiu chun ha l mt lnh vc hot ng nhm xy dng (thit lp) v p dng cc tiu chun trong sn xut
kinh doanh t c kt qu ti u trong mt khung cnh nht nh.
Li ch (c s chp nhn tiu chun ha quc t theo tiu chun quc gia)
- Cng nhn tiu chun ha quc t c th tit kim c thi gian v chi ph xy dng.
- hi nhp cc t chc quc t thng yu cu cc quc gia thnh vin ha hp tiu chun quc gia
trn c s tiu chun quc t c trong phm vi v lnh vc .
- Cc t chc TCH quc t ko p t k chp nhn hon ton, chp nhn 1 phn hoc thay i ni dung,
tiu chun quc t m ty thuc vo k, hon cnh, mc tiu v thm ch mun ch quan ca c quan TCH
quc gia.
V d: tiu chun khng nhng lm thc o cht lng sn phm m cn l yu t thc y s pht
trin sn xut, hin i ho cc ngnh cng nghip c kh, ch to thit b ca Vit Nam. So vi cc ngnh cng
nghip khc, vai tr ca TCH i vi ngnh c kh ch to my th hin khc r nt hn. V d: bulng, ai
c c cng kch thc li khng lp ln c vi nhau, xch xe p c ch to ti Trung Quc hoc Nht Bn
li khng lp c vi cc xe p ch to ti Vit Nam hoc u my xe la ch to ti n li khng chy
c trn ng st ca Trung Quc hoc bt k quc gia no khc.
TCH ch thc s pht trin cng vi cuc cch mng c kh. Trong s 13000 tiu chun ISO c trn 4000
tiu chun v c kh hoc lin quan n c kh, chim khong 25%. Trong s khong 6000 TCVN c ban
hnh th c khong 2000 tiu chun v c kh, chim gn 1/3. Trn 500 tiu chun ngnh v nhiu tiu chun
c s lin quan n c kh.Tiu chun l thc o cht lng sn phm, l yu t thc y pht trin sn xut,
hin i ho ngnh cng nghip c kh - ch to thit b.
Li ch ca TCH i vi ch to cc chi tit my v my: Thng nht ho c nhiu chi tit, b phn trong sn
xut cc sn phm c kh; - Gim c s lng cc kiu loi; Nng cao cht lng sn phm; Nng cao nng
sut lao ng; p ng tt yu cu lp rp, sa cha, thay th ph tng trong ngnh ch to my.
Nguyn tc chp nhn tiu chun ha quc t:
- Phi c cc nh chuyn mn dch trung thc ra ting Vit.
- Phi m bo c tnh kh thi: ch sa cha thay i cc iu khon ca tiu chun quc t nhng ch cn
thit.
- Phi ch r phn no l ca tiu chun quc t, iu khon no l ni dung thm vo tiu chun quc gia.
- Nu 1 tiu chun quc gia tng ng vi tiu chun quc t th nn ch r s hiu ca tiu chun quc t
tng ng.

26

Cu 38: Nhim v ca cc t chc tiu chun ha quc gia. H thng tiu

chun quc gia v tiu chun ngnh Vit Nam.
Tiu chun quc gia thng c xy dng tnhiu ngun ti liu khc nhau nh kt qu ca chng trnh
nghin cu cc tiu chun ca : Cc cng ty , Cc ngnh , Cng nhn tiu chun quc t
Chc nng:
- Xy dng v ban hnh cc tiu chun quc gia
- y mnh vic p dng tiu chun v kim sot tiu chun, cht lng trong sn xut kinh doanh.
- iu ha, phi hp cc hot ng TCH v i din cho quc gia v lnh vc TCH, tham gia cc hot
ng TCH khu vc v quc t.
Nhim v:
- Nghin cu v ra phng hng, chnh sch, ch trong lnh vc tiu chun ha
- Son tho, sot xt li v ban hnh tiu chun quc gia, nghin cu cc bin php chp nhn tiu chun
quc t v nc ngoi thnh tiu chun quc gia.
- T chc cc hi ngh, thng bo, ph bin, cung cp thng tin v cc tiu chun v vn c lin quan
ti tiu chun trong nc v quc t cho cc c nhn, tp th c nhu cu.
- T chc o to bi dng l lun, nghip v v php l v tiu chun ha.
- Xy dng h thng cc chng nhn v t chc cng nhn cc t chc tiu chun ha.
- Kim tra, kim sot sau khi cp du hp tiu chun.
- T vn, hng dn ngi tiu dng v gii quyt cc khiu ni trong lnh vc tiu chun ha.
H thng tiu chun quc gia v tiu chun ngnh Vit Nam:
Tiu chun Quc gia (k hiu l TCVN) c xy dng trn c s nghin cu ng dng cc thnh tu khoa
hc, k thut, p dng kinh nghim tin tin v chp nhn tiu chun quc t, khu vc v nc ngoi ph
hp vi kinh t - x hi ca Vit Nam.
1963 tiu chun Vit Nam u tin c ban hnh
Theo lut Tiu chun v Quy chun (c hiu lc t ngy 01/01/2007), TCVN do B trng, Th trng c quan
ngang B, Th trng c quan thuc Chnh ph t chc xy dng, B Khoa hc v Cng ngh thm nh, cng
bo theo trnh t, th tc quy nh.
Ti nhng b ny u c c quan chu trch nhim son tho v ban hnh tiu chun c gi l u mi v
tiu chun.
Trong mt s lnh vc, theo ngh ca B trng B Khoa hc v Cng ngh, Chnh ph giao quyn
cng bo TCVN cho th trng cc c quan chuyn ngnh (B, C quan ngang B, C quan thuc Chnh ph)
Cc tiu chun ngnh gip cho qun l kinh t k thut ca ngnh i vo n np v hiu qu, ng thi hng
ti p dng tiu chun quc gia, quc t.
TCVN c cng b di dng vn bn t nguyn p dng . TCVN c phn thnh cc loi sau:
Tiu chun c bn
Tiu chun thut ng;
Tiu chun yu cu k thut
Tiu chun phng php th
Tiu chun ghi nhn, bao gi, vn chuyn v bo qun
Tnh n u nm 2009, s lng TCVN cn hiu lc l gn 6000 TCVN Cc TCVN c phn loi theo cc
lnh vc/ch ca Khung phn loi TCVN (hon ton ph hp vi Khung phn loi Tiu chun Quc t ICS
- International Classification for Standards).

27

 Chc nng ca t chc tiu chun quc gia:

Xy dng v ban hnh cc tiu chun quc gia.
y mnh vic p dng tiu chun v kim sot tiu chun, cht lng trong sn xut kinh doanh
iu ho, phi hp cc hot ng tiu chun ha
i din cho quc gia v lnh vc TCH
Tham gia cc hot ng tiu chun ha khu vc v quc t.
Nhim v ca t chc tiu chun quc gia :
Lp k hoch, t chc xy dng, ban hnh, hng dn v p dng cc tiu chun quc gia
Thay mt cho quc gia tham gia cc hi ngh khu vc v quc t
T chc v o to cc kin thc lin quan n tiu chun
T chc cc hi ngh ph bin cc thng tin lin quan n tiu chun quc gia v quc t
Loi hnh v c cu t chc ca t chc tiu chun quc gia:
- Cc t chc tiu chun l t chc chnh ph
- Cc t chc tiu chun l t chc phi chnh ph
T chc tiu chun quc gia Vit Nam:
Ngy 4/4/1962 Hi ng chnh ph ra Ngh quyt 43 CP thnh lp Vin o lng v Tiu chun trc
thuc U ban Khoa hc k thut Nh nc
Nm 1971 tch lm 2 vin: Vin o lng v Vin Tiu chun
nm 1976 i tn thnh Cc o lng Trung ng v Cc Tiu chun
Nm 1979 st nhp 3 cc: cc Kim tra cht lng sn phmv hng ha, Cc o lng Trung ng v Cc
Tiu chun thnh Cc Tiu chun o lng - cht lng Nh nc
Nm 1984 Cc ny i tn thnh Tng cc Tiu chun o lng - Cht lng cho n ngy nay.
C quan ban hnh tiu chun quc gia TCVN
Theo quyt nh 85/HBT ngy 1/8/1983 Hi ng B trng (nay l Chnh ph) u quyn cho mt s
ngnh xt duyt v ban hnh TCVN trong cc lnh vc chuyn ngnh
B trng B Xy dng v tiu chun xy dng (tr vt liu xy dng).
B trng B Y t ban hnh tiu chun v thuc v nguyn liu thuc cho ngi.
B trng B Nng nghip v thuc th y
B Giao Thng Vn Ti: phng tin vn chuyn, cc cng trnh h tng giao thng, v thit b nng
hng t 1 tn tr ln, ni hi, bnh chu p lc s dng trong giao thng vn ti.
B Cng Thng: vt liu n cng nghip
B Y t: dc phm, dc liu, m phm, trang thit b v dng c y t, v sinh an ton thc
phm, cc loi nc ung, ru, thuc l.
B Nng nghip v pht trin nng thn: ging cy trng, con ging, thuc bo v thc vt, thuc th y,
phn bn v thc n chn nui.
B Thu sn; Thuc dng cho thu sn, thu sn sng v cc loi ging thu sn, sn phm thu sn, phng
tin ngh c.
Th tc v phng php xy dng TCVN:
T nm 1962 - 1990 Vit Nam t chc xy dng TCVN thng qua cc c quan bin son l cc vin nghin
cu, trng i hc, c quan qun l v c s sn xut
T nm 1990 - 1993, vn p dng phng php c quan bin son, ng thi p dng th phng php
ban k thut.
T nm 1994 n nay chuyn hn sang phng php ban k thut
Tnh n nm 2005, Vit Nam thnh lp 90 Ban K thut, 42 tiu ban k thut
Vic xy dng TCVN theo phng php chp nhn quc t ang c u tin p dng.

28

Cu 39: Quan nim v cht lng v c im ca n

Quan nim: cht lng sp l tng hp cc tnh cht, c trng ca 1 sp to nn gtsd, th hin kh nng
mc tha mn nhu cu tiu dng vi hiu qu cao, trong nhng k ca sx, kt-xh nht nh.
c im:
1. cht lng l thc o mc hu ch ca dtsd, biu th mc gtsd ca hh hay ni mt cch khc,
cht lng c o bi s tha mn nhu cu ca khch hng v ngi s dng.
2. nhu cu ca con ngi lun bin ng theo thi gian, ko gian v k s dng i hi cc DN phi inh
k xem xt li cc yu cu cht lng sx ra nhng sp c cht lng cao.
3. gia cc i tng khc nhau lun tn ti nhng nhu cu khc nhau. DN k th sx sp ph hp cho tng
i tng c th m ch c th x sp ph hp vi tng nhm khch hng, v vy khi xc nh ch tiu cht lng
cn xem xt n c im ca cc i tng c lin quan n s tha mn cc nhu cu c th .
4. nhu cu cng c th cng b di dng cc quy nh tiu chun r rng hoc k r rng hoc ch cm
nhn v pht hin c trong qu trnh sd. Do nhng tnh cht cng nh nhng c trng ca sp c th c xd
bng nhng ch tiu, nhng thng v kt-kt- thm m.. c th cn, o, ong, m, nh gi c trc v sau khi
sd.
5. khi nim cht lng ko ch dng i vi hh m c th p dng cho mi thc th. V vy c th o
lng c cht lng ca sp hu hnh v c cht lng ca sp v hnh
6. cht lng sp va c tnh ch quan va c tnh khch quan. N lun th hin mi quan h tng tc
gia sp-con ngi-xh. V vy cht lng theo ngha rng bao gm gi c, giao hng v dch v l nhng yu t
tha mn nhu cu ca khch hng.
Cu 40: vai tr ca cht lng:
k/n: cht lng sp l tng hp cc tnh cht, c trng ca 1 sp to nn gtsd, th hin kh nng mc
tha mn nhu cu tiu dng vi hiu qu cao, trong nhng k ca sx, kt-xh nht nh.
M rng th trng : Trong c ch th trng, cng c v m rng th trng, cc DN 1 mt phi k
ngng nng cao cht lng sp, mt khc, phi ti u ha cc yu t u vo trong sxkd h gi thnh sp. C
nh vy mi gi c ch tn i vi khch hng. Sp hh c cht lng cao gi thnh h s gip DN c k m rng
v pht trin kd mt cch bn vng, khch hng t c s tha mn cao trong tiu dng s tin tng v mua sm
hh ca DN khi c nhu cu. Nh SN c kh nng tng doanh thu v li nhun trong kd. Cht lng hh v dv
ca DN ngy cng tng s gip cho DN c kh nng cnh tranh trn th trng. vn cht lng v qun l
cht lng sp l s sng cn ca DN.
Tha mn khch hng : Ngun tntn c hn. nng cao cht lng hh,dv cung cp s lm tng tha
mn nhu cu ca ntd, nng cao cht lng sng ca mi thnh vin trong xh. V vt m bo cht lng sp l
gp phn s dng tit kim, hp l tntn, ngun lc ca xh.
m bo yu t an ton: Hh c cht lng cao, ntd s yn tm cng nh c an ton khi sd sp. Cung cp
spdv vi cht lng cao l gp phn bo v ntd, nng cao uy tn cho DN.
Nng cao kh nng cnh tranh: Trong xu hng ton cu ha v hi nhp kt quc t, cc DN kd k ch
canh tranh vi cc DN trong nc m cn phi cnh tranh vi cc DN nc ngoi. Mi khu vc th trng, mi
quc gia c cnsx pht trin trnh khc nhau nn cht lng hhdv cung ng trn th trng cng rt khc
nhau. Hn na mi quc gia mc yu cu v cht lng hh cng c nhng s khc bit. v vy cht lng
ngy nay tr thnh phng tin cnh tranh mnh m thu ht khch hng, hi nhp vo nn kt khu vc
v th gii.
To ra s a dng trong la chn sn phm ; Nng cao cht lng cuc sng
sn phm c cht lng tt cn duy tr ci tin lin tc cht lng trong qu trnh sn xut em li lng
tin cho khch hng v nhng ngi c lin quan

29

Cu 41: ni dung qun l cht lng

K/n: QLCL l tt c nhng h c chc nng qun l chung nhm ra nhng chnh sch cht lng mc
tiu, trch nhim v thc hin chng thng qua cc bin php nh: lp k hoch cht lng, iu khin kim
sot cht lng c ci tin cht lng trong khun kh cht lng.
Ni dung:
Theo qu trnh hnh thnh cht lng sp, ni dung qun l cht lng sp bao gm: qun l cht lng sp
trc qu trnh sx, qun l cht lng sp trong qu trnh sx, qun l cht lng trong khu lu thng, s dng.
- qun l cht lng sp trc qu trnh sx: y l hot ng c ngha quan trng, ah trc tip n cc
giai on tip theo ca qu trnh hnh thnh cht lng. giai on ny tp trung vo qun l cc h nh: nghin
cu tt, xc nh tiu chun cht lng cn t c ca DN. Nghin cu v nm c nhu cu tt ng n, dn c
quyt nh ng v s lng v cht lng sp cn sx. Nu sp c thit k ph hp vi nhu cu tt, n s gp phn
nng cao kh nng cnh tranh ca DN trn tt.
-qun l cht lng sp trong qu trnh sx: nhm m bo cht lng trong qu trnh sx, cc nh qun l
cn xc nh r chc nng kim tra cht lng trong mi qu trnh sx, xc nh trch nhim ca mi t chc,
mi cp trong DN, xc nh nhng ch tiu cht lng qun l, ng thi cn ghi chp s liu theo di v nh
gi ng cht lng.
- qun l cht lng sau qu trnh sx: y l hot ng qun l cht lng sp trong khu lu thng s
dng bao gm: vn chuyn, d tr, bo qun, bn hng, bo hnh, dch v k thut, thanh l sau s dng v t
chc hi ngh khch hng tt c cc cng vic ny u ah n cht lng sp. Nhm hn ch cc ah xu lm
gim cht lng sp, dn cn t chc hp l vic vn chuyn hh, lm tt cng tc kho hng, t chc tt vic tip
nhn hh v slng v clng. b tr sp xp hp l hh trong kho.
M hnh khi qut v hot ng qun l cht lng
Cc
Cc chnh
chnh sch,
sch,
bin
bin php
php qun
qun
l
l ca
ca Nh
Nh nnc
c

Nghin
Nghin cu
cu
th
tr
ng
th trng
Thit
Thit k
k sn
sn
xut
xut

-- Qui
Qui nh
nh cht
cht llng
ng
-- Qun
l
m
Qun l m bo
bo
cht
cht llng
ng
nh
nh gi,
gi, nng
nng cao
cao
cht
cht llng
ng

Nhng
Nhng ch
ch tiu
tiu
cht
l
ng
thc
cht lng thc
t
t ca
ca
sn
phm
sn phm

Bin
Bin ng
ng ca
ca
th
tr
ng
th trng trong
trong
v
v ngoi
ngoi nnc
c

N i dung cc hot ng qun l cht lng gm: 6 n i dung

Th nht: xc nh cc mc tiu, nhim v v lp k hoch cht lng.
Th hai: xc nh phng php t mc tiu
Th ba: Hun luyn o to cn b
Th t: trin khai thc hin k hoch qun l cht lng
Th nm: kim tra kt qu cc cng vic. Th su : thc hin nhng tc ng qun l thch hp

30

V d qun l cht lng:

Phng Qun l cht lng ca tp on Canon:
Nhim v:
H tr Ban gim c xy dng, qun l v pht trin h thng qun l cht lng.
- Xy dng, qun l v pht trin cc quy trnh cht lng trong ton nh my.
- Thng xuyn t chc cc kha o to cho nhn vin cc phng ban v h thng qun l cht lng.
- T chc nh gi ni b nhm cng c li thiu st trong vic qun l ti phng ban.
Hng cc hot ng tun theo mi tiu chun an ton.
- Lun lin lc, trao i vi cng ty m v cp nht cc tiu chun an ton cho sn phm.
- Phi hp vi cc phng ban khc nhm m bo vic tun th ni dung cc tiu chun trong qu trnh sn xut
mt cch trit .
Tin hnh nh gi sn xut th nghim chun b cho sn phm mi.
- Tip nhn cng ngh sn phm mi thng qua quy trnh o to nghim ngt nc ngoi cng nh trong
nc.
- Ln k hoch nh gi cho sn phm mi. Cng cc phng ban v Cng ty m gii quyt trit cc vn
trong sn xut th nghip trc khi a vo sn xut hng lot.
Phi hp vi cc phng K thut, Sn xut .
- Kim tra, ci tin v ph duyt cc cng on sn xut.
- Khi cn thit, t chc cc d n x l cc vn pht sinh trong sn xut.
Tin hnh kim tra li cng on sn xut, thnh phm.
- Kim tra ly mu: kim tra hng thnh phm.
- Kim tra cng on: kim tra dng c, thao tc, ti liu v h s trn dy chuyn sn xut.
- Kim tra trc tip: kim tra 100% cc sn phm trn dy chuyn trc khi ng gi.
L ca s lin lc vi bn ngoi v cc vn cht lng.
- Tip nhn phn nn t pha khch hng.
- Phi hp vi cc phng ban a ra hng gii quyt.
- Lp danh sch h s lu li ton b cc phn nn v cht lng.
L i din cho cng ty trc cc t chc chng nhn, nh gi bn ngoi.
- nh hng cc hot ng cc phng ban ph hp vi ni dung chng nhn tiu chun ca cng ty.
- Hp tc vi on nh gi kim tra quy trnh, thc t lm vic ca tt c cc phng ban.
- Tin hnh x l cc li pht hin trong.
T chc cc hot ng nhm ci tin cht lng.
- T chc, tham gia cc hot ng nhm nng cao cht lng, gim tn tht ni b v bo co nh k hng
thng, hng nm ln Ban lnh o v Tr s chnh - Tp on Canon.
- Thu nhp v t chc hp hng thng a ra nguyn nhn v gii php cho cc vn pht sinh nhm lin
tc ci tin cht lng.
Kt qu: ..

31

Cu 42: cc nhn t ah n cht lng sp:

Vi m
a/ nguyn vt liu: mun sx ra spdv phi c nhng chi ph nht nh, trong cc chi ph v nvl thng
chim t trng ln. do m bo sx spdv c cht lng cn phi lm tt cng tc hu cn nvl
b/ k thut cng ngh: s hnh thnh cht lng ca sp ph thuc nhiu vo qu trnh k thut cng
ngh sx, cng ngh cng hin i kh nng chnh xc cng cao. Mt khc cng ngh hin i s cho php gia
cng nhng sp c mc phc tp cao. y l yu t to nn sc cnh tranh ca sp cho DN
c/ phng php t chc qun l: mt dn hu cn vt t tt n u, s dng ktcn hin i n u nhng
cng tc qun l yu km s lm cho cht lng sp sx b gim st. Ngc li nu t chc v qun l tt s gip
cho dn trnh c tnh trng sx sp hng nhiu, m bo sx theo ng k hoch vi cht lng ph hp, to kh
nng cho sx sp c cht lng cao.
d/ yu t con ngi: con ngi l then cht i vi sxkd. Trnh cng nh thc ca cn ngi s ah
trc tip n cht lng sp. sp sx c cht lng cao, cn phi c i ng ngi lao ng chuyn nghip c
trnh chuyn mn nghip v, thc chp hnh k lut cao.
V m
a/ nhu cu ca nn kt: cht lng sp l tha mn nhu cu ca ntd. Trn th trng nhu cu rt a dng
v phong ph v ngy cng tng theo s pht trin ca nn kt song kh nng p ng ca nn kt l c hn. s
hn ch v ti nguyn, cng tc tc cung ng, tay ngh, chnh sch nn kt ca nh nc lm gim kh nng
p ng nhu cu ca nn kt. Ni cch khc cht lng ph thuc vo kh hin thc ca ton b nn kt.
b/ phong tc tp qun v thi quen tiu dng: mi quc gia, mi khu vc u c c tnh ring trong tiu
dng sp. S khc nhau v thi quen th hiu dn n quan im khc nhau v cht lng sp ca cng 1 loi sp.
V vy mi th trng khc nhau cht lng sp c nh gi khc nhau. iu ny i hi cc dn phi nh gi
chnh xc c im nhu cu ca tt sxkd nhng sp ph hp
c/ s pht trin ca KHCN: khcn ngy cng pht trin, hh sx ra ngy cng a dng vi tinh xo cao.
Tin b khcn ngy nay tr thnh llsx trc tip lm cho chu k sng ca sp c xu hng rt ngn li thay
th chng bng nhng sp mi tin tin hn. Do quan im v cht lng cng thay i.
d/ c ch qun l: nh nc rt quan tm ti vic nng cao cht lng sp ngy cng tha mn tt hn
nhu cu ntd, nng cao kh nng cnh tranh ca dn, xa b cc ro cn gip cho dn hi nhp vo nn kt th gii.
mi c ch chnh sch nh nc u tc ng n vic nng cao cht lng sp ca DN.
cu 43 : Yu cu ca th nghim, hiu chun v cng nhn cc t chc nh
gi.
Th nghim, hiu chun
Th nghim hiu chun l hot ng cung cp bng chng v s ph hp ca sn phm so vi cc yu
cu quy nh phc v hot ng kim tra, chng nhn, gim nh. Yu cu i vi th nghim hiu chun l ty
thuc vo mc ch ca vic th nghim, khi lng m php th c tin hnh cng nh trch nhim php l
v tnh chnh xc ca php th. Cc t chc th nghim, hiu chun phi tha mn yu cu cc quy nh trong
ISO/IEC guide 25
Cng nhn cc t chc nh gi v s ph hp
T chc nh gi c t chc quc gia cng nhn th chng ch do h cung cp s c hiu lc ti quc
gia . S c hiu qu hn nu cc t chc quc gia c cc t chc s ph hp quc t cng nhn. Mc ch
cng nhn cc t chc nh gi su ph v trnh nh gi nhiu ln, lm tng chi ph sn xut, cui cng gy
ra s tn hi cho ngi tiu dng m khng tng thm kh nng bo v cho h. V bin php thc hin, t chc
chng nhn tin hnh tha thun a phng v song phng nhm gip cho chng nhn ca cc t chc tham

32

gia k kt tha thun. Hnh thc t chc cng nhn quc t, ch cn mt thnh vin ca t chc ni trn cng
nhn th chng ch s c gi tr mi ni.

33

V D TIT KIM NNG LNG

i vi Tng cng ty Bia Ru Nc gii kht H Ni, vn tit kim c Hi ng qun tr,
Ban lnh o rt quan tm v cho thnh lp Ban ch o thc hin tit kim, xy dng chng trnh tng
qut, trin khai c th n cc n v. Vic thc hin chng trnh tit kim cng l mt nhim v quan trng
c quy nh trong h thng qun l cht lng ISO 9001:2000 v h thng qun l mi trng ISO
14001:2004 ang c p dng trong Tng cng ty.
Trong qu trnh sn xut kinh doanh, t u vo nguyn liu cho n khi sn phm ra n th trng n ti
khch hng c rt nhiu khu c th thc hin vic tit kim. Tim nng tit kim hp l ha l rt ln, tng b
phn chuyn mn ph trch tng mng cng vic mnh dn nghin cu, tng bc thay i hoc lp nhng
phng n tng th vi mc ch ti u ha s em li nhiu li ch t vic tit kim.
iu quan trng nht l cn nng cao thc tit kim ca ton th cn b cng nhn vin trong Tng cng ty
thng qua: chng trnh tit kim, khu hiu c ng, hun luyn nhm nng cao hiu bit v thc tit kim,
cc t thi ua, cc ti gii php, khen thng thnh tch t c.
i vi khu qun l v vn hnh thit b, Phng K thut c in lp phng n trn c s phi hp cht
ch cng cc X nghip ch bin, thnh phm, ng lc, c in v trin khai theo chui gii php sau:
1.
Tit kim in: s dng trit n tit kim in ti cc v tr chiu sng, tt bt nhng n khng cn
thit; mt s khu c th tit gim nng lng in: dng bin tn cho ng c my nn lnh ca h thng lnh;
ng c bm ti lnh, nc, glycol, ...; xy dng phng n gim my chy vo gi cao im (t 18h-22h)
gim p lc vi h thng in v gim chi ph; xy dng phng n dng kh m tan t x l nc thi cn
cha c thu hi tn dng sinh hi hoc pht in.
2.
Nc: s dng vi phun ra tit kim nc cho v sinh cng nghip, nng cao thc tit kim nc; s
dng ha cht ty ra (loi c th phun ph ln thit b mt thi gian trc khi ra bng nc) gim nc s
dng; nc nng d tha t qu trnh nu c tn dng cho cc nhu cu, a v h thng x l nc nu cn
tha.
3.
Hi, nc ngng: tn dng nc ngng thu hi gim lng du FO; x l nhng v tr r r hoc bo
n hng, gim tiu hao.
4.
Kh nn: s dng p sut hp l trnh s dng qu cao; x l nhng im r r, trnh tiu hao.
5.
Lnh: s dng nc mm cho h thng lnh v thu hi CO2 gim ng cn canxi (gin tip lm gim tiu
th in nng); s dng lnh tit kim, ng ca hm khi khng c ngi ra vo, ng ca kho lnh khi khng
nhp xut hng, ...; vn hnh h thng lnh nhit ca cht ti lnh hp l; cng sut lnh 2 cn d tha s
c a sang lnh 1 thiu; cc phng c iu ha cn c t nhit hp l, gim tiu hao in.
6.
Ha cht: Thit k h thng thu ha cht xt t my ra nh chai dng cho x l khi thi v khu vc x
l nc thi gim tiu hao ha cht, gim chi ph x l.
7. Thu hi cc ph phm trong sn xut: Thu gom v bn men thi cho chn nui, xy dng phng n thu
v x l trit nhm gim thiu chi ph ca h thng x l nc thi, v thu tin t bia thu hi v bn b men.
Trong khi thc hin tit kim nhn thy cn tn ti mt s vn cn khc phc nh sau:
Nng cao thc tit kim ca ton th CBCNV
Ban ch o tit kim cn a ra cc chng trnh c th hn, giao cho cc u mi xy dng v thc
hin, bo co kt qu theo k, c tng kt khen thng.
Lp mng li cn b kim nhim c trnh kinh nghim, st vi tng khu vc sn xut kinh doanh
xy dng chng trnh v trin khai c hiu qu.
Vic tit kim cn c tnh ton thit k ngay t khi xy dng cc phng n sn xut kinh doanh hoC

34

d n u t trn c s cn i gia chi ph u t v chi ph vn hnh.

V D P DNG TIU CHUN ISO 9000: BIA SI GN SABECO

Ban lnh o SABECO to iu kin thun li CB-CNV c tip cn tm hiu b tiu chun ISO 9000:
1994 v thc hin nhng cuc ci t 5S t nhng nm 1996, t nn mng cho vic xy dng hon thnh h
thng qun l cht lng ph hp vi tiu chun ISO 9002: 1994 v c t chc BVQI cp giy chng nhn
vo nm 2000.
SABECO p dng h thng qun l cht lng trong hot ng pht trin, sn xut v kinh doanh cc loi sn
phm bia mang nhn hiu Si Gn vi chnh sch cht lng cam kt vi khch hng l: m bo cung ng ti
khch hng sn phm bia vi cht lng nh cng b vi ngi tiu dng hoc tha thun vi khch hng.
H thng qun l cht lng ca SABECO vi cc qu trnh cung ng ngun lc doanh nghip nh nhn s,
sn xut; bn hng, c Lnh o cam kt thc hin theo tm nguyn tc ca qun l cht lng l:
Hng vo khch hng; S Lnh o; S tham gia ca mi ngi; Cch tip cn theo qu trnh; Cch tip cn
theo h thng i vi qun l; Ci tin lin tc; Quyt nh da trn s kin v Quan h hp tc cng c li vi
ngi cung ng v ang pht huy tnh hiu qu. Ngi cng nhn ti mi v tr lm vic lun c hun
luyn, o to b sung chuyn mn nghip v, h thc c trch nhim v ngha v ca mnh, ch ng
hon thnh cng vic c giao vi phng chm lm ng ngay t u. Ngi cn b qun l khng cn cnh
phi chy theo gii quyt tng s v, mi cng vic trong n v c phn cng v t chc thc hin mt cch
khoa hc, thi gian ginh cho cng tc qun tr c gia tng.
Vi tp th CB-CNV SABECO, ci cm gic kh chi, b g b, lun phong do phi lm vic trong s vn
hnh gim st ca h thng qun l cht lng ngy no, nay hon ton c thay th bng s nhn thc
ng n v vai tr ca cng c ISO. iu ny c minh chng qua s nhit tnh tham gia ca mi ngi vo
vic ci tin lin tc h thng trong sut thi gian va qua.
Xy dng v vn hnh h thng qun l cht lng theo tiu chun ISO 9001:2000 l mt trong nhng yu cu
mang tnh nh hng m SABECO - Cng ty m t ra. Hin ti, do nhu cu t chc sn xut bia gia cng ti
cc nh my bia a phng, ng nht cht lng sn phm, SABECO ang thc hin mt quy trnh kim
tra khp kn ti tng nh my v t di s kim sot trc tip bi chnh nhn vin ca SABECO.
Trc xu th hi nhp ang rng m khi Vit Nam chnh thc tr thnh thnh vin ca T chc Thng mi
th gii WTO, h thng qun l cht lng theo tiu chun ISO 9001:2000 s tip tc l mt trong nhng cng
c c lc gip SABECO chin thng trong cuc cnh tranh ngy cng tr nn gay Gt trn th trng BiaRu-NGK Vit Nam.

35

36