16.

stoljee
Francois Rabelais
Marguerite de Navarre

Navarski krug: Clment Marot (ponovo priredio

Le Roman de la Rose, mladenaki spjev Le
Temple de Cupido, obiljeen srednjovjekovnim
alegorizmom, ali ini korak naprijed prema
pjesnitvu preporodnih tendencija
(subjektivistika eruptivnost, misaona pobuna,
majstor stiha, progonjen zbog novih ideja te bjei
u vicarsku, umire u Torinu) + Mellin du Saint
Gelais i Bonaventure des Priers

Plejada I vrhunac fr. renesanse, nov narataj

potpuno okrenut prema antikoj kulturi, Jean
Dorat interpretira Pindarove ode i Kalimahove
himne, oko njegovih sluaa nastaje elitni cnacle
(vode Ronsard i Bellay)Brigade, kasnije po
aleks. pjesn. septetu Pliade, Thomas Sebillet
(L'art potique, temelj su mu retoriari i Marot,
novi pogled na poeziju, zalae se za uvoenje
grko-lat. vrsta u nac. pjesnitvo)Dfense et

Pantagruel, Gargantua, Tiers livre, Quart

livre, Cinquieme livre
Heptamron (nezavreno djelo (72 novele) po
uzoru na Boccaccia, 5 mukaraca i 5 ena se
skrivaju od poplave u samostanu te svaku veer
priaju prie i itaju Bibliju, prerade talijanskih
novela ili franc. tema iz prethodnog razdoblja,
prikazuje navike, obiaje i psihologiju 16.st.,
prevladavaju ozbiljne i tragine teme, istie prava
ena, novele imaju moralnu i vjersku dimenziju),
Poezija: Le miroir de l'me pcheresse, Les
marguerites de la marguerite des princesses,
nastoji ujediniti SV tradiciju religioznog i
retoriarskog smjera te ju prilagoditi
humanistikim i tal. modelima
Lyonski krug: Maurice Scve 1533. otkriva
navodni grob Petrarcine Laure, Dlie, l'objet de
plus haulte vertu (1. fr. kanconijer
petrarkistikog stila, 1 ena=izvor nadahnua,
449 deveterostiha kroz nekoliko stupnjeva
ljubavi, Delija je Pernette de Guillet, hermetizam,
kreativnost, neuobiajene sintaktike
konstrukcije, nelogizmi, mnogo iluzija i figura),
ekloge Arion i La Saulsay, Microcosme (ep u 3
spjeva (izvori Biblija, Vergilije, Ovidije,
Lukrecije Kar, od postanka svijeta do Abelove
smrti, hum. nota=gl. lik Adam, zavrava
apoteozom umjetnosti, znanosti i nepretka) +
Jaques Peletier du Mains (prevoditelj Horacijeve
Poetike, pisac i vlastitog L'art potique), Louise
Lab (24 soneta i 3 elegije, prozni spis Le dbat
de Folie et d'Amour, Sapfo franc. renesanse),
Pernette du Guillet (vei broj elegija, epigrama,
ansona o Amoru, ona i Louise pripadaju
visokom lijonskom drutvu, platonsko
petrarkistiki prizvuk, neki stihovi upuuju na
narodnu predaju, Scvova Dlie)
Plejada II 2 stila visoki (tragedija, ep i oda) niski
(komedija, farsa), ele to prije ostvariti naela
knjievnim rodom Pierre de Ronsard voa nove
kole, uveo oblike i motive , metriki i ritmiki
reorganizirao stihove, Odes, Les Amours
(firentinki Kasandri Salviati, slava mu raste), Les
Amours d'Hlne, Bocage, Les Hymnes,
lgies, mascarades et bergeries, domoljublje i
vjerski fanatizam Les Discours, La Franciade

Illustration de la langue franaise, Ronsardovi

istomiljenici objavili, brani dignitet fr. jezika od
nasilnih latiniara i heleniara (haha) i averzije
humanista, treba ga oplemeniti posuenicama iz
antikih medija da postane dostojan instrument
poezije)
Plejada III Joachim du Bellay Olive (115
soneta, u znaku petrarkizma, okrenut Talijanima),
Les Antiquits de Rome (soneti o sjaju starog
Rima), Les Rgrets (ali za domovinom,
idealizira Francusku, satiriki soneti, ironizira
rim. drutvo, djelovao u Rimu), Les jeux
rustiques, Jean Antoine de Baf vie uenjak
nego pjesnik, Les Amours de Mline, Les
Amours de Francine, astronomska poema Les
Premier des Mtores, Les Oeuvres en rime,
Etrnes de poezie franseze an vers mezurs
(pokuava versificirati na francuskom u antikim
stopama, provodi do kraja metriko pravopisnu
reformu), Carmina (zbirka na latinskom), Les
Mimes, enseignements et proverbes (vie od
7500 stihova o razliitim temama, najzanimljivije
djelo), 1570. utemeljuje Acadmie de posie et de
musique

Michel de Montaigne

(24 pjevanja, antiko podrijetlo Francuza, samo

uvodna 4 pjevanja), na dvoru Karla IX dvorski
pjesnik, dao francuskom pjesnitvu renesansno
obiljeje, prvi koji je imao europski odjek,
romantiari ga smatraju preteom
Plejada IV Pontus de Tyard drui se s
prethodnima, Les Erreurs amoureuses (prvi
kanconijer u sonetima fr. ren.), Le continuation
des erreurs amoureuses, Les Erreurs Rmy
Belleau preveo Anakreonta, Les Petites
inventions, La Bergerie (opis dvodnevnog
boravka u dvorcu, gosti obueni kao pastiri,
prethodnik pastoralnih romana) + Jaques
Tahureau, Scvole de Sainte-Marthe, Phillippe
Desportes (Les premiers oeuvres, Les derniers
oeuvres), Jean Bertaut (Les oeuvres potique),
Jean Vauqelin de la Fresnaye (L'art potique),
Guillaume de Salluste de Bartas (hugenot, La
Semaine-postanak prema Bibliji, ep , La
Seconde semaine-7 etapa ovjekovog ivota),
Thodore Agrippa D'Aubign (kalvinist, uen od
malena, sa 6 prevodio Platona na fr., Le
printemps-stance i ode i 100 soneta, Les
Tragiques-epopeja od 7 dijelova, simbioza
ideologije, humanizma, fantazije i poezije)
odbija svako svrstavanje, nastoji u samoi
razmiljati o sebi i ljudskom ivotu, vodi dijaloga
sam sa sobom i sa starim piscima o svijetu i
ivotu, navjeuje Rousseaua i moda Prousta,
1580. objavio prve dvije knjige Essais kruna fr.
knjievne renesanse, za njega je esej istraivanje,
provjeravanje, vjeba, pokuaj, nema konane i
apsolutne istine, stalno nadopunjavao, nikad
ispravljao, ne pie prema prethodnom planu,
nastoji pratiti tok svojih misli to potie
promatranje samog sebe, potkrijepio primjerima,
od starih pisaca uzima primjere. 3 etape u
razvoju: 1) stoika pomogao da ovlada sobom,
nadvlada tjeskobu o smrti 2) skeptika traenje
razboritosti i umjerenosti o svemu, odustaje od
traenja istine i pravila ivota koji vrijedi za sve
3) epikurejsko-naturalistika ivot treba voditi
razumom i podlonou prirodi
ne daje itaocu pravila ivljenja i zakljuke, ve
ga tjera na razmiljanje o bitku pouen svojim i
tuim iskustvima, sva 3 elementa se proteu kroz
cijelo djelo, osuivao vjerovanje u uda, paljenje

vjetica, protiv nasilja, iako vjernik, vjeru opisuje

kao konvenciju i drutveni odabir, jezik je pomni
izbor rijei koji uvijek odgovara nijansi njegovih
misli, ustaljene rijei i puki slikoviti izrazi,
francizirane lat. rijei, u 17. st. esto izdavani i
utjecali na mnoge pisce, pobuuju zanimanje za
psihologiju, osn. izvor slobodne misli, velik
utjecaj i na 18.st., Voltaireov prethodnik

17. stoljee
Franois Malherbe

Franois Mainard
Honorat de Racan
Maturin Rgnier

Barokni pjesnici

Utro puteve modernoj fr. knjievnosti i jeziku,

prvi zacrtava doktrinu klasicizma, Les Larmes
de Saint-Pierre (barokna manira-hiperbola,
metafore, opsenost, poema od 66 strofa, kasnije
je se odrie, pie stance u obliku molitve za kralja
Henrika IV Prire pour le roi Henri le grand
allant en Limousin, kree u reformaciju
pjesnitva, treba likvidirati renesnansu poeziju te
stvoriti novi ideal, trai strogu logiku disciplinu,
jasnou, preciznost, misao se treba shvatiti bez
napora, poezija postaje vrsta araniranja slogova,
drutvena igra koja treba biti ugodna uhu te ne
zamara duh, najuspjeniji u ljubavnoj poeziji,
daleko od petrarkizma i sladunjavosti
Malherbeov uenik, La belle vieille, zvui
gotovo nekrofilski (acctual quote -.-)
Mmoires pour la vie de Malherbe, Bergeries,
Stances sur la retraite
Suprotstavlja se Malherbeu, jedan od posljednjih
izdanaka Plejade, autor 16 Satires, biljei siluete
prolaznika, obrise parikih mostova, uline sjene,
pisan u aleksandrincu, progovara o
nezadovoljnim pjesnicima
Thophile de Viau pretjeran oev i kolski
autoritet daju peat nemira i bunta, predstavnik fr.
slobodnog mislilatva (pense libre/libertinage),
tei poeziji slobode, u vlastitoj prirodi, senzualnoj
i nemirnoj, doktrina sree za sve ljude, povezuje
barok i libertinizam, sklonost refleksivnosti,
stihovi objavljeni u kolektivnim zbirkama, stihovi
i ostali tekstovi objavljeni u Oeuvres du sieur
Thophile Antoine Girard de Saint-Amant
Oeuvres de Saint-Amant, na granici sna i jave
mu je obiljeje poezije, izmeu 1629. i 1658.
objavljuje radove u 5 knjiga, neka djela obiljeuje

Precoiznost

Roman 17.st.
preciozni roman-rezultat sklonosti k
bijegu u idealizirani aristokratski svijet,
ostvarenja traginog osjeaja svijeta:
Racine, Pascal, Mdm de Lafayette, od
neustraivog do u sebe povuenog
junaka, pria o povijesti oblika, ideja i
drutva
Charles Sorel

manirizam-gomilanje neoekivanih metafora,

duhovitosti, zapaanja, Rome ridicule-jedna od
prvih fr. burlesknih poema, Mose sauv-junaka
idila, neuspjelo i ismijavano djelo Franois
Tristan l'Hermit posljednji lirski pjesnik sklon
samotnim sanjarijama, nonim predjelima i
ulnos deksriptivnosti prirode i ljubavi,
manirisitki pjesnik, donekle se pribliava
precioznosti, izdao nekoliko zbirki Les Plaintes
d'Acante, Les Amours, La Lyre, Les Vers
hroque te nekoliko tragikomedija i
autobiografski roman
To je onaj trenutak u razoju duha i drutva kad
knjievnost postaje drutvena igra, jedan od
oblika ivota i saobraaja u kultiviranom drutvu,
to je drutveno knjievna pojava, jedno i drugo se
uzajamno uvjetuje, na prvi pogled je dah
stanovite umjetnosti: ljupko avrljanje proeto
ironijom, malo dublje je ipak kao kozmetiki
salon za uljepavanje jezika, vezano je uz salone
koji su plemika utoita, kasnije im se pridruuje
i buroazija, iskazuje se kao koegzistencija
izmeu plemstva i graanstva, precioznost i
saloni utjecali na razvoj poezije, romana i malih
proznih vrsta, onda kada se pjesnik u velikoj
mjeri poistovjeuje sa svojim sluaocima, obraa
im se lozinkama i aluzijama koje oni mogu
prepoznati, 50ih godina oznaavao cijenjene ene
Predstavnici: Vincent Voiture, Charles Cotinu,
Honor d'Ufr, Marin le Roy de Gomberville,
Gautier de Costes de la Claprende, Madeline de
Scudry
Roman 17.st.
komini roman-drugaije poimanje
romana prema zbilji tog vremena, od
19.st. se zove realistiki roman, stairian
je, ismijava obiaje i moral svog vremena
i preciozni roman,
predstavnici: Charles Sorel, Paul
Scarron, Antoine Furetire, Cyrano de
Bergerac
Napisao prvi fr. kom. roman Histoire comique de
Francion, gl. lik je predstavnik buntovne
libertinske mladei, plemi koji se odrie svog
statusa da bi ivio slobodno i i raznolikosti
uitaka, individualizam-parira soc. i moralnim
kontradikcijama svog vremena, slinost s
Rabelaisom-kroz smijeh rei ozbiljne stvari,

Paul Scarron

Anotione Furetire

Cyrano de Bergerac

autobiografski oblik pripovijedanja, ismijavanje

crkve i religije, svih drut. slojeva radi njihove
arogantnosti, neukosti, itd. utjecaj pikarskog
romana, gnrosite-pozitivni moral, uzvienost
duha i moralna svjetlost, traenje potpune slobode
u ljubavi, Le Berger extravagant, L'Anti-roman
(pamfleti protiv pastoralnog romana)
Sveenik i libertinac, Mazarinade (rimovani
pamflet protiv Mazarina koji je tada na vlasti),
Roman Comique (za razliku od Franciona nema
dru. i pol. kritike, intiman doivljaj svijeta i
samog sebe kao farsa, Sve je farsa,smijmo se!,
napisan u 3 dijela, trei napisao njegov prijatelj,
dogaaji i lutanja slikovite kaz.druine (Roman o
glumcima),tema je novi, orig.potez autora,korak
prema naprijed,u gradiu Le Mansu, svakodnevni
ivot, obiaji i moral provincije onog doba,prvi
roman o provincijskom ivotu,umetnute 4
panjolske novele,ista digresija,zanimanje za
novelu kao reakcija na preduge preciozne
romane), Virgile travesti (travestija, aljiva
prerada Enejide u 7 knjiga)
Roman bourgeois (zanimljiv zbog stava o estetici
romana koju u njemu nalazimo te u odnosu prema
zbilji vlast.vremena, opisuje svakodnevni ivot
srednje buroazije koja ivi oko trga Maubert,
opisuje nepovezane zgode stanovnika, upuuje na
sve znaajnije mjesto graanstva u fr. drutvu,
dijeli likove na 2 kategorije 1)inovnika bur.krti,pohlepni,stalno se parnie,
2)precioze,advokati,uene ene-ele se izjednaiti
s plemstvom i sakriti gra. podrijetlo, ismijava i
jedne i druge, pristaa moralnog iddeala kojem
tei estit ovjek (klasicizam), nastupa kao
negacija romana uope-antiroman, najvie se
pribliio problematici poetike realizma
Jedan od prvih pokuaja SF romana, sljedbenik
libertinaca i oduevljen Kopernikovom vizijom
svijeta, istovremeno nastavlja ideale renesanse i
nagovijeta kritiki racionalizam 18.st., napisao 2
romana Les Etats et Empires de la Lune,
Histoire comique des Etats du Soleil koji se
nakon njegove smrti izdaju kao L'Autre monde,
vodi itaoca na imaginirano i fantastino
putovanje, paradoks mu je osn.postupak-svijet
okrenut naglavake ali ipak funkcionira-lekcija o
relativosti vrstih uvjerenja, barokna verzija filoz.
prie

Pierre Corneille
1. komedije i tragikomedije-zavrava sa
Cidom
2. velike tragedije-Horace, Cinna,
Polyeucte
3. rimske tragedije-La Mort de Pompe,
Rodogune, Thodore, Hraclius,
Nicomde, Petharite
4. posljednje godine-Oedipe, Seratorius,
Sophonisbe, Oton, Atila, Tite et
Brnice, Surna

Jean Rancine

Razlike Corneille-Rancine
dijalektika heroja
optimistika vizija
estina u podruju svijesti
podudaranje rijei i djela
neodreeno mjesto radnje
likovi saopavaju odreenu sliku o sebi,
svjesnu

Traio uvijek nova rjeenja u pogledu oblika

(komedije obiaja,intriga, herojska
komedija,tragikom-balet,matovita djela,
estetsko-teoretska aktivnost (predgovori i
Examens uz pojedina djela, Discours: 3 teksta
tampana uz njegova djela),raznolikost
dramaturkih i izraajnih sredstava, cilj drame je
uitak i divljenje gledaoca (heroj koji je gospodar
svoje subdine), kompleksna i bogata radnja (heroj
se potvruje djelima), prijenos radnje na unutarnji
ivot likova, kroz dijaloge vidljiv lirizam i
elokvencija-konstante, najvei uspjeh
tragikomedijom Cid (po G. de Castro, Rodrigue
ubija oca svoje ljubavi Chimne, oboje svjesni
svojih obaveza, iako gube na privatnom planu,
dobivaju na irem planu ljuds. vrijednosti, nema
pobjednika ni gubitnika, Rodrigue opet pobjeuje
Maure, kralj doputa da se priblii Chimne),
Akademija se obruila na Cida, nije ohrabrivala
moralne i ljudske vrijednosti
Dao svom poimanju ovjekove vrijednosti ire
znaenje
Osvaja publiku s tragedijom Andromaque, u
mladosti pie tragedije La Thbade, Alexandre,
1667.-1677. ostvaruje svoju viziju tragikog
junaka u tagedijama Britannicus, Brnice,
Bajazet, Mithridate, Iphignie, Phdre, nakon 12
godina utnje ostvaruje 2 sakral. tragedije Esther
i Athalie, jansenistiki odgoj, povezanost s
dvorom i Louis XIV te strastvene prirode,
Cantiques Spirituelles-kr. podvojenost se
oituje, elja za ispunjenjem jakih stvari,
drutveni pesimizam, sukob s vlastitim odgojem,
Les Plaindeurs-jedina komedija
Razlike Corneille-Rancine
dijalektika strasti
zatvorena i pesimistina vizija strasti
negiraju svjesnost i volju-podvojenost
linosti
raskorak izmeu rijei i djela
zatvoren prostor radnje
junaci se otkrivaju kroz vlastite rijei, ali
rijetko do kraja/prekasno
junak je osamljenik zaokupljen svojim
strastima, tu trai afirmaciju, nije
spreman na kompromis
psihologija: mazohistika pasivnost koja
se kod prvog vanjskog poticaja pretvara u

Jean-Baptiste Pouquelin Molire

Franocis De La Rochefoucauld

Madame de Lafayaette

agresivu (mrnja latentno prisutna)

dramski sustav se temelji na elji za
jednostavnost, stvaranju neega iz
niega-suprotstavlja se Corneillu
Povijest kominog teatra se poistovjeuje s
povijesti njegove komedije, iz imune obitelji,
svega se odrie da bi pisao, prvi pokuaj
afirmacije s kaz. trupom Slavno kazalite,
neuspjeh, sljedeih 13 godina nastupa po
provinciji, Le Dpit amoureux, L'Etourde, Le
docteur amoureux (prihvaa ulogu zabavljaa,
iako tei da bude glumac u tragedijama), od 1680.
naziv Maison de Molire postaje sinonim za
Comdie francaise, Les precieuses Ridicules,
Sganarelle ou le cocu imaginaire, L'Ecole de
maris, L'Ecole des femmes, La Critique de
l'Ecole desm femmes, L'Impromptu de
Versailles, Tartuffe ou l'Hypocrite, Don Juan,
Mizantrop, L'Avare, Le Bourgeois gentilhomme,
Le Fourberies de Scapin, Les Femmes Savantes,
Le Malade imaginaire, ni jedan drugi pisac 17.st.
nije dobio takvo priznanje od suvremenika, dao je
satiriki opis svih drutvenih slojeva svog doba
(osim kralja i dvora), uz povijesnu, otkriva i psih.
istinu
U salonu Mdm de Sabl se nalaze frondisti i
jansenisti-plodni rezultati, Maximes-in
kolektivne inspiracije salona (641 maksima),
Francois je remek djelo tog drutva, njegova
linost saima metamorfozu heroja u estitog
ovjeka, prvo izdanje Rflexions ou sentences et
maximes morales, max mislim u min rijei,
izbjegava grupiranje maksima po temama, neke s
istom temom formuliraju proturjene definicije,
one su skup definicija koje poruuju da nema
konane istine o ovjeku, utjecao na Nietzschea i
Schopenhauera
Simpatizer jansenizma i prijatelj plemia, primala
haha) knjievne linosti svoga vremena, knji.
radom proturjena zahtjevima njenog drut
ugleda, ona je razultat potrebe da se s
podsmijehom osvrnu na ono to su plemii
nekada bili, La princesse de Clves (najslavniji
roman fr. klasicizma, prvi roman analize,
pripovjedanje u 3. licu, tragina junakinja koju je
zahvatila snana ljub strast prema vojvodi od
Nemoursa i prijeti da je potpuno otui, ali je ve
udata, povlai se us amostan, ne samo analiza

Madame de Svign

Viconte de Guilleragues

Jean de la Fontaine

Charles Perrault

ljubavi, ve i kritika drutv. odnosa i vladajueg

morala, La Princesse de Mont pensier (pov.
novela, kao skica P. de Clves), Zayde
Korespondencija s linostima toga doba, danas ta
pisma izdana u 4 pozamane knjige, neka su
ljubavna
Iz pravnike obitelji sa svjeom titulom, tipian
za ono doba, Lettres portugaises-prvi epistolarni
roman, 5 pisama portugalske redovnice fr. oficiru
koja su smatrana istinitima, kao autor je neka
vrsta katalizatora jednog knjievnog jezika kojim
ti saloni govore o ljubavi, Lettres su rezultat
kolektivne inspiracije parikih salona, i danas
ostaju remek-djela svj. knji. prema ljubavi
Vrline fr. klasicizma: majstorska jezgrovitost,
lakoa stihovanja, pronicljivo prikazivanje
prirode, variranje pripovjedakih postupaka,
inzistira na pounosti basni, ali i da vodi rauna o
ukusu estitih ljudi, ispreplitanje ivotinjskog i
ljudskog, ismijava licemjernu hijerarhijsku
piramidu te autoritet openito, 4 puta izdavao
svoje Fables pridajui novim izdanjima nove
basne (236 basni u 12 knjiga), osim basne pisao
prie u stihu, lirsku poeziju, Ljubavi Psihe i
Kupidona, najraznovrsniji i najkompletniji
pjesnik fr. klasicizma
Izmeu sukoba starih i modernih pisaca,
pokuava napraviti most izmeu njih, Parallles
des annciens et des modernes, Les Contes de
fes (obrade bajki), prijevod 1001 noi