^jf?

S T A N B U L

BYKEH
R
BELEDYES

stanbul Bykehir Belediyesi

Ulam Daire Bakanl Ulam Planlama Mdrl

STANBUL METROPOLTEN ALANI KENTSEL

ULAIM ANA PLANI (UAP)

STANBUL
Mays-2011

stanbul Bykehir Belediyesi

Ulam Daire Bakanl Ulam Planlama Mdrl

STANBUL METROPOLTEN ALANI

KENTSEL ULAIM ANA PLANI (UAP)

Mays 2011

Raporda kullanlan sabit kur

1.0 ABD$ = 1.50 TLdir

indekiler Tablosu

indekiler............................................................................................................................................................
Tablo Listesi........................................................................................................................................................
ekil Listesi.........................................................................................................................................................
Ksaltmalar.........................................................................................................................................................

i
vii
xiii
xix

Giri.......................................................
I
almann Amac ve alma Alan...........................
I
Organizasyon emas......................................... III
alma Sreci ve Ak.................................. III
Katlmclar............................................... VI
Kent Ulamnda Mevcut Durum

Blml stanbulun Konumu, Geliimi ve Kentsel Yaps.......

1.1. stanbulun Konumu ve Geliim Sreci...................
1.1.1
Konum.............................................

1
1
1

1.1.2
Tarihsel Geliim Sreci...........................................................................................................
1.1.3
stanbulun Trkiye indeki nemi................
1.1.4
Endstri Kentinden, Ticaret-Hizmet Kentine........
1.2. Kentsel Yap...........................................
1.2.1
Doal ve Corafi Yap.............................
1.2.2
Kentsel Gelime / Yaylma.........................
1.2.3
Arazi Kullanm Yaps.............................

3
4
4
4
9
15

Blm2 Hane Halk Aratrmas...............................

2.1 Yolculuk zellikleri...................................
2.2 Hareketlilik Oran.....................................
2.3 Yolculuk Sresi zellikleri............................
2.4 Yolculuk retimi ve ekimi.............................
2.5 Yolculuk Dalm......................................
2.6 Hane Halk Yolculuk zellikleri........................
2.7 Ara Sahiplii.........................................
2.8 Toplu Tama Yolculuk zellikleri......................

17
19
20
22
24
30
33
36
37

Blm3 Karayolu ebekesi ve Trafik Hacmi....................

39

3.1 Karayolu ebekesi................................................................................................................................

3.1.1
Blgeler Aras Karayolu ebekesi..................
3.1.2
Blgeler Aras ve Kent ii Byk lekli Karayolu

39

39

Projeleri.............................................. 40
Karayolu A...................................... 41
ebekedeki Trafik Hacim Deerleri................... 54
3.2.1................................................. Zirv
e Saat Trafik Hacim Deerleri..................... 54
3.2.2................................................. Perd
e-Kordon Hatlarnda Trafik Hacmi.................. 56

3.1.3
3.2

3.2.3............................................................................................................................................... D
stasyon Hatlarndaki Trafik Hacmi.......................................................................................
68

Blm4 Rayl Sistem A....................................

4.1 Mevcut Rayl Sistemler................................
4.1.1
Rayl Sistem A..................................
4.1.2
Yolcu Trafii.....................................

73
73
73
76

4.1.3
letme.....................................................................................................................................
4.1.4
Altyap ve Ekipman Sistemleri.....................
4.1.5
Ara Tipi.........................................
4.1.6
dare ve Organizasyon.............................
4.2 Rayl Sistem Projeleri.................................
4.2.1
Rayl Sistem Projeleri Snflandrlmas..........

79
80
81
81
81

77

Karayolu ve Denizyolu Toplu Tamacl

..................................................................................................................................................
Karayolu Toplu Tamacl
..................................................................................................................................................
Tama Trleri...........................................................................................................................
dare..........................................................................................................................................
cret Sistemi............................................................................................................................
Deniz Ulam...........................................................................................................................
Tama Tr ve dare...............................................................................................................
letme.......................................................................................................................................
cret Sistemi
..................................................................................................................................................
Trafik Ynetimi.........................................................................................................................
Trafik Sinyalizasyon Sistemi...................................................................................................
Mevcut Sinyalizasyon Sistemi...............................................................................................
Trafik Sinyal Tasarm ve Bakm/Onarm..............................................................................
Yeni Sinyal Sistemi..................................................................................................................
Akll Ulam Sistemleri almalar.......................................................................................
Trafik Kontrol Merkezi.............................................................................................................
Trafik lm Sistemleri...........................................................................................................
Trafik Bilgilendirme Sistemi.....................................................................................................
Trafik Denetleme Sistemleri (EDS).........................................................................................
Trafik Ynetim nlemleri........................................................................................................
Tersine evrilebilir erit..........................................................................................................
Kamyon Yasa........................................................................................................................
Skkln Azaltlmas............................................................................................................
Otopark Ynetimi....................................................................................................................
Transfer Merkezleri ve Park Et-Devam Et.............................................................................
Trafik Kazalar ve Gvenlik.....................................................................................................
Kaza Says.............................................................................................................................
Kaza Veri Kayt Sistemi..........................................................................................................
Ulusal Trafik Gvenlik Program.............................................................................................
Kara Noktalarn Analizi ve yiletirilmesi................................................................................
Trafik Eitimi ve Toplum Bilincinin Arttrlmasna Ynelik almalar...................................
Trafik Uygulamalar................................................................................................................
Bisikletli ve Yaya Ulam Sistemi...........................................................................................
Taksi Duraklar Planlamas ve letim Sistemi......................................................................
Kurumsal, Finansal ve evresel ereve..............................................................................
Kurumsal ereve..................................................................................................................
stanbul Bykehir Belediyesi le lgili Kanunlar ve Dzenlemeler....................................
Kentsel Ulam dari Yaplanmas...........................................................................................
Merkezi Hkmetin Kentsel Ulam Planlamasnda Rol.....................................................
Arazi Kullanm Planlarnda Karar Verme ve Uygulama.........................................................
Finansal ereve...................................................................................................................
Yerel Otoritelerin Gelir Kaynaklar..........................................................................................
Yerel Otoriteler Finansman Kaynaklar...................................................................................
Mali Mesuliyetin Datlmas..................................................................................................
stanbul Bykehir Belediyesi Gelirleri................................................................................
BBnin Ulam Sektrndeki Yatrmlar...............................................................................
stanbul Bykehir Alannda Ulam Altyap Finansman in Alternatif Kaynaklar...
Kamu zel Ortakl birliine Karar Verme ve Uygulama..................................................
Trkiye de Ulam Yatrmlarnda Kamu zel Ortakl Uygulamalar Problemleri....
evresel ereve....................................................................................................................
evre Politikas.......................................................................................................................
evre Mevzuat.......................................................................................................................
dari Organizasyonlar..............................................................................................................
evresel Enstrmanlar...........................................................................................................

11

84
84
84
89
90
91
91
94
97
98
98
98
98
99
99
99

10
1
103
108

11
0
11
0
11
1
11
2
11
2

114
117
117

12
0
1
20
1
20
1
21
1
22

123
123
125
1
25
125
132
138
141
1
44
1
44
1

Arazi Kullanm Plan ve Talep Tahmini

Blm8

stanbul evre Dzeni Plan ve Sosyo-Ekonomik ereve

163
8.1 st lekli Planlama Yaklam......................... 163
8.2 stanbul l evre Dzeni Plan......................... 164
8.2.1
Ama ve Temel Hedefler............................ 165
8.2.2
Kentsel Geliim nerisi........................... 166
8.3
Sosyo-Ekonomik ereve............................. 167
8.3.1
8.3.2
8.3.3
8.3.4
8.3.5
8.3.6

Nfus.......................................................................................................................................

167

GSYH ve Hane Halk Geliri....................................................................................................

176

stihdam.......................................... 169
Nfus ve stihdam Arasnda Meknsal Denge......... 173

Otomobil Sahiplii................................ 177

renci Says.................................... 178

Blm9
Ulam Talep Tahmini............................... 180
9.1 Yolculuk Talep Modeli.................................. 180
9.1.1
9.1.2

Model Yaps ve Yntem.........................................................................................................

180

9.1.5
9.1.6

Zirve Saat Yolculuk Oranlar...................................................................................................

ebeke Atamas......................................................................................................................
Gelecek Iin Ara Sahiplii Tahmini........................................................................................

186
187
188

Trafik Analiz Blgelerine (TAB) Gre Yolculuk retim

ve ekim Modelleri..................................... 182
9.1.3
Yolculuk Dalm Modeli........................... 184
9.1.4
Trel Dalm Modeli.............................. 185
9.2

9.2.1
TAB Baznda
9.2.2
Ara Sahibi
9.3 Yolculuk Talebi
9.3.1
9.3.2
9.3.3

190

Ara Sahiplii........................ 188

Hanelerin Tahmini..................... 189
Tahmini................................

Toplam Yolculuk Says...........................................................................................................

190

Yolculuk retim ve ekimi......................... 191

Yolculuk Dalm................................. 208

Blm10 2023 Uzun Dnem Hedef Yl in Hibir ey Yaplmamas

Durumu Analizi.............................................. 210
10.1
Hibir ey Yaplmamas Durumu Analizi............. 210
10.1.1
Trel Dalm..................................... 210
10.1.1.1
Ulam Trlerine Gre Gnlk Yolculuk Talebi...... 210
10.1.1.2
Ulam Trlerine Gre Zirve Saat Yolculuk Talebi. . 224
10.1.2
Karayolu Andaki Yolculuk Talebi................. 225
10.2
Japonyada Ana Metropoliten Alanda Trel Dalm
Oranlar............................................... 227
Ana Plan

Blm 11 Ulam Ana Plan in Politikalar ve Stratejiler...

11.1 Ama, Hedef ve Politikalar.............................
11.1.1
Ama..............................................
11.1.2
Ana Plann Hedefleri..............................
11.1.3
Politikalar.......................................
11.2 Stratejiler............................................
230

229
229
229
229
230

Blm 12 Ana Plan Yaklam.................................

12.1
ebeke Tanmlar ve Planlama Sreci...............
12.2
Temel A..........................................
12.2.1
Karayolu Temel A................................
12.2.2
Rayl Sistem Temel A............................
12.2.3
Temel A Oluturan Hatlar........................
12.3
Yolculuk Uzunluu Dalm........................
12.4
Talep / Kapasite Boluklar.......................

232
232
233
233
234
234
236
240

2009 Yl Yk Hareketleri........................................................................................................
2023 Yl Yk Hareketleri Talep Tahmini.................................................................................
Yaka Geii Ana Ulam Koridorlar Analizi...........................................................................
Yaka Geii Karayolu Koridorlar............................................................................................
Boazii ve Fatih Sultan Mehmet Kprlerinin Sosyo-Ekonomik Yap ve Arazi
Kullanm zerindeki Etkileri..................................................................................................
Nfus Deiimi........................................................................................................................
Ara Saysnda Deiim.........................................................................................................
Boazii Kprsnde Ara Saysndaki Deiim..................................................................
Fatih Sultan Mehmet Kprsnde Ara Saysndaki Deiim..............................................
Kentsel Alanda Deiim..........................................................................................................
Doal Eikler zerinde Deiim.............................................................................................
2023 Yl Alternatif Yaka Geii Senaryolar..........................................................................
Alternatif Senaryolarn Deerlendirilmesi..............................................................................
Alternatif Senaryolarn Kentsel Alan zerindeki Fiziksel Etkileri..........................................
Yaka Geii Rayl Sistem Koridorlar.....................................................................................
Alternatif Hat Gzergahlar ve stasyon Noktalar.................................................................
Alternatif Rayl Sistem Hatlarnn Deerlendirilmesi.............................................................
Yaka Geii Yk Hareketleri...................................................................................................
Alternatif A Geliim Stratejileri..............................................................................................
Karayolu Arlkl A...............................................................................................................
Rayl Sistem Arlkl A.........................................................................................................
Karma Ulam Sistemi............................................................................................................
Alternatif A Geliim Stratejileri Performans Analizi ve 2023 Plan Ann Belirlenmesi.....

243
245
248
248
249
249
254
254
255
259
261
265
266
261
269
273
274
283
287
291
291
299
303

Karayolu Plan Projeleri.........................................................................................................

Plan Projeleri...........................................................................................................................
Gelime Alanlarndaki Plan Projeleri.....................................................................................
Silivri........................................................................................................................................
Ataehir...................................................................................................................................
Altnehir - Kayaba...............................................................................................................
Halkal.....................................................................................................................................
Kra........................................................................................................................................
Sultanbeyli................................................................................................................................
Arnavutky...............................................................................................................................
Ispartakule...............................................................................................................................
Yakuplu.....................................................................................................................................
Pendik.....................................................................................................................................
Merkezi Alanlardaki Karayolu Projeleri...................................................................................
Kavak ve Balant Kollar.....................................................................................................
Tnel Projeleri........................................................................................................................
Karayolu Proje Maliyet Tahminleri..........................................................................................
naat Birim Maliyeti................................................................................................................
Kamulatrma Maliyeti.............................................................................................................
Rayl Sistem Plan Projeleri..................................................................................................
Rayl Sistem Temel A Yap snn ncelenmesi.....................................................................
Rayl Sistem Projeleri (Maksimum Rayl Sistem A)...........................................................
Rayl Sistem Projeleri Maliyet Tahmin Yntemleri.................................................................
Yapm Maliyeti Tahmin Yntemi..............................................................................................
Bakm ve letme Maliyeti Tahmin Yntemi...........................................................................
Alternatif Plan Projelerinin Deerlendirilmesi ve nceliklendirilmesi...........................
Ekonomik Deerlendirme.......................................................................................................
Yntem ve Kabuller.................................................................................................................
Karayolu Hesap Yntemleri....................................................................................................
Ara letme ve Yolculuk Sresi Maliyetleri (VOC & TTC)....................................................
Yakt Tketimi ve Emisyon Birim Tketim Deerlerinin Hesaplanmas.................................

310
310
311
311
314
315
317
318
320
321
323
324
326
328
328
330
331
331
332
336
336
337
343
345
347
350
350
350
351
351
351

Ara Sahiplii Maliyeti.............................................................................................................

Yakt Tketim Maliyeti.............................................................................................................
Emisyon Maliyeti.....................................................................................................................
Grlt Maliyeti.......................................................................................................................
Kaza Maliyeti...........................................................................................................................
Su Kirlilii Maliyeti...................................................................................................................
Zaman Maliyeti........................................................................................................................
Toplam Maliyetlerin Elde Edilmesi......................................................................................
Ekonomik Deerlendirme Sonular.......................................................................................
Dnemsel Karayolu A ve zel Karayolu Projelerinin Ekonomik Deerlendirmesi
(E-IRR).....................................................................................................................................
Rayl Sistem Projelerinin Ekonomik Deerlendirmesi (E-IRR).............................................
Finansal Deerlendirme.........................................................................................................
Ama ve Yntem
..................................................................................................................................................
Rayl Sistem Projelerinin Finansal Deerlendirilmesi...........................................................
Sosyal ve evresel Deerlendirme (SD)............................................................................
alma Blgesindeki Hassas Blgeler................................................................................
Kltr ve Tabiat Varlklar........................................................................................................
Orman Alanlar ve Tabiat Parklar..........................................................................................
Su Havzalar ve Canl eitlilii.............................................................................................
Sosyal Etkiler - Arazi Kamulatrmas....................................................................................
Sera Gaz ve Hava Kirleticiler................................................................................................
Ana Plan Projelerinin Sosyal ve evresel Deerlendirme....................................................
Ana Plan Projelerinin Sosyal ve evresel Etki Sentezi.........................................................
Sosyal ve evresel Deerlendirilmeye Ynelik neriler.......................................................
Proje nceliklendirmesi..........................................................................................................
A Geliim Plan....................................................................................................................
A Geliim Plan Yaklamlar..................................................................................................
Karayolu Plan.........................................................................................................................
Rayl Sistem Plan..................................................................................................................
Rayl Sistem Gzerghlar.....................................................................................................
Ksa, Orta ve Uzun Vadeli Projeler........................................................................................
Rayl Sistem Gerekleme Plan............................................................................................
Ana Plan Projelerinin ve Srecin Gzden Geirilmesi..........................................................
Lastik Tekerlekli ve Denizyolu Toplu Tama Plan................................................................
Lastik Tekerlekli Toplu Tama Plan Yaklam......................................................................
Metrobs A Geliim Plan....................................................................................................
Deniz Ulam Geliim Plan...................................................................................................
Transfer Merkezleri Geliim Plan..........................................................................................
Ulam Talep Ynetim Plan.................................................................................................
Trafik Skkl
..................................................................................................................................................
Trafik Skkl Yaanan Noktalarn Tespiti.........................................................................
Trafik Skkl Azaltma Yntemleri......................................................................................
Sinyalizasyon Sisteminin Gelitirilmesi..................................................................................
Yasad Yol Kenar Parklanmas ile lgili Yaptrmlar............................................................
Trafik Gvenlii
..................................................................................................................................................
Kurumsal Yapnn Glendirilmesi.........................................................................................
Kaza Veritaban.......................................................................................................................
Yol Gvenlik Denetimi.............................................................................................................
Trafik Gvenlii Eitimi
..................................................................................................................................................
Ulam Talep Ynetimi (UTY).................................................................................................
Skkln cretlendirilmesi..................................................................................................
Park Et - Devam Et..................................................................................................................
Otopark Talep Ynetimi...........................................................................................................
stanbul Ulam Talep Ynetimi Plan....................................................................................
Otopark Ynetimi....................................................................................................................

351
352
353
357
357
358
358
358
358
358
360
362
362
363
364
364
364
364
365
365
366
366
367
368
369
374
374
374
376
376
379
380
383
384
384
385
390
391
394
394
394
396
397
399
399
400
400
400
400
401
402
404
404
404
404
404
406

Yasa
D
Parklanmaya
Ynelik
Yaptrmlar
................................................................................................................................
Yeni
Yaplacak
Binalarda
Otopark
Uygulamalar
................................................................................................................................
Otopark cretlendirmesi.......................................................................................
Transfer Merkezleri ve Park Et-Devam Et Sistemi..............................................
Bisikletli ve Yaya Ulam Sistemi..........................................................................
Taksi
Duraklar
Planlamas
ve
letim
Sistemi
................................................................................................................................
Tarihi Yarmada Blgesi Ulam Talep Ynetimi Uygulamalar...........................
Tarihi Yarmada Blgesel cretlendirme Politikas..............................................
Tarihi Yarmadada Trafik Hcre Sistemi..............................................................
Toplu Tama cret Politikas................................................................................
Baz Dnya ehirlerinde Uygulanan Toplu Tama cret Politikalar.................
stanbul in Toplu Tama cret Politikalar.......................................................
Otoyol ve Boaz Geileri Fiyatlandrma Politikalar..........................................
Plan Performans................................................................................................
Ulam Altyaps in Afet Ynetimi..................................................................
stanbulda Deprem Analizi...................................................................................
stanbul in Deprem Master Plan (DMP)...........................................................
Karayolu in Deprem Afet Ynetimi....................................................................
Depremin Kprler zerindeki Etkisinin ncelenmesi..........................................
Ulam Tesisleri ve Bileenlerinin Gvenlik Konusunda Aklar.........................
Afet
Ynetiminde
Ulam
Altyapsna
likin
Tavsiyeler
................................................................................................................................
Finansal ve Kurumsal Planlama........................................................................
Finansal Kaynaklar ve Uygulama Modelleri.........................................................
Kamu-zel Sektr Ortakl Tan m....................................................................
Kamu - zel Sektr Ortaklnda Uygulama Yntemleri.....................................
Uygulama Yntemlerinin Tanmlanmas...............................................................
Kamu-zel Sektr Ortakl Uygulamasnn Kullanm Nedenleri........................
Kamu-zel Sektr Ortakl Projelerinin Avantajlar...........................................
Kamu-zel Sektr Ortaklnn Dezavantajlar....................................................
Alternatif Finansman Kaynaklar...........................................................................
Uygulama Plan ve Program, Uygulama Aralar, ncelikli Eylemler.
Uygulama Plan ve Program................................................................................
BB Ulam Sektr Yatrm Plan........................................................................
Uygulama Aralar.................................................................................................
Ulam Yatrmlarnn Hzlandrc Alternatif Fon Kaynaklar...............................
ncelikli Eylem nerileri.......................................................................................

406
407
407
410
411
412
412
412
417
41 9
419
424
426
430
434
434
435
436
438
440
440
442
442
442
442
442
446
446
446
447
448
448
451
452
453
453

Tablo Listesi
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo

I.1
I.2
I.3
I.4

UAP Revizyon ncesi Katlmc Listesi.......................................................................................

UAP zleme Kurulu Listesi............................................................................................................
UAP Haftalk Toplant Katlmc Listesi........................................................................................
UAP Revizyon Katlmc Listesi...................................................................................................

Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo

1.1.1 stanbulda Nfus Art...............................................................................................................

1.1.2 Trkiye ve stanbulun Cari Fiyatlarla GSYH Deerleri.............................................................
1.1.3 stanbulda stihdam Edilenlerin Sektrel Dalm....................................................................
1.2.1 stanbulun Eim Aralklar ve Alansal Dalm.........................................................................
1.2.2 stanbul li Orman Alanlar...........................................................................................................
1.2.3 Blge Baznda Nfus Geliimi....................................................................................................
1.2.4 lelere Gre Nfus Art............................................................................................................
1.2.5 Blgelere Gre stihdam Art....................................................................................................
1.2.6 lelere Gre stihdam Dalm..................................................................................................

10
12
13
14

Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo

2.1.1 Toplam Yolculuk Says ve Kii Bana Den Yolculuklar.........................................................

2.2.1 Cinsiyetlere Gre Hareketlilik Oran...........................................................................................
2.2.2 Ama ve Cinsiyete Gre Yolculuk Kompozisyonu.....................................................................
2.2.3 Hane Halknn Otomobil Sahiplii ve Amalarna Gre Hareketlilik Oranlar...........................
2.7.1 Hane Halk Anket Verilerine Gre Ara Saylar.........................................................................
2.8.1 Trler Aras Aktarma Dalmlar.................................................................................................

19
21
21
22
36
38

Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo

3.1.1 Yol Planlamas ve Uygulamasndan Sorumlu Kurulular..........................................................

3.1.2 Boaz Kprleri Gie Fiyatlar..................................................................................................
3.1.3 Avrupa lkelerindeki Hz Limitleri...............................................................................................
3.1.4 BB Ulam Yatrmlar Dalm..................................................................................................
3.1.5 Mdrlklere Gre Ulam Sektrne Yatrmn Dalm.........................................................
3.1.6 Kprlerden Geen Gnlk Ortalama Ara Saylar..................................................................

44
44
49
52
52
53

Tablo 3.2.1 Seyahat Edilen Ara-Km (VKMT), Ara-Sre (VHT)

Tablo 3.2.2 Perde-Kordon Aratrmasnn zeti............................................................................................

Tablo 3.2.3 Saym Yap lan Tat Tr..........................................................................................................
Tablo 3.2.4 Hatlara Gre Gnlk Perde-Kordonlardaki Trafik Hacmi..........................................................
Tablo 3.2.5 Perde - Kordon Hatlarnda Sabah Zirve Saatlerinde (07:00-10:00) Ortalama Doluluk
Oranlar..........................................................................................................................................................
Tablo 3.2.6 D stasyon Hattndaki Anket Alanlar zeti..............................................................................
Tablo 3.2.7 Kordon Hattnda stikamete Gre Gnlk Trafik Hacmi.............................................................
Tablo 3.2.8 alma Alan ve D Aras Otomobil Yolculuklar....................................................................
Tablo 3.2.9 alma Alan ve D Aras Kamyon Yolculuklar......................................................................
Tablo 3.2.10 alma Alan ve D Aras Panelvan Yolculuklar..................................................................
Tablo 4.1.1 Mevcut Rayl Sistem Hatlar.......................................................................................................
Tablo 4.1.2 Rayl Sistemlerle Tanan Gnlk Yolcu Says.........................................................................
Tablo 4.1.3 Rayl Sistemlerin letme zellikleri...........................................................................................

Tablo 4.1.4 Yllara Gre Bir Kullanmlk Tam Akbil creti.

Tablo
Tablo
Tablo
Tablo

4.1.5
4.1.6
4.1.7
4.2.1

Rayl Sistemlerde cretlendirme Sistemi...................................................................................

Mevcut Rayl Sistem Hatlarnn Teknik zelikleri.......................................................................
Rayl Sistemlerde Kullanlan Ara Trleri ve zellikleri............................................................
naat Halindeki Rayl Sistem Hatlar.........................................................................................

Tablo 5.1.1 stanbulda Karayolu Toplu Tama Trleri.................................................................................

Tablo 5.1.2 Karayolu Toplu Tama letmesi Ana Hatlar............................................................................
Tablo 5.1.3 Karayolu Toplu Tamaclnda Sorumluluk Dalm................................................................

Tablo 5.1.4 Yllara Gre Bir Kullanmlk Tam Akbil creti.

Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo

5.1.5
5.2.1
5.2.2
5.2.3
5.2.4

Karayolu Toplu Tamacl cret Sistemi.................................................................................

Denizyollar Toplu Tamaclnda Sorumluluk Dalm...........................................................
Denizyolu Toplu Tamaclnn letme zellikleri...................................................................
Deniz Otobs Hat Yolcu Saylar...........................................................................................
Deniz Otobs D Hat Yolcu Saylar........................................................................................

VI
VII
VIII
IX
3
3
4

6
8

56
57
57
58
65
69
70
72
72
72
73
77
77

78
79
80
81
83
84
85
90

90
91
92
94
94
95

Tablo
Tablo
Tablo
Tablo

5.2.5
5.2.6
5.2.7
5.2.8

Hzl Feribot Hatlarnda Tanan Yolcu ve Ara Saylar............................................................

ehir Hatlarnda Tanan Gnlk Yolcu Saylar.......................................................................
Deniz Motorlarnn letme zellikleri.........................................................................................
Denizyolu Toplu Tamacl cret Sistemi...............................................................................

95
96
96
97

Tablo 6.4.1 stanbuldaki Mevcut Otoparklar................................................................................................

113

Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo

6.6.1
6.6.2
6.6.3
6.6.4
6.6.5
6.7.1

Trkiye ve stanbuldaki Trafik Kazalar.....................................................................................

Yllara Gre stanbuldaki Trafik Kazalar ve len-Yaralanan Kii Saylar..............................
stanbuldaki Kaza Oluum Trleri.............................................................................................
Kaza Madurlarnn Dalm......................................................................................................
Trafik Eitim Otobs ve Trafik Eitim Parknn Baars.........................................................
Tutuklama Says ve Ceza Miktar..............................................................................................

117
117
118
119
121
123

Tablo
Tablo
Tablo
Tablo

7.2.1
7.2.2
7.2.3
7.3.1

BBnin 2004-2008 Yllar Aras Gelirleri.....................................................................................

Ulam Hizmetleri Ynetimi Harcama Tutarlarnn Yatrm Trne Gre Dalm...................
Ulam Hizmetler Ynetimi 2010 Yl Yat rmlarnn Mdrlkler Baznda Dalm................
evresel Etki Deerlendirmesi Uygulanacak Ulam Projeleri Listesi......................................

148
150
150
159

Tablo
Tablo
Tablo
Tablo

8.3.1
8.3.2
8.3.3
8.3.4

Yllara Gre Nfus Dalm........................................................................................................

stanbulun Sektrel Dalm......................................................................................................
Yllara Gre Reel Aktivite Oranlar..............................................................................................
Yllara Gre stihdam Deerleri..................................................................................................

167
170
170
171

Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo

8.3.6 lelere Gre Nfus ve stihdam Dalm..................................................................................

8.3.7 Cari Fiyatlarla GSYH................................................................................................................
8.3.8 Dolar Cinsinden Kii Bana Den GSYH...............................................................................
8.3.9 Trkiye ve stanbul in GSYH Byme Tahmini (%)................................................................
8.3.10 lkelere Gre 2007 Yl GSYH, Hane Halk Bykl ve Otomobil Sahiplii.....................

175
176
176
177
178

Tablo 8.3.12 2009-2023 Yllar renci Saylar...........................................................................................

179

Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo

182
183
184
184
186
188
189
189
190
190
191
194
195
196
196
197
198
199
200
202
203

Tablo 6.5.1 Transfer Merkezleri ve Park Et Devam Et Alanlar

.......................................................... 115

Tablo 8.3.5 2023 Yl alan Says ve stihdamn Yakalara

Dalm.................................................. 174

Tablo 8.3.11 Yllara Gre alma Alan Otomobil Sahiplii. 178

9.1.1Model Yaps..................................................................................................................................
9.1.2retim ve ekim Modelinde Kullanlan Deikenler Listesi
9.1.3Yolculuk retim ve ekim Modelleri in Parametreler
9.1.4Yolculuk Dalm Modeli Parametreleri
9.1.5Model ve Saym Sonularnn Karlatrlmas
9.1.6Multinomial Logit Model Katsaylar
9.1.7Ortalama Doluluk ve Birim Otomobil Deeri
9.2.1alma Alan 2023 Yl Projeksiyonlar
9.2.2Otomobil Sahiplii Deiimi
9.2.3alma Alanndaki Ara Sahiplii Oranlar
9.3.1alma Alan indeki 2023 Yl Yolculuk Talebi
9.3.2alma Alanna likin Sosyo-Ekonomik Veriler ve Hareketlilik
9.3.3Terminal ve Aktarma Merkezleri Yolculuk Deerleri
9.3.4Havalimanlar Yolculuk Hesaplar
9.3.52008 Yl Gelen-Giden Yolcu Saylar
9.3.6skelelerdeki Yolculuk Deerleri
9.3.7Kruvaziyer Limanlar in Yolculuk Hesaplar
9.3.8Alveri Merkezleri in Yolculuk Deerleri
9.3.9nerilen Alveri Merkezleri in Yolculuk Hesaplar
9.3.10Turizm Merkezleri in Yolculuk Deerleri
9.3.112006 Yl in lelere Gre Gnlk Yolculuk retim ve ekimleri
9.3.122023 Yl in lelere Gre Gnlk Yolculuk retim ve ekimleri

Tablo 10.1.1 Mevcut Duruma Ait Trel Dalm Oranlar..............................................................................

210
Tablo 10.1.2 2023 Yl Hibir ey Yaplmamas (Temel A) Durumuna Ait Trel Dalm Oranlar..
210 Tablo
10.1.3 TABlara Gre Toplulatrlan Gnlk Otomobil Yolculuklarnn lelerdeki Dalm
(Mevcut Durum)..............................................................................................................................................
216
Tablo 10.1.4 TABlara Gre Toplulatrlan Gnlk Servis Yolculuklarnn lelerdeki Dalm

(Mevcut Durum)..............................................................................................................................................
Tablo 10.1.5 TABlara Gre Toplulatrlan Gnlk Toplu Tama Yolculuklarnn lelerdeki
Dalm (Mevcut Durum)...............................................................................................................................
Tablo 10.1.6 TABlara Gre Toplulatrlan Gnlk Yolculuklarn lelerdeki Dalm (Mevcut
Durum).............................................................................................................................................................
Tablo 10.1.7 TABlara Gre Toplulatrlan Gnlk Otomobil Yolculuklarnn lelerdeki Dalm
(Temel Durum)...............................................................................................................................................
Tablo 10.1.8 TABlara Gre Toplulatrlan Gnlk Servis Yolculuklarnn lelerdeki Dalm
(Temel Durum)...............................................................................................................................................
Tablo 10.1.9 TABlara Gre Toplulatrlan Gnlk Toplu Tama Yolculuklarnn lelerdeki
Dalm (Temel Durum)................................................................................................................................
Tablo 10.1.10 TABlara Gre Toplulatrlan Gnlk Yolculuklarn lelerdeki Dalm (Temel
Durum).............................................................................................................................................................
Tablo 10.2.1 Rayl Sistem letme Mesafeleri...............................................................................................

217

Tablo 11.1.1 stanbul l evre Dzeni Plan ile UAP Hedefleri...................................................................

229

218
219
220
221
222
223
228

Tablo 12.2.1 naat Halindeki Rayl Sistem Hatlar......... 234

Tablo 12.3.1 Trlere Gre Yolculuk Uzunluu Dalmlar............................................................................
Tablo 12.5.1 Yk Hareketlerinin Zamansal Dalm.....................................................................................

236
243

Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo

2009 Yl Kamyon-T r Hareketleri............................................................................................

FSMden Geen Yk Arac-GSYH likisi................................................................................
2023 Yl Tahmin Edilen Yk Arac Says................................................................................
2023 Yl Kamyonet Hareketleri...............................................................................................
2023 Yl Kamyon-T r Hareketleri............................................................................................
1960-2007 Nfus Saym Sonular.........................................................................................

245
246
246
247
248
249

Tablo 12.6.3 Fatih Sultan Mehmet Kprsn Etkisinde Kalan leler Ve Dnemsel (1985-1990)
Nfus Artlar.................................................................................................................................................
Tablo 12.6.4 1970-2007 stanbul leleri Dnemsel Nfuslar......................................................................

250
251

Tablo 12.5.2 2009 Yl Kamyonet Hareketleri................ 244

12.5.3
12.5.4
12.5.5
12.5.6
12.5.7
12.6.1

Tablo 12.6.2 1960-2007 stanbul Dnemsel Nfus Artlar. . 249

Tablo 12.6.5 le ve lk Kademe Belediyeleri Bina Yapm

Dalm.................................................. 252
Tablo 12.6.6 Boazii Kprsnden Geen Aralarn Yllara Gre
Dalm................................................... 255
Tablo 12.6.7 Fatih Sultan Mehmet Kprsnden Geen Aralarn Yllara Gre Dalm..........................
Tablo 12.6.8 ki Kprnn Al Ylndan tibaren Geen Ara Saylarnn
Karlatrlmas...............................................................................................................................................
Tablo 12.6.9 stanbuldaki Konut ve Sanayi Alanlar (ha)..............................................................................
Tablo 12.6.10 stanbulda Konut Alanlar ve Nfus Art Oranlar................................................................
Tablo 12.6.11 Orman Alanlar zerindeki Fiziksel Deiim...........................................................................
Tablo 12.6.12 Tarihsel Sre inde Havza Alanlarnda Yaplama.............................................................
Tablo 12.6.13 Alternatif Senaryolara Gre 2023 Yl Yaka Geii Yapan Ara Saylar...............................
Tablo 12.6.15 Senaryolara gre Yakt, Emisyon, Grlt, Ara Sahiplii, Zaman ve Toplam
Maliyet Tahminleri...........................................................................................................................................

256
257
261
261
262
265
267
268

Tablo 12.6.16 Senaryolara gre stanbul Toplam ve Yaka Geii

Maliyetlerindeki Deiim................................... 268
Tablo 12.6.17 3. Koridor Senaryolarna Gre Yerleim Alan ngrs Yapabilmek Amacyla
Konut Alanlar ve Sanayi Alan lm Yaplan Noktalara Olan Mesafesi (km)..........................................

272

Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo

274
284
284
285
286
286
288

Tablo 12.6.18 Kpr Senaryolarna Gre Yerleime Almas

ngrlen Alan Hesab..................................... 272
12.6.19 Alternatif Rayl Sistem Gzergah Bilgileri..............................................................................
12.6.20 Alternatif Rayl Sistem Hat Bilgileri.........................................................................................
12.6.21 Alternatif Rayl Sistem Hatlarnn Dier Hatlar zerindeki Etkileri (Bindi saylar)..
12.6.22 Alternatif Rayl Sistem Hatlarnn Dier Hatlar zerindeki Etkileri (yolcu/km).....................
12.6.23 nceliklendirilmi Rayl Sistem Yaka Gei Hatlar...............................................................
12.6.24 Boaz Perdesi zerindeki Alternatif Rayl Sistem Hatlarna Ait Yolculuk Bilgileri................
12.6.25 Marmaray ve 3. Koridor Tama Kapasiteleri*.......................................................................

Tablo 12.6.26 Ambarl-Pendik Hatt Ro-Ro Tama Kapasitesi

Tablo 12.6.27 Ambarl-Pendik Hatt Ro-Ro Tamacl Sefer Bilgileri........................................................

Tablo 12.6.28 Alternatif Yk Tamacl Senaryolarnn Karlatrlmas..................................................
Tablo 12.7.1 Alternatiflere Gre Ulam Ana lave Edilen Karayolu ve Rayl Sistem Uzunluklar.
x

288
289
290
291

Tablo.12.7.4 Alternatif Senaryo iin Tm Yolculuklarn Trel Dalm Oranlar............................................

Tablo. 12.7.5 Alternatif Senaryo iin Yaka Geii Yolculuklarnn Trel Dalm Oranlar...........................
Tablo 12.7.6 Alternatif Senaryo iin Tm Yolculuklarn Trel Dalm Oranlar...........................................
Tablo 12.7.7 Alternatif Senaryo iin Yaka Geii Yolculuklarnn Trel Dalm Oranlar............................
Tablo 12.8.1 Senaryolara Gre Trel Dalm Oranlar.................................................................................
Tablo 12.8.2 Trlere Gre Yaka Geii Yolculuklarnn Karlatrlmas......................................................
Tablo 12.8.3 Senaryolara Gre Motorlu Yolculuk Trel Dalm Oranlar.....................................................
Tablo 12.8.4 Geliim Senaryolarna Gre Motorlu Yolculuklar......................................................................
Tablo 12.8.5 Alternatif Geliim Senaryolarna Gre Ortalama Mesafe, Sre ve Hz
Deerleri.........................................................................................................................................................
Tablo 12.8.6 Alternatif Geliim Senaryolarna Gre Toplam Sre ve Mesafelerin Karlatrlmas.

296
297
299
301
303
304
305
306

Tablo 13.2.1 Silivrideki Zonlarda En Yksek Alana Sahip Arazi Kullanm..................................................

Tablo 13.2.2 Mevcut ve 2023 Yl in Silivride Nfus, stihdam, Hane Halk Geliri, renci
Says...............................................................................................................................................................
Tablo 13.2.3 2023 Yl Silivri Blgesi Verileri..................................................................................................
Tablo 13.2.4 Ataehirdeki Zonlarda En Yksek Alana Sahip Arazi Kullanm.............................................
Tablo 13.2.5 Mevcut ve 2023 Yl Ataehirde Nfus, stihdam, Hane Halk Geliri, renci Says.
Tablo 13.2.6 2023 Yl Ataehir Blgesi in Veriler......................................................................................
Tablo 13.2.7 Atnehir,Kayabandaki Zonlarda En Yksek Alana Sahip Arazi Kullanm..........................
Tablo 13.2.8 Mevcut ve 2023 Yl Kayaba Nfus, stihdam, Hane Halk Geliri, renci Says.
Tablo 13.2.9 2023 Yl Altnehir, Kayaba Blgesi in Veriler...................................................................
Tablo 13.2.10 Halkaldaki Zonlarda En Yksek Alana Sahip Arazi Kullanm.............................................
Tablo 13.2.11 Mevcut ve 2023 Yl Halkalda Nfus, stihdam, Hane Halk Geliri, renci Says..
Tablo 13.2.12 2023 Yl Halkal Blgesi in Veriler......................................................................................
Tablo 13.2.13 Kradaki Zonlarda En Yksek Alana Sahip Arazi Kullanm................................................
Tablo 13.2.14 Mevcut ve 2023 Yl Kra Nfus, stihdam, Hane Halk Geliri, renci Says...................
Tablo 13.2.15 2023 Yl Kra Blgesi in Veriler..........................................................................................
Tablo 13.2.16 Sultanbeylideki Zonlarda En Yksek Alana Sahip Arazi Kullanm......................................
Tablo13.2.17 Mevcut ve 2023 Yl Sultanbeyli Nfus, stihdam, Hane Halk Geliri, renci Says.
Tablo 13.2.18 2023 Yl Sultanbeyli Blgesi in Veriler................................................................................
Tablo 13.2.19 Arnavutkydeki Zonlarda En Yksek Alana Sahip Arazi Kullanm.....................................
Tablo 13.2.20 Mevcut ve 2023 Yl Arnavutky Nfus, stihdam,Hane Halk Geliri,renci Says.
Tablo 13.2.21 2023 Yl Arnavutky Blgesi in Veriler...............................................................................
Tablo 13.2.22 Ispartakuledeki Zonlarda En Yksek Alana Sahip Arazi Kullanm......................................
Tablo 13.2.23 Mevcut ve 2023 Yl Ispartakule Nfus,stihdam, Hane Halk Geliri, renci Says
Tablo 13.2.24 2023 Yl Ispartakule Blgesi in Veriler................................................................................
Tablo 13.2.25 Yakupludaki Zonlarda En Yksek Alana Sahip Arazi Kullanm............................................
Tablo 13.2.26 Mevcut ve 2023 Yl Yakupluda Nfus, stihdam, Hane Halk Geliri, renci Says
Tablo 13.2.27 2023 Yl Yakuplu Blgesi in Veriler.....................................................................................
Tablo 13.2.28 Pendikdeki Zonlarda En Yksek Alana Sahip Arazi Kullanm.............................................
Tablo 13.2.29 Mevcut ve 2023 Yl Pendikte Nfus, stihdam, Hane Halk Geliri, renci Says..
Tablo 13.2.30 2023 Yl Pendik Blgesi in Veriler......................................................................................
Tablo 13.3.1 Plan Projelerinde Yer Alan Tneller..........................................................................................
Tablo 13.3.2 Etd Edilecek Tnel Projeleri...................................................................................................
Tablo 13.4.1 naat Birim Maliyeti..................................................................................................................
Tablo 13.4.2 Gelime Blgelerindeki Yol Projeleri naat Maliyetleri($).......................................................
Tablo 13.4.3 Merkezi Alanlarda Planlanan Tnel Projeleri naat Maliyetleri($)..........................................
Tablo 13.4.4 Ortalama Resmi Arazi Deerleri ve Piyasadaki Arazi Deerleri (2006)..................................
Tablo 13.4.5 Geliim Blgeleri iin Yakalara Gre Kamulatrma ve naat Maliyetleri ($).........................

312

Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo

344
344
345
345
346
346
348
349

14.3.1
14.3.2
14.3.3
14.3.4
14.3.5
14.3.6
14.3.7
14.3.8

Sefer Aralna ve Vagon Dizinine Gre Rayl Sistem Kapasiteleri........................................

Rayl Sistem Trne Gre Tren Uzunluu..............................................................................
rnek Vagon zellikleri............................................................................................................
Zaman Dilimine Gre Tren Says............................................................................................
Rayl Sistem Trne Gre Birim Maliyetler.............................................................................
Plan Projeleri Maliyet Tahminleri ($)........................................................................................
Rayl Sistem Trne Gre Bakm & letme (O&M) Maliyet Tahminleri ($)...........................
Hat Bana Bakm & letme (O&M) Maliyet Tahminleri.........................................................

307
309

313
313
314
315
315
316
316
316
317
318
318
319
319
320
321
321
321
322
322
322
323
324
324
325
325
326
327
327
328
330
331
331
332
332
334
335

Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo

15.1.1 Ara Sahiplii Maliyetleri($/km).................................................................................................

15.1.2 Ara-Km Bana Ypranma Maliyeti ($)....................................................................................
15.1.3 Hane Halk Anketindeki Yakt Tiplerine Gre Km Bana Ara Kullanm Yzdeleri....
15.1.4 Ara Cinslerine Gre Akaryakt Sat Fiyat($/lt)......................................................................
15.1.5 Farkl Ara Tipleri in Ara-km Bana Egzost Emisyon Maliyeti...........................................
15.1.6 Farkl Ara Tipleri in Ara-km Bana Sera Gaz Emisyonlar Maliyeti................................
15.1.7 Ara Trne ve Hza Gre CO (Karbonmonoksit) Emisyon Deerleri (Gr/Km).....................
15.1.8 Ara Trne ve Hza Gre NOx (Nitrojenoksit) Emisyon Deerleri (Gr/Km)...........................
15.1.9 Ara Trne ve Hza Gre HC (Hidrokarbon) Emisyon Deerleri (Gr/Km)...
15.1.10 Ara Trne ve Hza Gre CO2 (Karbondioksit) Emisyon Deerleri (Gr/Km)......................
15.1.11 Farkl Ara Tipleri iin Ara-km Bana Grlt Maliyeti........................................................
15.1.12 Ara-km Bana Kaza Maliyeti................................................................................................
15.1.13 Ara-km Bana Su Kirlilii Maliyeti.......................................................................................
15.1.14 Ekonomik Deerlendirme Sonular (Karayolu Tnel Projeleri)............................................
15.1.15 Ekonomik Deerlendirme Sonular (Karayolu Proje paketleri).........................................
15.1.16 Ekonomik Deerlendirme Sonular (Rayl Sistem Projeleri)................................................
15.2.1 Rayl Sistem Projelerinin Finansal Deerlendirme Sonular..................................................
15.3.1 stanbul li Sit Alanlarnn Trlerine Gre Dalm...................................................................
15.3.2 2004-2009 Yllar Aras Kamulatrmada Uzlama Oranlar.................................................
15.3.3 Ana Plan Projelerinin Sosyal ve evresel Deerlendirilmesi.................................................
15.3.4 evresel Tedbir rnekleri.........................................................................................................
15.4.1 Deerlendirme Kriterlerine Gre Puanlama.............................................................................
15.4.2 Karayolu zel Projelerin nceliklendirmesi............................................................................
15.4.3 Rayl Sistem Projelerinin nceliklendirilmesi...........................................................................
15.4.4 Tm Projelerin nceliklendirilmesi...........................................................................................

352
352
352
352
353
353
354
355
355
356
357
357
358
359
359
361
363
364
366
367
369
369
370
371
372

Tablo 16.2.1 Ksa, Orta, Uzun Vadeli Projeler............. 375

Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo

16.3.1 Ana Plan A Listesi..................................................................................................................

16.3.2 TBM inaat Sreci.....................................................................................................................
16.3.3 Metro Yapm Sreci alma Takvimi.......................................................................................
16.3.4 Rayl Sistem Trne Gre Yapm Sreleri (Yl) -1...................................................................
16.3.5 Rayl Sistem Trne Gre Yapm Sreleri (Yl) -2...................................................................

376
379
379
380
380

Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo

16.3.7 Proje Maliyet Listesi..................................................................................................................

16.4.1 Yllara ve Hatlara Gre Tahmin Edilen Gnlk Metrobs Yolculuklar....................................
16.4.2 Metrobs Hatlarnda Yolcu-Km.................................................................................................
16.4.3 Mevcut Metrobs Hatlarnn Tahmini naat Maliyeti...............................................................
16.4.4 Metrobs Hatlar naat Maliyetleri...........................................................................................
16.4.5 Metrobs Yolculuklarndan Elde Edilen Yllk Gelir.................................................................

384
387
388
388
389
389

Tablo 17.1.1 Trafik Skkl Ya anan Yollar ve Kavaklar........................................................................

Tablo 17.2.1 cret Toplama Yntemlerinin Karlatrlmas........................................................................
Tablo 17.3.1 ehirlere Gre Otomobil Sahiplii, GSYH ve Otopark creti Deerleri................................
Tablo 17.3.2 stanbul ve Tarihi Yarmadada 2023 Yl in ngrler..........................................................
Tablo 17.3.3 Tarihi Yarmadaya Giren-kan ve Transit Geen Ara Saylar (2023)................................
Tablo 17.3.4 Tarihi Yarmadada Trafik Deerleri ve Fayda..........................................................................
Tablo 17.3.5 Gnlk Yakt ve Emisyon Deerleri..........................................................................................
Tablo 17.3.6 Karayolu evresel Grlt Snr Deerleri..............................................................................
Tablo 17.3.7 Grlt Hesap Deerleri...........................................................................................................
Tablo 17.3.8 Ara Trne Gre Yollardaki Eriim Snrlamalar....................................................................
Tablo 17.3.9 Londra Kentine Ait Genel Bilgiler..............................................................................................
Tablo 17.3.10 Londra Metrosunda Blgelere Gre Uygulanan cret Politikas ($).....................................
Tablo 17.3.11 Paris Kentine Ait Genel Bilgiler...............................................................................................
Tablo 17.3.12 Paris Metrosunda Blgelere Gre Uygulanan cret Politikas ($)........................................
Tablo 17.3.13 Paris Metrosu Dndaki Rayl Sistem Hatlarnda 1 ve 2.Blge iin Uygulanan
cret Tarifeleri..............................................................................................................................................
Tablo 17.3.14 Metro Dndaki Rayl Sistem Trlerinde 3,4,5 ve 6 .Blge in Uygulanan cret
Politikas.........................................................................................................................................................
Tablo 17.3.15 New Yorka Ait Genel Bilgiler..................................................................................................

395
403
409
412
413
414
414
416
416
418
419
419
420
421

Tablo 16.3.6 Rayl Sistem Projeleri Gerekleme Plan. . . . . 382

Tablo 16.4.6 Metrobs Projelerinin Finansal Deerlendirmesi ve

nceliklendirilmesi....................................... 390

421
421
422

Tablo 17.3.16 Long Island Blgesel Demiryolunda Geerli Olan

cret Politikas ($)....................................... 423
Tablo 17.3.17 Metro-North Harlem Hattnda Geerli Olan cret Politikas ($)............................................
Tablo 17.3.18 stanbul ve Baz Kentlere Ait Genel Bilgiler............................................................................

424
425

Tablo
Tablo
Tablo
Tablo

stanbul'da Otomobille Ortalama Yolculuk Maliyeti................................................................

Yaka Geiinde Ortalama Yolculuk Maliyetleri.......................................................................
Yaka Geiinde Ortalama Yolculuk Maliyet Oranlar.............................................................
stanbul ve San Francisco Karlatrmalar..........................................................................

427
427
427
429

Tablo 18.1.1 Plan A ve Talep Ynetimi Performans.................................................................................

Tablo 18.1.2 Ulam Maliyetlerindeki Deiim (USD/gn)............................................................................
Tablo 18.1.3 stanbuldaki Sosyo-Ekonomik Parametreler...........................................................................
Tablo18.1.4 Farkl Dnya Kentlerine Ait zel Otomobil ve Toplu Tama Ulam Dalmlar....................

430
430
431
432

Tablo 21.1.1 2009-2023 Karayolu Yatrm Plan...........................................................................................

Tablo 21.1.2 Yllk Karayolu Uygulama Program.........................................................................................
Tablo 21.1.3 Yllk Rayl Sistem Uygulama Program...................................................................................

448
449
450

Tablo 17.3.19 stanbul in Gelecekteki Toplu Tama cret

Politikas................................................ 426
17.3.20
17.3.21
17.3.22
17.3.23

ekil Listesi
ekil I-1 alma Alan ve Trafik Analiz Blgeleri.....................................................................................
ekil I-2 UAP Organizasyon emas........................................................................................................
ekil I-3 almann Geliimi.....................................................................................................................
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil

1.1.1 Kresel Konum..........................................................................................................................

1 .1.2 stanbul Makroformunun Tarihi Geliim Sreci.....................................................................
1.1.3 Trkiye ve stanbulun GSYH Bymesi.................................................................................
1 .2.1 E Ykselti Haritas................................................................................................................
1.2.2 Doal Arazi Kullanm & Su Kaynaklar Haritas.....................................................................

ekil
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil

1.2.4 Risk Haritas.............................................................................................................................

1.2.5 stanbulda Scaklk ve Ya Durumu.....................................................................................
1 .2.6 Su Havzalar ve Koruma Alanlar...........................................................................................
1.2.7 nemli Ku Blgesi ve Ana Bio-eitlilik Alanlar....................................................................
1 .2.8 Nfus Artnn Blgeye Oran...............................................................................................
1.2.9 stihdamn Blgelere Gre Gelimesi......................................................................................
1 .2.10 stanbul Mevcut Arazi Kullanm.........................................................................................
1 .2.11 Blgelere Gre Nfus ve stihdam Younluu...................................................................

ekil 1.2.3 stanbulda Eim Analizi.....................

II
III
V
1

3
5
5

6
6

11

13
15
16

ekil 2.1.1 Tm alma Alan Trafik Analiz Blgeleri...............................................................................

ekil 2 .1.2 Merkezi alma Alanndaki Trafik Analiz Blgeleri..............................................................
ekil 2.1.3 Amalarna Gre Yolculuk Dalmlar.....................................................................................
ekil 2.1.4 Tm Yolculuklarn Trlerine Gre Dalm..............................................................................
ekil 2.1.5 Motorlu Yolculuklarn Trlerine Gre Dalm.........................................................................
ekil 2.2.1 Amalarna ve Gelir Seviyelerine Gre Hareketlilik Oranlar.................................................
ekil 2.3.1 Amalarna Gre Yolculuk Sreleri Dalm...........................................................................
ekil 2.3.2 Amalarna Gre Yolculuk Srelerinin Kmlatif Toplam......................................................
ekil 2.3.3 Ulam Trne Gre Ortalama Yolculuk Sresi......................................................................
ekil 2.3.4 Ulam Trne Gre Yolculuk Sre Dalm..........................................................................
ekil 2.4.1 Tm Yolculuklara Ait retim ve ekim Oranlar......................................................................
ekil 2.4.2. Ev - ve Ev - Okul Yolculuklar retim ve ekim Oranlar..................................................
ekil 2.4.3 Ev- Dier ve Dier Yolculuklar retim ve ekim Oranlar......................................................
ekil 2.4.4 Zirve Saat (7:00 - 8 :00 ) Yolculuk retim ve ekimi - Otomobil...........................................
ekil 2.4.5 Zirve Saat (7:00 - 8 :00 ) Yolculuk retim ve ekimi - Servis................................................
ekil 2.4.6 Zirve Saat (7:00 - 8 :00 ) Yolculuk retim ve ekimi - Toplu Tama....................................
ekil 2.4.7 Tm Yolculuklarn Saatlik Dalm..........................................................................................
ekil 2.4.8 Ev - Yolculuklarnn Saatlik Dalm...................................................................................
ekil 2.4.9 Ev - Okul Yolculuklarnn Saatlik Dalm..............................................................................
ekil 2.4.10 Ev - Dier Yolculuklarn Saatlik Dalm...............................................................................
ekil 2.4.11 Dier Amal Yolculuklarn Saatlik Dalm...........................................................................
ekil 2.5.1, Tm Amalara Gre Yolculuk Dalm - 10.000 st........................................................
ekil 2.5.2. Otomobil Yolculuklarnn Gnlk Dalm - 5000 ve st.....................................................
ekil 2.5.3 Servis Yolculuklarnn Gnlk Dalm - 5000 ve st...........................................................
ekil 2.5.4 Toplu Tama Yolculuklarnn Gnlk Dalm - 5000 ve st................................................
ekil 2.6.1 Otomobil Sahipliine Gre Hanedeki Trel Dalm (Yaya Yolculuklar Hari)......................
ekil 2.6.2 Hanedeki Otomobil Sahipliine ve Amalara Gre Yolculuk Dalm (Yaya
Yolculuklar Hari), 2006.............................................................................................................................
ekil 2.6.3 Gelir Seviyesine Gre Yolculuk Dalm................................................................................
ekil 2.6.4 Sahip Olunan Otomobil Says ile Otomobil Bana Yolculuk Says Deiim.......................
ekil 2.7.1 Hanedeki Otomobil Sahipliine Gre Gelir Dalm...............................................................
ekil 2.7.2 Ara Sahiplii ve Gelir Seviyesi Arasndaki liki.....................................................................
ekil 2 .8.1 Toplu Tama Aktarma Says................................................................................................

18
18
19
20
20
21
22
23
23
24
25
25
26
27
27
28
28
29
29
30
30
31
32
32
33
33

ekil 3.1.1 Trkiyeden Geen Uluslararas Yol A...................................................................................

ekil 3.1.2 stanbul ve evre lleri Arasndaki Karayolu A.....................................................................

39
40

ekil 3.1.3 Ulam Modelinde Kullanlan Karayolu A. . . . .

42

ekil 3.1.4 stanbul Kentsel Alan Karayolu A.........................................................................................

43

34
35
35
36
37
38

ekil 3.1.5 BB Tarafndan Tanmlanan Karayolu A.................................................................................

ekil 3.1.6 stanbul Merkezi Blgesindeki erit Says..............................................................................
ekil 3.1.7 Ulam Sistemleri......................................................................................................................
ekil 3.1.8 Trafik Analiz Blgelerine Gre Mevcut Yol Younluu (km/km 2).............................................
ekil 3.1.9 Trafik Analiz Blgelerine Gre Mevcut Yollarn Kaplad Alan Dalm (%).........................
ekil 3.1.10 Trafik Analiz Blgelerine Gre Mevcut Ana Yol Younluu (km/km 2)...................................
ekil 3.1.11 Trafik Analiz Blgelerine Gre Mevcut Ana Yollarn Kaplad Alan Dalm (%)....
ekil 3.2.1 2009 Yl Karayolu Kapasite Kullanm Oranlar.......................................................................
ekil 3.2.2 Perde-Kordon Hatlarnn Yerleri...............................................................................................
ekil 3.2.3 Perde-Kordon Hattnda Sabah Zirve Saatlerinde Ara Trne Gre Trafik Hacmi
(07:00-10:00. Bat - eriye Doru stikamette).........................................................................................
ekil 3.2.4 Sabah Zirve Saatleri iin Ara Tiplerine Gre Perde-Kordon Hattnda Trafik
Hacmi(7:00-10:00. Dou - Darya Doru stikamette)...........................................................................
ekil 3.2.5 Sabah Zirve Saatleri (07:00-10:00) iin Otomobillerin Toplam Trafie Oran........................
ekil 3.2.6 ve D Trafik Hacim Fark ve eri Trafiin Oran (7:00-10:00)...........................................
ekil 3.2.7 Perde-Kordon Hatlarnda Toplam Trafik ve Ar Vasta Hacmi Arasndaki liki
(07:00-08:00)...............................................................................................................................................
ekil 3.2.8 Perde-Kordon Hatlarnda Toplam Trafik Hacmi ve Ar Vasta Oran likisi (07:00 08 :00 )
ekil 3.2.9 Perde-Kordonlarda Toplam Trafik Hacmi ve Ar Vasta Oran Arasndaki liki
(07:00-08:00)...............................................................................................................................................
ekil 3.2.10 Perde Hatlarnda Sabah Zirve Saatlerinde Ara Cinsine Gre Yolcu Hacmi - Bat
ve stikametlerinde (7:00-10:00).............................................................................................................
ekil 3.2.11 Perde Hatlarnda Sabah Zirve Saatlerinde Ara Cinsine Gre Yolcu Hacmi - Dou
ve D stikametlerde - (7:00-10:00)...........................................................................................................
ekil 3.2.12 Sabah Zirve Saatlerinde (07:00-10:00) Toplu Tama Yolculuklarnn (Kent ii
TT+Servis+ehirleraras) Toplam Yolculua Oran....................................................................................
ekil 3.2.13 Sabah Zirve Saatlerinde (07:00-10:00) ve D Ynlerde Yolcu Hacmi Farkll
ve Ynn Oran........................................................................................................................................
ekil 3.2.14 Boaz Geiinde stikametine Gre Saatlik Trafik Hacmi.....................................................
ekil 3.2.15 Avrupa ve Asya Yakalar Arasndaki Yolculuklarn Dalm.................................................
ekil 3.2.16 Boaz Geen Yolculuklarn Gnlk Dalm (Btn Amalar)...........................................
ekil 3.2.17 Boaz Geen Yolculuklarn Yolculuk Amalarna Gre Gnlk Dalm............................
ekil 3.2.18 D stasyon Hatlar................................................................................................................
ekil 3.2.19 D stasyon Hattnda Gnlk ve D Ynl Trafik Hacmi................................................
ekil 3.2.20 Yne Doru Gnlk Ara Kompozisyon Oran..................................................................
ekil 3.2.21 D Yne Doru Gnlk Ara Kompozisyon Oran...............................................................
ekil 4.1.1 Mevcut Rayl Sistem Hatlar.....................................................................................................
ekil 4.1.2 Rayl Sistemlerle Tanan Gnlk Yolcu Says.......................................................................
ekil 4.2.1 naat Halindeki Rayl Sistem Hatlar......................................................................................

46
47
48
50
50
51
51
55
56

59
59

60
60
61

62
62

63
64
64
65

66
67
67

68
69
70
70
71
74
76
83

5.1.1 Otobs Hatlar..........................................................................................................................

5.1.2 Avclar-Stleme Metrobs Gzergah............................................................................
5.1.3 Minibs Hatlar..........................................................................................................................
5.1.4 Dolmu Hatlar..........................................................................................................................
5.2.1 Denizyolu Hatlar......................................................................................................................

86

ekil 6.2.1 CCTV Kamera Noktalar........................

100

ekil
ekil
ekil
ekil
ekil

ekil
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil

6.2.2 Trafik Kontrol Merkezi...............................................................................................................

6.2.3 RTMS Noktalar.........................................................................................................................
6.2.4 Grnt leme Sistemi.............................................................................................................
6.2.5 Otomatik Yol ve Meteoroloji Gzlem Sistemi alma Konsepti............................................
6.2.6 TKM Web Sayfas.....................................................................................................................
6.2.7 Trafik Younluk Haritas............................................................................................................
6 .2.8 Yolculuk Sresi Haritas.........................................................................................................

xv

87

88

89
97

101
102
103
103
104
105
106

ekil
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil

6.2.9 Kamera Seme Ekran.............................................................................................................

6.2.10 Trafik Kameras Tarafndan Alnm Grnt........................................................................
6.2.11 BB Cep Trafik Programlar(Trafik Mdrl........................................................................
6 .2.12 Deiken Mesaj Sistemi rnei..........................................................................................
6.2.13 EDS Ceza Makbuzu rnei...................................................................................................
6.3.1 Tersine evrilebilir erit Balangc / Sonu..............................................................................
6.3.2 Tersine evrilebilir eritlerin Konumu......................................................................................
6.3.3 Kamyon Yasa Olan Blgeler..................................................................................................
6.4.1 stanbul Otopark Alanlar..........................................................................................................
6.5.1 Anadolu Yakas Transfer Merkezleri ve Park Et-Devam Et Alanlar.......................................
6.5.2 Avrupa Yakas Transfer Merkezleri ve Park Et-Devam Et Alanlar.........................................
6.6.1 stanbuldaki Kazalarn Says ve len-Yaralan Kii Saylar.................................................
6.6.2 Kaza Oluum ekilleri...............................................................................................................
6.6.3 Kaza Madurlarnn Dalm...................................................................................................
6.6.4 Topkap Trafik Eitim Park.......................................................................................................
6.6.5 Trafik Eitim Otobs...............................................................................................................

122

ekil 7.1.1 BB Balantl Kentsel Ulam Organizasyonu........................................................................

ekil 7.1.2 Merkezi Hkmetin Kentsel Ulam le lgili Kurumsal Yaplanmas......................................
ekil 7.2.1 2008 Yl Bte Gereklemesinin Trlere Gre Dalm.....................................................

133
138
147

ekil
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil

164
166
167
169
172
173
174
174

8.1.1 Trkiyede Merkez Kademelenmesi.........................................................................................

8.2.1 stanbul in ngrlen Makroform.........................................................................................
8.3.1 2009-2023 Nfus Art Dalm...............................................................................................
8.3.2 Yllara Gre Nfus Dalm......................................................................................................
8.3.3 Yllara Gre stihdam Dalm.................................................................................................
8.3.4 ok Merkezli ehirsel Gelime................................................................................................
8.3.5 Perde Hatlarna Gre Blgeler.................................................................................................
8.3. 6 Blgelere Gre alan ve istihdam Dalm.......................................................................

106
107
107
108
109
111
111
112
114
116
116
118
119
119
121

ekil 9.1.1 Ulam Talep Tahmin Sreci

ekil 9.1.2 Amalara Gre TAB i ve TABlar Aras Yolculuklarn Trel Dalm Oranlar

181
185

ekil
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil

189
191
192
192
193
194
195
196
197
198
198
199
200
204
204
205
205
206
206
207
207
208
208
209

ekil 9.1.3 Yolculuklarn Evden k ve Eve Dn Saatlerine

Gre Dalm
187
9.2.1 2006 ve 2023 iin Gelir Snfna Gre TAB says
9.3.1 lelere Gre Nfus Dalm 2006-2023
9.3.2 lelere Gre stihdam Dalm 2006-2023
9.3.3 lelere Gre renci Saylar 2006 2023
9.3.4 stanbulda Trlere Gre zel Yolculuk retim Alanlarnn Dalm
9.3.5 Mevcut ve nerilen Oto Terminal Alanlar
9.3.6 Havalimanlarnn Bulunduu Trafik Analiz Blgeleri
9.3.7 skelelerin Bulunduu Trafik Analiz Blgeleri
9.3.8 Kruvaziyer Limanlarn Bulunduu Trafik Analiz Blgeleri
9.3.9 Alveri Merkezlerinin Bulunduu Trafik Analiz Blgeleri
9.3.10 Alveri Merkezleri Etki Alanlar
9.3.11 nerilen Alveri Merkezlerinin Etki Alanlar
9.3.12 Turizm Fonksiyonun Bulunduu Trafik Analiz Blgeleri
9.3.13 lelere Gre 2006 Yl Ev- Yolculuklar retim ve ekim Oranlar
9.3.14 lelere Gre 2006 Yl Ev-Okul Yolculuklar retim ve ekim Oranlar
9.3.15 lelere Gre 2006 Yl Ev-Dier Yolculuklar retim ve ekim Oranlar
9.3.16 lelere Gre 2006 Yl Dier Yolculuklar retim ve ekim Oranlar
9.3.17 lelere Gre 2023 Yl Ev- Yolculuklar retim ve ekim Oranlar
9.3.18 lelere Gre 2023 Yl Ev-Okul Yolculuklar retim ve ekim Oranlar
9.3.19 lelere Gre 2023 Yl Ev-Dier Yolculuklar retim ve ekim Oranlar
9.3.20 lelere Gre 2023 Yl Dier Yolculuklar retim ve ekim Oranlar
9.3.21 Yolculuklarn le Bazl Dalm 2006
9.3.22 Yolculuklarn le Bazl Dalm- 2023
9.3.23 Yolculuklarn le Bazl Dalmndaki Art- (2023-2006)

ekil 10.1.1 Mevcut Durum iin Tm Amalara Gre Toplam Gnlk Yolculuklar

xv

211

ekil 10.1.2 2023 Temel Durum iin Tm Amalara Gre Toplam Gnlk Yolculuklar............................
ekil 10.1.3 2023 Temel Durum ve 2010 Mevcut Durum Arasndaki Fark............................................
ekil 10.1.4 Mevcut Durum iin Tm Amalara Gre Gnlk Otomobil Yolculuklar................................
ekil 10.1.5 2023 Temel Durum iin Tm Amalara Gre Gnlk Otomobil Yolculuklar.........................
ekil 10.1.6 Mevcut Durum iin Tm Amalara Gre Gnlk Servis Yolculuklar....................................
ekil 10.1.7 2023 Temel Durum iin Tm Amalara Gre Gnlk Servis Yolculuklar.............................
ekil 10.1.8 Mevcut Durum iin Tm Amalara Gre Gnlk Toplu Tama Yolculuklar.........................
ekil 10.1.9 2023 Temel Durum iin Tm Amalara Gre Gnlk Toplu Tama Yolculuklar..................
ekil 10.1.10 Mevcut Durum iin Tm Amalara Gre Zirve Saat Otomobil Yolculuklar.........................
ekil 10.1.11 2023 Temel Durum iin Tm Amalara Gre Zirve Saat Otomobil Yolculuklar.................
ekil 10.1.12 Mevcut Durum iin Tm Amalara Gre Zirve Saat Toplu Tama Yolculuklar.................
ekil 10.1.13 2023 Temel Durum iin Tm Amalara Gre Zirve Saat Toplu Tama Yolculuklar
ekil 10.1.14 Mevcut Duruma ait Gnlk Hacim Deerleri.......................................................................
ekil 10.1.15 2023 Temel Durum Gnlk Hacim Deerleri.......................................................................
ekil 10.2.1 Otomobil Sahiplii ve Kii Bana GSYH likisi...................................................................
ekil 10.2.2 Japonyadaki Metropoliten Alana ve stanbula Ait Trel Dalmlarn
Karlatrlmas...........................................................................................................................................

212

212

213
213
214
214
215
215
224
224
225
225
226
226
227
228

ekil12.1.1 A Planlama Sreci.................................................................................................................

ekil 12 .2.1 Karayolu Temel A..............................................................................................................
ekil 12 .2.2 Rayl Sistem Temel A.......................................................................................................
ekil 12.3.1 Trlere Gre Yolculuk Uzunluu Dalmlar.........................................................................
ekil 12.3.2 Temel A Silivri Gelime Alan Yolculuklarnn Hari Tutulmas Durumunda
Yolculuk Uzunluk Dalm Deiimi...........................................................................................................
ekil 12.3.3 Mevcut ve Gelecek Yolculuklarn Perdeler Arasndaki Blgelerdeki Deiimi.....................

233
233
234
237

ekil 12.4.2 Mevcut ve Temel Adaki Talep/Kapasite Boluklar (2009/2023).........................................

ekil 12.5.1 Lojistik Merkezler,Terminaller ve Yk Ak likisi................................................................
ekil 12.5.2 stanbulda Yk Aralarnn retim-ekim Alanlar (2009)...................................................
ekil 12.5.3 2009 Yl Kamyonet Hareketleri.............................................................................................
ekil 12.5.4 2009 Yl Kamyon-Tr Hareketleri..........................................................................................
ekil 12.5.5 Yllara Gre FSM den Geen Yk Arac Says-GSYH likisi...........................................
ekil 12.5.6 2023 Yl Kamyonet Hareketleri.............................................................................................
ekil 12.5.7 2023 Yl Kamyon - Tr Hareketleri........................................................................................
ekil 12 .6.1 Dnemsel Nfus Art.........................................................................................................
ekil 12 .6.2 lelerdeki Nfus Deiimi..................................................................................................
ekil 12.6.3 Mevcut Kprlerin Al Ylndan tibaren Geen Ara Saylar Bakmndan
Karlatrlmas...........................................................................................................................................
ekil 12.6.4 Boazii Kprsnden Geen Gnlk Aralarn Mevcut Durumda ve Maksimum
Tasar m Kapasitesindeki Hizmet Dzeyi Deerler....................................................................................
ekil 12.6.5 FSM Kprsnden Geen Gnlk Aralarn Mevcut Durumda ve Maksimum
Tasar m Kapasitesindeki Hizmet Dzeyi Deerleri...................................................................................
ekil 12.6.6 stanbulda Konut ve Sanayi Alanlarnn Mekansal Deiimi...............................................
ekil 12.6.7 stanbulda Yllara Gre Konut Alan-Nfus Art Hz likisi...............................................
ekil 12 .6.8 stanbulda Orman Alanlarnn Deiimi.............................................................................
ekil 12.6.9 stanbulda 2 B Alanlarnn Younlat Blgeler.................................................................
ekil 12.6.10 Havza inde Yer Alan Konut Alanlarnn Deiimi.............................................................
ekil 12.6.11 Havza inde Yer Alan Sanayi Alanlarnn Deiimi............................................................
ekil 12.6.12 Karayollar Genel Mdrl Tarafndan Gelitirilen 3 Koridor Alternatifleri.....................
ekil 12.6.13 Senaryolara Gre 2023 Yl Toplam Gnlk Marjinal Fayda (Gn/Ara)...........................
ekil 12.6.14 Senaryolara Gre 2023 Yl Toplam Gnlk Fayda ($).......................................................
ekil 12.6.15 Senaryolara Gre 2023 Yl Ara Bana Gnlk Yaka Geii Faydas (Gn/Ara.
269
12.6.16 Anadolu Yakas 3 Koridor Senaryolarna Gre Yerleim Alan ngrs Amal
lm Noktalar...........................................................................................................................................
ekil 12.6.17 Avrupa Yakas 3 Koridor Senaryolarna Gre Yerleim Alan ngrs Amal
lm Noktalar...........................................................................................................................................
ekil 12.6.18 Boaz Geen Rayl Sistem Hatt Gzergahlar..................................................................
ekil 12.6.19 Stleme-Kazleme Metro Hatt Gzergah ve stasyonlar...................................
ekil 12.6.20 Kadky- Kazleme Metro Hatt Gzergah ve stasyonlar............................................

241
242
243
244
245
246
247
248
250
253

238
239

ekil
12.4.1
Perdeler
Aras
Ulam
Talebinin
Deiimi
(2009/2023)..............................................
240

xv

258
259
259
260
261
262
263
264
264
266
268
269
ekil
270
271
273
275
276

ekil 12.6.21 Bostanc- Kazleme Metro Hatt Gzergah ve stasyonlar...........................................

ekil 12.6.22 Stleme - Gayrettepe Metro Hatt Gzergah ve stasyonlar..................................
ekil 12.6.23 nalan - Mecidiyeky Metro Hatt Gzergah ve stasyonlar...........................................
ekil 12.6.24 Stleme - ncirli Metro Hatt Gzergah ve stasyonlar............................................
ekil 12.6.25 Alternatif Rayl Sistem Hatlarnn Dier Temel Hatlar zerindeki Etkileri (Yolcu
Bindi Says Deiimi).................................................................................................................................

ekil 12.6.26 Yaka Geii Yk Hareketleri................

ekil 12.6.27 Alternatif Yk Tamacl Maliyetlerinin Karlatrlmas.................................................

ekil 12.7.1 1Nolu Alternatif Senaryo iin Trel Dalm Oranlar............................................................
ekil 12.7.2 1Nolu Karayolu Arlkl Alternatif Senaryoya Ait Karayolu ebeke Atamas
Hacim/Kapasite Oranlar.............................................................................................................................
ekil 12.7.3 Alternatif Senaryo iin Trel Dalm Oranlar.......................................................................
ekil 12.7.4 2Nolu Rayl Sistem Arlkl Alternatif Senaryoya Ait Karayolu ebeke Atamas
Hacim/Kapasite Oranlar.............................................................................................................................
ekil 12.7.5 Alternatif Senaryo iin Trel Dalm Oranlar.......................................................................
ekil 12.7.6 3Nolu Karma Geliim Senaryosuna Ait Karayolu ebeke Atamas Hacim/Kapasite
Oranlar........................................................................................................................................................
ekil 12.8.1 Alternatif Senaryolara Ait Toplam ve Yaka Geii Trel Dalm Oranlar...........................
ekil 12.8.2 Trlere Gre Yaka Geii Yolculuklarnn Karlatrlmas..................................................
ekil 12.8.3 Motorlu Yolculuk Trel Dalm Oranlar...............................................................................
ekil 12.8.4 Geliim Senaryolarna Gre Tm alma Alan Genelinde Yaplan Motorlu
Yolculuklarn Karlatrlmas....................................................................................................................
ekil 12.8.5 Alternatif Geliim Senaryolarna Gre Ortalama Mesafe Deiimi......................................
ekil 12.8.6 Alternatif Geliim Senaryolarna Gre Ortalama Sre Deiimi...........................................
ekil 12.8.7 Alternatif Geliim Senaryolarna Gre Ortalama Hz Deiimi............................................
ekil 12.8.8 Alternatif Geliim Senaryolarna Gre Toplam Sre ve Mesafeler.......................................

278
280
281
282
285

287
290
292
294
296
298
300
302
304
305
306
306
307
308
308
309

ekil 13.1.1 Ana Plan Projeleri...................................................................................................................

ekil 13.1.2 Kuzey Marmara Otoyolu (stanbul 3. evreyolu Dahil)........................................................
ekil 13.2.1 Silivri lesi Trafik Analiz Zonlarna Gre Mevcut ve neri (2023) Yollar.............................
ekil 13.2.2 Ataehir lesi Trafik Analiz Zonlarna Gre Mevcut ve neri (2023) Yollar........................
ekil 13.2.3 Altnehir ve Kayaba Blgeleri Trafik Analiz Zonlarna Gre Mevcut ve neri
(2023) Yollar................................................................................................................................................
ekil 13.2.4 Halkal Blgesi Trafik Analiz Zonlarna Gre Mevcut ve neri (2023) Yollar......................
ekil 13.2.5 Kra Blgesi Trafik Analiz Zonlarna Gre Mevcut ve neri (2023) Yollar.........................
ekil 13.2.6 Sultanbeyli lesi Trafik Analiz Zonlarna Gre Mevcut ve neri (2023) Yollar...................
ekil 13.2.7 Arnavutky lesi Trafik Analiz Zonlarna Gre Mevcut ve neri (2023) Yollar...................
ekil 13.2.8 Ispartakule Blgesi Trafik Analiz Zonlarna Gre Mevcut ve neri (2023) Yollar................
ekil 13.2.9 Yakuplu Blgesi Trafik Analiz Zonlarna Gre Mevcut ve neri (2023) Yollar.....................
ekil 13.2.10 Pendik lesi Trafik Analiz Zonlarna Gre Mevcut ve neri (2023) Yollar........................
ekil 13.3.1 Avrupa Yakasndaki Kavak Projeleri....................................................................................
ekil 13.3.2 Asya Yakasndaki Kavak Projeleri........................................................................................
ekil 13.3.3 stanbuldaki Tnel Projeleri...................................................................................................
ekil 13.4.1 Arazi Deerlerinin Zonlara Gre Deiimleri (2006)............................................................

310
311
312
314

ekil 14.1.1 Rayl Sistem Temel A...........................................................................................................

ekil 14.2.1 Maksimum Rayl Sistem A (Merkez ve Dou)....................................................................
ekil 14.2.2 Maksimum Rayl Sistem A (Merkez ve Bat)......................................................................

336
337
338

ekil
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil
ekil

15.1.1 CO (Karbonmonoksit) Emisyon Faktr (Gr/Km).................................................................

15.1.2 NOx (Nitrojenoksit) Emisyon Faktr (Gr/Km).....................................................................
15.1.3 HC (Hidrokarbon) Emisyon Faktr(Gr/Km).........................................................................
15.1.4 CO 2 (Karbondioksit) Emisyon Faktr (Gr/Km)...................................................................
15.1.5 zel Karayolu Projeleri in Kmlatif Maliyet ve E-IRR Deerleri.....................................
15.1.6 Rayl Sistem Projeleri in Kmlatif Maliyetleri ve E-IRR Deerleri...................................
15.3.1 Doal, Kltrel ve Peyzaj Deerler Analizi............................................................................
15.3.2 Ana Plan Projelerinin Sosyal ve evresel Etki Sentezi........................................................

354
355
356
357
359
362
365
368

ekil 16.2.1 Karayolu Ana Plan A............................................................................................................

ekil 16.3.1 Rayl Sistem Ana Plan A (Merkez)......................................................................................

375
378

xv

316
317
319
320
322
323
325
326
329
329
330
333

Ksaltmalar
ekil 16.3.2 Rayl Sistem Ana Plan A (Bat Blgesi).............................................................................
ekil 16.3.3 Rayl Sistem A Gelime Plan..............................................................................................
ekil 16.4.1 Merkezi Alanda Otobs A....................................................................................................
ekil 16.4.2 Mevcut Metrobs Hatt...........................................................................................................
ekil 16.4.3 Mevcut ve Planlanan Metrobs Hatlar.................................................................................
ekil 16.4.4 Deniz Ulam Geliim Plan...................................................................................................
ekil 16.4.5 Transfer Merkezleri ve Park&Ride Alanlar............................................................................
ekil 16.4.6 2023 Yl Rayl Sistem Hatlar Arasndaki Transfer Noktalar...............................................

378
381
385
386
387
391
391
393

ekil 17.1.1 stanbulda Trafik Skkl Ya anan Arter ve Kavaklar (2010).......................................

ekil 17.1.2 Sinyal Sistemi Kurulacak Karayolu A.................................................................................
ekil 17.2.1 Ulam Talep Ynetimi nlemleri...........................................................................................
ekil 17.3.1 stanbul Merkez Alanndaki 2010 Yl Ortalama Park creti.............................................
ekil 17.3.2 Yllara Gre Merkezi Alanda Ortalama Otopark creti Tahminleri ($).................................
ekil 17.3.3 2023 Yl Gnlk Otopark cret Kademelenmesi (TL).........................................................
ekil 17.3.4 Tarihi Yarmadada cret Toplama Yerleri..............................................................................
ekil 17.3.5 Tarihi Yarmadaya Giren-kan ve Transit Geen Ara Saylarndaki Deiimler
(2023)
ekil 17.3.6 cret Uygulanmas Durumunda Ulam Maliyetlerindeki Deiimler...................................
ekil 17.3.7 Grlt Hesab Yap lan Noktalar..........................................................................................
ekil 17.3.8 Grlt Hesabnn Yapld Java Program..........................................................................
ekil 17.3.9 Fatih lesinde nerilen Eriim Snrlamalar.......................................................................
ekil 17.3.10 Londra Rayl Sistem A.......................................................................................................
ekil 17.3.11 Paris Metro A......................................................................................................................
ekil 17.3.12 New York Metro A..............................................................................................................
ekil 17.3.13 Baz Kentlerdeki Bilet Fiyat - Yolculuk Mesafesi ve Bilet Fiyat - Yakt Fiyat
Arasndaki liki............................................................................................................................................
ekil 17.3.14 stanbulda Gelecek iin Mesafe- cret likisi....................................................................
ekil 17.3.15 Boaz Geii cretlendirme Politikas................................................................................
ekil 17.3.16 San Francisco - Oakland Bay Kprs...............................................................................

396
399
402
408
408
410
413
414
415
415
417
418
420
422
424
425
426
428
428

ekil 18.1.1 Avrupa Kentlerinde Hareketlilik ve Refah likisi...................................................................

ekil 18.1.2 Baz Metropoller ve stanbulda Aral Yolculuklarn Trel Dalm.....................................
ekil 18.1.3 Avrupa Kentleri ve stanbulda Kentsel Merkeze yaplan Aral Yolculuklarn Trel
Dalm........................................................................................................................................................

431
432

ekil
ekil
ekil
ekil
ekil

19.1.1 stanbulda Deprem Kuaklar................................................................................................

19.2.1 DMP emas...........................................................................................................................
19.3.1 Deprem Kuaklarna Gre Anayol Uzunluklar.....................................................................
19.3.2 Acil Ulam Yol A ve Risk Blgeleri....................................................................................
19.3.3 Otoyol zerindeki Dk, Orta ve Yksek Riskli Kprler ve Viyadkler............................

434
435
437
438
439

ekil 21.1.1 Dnemsel Karayolu Geliim Plan..........................................................................................

ekil 21 .1.2 Rayl Sistem A Gelime Plan..........................................................................................

448
449

ekil 21.2.1 Tamamlanma Sresine Gre Ana Plan Proje Yatrmlar......................................................

ekil 21.2.2 Karayolu ve Rayl Sistem Yatrmlarnn Yllara Gre Dalm.............................................

452
452

433

ekil 21.1.3 stanbul Ulam Ana Plan A Geliim ve Yatrm

Plan.................................................... 451
AB
ABD
AGR
AOS
ATC
AYKOME

Avrupa Birlii
Amerika Birleik Devletleri
Gneydou Avrupa Uluslararas Yol A
Atatrk Oto Sanayi
Trafik Kontrol Kanal Sistemi
Altyap Koordinasyon Merkezi

BM/AEK
BRT
CCTV
CNG
DP
ED
DHM
DE

Birlemi Milletler Avrupa Ekonomi Komisyonu

Hzl Otobs Tamas
Kapal Devre Televizyon
Sktrlm Gaz
evre Dzeni Plan
evresel Etki Deerlendirme
Devlet Hava Meydanlar letme Genel Mdrl
Devlet statistik Enstits
xv
Ulatrma Bakanlna bal Demiryollar, Havaalanlar ve Liman naat Genel

DLH
DMP
DMP
DMS
DOP
DPT
DS
E&M
EDS
E-IRR
EYS
F-IRR
FSM
GPRS
GPS
GSYH

Mdrl
Deiken Mesaj Panolar
Deprem Master Plan
Deiken Mesaj Sistemi
Dzenleme Ortaklk Pay
Devlet Planlama Tekilat
Devlet Su leri
Elektrik-Mekanik
Elektronik Denetleme Sistemi
Ekonomik Verimlilik Oran
Eriilebilir Yaya Sinyalizasyon Sistemi
Finansal Verimlilik Oran
Fatih Sultan Mehmet
Genel Paket Radyo Servisi
Optik Ara Tanma Sistemi
Gayrisafi Yurtii Hasla

HBO
HBS
HBW
IMF
IRTC
IUCN
BB
DO
ETT
MP
SK
UAP
JICA
KAF
KBGSMH
KDV
KG M
KO
KSO
LRT
MA
MPEG4
NBD

Ev-Dier
Ev-Okul
Ev-
Uluslararas Para Fonu
Uluslararas Transit Koridoru
Dnya Korunma Birlii
stanbul Bykehir Belediyesi
stanbul Deniz Otobsleri Sanayi ve Ticaret A..
stanbul Elektrikli Tramvay ve Tnel letmesi
stanbul Bykehir Planlama ve ehir Tasarm Merkezi
stanbul Su ve Kanalizasyon daresi
stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan
Japonya Uluslararas birlii Ajans
Kuzey Anadolu Fay Hatt
Kii Bana Gayri Safi Milli Hasla
Katma Deer Vergisi
Karayollar Genel Mdrl
Kamu zel Ortakl
Kamu zel Sektr Ortakl
Hafif Rayl Sistem
Merkezi Alan
Hareketli Resim Kodlama Uzmanlar Grubu
Net Bugnk Deer

NHB
O&M
OD HH Survey
OECD
OSB
OYMGS
KKB
YK
PCU
PGA
RMSE
RTMS
SD
TAB
TAU
TAV
TBM
TCDD
TCP/IP
TD

Ev kl Olmayan Dier
letme&Bakm
Balang - Biti Hanehalk Anketi
Ekonomik birlii ve Kalknma Tekilat
Organize Sanayi Blgesi
Otomatik Yol ve Meteoroloji Gzlem Sensrleri
zel evre Koruma Kurulu Bakanl
zelletirme Yksek Kurulu
Birim Otomobil Deeri
Maksimum Zemin vmesi
Hata Karekkleri Ortalamas
Trafik lm Dedektrleri
Sosyal ve evresel Deerlendirme
Trafik Analiz Blgeleri
Teknik Aratrma ve Uygulama Genel Mdrl
TEPE/ AFKEN Ortak Giriim
Tnel Ama Makinesi
TC Devlet Demiryollar Genel Mdrl
letim Kontrol Protokol/nternet Protokol
Trkiye Denizcilik letmeleri A.

TEM
TKM
TL
TRAMER
TTC
TK
TYF
UBAK
UKOME
UPM
UTK
UTM
UTY
VHT
VICS
VKMT
VMS
VOC
VTPI
Y
YD
YKD
YPK
YS

Transit Avrupa Otoyolu

Trafik Koordinasyon Merkezi
Trk Liras
Trafik Sigortalar Bilgi Merkezi
Yolculuk Zaman Maliyeti
Trkiye statistik kurumu
Tasarla-Yap-Finansla-let
Ulatrma Bakanl
Ulam Koordinasyon Merkezi
Ulam Planlama Mdrl
Ulam ve Trafik Dzenleme Kurulu
Ulam Talep Tahmin Modeli
Ulam Talep Ynetimi
Seyahat edilen Ara-sre
Ara Bilgi ve letiim Sistemi
Seyahat edilen Ara-km
Deiken Mesaj Sistemi
Ara letme Maliyeti
Victoria Ulam Enstits
Yap-let Modeli
Yap-let-Devret
Yap-Kirala-let-Devret
Yksek Planlama Kurulu
Yap-Sahiplen-let

YSD
3. Koridor

Yap-Sahiplen-let-Devret
Kuzey Marmara Otoyolu (stanbul 3.evreyolu Dahil)

xx

Giri

xx

------------------------------------------------------------------------1----------------------------------------------------------------------Alt Hedefler

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Giri

Giri Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan (UAP) kapsamnda 2023 Plan hedef
stanbul
yl
ulam bymeye
talebinin karlanmasna
dnk ksa nfusu
(2014), hzla
orta artarken
(2018) vemetropoliten
uzun dnemalan
(2023)
iin
Ekonomik
paralel olarak stanbulun
da hzla
projeler
modellenmitir.
UAPn genel
ve
alt hedefi
aadaki
gibidir:13 milyonun zerine kmtr.
bymektedir.
1985de yaklak
6 milyon
olan
nfus eyrek
yzylda
Kentte kaytl otomobil says da ayn zaman periyodunda 6 kat artarak
Genel Hedef
1,7 milyonu amtr. stanbulda youn kentleme, nfus art ve ekonomik byme ile birlikte motorlu
Gelecekte motorlu ara trafiinin azaltlmas, toplu tama altyapsnn iyiletirilmesi ve trafik talebinin
kullanm
hzla
artm,
trafik skkl
sorunu ciddi
ulam, ve
kazalar
ve egzoz
zel ara
aralardan
toplu
tama
aralarna
tevik edilmesiyle
kentboyutlara
iinde hareketlilik
eriilebilirliin
artrlmas
sonucunda
daha
yaanabilir
bir
kentsel
evrenin
oluturulmas.
emisyonu problemi gibi ciddi olumsuz etkiler olumutur.
Gnlk yolculuklarn ok fazla olduu stanbul kentinde, bu yolculuklarn byk bir ksm karayolu ile
yaplmakta ve trafiin oluturan aralarn ok byk bir blmn zel aralar oluturmaktadr. Buna
karn mevcut rayl sistemler artan trafik talebini karlayamamaktadr.
stanbul Bykehir Belediyesi, yatrm btesinin byk bir ksmn rayl sistem, deniz tamacl,
karayollar ve otoparklar kapsayan ulam sektrne ayrmaktadr. Kentleme hzl bir ekilde geliip
trafik talebini ve hacmini arttrrken rayl sistem bata olmak zere ulam altyapsnn gelitirilmesi
uzun zaman almaktadr. Bu nedenle ulam sektr iin etkin politikalar ve yatrm planlamasn
kapsayan, uzun dnem metropoliten arazi kullanm plan ile uyumlu entegre bir ana plan almasna
ihtiya duyulmutur.
stanbul Bykehir Belediyesi Mays 2006da UAP olarak adlandrlan stanbul Metropoliten Alan
Entegre Kentsel Ulam Ana Plan almasna balam ve JICA ile teknik ibirlii salanmtr.
Haziran 2007de JICA Proje Ekibinin stanbula gelmesiyle yrtlen ortak alma fiilen balamtr.
Bu srete UAP ve JICA Proje Ekipleri, ilgili kurum ve kurulularn yaplan almalara ynelik geni
katlmnn salanmas amacyla, 3 zleme Kurulu, 2 altay ve 2 Seminer almas ile birlikte
haftalk olarak 49 toplant gerekletirilmitir. Yaplan toplantlar ve deerlendirmeler ile JICA proje
ekibi tarafndan hazrlanan; lerleme Raporu Kasm 2007de, Ara Rapor Mart 2008de, Taslak Final
Rapor Ekim 2008de, Final Rapor ise Mays 2009da teslim edilmitir.
UAP almas tamamlanmadan 1/100.000 lekli stanbul l evre Dzeni Plannn 2009 ylnda
revize edilmesi nedeni ile stanbul Ulam Ana Plannn da revize edilme gereklilii domutur.
Revize edilen 1/100.000 lekli stanbul l evre Dzeni Planndan gelen; nfus, istihdam ve buna
bal olarak yeniden oluan ulam talebinin deerlendirilmesi, planlanan ulam projelerinin ncelik
sralamalarna gre fayda maliyet analiz hesap almalarnn revize edilmesi ile birlikte ulam
ebekesinin de gncellenmesi gereklilii domutur. Bylelikle stanbul Ulam Ana Plan revizyon
almas Haziran 2009da balamtr.

1.

almann Amac ve alma Alan

stanbul iin 2023 yl arazi kullanm ve nfus yapsna bal olarak, ekonomik adan dk maliyetli
ve kentin planl geliimine katk veren; ekolojik adan evreye verdii zarar minimuma indiren;
toplumsal adan sosyal eitlik ilkesine bal, kentin tarihi ve kltrel kimlii ile uyumlu, eriilebilirlik,
konfor, gvenlik, gvenilirlik gibi nitelikleri ieren, srdrlebilir bir ulatrma sisteminin kurulmas ile
kentte yaayanlarn ulam taleplerinin karlanmas amalanmaktadr.

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Giri

2.

Organizasyon emas
alma ekil 2de grld gibi UAP proje ekibi ve JICA proje ekibi tarafndan yrtlmtr.
Danma Kurulu eitli niversitelerde retim grevlisi olan drt uzmandan, zleme Kurulu Komitesi
ise bu almann idare heyeti olan ulam sektrndeki karar vericilerden olumaktadr.

1.

Toplu
tama
hizmetl
erinin
gelitirilmesiyle zel ara
kullanmnn dk

2.

Ksa vadede artan ara

trafiine cevap
verebilecek yol ann
iyiletirilip gelitirilmesi;
uzun vadede ise planl
kentsel geliimi
destekleyecek hzl a
alt yapsnn

Trafik talep ynetiminin

iyiletirilmesi ve mevcut
yollarn daha verimli
kullanmnn
salanmas.

alma alan tm stanbul Bykehir alann (stanbul ili idari snr) ve stanbul Bykehir ile
yakn ilikisi olan zmitin Gebze ilesini kapsamaktadr. al ma alan 451 trafik analiz blgesinden
olumaktadr (ekil 1).
ekil I-2 UAP Organizasyon emas

http://www.bimtas.com.tr
/imp/taraflar.html
3.

alma Sreci ve Ak
stanbulda artan kentsel trafik sorununu zmek amacyla 2005 ylnda Japon hkmetinden i birlii
talep edilmitir. Bu talep dorultusunda Japonya Uluslararas birlii Ajans (JICA) ile mzakereler
balamtr. Ayn zamanda stanbul Ulam Ana Plan Proje Ekibi (UAP Proje Ekibi) tarafndan plan
hazrlk almalar hane halk anketleri ile balamtr. stanbul Ulam Ana Plan, arazi kullanm
almas ve dier ilgili anketlerle desteklenmitir.
Mays 2006da balayan Analitik Etd ve Model Kalibrasyon almas ile stanbulun tm sosyal ve
ekonomik aktiviteleri sonucu ortaya kan ulam talebi ve ulam hareketlilii modellenmitir.
alma kapsamnda perde kordon saymlar, hz gecikme ettleri, d istasyon saymlar ve
anketleri, yol a karakteristik bilgileri ve yol kenar arazi kullanmnn gncellenmesi, toplu tama
hatlarnn tespiti, SWOT analizi almas ile veritabanlar ve kalibrasyon modeli gelitirilmitir.
2007-2008 tarihlerinde stanbul snrlar dhilinde mevcut arazi kullanmnn rettii trafik talebinin
belirlenmesine ynelik Trafik retim Klavuzu almas yaplmtr. Bu al ma ile mevcut lojistik alt
yapnn tespiti ve stanbul metropoliten alanndaki yk aknn, mevcut karayolu ebekesine olan
etkisini belirlemek iin arazi kullanm tespit anketleri, trafik saymlar ve ticari ara anketleri
yaplmtr.
Haziran 2007de JICA
Proje
gelmesiyle
stanbul
Metropoliten Alan
ekil
I-1Ekibinin
almastanbula
Alan ve Trafik
Analiz
Blgeleri

IIIII

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Giri

Entegre Kentsel Ulam Ana Plan almas resmen balamtr. Bu al ma UAP olarak
adlandrlmtr.
UAP ve JICA Proje Ekipleri, ilgili kurum ve kurulularn yaplan almalara ynelik geni katlmnn
salanmas amacyla, 3 zleme Kurulu, 2 altay ve 2 Seminer almas ile birlikte haftalk olarak
49 toplant gerekletirilmitir. Yaplan toplantlar ve deerlendirmeler ile JICA proje ekibi tarafndan
hazrlanan; lerleme Raporu Kasm 2007de, Ara Rapor Mart 2008de, Taslak Final Rapor Ekim
2008de, Final Rapor ise Mays 2009da teslim edilmitir.
UAP ve JICA proje ekiplerinin katlmyla gerekleen geni kapsaml nemli toplantlar aadaki
gibidir:
Haziran 2007 Balang Raporunun Sunumu
Austos 2007 1.zleme Kurulu Toplants ve 1. altay
Kasm 2007 lerleme Raporunun Sunumu
Kasm 2007 2. altay
Mart 2008

Ara Raporun Sunumu

Mart 2008

2. zleme Kurulu Toplants ve 1. Seminer

Austos 2008 3. zleme Kurulu Toplants ve 2. Seminer

Ekim 2008

Taslak Final Raporun Sunumu

Ocak 2009

UAP Proje Ekibi ve lgili Kurumlarn Grleri

Mays 2009

JICA Proje Ekibi Final Raporunun Teslimi

Eyll 2008de JICA Proje Ekibi lkesine dnm ve Mays 2009a kadar ortak alma uzaktan
yrtlmtr. Uzaktan yrtlen almalarda UAP Proje Ekibi ve ilgili kurumlarn Taslak Final
Rapor hakkndaki grleri JICA Proje Ekibine gnderilmitir. JICA Proje Ekibi Mays 2009da final
raporunu gndermitir. Fakat UAP almas tamamlanmadan 1/100.000 lekli stanbul l evre
Dzeni Plan 2009 ylnda revize edilmesiyle stanbul Ulam Ana Plannn da revize edilme
gereklilii domutur.
Revize edilen 1/100.000 lekli stanbul l evre Dzeni Planndan gelen; nfus, istihdam ve buna
bal olarak yeniden oluan ulam talebinin deerlendirilmesi, planlanan ulam projelerinin ncelik
sralamalarna gre fayda maliyet analiz hesap almalarnn revize edilmesi ile birlikte ulam
ebekesinin de gncellenmesi gereklilii domutur. Bylelikle stanbul Ulam Ana Plan revizyon
almas Haziran 2009da balamtr. ekil 3te almann Geliimi gsterilmektedir.

IV

stanbul
Metropoliten
Metropoliten
AlanAlan
Entegre
Entegre
Kentsel
Kentsel
Ulam
Ulam
Ana Plan
Ana Plan
stanbul stanbul
Metropoliten
Alan Entegre
Kentsel
Ulam
Ana
Plan

FinalFinal
Rapor
Rapor
Final Rapor
GiriGiri

Giri

4.

Tablo
I.2 UAP
zleme Kurulu Listesi
UAP
ZELGES

Katlmclar
Yl

Ay

UAP Proje Ekibi

JICA Proje Ekibi

Raporlar ve Toplantlar

Tablo 1.1de UAP Proje Ekibi, JICA Proje Ekibi yeleri ve zleme Kurulu, danma kurulu ve Ulam

Atilla Alkan

Ulam Planlama Mdr

hsan Hadi Karadeniz

Ulam Planlama Mdr YardmcsPlanlama

Neriman ahin

naat Yksek Mhendisi

2006
gsterilmektedir.
Ayn Perde-Kordon
zamanda tabloda haftalk toplant katlmc listesi de gsterilmektedir. Tablo 1.2
9

Mehmet akr

ehir Plancs

Serap etinkaya

Yksek ehir Plancs

10
ise revizyon
sonras katlmc
listesi gsterilmektedir.
rafik Saymlar

Serkan imek

Jeofizik Mhendisi

Dilek OL

Yksek ehir Plancs

Emel Gnay

Yksek ehir Plancs

Orhan Akta

Ulam Plancs

MdrlHanehalk
ile JICA
Anketi destek

ekibinden

oluan

revizyon

ehir Plancs

Aysun Sar

ehir Plancs

are Olgun alkan

Yksek ehir Plancs

11

Veri

Tabann
Tablo
I.1 UAP Revizyon ncesi Katlmc Listesi

Gncellenmesi

Mevcut De. Raporu

Trk Ekibi
(JICA Proje Ekibinin Katlm)
5 Ulam Daire Bakanl
BB
Trafik Durumunun Analizi
Muzaffer Hacmustafaolu6
Genel Sekreter Yardmcs

ehir Planlarnn ncelenmesi

2007
7
8

Berna alkan

naat Yksek Mhendisi

Gizem Erdoan

ehir Plancs

Eray Sezer

Yksek ehir Plancs

9
10

Talep Yapsnn Analizi

Ulam Projelerinin

ebeke

Projelerin Belirlenmesi

Kenji TANAKA

Kentsel Planlama

Noboru IKENISHI

GIS / Afet Koruma Planlamas

Ana

Yuko SAKAI

GIS

Plan

Kenichi SEKINE

Ulam Talep Analizi (I)

Geli

Tesuo HORIE

Ulam Talep AnaliziII)

Toshisada KATSURADA

Karayolu Ulam Planlama

Seiya MATSUOKA

Trafik Ynetimi

Kentaro OKUNO

Yol Planlama ve Tasarm

Hiroshi IZAWA

Rayl Sistem Transit Planlama

Teruki MISHIMA

Rayl Sistem Transit Tasarm

Shogo UCHIDA

Rayl Sistem letme ve Ynetimi 2009

Takashi SHOYAMA

Otobs letme ve Ynetimi

Akitoshi IIO

evre Koruma Planlama

Dr.Katsuhiko
TAKAHASHI

Mali ve Kurumsal Planlama

Ken KUMAZAWA

Ekonomik / Finansal Analiz

Pilot Proje Planlama ve Uygulama

2008

Pilot
Projeler

(JICA Proje Ekibinin lkelerine Dn)

9
10

Ara Rapor
II. zleme Kurulu
I. Seminer

III. zleme Kurulu

' II. Seminer
Taslak Final Raporu

11
12
1

UAP Proje Ekibi ve lgili Kurumlarn Deerlendirmesi

2
3

DPnin onaylanmas

JICA Final Raporu

6
7
8
2009

Koordinatr

9
10
11
12

Ulam Plancs

Prof.Dr.Aykut Toros

Demograf

Do Dr. Murat elik

Ulam Plancs

Yrd.Do.Dr.Darn Akn

Ulam Plancs

UAP Proje Ekibi Revizyon almas

3
4

Nfus, stihdam deerleri ve blgesel

dalmlar deitiinden UAP Revize
almalar

5
2010

UAP Proje Destek Ekibi

6
7

Ertan imek

Ulam Planlama Mdr Yardmcs

Mustafa Murteza

Ulam Planlama Md.

Melda Haznedarolu

Ulam Planlama Md.

9
10

Eser Da

Ulam Planlama Md.

11

Tlay Mesutol

Ulam Planlama Md.

12

Hale Erez Kleki

Ulam Planlama Md.

Mge Kl

Ulam Planlama Md.

2011

1
2

Final Raporu

Japonya Uluslararas birlii Ajans

Danman /Tokyo niversitesi
Bilimleri ve Teknolojisi Enstits

ekil I-3 almann Geliimi

Deniz

VI V

Proje Koordinatr JICA Merkezi

JICA Trkiye Ofisi Bakan Vekili
Program Yrtcs / JICA Trkiye Ofisi

JICA-Destek Ekibi
Dr.Metin enbil

Ulam Plancs

Selim evik

ehir Plancs

Selen Zora

Sekreter

Ece In Doan

Sekreter

Kosuke NASU

Ulam Aratrmacs

UAP zleme Kurulu

Kurum

Planlamas

imi

Danma Kurulu

Ali BEKIN

Balang

' II. altay

Ekip Lideri / Ulam Planlama

Satoshi UMENAGA

Raporu

JICA Proje Ekibi

Kazumasa SANUI

Kalibrasyon

lerleme Raporu

Sosyo-Ekonomik ereve

12

Tetsuo WAKUI

Prof.Dr.Tetsuro HYODO

Anket almas De. R.

Raporu
I. zleme Kurulu
' I. altay

ncelenmesi

11

Japon Ekibi

Prof.Dr.Gkmen Ergn

listesi

12

Nilfer Dnya

Yasuko YAMADA

katlmc

Saym Dier T

Tamaoki WATANABE

ncesi

Katlmclar

Metropoliten
Alan Entegre
Ana Plan
stanbulstanbul
Metropoliten
Alan Entegre
KentselKentsel
Ulam Ulam
Ana Plan

Final Rapor
Final Rapor
Giri

Giri

TabloI.4I.3UAP
UAPRevizyon
Haftalk Toplant
Tablo
KatlmcKatlmc
Listesi Listesi
stanbul Bykehir Belediyesi

Mesut Pektas (BB Genel Sekreteri,2004-2007)

Muzaffer Hacmustafaoglu (BB Genel Sekreter Yardmcs)
BB Fen leri Daire Bakanl Ulam Koordinasyon Mdrl Toplu
Ulam Hizmetler Mdr

TCK 1. Blge Mdrl

Asm ztrk

TCK 17. Blge Mdrl

Hikmet Erkut, Metin Kkolu

Devlet Demiryollar (TCDD)

Metin Akba, Kemal Tuncer, smail zdemir, C.Yaar Tangl, A. Ufuk

Knk,M.Rahmi Gl
Celal Mahmut Solak

l Jandarma Komutanl
DLH Marmaray Blge Md.

M.Ziya Erdem ,D.Sema Ylmazkardeler, Erhan Kura, Mehmet Arslan

Ulatrma Bakanl stanbul Blge Md.

Erdal ahin, Emre Sinan Purtul

Denizcilik Mstearl stanbul Blge Md.

Yb. Yavuz Geim,Erkan Tuncer,Kazm Alpay

DHMI Atatrk Havaalan Bamdrl

kr Uar

Milli Savunma Bakanl 1. Ordu Komutanl Lojistik

Bakanl

Fevzi Snbl

stanbul Emniyet Genel Md.

Ali zsoylar, Grzel Frat, Turan Odaba

stanbul Ticaret Odas

Abdullah nar, mer Kuray, Meltem Duran, Mustafa Silah Yrekli, Suat
Yalkn

IETT Genel Mdrl

Faruk Karaosman, Mustafa Hatipolu, kr Var, Kksal Altnkaynak

DO A..

Nihat Crt, Ali Osman Tekkenat, Fatih Karahacolu, Hayrettin Ouz,Yusuf

Boztepe
mer Yldz, Metin Yazar, Kaan Yldzgz

stanbul Ulam A.. Genel Md.

Haftalk Toplant Katlmc Listesi

Kurum

Katlmclar

stanbul Ulam A..

mer Yldz, M.Metin Yazar Mmin Kahveci,

Katlm Says
29

M.Tark Dndar Murat Arsal, Mustafa D.Gler

Kamil Demircan
TCK 17. Blge Mdrl

Hikmet Erkut, Metin Kkolu

DO A..

Hasan stnda, Hayrettin Ouz, Lokman Yengin,

21
17

Fahrettin Ulku, efika Demirci, Yusuf Boztepe

BB ehir Planlama Md.

hsan Ylmaz, Ouzhan mamolu, sa Cerrah,

15

Murat Dil
Devlet Demiryollar (TCDD)

brahim Eren, Metin Akba, Ufuk Knk, M.Rahmi

15

UAP Proje Destek Ekibi

Gl, Soner Kazaca

Ekip yeleri

11

DLH Marmaray Blge Md.

Erhan Kura,Glbin Solar, Mevlt Mert

10

Bimta

Glay evik, Murat Diren

10

IETT Genel Mdrl

Faruk Karaosman, Abdulah Kazdal, Yavuz Frnc,

BB Planlama Mdrl

Kadri Yapcolu
Engin Yetkin

stanbul Teknik niversitesi

Gngr Evren

1
1

UAP Danma Kurulu yeleri

49

JCA Proje Ekibi

49

UAP Proje Ekibi

49

VIII
VII
Prof Dr. Adem Batrk

Genel Sekreter

Muzaffer Hacmustafaolu

Genel Sekreter Yardmcs

Dursun Balcolu

Ulam Planlama Md. Daire Bakan

UAP Proje Ekibi

Atilla Alkan

Ulam Planlama Mdr

hsan Hadi Karadeniz

Ulam Planlama Mdr Yardmcs

Neriman ahin

naat Yksek Mhendisi

Berna alkan

naat Yksek Mhendisi

Mehmet akr

Yksek ehir Plancs

Serap etinkaya

Yksek ehir Plancs

Dilek ol

Yksek ehir Plancs

Emel Gnay

Yksek ehir Plancs

Nilfer Dnya

ehir Plancs

Aysun Sar

ehir Plancs

Orhan Akta

Ulam Plancs

Serkan imek

Jeofizik Mhendisi

UAP Proje Destek Ekibi

Faruk Vahapolu

UPM Md. Yrd (UPM Karayolu Proje Ofisi)

Onursal Ba

UPM Md. Yrd (UPM Planlama Proje Ofisi)

Ertan imek

UPM Md. Yrd. ( -Kasm 2009)

Mustafa Murteza

UPM Rayl Sistem Proje Ofisi

Yunus Emre Ayzen

UPM Rayl Sistem Proje Ofisi

Ali Kapdan

UPM Karayolu Proje Ofisi

Rdvan Oul

UPM Karayolu Proje Ofisi

Gke Birgin

UPM Karayolu Proje Ofisi

Melda Haznedarolu

UPM Planlama Ofisi

Eser Da

UPM Planlama Ofisi

Tlay Mesutol

UPM Planlama Ofisi

Hale Erez Kleki

UPM Planlama Ofisi

Mge Kl

UPM Planlama Ofisi

Hatice erbeti

UPM Sekreterlik

UAP Projesine Destek Veren Dier Birimler

Burhan Kale

Toplu Ulam Hizmetleri Md.

Namk Kaya

Toplu Ulam Hizmetleri Md. Yrd.

hsan Ylmaz

ehir Planlama Md. Yrd.

Timuin Kurt

ehir Planlama Mdrl

Fatih Doan

ehir Planlama Mdrl

A.Basit Doru

ehir Planlama Mdrl

Hamza akan

ehir Planlama Mdrl

Hasan stnda

DO A..

kr Erkut

DO A..

Selim Gnay

DO A..

Cem Duran

DO A..

efika Demirci

DO A..

Batuhan Altun

BB Trafik Mdrl

Ender Tmer

Ulam Koordinasyon Mdrl

lknur Ycel

Ulam Daire Bakanl

Ahmet Arman

BMTA A.. (G.M. -2010)

Enver Byk

BMTA A..

Akn Emin

BMTA A..

Erol Gnay

BMTA A..

Serdar enol

BMTA A..

Kent Ulamnda Mevcut Durum

IX

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 1

Blm 1 stanbulun Konumu, Geliimi ve Kentsel Yaps

1.1. stanbulun Konumu ve Geliim Sreci
1.1.1

Konum

stanbul, Anadolu ile Balkan Yarmadas arasnda bir gei oluturan Marmara Blgesinde yer
almaktadr. Kresel lekten bakldnda Asya, Avrupa ve Ortadouyu sosyo-kltrel ve ekonomik
adan birletiren stratejik bir konuma sahiptir (ekil 1.1.1). Bir boaz kenti olan stanbul, kuzeyde
Karadeniz, gneyde Marmara Denizi ile evriliyken; douda Kocaeli ve batda Tekirda ile komudur.

Avrupa

Asya

ekil 1.1.1 Kresel Konum

stanbul, bir yandan ierisinde yer ald blgede tarih boyunca srdrd etkinlik sonucu kazand
birikimi ile Dou-Bat sentezinin uluslararas alanda en iyi ekilde temsil edilebilecei bir konuma
sahip iken, te yandan ktalar ve blgeleraras ulam alar bakmndan sahip olduu stratejik
konumla, kresel ekonomik g paylamndan Trkiyedeki en fazla pay alan kent olarak, blgesel
bir etki alanna sahip olmutur.
zellikle ekonomik adan gl konumu stanbulu 1950li yllardan bugne kadar nfus
hareketlerinin yneldii ana ekim merkezi haline getirirken, srekli artan nfusuyla birlikte oluan
sosyo-ekonomik gelime basks, kentin btnyle planl bir gelime sergilemesini gletirmitir.
Bugn, 37 ilin toplam byklnde bir nfusa sahip olan stanbul, lkenin sosyo-ekonomik ve
kltrel bakmdan en byk merkezi ve dnyaya alan en nemli kaps konumundadr. te yandan
stanbul, Avrupann byk metropoliten blgelerine benzer ekilde nfus younluunun yksek
olduu bir merkez olarak ne kmaktadr.
1.1.2

Tarihsel Geliim Sreci

Tarihi 300 bin yl ncesine kadar uzansa da bugnk stanbulun temelleri M.. 7. yzylda atlmtr.
M.S. 4. yzylda mparator Constantin tarafndan yeniden ina edilip, bakent yaplm; o gnden
sonra da yaklak 16 asr boyunca Roma, Bizans ve Osmanl dnemlerinde bakentlik vasfn
srdrmtr.
zellikle 1950lerden sonra girdii hzl byme sreci iinde, yer yer planl olmakla beraber, byk
oranda yasa d yaplamalarla ekillenen bir gelime gsteren stanbul, zellikle Cumhuriyet
Dnemi ve sonrasnda hzl bir mekansal geliim kaydetmitir. (ekil
1.1.2.

). Kentin Cumhuriyet sonras dnemlerde sanayi arlkl geliiminin hzlanmas,

Nfus

1970

1980

1990

2000

2005

2009

3.019.032

4.741.890

7.309.190

10.018.735

11.608.349

12.915.158

8,5

10,6

13

14,8

15,9

17,7

Trkiye pay (%)

stanbul
Metropoliten
Alan Entegre
Kentsel
Ulam
Ana Plan
stanbul
Metropoliten
Alan Entegre
Kentsel
Ulam
Ana Plan

Final Final
RaporRapor
1
BlmBlm
1

Yl

Trkiye
GSYH

stanbul

Gelime
yzdesi (%)

1995

127,2

1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005

137.4
140,6
166,5
143,4
185,5
123,4
179,9
239,2
300,6
361,5

8,0
2,3
18,4
-13,9
29,4
-33,5
45,8
33,0
25,7
20,3

Trkiyede

stanbulEndstri
un
pay gibi
gemite
olduu
bugn
de
lkenin
en nemli
yerleim
alan
merkezi
olarak nfusu
1.1.4
Kentinden,
Ticaret-Hizmet
Kentine
lkedeki
az gelimi
blge
ve kentlerden
stanbula
ynelik
youn
bir ve
gekim
hareketini
balatm
ve
Gelime
(%)
artmaktadr.
Yzdesi (%) kentin
gnmze
kadar uzanan
bu ekim
etkisi, deien
oranlarda
devam
etmitir.
stanbulun
Yukarda
bahsedildii
gibi stanbul,
gemite
tarihi, kltrel
yaps
ve turizmi
ile ne
karkenhzla
sonraki

GSYH
26.9

29,
2
32,
1
36,
1
31,
4
41,
0
26,
3
39,
2
53,
8
68,
3
-

21.1

gelimesinde
arazi
kullanm
veTablo
ulam
ilikisinin
karlkl
etkisi
de belirleyici
olmu, ekonomik
ilk olarak D
-100
dnemlerde
endstri
ehri
olarak
gelimi
ve retim
endstrisi
stanbuldaki
gelimenin
1.1.1
stanbulda
Nfus
Art

8,6
21,3
adyla
E-522,8
)olmutur.
karayolu Son
aks yllarda
boyuncaise
yaylan
kentsel
alan,GSYHsndaki
daha sonralarpayn
daha kuzeydeki
TEM
sektr
endstri
stanbul
yitirmeye balam,
9,9 (Eskilider
12,5 Otoyolu aks boyunca
21,7
geliim
gstermi
ve
g
ile
birlikte
gelen
nfus
ylmalar
bu
srecin
nemli
yerine hizmetler sektr payn artrmtr. (Tablo
-13,0
21,9
bir
paras
olmutur.
1.1.3
de
gsterildii
gibi) payn artrm ve bylelikle kentin endstriyel yaps deimitir. Arazi
30,6
22,1
-35,9
21,3
fiyatlarnn
trafik skkl,
endstriyel
kirlenmeye
(hava ve
suvekirlilii,
stanbulun
yasaykselmesi,
d ve kontrolsz
gelimesi temelde;
kentin
ekim gcnn
lke
blge grlt
lekli ve
49,0
21,8
dierleri) kar
artan sosyal bask,
fabrikalar stanbul
kalabalk zerinde
ehir blgelerinden
organize
dayanmaktadr.
oluan ar
talebinendstriyel
yerel
37,2 politikalarla dengelenememesine
22,5
27,0 ynetimlerce
22,7
blgelere (OSB)
doru
ynlendirmitir.
Bu
blgeler
lke
apnda
zellikle
Marmara
Blgesi
blgesel
de karlanamamas,
kentinnemi
bugnlere uzanan kontrolsz bir biimde bymesi
1.1.3
stanbulun
Trkiye indeki
-

politikalar
erevesinde
gelimitir.
Bu erevede,
ve engel
dier olarak
blge grlen
illeri birok
sonucunu
dourmutur.
Srdrlebilir
ve planl
gelimenin Kocaeli,
nndeki Bursa
en nemli
stanbul, Trkiyenin toplam gayrisafi yurtii haslasna (GSYH) yllar itibariyle %21-23 dzeyinde
ekmi1970-2000
ve endstriyel
artrmlardr.
sz fabrikay
konusu sre,
yllarretimlerini
arasnda kentin
nfusunun 3 milyondan 10 milyona kmasna
olmak zere en byk katky yapan il konumundadr. Ekonomideki bu lider konumu ile stanbul,
neden olmutur (Tablo 1.1.1.). Bugn de devam etmekte olan sre iinde gerek lke lekli,
yaratt GSYH itibari ile Trkiyenin en byk kentidir. stanbulun GSYH iindeki pay 2003 yl son
gerekse de blge lekli dinamikler stanbulu ekillendirmektedir.
eyreinden itibaren lkenin ekonomik istikrara kavumu olmasyla birlikte nemli bir dnm
zellikle
yabanc
sermayeninllara
nemli
yatrm
projeleriTrkiye
ile byk
apl altyap
projeleri
kresel
noktas
yaamtr.
gre
stanbulun
GSYHs
iindeki
pay gibi
Tablo
1.1.2de
Tablo 1.1.3Y stanbulda
stihdam
Edilenlerin Sektrel
Dalm
lekten
gelen
talepler,
stanbul
makroformu
zerinde
belirleyici
etkiler
meydana
getirmekte
ve
sz
gsterilmektedir.
konusu etkiler yerel politikalar veya ynlendirmelerle kontrol altna alnamamaktadr. stanbulun
Tablo 1.1.2deki istatistiklere bakarak stanbul ile Trkiyenin GSYHs ayn oranda geliim gsterse
geni hinterlandnn iinde kalan Marmara Blgesi lei, stanbul makroform yapsna nemli
de, stanbulun Trkiye GSYHsndaki pay ile ulusal ekonomik gelimede ok nemli bir rol oynad
girdiler veren ve ekillendirici olan en etkin lek olarak tanmlanabilir. zellikle stanbuldan
grlmektedir.
Marmara Blgesine yaplan ilevsel desantralizasyonlar, gerek stanbulun gerekse blge iindeki
yerlemelerin yapsn byk oranda etkilemektedir.
Tablo 1.1.2 Trkiye ve stanbulun Cari Fiyatlarla GSYH Deerleri

Sektrler

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Tarm

0,8

0,6

0,5

0,3

0,4

0,3

Sanayi

42,6

43

41,9

40,3

40,1

37,9

Hizmetler

56,7

56,4

57,6

59,4

59,5

61,8

Kaynak: stanbul Bykehir Belediyesi 2007-2011 Strateji Plan

LEJAND

BZANS SEPTMLS, StVtriJS ILOOOSIUS DEVR

0SMllll 3EVR (15-18 YtYlL)
OSMANLI DEVR ('9 YZYIL)
raiMH:rtmDEW(1920-15H)|

M A R M A R A

CUMHURYET 0EYRI(1950-1970|
CUMHURYET DlVttl (1970-1994)

ekil 1.1.2 stanbul Makroformunun Tarihi Geliim Sreci

Kaynak evre Dzeni Plan Raporu, 2009.

Mevcutta stanbula bakldnda alt-merkezler bakmndan yeterince gelimedii ve tek merkezden

da doru ya lekesi gibi yaylan bir yapda bymeye devam ettii grlmektedir. lkesel ve
blgesel dengeler dnldnde
ise sosyo-ekonomik
ekil 1.1.3 Trkiye
ve stanbulunadan
GSYH Bymesi

2 3

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 1

ekil 1.2.1 E Ykselti Haritas

Kaynak: MP, 1/100.000 Doal Yap Grubu almalar

Kaynak: TUK

stanbulda endstriyel yapnn hizmet ve finans sektrlerine dnmesi allagelmi ve evrensel bir
trend olarak dnlmektedir. Bu dnm, kreselleme erevesinde byk kent merkezlerinde
istenilen bir gei olarak ekillenmi ve 1970lerin sonlarna doru bilgi ve iletiim teknolojilerinin
geliimiyle hz kazanmtr.

1.2. Kentsel Yap

1.2.1
1) Corafya

ekil
Doal
Doal
ve 1.2.2
Corafi
YapArazi Kullanm & Su Kaynaklar Haritas
Kaynak: MP, 1/100.000 Doal Yap Grubu almalar

stanbulun bugnk ehirsel yaps, Yedi tepeli ehir isminden de anlalaca zere hareketli bir
topografya
ile ekillenmitir.
un halenTablo
dnyaca
mehur
olan bu corafik
ehresi,
esiz
stanbul
l alanna
ait eimlerin stanbul
alansal dalm
1.2.1de
verilmektedir.
Buna gre;
tmonun
alann
manzarasn
ortaya
Bu ayn
zamanda
ehirlemeyi
ve arazi
kullanm
% ehir
50si (yaklak
2.710
km 2) karmtr.
%0-10 arasnda
deien
eim mevcut
aralna
sahiptir. Toplam
alann
%
yapsn,
ulam
sistemlerini
ehrin%
genel
yapsn
etkilemi deimektedir.
ve belirlemitir. Tm alann % 11lik
32sini
oluturan
1.761
km 2 de ve
eimler,
11 ile
% 20 arasnda
2
ksm
(618 km
% 21 ilezerinde
% 30 arasnda
deien
bir eime
sahiptir
(Tablo orman
1.2.1; ekil
1.2.3.).
100iseveya
150) ise
metrenin
ykseklie
sahip
alanlar
genellikle
alanlar
olarak

snflandrlmtr (ekil 1.2.1). Orman alanlar ve su havzalar, stanbul un ekolojik evresi iin
hayati neme sahiptir. ekil 1.2.1de gsterilen eim haritasna gre dou yakas greceli olarak bat
yakasndan daha dalk ve ekil 1.2.2ye gre ise bat yakas daha fazla tarm arazisine sahiptir.

54

Eim Aral (%)

0-10
11-20
21-30
31-40
41-65
Toplam Alan

Alan (km 2 )
2.710
1.761
618
226
85
5.400

Alan(%)
50,18
32,61
11,44
4,18
1,57
100

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 1

Tablo 1.2.1 stanbulun Eim Aralklar ve Alansal Dalm

Ad

Alan
(ha)
257,451

Orman Alan
Orman D Alan
Toplam

282,549
540,000

52,3

47,7

100

stanbul Metropoliten
Metropoliten Alan
Alan Entegre
Entegre Kentsel
Kentsel Ulam
Ulam Ana
Ana Plan
Plan
stanbul

Final Rapor
Rapor
Final
Blm 11
Blm

3) klim
stanbul ve yakn evresi, Karadeniz kysnda olmas nedeniyle Karadeniz ikliminin; Akdenizin Ege
ve Marmara Denizleri vastasyla kuzeye doru uzanmas ve bu civarda gneyli hava akmlarn
bloke edecek nemli ykseltilerin olmamas nedeniyle, Akdeniz ikliminin yaand farkl bir konuma
sahiptir.
Yazlar Hazirandan Eyll e kadar kuru ve scak, klar Kasmdan Marta kadar yamurlu ve
Kaynak: MP, 1/1000.000 Analitik Raporu

souktur. stanbulda en fazla ya bahar aylarnda, en az ya ise mays ile austos aylar
arasnda gereklemektedir. Rzgar durumunda ise Boaz boyunca, i kesimlere nazaran daha hzl
esmektedir. stanbul iin hakim rzgar kuzeydou ynnden esen Poyraz rzgardr.

Kaynak: MP, 1/100.000 Doal Yap Grubu almalar

5) Flora ve Fauna
Karadeniz
gneyinde Marmara Denizi, ormanlarla kapl atalca ve Kocaeli blgesi
ekil 1.2.3Kuzeyinde
stanbulda
Eim Analizi
nedeniyle stanbulda flora ve fauna bol ve eitlidir. Kent alannn %44n kaplayan farkl 11 adet

Kaynak: MP, 1/100.000 Doal Yap Grubu almalar

biyolojik eitlilik alan belirlenmitir. Bunlara ek olarak, Bykekmece Gl, Kkekmece Gl,

2)

Boaz Blgesi ve ile

adalarn
ieren drt Scaklk
nemli ku
blgesi
RAMSAR szlemesi erevesinde
ekil
1.2.5 stanbulda
ve Ya
Durumu
listeyeRiski
alnmtr (ekil 1.2.7).
Deprem
Kaynak: TUK, Trkiye statistik Yll, 2008

stanbulun % stanbul
47,7sini ekil
orman
alanlar
oluturmaktadr
(Tablo
1.2.2).balayp
Bu ormanlar
mee,renklere
grgen,
1.2.4te
grld
gibi krmz
renkten
daha ak
4)

kestane, hlamur,
kayn,
dibudak
yaprak
dken aalar
karaam, sahil
am
doru
srasyla
1.,vb.
2.,kn
3. ve
4. derece
depremveblgelerinde
yeram,
alr. fstk
Deprem
Su
gibiHavzalar
drt mevsim
yeil
aalardan
olumaktadr.
Geni
yaprakl
aa
ormanlar
stanbulun
doal
asndan jeolojik risk tayan dolgu ve heyelan alanlar ounlukla ilin Marmara
ormanlardr. su
ne
yaprakl
aa
ormanlar
aalandrma
sonradan
yetitirilmi
ormanlarAncak
olup,
stanbuldaki
kaynaklar
tarihyamalarnda
boyunca ise
kuzeydeki
orman ile
alanlar
sayesinde
korunmutur.
Denizine
bakan
ve
ky alanlarnda
bulunmaktadr.
bu ormanlarn
alan stanbulun
genel
orman
alannn su
% sknts
15ini oluturmaktadr.
li orman
hzl
nfus artndan
dolay son 20
yldan
beri stanbul
ekmektedir. Sustanbul
ihtiyacnn
byk
alanlarnn
% 58,4
Avrupa
Yakas nda,
41,6sksm
Anadolu
Yakasnda
bulunmaktadr.
bir
ksm ehir
iindeki
gletlerden
ve geri%kalan
ise ilin
yakn evresinden
temin edilmektedir.
stanbul da su ikmali daha ok yer st sularna bal olduundan, BB su havzalar ve gletler
evresindeki orman alanlar bir kanun ile koruma altna alnmtr (SK me Suyu Havzalar
Ynetmelii 2011, Kanun No: 2560).
1.2.2
stanbul
li Orman
Alanlar karlk, mevcut su havzalarndan
stanbul il snrlar iindeTablo
byk
nehir
ve rmaklar
olmamasna
beslenen, ok sayda akarsu ve dere bulunmaktadr. Bu dere ve akarsular, ime suyu amal olarak
istifade edilen, belli bal 7 adet kente yakn su toplama havzalar ile beslenmektedir (ekil 1.2.6).
stanbulda Bykekmece, Sazldere, Terkos, Alibeyky (Avrupa Yakas), merli, Elmal, Darlk
(Asya Yakas) gibi 7 imesuyu havzas vardr ve toplam alan BBnin toplam alannn %46sn
kapsar.

ekil 1.2.4 Risk Haritas

Kaynak: MP, 1/100.000 Doal Yap Grubu almalar

67

Blge

Nfus (1000)

Dou

19
70
678

Kuzey
Bat
stanb
ul

796
1.4
86
3.0
19

198
0
1.3
84
997
2.2
64
4.7
42

199
0
2.4
41
1.11
3
3.6
22
7.3
09

Yllk deiim yzdesi (%)

200
0
3.44
9
1.28
1
5.23
0
10.0
19

200
5
4.00
5
1.33
4
6.25
1
11.6
08

Blgesel oran (%)

7080
7,4

8090
5,8

9000
3,5

0005
3,0

2,3
4,3
4,6

1,1
4,8
4,3

1,4
3,7
3,4

0,8
3,6
3,0

19
70
22
,4
26
,3
49
,2
10
0

19
80
29
,2
21
,0
47
,8
10
0

19
90
33
,9
15
,5
50
,3
10
0

20
00
34
,4
12
,8
52
,2
10
0

20
05
34,
5
11,
5
53,
9
10
0

stanbul
Metropoliten
Alan
Entegre
Kentsel
Ulam
Ana
Plan
stanbul
Metropoliten
Alan
Entegre
Kentsel
Ulam
Ana
Plan

Final
Rapor
Final
Rapor
Blm
Blm
1 1

1) Yaplam Alanlarn Geliimi

1950de stanbulun kentsel alan, Marmara Denizi ve Boaz boyunca ky alanlar, tarihi yarmada,
kk liman ileleri olan Zeytinburnu, Bakrky, skdar, Kadky ve dier ilelerdeki snrl yerleim
alanlarndan olumaktayd. Giderek genileyen bu yerleim alanlar 1960larda Avrupa ve Asya
yakalarnda daha geni kentsel alanlara dnmtr. 1965'te Kat Mlkiyeti Kanunu'nun kmasyla
inaat sektr en canl dnemlerinden birine girerken ncelikli olarak bo alanlarda yaanan
apartmanlama giderek yaygnlamtr. Bylelikle kent merkezindeki arsalarda yaanan fiyat art
ile maliyetlerin ykselmesi, zellikle sanayinin kent evresine yaylmasna neden olmutur. Bu
geliim, kentin zellikle Anadolu yakasnda Kartal-Tuzla arasnda, Avrupa yakasnda ise batda
Sefaky-Halkal, kuzeyde Alibeyky ynnde gelimesine neden olmutur.
1980lere gelindiinde Avrupa yakasnda Tarihi Yarmada, Beyolu, Anadolu yakasnda ise skdar
ve Kadky merkez olarak tanmlanabilecek alanlardr. Ayrca Avrupa yakasnda Beyolunun devam
olarak kuzeyde ili-Mecidiyeky-Zincirlikuyu-Levent yresi holdinglerin, yerli ve yabanc irketlerin
yerletii bir i evresi konumundadr.
1990dan sonraki dnemde stanbul metropoliten alannda nfus hareketlerinin ve yerleme
1.2.7
nemliolarak
Ku Blgesi
ve Ana
Bio-eitlilik
Alanlar
eilimlerinin ekil
dolayl
sonucu
yerleim
alanlarnn
dou-bat
dorultusunda da doru
MP, 1/100.000
Doal YapEski
Grubustanbul
almalarmerkezinin olduu blgeler greceli
yaylmasnda ulam aKaynak:
yol gsterici
olmutur.

olarak daha yava byrken, kent eperlerindeki alanlar altyap ve planlar olmadan hzla gelimitir.

6) Hava
2000li yllara gelindiinde stanbul, nfusu on milyonu aan bir mega ehir aamasndadr. Yap

Hava kirliliinin olumasna neden olan balca kaynaklardan biri gnmzde yaygn olarak
lam alan douda zmit, batda ise Tekirda snrlarna ulamtr. Genel olarak bakldnda
kullanlan motorlu tatlardr. Motorlu tatlarda egzoz emisyonlar ierisinde bulunan kirleticiler,
stanbulda yaplama, gemiten gnmze 3 nemli ynde yaylma gstermitir.
motorlu tat kullanmn artmas ile her geen gn evreyi daha da kirletmekte insan saln
1. bozmaktadr.
Avrupa yakasnda
eskiveehir
merkezi
olan kard
Eminnden
(Tarihi
yarmada)
batya doru
Benzin
dizel
tatlarn
egzoz
gazlarnda
bulunan
zararl maddelerin
2. zellikle
Asya yakasnda
skdar
ve Kadky
den kent
douya
doru.
trafiin youn
olarak
yaand
merkezlerinde
evreye ve insan salna verdii
3. zararlar
Eski ehir
merkezi
Beyolundan
kuzeye
doru.
olduka
fazladr.
Genellikle
kent merkezlerindeki
karbonmonoksit (CO) emisyonlarnn %702) 90ndan,
Nfus Dalm
ve Deiimi
azotoksit
(NO) emisyonlarnn %40-70inden, hidrokarbon (HC) emisyonlarnn yaklak %
50sinden
ve1970-2005
ehir baznda
kurun emisyonlarnn
% 100artn
nden Tablo
ounlukla
motorlugre
tatlar
stanbulda
yllar arasnda
blgelere gre nfus
1.2.3; ilelere
nfus
sorumludur.
artn da Tablo 1.2.4 gstermektedir.
stanbul Bykehir Belediyesi, 1995 tarihinden itibaren 6 adet hava parametresi olan SO 2, NOX,
CO, O3, HC ve PM kirleticileri periyodik olarak llmektedir. zellikle, k sezonunda snmadan
kaynakl kmr kullanm neticesinde SO 2 parametresinde art olduu gzlenmektedir. Kmrden
doal gaza geilmesiyle SO 2 parametresi orannda azalma olduu ve 2003 ylndan itibaren ortalama
konsantrasyon seviyesinin Avrupa Birlii standartlarnda belirtilen yllk 20 ^g/m 3 n altna indii
gzlenmitir. Dier yandan, PM 10 deerinin getiimiz son 10 ylda Trk Standartlarnda belirtilen
3
yllk 150^g/m 3n altndaTablo
ve Avrupa
Birlii Standartlarnda
1.2.3 Blge
Baznda Nfus belirtilen
Geliimiyllk 40 ^g/m n stnde olduu
grlmtr.

1.2.2

Kentsel Gelime / Yaylma

stanbulda kentlemenin meknsal yaylm, yarm asr geen bir srede ve giderek etkisini artran
Kaynak: MP, 1/100.000 Doal Yap Grubu almalar

bir yapda geliim gstermi ve doal evre bu yaylma basks ile kar karya kalmtr. Bu
kentleme geliimi, yaplamann etkisinin yan sra, meknsal nfus dalmlar, istihdam dengeleri
ve bunlarn periyodik deiimlerinin incelenmesi ile daha somut bir ekilde anlalabilir.

98

stanbul
stanbul
stanbul
Metropoliten
Metropoliten
Metropoliten
Alan
Alan
Alan
Entegre
Entegre
Entegre
Kentsel
Kentsel
Kentsel
Ulam
Ulam
Ulam
Ana
Ana
Ana
Plan
Plan
Plan

Final
Final
Final
Rapor
Rapor
Rapor
Blm
Blm
Blm
11 1

Tablo
Tablo
Tablo
1.2.5
1.2.6
1.2.4
Blgelere
lelere
lelere
Gre
Gre
Gre
stihdam
stihdam
NfusveArt
Art
Dalm
Tablo 1.2.3 gstermektedir
ki,
btn
blgelerin
1970
1980 balarnda yakaladklar byme
oranlar, 1990 sonrasnda dme eilimi iine girmitir. Bu dme eiliminde, 1990da yaplama
alanlarnn etrafndaki blgeler, ekil 1.2.8de gsterildii gibi, nfusunun %5-8 ini korumakta, bunun
yan sra yaplama alanlarnn iindeki blgelerin nfus art oranlar %0-3 olmakta veya negatife
dmektedir.

Not: 1996 yl Ulam Master Plan almas verilerinden yararlanlmtr.

Bununla

birlikte,

stanbulda

istihdam

edilen

nfusun toplam nfusa oran 0,33 iken; 0,27

ile dou blgesi daha dk bir orana sahiptir.
Bu

durum,

dou

olanaklarnn
dou

blgesindeki

yetersizliini

blgesinde

ve

oturan

igc

belli

sayda

insann

boaz

geerek kuzey veya bat blgelerine getiini

gstermektedir.
ekil
yllk

1.2.9,

1996dan

2006 ya kadar olan

ekil 1.2.8 Nfus Artnn Blgeye Oran
I I % 5den fazla / Yl
artn
ve
il
genelindeki

istihdam

istihdam dalmnn artn gstermektedir.

Blge

stanbulda son yllardaYllk

grlen
yksek
nfus art, eski ekil
yerleim
alanlarn,
dier
kentsel blgeleri
art oran
(%)
1.2.9
stihdamn
Blgelere
2005 bo 70-80
80-90 etkileyici
90-00
ve halen
olan arazileri
bir00-05
neme sahiptir. Kuzeydeki ve kydan yksek konumdaki
Gre Gelimesi
doal alanlarn
srekli ve
artna hizmet eder hale gelmesi, kuzey orman arazileri
16.6
0.4
0.6 yksek
-0.9nfus -1.4

Nfus (1000)
1970

Adalar

1980

1990

2000

17.6

18.2

Kadky

241.6

468.2

648.3

skdar

143.5

261.1

395.6

Maltepe

48.4

142.4

254.3

mraniye

27.7

105.0

303.4

Beykoz

76.4

114.8

161.6

597.9
3.3
0.1
-1.8
zerinde
yksek6.8kentleme
basks
yaratmaktadr.
stanbulda, merkezden 15 km apndaki alanda
%10
gelime
oran
585.1veya zeri
6.2
4.2
2.3 ile Tuzla,
3.4 Umraniye(dou yakas), Bykekmece, Esenler ve
yer alan
ileler, 11.4
gerek gemiten
gelen yaplam
alanlar gerekse bo alanlarn azl nedeniyle yeni
355.4Kkekmece
400.9
6.0 ileleri3.4
(bat yakas)
10 yllk2.4
srete en fazla geliim gsteren ilelerdir.
bakmndan
duraanlam
ve
605.9 yaplamalar
800.7
14.2
11.2
7.2
5.7yaplamada yllk art oranlar dmtr (ekil 1.2.8).
oranlar 4.2
yksek 3.5
olan blgeler
kolaylkla
ehirleme veya endstriyel merkezler olarak
210.8Geliim230.6
2.7
1.8

Kartal

64.0

144.2

273.6

407.9snflandrlabilir.
473.4
8.5
6.6
Gelime
hz

Pendik

44.5

100.6

Tuzla

11.9

26.7

95.2

Sile

19.4

20.4

25.4

Dou Blgesi

677.5

1,383.5

2,440.5

Beyolu

225.9

223.4

229.0

231.9

226.7

-0.1

0.2

0.1

-0.5

iN

220.2

244.7

250.5

270.1

277.9

1.1

0.2

0.8

0.6

Beikta

136.1

188.1

192.2

190.8TUKin179.3
3.3
2007de adrese

Kathane

145.4

223.0

269.0

345.2

374.9

4.4

1.9

2.5

1.7

67.9

117.7

171.9

242.5

274.7

5.7

3.9

3.5

2.5

Kuzey Blgesi

795.5

996.8

1,112.6

Eminn

137.0

93.3

Fatih

417.7

474.6

462.5

114.7

162.2

212.0

255.9

Zeytinburnu

117.9

124.5

165.7

247.7

Bayrampaa

124.1

168.8

212.6

246.0

Gaziosmanpaa

Sultanbeyli

Saryer

yp

19.4

I I % 0-5 / Yl I I Eksi (-)

17.8
653.3

495.1Yllk

82.3

4.1 dan fazla

3.0
%10
ve tarihi kent merkezinden uzakta bulunan ileler

175.7

239.2

7.9

6.4

389.7

508.4

8.5

7.2

6.8

5.5

gelien endstriyel blgeler olarak tanmlanmaktadr. Organize Sanayi Blgeleri (OSB) konumlar,

200.9

123.2bu

endstriyel
blgelerdedir.
133.7
8.4
13.6 Gelime
2.6 hz %
1.75ten fazla olan ileler gelimekte olan alt merkezlerdir.

32.4Sonuta,35.2
0.5
istihdamda

Kaynak: Trkiye statistik Enstits, UAP Proje Ekibi

2.2 gelime
2.5 hz gsteren
1.6
negatif
ileler, eski ticaret merkezleri olarak tanmlanan

Not: 3,449.4
2008 ylnda 5747
sayl kanun7.4
kapsamnda
4,005.2
5.8stanbulun
3.5ile snrlar
3.0 deitirilmi ve 32 olan ile says 39a karlmtr.

Eminn, Fatih (tarihi yarmada), Beyolu ve eski endstriyel merkez olan Kathanedir.
0.2
-0.1
-1.2 nfus saym sonularna gre, stanbul un toplam
dayal
olarak
yapt

nfusu 12,6 milyon olarak belirlenmi, son verilerle birlikte kesin sonular 2010 yl iinde

nfus
1,280.6aklanan
1,333.5

83.4

saym
sonularna
2.3
1.1
1.4greyse,
0.8stanbulun nfusu 13,2 milyon olarak tespit edilmitir.

55.6

45.2

-3.8

-1.1

-4.0

-4.1

403.5

369.1

1.3

-0.3

-1.4

-1.8

3)

stihdam Dalm ve Deiimi

261.2
3.5
2.7
1.9
0.4
1996-2006
aras istihdam
art / yl
oran dou
blgesinde %5,6, bat blgesinde %5,4 ve en dk
287.8

0.5

2.9

4.1

3.1

olarak kuzey
de %2,3
olmutur
(Tablo
1.2.5).
Kaynak: UAP Proje Ekibi
255.2
3.1
2.3
1.5
0.7

125.7

219.0

393.7

752.4

997.4

5.7

6.0

6.7

5.8

Esenler

33.0

113.7

223.8

350.7

462.3

13.2

7.0

4.6

5.7

Gngren

40.2

108.4

213.1

273.0

296.1 un nfus
10.4 art7.0
2.5
stanbul
oran devaml
bir1.6
ekilde derken (%4,7 1970-1980 - %3e 2000-2005) dou

ve bat blgeleri greceli olarak kuzey blgesine gre nfus iindeki paylarn artrmtr (Tablo

Baclar

9.7

95.2

291.5

556.5

57.2

171.0

298.2

478.6

112.3

165.3

301.7

208.4

1.2.3.).
engeller
ve doal eikler nedeniyle kuzey blgesinin daha fazla
174.7 Fiziki yapsndaki
3.9
6.2 topografik
-3.6
-3.5

Kkekmece

77.8

192.6

352.9

594.5

742.6
9.5 etme6.2
5.4 yoktur.
4.5
nfus
art kabul
kapasitesi

Avclar

11.2

33.5

126.5

233.7

283.1

11.6

14.2

6.3

3.9

Bykekmece

14.9

35.9

142.9

384.1

576.0

9.2

14.8

10.4

8.4

atalca

54.9

53.2

64.2

81.6

82.0

-0.3

1.9

2.4

0.1

Silivri

37.4

53.0

77.6

108.2

123.2

3.5

3.9

3.4

2.6

Bat Blgesi

1,485.5

2,264.4

3,622.

5,230.4

6,251.1

4.3

4.8

3.7

3.6

Tm stanbul

3,019.0

4,741.9

7,309.2

10,018.7

11,608.3

4.6

4.3

3.4

3.0

Bahelievler
Bakrky

Blge

721.1

25.7

11.8

6.7

5.3

574.1

11.6

5.7

4.8

3.7

istihdam

igc

Say
1996

2006

Dou

661.533

1.081.535

Kuzey

538.206

Bat
1996
2005

stihdam./Nfus (%)

0,27

0,45

0,50

1.317.267

2.119.925

4,9

0,27

0,34

2.038.314

1,04

2.532.211

3.833.851

4,2

0,27

0,33

3.854.826

0,99

3.960.317

0,33

3.946.629

1,01

1.328.140
459.806

yerinde stihdam

1996

Kadky

2006

0,20

Say

Adalar

yeri / Ev

2,1

le

2006

Say

660.508

19
96

2006

Bym
e
(%)
5,0

2006

Byme
(%)

0,81
1,44

Evde stihdam
stihdamn
Nfusa oran
1996
2006

Say

eyeri / Ev

2006

2006

3,305

3,834

1.5

0.25

0.23

5,087

0.75

176,747

225,179

2.5

0.23

0.38

213,435

1.06

1110
13
12

skdar

90,195

Maltepe

33,026

mraniye

89,050

Beykoz

35,402
102,833

Kartal
Sultanbeyli
Pendik
Tuzla
ile

146,124

4.9

0.19

0.25

204,316

0.72

70,474

7.9

0.10

0.18

132,450

0.53

233,433

10.1

0.17

0.29

271,381

0.86

51,062

3.7

0.18

0.22

70,220

0.73

118,918

1.5

0.31

0.25

159,186

0.75

18,103

37,186

7.5

0.08

0.16

66,958

0.56

100,998

104,680

0.4

0.32

0.21

160,705

0.65

15,179

72,752

17.0

0.15

0.54

41,227

1.76

21,727

0.62

8,262

2.63

661,533

1,081,535

5.0

0.20

0.27

1,328,140

0.81

Beyolu

182,038

122,877

-3.9

0.73

0.54

69,636

1.76

ili

117,377

246,054

7.7

0.49

0.89

100,909

2.44

Dou Blgesi

Beikta

67,850

128,170

6.6

0.36

0.71

64,515

1.99

130,843

108,146

-1.9

0.42

0.29

129,579

0.83

40,098

55,261

3.3

0.20

0.20

95,167

0.58

538,206

660,508

2.1

0.45

0.50

459,806

1.44

Eminn

303,976

171,198

-5.6

3.34

3.79

15,424

11.10

Fatih

141,909

115,997

-2.0

0.29

0.31

113,310

1.02

52,388

77,047

3.9

0.19

0.29

82,963

0.93

Kathane
Saryer

Kuzey Blgesi

yp

Zeytinburnu

103,409

145,881

3.5

0.50

0.51

94,696

1.54

Bayrampaa

72,492

130,970

6.1

0.26

0.51

81,867

1.60

Gaziosmanpaa

101,028

197,673

6.9

0.15

0.20

309,232

0.64

Esenler

30,122

91,228

11.7

0.10

0.20

147,532

0.62

Gngren

87,687

127,928

3.8

0.28

0.43

103,707

1.23

Baclar

95,436

210,332

8.2

0.21

0.29

231,148

0.91

112,627

152,149

3.1

0.22

0.27

194,063

0.78

68,096

107,660

4.7

0.29

0.62

64,292

1.67

82,636

258,753

12.1

0.16

0.35

235,370

1.10

50,522

57,642

1.3

0.23

0.20

101,524

0.57

14,939

170,728

27.6

0.05

0.30

199,927

0.85

62,078

0.76

24,841

2.50

Bahelievler
Bakrky
Kke km ece
Avclar
Bykekmece
atalca
Silivri

Bat Blgesi
Gebze
1996
alan

alma

2006
alan

alma

42,661

0.35

38,418

1.11

1,317,267

2,119,925

4.9

0.27

0.34

2,038,314

1.04

11,900

94,515

23.0

0.33

0.24

115,281

0.82

2,532,211

3,833,851

4.2

0.27

0.33

3,854,616

0.99

0.33

3,946,629

1.01

3,960,317

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 1

1.2.3

Arazi Kullanm Yaps

ekil 1.2.10da gsterilen mevcut arazi kullanm yaps, stanbulun binlerce yllk tarihi kent
geliiminin ve zellikle 20. yzyl sonlarnda giderek etkisini gsteren kentleme eilimlerinin
sonucunu yanstmaktadr.
1) Paracl ve Karma Arazi Kullanm Yaps
stanbul da arazi kullanm genellikle karma arazi kullanm olarak karakterize edilmekte; konut,
ticaret, ofis ve dier arazi kullanmlarn bir arada barndrmaktadr. te yandan, bu karma kullanm
yaps bir sokak ve hatta bir bina leinde bile grlerek, kentteki paracl arazi kullanmn ortaya
koymaktadr. Bu karakteristik yaps, toporafik zelliklerinin de etkisiyle stanbulun ne oranda kk
ve paral bir kent geliimine sahip olduunu vurgulamaktadr.

ekil 1.2.10 stanbul Mevcut Arazi Kullanm

Kaynak: MP 1/100.000 Konut ve Yaam Kalitesi Grubu almalar, 2006

2) Younlama ve Yaylma
stanbul, ou zaman ok yksek nfus younluu ve istihdam barndran youn bir kent olarak
tarif edilir. stanbulda nfus ve istihdam bakmndan younlama grlen alanlar; tarihi yarmadann
bats, Haliin kuzeyi ve stanbul Boaznn dousunda ky boyunca geliim gstermitir (ekil
1.2.11). Bununla birlikte younlama grlen blgelerin arazi kullanm ve eitlilii bakmndan
doygun hale gelmi olmas, evresel bozulma ve trafik younluu gibi sorunlara yol aarak stanbul
un salkl ve fonksiyonel kentsel yaamn ve aktivitelerini olumsuz ynde etkilemeye balamtr.
Merkezi blgelerdeki younlama trendine karn, stanbulun merkezden uzak kent eperlerinde
konut arlkl arazi kullanmnn yaylmas ve bu alanlarda kentlemenin greceli olarak
gecekondulama eklinde geliimi ne kmaktadr. Bu balamda stanbulda kentsel alan ve
eperlerdeki
younlama-yaylma
dengeli
dalmamtr.
Not: 1996 yl Ulam
Ana Plan almas
verilerinden
yararlanlmtr.

14
15

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 1

Nfus Younluu

stihdam Younluu

ekil 1.2.11 Blgelere Gre Nfus ve stihdam Younluu

Kaynak: UAP Proje Ekibi, 2006

16

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 2

Blm 2 Hane Halk Aratrmas

Giri blmnde bahsedildii zere hane halk aratrmas UAPn 1. aamasn oluturmaktadr.
Mart 2006da balayan bu aamada kii bazl yolculuk zelliklerini belirlemek amacyla
90.0

hane halk anketi, belirli kesitlerde trafik akmn belirlemek iin perde kordon saymlar, hz
gecikme ettleri, kente giri ve k yolculuklarn gzlemek amacya d istasyon saymlar ve
anketleri, mevcut yol an grmek amacyla yol a karakteristik bilgileri ve yol kenar arazi kullanm
gncelleme almas ve ayrca toplu tama hatlarnn tespiti, SWOT analizi ve karakteristik
bilgilerinin gncellenmesi almalar gerekletirilmitir.
Hane halk ve yolculuk aratrmas saha almalar iki dnemde (2006-2007 dneminde) ve
yaklak 500 kiilik ekiple, analiz almalar ise UAP Proje Ekibi tarafndan yaplmtr. Ayn
zamanda alma alannda Perde-Kordon Hatt Aratrmas gibi byk apl trafik saymlar da
gerekletirilmitir.
Hane halk aratrmas verilerin hazrlanmas ve kontrol dahil olmak zere 2007 Mart sonunda
tamamlanmtr. Hane halk aratrmasnda denekler % 2,2lik rneklem oran ve rastgele rneklem
yntemiyle seilmi ve ilgili haneler ziyaret edilerek ev halk ile karlkl grmeler yaplmtr.

90.0

haneye gidilerek yaplan hane halk aratrmasnda yaklak %80 cevaplama oranyla
72.280 hane ile anket tamamlanmtr. Bu hanelerdeki 6 ya stndeki her bireyin son 24 saat
iinde yapm olduklar tm yolculuklara ait bilgiler kaydedilmitir. Buna gre grlen toplam birey
says 263.768 olup, bilgileri alnabilmi toplam yolculuk says yaklak 360.000dr.
ekil 2.1.1de stanbul Bykehir Belediyesi ve Kocaeli-Gebze Belediyesi snrlar ierisinde
belirlenen trafik analiz blgeleri (zonlar) gsterilmektedir. alma alannda 451, alma alan
dnda da 9 adet trafik analiz blgesi bulunmaktadr. ekil 2.1.2de merkezi i alanndaki trafik
analiz blgeleri grlmektedir.
alma alanndan toplanan bilgiler hane halk ve kii bilgileri olup, yolculuk koullar ve trel
seimler gibi eitli bilgileri kapsamaktadr. Bu toplanan veriler yolculuk talep modelinin
oluturulmas iin kullanlmtr.

17

Snflandrma
Nfus
Yolculuk says
Yolculuklar /Nfus

Yolculuklar / 6 ya ve zeri nfus

Yolculuk - Oran

Hepsi
6 ya ve zeri
Tm yolculuklar
Yaya yolculuklar hari
Brt
Tm yolculuklar
Yaya yolculuklar hari
Net
Tm yolculuklar
Brt
Tm yolculuklar
Yaya yolculuklar hari

12.009.007
11.049.473
20.924.133
10.342.771
1,74
0,88
2,40
1,91
0,95

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 2

2.1 Yolculuk zellikleri

1) Toplam Yolculuk Says ve Kii Bana Den Yolculuklar

Tablo 2.1.1de

toplam yolculuk says ve kii bana den yolculuklar gsterilmektedir.

Tabloda grld gibi 2006 ylndaki gnlk yolculuk says yaklak 20,9 milyon ve yaya
yolculuklar hari 10,3 milyondur. Kii bana den gnlk yolculuk oran ise 1,74; motorlu aralarla
yaplan yolculuklar iin de 0,88dir. Tablo 2.2.1de gsterildii gibi bu oran 6 ya ve zeri bir kii iin
1,91 ve motorlu aralarla yaplan yolculuklar iin 0,95tir.
Brt yolculuk oran, o trafik analiz blgesinde retilen toplam yolculuk saysnn o trafik analiz
blgesindeki toplam nfusa orandr. Net yolculuk oran ise toplam yolculuun yolculuk yapan insan
saysna orandr. Buna gre net hareketlilik oran 2,4; brt hareketlilik oran ise 1,74tr.

Tablo 2.1.1 Toplam Yolculuk Says ve Kii Bana Den Yolculuklar

Kaynak: I.Aama Analitik Etd ve Model Kalibrasyonu i - Hane Halk Aratrmas (OD HH 2006)

Kaynak: I.Aama Analitik Etd ve Model Kalibrasyonu i - Hane Halk Aratrmas (OD HH 2006)

18

Cinsiyet

Yolculuk/kii

Erkek

1,95

Kadn

1,36

Toplam

1,74

Erkek/Kadn

1,43

Yolculuk Amac

Erkek (%)

Ev-i

Kadn (%)

42

18,6

21,1

27,9

Ev-dier

28,1

48,8

Dier

8,8
100

4,7

Ev-okul

Toplam

100

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 2

Tablo
2.2.3 Hane
Halknn
Sahiplii
ve Amalarna
Gre
Hareketlilik
Oranlar
TabloOtomobil
2.2.1
Cinsiyetlere
Gre
Hareketlilik
Oran
dalmlar
gsterilmektedir.
Grld
gibi yolculuklarn
yaklak
%15i
oto ve taksi
yolculuklar, %32si servis ve otobs, %2si demiryolu,

%1i denizyolu ve %49u da yaya

yolculuklardr.
ekil 2.1.4 motorlu yolculuklarn trlerine gre

dalm verilmektedir. Motorlu

yolculuklarn %29u otomobil ve taksi yolculuklar,

demiryolu, %2si denizyolu yolculuklardr. Buna

%63 servis ve otobs, %5i

bal olarak da toplu tama kullanm %70lik bir

Kaynak: I.Aama Analitik Etd ve Model Kalibrasyonu i - Hane Halk Aratrmas (OD HH 2006)

paya sahiptir.
Ama

Toplam

Otomobili Olmayan Hane Halk

Otomobili Olan Hane Halk

Tablo 2.2.2 0,59

Ama ve Cinsiyete Gre Yolculuk Kompozisyonu

Ev-

0,55

0,53

Ev- Okul

0,43

0,42

0,44

Ev- Dier

0,63

0,62

0,65

Dier

0,13

0,10

0,18

Toplam

1,74

1,68

1,86

Kaynak: I.Aama Analitik Etd ve Model Kalibrasyonu i - Hane Halk Aratrmas (OD HH 2006)

2) Amalara ve Gelir Seviyelerine Gre Hareketlilik Oran

ekil 2.2.1de haneekil
halk2.1.4
gelir Tm
seviyesi
ve yolculukTrlerine
amalarna
gre
hareketlilik oranlar verilmektedir.
Yolculuklarn
Gre
Dalm
Kaynak:
I.Aama
Analitik
Etd
ve
Model
Kalibrasyonu
i
Hane
Halk
Aratrmas
Hane halk gelir seviyesi arttka hareketlilik oran da ykselmektedir. (OD HH 2006)
Kaynak: I.Aama Analitik Etd ve Model Kalibrasyonu i - Hane Halk Aratrmas (OD HH 2006)

2)

Amalarna Gre Yolculuk Dalmlar

ekil c2.1.3te tm yolculuklarn amalarna gre dalmlar gsterilmektedir. ekle gre ev bazl
r
dier nyolculuklar %37,2lik payla en yksek orana sahip olup bunu %32,3lik payla ev bazl i
\_
yolculuklar,
%21,4lik payla ev bazl okul yolculuklar ve %9,1lik payla ev bazl olmayan yolculuklar
o
(dier) takip etmektedir.
O
l

ekil 2.1.5 Motorlu Yolculuklarn Trlerine Gre Dalm

Kaynak: I.Aama Analitik Etd ve Model Kalibrasyonu i - Hane Halk Aratrmas (OD HH 2006)

0-1000

2.2 Hareketlilik Oran

1000-2000 2000-3000

3000<
Gelir (TL)

Ev-i Ev-okul Ev-dier Dier

Hareketlilik oran, kii bana den gnlk yolculuk says olarak tanmlanmaktadr. ki tr
hareketlilikekil
oran
bulunmaktadr:
lki Gelir
yaplan
yolculuktanGre
bamsz
tm kiiler
iin geerli brt oran
2.2.1
Amalarna ve
Seviyelerine
Hareketlilik
Oranlar
iken ikincisi yolculuk yapan kiiler ele alnarak hesaplanan net orandr.

Kaynak: I.Aama Analitik Etd ve Model Kalibrasyonu i - Hane Halk Aratrmas (OD HH 2006)

1) Cinsiyete Gre Hareketlilik Oran

3) Hane Halk Otomobil Sahiplii ve Amalarna Gre Hareketlilik Oranlar
Tablo 2.2.1de gsterildii gibi tm trlerde erkekler iin hareketlilik oran 1,95; kadnlar iin bu oran
ekilotomobil
2.1.3 Amalarna
Gre
Yolculuk
Dalmlar
Tablo
2.2.3t
sahibi
olan
ve
olmayan
hane
halkna bu
gre
ayrhareketlilik
ayr hareketlilik
1,36dr. Erkek
ve kadne hareketliliinin
birbirine
oran
1,43tr.
Kadnlarn
dk
oran
Kaynak: I.Aama Analitik Etd ve Model Kalibrasyonu i - Hane Halk Aratrmas (OD HH 2006)

oranlar
gsterilmektedir.
Grld
gibi
otomobil sahibi olan hane halkna ait hareketlilik oran
stanbul btnndeki
hareketlilik
orann
drmektedir.
otomobil sahibi olmayanlardan daha yksektir. Otomobil sahibi olan hanelerin toplam hareketlilik
olan %1,86 ve olmayanlarn da % 1,68 olduu grlmektedir. Hane halk toplam hareketlilik oran
3) Trel Dalm
ise 1,74tr.
ekil 2.2.2de yolculuk trlerine gre motorlu ve motorsuz olarak yaplan gnlk yolculuk

21
20
19

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 2

Kaynak: I.Aama Analitik Etd ve Model Kalibrasyonu i - Hane Halk Aratrmas (OD HH 2006)

2.3 Yolculuk Sresi zellikleri

1) Amalara Gre Yolculuk Sreleri

ekil 2.3.1de

amalarna gre yolculuklarn sreleri gsterilmektedir. Hane halk yolculuk

10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 120<

verisi kullanlarak hesaplanan yolculuk sreleri trafik atamas almalarna katk salamaktadr.
Yolculuk Sresi (Dakika)

ekil 2.3.2de amalarna gre yolculuk srelerinin kmlatif toplam gsterilmektedir. Ev-i
ekil 2.3.2 Amalarna Gre Yolculuk Srelerinin Kmlatif Toplam
yolculuklarnn
%70i
60Kalibrasyonu
dakikadani az
yolculuklar
olup (OD
90 HH
dakikadan
fazla olan yolculuklar
Kaynak: I.Aamayaklak
Analitik Etd
ve Model
- Hane
Halk Aratrmas
2006)
ise yaklak % 6lk bir paya sahiptir. Ev-okul yolculuklarnn %70i 30 dakikadan az olan
2)

yolculuklardr. Di er amal yolculuklarn %80i 60 dakikadan az olan yolculuklardr.

Ulam Trne Gre Yolculuk Sresi

a) Ulam Trne Gre Ortalama Yolculuk Sresi

Trlere gre ortalama yolculuk sreleri ekil 2.3.3te gsterilmektedir. Ortalama yolculuk sresi
sadece o ulam trnde geen sreyi deil; o ulam trn kullanan kiilerin yolculuklarnn
50

balangcndan
43 bitiine kadar olan zaman dilimindeki eriim, durakta bekleme ve ara iindeki
40
sreleri de kapsamaktadr.
ekilde deniz ulam ve otobs ile yaplan yolculuk srelerinin daha uzun
35
olduu grlmektedir.
Bu yolculuk sreleri deniz ulamnda 86, 79 ve otobsle yaplan yolculuklarda

66 dakika olup otomobil ve taksi yolculuklarnda ise srasyla 39 ve 34 dakikadr.

10 20 30 ^0 50 60 70 80 90 100 113 120 120 <

Yolculuk Sresi (Dakika)

oo

ekil 2.3.1 Amalarna Gre Yolculuk Sreleri Dalm

Kaynak: I.Aama Analitik Etd ve Model Kalibrasyonu i - Hane Halk Aratrmas (OD HH 2006)

ekil 2.3.3 Ulam Trne Gre Ortalama Yolculuk Sresi

Kaynak: I.Aama Analitik Etd ve Model Kalibrasyonu i - Hane Halk Aratrmas (OD HH 2006)

23
22

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 2

Ulam Trne Gre Yolculuk Sresi Dalm

ekil 2.3.4te

ulam trne gre yolculuk

sresi dalm (eriim ve durakta bekleme sreleri dahil) gsterilmektedir. Yaya yolculuklarnn %85i
30 dakikadan az sren yolculuklar olup toplam yolculuklarn %3 60 dakikadan fazla srmektedir.
Otomobil yolculuklarnn %43 30 dakikadan az; otobs yolculuklarnn yaklak olarak %70i de 60
dakikalk yolculuklardr.

10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 120 <

Yolculuk Sresi (Dakika)

ekil 2.3.4 Ulam Trne Gre Yolculuk Sre Dalm

Kaynak: I.Aama Analitik Etd ve Model Kalibrasyonu i - Hane Halk Aratrmas (OD HH 2006)

2.4 Yolculuk retimi ve ekimi

1.

Yolculuk retimi ve Amacna Gre ekimi

Daha

nce belirtildii gibi yolculuk

amalar ev-

i, ev-okul, ev-dier ve dier olarak

snflandrlmaktadr. Yolculuk retim ve ekimleri bir trafik analiz blgesine tm trafik analiz
blgelerinden ekilen ve bu blgede retilen yolculuklar ifade etmektedir.
Tm yolculuk amalar iin ilelere gre yolculuk retim ve ekimleri ekil 2.4.1de gsterilmitir. En
youn yolculuk retimi ve ekiminin olduu ileler srasyla Gaziosmanpaa, mraniye, Kadky,
Kkekmece, Baclar ve skdar ileleridir. Bu ileler ayn zamanda nfus younluunun da en
youn olduu ilelerdir.
ekil 2.4.2de ev - i ve ev - okul yolculuklar iin retim ve ekim deerlerinin ile bazl dalm
grlmektedir. Ev - okul yolculuklar ve ev - i yolculuklarnn retimleri nfusun youn olduu
yerlerde ylma gsterirken ev - i yolculuk ekimleri bakmndan i alanlarnn youn olduu ili,
mraniye, Kkekmece ve Kadky ilelerinin en yksek ekim deerlerine sahip olduu
grlmektedir.
ekil 2.4.3te ise Ev - dier ve dier yolculuklarn retim ve ekimleri grlmektedir. Ev - dier
yolculuklar da dierleri ile benzerlik gsterirken ev ulu olmayan dier yolculuklar Kadky, ili,
skdar, Beyolu ve Fatih ilelerinde younlamaktadr.

24

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 2

ekil 2.4.1 Tm Yolculuklara Ait retim ve ekim Oranlar

Kaynak: I.Aama Analitik Etd ve Model Kalibrasyonu i - Hane Halk Aratrmas (OD HH 2006)

ekil 2.4.2 Ev - ve Ev - Okul Yolculuklar retim ve ekim Oranlar

Kaynak: I.Aama Analitik Etd ve Model Kalibrasyonu i - Hane Halk Aratrmas (OD HH 2006)

25

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 2

Kaynak: I.Aama Analitik Etd ve Model Kalibrasyonu i - Hane Halk Aratrmas (OD HH 2006)

2.

Ara Trne Gre Zirve Saat Yolculuk retim ve ekimleri

ekil 2.4.4, ekil 2.4.5 ve ekil 2.4.6da ulam trlerine gre zirve saat yolculuk retim ve
ekimleri grlmektedir. Sabah zirve saati iin otomobil yolculuk ekiminin en fazla olduu ileler
Kadky, ili ve mraniyedir. Servis yolculuk ekimlerinde ise en yksek deerler ili,
Kkekmece ve Bykekmece ilelerine aittir.
Yolculuk retimleri bakmndan ise Gaziosmanpaa, skdar, Kadky, mraniye ve Kkekmece
ilk sralarda gelmektedir.

26

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 2

Kaynak: I.Aama Analitik Etd ve Model Kalibrasyonu i - Hane Halk Aratrmas (OD HH 2006)

ekil 2.4.5 Zirve Saat (7:00 - 8:00) Yolculuk retim ve ekimi - Servis
Kaynak: I.Aama Analitik Etd ve Model Kalibrasyonu i - Hane Halk Aratrmas (OD HH 2006)

27

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 2

Trafik Analiz Blgeleri

fi-7500
Sabah Zirve Saat - Toplu Tasma retim - 2006
Sabah Zirve Saat Toplu Tasma Cekm - 2006
0 5.000 10.000 1S.000

ekil 2.4.6 Zirve Saat (7:00 - 8:00) Yolculuk retim ve ekimi - Toplu Tama
Kaynak: I.Aama Analitik Etd ve Model Kalibrasyonu i - Hane Halk Aratrmas (OD HH 2006)

3.

Amalarna Gre Yolculuklarn Saatlik Dalm

ekil 2.4.7de tm yolculuklarn balang ve biti saatlerine gre dalmlar gsterilmektedir.
Yolculuklarn %21i sabah ve %16s akam zirve saatlerinde yaplmaktadr (Sabah 07:00-09:00 ve
akam 17:00-19:00 saatleri).

ekil 2.4.7 Tm Yolculuklarn Saatlik Dalm

Kaynak: I.Aama Analitik Etd ve Model Kalibrasyonu i - Hane Halk Aratrmas (OD HH 2006)

28

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 2

Ev-i yolculuklarnn balama saatine gre dalm, sabah 07:00-08:00 saatleri arasnda %21lik ve
akam 18:00-19:00 saatleri arasnda %14lk byk bir orana sahiptir. Biti saatlerine gre ise
sabah 08:00-09:00 saatleri arasnda %23lk ve akam 19:00-20:00 saatleri arasnda %11lik bir
orana sahiptir.

ekil 2.4.8 Ev - Yolculuklarnn Saatlik Dalm

Kaynak: I.Aama Analitik Etd ve Model Kalibrasyonu i - Hane Halk Aratrmas (OD HH 2006)

Ev-okul yolculuklar dalm ev-i yolculuklarna gre farkllk gstermektedir. Ev-okul yolculuklarnn
adet zirve saati bulunmaktadr. Bunlar; 07:00-09:00 saatleri aras sabah, 12:00-13:00 saatleri
aras len ve 15:00-17:00 saatleri aras akam zirve saatidir.

Ev-Okul
25

8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8
T-1 "n re \J LT) kd T"* oo cn <-1 rN rn vj m d T'- o Ol O < fN ro O O O O O O O O O O tH H tI rH

o o c o o o o o o o o o o o o o o
H r \ r o ^ n i r ' ' W c r O H ( N m ' i

tH tH rH tI rH CM CN fNj fN O

o o o o o o o
L ^ L D r ' M c r O H ( N r o

O O C O O O O O O O t H t H r H t H t H t H t H r H t H t H r
N < N r s | f N

ekil 2.4.9 Ev - Okul Yolculuklarnn Saatlik Dalm

Kaynak: I.Aama Analitik Etd ve Model Kalibrasyonu i - Hane Halk Aratrmas (OD HH 2006)

29

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 2

Ev-dier ve dier yolculuk dalmlar birbirine benzer nitelikte olup yolculuk balang ve biti
zamanlar geni zaman aralna yaylmtr.

ekil 2.4.10 Ev - Dier Yolculuklarn Saatlik Dalm

Kaynak: I.Aama Analitik Etd ve Model Kalibrasyonu i - Hane Halk Aratrmas (OD HH 2006)

Kaynak: I.Aama Analitik Etd ve Model Kalibrasyonu i - Hane Halk Aratrmas (OD HH 2006)

2.5 Yolculuk Dalm

1)

Amalarna Gre Yolculuk Dalm

ekil 2.5.1de tm ulam trleri ve amalarna gre ileler aras yolculuklarn dalm grlmektedir.
izgilerin kalnl hacim deerleri ile doru orantldr. ekilde 10.000in

30

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 2

altndaki yolculuklar gsterilmemektedir. Yolculuk dalm izgilerine bakldnda hareketlerin

stanbul boaz ile snrland ve byk oranda yaka iinde tamamland grlmektedir. Asya
yakasnda Kadky, skdar ve mraniye ilelerinde younlaan yolculuklar Avrupa yakasnda ili,
Gaziosmanpaa, Kkekmece, Bykekmece, Bakrky, Fatih, Gngren ve Baclar ileleri
etrafnda younlamaktadr.

Kaynak: I.Aama Analitik Etd ve Model Kalibrasyonu i - Hane Halk Aratrmas (OD HH 2006)

2)

Ulam Trne Gre Gnlk Yolculuklarn Dalm

ekil 2.5.2, ekil 2.5.3 ve ekil 2.5.4te srasyla otomobil, servis ve toplu tama aralar ile yaplan
yolculuklar yer almaktadr. ekilde 5000in altndaki yolculuklar haritalar zerinde gsterilmemitir.
Yaka geileri bakmndan incelendiinde en youn geiin toplu tama aralar ile yapld
gzlenmektedir.

31

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 2

ekil 2.5.2 Otomobil Yolculuklarnn Gnlk Dalm - 5000 ve st

Kaynak: I.Aama Analitik Etd ve Model Kalibrasyonu i - Hane Halk Aratrmas (OD HH 2006)

ekil 2.5.3 Servis Yolculuklarnn Gnlk Dalm - 5000 ve st

Kaynak: I.Aama Analitik Etd ve Model Kalibrasyonu i - Hane Halk Aratrmas (OD HH 2006)

32

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 2

ekil 2.5.4 Toplu Tama Yolculuklarnn Gnlk Dalm - 5000 ve st

Kaynak: I.Aama Analitik Etd ve Model Kalibrasyonu i - Hane Halk Aratrmas (OD HH 2006)

2.6 Hane Halk Yolculuk zellikleri

1) Hanedeki Otomobil Sahipliine Gre Trel Dalm
a)

Ulam Trlerine Gre Trel Dalm

Otomobil sahibi olan ve olmayan hane halk gruplarna gre yolculuk tr dalm ekil 2.6.1de
gsterilmitir. ekilde hane halk; otomobil sahibi olmayan, bir otomobili olan ve birden fazla
otomobili olan olmak zere kategoride snflandrlmtr. Otomobili olan hanelerde yolculuklarda
genellikle otomobil kullanlmakta (tek otomobil sahibi olanlar: %51 ve birden fazla otomobili olanlar:
%68); otomobili olmayan hanelerde ise %57lik bir oranla toplu tama tercih edilmektedir.

ekil 2.6.1 Otomobil Sahipliine Gre Hanedeki Trel Dalm (Yaya Yolculuklar Hari)
Kaynak: I.Aama Analitik Etd ve Model Kalibrasyonu i - Hane Halk Aratrmas (OD HH 2006)

33

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 2

b)

Hanedeki Otomobil Sahipliine ve Amalarna Gre Yolculuk Dalm

ekil 2.6.2de hanedeki otomobil sahipliine ve amalarna gre yolculuk dalm gsterilmektedir.
Ev-i ve ev-dier amal yolculuklar hanedeki otomobil sahipliine gre deiiklik gstermektedir.
Otomobili olan hanelerin %48i ev-i yolculuu yaparken %26s ev-dier yolculuk; otomobili
olmayanlar hanelerin %72si ev-i yolculuu yaparken %3 ev-dier yolculuk yapmaktadr.

70%

G0%
50%
40%
30%

20
%
10
F%
v -j

Fv -oku l

Fv -djfr

Dier

O t o m o b i l i O lm a ya n H a n e le r O i o m o b i l i O la n h a n e le r

ekil 2.6.2 Hanedeki Otomobil Sahipliine ve Amalara Gre Yolculuk Dalm (Yaya
Yolculuklar Hari), 2006
Kaynak: I.Aama Analitik Etd ve Model Kalibrasyonu i - Hane Halk Aratrmas (OD HH 2006)

2)

Gelir Seviyesine Gre Trel Dalm

ekil 2.6.3te hane halk gelir seviyesine gre yolculuk dalm gsterilmektedir. ekilde 250-750 TL,
751-1500 TL, 1501-2250 TL, 2251-4999 TL, 5000 TL ve zeri olmak zere be tr gelir aral grubu
belirlenmitir. Gelir seviyesine gre yolculuk dalm, hanedeki otomobil sahipliine gre yolculuk
dalmyla benzer zellik gstermektedir. Bu durum ara sahibi olmak ile gelir seviyesi arasndaki
ilikiden kaynaklanmaktadr. Gelir seviyesi arttka, otomobil sahibi olma imkan da artmaktadr. Di
er yandan gelir seviyesi dtke toplu tama kullanm da artmaktadr.

34

Ara Tr

Belirtilmemi

irket Otosu

1.282.672

472

123.501

1.158.698

7.503

7.503

Kamyonet

10.529

10.529

Motosiklet

11.516

11.516

1.353

1.353

123.501

1.158.698

Otomobil
Kamyon

Otobs
Minibs
Dier
Toplam

Toplam

9.696

9.696

11.362

11.362

1.334.630

52.430

zel Oto

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

stanbul
Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan
Final
Rapor

Final Rapor
Blm
2
Blm 2

2.7 Ara Sahiplii

1) Hane Halk Anket Verilerine Gre Ara Says
Hane halk yolculuk verisinden ara tr ve sahiplii hesaplanmtr. Tablo 2.7.1de 2006 yl hane
halk anket verilerine gre tespit edilen ara saylar verilmitir. Anket verilerine gre stanbuldaki
otomobil says yaklak 1.283.000 olup bunun yaklak 1. 159.000i ahslara aittir. 2006 yl hane
halk aratrmasndan elde edilen verilerdeki otomobil says, 2006 yl iin trafie kaytl 1.553.094
adet otomobil saysna yakn deerdedir. Trafie kaytl otomobil saysnn anket verilerinden elde
edilen ahslara ait otomobil saysna oran 0,75tir. Bu iki deerin birbirine eit olmamas -baz
bildirimlerde irket/kamuya ait otomobillerin zel kullanlan otomobillere dahil edilmesinden, baz
otomobillerin stanbulda kaytl olup da il dnda kullanlmasndan ya da baz otomobillerin trafie
kaytl olup da hurdaya ayrlm olmasndan- kaynaklanmaktadr.
250 - 750 TL 751-150TL 1501 -2250 TL 2251 -4999 TL 5000 TL ve zeri

zel oto ve Paylalan oto Toplu tama Servis ekil 2.6.3 Gelir
Tablo 2.7.1 Hane Halk Anket Verilerine Gre Ara Saylar
Seviyesine Gre Yolculuk Dalm
Kaynak: I.Aama Analitik Etd ve Model Kalibrasyonu i - Hane Halk Aratrmas (OD HH 2006)

3)

Otomobil Sahibi Hane Halknn Otomobilli Hareketlilik Oran

ekil 2.6.4te otomobil sahibi hane halknn sahip olduu otomobil says ve yaplan yolculuklar
arasndaki ilikiyi gstermektedir. Arataki kii bana den otomobil yolculuu says bir gsterge
olarak kullanldnda, otomobil sahiplii arttka otomobil bana den yolculuk saysnn azald
gzlenmektedir.
Birden fazla otomobili olan hane, kii bana deil ara bana den yolculuk saysnda azalma
eilimi gstermektedir. rnein, tek otomobile sahip bir hane ile 5 otomobile sahip bir hane
karlatrldnda 5 otomobile sahip hanede kii bana ara yolculuklar 2,3 kat daha fazla olmakta
ve ara bana otomobil yolculuklar %41 gibi bir oranda kalmaktadr.

0.2

0 ----------------1--------------1--------------1--------------'-------------1 Otomobil 2 Otomobil 3 Otomobil 4 Otomobil 5 veya daha

fazla Otomobil
Otomobil yolculuu/kii

w Otomobil yolculuu/otomobil

ekil 2.6.4 Sahip Olunan Otomobil Says ile Otomobil Bana Yolculuk Says Deiimi
Kaynak: I.Aama Analitik Etd ve Model Kalibrasyonu i - Hane Halk Aratrmas (OD HH 2006)

35

Otomobil
Otobs
Metro
Tramvay
Vapur
Dier
Toplam

Otomob
il

Otobs

0,2

1,1

Metro

0,1

Tramvay

Vapur

Dier

Toplam

0,0

0,4

0,5

2,4

6,6
0,1
1,2
0,0

6,7

61,2

0,9

8,0

0,6

5,7

0,5

37,6

6,4

3,4

0,1
0,0
0,2

5,6

0,2

0,5

1,6

2,7

0,9

1,0
0,2

5,8

0,2

1,7

6,4
59,2

0,9
8,7

0,6

1,5
9,9

7,0

1,9

9,6

4,5
15,2

13,1

100

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm
2 Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan
stanbul

Final Rapor
Blm 2

3)

Trafik Analiz Blgelerine Gre Otomobil Sahiplii

5% 1%

Yolculuk

verilerinin

analizi

sonucunda

trafik

analiz

blgelerine

gre

ortalama

gelir

ve

otomobil sahipliinin birbiriyle yakn iliki iinde olduu gzlenmitir.

ekil 2.7.2 bu ilikiyi
u aktarmasz
gstermektedir: Pembe renkli noktal izgi, regresyon analizi sonucu
model denkleminden
a 1 aktarma
gelen deeri ifade etmektedir. Gelir dzeyi yksek olan trafik analiz
blgelerinde otomobil
2 aktarma
sahipliinin yksek olduu gzlenmektedir. rnein, ortalama geliru3aktarma
1000 TL olan bir trafik
analiz blgesinde otomobil sahiplii bin kii bana 100 iken; ortalama gelir 3.000 TLye
ktnda bu deer 400 olmaktadr.
7?%
600

ekil 2.8.1 Toplu Tama Aktarma Says

Kaynak: I.Aama Analitik Etd ve Model Kalibrasyonu i - Hane Halk Aratrmas (OD HH 2006)

500
2. Aktarma Trleri
_ 400
Tablo 2.8.1de trler arasndaki aktarma dalmlar gsterilmektedir. Tablodaki deerler, aktarma
8 300
saylarnn tm yolculuklara orann ifade etmektedir (Tablodaki dalma aktarmasz yolculuklar dahil
O
edilmemitir). Bu tabloda otobs yolculuklarndaki aktarma saylarnn dier trlere oranla daha fazla

t 200
<

olduu grlmektedir.

100
Tablo 2.8.1 Trler Aras Aktarma Dalmlar
________________________(Birim: Toplam erisindeki Yolculuk Oran:%)
0
1000
2000
3000

4000

Kaynak: I.Aama Analitik Etd ve Model Kalibrasyonu i - Hane Halk Aratrmas (OD HH 2006)

Zondaki Ortalama Gelir (TL/ay)

Zon - - - - Regresyon Erisi

ekil 2.7.2 Ara Sahiplii ve Gelir Seviyesi Arasndaki liki

2) Gelir Seviyesine
Gre
Hane
Halknn
Sahiplik
Kaynak:
I.Aama
Analitik
Etd ve Otomobil
Model Kalibrasyonu
i - Durumu
Hane Halk Aratrmas (OD HH 2006)
ekil 2.7.1de hanedeki otomobil sahipliine gre gelir dalmnn deiimi gsterilmektedir. Hane
halk otomobil sahiplii ile gelir durumu arasnda doru orantl bir iliki vardr. Buna gre hanedeki
gelir
seviyesi
arttka
otomobili
hane
says
otomobili olmayan
Bu iliki,
gelecekteki
gelir
art ile olan
uyumlu
olarak
trafikartarken
analiz blgelerinde
otomobilehane
sahip says
hane
azalmaktadr.
halk saysnn tahmin edilmesinde kullanlacaktr.
2.8 Toplu Tama Yolculuk zellikleri
1.

Aktarma Says
Toplu tama yolculuklar aktarmal ya da aktarmasz olarak yaplmaktadr. ekil 2.8.1de toplu
tama ile yaplan aktarma says gsterilmektedir. Verilen deerlerde toplu tama ile zel otomobil
aras aktarmalar hari tutulmutur. ekilde grld gibi aktarmasz yolculuklarn oran %77 iken bir
aktarma yapan yolculuklarn pay %17dir. ki veya daha fazla aktarma yapan yolculuklarn says
daha dk olup bu oran % 6dr. stanbulda ounlukla aktarmasz yolculuk yapld grlmektedir.

ekil 2.7.1 Hanedeki Otomobil Sahipliine Gre Gelir Dalm

Kaynak: I.Aama Analitik Etd ve Model Kalibrasyonu i - Hane Halk Aratrmas (OD HH 2006)

36
37

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 3

Blm 3

Karayolu ebekesi ve Trafik Hacmi

3.1 Karayolu ebekesi

3.1.1

Blgeler Aras Karayolu ebekesi

Trkiye Gneydou, Avrupa ve Ortadou arasndaki transit koridorda yer almaktadr. Cenevrede
1950 ylnda Birlemi Milletler Avrupa Ekonomi Komisyonu (BM/AEK) tarafndan hazrlanan
Uluslararas Ana Trafik Arterleri Oluturulmas Beyannamesinden sonra Trkiyeyi Gney Avrupaya
balayan koridorlar gelitirilmitir.
Gneydou Avrupa Uluslararas Yol Ann (AGRnin) Trkiyeye E-Yol olarak iki arteri ulamaktadr.
Bunlar Bulgaristan (Kapkule) snrndan giren E-80 ve Yunanistan (psala) snrndan giren E-90dr.
Bu iki ana gzergah, Avrupa Uluslararas Yol A ile Anadoludan geerek Trkiyenin gney ve dou
snrlarndaki Ortadou ve Asyay birbirine balamaktadr.

Kaynak: I.Aama Analitik Etd ve Model Kalibrasyonu i - Hane Halk Aratrmas (OD HH 2006)

ekil 3.1.1 Trkiyeden Geen Uluslararas Yol A

Kaynak:

http://www.kgm.gov.tr/

E- yollara ilaveten Avrupa Transit Otoyol (TEM) tm lkeyi ekspres yol a olarak kaplamaktadr.
TEM otoyolu Trkiyede Bulgaristan snrnda Edirneden balamakta, Fatih Sultan Mehmet
kprsyle stanbulu gemekte Ankarada douya ve gneye giden iki kola ayrlmaktadr. Dou kolu
Akalede yine ikiye ayrlmaktadr. Bu kollardan biri Karadeniz Blgesinde Trabzona gitmekte, dieri
ise ran snrndaki Grbulakta son bulmaktadr. Gney kolu ise Suriye ve Irak snrlarnda son
bulmaktadr. Ayrca TEM Gney Otoyolu stanbulu zmire ve Antalyaya balamaktadr.
stanbul, Gney Avrupa ve Asya arasnda en nemli balant noktasdr. Karadeniz ve Marmara
Denizi arasndaki yer almas sebebiyle Egeye ve oradan da Akdenize alan nemli bir kap
konumundadr. ekil 3.1.2 stanbul ve evre illeri arasndaki karayolu an gstermektedir. Bu yollar
yukarda bahsedilen uluslararas yol ann bir paras olup stanbulu batda Krklareli ve Tekirda;
douda zmit, Sakarya ve Dzce gibi illere balamaktadr.

38

39

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 3

ekil 3.1.2 stanbul ve evre lleri Arasndaki Karayolu A

Kaynak: stanbul l evre Dzeni Plan, 2009

3.1.2 Blgeler Aras ve Kent ii Byk lekli Karayolu Projeleri

Ulatrma Bakanl tarafndan blgeler aras ve kent ii karayolu projeleri planlanmaktadr. Blgesel
lekli projelerin alma alanna dahil olmamasna ramen stanbul trafiini dolayl olarak etkilemesi
beklenmektedir. Planlanan projeler aada sralanmtr:

zmit Krfez Geii ve Gebze-Orhangazi Otoyol Projesi

Bu proje ile mevcut Eskihisar - Topular feribot hattnn olduu blgede, zmit Krfez kprsnn
yaplmasyla Gebze ve Orhangazi birbirine balanacaktr. Bu balant kprnn gney ksmnda
endstri ve turizm sektrnn gelimesini salayacaktr. Ayrca Bursa - zmir arasndaki karayolunun
iyiletirilmesi planlanmaktadr. Bu durumda stanbul-zmir aras seyahat sresinin ksalaca
dnlmektedir.

Malkara-psala Karayolu Projesi

Projenin amac stanbuldan psalaya kadar olan mevcut yolun iyiletirilmesidir. Bu proje ile Trkiye
-Yunanistan

arasndaki

balantlarn

artmas

ve

turizmin

gelimesine

katkda

bulunmas

amalanmaktadr.

anakkale Kprs ve Knal-Tekirda- anakkale-Balkesir Otoyol Projesi

Projenin amac Edirne ile anakkale arasndaki otoyol balantsn iyiletirmek amacyla anakkale
boaznda bir kpr ina etmektir. Bu yol ile zmit - Bursa ve zmir otoyolunun balants
salanacaktr.
Yukardaki karayolu projelerinin uygulanmasyla Marmara Denizi etrafndaki otoyol projeleri
tamamlanm olacak, dolaysyla stanbul-zmir arasndaki balantlar glenecek ve seyahat sresi
ksalacaktr.

40

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 3

Kent iinde byk apl projeler bakmndan DLHnn (Ulatrma Bakanlna bal Demiryollar,
Havaalanlar ve Liman naat Genel Mdrl) nerdii stanbul Boaz karayolu tnel geii
projesi ve Karayollar Genel Mdrl (KGM) sorumluluunda olan Kuzey Marmara Otoyolu
(stanbul 3.evre yolu dahil) projesi yer almaktadr. Bu projeler stanbul trafiini dorudan
etkileyeceinden ana plandaki ebekede yer almaktadr.

3.1.3
1)

Karayolu A

ebeke Yaps
stanbulda yol a, kentlemenin dou - bat ynnde gelimesinden dolay ring / radyal bir formdan
ziyade dorusal bir yap gstermektedir. Dou-bat aksnda uzayan TEM (Trans European Motorway)
Otoyolu ve D100 Karayolu stanbulun iki ana koridorunu oluturmaktadr. Bununla birlikte Tarihi
Kent Merkezi ve MA blgesini evreleyen ring yollar bulunmaktadr. Bu yollar yaklak 3-5 km
aralklarla merkezi blgeyi evreleyen yarm ringlerdir. Radyal yollar ise TEM otoyolu ve D-100
Karayolunun dou ve bat uzantlar, Eski Edirne Yolu, Piyale Paa Bulvar, Bykdere Caddesi, ile
Yolu gibi yollar iermektedir. TEM otoyolu ve D-100 Karayolu otoyol/ekspres yol olarak tasarlanm
olup 2*3 ve 2*4 eritli yksek trafik kapasitelerine sahip olduundan dier yollara katl kavaklarla
balanmaktadr.
Merkezi alanda Atatrk Bulvar, Refik Saydam Caddesi, Tarlaba Bulvar, Piyale Paa Bulvar,
Barbaros Bulvar, Fevzi Paa Caddesi, Edirnekap Rami Caddesi, Vatan Caddesi (Adnan Menderes
Bulvar) ve Kennedy Caddesi gibi nemli ana arterler yer almaktadr. Bu yollar genellikle 2*3 eritli
olup merkezi alana bir ring yoluyla balanmaktadr.
Ulam Modelinde Kullanlan Mevcut Yol A, stanbuldaki tm yol an temsil edecek nitelikte bir
temel ebekedir (ekil 3.1.3). ekil 3.1.4 ise ulam modelinde kullanlan kent merkezindeki karayolu
an gstermektedir.

41

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 3

TC.
STANBUL BYKEHR BELEDYES

Vggi- ULAIM DARE BAKANLII

V&Bmi ULAIM PLANLAMA MDRL

UAP PROJE OFS

ULAIM MODELNDE KULLANILAN

KARAYOLU AI

ekil 3.1.3 Ulam Modelinde Kullanlan Karayolu A

42

alma
Konusu
Yol Planlamas
Tasar m
naat
Bakm

TEM Otoyolu ve Boaz indeki ki

Kpr Dndaki stanbul Yollar
Ulam Daire Bakanl, BB
Ulam Daire Bakanl, BB
Fen leri Daire Bakanl, BB
Ulam Daire Bakanl, BB

TEM Otoyolu ve Boaz indeki ki

Kpr
Proje Bamhendislii, KGM
Otoyol Bamhendislii, KGM
Otoyol Bamhendislii, KGM
Yol Bakm letme
Bamhendislii, KGM

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 3

2)

Yollardan Sorumlu Kurulular

alma alannda yollardan sorumlu kurulular stanbul Bykehir Belediyesi (BB) ve Ulatrma
Bakanlna bal Karayollar Genel Mdrldr. stanbul Bykehir Belediyesi kent ii yollardan
sorumlu olup, TEM ve boaz kprlerinin sorumluluu ise Karayollar 17. Blge Mdrlne aittir.
Belediyeye ait yollarn planlamas genellikle stanbul Bykehir Belediyesi Ulam Daire
Bakanlna bal Ulam Planlama Mdrl tarafndan yaplmaktadr. Plann onay Bykehir
stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Belediye Meclisi tarafndan; uygulamas da Fen leri Daire Bakanlnn ilgili mdrlkleri

Final Rapor

tarafndan yaplmaktadr.

Blm 3

Snf

Ara Tr

Kpr Gei
creti (TL)

Tablo 3.1.1 Yol Planlamas ve Uygulamasndan Sorumlu Kurulular

Aks aral 3.20 mden kk iki aksl aralar Otomobiller, Motosiklet

3,75

Aks aral 3.20 m.den kk Kamyon, Kamyonet ve Minbsler

2

dahil
Aks aral 3.20 m.den byk her trl iki aksl aralar dahil
Kamyonet, Pikap, Jeep, Ambulans ve Cenaze arabas, Kk
otobs, Byk otobs, Kamyon

3 aksl her trl aralar

Otobs, Kamyon ve Treyler (bir ilave aksl 1.ve 2.snflar)

9,25

4 ve 5 aksl her trl aralar Otobs, Kamyon ve Treyler (iki ilave

aksl 1.snflar), (bir ilave aksl 2.s nflar)

23,5

6 ve yukar aksl aralar Rmorklu Kamyon ve Treyler

Otoyol projelerinin planlamas, tasarm ve inaat Karayollar Genel Mdrl tarafndan, letme
29,25

ve bakm ise Karayollar 17. Blge Mdrl Yol Bakm letme Bamhendislii tarafndan
yaplmaktadr. Bo az kprlerinde sadece dou tarafna giden aralardan cret alnr. Tm gie
gelirleri de merkezi hkmete gitmektedir. TEM Otoyolu ve Boazii Kprlerinin, bakm ve
iletmesinin zelletirme politikas kapsamnda, zel sektre devretmesi planlanmaktadr.
Tablo 3.1.2.de Boaz Kprleri Gie Fiyatlar gsterilmektedir. Bu fiyatlar 2 Ocak 2010 tarihinden
itibaren geerlidir. TEM otoyolundaki fiyatlar mesafeye gre deiiklik gstermektedir.

Tablo 3.1.2 Boaz Kprleri Gie Fiyatlar

ekil 3.1.4 stanbul Kentsel Alan Karayolu A

43

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 3

3)

Yol Snflandrmas

stanbulda yollar otoyol, anayol ve dier yollar olmak zere 3 snfa ayrlmaktadr.
D-100 Karayolu yol yaps, erit genilii, eriim kontrol vs. itibari ile otoyol olarak ina edilmitir.
Ancak otoyolun nemli bir ayrcaln tekil eden eriim kontrol zelliini metrobs hattnn
ilavesiyle yitirmi olduundan otoyol karakteristik zelliini kaybetmi durumdadr. Bu nedenle bu yol
dier ana arterler gibi snflandrlabilir. 2010 yl itibariyle stanbul Bykehir Belediyesi toplam
karayolu uzunluu 29.702 km, toplam ana yol uzunluu da 2833 kmdir. stanbul Bykehir
Belediyesi ulam balantlar ekil 3.1.5te gsterilmitir.
stanbul Bykehir Belediyesi kentin bymesi ile oluan yeni yerleim alanlarndaki yol projeleri ve
yollarn

slah

almas

yaplrken

her

yolun

fonksiyonunu

yeniden

gzden

geirerek

snflandrmaktadr.
4)

erit Says

stanbul Bykehir Belediyesi, stanbul geneli tm ulam ebekesi ait erit saylarna gre
snflandrlarak ekil 3.16da gsterilmektedir.

Kaynak:

www.kgm.gov.tr, 2009

* Karayollar Genel Mdrl 17.Blge Mdrlnce gece geiine izin verilen az tehlikeli madde ykl aralar, dahil
olduklar snflara bal olarak normal cretin; 1,2,3 No.lu snf iin 10 kat, 4 ve 5 No.lu snf iin 5 kat olmak zere her iki
yn iin cret derler. cretlere KDV dahildir.

44
45

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 3

ekil 3.1.5 BB Tarafndan Tanmlanan Karayolu A

Kaynak: Ulam Koordinasyon Mdrl, Ulam Bilgi Sistemi, 201

46

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

stanbul
Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan
Final
Rapor

Final Rapor
Blm
3
Blm 3

b)

Karayolu Hz Snrlar

Karayolu
hz A
snrlar
karayollarnda meydana gelen kaza ve kayplarn azaltlmasnda olduka
5) Karayolu
zellikleri
etkilidir.
zamandalevsellii
hz limitleri
yakt tketiminin, egzoz gazlarnn yaylmasnn ve
KarayoluAyn
ebekesinin
veuygulamalar
Srdrlebilirlii
trafik grltsnn azalmasn da salayacaktr.
Ulam Sistemleri, trafiin akn kolaylatrmak, en az maliyetle en fazla alana eriimi salamak
Avrupa
Birlii'ndeki
otoyollarda
otomobillere
uygulanan
hzyolu,
limitivb.
saatte
90 ile
130 kmekil.3.1.7.de
arasnda, tek
amacyla
oluturulmaktadr.
Karayolu,
rayl sistem,
deniz
ulam
sistemleri
eritli
krsal yollarda ise saatte 70 ile 100 km arasnda deimektedir. Kentsel alan yollarnda saatte
gsterilmektedir.
50 km, yerleim alanlarnda ise saatte 35 km hz limitleri uygulanmas giderek yaygnlamaktadr.

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 3

STANBUL MERKEZ BLGESNDEK ERT

Tablo 3.1.3 Avrupa lkelerindeki Hz Limitleri

STANBUL BYKEHR BELEDYES 44

SAYILARI

ULAIM DARE BAKANLII .g8jy

ULAIM PLANLAMA MDRL
UAP PROJE OFS

Kentii
Yollar

Otoyollar

Avusturya

50

Kent d
Yollar
100

Belika

50

90-120

120

Karayolu a zerine yeni yollar eklenmesi veya yol iyiletirmeleri yaplmas durumunda a

Kbrs

50

80

100

zerindeki dolamn nasl etkilenebilecei ulam modeliyle belirlenebilmektedir.

ek Cumhuriyeti

50

90

130

Almanya

50

100

130

Danimarka

50

80

110

spanya

50

90-100

Estonya

50

90-100

- -Karayolu

Fransa

50

90-110

130 durumlarda

Finlandiya

50

80-100

120

U.K

48

96-112

112

Yunanistan

50

90-110

120

Macaristan

50

90-110

130

talya

50

90 or 110

130

rlanda

50

80-100

Lksemburg

50

90

Litvanya

50

90-100

Letonya

50

90-100

110-130

Malta

50

80

Hollanda

50

80-100

Polonya

60

90

130

Portekiz

50

90-100

120

sve

50

70

110

Slovakya

60

90

130

Slovenya

50

90-100

130

Trkiye

50

90

120

ekil 3.1.7 Ulam Sistemleri

130

-Karayolu ana yeni bir yol eklemek,

-Yollarn belirli kesimlerini geniletmek,

120 -Tek

yn uygulamas,
andaki belirli yol kesimlerinin adan karlmas, trafie kapanmas veya deprem vb.
kullanlamaz hale gelmesi durumunda yol ann ileyii,

gibi seenekleri olumlu ve olumsuz ynleriyle birlikte karlatrmak gerekmektedir. Buna gre, yol
a tasarmnda dikkat edilmesi gereken ncelikleri (rnein, yksek balant dzeyi ve kesintisiz
trafik akna uygunluk) tespit etmek gerekmektedir. Yol andaki kademelenmenin yolculuklarn
mekandaki dalmna uygun biimde tasarlanmas gerekmektedir.

120 a)

Yol Kaplama Durumu

130 alma

alanndaki yollar ounlukla asfalt betonla veya beton/ta bloklarla kaplanmtr. Baz
ekil 3.1.6 stanbul Merkezi Blgesindeki erit Says
banliy alanlarndaki yollar ise herhangi bir deme yaplmamtr. Yol kaplamalarnn byk bir
ksmnn iyi korunduu grlmtr.

- stanbul'un

47

kentsel alannn eimli corafik yaps karayolu inas iin bir dezavantajken kavak

120 noktalarnda

(stgeit ya da katl kavak uygulamalarnda) bu zellii bir avantaja dnmektedir.

Katl kavaklarn sadece otoyollarda deil; kent ii yollarda da grlmektedir.

48

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 3

dikkate alnr. Genel olarak kent yollar iin, 20 km/km 2 yol younluunun zerinde olan blgeler
youn olarak nitelendirilebilir. stanbul geneli iin tm karayolu an ieren mevcut karayolu a
younluklar ve kaplad alanlar ekil 3.1.8 ve ekil 3.1.9da gsterilmektedir.

Kaynak:

c)

http://www.europe.org/speedlimits.html(2004-2005)

Karayolu A Younluklar

Karayolu a younluu, 1 km 2 alana den km cinsinden yol uzunluu olarak ifadelendirilmektir.

lkeler veya ehirlerarasnda karlatrma yaplrken nfus younluu, kii bana den gelir,

1000 kii bana den ara says, vs. gibi temel deikenler

49
50

TOPLAM
Proje Trleri

TUTAR(BN TL)

PROJE SAYISI

2008

2009

Yeni Proje

9732092

99

Devam Eden Proje

6675378

47

40650

20

166505

10

109937

33863

16614625

176

3136072

3403314

Etd Proje
Devam Eden Etd Proje
Sektr Toplam

1494585
3026135

1870116
4750

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final
Rapor
stanbul
Metropoliten
Alan
Entegre
Kentsel
Ulam
Ana
Plan
stanbul
Metropoliten
Alan
Entegre
Kentsel
Ulam
Ana
Plan
Blm
3Rapor
Final
Rapor
Final
Blm
33
Blm

stanbul geneli iin mevcut anayol a younluklar ve kaplad alanlar ekil 3.1.10 ve ekil
7)
Karayolu
Andaki Mevcut
Problemler
6) Yol
Yatrmlar
3.1.11de
gsterilmektedir.
Anayol
a olarak otoyollar ve 1.derece yollar dahil edilerek hesaplar
stanbulda
karayolu
a
ehrin
bymesi ile birlikte gelimitir. Genel olarak yol a corafik koullar
yaplmtr.
Toplam yatrmlar ve masraflar birok finansal durum ve deikene bal olarak her sene deiiklik
dikkate alnarak tasarlanmaktadr. zellikle ana yollarda gei noktalar tamamen corafik koullar
gstermektedir. 2008deki 3,14 milyar TLlik toplam masraf 2009da 3,4 milyar TLdir. Ulam
gz nne alnarak katl kavaklar eklinde tasarlanmtr. Ana arter yollar ise genellikle her ynde
sektrnde yer alan yatrmlarn genel zellikleri itibari ile aadaki ekilde gruplandrlmas
ok eritlidir.
mmkndr.

Blgelerin
hzl kentlemesi
ve artan ekonomik byme trafik talebini artrarak kentte ulatrma
skele ve liman
yapm
problemlerine sebep olmutur. Birok problemin yan sra ana problem trafik skkl ve yeterince
Kavak ve yol dzenlemeleri, stgeit, altyap yatrmlar
gelimemi toplu tama sistemidir. Mevcut karayolu a ile ilgili balca problemler aadaki gibidir:
Metro, tramvay inaat, ektromekanik ileri ve ara alm yatrmlar
a) Boaz Geii
Tnel, kpr inaatlar yatrmlar
stanbul fiziki olarak stanbul Boaz, Hali, K.ekmece ve B.ekmece glleri tarafndan
Bilgi sistemleri kurulumu, sinyalisazyon ileri yatrmlar
blnmtr. Trafik skklnn en ok yaand noktalar iki Boaz kprs geiinde ve balant
Yayalatrma yatrmlar
yollarndadr. Bo az kprlerinde her sabah ve akam zirve saatlerde youn trafik skkl
Ulam aydnlatma lgili
yatrmlar
gzlemlenmektedir.
kurumlar kprlerde yaanan trafik skkln azaltmak iin zirve saatlerde
trafiin az olduu ynden 1 eridi trafiin youn olduu yne aarak ilave kapasite yaratmaktadrlar.
Tablo 3.1.4
stanbul
Belediyesi
tarafndan
hazrlanan 2008-2009 yllarna ait yatrm
Bylelikle
ksmi
de olsaBykehir
trafik skkl
azaltlmaya
allmaktadr.
dalmn ve Tablo 3.1.5 stanbul Bykehir Belediyesi tarafndan hazrlanan 2009 yl
2009 ylnda Boazii ve FSM kprlerinden gnlk ortalama geen ara saylar Tablo 3.1.6de
mdrlklere gre ulam sektrne ait yatrm dalmn gstermektedir.
gsterilmektedir. Bu tabloya gre FSM kprsnden gnlk geen ara says daha fazla iken, erit
bana geen ara says Boazii kprs daha fazladr. Toplamda iki kprden gnlk 386 bin ara
gemekte iken erit bana geen ara says 27 bin civarndadr.
Tablo 3.1.4 BB
Ulam
Yatrmlar
Dalm (Km/Km )
ekil 3.1.10 Trafik Analiz Blgelerine
Gre
Mevcut
Ana Yol Younluu

Trafik Analiz Blgelerine Gre Mevcut Ana Yol Yollarn her bir trafik analiz blgesinde kaplad alan
Mdrlk Ad

dalm (km 2 cinsinden) ekil 3.1.11de gsterildii gibidir.

2009 Yatrm Says

2009 Yl in ngrlen
Harcama(BN YTL)

Altyap Hizmetleri M.

70

897.940,00

40

26

Deniz Hizmetleri M.

2.690,00

Projeler M.

Kaynak:

2009 Yl Yatrm
Adedi Oran(%)

2009 Yl Yatrm
Tutar Oran(%)

Tablo 3.1.6 Kprlerden Geen Gnlk Ortalama Ara Saylar

8
950,00
5
0
http://www.ibb.gov.tr/tr-TR/ButceYatirim/YatirimProgrami/Documents/2009yatirimprogramisunum/sektor/ulasim.pdf

Rayl Sistem M.
ehir Aydnlatma ve Enerji M.
Trafik M.

26

1.777.950,00

15

52

65.001,00

Tablo 3.1.5 Mdrlklere

Gre Ulam
110.620,00
7
3 Sektrne Yatrmn Dalm

13

Ulam Koordinasyon M.

15.000,00

0,4

Ulam Planlama M.

13

25.460,00

Yap leri M.

25

100.502,00

14

Yol Bakm ve Onarm M.

13

407.200,00

12

176

3.403.314,00

100

100

Mdrlkler Toplam

Kaynak:

FSM
Toplam
http://www.ibb.gov.tr/tr-TR/ButceYatirim/YatirimProgrami/Documents/2009yatirimprogramisunum/sektor/ulasim.pdf
ekil 3.1.11 Trafik Analiz Blgelerine Gre Mevcut Ana Yollarn Kaplad Alan Dalm (%)

Boazii
Gnlk
Gnlk
erit
Geen Ara Bana Geen Ara
Says
Says

Gnlk
Geen
Says

173.168

213.186

Ara

Gnlk
erit
Bana Geen
Ara Says

Gnlk Geen
Ara Says

Gnlk
erit
Bana
Geen
Ara Says

51
52

28.861

26.648

386.354

27.597

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 3

kaldrm ara geiini kolaylatrmak iin daraltlmtr. Baz kaldrmlar ise bazen park yapan
aralarla igal edilmektedir. stanbul genelinde ok az sayda yayalatrlm yol ve bisiklet yolu
bulunmaktadr.

3.2 ebekedeki Trafik Hacim Deerleri

3.2.1

Zirve Saat Trafik Hacim Deerleri

Karayolu atama modeli sonularna gre kapasite kullanm oranlar, karayolu performans
gstergeleri, ortalama yolculuk zaman ve ortalama yolculuk mesafesi gibi parametreler en az ulam
maliyetine sahip a trlerinin tespitinde kullanlmaktadr.
ekil 3.2.1'de sabah zirve saat iin (07:00 - 08:00) saatlik yolculuk dalmnn karayolu ebekesi
atama sonucunda elde edilmi hacim deerleri grlmektedir. Karayolu ebekesindeki izgilerin
kalnl hacim deerlerini, renkler ise hacim kapasite oranlarn gstermektedir. Renkler yeilden
krmzya gittike hacim kapasite oranlar artmakta ve skklk blgeleri ortaya kmaktadr.
TEM ve D-100 karayolu zerinde youn trafik hacimleri grlmektedir. 1. ve 2. Boaz kprlerinin
zerinde hacim kapasite oranlar 1 deerinin zerindedir.

Kaynak: KGM, 2009

b)

Ulam Trleri Arasnda Entegrasyon

stanbulda birok ulam tr olmasna ramen bunlar arasnda transfer kolaylklar olmadndan
yeterli bir entegrasyon salanmamaktadr. Toplu tamacln ana istasyonlarnda ounlukla otobs
ve taksiler kendilerine ayrlan zel bir yer olmadndan yolun tamamn kaplamakta ve bylelikle
ilave skklk problemi oluturmaktadr.
c)

Yeni Geliim Blgeleri

Yeni geliim blgelerinde karayolu ve rayl sistem altyaps yetersizdir. Blm 13de yeni geliim
blgeleri detayl biimde aklanmaktadr.
d)

Bisiklet ve Yaya Yollar

Mevcut problemler ierisinde baka bir konu da yetersiz yaya ve bisiklet yollardr. Baz yollarda
yaya kaldrm hi yaplmam veya baz yaya kaldrm olan yerlerde yaya

53 54

2009
stanbul Toplam Ara km

36.113.917

Yaka Gei i Ara km

17.198.030

stanbul Toplam Ara Sre

59.082.686

Yaka Gei i Ara Sre

28.652.151

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 3

Tablo 3.2.2
Perde-Kordon
Aratrmasnn
zeti
Mevcut durumda stanbul
genelinde
seyahat edilen
ara km ve
ara sre deerleri Tablo 3.2.1 de
verilmektedir.
Seyahat edilen Ara-km (VKmT) = Uzunluk * Trafik Akm
Seyahat edilen Ara-sre (VHT) = Tkank Seyahat Sresi * Trafik Akm
stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor

Tablo 3.2.1 Seyahat Edilen Ara-Km (VKMT), Ara-Sre (VHT)

Blm 3

Perde Kordon Hatlar

Avrupa

Saym yerleri
adedi

erit
adedi

Bat Son Perdesi

BP1

16

22

Bykekmece
Perdesi
Kkekmece
Perdesi
Hali Perdesi

BP2

10

14

BP3

20

26

Boaz

Boaz Perdesi

Asya

Kartal Perdesi
Dou Son Perdesi

Avrupa - Asya

Perde Kordon
Kodu

1. evre Yolu Kordonu

2. evre Yolu Kordonu

Toplam

BP4
30
64 Trafik Hacmi
3.2.2
Perde-Kordon
Hatlarnda
BoP
4
16Kaynak: UAP Proje Ekibi, 2006
Bu blmde perde ve kordon hatlarndaki
trafik saymlar zetlenmitir. ekil 3.2.2de alma alan
DP2
39
58
iinde yer alan 7 perde ve 2 kordon hatt grlmektedir. Tablo 3.2.2de perde kordon hatlarnda
DP1
18
24
yaplan alma zetlenmitir. Trafik ve ara ii yolcu saymlar toplam 351 noktada 611 eritte sabah
Tablo
3.2.3 Saym Yap lan Tat Tr
K1
87
153
07:00dan 10:00a kadar 3 saat, len 12:00dan 14:00e kadar 2 saat, akam ise 17:00dan 20:00ye
K2
127 zere 8234
kadar 3 saat olmak
saat boyunca yaplmtr. 2006da 351 istasyonda 24 Maystan 14
611 3.2.3de saym yaplan tat trleri snflamas verilmitir.
Hazirana kadar351
srmtr. Tablo
Sahada yaplan 8 saatlik saymlar Karayollar 1. Blge Mdrlne ait sabit trafik saym
istasyonlarndan ve BB Trafik Mdrl Trafik Kontrol Merkezine ait kameralardan alnan saym
deerlerine ait oranlar kullanlarak 24 saate dntrlmtr.

ekil 3.2.1 2009 Yl Karayolu Kapasite Kullanm Oranlar (V/C)

Kaynak: UAP Proje Ekibi, 2009

55

No.

Entegre tip aralar

Ara tr

1
2

Motosiklet

Motosiklet

Otomobil

Toplu Tama

Otomobil
Taksiler
IETT Toplu Tama (biletli)
zel Toplu Tama (paral)

ekil 3.2.2 Perde-Kordon Hatlarnn Yerleri

zel Toplu Tama (ift katl IETT otobs)

Servis Otobs

Ticari Aralar

ehirleraras Otobs

Minibs/Dolmu (minibs)
Otobs (50 kii)
Orta boy otobs (30 kii)
Minibs (15 kii)
Hafif kamyon
Kamyon
Van
Minibs
Otobs (50 kii)
Orta boy otobs (30 kii)

Kaynak: UAP Proje Ekibi, 2006

56

Perde
Otomobil
Toplu tama
Servis Otobs
Ticari Aralar
ehirleraras Otobs
Motorsiklet
Toplam
Perde
Otomobil
Toplu tama
Servis Otobs
Ticari Aralar
ehirleraras Otobs
Motorsiklet
Toplam

BP1
12.19
6
469
504
6013
478
224
19.88
4
BP1
10.5
96
456
584
5.63
1
536
178
17.9
81

BP2
29.88
4
2.864
4.438
11.47
1
507
180
49.34
4
BP2
18.32
7
2.133
2.611
12.94
0
362
162
36.53
5

BP3
115.99
1
6.267
15.107
33.707
847
860
172.77
9
BP3
115.90
7
5.011
12.038
29.744
820
1.004
164.52
4

BP4
278.0
91
13.67
6
22.34
9
67.49
3 1.53
1
4.04
2
387.1
82
BP4
237.909
16.404
23.858
73.544
1.651
4.253
357.619

BoP
147.04
0
4.511
13.593
24.751
1.978
2.804
194.67
7
BoP
146.59
3 3.23
8
14.8
82
19.0
09
1.34
4
1.98
4
187.05
0

DP1
44.19
1
1.278
6.431
19.14
9
747
369
72.16
5
DP1
50.731
1.33
6
7.57
6
23.776
933
380
84.732

DP2
157.84
4
8.624
15.538
38.187
989
1.393
222.57
5
DP2
172.796
8.804
16.278
46.596
820
1.458
246.752

K1
466.482
37.316
30.253
54.080
1.133
8.324
597.588

K2
861.422
33.611
67.513
189.469
3.898
10.111
1.166.024

K1
500.013
35.771
39.778
67.018
1.151
8.918
652.649

K2
812.138
34.036
76.900
179.316
2.376
11.271
1.116.037

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 3

Boaz
Perdesi (BoP) trafiinde otomobilin pay %75-78 civarndadr. Bu oranlar K1 ve K2
250.000
kordonlarnda
da benzer olup, dier perdelerde %59-72 aralnda deiim gstermitir. Kent
ru
nj
eperlerinden
merkeze doru gidildike, otomobil oran art gstermitir.
200.000

_________________________________________________________I
O
Tablo 3.2.4 Hatlara Gre Gnlk Perde-Kordonlardaki Trafik Hacmi
O 150.000
1) Bat - eriye doru

o
o
o
D
3

100.000

50.000

H-

__1

.1

BPl BP2 BP3 BP4 BoP DPI DP2 K

K2

2) Dou - Darya doru Perde - Kordon Hatlar

l O t o m o b i l Top l u t a m a S e r v i s T i c a r i a r a e h i r l e r a r a s M o L o s k l e L

ekil 3.2.3 Perde-Kordon Hattnda Sabah Zirve Saatlerinde Ara Trne Gre Trafik Hacmi
(07:00-10:00. Bat - eriye Doru stikamette)
Kaynak: BMTA. 2006. stanbul Ulam Ana Plan Model Kalibrasyonu Perde. Kordon ve Ara Doluluk Saymlar almas

200,000

150.000

(ii) Zirve Saat

a Trafik Hacimleri (07:00 - 10:00)

160.000

ekil 3.2.3 ve ekil 3.2.4 saat 07:00dan 10:00a kadar 3 saatlik zirve saat trafik hacmini
140.000

gstermektedir.
eri 200.000 ve d istikametlere 185.000 olmak zere perde hattnda en yksek
o
o

120.0
hacim
K2de saylmtr. K1 trafi i ise yaklak 101.000 i ve 102.000 d ynde olmutur.

o 100,000
Sabah
zirve saatteki en yksek oran %60 - %75 ile otomobil orandr (bkz. ekil 3.2.4). Trel dalm
o

rv 8 0 . 0 0 0
oranlar
her iki istikamette benzer olup alma alanlarnn snrna doru gidildike otomobilin
o
I

toplam
trafik iindeki pay azalmaktadr. Tm perde-kordonlarda otomobilin toplam trafik iindeki

u 60.000
r
I I alndnda %71-73 arasndadr.
ortalama
a 4 0 . 0 0 0 pay ynsel dalm dikkate
X

20.0

0
n-------- -----------------1------ ------------------1------ -----------------1------ -----------------1------ ------------------1---------------r

BPl

BP2 BP3 BP4 BoP DPI

Kaynak: UAP Proje Ekibi, 2006

1) Perde Hattndaki Trafik Hacmi

(i)

Gnlk Trafik Hacmi

Tablo 3.2.4de perde ve kordon hatlarnda stanbula giri (i) ve k (d) istikametlerindeki gnlk
(24 saatlik) trafik hacimleri grlmektedir. En yksek trafik hacimleri K1 ve K2 hatlarnda
grlmtr. K2de yaklak 1.170.000 ara/gn i ve
1.120.0

ara/gn d istikametlerde olmak zere en yksek hacim gzlenmitir. K1deki trafik

hacmi ise 600.000ara/gn ieri ve 650.000 ara/gn dar olmutur. K1 kordonu kentin
Merkezi Alann (MA) evrelemektedir. K2 ise kent merkezi snrlarn tanmlamaktadr.

57
58

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 3

Perde-Kordon
Hatlar
Bat-i e'i ye

doru

W L)og j-L)sarya

doru

ekil 3.2.5 Sabah Zirve Saatleri (07:00-10:00) iin Otomobillerin Toplam Trafie Oran
(iii) Zirve Saatlerde Trafik Hacminde Yn Farkllklar
Genellikle sabah zirve saatlerinde ieriye doru trafik daha fazladr. ekil 3.2.6 i ve d
istikametlerde trafik hacmi farkllklarn ve toplam iindeki oranlarn gstermektedir. Perde ve
kordon hatlar K2 ve BOP (Boaz geii) i istikamette yksek hacm gstermektedir. yne ak
oran toplam hacme gre % 60 civarndadr. Di er yandan Asya yakasnda DP1 ve DP2 d
istikamet hacmi yksektir. Perde hatlarnda genellikle i ve d trafik hacmi dengelidir.

K2
Perde - Kordon Hatlar
l

O t o m o b i l Top l u t a m a S e r v i s T i c a r i a r a e h i r l e r a r a s

Motosi kl et

ekil 3.2.4 Sabah Zirve Saatleri iin Ara Tiplerine Gre Perde-Kordon Hattnda Trafik Hacmi (7:0010:00. Dou - Darya Doru stikamette)
Kaynak: UAP Proje Ekibi. 2006

ekil 3.2.6 ve D Trafik Hacim Fark ve eri Trafiin Oran (7:00-10:00)

Kaynak: UAP Proje Ekibi. 2006

60
59

:K
K
A
'i

A
:<*

X
\ 4!lpx+- .

K__

stanbul Metropoliten
Metropoliten Alan
Alan Entegre
Entegre Kentsel
Kentsel Ulam
Ulam Ana
Ana Plan
Plan
stanbul

Final Rapor
Rapor
Final
Blm 33
Blm

2)

Perde-Kordon Hatlarnda Yk Hacmi

i) Sabah Zirve Saatinde Yk Trafik Hacmi (07:00-08:00)

Ar vastalarla yaplan yk naklinde merkezi i blgelerine giri sabah 06:00-10:00 aras
yasaklanmtr. MAya giren kamyonlarn zel izin almas gerekmektedir. Bu yzden sabah zirve
saatinde ar tat trafik hacmi dktr.
Bu blmde, stanbulda perde hatlarndaki trafik hacim verileri analiz edilerek yk tamaclnn
durumu incelenmitir. ekil 3.2.7de sabah zirve saati iin (07:00 ile 08:00 aras) ar tat ve toplam
hacim deerlerinin perde hatlar baznda karlatrlmas grlmektedir. ekil 3.2.8de toplam trafik
hacminin iindeki ar tat hacminin oran perde kordon hatlar baznda gsterilmektedir.
MAdan uzakta bulunan BP1. BP2 ve DPI perdelerinde ar tat oran yksektir. Bu blgelerde ar
tat kstlamas yoktur. Dier yandan K1. K2. BOP. DP2 ve BP4 hatlarnda daha dk ar vasta
oran grlmektedir. Bu perde. kordon hatlar ar vasta giriinin snrlandrld MA civarndadr.

ekil 3.2.8 Perde-Kordon Hatlarnda Toplam Trafik Hacmi ve Ar Vasta Oran likisi
(07:00-08:00)
Kaynak: UAP Proje Ekibi. 2006

S- 2500
ekil 3.2.9da
her saym istasyonu iin (perde kordon saym noktalar) toplam trafik hacmi ve toplam
O
trafik hacmi iindeki ar tat oran arasndaki iliki grlmektedir. Ar tat oran % 10un zerinde
o
olan ve saatlik
toplam trafik hacmi 10.000in zerinde olan yol kesitleri olduka azdr. Trafik
o

hacimleri dk olmasna ramen BP1. BP2. ve BP3de ar tat oranlar srasyla % 8., %11 ve
1500

%6dr. Dierlerinde %3 ve altnda olup Klde bu oran %0 ve Boaz Perdesinde (BoP) de %1dir.
stanbul trafii iin zirve saatlerde uygulanan ar tatlarn 06:00-10:00 ve 16:00-20:00 saatleri
BP3

arasnda trafie kma kstlamalar yolcu trafiinin yksek tonajl ara trafiinden etkilenmesini en
aza indirgemitir.

DPI

20000 40000 60000 80000 100000 120000 140000

Toplam Ara (07:00-08:00)

ekil 3.2.7 Perde-Kordon Hatlarnda Toplam Trafik ve Ar Vasta Hacmi Arasndaki liki
(07:00-08:00)

61

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 3

3)

Perde-Kordon Hattnda Yolcu Hacmi

i)

Zirve Saat Yolcu Hacmi (07:00-10:00)

ekil 3.2.10 ve ekil 3.2.11 saat 07.00-10.00 arasndaki 3 saat iin zirve saat yolcu hacimlerini
gstermektedir. En yksek yolculuklarn sayld K2 kordonunda gnlk yolcu says ieriye doru
yaklak 670.000, darya doru ise 700.000 civarndadr. K1 kordonundaki yolcu says ise ieriye
doru 450.000, darya doru 455.000 civarndadr.
Sabah zirve saatlerinde toplu tama yolcu oran %60-%75 civarndadr (ekil 3.2.12). Burada toplu
tama yolculuklarnn iine otobs, servis ve ehirleraras otobsler dahil edilmitir. Bu oranlar her
iki ynde birbirine benzerdir.

ekil 3.2.10 Perde Hatlarnda Sabah Zirve Saatlerinde Ara Cinsine Gre Yolcu Hacmi - Bat ve
stikametlerinde (7:00-10:00)

OOOO

20000

30000

40000

50000

60000

Toplam Trafik Hacmi (07:00-08:00)

ekil 3.2.9 Perde-Kordonlarda Toplam Trafik Hacmi ve Ar Vasta Oran Arasndaki liki
(07:00-08:00)
Kaynak: UAP Proje Ekibi. 2006

63
62

Otomobil
Toplu tama
Servis otobs
Ticari aralar
ehirleraras
otobsler
Motorsikletler
Toplam

BP1
1.5
17.8
14.1
2.0
39.9
2.1
3.5

BP2
1.5
15.4
12.3
1.7
34.4
2.5
4.4

BP3
1.6
22.1
8.5
1.6
26.3
1.9
3.1

BP4
1.5
42.4
9.4
1.7
34.7
1.8
3.4

BoP
1.5
44.5
11.7
1.4
28.7
1.2
4.3

DP2
1.5
21.1
9.6
1.6
35.3
1.2
3.4

DP1
1.5
22.6
11.9
1.9
60.7
2.3
4.5

K1
1.7
30
.4
10
2.2.7
50
2.3.7
4.5

K2
1.6
28.0
10.3
2.0
38.5
2.1
3.3

Otomobil
Toplu tama
Servis otobs
Ticari aralar
ehirleraras
otobsler
Motorsikletler
Toplam

BP1
1.7
19.5
16.2
2.0
45.3
2.1
4.4

BP2
1.5
28.7
18.1
2.0
47.5
2.2
5.1

BP3
1.5
25.5
12.9
1.6
23.7
1.7
3.6

BP4
1.6
35.9
11.2
1.9
40.8
1.8
4.5

BoP
1.2
43.6
7.9
1.5
34.5
1.2
3.3

DP2
1.3
28.4
13.7
2.2
53.1
1.2
3.5

DP1
1.4
21.9
14.1
2.0
56.3
2.6
3.9

K1
1.6
31
.1
12
2.2.9

K2
1.7
28.2
13.2
2.1
34.0
2.1
3.8

52
2.2.1
4.5

stanbul
Metropoliten
Alan
Entegre
Kentsel
Ulam
AnaAna
Plan
stanbul
Metropoliten
Alan
Entegre
Kentsel
Ulam
Plan

Final
Rapor
Final
Rapor
Blm
3 3
Blm

ekil 3.2.13 Sabah Zirve Saatlerinde (07:00-10:00) ve D Ynlerde Yolcu Hacmi Farkll ve
ekil 3.2.11 Perde Hatlarnda Sabah Zirve Saatlerinde
Ara Cinsine Gre Yolcu Hacmi - Dou ve
Ynn Oran
Kaynak: UAP Proje Ekibi, 2006
D stikametlerde - (7:00-10:00)
Kaynak: UAP Proje Ekibi, 2006

4)

Perde-Kordon Hattnda Doluluk

Tablo 3.2.5 sabah 07:00 - 10:00 aras 3 saatlik ortalama i ve d istikametlerde doluluk oranlarn
gstermektedir. Doluluk her perde hattndaki yolcu saysnn ara saysna blmnden
hesaplanmaktadr. BP4 ve BOP iin otobs bana 42 ve 45 yolcu ile yksek doluluk oranlar
gzlenmitir. Servis otobslerinin ortalama doluluk oran ise her iki istikamette yaklak 10 yolcu /
aratr.

Tablo 3.2.5 Perde - Kordon Hatlarnda Sabah Zirve Saatlerinde (07:00-10:00) Ortalama Doluluk
Oranlar
1)

Bat - i ynde

ekil 3.2.12 Sabah Zirve Saatlerinde (07:00-10:00) Toplu Tama Yolculuklarnn (Kent ii
2) Dou TT+Servis+ehirleraras) Toplam Yolculua Oran
d
ynde
ii)

Zirve Saatinde Yolcu Hacminin Ynsel Farkllklar (7:00-10:00)

Genellikle ie doru olan yolculuklar sabah zirve saatlerinde daha fazladr. ekil 3.2.13 i ve d
ynlerde yolcu hacmi arasndaki fark ve i trafiin toplam trafie orann gstermektedir. Boaz
geiinde (BOP) perde hattnda yolcu hacmindeki nemli farkllklar gze arpmaktadr. Toplam
hacim iindeki ieri oran ounlukla %45-50dir. Dier yandan sadece BOP ieriye doru yksek
hacim deeri gstermitir.

64

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 3

5)

Boaz Geii

Boaz geiinde vapurlarla yaplan yolculuklar dnda youn yolculuk trafii sabah zirve saatlerde
1. ve 2. kpr zerinde yaanmaktadr. Bu da kprlerdeki trafik skkln arttrmaktadr. Bu
yzden bu blm kprlerin ulam koullar zerine odaklanmaktadr.
i) Boaz Geiinde Trafik Hacmi
ekil 3.2.14 2006 yl itibari ile her iki kprnn toplam trafik hacmini saatlik olarak, ynlere gre
gstermektedir. Sabah zirve saatlerinde Batya doru trafik hacmi daha youndur, akamlar ise
bunun tersi ynde younluk gzlenir. Bu durum Asya yakasnda oturanlarn i ve okul amal olarak
sabah

kprden

karya

gemeleri

ve

akam

zirve

saatlerinde

o
o

o
o

eve

dnmelerinden

kaynaklanmaktadr.

90.000
T 80.000

nj
3;

70.000

2
m

60.000
1

50.000

03
x

40.000
2

30.000

20.000
m 10.000

<-n

CO 0~ O 'I !V! CO

o
o

o
o

o
o

o
o

o
o

o
o

o
o

o
o

o
o

o
o

LO
l~-' CO G~t O
O O H r-1 H tI tI TI rH tI tI tI r\J

O
O

e r i

r ^ o d c r i ' - H o j r o ^

O O O I ' I I I

_ n

- H

o
o
O
L D
T

O
H

c o
I t ^ H r

ekil 3.2.14 Boaz Geiinde stikametine Gre Saatlik Trafik Hacmi

Kaynak: UAP Proje Ekibi, 2006

ii)

Avrupa ve Asya Yakalar Arasndaki Yolculuklar

ekil 3.2.15 Avrupa ve Asya yakalar aras seyahatlerin amacna gre paylarn gstermektedir.
Yolculuklar Avrupa-Avrupa, Asya-Asya, Avrupa-Asya ve Asya-Avrupa arasndaki yolculuklar olarak 4
gruba ayrlmtr. Ev- yolculuklarnn Avrupa ve Asya ii oran srasyla %62 ve %28'dir. Yakalar
aras yolculuklar ise Avrupadan Asyaya %8 ve Asyadan Avrupaya %2 oranndadr.
Dier amal seyahatler iin de benzer oranlar gzlemlenmektedir. zellikle, yakalar aras ev-okul
ve ev-dier yolculuk oran azdr ve iki yakann birbirinden bamsz olduu gzlenmektedir. Drt
ama arasnda; ev-i ve dier (ev ulu olmayan) yolculuklarn birbirine benzerlii daha fazladr. Ev-i
yolculuklarnda Asyadan Avrupaya hareket daha younken, dier yolculuklarda ise Avrupadan
Asyaya olanlar daha youndur. Bunun sebebi i ve ticari alanlarn ounlukla Avrupa yakasnda,
ikamet blgelerinin ise Asya yakasnda olmasdr.

Kaynak: UAP Proje Ekibi. 2006

66 65

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 3

Ev - Yolculuklar

Ev - Okul Yolculuklar

o%

2%
28%

37%

Asya

Asy

Asya

Asya

Asy

Avrup

Asy

Der Yolculuklar

Ev - Dier Yolculuklar
2%
36%

Asya

Asya

Asya

Asya

Asya

Avrup

Asya
Avrupa

Avrupa Avrupa

ekil 3.2.15 Avrupa ve Asya Yakalar Arasndaki Yolculuklarn Dalm

Kaynak: UAP Proje Ekibi. 2006

iii) Yolculuk Dalm

ekil 3.2.16 boaz geen gnlk yolculuklarn dalmn gstermektedir. Bu yolculuklarn ou
boaza yakn alanlardaki balantlar salayan ksa mesafeli yolculuklar olup boaza yakn yerlerde
sonlanmaktadr.

ekil 3.2.16 Boaz Geen Yolculuklarn Gnlk Dalm (Btn Amalar)

Kaynak: UAP Proje Ekibi, 2006

67

Ev - Dier Yolculuklar

Dier Yolculuklar

300000 150000 2000

200000 100000 1040.351074

0 10.000 20,000 30,000 Meters

0 10.000 20,000 30,000 Meters

D stasyon Hatt

1
)2
)3
)

Blge

Avrupa

Anadolu

Feribot

4
4

D stasyon

eri

Avrupa

Adet/g
n
Ara

42.311

69.173

Anadolu

Ara

69.689

76.393

Feribot

Ara

5.582

7.653

Kii

Dar

25.000
stanbul
stanbul
stanbul
Metropoliten
stanbul
Metropoliten
Metropoliten
Metropoliten
Alan
Alan
Entegre
Alan
Entegre
Alan
Entegre
Kentsel
Entegre
Kentsel
Kentsel
Ulam
Kentsel
Ulam
Ulam
Ana
Ana
Ulam
Plan
Plan
Ana
Ana
Plan
Plan
stanbul
stanbul
Metropoliten
Metropoliten
Alan
Alan
Entegre
Entegre
Kentsel
Kentsel
Ulam
Ulam
Ana
Ana
Plan
Plan

Final
Final
Rapor
Final
Rapor
Final
Rapor
Rapor
Final
Final
Rapor
Rapor
Blm
Blm
3 43Blm
3 3
Blm
Blm
3Blm

Tablo
3.2.7yolculuklarn
Kordon Hattnda
stikamete
Gre Gnlk
Trafik
Hacmi
Blmekil
4 Rayl
Sistem
A
3.2.17
boaz
geen
amalarna
gre gnlk
dalmn
gstermektedir.
4 ama
100

Tablo 3.2.8 alma Alan ve D Aras Otomobil Yolculuklar

ev-i yolculuklar hacim olarak en fazladr. Avrupa yakas nda i ve ticaret merkezlerinin
4.1arasnda
%Mevcut Rayl Sistemler
bulunduu boaza yakn yerlerde de youn trafik grlmektedir.
30%
28%
90%
4.1.1
Rayl Sistem A
80%
stanbulda

18,59 km metro, 19,3 km hafif metro, 34,22 km

tramvay, 1,24 km fnikler, 4,2 km
4%
M O T O S K LEv
E T- Okul Yolculuklari
Ev - is Yolculuklari5%
nostaljik tramvay, 72 km banliy
hatt
ve 0,72 km teleferik olmak zere toplam 150,27 km.
707u
Kaynak:
UAP
3671
908936Proje Ekibi. 2009
E H R L E75000
R A R30000
A S I 250.697235 Hacim

D 10,000 20,000 30,000

uzunluunda rayl sistem hatt mevcuttur. Metro, hafif metro ve tramvaylar iin ray akl
genellikle

60%

I T O P L U TA I M A

1435 mmdir. stanbulda kent ii rayl sistemler, BBye bal olan Ulam A. tarafndan, banliy
TCAR ARA I
50%
Tablotarafndan
3.2.9 alma
Alan ve D
Kamyon
Yolculuklar
hatlar ise TCDD
iletilmektedir.
TabloAras
4.1.1de
mevcut
rayl sistem hatlar gsterilmitir.
64%

62%

40%

OTOMO BL

30%
20%

Tablo 4.1.1 Mevcut Rayl Sistem Hatlar

10 %

Kaynak: UAP Proje Ekibi. 2009

A VR U P A YA K A S I T O P L A M A S Y A YAK A S I T O P L A M

0%

SERV S I

FERIBOTTOPLAM

ekil
3.2.21
D
Yne Doru
Ara Kompozisyon
Oran
Tablo
3.2.10
alma
Alan Gnlk
ve D Aras
Panelvan Yolculuklar
Kaynak: UAP Proje Ekibi. 2006

2)

alma Alan Dndaki Seyahat Dalm

ekil 3.2.18 D stasyon Hatlar
Kaynak: UAP
Proje Ekibi,
2006ve anket almas yenilenmi ve
2009
ylnda, 2006 ylnda d istasyonlarda
yaplan
saym

33%

Kaynak: UAP
2009 zere stanbul ili genelinde zel retici
kapsam bytlerek yk hareketlerini
de Proje
tespitEkibi.
etmek

niteliine sahip i alanlar da dahil edilerek kapsam geniletilmitir. Bu anket almasnda stanbul
Tablo 3.2.6 D stasyon Hattndaki Anket Alanlar zeti
ilinin d ile olan ilikileri ve kent iindeki yk ak tespit edilmitir. alma sonucunda elde edilen
ekil 3.2.19 D stasyon Hattnda Gnlk ve D Ynl Trafik Hacmi
deerler daha sonra 2006 ve 2023 plan hedef ylna uyarlanmtr.

16%

Yk hareketliliini elde etmeye ynelik yaplan alman sonular Tablo 3.2.8. Tablo 3.2.9. ve Tablo
100
3.2.10da
otomobil,
kamyon ve
kamyonet
(panelvan)
iin zetlenmitir.
ekil
3.2.17srasyla
Boaz Geen
Yolculuklarn
Yolculuk
Amalarna
Gre yolculuklar
Gnlk Dalm
Kaynak: UAP Proje Ekibi. 2006

Tablolarda
%

2009 ylnda gzlemlenen ara saysnn 2006 ylna gre d gsterdii

24
gzlemlenmitir. Burada ekonomide yaanan skntlarn nemli bir paynn
olduu dnlmektedir.
90%
%
35%
UAP Proje Ekibi, 2006
3.2.3
D stasyon Hatlarndaki TrafikKaynak:
Hacmi

43%

40%

80%
o%
D kordonda
alma alanna giri ve k yapan trafik hacim deerlerini
belirlemek amacyla anket
MOTOSKLET

almas
yaplmtr.
perde - kordon hatlar ile ayn zamanda yaplmtr.
70%
1) Trafik
Hacmi D istasyon almas 5%
FHRl TRAR ASI I
D 6istasyon
almasnda
yol
kenar
anketleri
ve
saymlar
bir
arada
yrtlmtr.
Yol istasyon
kenar trafik
2006
ylnda
tamamlanan
D
stasyon
anketleri
almasndan
elde
edilen
d
0%
T O P L U TA I M A
8%
anketlerihacimleri
alma Tablo
alannda
oturmayan
bu blgeye
seyahat edenlerin
aralar
ve yolculuklar
3.2.7
ve ekil fakat
3.2.20de
zetlenmektedir.
Avrupa ve
Asya yakalar
benzer hacim
TCAR ARA I

50%

7 2
% bin
hakkndadeerlerine
veri toplamak
iin yaplmtr.
D istasyon
almas
alma
alannn
snrlarnn
izildii
sahiptir.
Sadece Avrupa
yakasnda
d ynde
42
civarnda
ve dier
deerlerinin
STRVS I

40%
56%
noktalarda
yaplmtr (ekil 3.2.18). Tablo
3.2.6da ise kordon hattndaki istasyon says
altndadr.
OTOMO BL

44%
gsterilmitir.
30%
Yenikap limanlarnda feribotlara ait geli / gidi - ieri / dar ara ve yolcu saylar 5600 - 7600

20%

ara / gn ve 8500 - 9700 kii / gndr.

10% ekil

0%

3.2.20 ve 3.2.21 i ve d istikametlerde gnlk ara kompozisyonunun toplam hacme orann

FERBOTTOPL AM
gstermektedir. Anadolu yakasnda i ynde gelen otomobil
oran % 56 ile yksektir. Buna kar bu
AVR U PA YAK A S I T O P L A M A S Y A YAK A S I T O P L A M

oran Avrupa snrnda %44dr. Dier yandan Avrupa snrndan gelen ticari ara (kamyon) oran %
ekil 3.2.20 Yne Doru Gnlk Ara Kompozisyon Oran
40dr. Kaynak: UAP Proje Ekibi. 2006
Otomobil
alma alan
D istasyon
Toplam

alma alan
4.239.971
53.825
4.293.797

Kamyon
alma alan
D istasyon
Toplam

alma alan

Panelvan
alma alan
D istasyon
Toplam

alma alan

D istasyon
53.825
2.911
56.736

21.500
7.277
28.776

7172 70 69
68

Toplam
7.277
1.241
8.518

28.776
8.518
37.294

D istasyon
52.371
16.261
68.632

Toplam
16.261
2.726
18.987

Hat Ad

letme

Tr

E-1

ihane-Taksim - 4.Levent
-AOS - Darrafaka
Aksaray - Havaalan Hafif Metro
Hatt
Kabatas- Zeytinburnu Tramvay
Hatt

Ulam
A..
Ulam
A..
Ulam
A..

Metro

E-3

4.293.797
56.736
4.350.533

D istasyon

Ko
d

E-2

Toplam

68.632
18.987
87.618

Uzunluk
(km)
18,59

stasyo
n
adedi
11

Hafif Metro

19,3

18

Tramvay

14,1

24

E-4

Ulam
A..
IETT

E-

Zeytinburnu - Baclar Tramvay

Hatt
stiklal Caddesi Nostaljik
Tramvay Hatt
Tnel

E-7

Taksim - Maka Teleferik

Ulam
A..
Ulam
A..
Ulam
A..
Ulam
A..
TCDD

E-5

E-

E-9
E10
E11A
E11B
E12

Kadkoy - Moda Nostaljik

Tramvay Hatt
Taksim - Kabata Fnikler
Hatt
Eyp - Piyer Loti Teleferik
Sirkeci - Halkal Banliy Hatt
Haydarpaa - Gebze Banliy
Hatt
Topkap- Edirnekap - Habipler
Tramvay Hatt
Toplam

LRT
(Tramvay)
Nostaljik
Tramvay
Fnikler

5,12

1,6

0,6

Teleferik

0,3

Nostaljik
Tramvay
Fnikler

2,6

10

0,64

Teleferik

0,42

Banliy

30

18

TCDD

Banliy

42

25

Ulam
A..

LRT
(Tramvay)

15

22

IETT

150,27

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 4

ekil 4.1.1 Mevcut Rayl Sistem Hatlar

Her hattn iletme durumuna ait bilgileri ve ksa tariheleri aada zetlenmitir:
E-1: ihane-Taksim - 4.Levent - AOS - Darafaka Metro Hatt: Yapmna 1992 ylnda balanan ve
Taksim - 4.Levent arasnda hizmet veren metro, 16 Eyll 2000 tarihinde hizmete girmitir. 31 Ocak
2009da hattn kuzeyinde Atatrk Oto Sanayi ve gneyinde ihane uzantlar hizmet vermeye
balam olup son olarak 2010 ylnda hat Darafaka ya kadar uzatlarak toplam uzunluu 18,59
kmye kmtr. Hat zerinde ihane, Taksim, Osmanbey, ili-Mecidiyeky, Gayrettepe, Levent, 4.
Levent, Sanayi Mahallesi, T Ayazaa, Hacosman ve Darafaka olmak zere toplam 11 adet
istasyon bulunmaktadr. Zirve saatlerde 6,5 dakika aralklarla hizmet veren metronun toplam yolculuk
sresi 23 dakika olup ihane-Taksim aras 2 dakika, Taksim-4.Levent aras 12 dakika ve 4.LeventAOS aras 7 dakika ve AOS-Darafaka aras 2 dakikadadr. G salama sistemi DC 750 V
Catenary olup g ikmali nc raydan salanr. Tren bana 4 ara kullanlmasna ramen
istasyonlardaki platformlar 8 aral trenin iletimi iin yeterli uzunluktad r.
TCDD,
Ulam
A.S.
E-2: Aksaray - Havaalan HafifKaynak:
MetroBB,
Hatt:
Hafif
metronun
8,5 km uzunluundaki ilk blm Aksaray

- Kartaltepe arasnda 1989 da hizmete girmitir. Daha sonra bu hat ayn yl Esenlere, 1994 ylnda
Bakrkye, 1995 ylnda Atakye ve Yenibosnaya, 1999 ylnda Bahelievlere ve 2002 ylnda da
Atatrk Havalimanna uzatlmtr. Karayolu trafi inden ayrlan 19,3 kmlik hatta 6 adet yeraltnda, 9
adet hemzemin ve 3 adet viyadkte olmak zere toplam 18 adet istasyon vardr. Zirve saatlerde 5
dakika aralklarla hizmet veren hafif metronun toplam yolculuk sresi 32 dakikadr. G salama
sistemi DC750 V Catenary dr.

7374

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 4

E-3: Zeytinburnu - Kabata Tramvay Hatt: Zeytinburnu-Kabata arasnda hizmet veren tramvay
hattnn Sirkeci-Aksaray-Topkap blm 1992 ylnda, Topkap - Zeytinburnu blm Mart 1994te,
Sirkeci-Eminn blm Nisan 1996da hizmete almtr. Ocak 2005te de bu hat Eminnnden
Fndklya kadar uzatlmtr. Zeytinburnundan balayp Galata Kprsn geerek Fndkldan
Kabataa kadar uzatlm ve 2006 ylnda hizmete almtr. 14,1 kmlik bu hatta 24 adet istasyon
vardr. Zirve saatlerde 3 dakika aralklarla hizmet veren tramvayn toplam yolculuk sresi 50
dakikadr. G salama sistemi DC750 V Catenarydr.
E-4: Gngren - Baclar Tramvay Hatt: Zeytinburnu - Gngren - Baclar tramvay hatt Eyll
2006da hizmete almtr. Zeytinburnu blgesinde Zeytinburnu-Kabata tramvay hatt ve AksarayHavaliman Metro hatt ile entegre edilmitir. Bu hattaki ara tipi Aksaray - Havaalan hafif metro
hattnnki ile ayndr. Her ne kadar bu hat iin tramvay tabiri kullanlmsa da, tren tipi ve platform
ykseklii Zeytinburnu - Kabata tramvayndan farkldr. 5,12 kmlik bu hatta 9 adet istasyon vardr.
Toplam yolculuk sresi 18 dakikadr. G salama sistemi DC750 V Catenarydr.
E-5: stiklal Caddesi Nostaljik Tramvay Hatt: Bu tramvay hatt 1961de kapatlm, 1990da tekrar
hizmete almtr. stiklal Caddesi boyunca uzanan hattn uzunluu 1,6 kmdir. Yolcu kapasitesi ok
dktr ve sefer skl yolcu talebini belirlemek iin yeterli deildir. Bu hat turistik amal olup,
Taksim meydan ile Tnel arasndaki balanty salamaktadr.
E-6: Tnel Hatt: stiklal Caddesi sonu ile Karaky birbirine balayan ve 60m kot farkyla bir yeralt
fnikleri olan Tnel ile gnlk 10.000 yolcu tanmaktadr. Vagon ekii pinomatik sspansiyonlu
kablo ile olup, acil durumlarda ask ray vardr.
E-7: Taksim - Maka Teleferik Hatt: 11 Nisan 1993 tarihinde hizmete giren teleferik Taksim-Ta kla
ile Maka arasnda hizmet vermektedir. Bu hat hem karayolu ve yaya ulamnn zorluunu ortadan
kaldrarak zaman tasarrufu salamakta hem de bulunduu blgenin esiz manzaras ile ayr bir
stanbul keyfi sunmaktadr. 334 mlik bu hatta gnde

1.0 kiiden az yolcu tanmaktadr.

E-8: Kadky - Moda Nostaljik Tramvay Hatt: 1 Kasm 2003 tarihinde hizmete giren Kadky-Moda
Nostaljik Tramvaynn uzunluu 2,6 kmdir. Bu hatta 10 istasyon yer almaktadr. Kad ky-Moda
tramvay, Kadky meydanndan hareket edip, otobs zel yolu ve Bahariye Caddesini takip ederek
Moda caddesi zerinden tekrar Kadky meydanna gelerek ring yapmaktadr. Bu nostaljik tramvayla
gnde yaklak 1.500 yolcu tamaktadr.
E-9: Taksim - Kabata Fnikler Hatt: Taksim - Kabata Fnikler sistemi, 29 Haziran 2006 tarihinde
hizmete almtr. Bu hat, Taksim - 4. Levent Metro hatt ve Zeytinburnu - Kabata Tramvay hatt ile
entegre edilmitir. Ayrca bu hat ile Kabata DO vapur, feribot ve deniz otobs iskeleleri arasnda
entegrasyon salanarak, stanbullularn Havalimanndan kesintisiz olrak rayl sistem a ile Taksim
Metrosuna ve Kabata - Beikta gibi deniz ulam aralarnn youn kullanld blgelere eriimi
salanmtr.
0, 64 km uzunluunda gnde 30.000 yolcu tand bu hatta Taksim ve Kabata olmak zere 2
istasyon vardr.
E-10: Eyp - Piyer Loti Teleferik Hatt: Hali ve Piyer Loti arasnda 2005 ylnda hizmete alan Eyp
- Piyer Loti Teleferii yerli ve yabanc turistlerin blgeye eriiminde kolaylk salamaktadr. Bu hat ile
gnlk 2000 yolcu tanmaktadr.

75

Taksim - 4.Levent Metro

Hatt
Aksaray-Havaalan Hafif
Metro Hatt
Zeytinburnu - Kabata
Tramvay Hatt
Zeytinburnu-Baclar
Tramvay Hatt
Taksim - Kabata
Fnikler Hatt
Kadikoy - Moda Nostaljik
Tramvay Hatt
Teleferik Hatt

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

106.40
2

118.88
0

128.18
2

146.786

157.47
6

155.25
3

153.17
9

160.73
0

154.40
0

175.11
5

191.04
7

212.664

223.96
3

208.19
6

188.96
8

190.18
8

119.94
9

134.38
9

157.70
7

184.312

212.21
0

221.64
8

224.84
7

205.21
9

30225

35.008

36.363

34.101

29.848

17080

20.933

23.197

21.950

19.439

1.419

1.547

1.568

1.716

1.865

1.734

1.717

739

679

656

2.490

3.886

3.781

3.715

3.012

35.070
d

61.462

81.620

77.215

1014

Topkap-Habipler
Tramvay Hatt

stanbul
stanbul
stanbul
stanbul
Metropoliten
Metropoliten
Metropoliten
Metropoliten
Alan
Alan
AlanEntegre
Entegre
Entegre
Alan Entegre
Kentsel
Kentsel
Kentsel
Kentsel
Ulam
Ulam
Ulam
Ulam
Ana
Ana
AnaPlan
Plan
Plan
Ana Plan

Final
Final
FinalRapor
Rapor
Final
RaporRapor
Blm
Blm
Blm4Blm
44
4

Tablo
4.1.5
cretlendirme
Sistemi
cretE-11:
Sistemi
TCDD
Banliy
Hatt:
TCDD demiryolu
hattnda
uluslararas
Tablo
4.1.2Rayl
RaylSistemlerde
Sistemlerle
Tanan
Gnlk
Yolcu Says ve uzun mesafeli trenler

2.

Banliy hatt
stanbul
alandaolmak
Marmara
ehrin
her iki
Raylalmaktadr.
sistem tamaclnda,
jeton
ve akbilmetropoliten
(elektronik gei)
zereDenizi
iki tr boyunca
bilet sistemi
vardr.
Sirkeci - Halkalbir(E-11A)
ve Haydarpaa
Gebze (E-11B)
gzergahta TCDD
Raylyakasnda,
sistem tamaclnda
kullanmlk
tam akbil -cretinin
ulam arasndaki
ana plan almalarnn
tarafndan
iletilmektedir.
Sirkeci - Halkal
km uzunluunda
ve 18 istasyondan;
Haydarpaa
balang
yl olan
2005den gnmze
kadar aras
olan 30
deeri
Tablo 4.1.4. gsterilmektedir.
Buna
gre
Gebze 1
aras
42 km
ve 25
istasyondan
olumaktadr.
Yolculuk
sreleri
ise srasyla
2005- ylnda
TL olan
biruzunluunda
kullanmlk akbil
creti
2006 ve 2007
ylnda 1,25
TL, 2008
ylnda
1,3 TL, 48
dakikadr.
sistemi
AC2010
25 kv
50 Hz
Catenarydr.
2009veve65
2010
ylnn G
ilk onsalama
aynda 1,5
TL ve
ylnn
Kasm
ayndan itibarende1,65 TL olmutur.
E-12: Topkap - Habipler Tramvay Hatt: Bu hattn Edirnekap - Habipler aras Eyll 2007de; Topkap
- Edirnekap Tablo
aras ise
Mart
2009da
faaliyete
gemitir.Tam
Hattn
uzunluu
4.1.4
Yllara
Gre
Bir Kullanmlk
Akbil
creti
15 km olup toplam 22 adet istasyon bulunmaktadr. Hatt n baz yerlerinde karayolu ile hem zemin
geiler vardr. Zirve saatlerde 5 dakika aralklarla hizmet veren tramvayn toplam yolculuk sresi 42
dakikadr. Ara tipi Aksaray - Havaalan hafif metro hatt ile ayndr. G salama sistemi DC750 V
Catenarydr.

4.1.2

Yolcu Trafii

Kaynak:

www.istanbul-ulasim.com.tr

Ulam A.. tarafndan tanan yolcu says her geen gn artmaktadr. 2003 yl ile 2010 yllar
4.1.3 letme
arasnda Aksaray - Havaalan hafif metro hatt, Zeytinburnu - Kabata Tramvay hatt ve Taksim - 4.
1. Sefer Levent
Skl Metro hatt gnlk yolcu says ekil 4.1.2de grlmektedir. Tablo 4.1.2de ise Rayl
Ulam
A..nin rayl
sistem
yolculuk tarifesine gre iletilir. Rayl sistemlerin sefer skl
sistemlerin
gnlk
yolcu hatlar,
says grlmektedir.
yeterli dzeyde olup zirve saatlerde 4 ya da 5 dakikada bir, zirve saatler dnda 7 dakikada bir,

Uzunluk
stasyon says
Gnlk tren says
Zirve saat tren says
Sefer skl
Yolculuk sresi
Gnlk yolcu says

sabah erken ve gece ge saatlerde ise 10 ila 15 dakika bir olacak ekilde dzenlenmitir. Rayl

ihane-Taksim
4.Levent -AOS Darrafaka
18,59 km
11
394
10
6,5 dak.
21 dak.
195.000
Yolcu
Topkap
Tramvay Hatt

Uzunluk
stasyon says
Gnlk tren says
Zirve saat tren says
Sefer skl
Yolculuk sresi

Aksaray Kabatas
- Zeytinburnu
sistemlerin
iletme zellikleri Tablo
4.1.3deki
gibidir.
Havaalan
Zeytinburnu
Baclar
Tramvay
Akbil kullanclar iin kapsama giren btn sistemlerde aktarma sresi 2 saattir ve bu sre iinde
Hafif Metro
Tramvay
Hatt
Hatt
250.000
km biniten sonra
14,1 km
birinci
% 50 indirimli 5,12
cretkmdenerek, bir hattan dier bir hatta ayn hattn aralar
Hatt 19,3
18
24
9
arasnda
veya bir sistemden
dier sisteme
5 defa aktarma yaplabilecektir. ster tam tarifeli, ister
416
389
289
Tablo 4.1.3 Rayl Sistemlerin letme zellikleri, 2006
indirimli
tarifeli akbili olan
iinde 6 defa deiik hat ve sistemleri kulland takdirde
12
20 bir yolcu 2 saat12
5birinci
dak.
3 dak. tarifesine gre5 cret
dak. deyerek, dier be (5) yolculuu ise aktarma creti
yolculuu hattn
32 dak.
50 dak.
18 dak.
deyerek yapacaktr. (Tam akbilli aktarma 0,85.- TL, indirimli akbilli aktarma 0,35-0,45.- TL)
240.000
245.000
40.000
Yolcu
Yolcuhari rayl sistemlerle
Yolcu yaplan yolculuklarda jeton kullanmnda her bini iin
TCDD ekspres trenleri
Habipler

Sirkeci - Halkali (TCDD)

alnmaktadr. Bu cretler Nostaljik Tramvay ve Tnel iin jeton fiyat 2,5 TL, akbil kullanmnda tam
15 km
22
380
10
6 dak.
42 dak.
100.000
Yolcu

Gnlk yolcu says

Haydarpasa - Gebze
(TCDD)

1,65 TL; Tam akbil kullanmnda ise 1,65 TL, indirimli akbil kullanmnda ise 0,95 TL cret
30 km
42 km
18
25
stanbul iinde TCDDnin
yerel trenleri olan,
116
110Sirkeci - Halkal ve Haydarpaa - Gebzede de
6 2005
2003
2004
2006
2007
2008
2009
sistemi uygulanr. 6
10 dak.
10 dak.
H ha sistemi
n e - Da r r u Tablo
afaka M
e4.1.5de
t ro
H a t t H Ak
s a r a y- Ha v a a l a n H a f i f Me t r o Ha t t bd Z e y t i n b u r n u
Rayl sistemlerde
cretler
gsterilmitir.
48 dak.
65
dak.
K
a
b
a
t
a

Tra
m
v
a
y
Ha
t
t

75.000
90.000
Yolcu
Yolcu

akbil iin fiyat 1,65 TL, indirimli akbil ise 0,95 TL alnmaktadr. Bu sistem otobs kullanmnda ve
ayn cret
2010

ekil 4.1.2 Rayl Sistemlerle Tanan Gnlk Yolcu Says

Kaynak:

Yl

Akbil creti(TL)

2005

2006

1,25

2007

1,25

2008

1,3

2009

1,5

2010

1,65

Kaynak:

Norma
l
Metro

1,65

Hafif
Metro
Tramvay

1,65

Fnikle
r
Nostaljik

Temmuz-Aralk 2006
Ekim-Aralk 2006 c
Kasm-Aralk 2003 d
Kasm-Aralk 2009
b

1,65
2,5

Tnel

77
78 76

Akbile

ndiriml

if

Tam
Aktarma

ndirimli Tarife
lk Sefer
Aktarm
a

0,85

0,95

0,85

0,95

0,951,10
0,951,10-

1,65

0,85

0,95

1,65
1,65

0,85
-

0,95
0,951,10

1,65

0,951,10

1,65

0,85

0,95

0,350,45

1,65

0,951,10
-

1,65

0,85

0,95

0,350,45
0,350,45

2,5

0,951,10
0,951,10

lk
Sefer
1,65
1,65

1,65

www.istanbul-ulasim.com.tr ve www.tcdd.gov.tr

Jeton

Tramvay
Banliy
Hatt
Teleferik

www.istanbul-ulasim.com.tr

1,65

0,951,10

0,350,45
0,350,45
0,350,45
0,350,45
0,350,45

Ta
m

Aylk
ndirim
li

1
2
0

60-70

1
2
1
2
0
1
2
0
1
2
1
2

60-70
60-70
60-70
60-70
60-70

Metro (M2)

Hafif Metro (M1)

Tramvay (T2&T4)

Rayl sistem Tr
Tren bana vagon
Ray akl
Tasarm aks yk
Platform ykseklii
eki sistemi

Metro (MRT)
4
1.435 mm
14 ton
1.030 mm

Sinyal sistemi

Kabin sinyali

Bilgi yok

Haberleme
sistemi

Bilgi yok

Bilgi yok

letme sistemi

Otomatik
tren sistemi

750 V DC/
3nc ray

LRT/Tramvay
4/2
1.435 mm
8.2 ton
910 mm

Tramvay (T1)

Banliy
(TCDD )
Banliy
6
1.435 mm
18 ton
N.A.

Tramvay
2
1.435 mm
11 ton
310 mm

750 V DC/
Catenary

25 kV AC
50 Hz/
Catenary
Bilgi yok

750 V DC/
Catenary
Rayl sistem
sinyali yok
Bilgi yok

Manual iletim

Bilgi yok

Manual iletim

Otomatik
tren
sistemi

stanbul
stanbul
Metropoliten
Metropoliten
Alan
Alan
Entegre
Entegre
Kentsel
Kentsel
Ulam
Ulam
AnaAna
Plan
Plan

Final
Final
Rapor
Rapor
Blm
Blm
4 4

Tablo
4.1.7 Rayl
Sistemlerde
Kullanlan Ara
Trleri
ve zellikleri
E-11A: Sirkeci
- Halkal
ve E-11B:
Haydarpaa-Gebze
Banliy
Hatt:
Toplu tama hatlar ilk TCDD
tarafndan banliy tren servisi olarak kullanlmtr. Bu hat, Anadoluya giden demiryolu hatt ile ayn
raylar ve istasyonlar kullanr.
Rayl sistemlerde genellkle 1.435 mmlik ray akl kullanlmaktadr. Metro, hafif metro ve tramvay
hattnn eki sistemi 750 V DC; banliy hattnn ise 25 kv Ac 50 Hz Catenarydr. Fakat hafif metro
ve tramvay hatt elektrik gcn catenery sistemden; metro ise nc raydan alr.
Mevcut rayl sistem hatlarnn teknik zellikleri aada belirtilmitir.

malat
Uzunluk (m)
Genilik (m)
Ykseklik (m)
Arlk (ton)

Boji adedi
Maksimum hz
vme
Vagon
ba
yolcu
says (6 yolcu./m2)
(Oturan+ayakta)
G kontrol sistemi
Vagon says
Toplam ara gc

Metro

Hafif Metro (LRT)

Tramvay

Banliy

Alstom

ABB

Bombardier

Alstom

21,600/21,360
3,050

23,200
2,650

29,650
Tablo
2,650

3,519

3,360
30,000

3,700
38,500

3
80 km/h

3
70 km/h

32,117(MC)/
22,295(T)/
31,650(M)
2
80 km/h
1,03 m/s2
54+174(MC)/
60+180(M & T)

22,000Sistem Hatlarnn Teknik zelikleri

4.1.6 Mevcut Rayl
118,000
(1MC+1T+1TC)
Kaynak:

0,7 m/s2
32+225

www.istanbul-ulasim.com.tr,www.iett.gov.tr
2
120 km/h

1,1 m/s2
68+272

147+226+172
(1MC+1T+1TC)
tarihinde
yaplan

stanbulda bir yolculuk genellikle demiryolu, otobs ve vapur gibi farkl ulam trleri ile
yaplmaktadr. 01.07.2006

dzenlemeyle; stanbul ilindeki btn toplu tama trleri

arasnda tam entegrasyon (bilet ve cret sistemi) salanmtr. Bylece ETT ve zel Halk
GTO/DC motor
32
1.824 KW tren ba

GTO/DC motor
IGBT/AC motor
Otobslerinde, ULAIM
105
55

A..
330 KW ara ba

GTO/DC motor
69

A. tarafndan iletilen rayl sistemlerde ve TCDD banliy trenlerinde, DO

Genel
Mdrlne ait
deniz otobslerinde, ehir Hatlar A.. Genel Mdrlne ait ehir
440 KW ara ba
1.029 KW birim ba

hatlar vapurlarnda ve zel deniz motorlar iin bilet entegrasyonu kapsamna katlmtr. Bylelikle
bilet entegrasyonuyla birlikte cret entegrasyonu yani tam entegrasyon uygulamasna geilmitir.
Kaynak:

4.1.4
4.1.5

www.istanbul-ulasim.com.tr ve www.tcdd.gov.tr

Altyap ve Ekipman Sistemleri

E-1: Ara
ihane-Taksim
- 4.Levent - Darafaka Metro Hatt: Metro tamamen elektrik ve elektronik
Tipi

sistemlerle donatlm olup otomatik tren operasyonu ile alr ve operasyon kontrol merkezi treni
stanbuldaki rayl sistem hatlarnda 3 tip ara (vagon) iletilmektedir. Birincisi metro hatt iin Alstom
otomatik olarak altrr. Makinist sadece kaplarn alp kapanmasn kontrol etmektedir. 4.Levent
firmas tarafndan retilen ve nc raydan elektrik alan daha byk ara tipidir. kincisi, hafif
istasyonunun bir blm yolcu hizmetleri iin dier blm de metro ara bakm deposu olarak
metronun (LRT) vagon tipleri, catenary elektrik kolektr bakmndan, birbirine benzer nitelikte olup
kullanlmaktadr.
ABB tarafndan retilmitir. Bombartier firmas tarafndan retilen nc tip tramvay vagonlar ise
E-2
: Aksaray
- Havaalan
Metro Hatt:daha
Hafifdeiik
metro hatt
sistemi ile almaktadr.
dk
platformlu
yerlerde Hafif
kullanldndan
tipte sinyalizasyon
olup dk tabanldr.
E-3:
Zeytinburnu
Tramvay
Tramvay
hattnda
rayl sistem
sinyalizasyon
sistemine
Alstom
tarafndan- Kabata
retilen ve
TCDDHatt:
tarafndan
banliy
hattnda
kullanlan
vagonlar ise
E14000 tipi
deil
karayolu
sinyalizasyon
sistemine
uyulmaktadr.
Manuel
olarak
alan
hattn
karayolu
denilen oklu elektrik nitesinden (EMU) olumaktadr.
sinyalizasyon sisteminde gei stnl vardr.
Ulam A.. yerli retime hazrlk iin drt rnek tren tipini bir araya getirmitir.
E-12: Topkap - Edirnekap - Habipler Tramvay Hatt: Her ne kadar bu sistem tramvay hatt diye
anlsa da aslnda hafif rayl sistem olarak kategorize edilmektedir. Manuel olarak alan hatta rayl
sistem sinyalizasyon sistemine deil karayolu sinyalizasyon sistemine uyulmaktadr.
E-11: TCDD Banliy Hatt

Akbil: Elektronik cret sistemi (minibs, dolmu hari) f renci, retmen, yallara ve zrllere indirim
uygulanr.
g
120 dakikada 5 aktarmaya kadar (seyahat ba). Ayrca metrobs aktarma almaz, aktarma verir.

80
79

Ko
d

Hat Ad

Tr

Uzunluk
(km)

stasyon
adedi

C1

ihane - Yenikap (Atatrk Oto Sanayi 4.Levent - Taksim - ihane Metro Uzants )

Metro

3,6

Al

Yl
2013

Kadky - Kartal-Kaynarca (yeni hat)

Metro
LRT

26,5
5,6

16
5

2013
2012

Metro

15,9

11

2012

76,5
0,7

45
2

2014
2013

C2
C3
C4
C5
C6

Otogar - Baclar (Kirazl) (Aksaray-Havaalan

Hafif Metro uzants)
Baclar - Mahmutbey - kitelli - Olimpiyat
Ky (yeni hat)
Marmaray Projesi
Aksaray-Yenikap
(Aksaray-Havaalan hafif Metro uzants)

Banliy

LRT

Toplam

128,8

stanbul
Metropoliten
Alan
Entegre
Kentsel
Ulam
Ana
Plan
stanbul
Metropoliten
Alan
Entegre
Kentsel
Ulam
Ana
Plan
stanbul
Metropoliten
Alan
Entegre
Kentsel
Ulam
Ana
Plan
stanbul
Metropoliten
Alan
Entegre
Kentsel
Ulam
Ana
Plan

Final
Rapor
Final
Rapor
Final
Rapor
Final
Rapor
Blm
4 4 55
Blm
Blm
Blm

Tablo 4.2.1 Projeler

naat
Rayl Sistem Hatlar
4.2.2 5 Karayolu
naat Aamasndaki
Blm
ve Denizyolu
TopluHalindeki
Tamacl
hatlarn
inas ve mevcut hatlarn uzatlma ileri devam etmektedir. na halindeki
5.1Mevcutta
Karayoluyeni
Toplu
Tamacl
projelerin toplam uzunluu 128,8 km olup bunun 76,5 kmsi Marmaray Projesidir. Marmaray
5.1.1
Tama Trleri
projesinin 2014 ylnda, dier ina halindeki projelerin ise 2012-2013 yllar arasnda bitirilmesi
stanbulda en fazla yolculuk karayolu tamacl ile yaplmaktadr. Karayolu yolcu tamacl
planlanmaktadr.
otobs,
metrobs,
minibs,
ve servislerle- salanmaktadr.
Belediye
otobsleri
ve metrobs
C-1:
ihane
- Yenikap
Metrodolmu
Hatt: Darafaka
4.Levent - Taksim
- ihane
Metro uzantsnn
kamu niteliindeki
tarafndan ihane
salanan- Yenikap
bir hizmet
iken,kmdier
ulamhalen
trleri
zeletmektedir.
sektr tarafndan
devam
hatt 3,6
olup inas
devam
Taksim
karlanmaktadr.
meydanna
daha hzl ve uygun ulam iin Taksim-Yenikap hatt Kabata-Zeytinburnu gzergahna
iyi bir alternatif olacaktr. Bu metro hatt Yenikapda Marmaray ile entegre edilerek, Darrafaka
istasyonundan Hacosmana kadar uzatlacaktr. Bylece Saryerden Yenikapya kesintisiz bir metro
Tablo 5.1.1 stanbulda Karayolu Toplu Tama Trleri
hatt olacaktr.
Kaynak:
UAPBu
Proje
Ekibi
C-2: Kadky-Kartal-Kaynarca Metro
Hatt:
hat
Marmararay gzergahna paralel olacak ekilde

planlanmtr. Her iki hat brahimaa istasyonunda entegre edilecektir. 2011 sonunda hizmete
girmesi planlanan Kadky-Kartal metro hattnn uzunluu 26,5 km olup
16 istasyonu bulunmaktadr. G sistemi mevcut Taksim-4Levent metro hattndaki gibi deil; 1500V DC
ve overhead catenary olacaktr (rigit catenary).
Hafif Metro, metro ve tramvay hatt aralarnn muayene, bakm ve onarm Esenler istasyonundaki
C-3:
Otogar-Baclar
(Kirazl)
Metro Hatt:
hat 5,6 km
uzunluk ile
AksarayHavaalan
hafif
depoda
yaplmaktadr.
Depo, Hafif
vagonlarn
orijinalBuhalleriyle
almasna
imkan
vermek
iin kaliteli
Kaynak: UAP Proje Ekibi

metro
birileuzantsdr.
Byk blm yeraltnda olan hattn inaatna 2005 ylnda balanm,
bakm hattnn
teknikleri
donatlmtr.
2012 ylnda bitirilmesi hedeflenmektedir. Bu hattn Baclar istasyonu, Zeytinburnu-Baclar
Tramvay hattna ait Baclar istasyonuna 400m uzaklktadr.
4.1.6 dare ve Organizasyon
C-4: Baclar-kitelli-Olimpiyat Ky Metro Hatt: Bu metro hatt, Baclar Bat Kirazl 1 istasyonunda
stanbulda kent ii ulam hizmetleri stanbul Bykehir Belediyesi (BB) tarafndan
Otogar-Baclar hafif metro hatt ile balanacaktr. Bu hattn toplam uzunluu 15,9 km ve 11 tane
salanmaktadr. Yolcu cret tarifesi, gzergah ve saatleri BB tarafndan kontrol edilir. UKOME
yeralt istasyonu olacaktr. Bu metro hatt mevcut (Taksim - 4 Levent) metro hattndan farkl bir tiptir.
zel
Servis otorite olup, iletmeler aras koordinasyondan,
(Ulam Koordinasyon Merkezi) BBnin altndaki
G salama sistemi 1500 VDC overhead catenary ya da rigt catenarydr. Bu hat iin Alstomdan
X
yolcu
cretlendirmesi
ve hat
karakteristik
bilgilerin
dzenlenmesinden
sorumludur.
68
aratrlerine
alnmtr.
hat Aksaray
- Havaalan
Hafif Metro
hattndaki
istasyonunu
Buadet
ulam
ait Bu
kapasite,
hat says,
ara says
ve yolcu
says Bakrky
bilgileri Tablo
5.1.2de
Kent iinde
belediye otobsleri, zel otobsleri, tnel ve stiklal Caddesi Nostaljik Tramvay ETT
kadar
uzatlacaktr.
verilmektedir.
X
(stanbul
Elektrikli
Tramvay
ve Tnel)
tarafndan;
rayl sistem
hatlar
BBye
bal stanbul
Ulamara
A
C-5: Marmara
Projesi:
Marmaray
Projesi,
boaz geii,
mevcut
raylarn
iyiletirilmesi,
demiryolu
X
tarafndan;
Ulatrma
Bakanlna bal TCDD (Trkiye Cumhuriyeti Devlet
temini
olmak banliy
zere
hatlar
bileenden
olumaktadr.
Tablo
5.1.2
Karayolu
Toplu Tama letmesi Ana Hatlar
X
Demiryollar) tarafndan iletilmektedir. Marmaray projesi de Demiryollar, Limanlar ve Havaalanlar
Bu proje, stanbul boaznn altnda 1,4 km uzunluundaki tp tnel ile Asya ve Avrupa yakalarn
naat (DLH) Genel Mdrl tarafndan iletilmektedir.
birbirine balamaktadr. Tnelin en derin yeri su seviyesinin yaklak 56 metre altndadr. Bu tp
ETT Otobs (1)
ETT Otobs (2)
tnele, Asya yakasnda Ayrlkemeden ve Avrupa yakasnda Kazlemeden tnellerle
4.2 geilmektedir.
Rayl Sistem Projeleri
Yenikap, Sirkeci ve skdardaki yeralt istasyonlar a kapa metodu ile ina

Kamu
Otobs

Metrobs

Minibs
Dolmu
Servis

zerinde
37 istasyon yeniden ina edilecek veya yenilenecektir.
4.2.1edilmektedir.
Rayl SistemHat
Projeleri
Snflandrlmas
ekil
4.2.1
Halindeki
Rayl Sistem Hatlar
Proje kapsamnda TCDDninnaat
mevcut
hatt iyiletirilecektir.
Avrupa yakasnda Halkalya Asya
Rayl sistem projeleri mevcut hatlar, inaat halinde projeler, ihale aamasnda projeler, tasarm
yakasnda Gebzeye kadar olan gzergahta iki rayl mevcut hat raya karlacak ve tamam 76,5
aamasnda ve plan aamasnda olan projeler eklinde snflandrlmaktadr. Projeler, proje
km olan hattn 1,4 kmsi yeraltnda olacaktr.
kodlarna gre snflandrm olup aadaki gibidir:
C-6: Aksaray-Yenikap
Metro Hatt: Aksaray-Havaalan Hafif Metro hattna 700 metrelik bir
ProjeHafif
Kodu
uzants olan bu hat, Yenikap istasyonunda Marmaray ile entegre edilecektir. Bu blmn 2013
ylnda hizmete girmesi planlanmaktadr.

Tama Tr

ETT
OHO
Minibs
Metrobs
Dolmu
Servis
(Kaytl)
Toplam

Ortalama
Kapasite

Hat
Says

107
99

436
274

20

121

193
9
14-20

3
26
860

Metrobs
Ara
Gnlk Yolcu
Says
Says(1000)
2.781
2.075
6.360
334
590
43.000
55.140

1.431
1.475
1.850
715
70
1.950
7.491

E-xx :
C-xx :
T-xx :
D-xx :
Tr
P-xx :
erisindeki
Pay (%)
19%
20%
24%
10%
1%
26%
100%

Mevcut Hatlar
na Aamasndaki Projeler
hale Aamasndaki Projeler
zel HalkProjeler
Otobs
Tasarm Aamasndaki
Plan Aamasndaki Projeler

83
8184
82

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 5

midibsleriyle birlikte Bykehir Belediyesine devrolmu ve ETT bnyesinde hizmet vermeye

balamtr.
zel Halk otobsleri ise; 1927 ylnda hizmet vermeye balam ve ilk kez 1960 ylnda
ruhsatlandrlmtr. Bykehir Belediyesince 1982 ylnda yaplan dzenleme ile saylar giderek
artmtr (stanbul 1. Kentii Ulam uras, 2002).
En nemli karayolu toplu tama tr ETT otobsleri ve zel Halk Otobsleridir. Karayolu toplu
tamaclnda yolcularn % 39u otobsler tarafndan tanmaktadr. Otobsler gerek hat says
bakmndan gerekse kapasite asndan dier trlere gre avantajl olmas nedeniyle n plandadr.

ekil 5.1.1 Otobs Hatlar

Kaynak: UAP Proje Ekibi, 2007
Kaynak: ETT ve Toplu Ulam Hizmetleri Mdrl, 2010

Metrobs
ETT bnyesinde iletilen bir kamu hizmetidir. ETTnin stanbulun ana arterlerindeki trafik
ETT ve zel Halk Otobsleri
younluunu azaltmak, hzl ve konforlu ulam salamak amacyla iletmeye ald metrobs
Kamu
3645 sayl
kanun uyarnca
Bykehir
Belediyesi
adna
sisteminin
ilk otobs
blm,tamacl,
D-100 karayolunun
Topkap-Avclar
hattnn
orta refjne
yakn gidi
veETT
geli Genel
Mdrlnce
yrtlmektedir.
zel halk
otobsleri
ise UKOME karar ile ETTnin ynetim ve
ynlerinde
birer erit alnarak
17 Eyll 2007de
hizmete
almtr.
Sonveolarak
2004sahip
senesinde
5216
sayl
kanun
Bykehir
18,3denetimine
km braklmtr.
hat uzunluuna
14 duraa
metrobs
hatt,
daha
nceilezirve
saatlerdeBelediyesi
67
snrnn genilemesiyle,
daha nce
5216
dnda
kalan belde ve ilelere ait tamaclk grev
dakikada
alnan Topkap-Avclar
arasn
22 snr
dakikaya
indirmitir.
ve yetkileri bu ile ve beldelerden tm otobs ve

86

85

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 5

Metrobs hattnn ikinci blm (Topkap - Zincirlikuyu: 9,5 km) 9 Eyll 2008de hizmete almtr.
Bylece metrobs, Mecidiyeky etrafndaki Merkezi Alanlarna (MA) da ulaarak 29,6 km hat
uzunluuna erimitir. Avclardan MA'ya otomobil ile 90 dakika olan seyahat zaman -zirve
saatlerde- metrobs ile 45 dakikaya inmitir.
ETT tarafndan son olarak 2 Mart 2009 gn Zincirlikuyu-Stleme metrobs hattnn iletmeye
almasyla Avrupa yakasndan Anadolu yakasna gei salanmtr. Kpr zerinde normal trafie
karan ve yolun en sa eridini kullanan bu hat 11 km uzunlukta ve 7 durakl olarak ina edilmitir.
Zirve saatlerde en fazla 6 dakikada kpr geii yapan metrobs iin ortalama yolculuk sresi 25
dakikadr.
Karayolu toplu tamaclnda gnlk tanan yolcu saysnn %10nu Metrobs ile tanmaktadr.
Metrobsn ksa bir zaman diliminde nemli bir toplu tama tr haline gelmesinde; yksek bir
kapasiteye sahip olmas, arzu hatlar zerinde almas ve sefer sklnn yaklak 2 dakikada bir
olmas etkili olmutur.

ekil 5.1.2 Avclar-Stleme Metrobs Gzergah

Minibs
stanbul iin bir dier nemli toplu tama tr de minibslerdir. Minibs, yaklak 14-20 kii
kapasiteli ve ksa mesafeli bir toplu tama trdr. zel bir dura yoktur ve yolcu istei zerine durkalk yapabilmektedir. Bunun sonucunda da hem srcler asndan tehlikeli durumlar olumasnda
hem de trafik skklnn artmasnda etken rol oynamaktadr. Mevcutta yaklak 6.360 tane minibs
bulunmakta ve karayolu yolcu
87

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 5

tamaclnn %24 minibslerle yaplmaktadr. Minibslerle yaplan yolculuklarda yolcular iin bilet
baznda ya da elektronik olarak herhangi bir kayt tutulmad iin ilgili kurulularn tahmini deerleri
kullanlmaktadr.

Kaynak: UAP Proje Ekibi, 2007

Dolmu
Yollarda dolaarak yolcu aldklar iin uzun yllar stanbuldaki trafik skklnn en nemli
nedenlerinden biri olarak gsterilen dolmularn, saylar azalm ve buna paralel olarak tamadaki
paylar da klmtr. Gnmzde dolmular belirlenen gzergahlara gre almaktadrlar.
Mevcutta dolmular daha ok merkezi i alanlar etrafnda belirli gzergahlarda almalarna ramen
durak bazl almadklar iin hala trafii olumsuz etkilemektedirler. stanbulda dolmu says 590
adet olup 26 hatta hizmet vermektedir. Yolcu kapasitesi 5-9 kii arasnda deimektedir. Bu tr en az
yolcu tayan karayolu toplu tama trdr.

88

Ulam Tr

Sorumlu
Kurum

letme Tr

Planlama

Onay/zin

ETT Otobs

ETT

Kamu

ETT

ETT

zel Otobs

ETT

zel

ETT

ETT

Metrobs

ETT

Kamu

ETT

ETT

zel

BB

BB

zel

BB

BB

zel

BB

UKOME

Minibs

BB(Toplu Ulam
Hizmetleri Mdrl)

Dolmu

BB(Toplu Ulam
Hizmetleri Mdrl)

Servis

BB(Toplu Ulam
Hizmetleri Mdrl)

stanbul
Metropoliten
Alan
Entegre
Kentsel
Ulam
Ana
Plan
stanbul
stanbul
stanbul
Metropoliten
Metropoliten
Metropoliten
Alan
Alan
Entegre
Alan
Entegre
Entegre
Kentsel
Kentsel
Kentsel
Ulam
Ulam
Ana
Ulam
Plan
Ana
Ana
Plan
Plan

Final
Rapor
Final
Final
Rapor
Final
Rapor
Rapor
Blm
5Blm
Blm
5Blm
5 5

Dolmu
veulam
minibslerde
daha farkl
birBB
cret
tarifesi vardr.
Mesafeye
gre
cret
miktarUKOME
tamaclnda
sorumluluk
dalm
gsterilmektedir.
bu
trlerininiseplanlamas
yine
tarafndan
yaplmakta
iken her
trl
onay/izin
deimektedir.
Bu
iki
tr
dier
toplu
tama
trlerine
gre
daha
pahaldr.
Minibsler
iin
yaka
geii
tarafndan yaplmaktadr.
Tablo 5.2.1 Denizyollar Toplu Tamaclnda Sorumluluk Dalm
yapan hatlar bulunmazken, dolmular iin az sayda olmasna ramen yaka geii yapan hatlar
bulunmaktadr.
Yl

Tablo 5.1.3 Karayolu Toplu Tamaclnda Sorumluluk Dalm

Akbil
creti(TL)

2005

2006

1,25

2007

1,25

2008

1,3

2009

1,5

2010

1,65

Tablo 5.1.5 Karayolu Toplu Tamacl cret Sistemi

5.1.3

cret Sistemi

Toplu tamaclkta bir kullanmlk tam akbil cretinin UAP almalarnn balang yl olan 2005ten
gnmze kadar olan deeri Tablo 5.1.4te gsterilmektedir. Buna gre 2005 ylnda 1 TL olan bir
Kaynak: Toplu Ulam Hizmetleri Mdrl ve

www.iett.gov.tr

(01.11.2010)

kullanmlk akbil creti 2006 ve 2007 ylnda 1,25, 2008 ylnda 1,3, 2009 ve 2010 ylnn ilk on
aynda 1,5 TL ve 2010 ylnn Kasm ayndan itibarendel ,65 TL olmutur.
5.2 Deniz Ulam
5.2.1

Tama Tr ve dare
Tablo 5.1.4 Yllara Gre Bir Kullanmlk Tam Akbil creti

stanbul'un deniz ulam, 1987 ylna kadar byk lde Trkiye Deniz letmeleri ehir Hatlar
letmesi tarafndan salanmaktayd. ekil
Bu tarihte
Bykehir
Belediyesi tarafndan deniz ulamn
5.1.4 Dolmu
Hatlar
salayacak ikinci bir kurulu olarak stanbul
veEkibi,
Ticaret
Kaynak: Ulam
UAP Proje
2007 A.. kurulmutur. 1988 ylnda irkette
nvan deiiklii yaplm ve iletme stanbul Deniz Otobsleri Sanayi ve Ticaret A.. (DO) adn
Servis Aralar
almtr.
43.000
adet servis
arac
hizmet vermektedir.
Karayolu zelletirme
toplu tamaclnn
%26 servis
2005 stanbulda
ubat aynda
ise; DO,
stanbul
Bykehir
Belediye Bakanl
Yksek Kurulu
salanmaktadr.
Servis
aralarnn
bir ksm okul
aralar
bir ksm
da koymutur.
personel servisi
(YK)aralaryla
ile bir protokol
yaparak Trkiye
ehir
Hatlar letmesini
devralma
iradesini
ortaya
olarak
almaktadr.
bir kayt
ve alma
sistemi
oluturulamayan
servis aralar,
Devralma
ilemiyle
birlikte Salkl
stanbulda
deniz dzeni
ulamndan
sorumlu
tek otorite
stanbul Bykehir
dier Bakanl
toplu tama olmu
trleri ilevekyaslandnda
hizmetdevredilmitir
sunmas, zaman
Belediye
bu
otorite ounun
byk kapdan
lde kapya
DOya
tarifelerine uymas ve . ara ii oturma ans olmas bakmndan dier trlere gre daha konforludur.
(www.ido.com.tr)

Bilet/Jeton
Normal

ndirimli2

ETT
Otobs
zel Halk
Otobs
Metrobs4

1,65

0,95-1,10

1,65

0,95-1,10

1,95

Blgesel
zel Halk
Otobsleri
Minibs

1~10

Dolmu

Servis aralarnn
gnn belliaitsaatlerinde
almalar
vetrlerine
kalan saatlerde
demiktarlar
yol kenarTablo
parklanma
2010
ylnn
karayoluayrlarak
bazl
ulam
gre cret
Eyll
2010 ylnda
ise Kasm
ehirlerayna
Hatlar DOdan
stanbul
ehir Hatlar
Tur. San.
ve Tic. A..5.1.5de
yapmalar
trafii
olumsuz
olarak
etkilemektedir.
Baz
servis
aralarn
bir
ksmnn
yal
ve
gsterilmektedir.
karayolu yrtmektedir.
toplu tama stanbul
creti, Bykehir
servis tiplerine
grestandart
farkllk
adyla kurulan
yeni irketstanbulda
altnda hizmetlerini
Belediyesinin
d
olmas
nemli
bir
sorun
olarak
grlmektedir.
gstermektedir.
HalkHali
Otobsleri
ve Metrobste
benzer cret tarifesi uygulanmaktadr.
bnyesinde
olan bu yeni ETT,
irket zel
Boazii,
ve Adalara
hizmet vermektedir.
Fakat Metrobste farkl olarak aktarma kabul edilmemektedir. Krsal kesime hitap eden blgesel zel
Denizyolu tamaclnda, ehir ii hatlarda Turyol ve Dentur gibi zel iletmelerde kk ve orta
Halk Otobslerinde
ise farkl cret tarifesi uygulanmaktadr. te yandan dier toplu tama trlerinde
5.1.2
dare
boy
motorlu yolcu
tamacl yapmaktadr. Tablo 5.2.1de denizyollar toplu
cret tarifesi farkllk gstermektedir. Otobslerde bilet, akbil (BBnin uygulad elektronik cret
Tablo 5.1.3 stanbul karayolu toplu tamaclnda sorumluluk dalmn gstermektedir. Otobs ve
sistemi) ve para geerlidir. ETT, zel Halk Otobsleri ve Metrobste renci, retmen, yal ve
metrobs ile ilgili planlama, gnlk iletme ve kontrol ETTye aittir. Minibs ve dolmularda ise;
zrllere eitli indirimler uygulanmaktadr.
sorumlu kurum
Akbil1 stanbul Bykehir Belediyesinin Toplu Ulam Mdrldr. Planlama ve
Baz
otobs
trlerinde
otobsn
zelliitarafndan
ve gzerghna
gre
de iletmesi
cret tarifelerinde
farklla
onaylama ndirimli
stanbul
Bykehir
Belediyesi
yaplmakta
iken,
zel iletmelerce
Tam
Tarife
Aylk
1
3
gidilmitir.
yaka geii
ve ift
katl otobslerde
cretUlam
tarifesi
Akbil: Elektronik
cret
sistemi (minibs,
dolmu
hari)
lk Sefer
lk zellikle
Aktarma
Tam yapan
ndirimli
Aktarma
yaplmaktadr.
Servislerde
sorumlu
birimotobslerde
ise stanbul
Bykehir
Belediyesifarkl
Toplu
2
renci, retmen, yallara ve zrllere indirim uygulanr.
Sefer
uygulanmaktadr.
Toplu
tama
trleri
arasnda
bilet
entegrasyonu
kapsamnda
aktarma
mevcuttur.
3
Mdrldr.
zel
iletmelerin
tercih
ettii
120 dakikada 5 aktarmaya
kadar (seyahat
ba).
Ayrca metrobs
aktarma
almaz, aktarma verir.
1,65
0,85 iin1,35,0,95
60-70
dier ten0,35-0,45
fazla durak arasndaki
12 yolculuklar
iin 1,95TL cret alnmaktadr
4 Metrobste ilk 3durak
5

Otobslerin bazlar ekspress, bazlar kpr geii yaparken, bazlar da ift katldr. Bunlarn cretleri daha yksektir (2-3 kat).

1,65

0,85

0,95-1,10

1,95

0,85-9,85

0,85~9,85

1~4

1.25~5.5

leten Kurum
Ozel(Turyol/Dentur)
Kamu (IDO)

Sorumlu
Kurum

Planlama

BB
BB

BB
IDO

0,95

0,35-0,45

0,85

0,95

0,35-0,45

5,9-7

zin
Gzergah
BB
IDO +
BB

zleme /
Kontrol
BB
BB

91

8990

Ulam Tr

DO

Gnlk Tanan Yolcu

Saylar

Deniz otobsleri - HAT

Deniz otobsleri - DI HAT
Hzl Feribot

Dier
ehir hatlar A..
TURYOL
DENTUR
TOPLAM

ehir hatlar

Gnlk
Tanan
Ara
Saylar
3.254
15.800

Genel
indeki
Oran

17.597
1.856
17.697
25.500

Genel
inde
ki
Oran
6%
1%
6%
8%

148.786
45.892
46.342
303.670

49%
15%
15%
100%

19.054

100%

17%
83%

stanbul Metropoliten
Metropoliten Alan
Alan Entegre
Entegre Kentsel
Kentsel Ulam
Ulam Ana
Ana Plan
Plan
stanbul
stanbul Metropoliten
Alan Entegre
Kentsel Ulam
Ana Plan

Final Rapor
Rapor
Final
Final Rapor
Blm 55
Blm
Blm 5

Tablo 5.2.4 Deniz Otobs D Hat Yolcu Saylar

5.2.2 letme

Tablo 5.2.2de stanbul'da deniz toplu tamaclnn iletme zellikleri gsterilmektedir. Tabloya
gre stanbulda 2009 ylnda gnlk tanan yolcu says yaklak 300.000dir. Bu deer iinde en
byk pay (%70) DOya aittir. DOnun hat says, filo bykl ve ara kapasiteleri bakmndan
fazla olmas DOyu n plana karmtr. Dier zel deniz toplu tama trleri ise birbirine yakn
deere sahiptir.
Kaynak: DO Faaliyet Raporu, 2009

Tablo 5.2.2 Denizyolu Toplu Tamaclnn letme zellikleri

DO; hzl feribot, deniz otobs, yolcu vapuru, araba vapuru, Mavi Marmara yolcu vapuru, deniz
taksi servis tipleri ile hizmet vermektedir. Hzl feribot; ehir ii ve ehirleraras hem yolcu hem de

Hat Ad

Oran
Gnlk
Tanan
tamaktadr.
Hzlaraba
Feribot
Yolcu Says

Dier trlere gre daha hzldr. Deniz

Denizotobs;
Otobsehir ii ve ehirleraras sadece

yolcu tamacl yapmaktadr. Yolcu vapuru; ehir iinde sadece yolcu tamaktadr. Araba vapuru;

Bostanc-Kabata

1.603

9%

Kabata-Bostanc

1.214

7%

Bostanc-Kadky-Yenikap-Bakrky

4.790

27%

Bakrky-Yenikap-Kadky-Bostanc

5.027

29%

Kartal-Yalova

1.092

6%

Yalova-Kartal

ehir ii ve ehirleraras hem yolcu hem de araba tamaktadr. Mavi Marmara Yolcu Gemisi ise
Sarayburnu - Marmara Adas - Ava Adas arasnda sadece yolcu tamaktadr.

Tablo 5.2.5de hzl feribotla tanan yolcu ve ara saylar verilmektedir. En fazla yolcu tanan hat

1.065

6%

Bos-H.ada-B.ada-Bur-Kn-Kab

297

2%

Kab-Kn-Bur-B.ada-H.ada-Bos

1.694

10%

421

2%

Pendik-Yalova iken, en az yolcu tanan hat Yenikap-Bandrma hattdr. Gnlk tanan ara
Kaynak: DO, 2009

saysna bakldnda ise yolcu saysna paralel olarak Pendik-Yalova hattnda en fazla, YenikapBandrma hattnda ise en az sayda ara tanmaktadr.

Boaz Hatt Gidi

TabloTablo
5.2.3de
deniz otobs hatlar iin 2009 ylnda tanan yolcu saylar verilmektedir. Bu tabloya
395
2% 5.2.5 Hzl Feribot Hatlarnda Tanan Yolcu ve Ara Saylar
Yolcu Vapuru
Arabal
Vapur
gre deniz otobslerinde i hatlarda en fazla yolcu
Bostanc-Bakrky
hattnda tanmaktadr. En az

Boaz Hatt Dn
Toplam

17.598

100,00%

yolcu tanan hatlar ise boaz gidi ve dn hatlardr.

Tablo 5.2.3 Deniz Otobs Hat Yolcu Saylar

Mavi Marmara Yolcu Gemisi

Deniz Taksi

Kaynak: DO, 2009

Deniz otobslerinde d hatlarda tanan yolcu saylar Tablo 5.2.4de verilmitir. Bu tabloya gre en
fazla yolculuk Bostanc-Armutlu arasnda gereklemektedir. En az yolcu tanan hat ise KabataBursa hattdr. Yzde
Gnlk Tanan
Deniz Motorlar (Turyol)
Yolcu Says
2Harem-Sirkeci hattn
236 temsil etmektedir.
13%

Hat Ad
stanbul-narck-Esenky
Esenky-narck-stanbul

239

13%

Bostanc-Yenikap/Marmara-Ava

189

10%

Ava-Marmara/Yenikap-Bostanc

185

10%

Bostanc-Yenikap/Armutlu
T.K-Armutlu
Armutlu-Armutlu
T.K/Yenikap-Bostanc
Kabata-Kadky / Bursa

440

24%

431

23%

63

3%

Bursa / Kadky- Kabata

72

4%

1.855

100%

Toplam
Kaynak:

Hat Ad

Yenikap/Yalova

2.000

9293

DO, 2009

Gnlk
Tanan
Yolcu Says

Oran

11%

Gnlk
Tanan
Ara Says
90.328

Deniz Motorlar (Dentur)

Oran

8%

94

2.000

Yenikap/Bandrma

1.384

11%
8%

95.639

8%

Bandrma/Yenikap

1.259

7%

81.157

7%

Pendik/Yalova

3.367

19%

255.626

22%

Yalova/Pendik

3.372

19%

271.684

23%

Yenikap/Bursa

2.140
2.176

Toplam Ara Says

17.698

12%
12%
100%

139.892

Bursa/Yenikap

12%
12%
100%

Yalova/Yenikap

107.488

9%

145.779
1.187.593

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
stanbul
Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan
BlmMetropoliten
5

Final Rapor
Blm 5

Tablo 5.2.6 ehir Hatlarnda Tanan Gnlk Yolcu Saylar

Hat Ad

Gnlk

Oran

Kaynak: DO, 2009

ekil 5.2.1 Denizyolu Hatlar, 2007

8%
Kaynak: UAP Proje Ekibi, 2007cret Sistemi
14.493
8%
stanbulda ehir ii hatlarda denizyolu tamaclnda Turyol ve Dentur irketleri gibi zel iletmeler

Eminn-skdar

14.144

skdar-Eminn
Kadky/Eminn- Karaky

24.591
14%
kk ve orta boy motorlu yolcu tamacl yapmaktadr. Bata Tablo 5.2.7de deniz motorlarna ait
1.938
5.2.3
cret
Sistemi 1%
baz istatistikler verilmitir.
kier hatta sahip olan deniz motorlarnda tanan yolcu saylar
17.200
10
%
Tablo
5.2.8de
Denizyolu
toplu
tamaclndaki cret sistemi verilmektedir. Jetonlar hala
birbirlerine yakndr.

Haydarpaa/Eminn-Karaky
Eminn/Haydarpaa-Kadky
Karaky/Haydarpaa- Kadky

11.538
kullanlmasna
ramen7%
akbil kullanm daha yaygndr. Baz denizyollarnda cret tarifesi ise mesafe

Kabata-Kadky

1.273 gre 1
ve tama trne
deimektedir.
%
Tablo 5.2.7 Deniz Motorlarnn letme zellikleri
2.065
1%

Kadky-Kabata
Kadky-Beikta
Beikta-Kadky

9.538
5%
Tablo
5.2.8
9.702
6% Denizyolu Toplu Tamacl cret Sistemi

Emirgan-Kanlca-A.Hisar-Kandilli-Bebek-A.Ky

1.186

1%
2%

Kaynak: DO, 2009

3.162
Eminn-Kasmpaa-Fener-Balat-Ayvansaray-StlceKaynak: Turyol, Dentur (2009 aynn ilk 5 ayna ait istatistikler)
Eyp(Hali Hatt)
Kabata-Kadky-Bostanc/Adalar-Yalova-narck ehir hatlarna
17.795 ait 10
% saylar Tablo 5.2.6da verilmitir. Buna gre en fazla yolcu Kadky-Karaky,
yolcu
Boaz Hatt
4.862
3%
Eminn-Kadky, Eminn-skdar ve Kadky-Beikta arasnda tanmaktadr.
Boaz Hatt (zel)

1.086

1%

Sirkeci-Harem

6.083

3%

Harem-Sirkeci

5.383

3%

Sirkeci-Harem (Ara i Tanan Yolcu)

13.825

8%

Harem-Sirkeci (Ara i Tanan Yolcu)

11.676

7%

174.286

100

Genel Toplam

96

Turyol
Dentur
Toplam

Filo
Bykl
60
40

Hat Says

100

Gnlk Tanan
Yolcu Says
45.892
46.342
92.234

2
2

Jeton

100

ndirimli 3

Tam
lk Sefer

DO3

50
50

Akbil

Normal

zel
(Turyol/Dentur)

Oran(%)

Sonraki
Seferler 2

lk Sefer

Sonraki
Seferler2

1,75

1,65

0,95-1,1

0.8

0.21

1,75-6,5

1,65-6,0

0,95-1,1

0,95-4,4

0.21

95

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 6

Blm 6 Trafik Ynetimi

Bu blmde stanbulda uygulanmakta olan trafik ynetim uygulamalar, sistemleri ile trafik kaza
durumu ve trafik kurallarnn uygulanmas anlatlmaktadr.
6.1 Trafik Sinyalizasyon Sistemi
6.1.1

Mevcut Sinyalizasyon Sistemi

stanbulda yaklak 1.590 1 tane trafik sinyali bulunmaktadr. Bunlarn tamam .B.B. Trafik
Mdrlnn bir birimi olan Trafik Kontrol Merkezine baldr. Sistemin tm donanm ve yazlm
bileenleri, sinyal kontrol sistemleri, sinyal k ve kontrol yazlm tamamen yerel olarak
gelitirilmitir.
Sistem cep telefon teknolojileri trafik kontrol sistemine uyarlanmtr. Sistemde yerel kontrolr ve
merkez veri iletiiminde GPRS 2 zerinden TCP/IP 3 kullanlmaktadr.
Uygulanan trafik kontrol kanal sisteminde (ATC), merkez ve yerel kontrolrler aras veri alverii sk
ve bir saniye aralklarla yaplmaktadr. Bu sistemde, sinyal kontrol talimat ve dier indirilen veriler,
yerel kontrolre gnderilmekte ve yerel kontrolrler de durum verilerini merkeze gndermektedir.
Sistemin kontrol algoritmas yerel kontrolrler ve merkez arasnda sk veri transferinin salanmas ile
anlk trafik durumu bilgilerinin edinilmesi ve buna bal olarak gerekli mdahalenin yaplmas olarak
tanmlanmaktadr.
letme srasnda yerel kontrolrce bir anormallik tespit edilirse, otomatik olarak kontrol merkezi,
kontrolrn durumundan haberdar olmaktadr. Btn yerel kontrolrleri sorgulamak ve alma
durumunu kontrol etmek merkezden yaplabilmektedir. Yerel kontrolrdeki veri, veri iletiim sistemi ile
yklenebilmekte veya indirilebilmektedir.
Trafik sinyallerinin kontrol gnlk olarak trafik hacminin durumuna gre gn ierisinde 4 farkl saat
diliminde yaplmaktadr. Ksa bir sre nce sinyal sisteminde mevcut ara detektrne ilaveten 100
adet kamera tipi ara detektrleri kullanlmaya balanmtr. Dedektrler, alglama blgesi iindeki
aralarn varln alglamakta ve aktivasyon iin ald sinyali yerel kontrolre bildirmektedir. Yeil
fazn sonuna doru, yaklaan bir ara fark edildiinde aracn durmadan gemesini salamak iin
yeil sinyal sresi uzatlmaktadr. Dier yandan, herhangi bir ara grlmezse, yeil sinyal daha
nceden ayarlanm sreden nce kesilmektedir. Bu uygulama toplam bekleme sresini
azaltmaktadr.

6.1.2

Trafik Sinyal Tasarm ve Bakm/Onarm

Trafik sinyallerinin tasarm ve bakm-onarm aadaki ekilde gereklemektedir.

Kavaklardaki geometrik tasarmndan Ulam Koordinasyon Mdrl sorumludur.

Trafik Mdrl trafik sinyali direinin yerini tasarlayp, yerel kontrolrl yapmaktadr. Kavak
tasarmnda kk deiiklikler yapabilmekte fakat yol

renci, retmen ve sakatlara v.s. indirim uygulanr.

120 dakika 5 transfere kadar (sefer creti bana).
1
BB, Trafik Mdrl, 2009
3
DOnun
kendi iindeki hizmetlerinde alnan en az ve en fazla cret miktarlardr. rnein Kabata-Adalar hattnda bir jeton 6,5TLdir. Ayrca
2
Genel Paket Radyo Servisi: GSM zerinden Data Transmisyon Sistemi, (Mobil letiim in Global Sistem) Cep Telefon Sistemi
3
yksek cretli
hatlarda aktarma
kabul edilmez.
Transmisyon
Kontrol Protokol/nternet
Protokol: nternette Kullanlan Veri Deiim Teknolojisi
2

97

98

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 6

genilii ve otobs dura gibi ana unsurlar deitirememektedir.

stanbul Bykehir Belediyesi tarafndan kurulmu bir irket olan SBAK ise sinyal kurulumu ve
bakm/onarm ileri ile ilgilenmekle ve detayl sinyal tasarmlar ile birlikte sinyal zamanlama
hesaplar da yapmaktadr.

Trafik sinyal tasarmnn ilk uygulamalarnda eitli sinyal zamanlama yazlmlar kullanlm ancak
stanbul iin sonular uygulanabilir bulunmamtr. Gnmzde zellikle Vissim, Syncro ve Transyt
7F younluklu olarak kullanlmaktadr. Tm koordinasyonu bitmi arterlerin Syncro 7 Live
programnda optimize edilmi hallerinin dijital dosyalar saklanmaktadr.

Saha mhendislerinin uygun ve gerekli grd kavaklarda gerekli revizyonlar yaplmaktadr.

Sinyal bakm/onarm ve zamanlama plan gncelleme sisteminin organizasyonunda stanbulun
tamam be blgeye blnmtr. alma ekipleri iki vardiya eklinde 90 kiiden olumaktadr. Bu ki
ilerden 31 tanesi sadece programc dierleri ykama, boyama, periyodik bakm, ar bakm, blge
devriye ekiplerinden olumaktadr. Bak m/onarm ekibi dzenli olarak belirlenen araziyi gezmekte ve
sinyal zamanlamasnn uygunluunu kontrol etmektedir. Zamanlamann doru uyarlanmad
grlrse, takm zamanlamay yerel kontrolre bal bilgisayarlar vastasyla yerinde deitirir.
Mevcut sinyal sisteminde 185 noktada hala iptidai detektrler kullanlmaktadr. Kt kaldrm
koullar yznden, bunlarn % 30-35i almaz durumdadr ve bakm/onarmlar ok zor ve
masrafldr.

6.1.3

Yeni Sinyal Sistemi

Sinyal zamanlamasn trafik talebine gre otomatik olarak ayarlanan ve merkezden altrlan
dinamik trafik sinyal sistemi planlanmaktadr.
Belediye, mevcut trafik sinyal sisteminin GPRSini kullanarak btn kavaklardan veri transferini
salamaktadr. Trafik Mdrl GPRS veri iletiim sisteminin eksikliinin farkndadr. Bu nedenle
fiber optik kablo kullanarak yeni bir sistem kullanmay planlamaktadr.

6.2 Akll Ulam Sistemleri almalar

6.2.1

Trafik Kontrol Merkezi

Her gn artan ara trafii, gelimi teknolojiler kullanlarak ulamda yeni zmler aranmasn
zorunlu klmaktadr. Ulatrma sistemlerinin hizmet kalitesini arttrmak, ynetimi ve iletimini gelimi
teknolojilerle salamak amacyla Trafik Kontrol Merkezi kurulmutur. Toplam 339 4 kamera noktas ve
412 kamera D100 karayolu, TEM otoyolu ve ana arterler zerine yerletirilmitir. Kameralarda video
kapsama alannn kontrol iin merkezden uzaktan kumanda ile altrlabilen panorama, oklu
grnm ve zoomlama fonksiyonu vardr. Bu kameralar alann video grntsn telekomnikasyon
irketinden

BB, Trafik Mdrl, 2009

99

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 6

kiralanm olan iletiim hattndan kontrol merkezine gndermektedir. Sistem MPEG4 5 veri
kompresyon teknolojisini 2 Mbits/saniye devresinde kabul etmektedir. Drlm ekil oranndan
dolay monitrdeki video grnts daha yksek hzla iletiim hatlar kullanan grntler kadar
dzgn olmasa da trafik akn izlemek iin yeterlidir.

YALOVA

ekil 6.2.1 CCTV Kamera Noktalar

Kameralardan elde edilen grntler BB Trafik Mdrlne bal Trafik Kontrol Merkezinde
izlenebilmektedir. Bu grntler byk, birok ekranl 17 stun ve 5 sra ebadnda 85 ayr grnty
sergileyebilen duvar ekran zerinde gsterilebilmektedir. Operatr istedii grntleri ana duvar
ekrannda aabilmekte veya btn grnty ekranda bir arada grebilmektedir. Bunun dnda
operatrler istedikleri grntleri kendi ekranlarndan izleyebilir, istedikleri an istedikleri senaryoyu
istedikleri ekrana uygulayabilmektedir.
Trafik Kontrol Merkezinde ulam problemleri ile ilgili olarak

T rafik younluk bilgilerinin e zamanl olarak alnmas

Kent trafiinin gerek zamanl olarak izlenmesi

Sinyalize kavaklarn gerek zamanl olarak izlenmesi

MPEG4: Hareketli Resim Kodlama Uzmanlar Grubu 4. Video sinyali sktrma yntemlerinden biridir.

100

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 6

Trafik younluk bilgilerinin grsel ve iitsel olarak verilmesi

Blgesel trafik durumlarnn izlenmesi

Trafikteki srclerin anlk deiimlerden haberdar edilmesi

ehir st yapsnn izlenmesi

ehir yaam alanlar ve noktalarnn grlmesi

Trafik ve yol durumu bilgisinin son kullanclara internet ve telefon yoluyla iletilmesi
gibi konularda veriler salanmakta ve bu verilerin analizleri sonucunda zmler retilmektedir
(Trafik Mdrl, 2010).

ekil 6.2.2 Trafik Kontrol Merkezi

6.2.2

Trafik lm Sistemleri

3 adet trafik lm sistemi bulunmaktadr. Bunlar RTMS, Grnt leme Sistemi, Otomatik Yol ve
Meteoroloji Gzlem Sensrleri (OYMGS)dir.

Trafik lm Dedektrleri (RTMS)

Yol a zerinde gereklemekte olan anlk trafik akna ait saysal bilgilerin online olarak elde
edilmesi amac ile erit baznda RTMS ler kurulmutur. RTMS 6 tipi ara detektr D100 karayolu,
TEM otoyolu ve ana arterler zerinde 318 7 noktada bulunmaktadr. RTMS ler alglama alan iindeki
aralara ait trafik hacmi, ortalama hz, birden ok eritte ayn anda ortalama meguliyet sresi gibi
verileri retmektedir. Bu veriler her detektr tarafndan kaydedilmekte ve GPRS kullanlarak her 1, 2
ve 5 dakikada bir kontrol merkezine gnderilmektedir.

RTMS: Uzaktan Trafik Mikrodalga Sensr. Normalde ok eritli yollar kapsayan alglama alan ierisinde tatlarn varln tespit etmede
mikrodalga kullanan bir tr tat detektr
7
BB, Trafik Mdrl, 2009

101

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 6

Ara detektr tarafndan toplanan trafik akm verileri sayesinde, detektrn bulunduu yolun her
blmnde trafik durumu belirlenmekte ve trafik hz hesaplanabilmektedir. Sonu olarak D100
karayolu, TEM otoyolu ve ana arterlerde nemli balang ve biti noktalar arasndaki yolculuk
sresi temel alnarak yolun zerindeki her bir blmn yolculuk sresi hesaplanabilmektedir.
Yolculuk sresi verileri Trafik Kontrol Merkezine ait web sitesinde gsterilmektedir (Trafik
Mdrl, 2010).

ekil 6.2.3 RTMS Noktalar

Grnt leme Sistemi (Image Process)

Trafik kameralarndan elde edilen grntler, grnt ileme sistemi ile analiz edilmektedir. Kamera
bak asnda yer alan yol a zerinde gereklemekte olan trafik akmna ait, ara younluu,
says ve hzlar ayrca kaza ve benzeri olaand durumlar sistemde otomatik olarak tespit
edilmektedir. Bylece olay ynetimi, stratejik plan yapma ve trafik gzlem operatrlerinin
bilgilendirilmesi salanmaktadr (Trafik Mdrl, 2010).

102

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 6

ekil 6.2.4 Grnt leme Sistemi

Kaynak: Trafik Mdrl, 2010

Otomatik Yol ve Meteoroloji Gzlem Sensrleri (OYMGS)

Gerekli hazrlklar yaplmadan karlalan kt hava koullar trafii olumsuz etkilemektedir. Detayl
anlk verilerden yoksun olarak yrtlen kar ile mcadele almalar hem etkinlikten uzak hem de
yksek maliyetlidir. Bu sorunlarn nne gemek iin Otomatik Yol ve Meteoroloji Gzlem Sistemi
stasyonlar kurulmutur (Trafik Mdrl, 2010).

ekil 6.2.5 Otomatik Yol ve Meteoroloji Gzlem Sistemi alma Konsepti

Kaynak: Trafik Mdrl, 2010

6.2.3

Trafik Bilgilendirme Sistemi

D100 karayolu, TEM otoyolu ve ana arterlere yerletirilmi olan video kameralar ve RTMSlerden
trafik durumuyla ilgili (skklk bilgisi, ortalama hz, yolculuk sresi ve trafik kamera grnts) farkl
trde trafik bilgileri alnabilmektedir. Kullanclar bu bilgilere ar merkezi, deiken mesaj sinyali,
internet ve cep telefonu ile ulaabilmektedir.

103

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 6

ar Merkezi
Trafik Kontrol Merkezi bnyesinde yer alan ar merkezi, src ve yolcularn bilgilendirilerek
seyahatlerine rehberlik edilmesi amac ile hizmet vermektedir. Kent ii yolculuk esnasnda veya
yolculuk ncesinde ar merkezinden alnan anlk yol durum bilgileri ile src ve yolcular
seyahatlerini planlamakta ve kendilerine sunulan alternatif gzerghlar kullanabilmektedirler.
Trafik Kontrol Merkezi Yayn Odasnda ise; zellikle trafiin youn olduu sabah ve akam
saatlerinde, canl balant yoluyla birok radyo ve televizyon kanalna trafik ve yol durumu ile ilgili
yayn yaplabilmektedir.

444 4 154 numaral telefondan 7/24 anlk trafik durum bilgisi

15 TV ve 36 Radyo kanal ile gnde ortalama 75 kez canl balant

Gnlk, ortalama 3000 adet ar yantlama

Trafik arzalar ve kaza bilgilerinin ilgili birimlere aktarlmas

Deiken Mesaj Panolar (DMP) bilgi girii

Web Uygulamalar
Trafik Kontrol Merkezinde toplanan veriler nda anlk trafik bilgisine her zaman ve her yerde
ulan konseptinden hareketle web zerinden src yolcu ve yayalar bilgilendirmek ve
ynlendirmek amacyla trafik kameralar, online younluk haritas, seyahat sreleri ve yol mesajlar
gibi kent geneline ait trafik bilgilerinin yer ald interaktif bir web sayfas hali hazrda bulunmaktadr.
Yaklak 3 yldr yaynn srdren web sayfasn gnde ortalama 85 bin kii ziyaret etmekte ve bu
say her geen gn hzla artmaktadr.

ekil 6.2.6 TKM Web Sayfas

Kaynak: Trafik Mdrl, 2010

Online Trafik Younluk Haritas

Trafik lm sistemleri tarafndan Trafik Kontrol Merkezine iletilen anlk trafik younluk verileri,
otomatik yol ve meteoroloji gzlem sensrlerinden alnan meteorolojik veriler ve dier birimlerden
alnan yol alar zerinde bulunan altyap almalarna ait bilgiler dzenlenerek saysal trafik
younluk haritas oluturulmaktadr. Bu haritada kamera

104

K Balang Noktam
Bostanc Kava

Yedikule

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

stanbul
Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan
Final Rapor

Final
BlmRapor
6
Blm 6

grntleri, trafik skklk bilgisi ve buna bal olarak ortalama hz bilgisi de gsterilmektedir. Harita
web Bilgisini
aracl
ile yaymlanarak
srclerin ve yolcularn ekonomik ve konforlu bir seyahat iin
almak istediiniz
gzergaha
ait noktalar harita zerinden veya

aadaki
listeden einiz.
alternatif
gzerghlara
ynlendirilmeleri salanmaktadr (Trafik Mdrl, 2010).
| Yedikule ________________________ |
j
Ekle

ekil 6.2.7 Trafik Younluk Haritas

Kaynak: Trafik Mdrl, 2010

Gzergah Hesaplama
stanbul Bykehir Belediyesinin Trafik Mdrlne bal Trafik Kontrol Merkezine ait internet
sitesinde, ana arter yollar zerine yerletirilmi olan trafik lm detektrlerinden elde edilen anlk
veriler kaynak olarak kullanlarak, kent ierisinde bir noktadan dier bir noktaya ana arterler
kullanlarak hangi gzerghtan ne kadar srede gidilebilecei bilgisine ulalabilmektedir. Haritadan
iaretlenmi

noktalardan

veya

liste

olarak

verilen

yer

isimlerinden

balang

ve

var

noktalarnn/yerlerinin seilmesi ile yolculuk sresi lm yaplabilmektedir. Sonuta en ksa

mesafeli ve en az yolculuk sreli gzergahlar sistem tarafndan verilen belli bir gven aralnda
hesaplanabilmektedir. Hesap edilen yolculuk sresi birka dakika ncesinin anlk yolculuk sresi
olup gelecekle ilgili tahmini hesaplama u an iin yaplamamaktadr (Trafik Mdrl, 2010).

105

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 6

En Hzl |

Var Noktam

En Ksa
Gzergah Bilgileri
Bostanc Kava - Yedikule: 55 dk. 33km .

Toplam:
55dk. - 33km.
Gven faktr: ^<>76

ekil 6.2.10 Trafik Kameras Tarafndan Alnm Grnt

'M' Gzergah dkmn a gp Kamera

Kaynak: Trafik Mdrl, 2010

Grntlerini a

BB Cep Trafik
Trafik ve yol bilgilerine, seyahat ncesinde sahip olma imkn tanyan BB Cep Trafik uygulamas ile
src ve yolcular, cep telefonlarn kullanarak gnn her saatinde anlk trafik durum bilgilerine
ekil 6.2.8 Yolculuk Sresi Haritas
ulaabilmektedir. stanbul kent genelindeki yolculuklara rehberlik eden ve trafik younluuna gre
Kaynak: Trafik Mdrl, 2010

alternatif gzergah sunulan programda, kullanclar cep telefonlar ile trafik kamera grntlerini
canl olarak izleyebilmekte ve trafik younluk haritas ile younluk bilgilerini alabilmektedir. Bununla
Trafik
Kamera
birlikte,
seilenGrnts
noktalar arasndaki tahmini seyahat sresi tespiti de, BB Cep trafik ile hizmete
sunulan
dierkameras
bir uygulamadr.
Trafik
video
tarafndan alnan grntler sadece internetten deil cep telefonlarndan da
grlebilmektedir.
Kameralar
kullanmak
nce harita
kamera
ve daha
sonra
BB Cep Trafik uygulamas
hzla
gelien iin
ve deien
mobilzerinde
cihazlarn
teknikseilmekte
imknlarndan
en verimli
seilen
ile ekilmi
ardl versiyona
grnt ksa
aralklBirinci
periyotlarla
gsterilmektedir.
ekilde kamera
yararlanmak
amacolan
ile 3farkl
sahiptir.
versiyon,
simbiyan ve java tabanl
cep telefonlar iin, ikinci versiyon olan BB Cep Trafik iPhone adndan da anlalaca gibi farkl bir
yazlm platformuna ait olan iPhone telefonlar iin ve nc versiyon olan Cep Trafik + ise
Windows Mobile letim sistemine sahip cep bilgisayarlar iin hazrlanmtr.

BBCep Trafik

Cep Trafik +

Cep Trafik iPhone

ekil 6.2.11 BBCep Trafik Programlar, Trafik Mdrl

ekil 6.2.9 Kamera Seme Ekran

Kaynak: Trafik Mdrl, 2010

Kaynak: Trafik Mdrl, 2010

106
107

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 6

Deiken Mesaj Sistemi(DMS)

Deiken mesaj iareti; Trafik Kontrol Merkezi nden ara kullanclar iin gnderilen, metin
mesajlarn sergileyen, yol kenarlarna kurulan panolar veya tabelalarda gsterilen mesajlardr.
Deiken Mesaj Sistemi ile srclerin trafik kazalar, younluk, hava ve yol durumu gibi
deiimlerden haberdar edilmesi ve buna bal olarak alternatif gzergahlara ynlendirilmesi
amalanmaktadr. Trafik Kontrol Merkezi'nden ynetilen DMS'ler, srcleri trafik younluu ile ilgili
nceden uyararak alternatif yollar etkin olarak kullanmalarn salamaktadr.
DMSnin grntledii mesaj tipleri:

Gzergahlardaki skklk

Hz Limitleri

Trafik kazas nedeniyle skklk

Kt hava koullarnda ikaz

Yol yap m almalar

Belediye hizmet bilgisi

ekil 6.2.12 Deiken Mesaj Sistemi rnei

Tm mesajlar bir operatr tarafndan manuel olarak yazlr. Bu nedenle sistem iin operatr ok
nemlidir.

6.2.4

Trafik Denetleme Sistemleri (EDS)

Trafikte olduka sk grlen kural tanmamazlk, can kayplarnn yan sra maddi manevi byk
zararlara da yol amaktadr. Bunun nne gemek iin meydana gelen kural ihlallerinin gelimi
teknolojilerle tespit edildii Elektronik Denetleme Sistemi kurulmutur. Ksaca EDS olarak
adlandrlan bu sistemde; insan gcne dayal denetimlerde karlalan kayp ve dzensizlikler
nlenerek, elektronik ortamda otomatik olarak alan etkin ve gelimi bir denetleme sistemi
kurulmutur. Krmz Ik hlal Tespit Sistemi, Emniyet eridi hlal Tespit Sistemi, Kavak hlal Tespit
Sistemi ve Mobil EDS gibi sistemler kurularak hayata geirilmitir (Trafik Mdrl, 2010).

108

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 6

Krmz Ik hlal Tespit Sitemi

Krmz Ik hlal Tespit Sistemi, kavaklarda krmz k ihlallerinden kaynaklanan kazalarn
nlenerek, can ve mal gvenliini en st seviyeye karmak amac ile gelitirilmitir. Sistemin
ileyiinde; kavak noktalarnda trafii gzleyen kameralar, krmz k ihlali yapan aralar tespit
edip fotoraflamakta ve fotoraflarn Trafik Kontrol Merkezine iletilmesi sonucunda ihlali yapan ara
srcs hakknda yasal cezai ilem yaplmaktadr. Ayrca fotoraflanan ara plakalarnn, kaytl
zlk bilgileriyle tutarl olup olmad kontrol edilerek gvenlik sorgusu yaplmaktadr (Trafik
Mdrl, 2010).
Emniyet eridi hlal Tespit Sistemi
Emniyet eritlerinin amac dnda kullanmn nlemek iin faaliyete geirilen Emniyet eridi hlal
Tespit Sisteminde yolun farkl noktalarna yerletirilen sensrler aracl ile eridi gereksiz ekilde
kullanan aralar otomatik olarak tespit edilmektedir.
Bu sistemle; emniyet eritlerinin amac dnda kullanmnn tespiti, gerekli cezai yaptrmlarn
uygulanabilmesi iin geerli yasal kantlarn elde edilmesi ve arivlenmesi, tespit edilen ara
plakalarnn kaytl zlk bilgileriyle tutarl olup olmadnn kontrol edilmesi ve onaylanmas ilemleri
de yaplmaktadr (Trafik Mdrl, 2010).

jEfeBt'uhehl
r

EDS

TRAFK MDRL

Elektronik Deneeme Sistemi

GHedyei

Sra No:

1517714 2313

Makbuz No:

Kavak

SLAHTAR

Ara Tipi Ticari

NQ

17.11.2008 14:26:54

Ara Rengi Sar

Kavak

L2

Marka:

Fiat

ADI

hlal

47/1 -0

Tarih/Sa

Tipi:

at Loop

PLAKA

Kamera NO: C1 Detay

Kamera NO: C1

17.11.200814:26:54

17.11 2008 14:26:54 Kamera NO: C3

ekil 6.2.13 EDS Ceza Makbuzu rnei

109

17.11.2008 14:26:54

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 6

Mobil Trafik
Kent genelinde tm yol a zerinde etkin ve caydrc bir denetim gerekletirmek amac ile Mobil
EDS projesi hayata geirilmitir. Emniyet eridi ve sinyalize kavaklar gibi sabit noktalar
gerekletirilmekte olan denetimler bir caydrclk salamaktadr. Mobil EDS ile park ihlallerinin
denetlenmesi, yol a zerinde yer alan ve kesien yol akmlar tarafndan ortak kullanlan
kavaklarn (sar kutu -taral alan) amacna uygun kullanmnn denetlenmesinde, hz ihlallerinin
denetlenmesinde, trafik ve yol gvenliinin maksimuma ykseltilmesinde etkili bir yntemdir.
Kavak hlal Tespit Sistemi
Ortak kullanm alan olan kavaklar kurallara uygun ve bilinli bir ekilde kullanlmad zaman
kava kullanan tm akmlar olumsuz ynde etkilemektedir. Kavaklarn verimli bir ekilde
kullanmn salamak amac ile kavak alanlar sar renkli boya ile vurgulanmaktadr.
Yeil k yansa bile src kavaa girerken dier dorultudaki trafiin geiine engel olacaksa
trafik akm srcy kavak iinde durmaya zorlayacaktr. Kavak noktalarda oluan ihlaller EDS
tarafndan tespit edilmektedir. Bu sistem kural ihlalleri sonucu meydana gelen karmaa ve trafik
skklnn minimuma indirilmesinde etkilidir.
Koridor Hz hlal Tespit Sistemi
Sinyalize kavaklardan veya belirlenen arterler zerinde oluturulacak kontrol noktalarndan veya
koridorlardan geen aralarn hzlarnn tespit eden bir sistemdir. Otomatik plaka tanma sistemi
teknolojisi ile koridor giri ve k noktalarnda ara plakalar uydu saati ile birlikte kayt altna
alnmaktadr. Merkeze iletilen bu kaytlar EDS sistemi tarafndan incelenerek, ihlal yapan aralar
sistem tarafndan otomatik olarak tespit edilmektedir.

6.3 Trafik Ynetim nlemleri

stanbulda birok trafik ynetim nlemleri uygulanmaktadr. Bu nlemlerden bazlar aadaki
gibidir.
6.3.1

Tersine evrilebilir erit

Tersine evrilebilir erit sistemi sabahlar ehir merkezine doru daha byk trafik ak hacmi ve
akamlar aksi istikamette daha az younluk olan trafik akn ynetmekte etkilidir. ekil 6.3.2
tersine evrilebilir erit uygulamalarn gstermektedir. alma alannda tersine evrilenebilir erit
sistemi aadaki gzergahlarda uygulanmaktadr:

Boazii Kprs

FSM Kprs

Bakrky Sahil Yolu

raan Caddesi(Beikta)

110

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 6

ekil 6.3.1 Tersine evrilebilir erit Balangc / Sonu

ekil 6.3.2 Tersine evrilebilir erit Uygulamas

6.3.2

Kamyon Yasa

ekil 6.3.3de gsterildii gibi kamyon, tr vb. aralarn ky hatt ve D100 karayolu ile evrili alana
girmesi yasaktr. A r vastalarn sabah 6:00 - 10:00 ve akam 16:00 - 22:00

111

letmeler
naat Tamamlanm Olan ( Yap leri Md. )
spark
zel
Dier ( Kamu Binalar, AVM, Hastaler,

Adet

Kapasite

31

( Ara )
10.900

453

53.723

1.301

136.610

622

133.053

Merkezi, Byk Restoranlar, Otel v.b)

stanbul
stanbul
Metropoliten
Metropoliten
Alan Entegre
Alan Entegre
Kentsel
Kentsel
UlamUlam
Ana Plan
Ana Plan

Final Final
RaporRapor
BlmBlm
6
6

evrearas
kirlenmesini
de getirmitir.
trafiin
neden
bir unsur
da
snrl blgeye
girmesi Akan
yasaktr.
Fakat
4000olduu
kgdanbu
azolumsuzluklar
arla sahip arttrc
kamyonlar
bu blgelere
duran
yani hareket Ar
halinde
olmayan
park sebeplerden
edilmi aralardr.
Bu dorultuda
vazgeilmeyecek
bir
girebilmektedir.
vastalarn
(teknik
dolay resmi
aralar hari)
Boazii Kprsn
unsur
olan motorlu
tatlar ve bunun byk ksmn tekil eden otomobiller iin otopark yeri
kullanmalar
yasaktr.
sorununun ciddi ekilde ele alnmas ve en uygun zmleri getirecek planlama ve uygulamalarn
ortaya konmas gerekmektedir.
stanbul genelindeki mevcut durum asndan otopark sorunlar arasnda; hzl nfus art, dzensiz
yaplama, gecekondulama, meri planlarda yeterli otopark alannn ayrlmamas, ara saysndaki
hzl art, projelerde otopark olarak grlen alanlarn ticaret ve iskan alanlar olarak kullanlmas,
5216 sayl yasadan nce ile belediyeleri tarafndan toplanan otopark bedellerinin oluturduu
fondan Bykehir Belediyeleri hesabna yeterli aktarmn yaplmamas ve fonun ulam
yatrmlarnda kullanlmamas nedeniyle oluan otopark ihtiyacnn ilave maliyetler yaratmas gibi
sorunlar bulunmaktadr.
Otopark ihtiyacnn karlanmasna ynelik BB bnyesinde yaplan stanbul Ulam Ana Plan Hane
Halk Aratrmasna gre; hane halkna ait aralarn konut alanlarnda %62,10unun sokaklara,
%33,97sinin garajlara, %2,75inin ak otoparklara ve %1,18inin kapal otoparklara park edildii
tespit edilmitir. Elde edilen bu sonular stanbul genelinde otopark an net bir ekilde ortaya
koymaktadr.
stanbulda 2010 itibariyle 2.407 adet ve 334.286 ara kapasiteli otopark bulunmaktadr. Bu
otoparklarn ounluunun iletmesi zel teebbs tarafndan yaplmaktadr. stanbuldaki mevcut
otoparklarn dalm Tablo 6.4.1de gsterilmektedir.

Tablo 6.4.1 stanbuldaki Mevcut Otoparklar, 2010

ekil 6.3.3 Kamyon Yasa Olan Blgeler

6.3.3

Skkln Azaltlmas

stanbul Bykehir Belediyesi Ulam Koordinasyon Mdrl trafik skkl problemini

azaltmaya ynelik nemli bir alma yapmaktadr. Bu almada VISSIM adl bilgisayar simlasyon
program kullanlarak arterlerin iyiletirilmesi salanmaktadr.
Kent iinde skklk grlen tm kavak noktalarnda sabah, le ve akam skkln dorua
kt saatlerde (07.00-10.00,

12.00-14.00, 16.60-19.30

saatleri arasnda)

tat

saymlar

yaplmaktadr. Trafik hacim verileri VISSIM mikroskobik trafik simlasyon yazlmna yklendikten
sonra

simlasyon

program

kullanlarak

birtakm

gelitirme

opsiyonlar

planlanmakta

ve

deerlendirilmektedir.

6.4 Otopark Ynetimi

Otopark kapasitesinin arttrlmas, tm dnya kentlerinde olduu gibi Trkiyenin en nemli metropol
olan stanbulda da kanlmaz hale gelmitir. Otomobil saysndaki hzl art beraberinde trafik
skklklar, trafik kazalar, motorlu ara trafiinden kaynaklanan

112

naat
Aamas

Projesi
Tamamlanan

Proje
Aamas

Ett
Aamas

23

17

Park et- devam et alan

19

Toplam

28

42

Transfer merkezi alan

Transfer merkezleri
otogar alan

ve

stanbul
Metropoliten
Alan
Entegre
Kentsel
Ulam
Plan
stanbul
Metropoliten
Alan
Entegre
Kentsel
Ulam
AnaAna
Plan

Final
Rapor
Final
Rapor
Blm
Blm
6 6

Kent merkezlerine yaplan yolculuklarda zel ara kullanmn drmek ve toplu tamay tevik
etmek iin planlanan ve projelendirilen transfer merkezlerinin balca temel hedefleri yledir:

Kentte yaayacak insanlarn ekonomik, hzl, gvenli ve konforlu bir biimde ulamna ncelik
verilmesi

Ulam sistemlerinin birbirlerine seenek oluturmas yerine birbirini besleyecek ve tamamlayacak

biimde planlanmas o Metropoliten merkez ve yakn evresi iinde toplu tamacla ncelik verilmesi
ve zel oto kullanmnn snrlandrlmas

Ulam sistemleri entegrasyonunda denizyolundan azami

derecede istifade edilmesi

Farkl ulam trleri arasnda yolcu transferinde; yaya-tat ilikisinde optimum eriimin salanmas
Engellilerin de dikkate alnd fonksiyonel yaya alanlar dzenlenmesi

Salkl

yaam iin yaya ve bisikletli ulamn tevik edilmesi

stanbul genelinde ulam dm noktalar olarak farkl ulam trleri arasnda entegrasyonun
saland skdar, Eminn, Kabata, Beikta, Kadky gibi geleneksel merkezler bulunmaktadr.
Ayrca yukardaki hedefler dorultusunda belirlenmi olan transfer merkezlerine ilikin etd,
planlama ve projelendirme almalar devam etmekte olup, bu almalarn ilk uygulamalar olan
ili, Seyrantepe ve Ayazaa transfer merkezleri inaat aamasndadr.
Transfer merkezleriyle birlikte, stanbul ulam sistemi trleri arasndaki entegrasyonu salamak
amacyla zel ara sahiplerinin aralarn park edip rayl sistem hatlarna entegre olabilmeleri iin
istasyonlara yrme mesafesi ierisinde Park Et-Devam Et alanlar planlanmaktadr (Tablo 6.5.1).

5216 sayl kanunun 7 maddesinde yol, cadde, sokak, meydan v.b yerler zerinde ara park yerlerini
tespit etmek ve iletmek yetkisi Bykehir belediyesine verilmi ve ayn kanunun 26nc maddesine
gre Bykehir belediyesi bu grevini SPARK Aye devretmitir. Belediyenin otopark tesisleri bir
belediye kuruluu olan SPARK A. tarafndan iletilmektedir.
SPARK A, 2010 yl itibari ile 53.723 ara kapasiteli 453 otopark alann iletmektedir. Bu otopark
alanlarnn ou 08.00den 20.00ye kadar ve bazlar ise 24 saat esasna gre hizmet vermektedir.
Tablo 6.5.1 Transfer Merkezleri ve Park Et Devam Et Alanlar
Kurumun cretlendirme politikas; trafik younluu yaanan merkezi blgelerde yksek cret tarifesi
(r. ilk 2 saat iin 4 ya da 5 TL) ile uzun sreli park etmenin caydrlmas, merkezi olmayan ve trafik
younluu bulunmayan blgelerde ise, daha dk cret tarifesi (r. tm gn iin 3 TL) ile bu
yerlerde park etmenin tevik edilmesi eklindedir.
stanbuldaki otopark alanlarnn dalm ekil 6.4.1de gsterildii gibidir.
6.5 Transfer Merkezleri ve Park Et-Devam Et
Metropoliten alan toplu tama sisteminde, yolcularn gidecei yerlere daha hzl ve kolay ulamalar
ve aktarma yapacak yolcularn bir sistemden dierine kolay geilerini salamak iin mevcut ulam
olanaklar, arazi kullanm kararlar, ekim merkezleri, makro- mikro lekte ulam yatrmlar ve
ulam sistemlerinin entegrasyonu dikkate alnmaktadr. Bu nedenle rayl sistem (metro, hafif metro,
tramvay, fnikler vb ), karayolu sistemi (lastik tekerlekli toplu tama, metrobs, zel oto ve taksi
vb ), denizyolu sistemi ve bisikletli ve yaya ulam sistemleri gibi farkl ulam trleri arasnda
entegrasyon salayan transfer merkezi alanlar planlanmaktadr.

113 114

Trkiye

stanbul

Pay (%)

2,581

262

Yaralanmal kaza

76,615

8,193

10
11

Mal hasarl kaza

585,344

209,544

36

664,54

217,999

33

3,365

282

135,224

12,809

1,152,919,799

349,279,29
6

30

lml kaza

Toplam
len kii
Yaral kii
Mal hasar (YTL)

stanbul
stanbulMetropoliten
MetropolitenAlan
AlanEntegre
EntegreKentsel
KentselUlam
UlamAna
AnaPlan
Plan
stanbul
Metropoliten
Alan
Entegre
Kentsel
Ulam
Ana
Plan

Final
FinalRapor
Rapor
Final
Rapor

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Blm
Blm66 6
Blm

Final Rapor
Blm 6

Ylla
r

20
02
200
3
200
4
200
5
200
6

lml

kaza
248
says

Yaralanmal
kaza says
6.168

6.6Toplam
Trafik Kazalar
Gvenlik
Maddi
len ve Yaralanan
hasarl kaza
kaza
kii
kii says
6.6.1
Kaza
says
says
saySays
138.507
144.923
282
9.281
shem stanbul,
Trafik kazas
hem de Trkiye iin bir sosyal problemdir. Tablo 6.6.1de Trkiye ve

217

6.377

146.063

152.657
stanbulda 268
kaza saysn 9.691
gstermektedir. Yllk lml kaza says Trkiye de 2.581 iken stanbulda

236

6.262

155.771

262dir. Yaralanma
ile sonulanan
kazalarda da stanbul yaklak ayn paya sahiptir. Maddi hasarl
162.269
270
9.795

244

7.178

179.459

262

8.193

209.544

kazalarda tm
186.881
277 lkeye kyasla
11.528stanbul %30dan fazla bir paya sahiptir. Bu kaza verilerini yorumlarken
dikkatli
olmak
gerekir.
Bu
veriler deerlendirilirken kaza kurban hastaneye vardnda lmse, kaza
217.999
282
12.809
lm olarak yarglanmaktadr. Aksi takdirde saylmamaktadr. Uygulama uluslararas standartlardan
farkldr. Uluslararas standartlara gre kazadan sonra 30 gn iinde len kiiler de lm saysna
dahildir. Bu yzden eer uluslararas standartlar uygulansayd, lm says daha fazla olacaktr.

ekil 6.6.2 Kaza Oluum ekilleri

Tablo 6.6.1 Trkiye ve stanbuldaki Trafik Kazalar
ekil 6.6.1 stanbuldaki Kazalarn Says ve len-Yaralan Kii Saylar
Tablo 6.6.4de kazalarda len kiilere baktmzda en byk pay %46 ile yayalara aittir. Bu durum
yukarda bahsettiimiz kaza oluum trleri iersinde nemli bir yeri olan yayaya arpma ile birebir
Tablo 6.6.3 stanbuldaki kazalarn oluum trlerine gre dalm verilmitir. Bu tabloya gre en ok
rtmektedir. Kazalarda len kii saylarnda %33 oran ile srcler ikinci srada gelmektedir.
kaza oluum unsuru %27 ile yandan arpma veya arpmadr. Burada belki de en dikkat ekici
Kazalarda yaralanan kiilere baktmzda ise en ok %43 ile yolcu dikkat ekmektedir. Dier yandan
unsurlardan biride yayaya arpmadr. %18 ile nemli bir paya sahip olan yaya kazalar bir yandan
ekil 6.5.1
Anadolu
Yakas
Transfer
Merkezleri
ve Park
Et-Devam
Et Alanlar,
srclerde
yine
kazalarda
yaralanan
kiiler
iinde %41
gibi yksek
bir paya
sahiptir.2010
lkemizde trafik kurallarnn dikkate alnmad dier yandan da yayalara herhangi bir ncelik
Kaynak: Ulam Planlama Mdrl, Transfer Merkezi Birimi

Kaza Oluum Trleri

Yllk

Yandan arpma veya arpma

23.469

Yayaya arpma

15.933

Yoldan kma

11.120

Arkadan arpma

8.809

Devrilme

8.598

Sabit Cisme arpma

7.332

Karlkl arpma

6.308

Duran Araca arpma

2.835

Aratan Den nsan

507

Hayvana arpma

492

Aratan Den Cisim

115

TOPLAM

85.518

Yzd
e
27,44
%
18,63
%
13,00
%
10,30
%
10,05
%
8,57
%
7,38
%
3,32
%
0,59
%
0,58
%
0,13
%
100,00
%

verilmedii kansn ortaya koymaktadr. Dier nemli kaza oluum trleri de srasyla yoldan kma
(%13), arkadan arpma (%10) ve devrilme (% 10) dir.
Tablo 6.6.4 Kaza Madurlarnn Dalm
Kaynak: stanbul Emniyet Mdrl-Trafik Denetleme ube Mdrl, 2006

Tablo 6.6.3 stanbuldaki Kaza Oluum Trleri

Yllara gre stanbuldaki trafik kazalar ve kazalarda len-yaralanan kii saylar Tablo 6.6.2de
gsterilmektedir. Bu tabloya gre her yl toplam kaza says ve buna paralel olarak da maddi hasarl
kaza says artmaktadr. Bununla birlikte lml kaza says 2002 yl, yaralanmal kaza says ise
2003 ylnda istisna olarak azal gsterse de 2004 ylndan itibaren giderek artmtr.
Trafik kazalarnda len ve yaralanan kiilere bakldnda ise her yl iki deikeninde art gsterdii
Kaynak: stanbul Emniyet Mdrl-Trafik Denetleme ube Mdrl, 2006

grlmektedir. ekil 6.6.1 de stanbuldaki trafik kaza saylar ve bu kazalarda len-yaralanan kii
saylarnn grafikleri verilmektedir.

Tablo 6.6.2 Yllara Gre stanbuldaki Trafik Kazalar ve len-Yaralanan Kii Saylar

Kaynak: stanbul Emniyet Mdrl-Trafik Denetleme ube Mdrl, 2006

stanbulda almas yrtlen Anadolu Yakas (ekil 6.5.1) ve Avrupa Yakas (ekil 6.5.2) transfer
merkezleri ve park et-devam et noktalar aadaki gibidir.
%

Kazalarda
len
Kii
Saylar

Kazalarda
Yaralanan Kii
Saylar

ekil 6.5.2 Avrupa Yakas Transfer Merkezleri ve Park Et-Devam Et Alanlar, 2010
Kaynak: Ulam Planlama Mdrl, Transfer Merkezi Birimi

Src

93

Yolcu

60

Yaya

129

Toplam

282

33
%
21
%
46
%
10
0

5.190
5.452
2.167
12.809

Kazalarda len Kii Saylar

/
33% \ H Src
46%
U Yolcu

l/

Yaya
21%

Kazalarda Yaralanan Kii Saylar

41
%
43
%
17
%
10
0%

Kaynak: stanbul Emniyet Mdrl-Trafik Denetleme ube Mdrl, 2006

116
117
115
118

- ...

17%

40% \

HSuruCL1

M Yol c u

43%

V B Yay a

Eitim alan okul

says

Eitim alan renci

says

Trafik eitim otobs (Avrupa yakas)

60

81.471

Trafik eitim otobs (Asya yakas)

61

52.893

115

6.862

84

4.354

320

145.580

Topkap Trafik Eitim Park

Florya Trafik Eitim Park
Toplam

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 6

6.6.2Yol tasarmndaki
Kaza Veri Kayt
Sistemi
hatalar,
trafik iaretleri gibi gvenlik aralarnn eksiklii, minibslerin uygun
olmayan
yerlerde tm
yolcutrafik
indirip
bindirmesi
gibi operasyonel
problemler trafiin
olarak
lke genelindeki
kaza
verileri Emniyet
Genel Mdrlndeki
kazasebepleri
veri tabannda
belirtilmitir.
tutulmaktadr.
Trafik kazalarnda, kaza raporlama sistemine 2008 Nisan aynda geilmitir. Bu sistemde maddi
hasarl trafik kazalarnda aralarn ekilmesi, tutanak tutulmas vb. iler iin trafik polisinin gelmesine
6.6.5
Trafik Eitimi ve Toplum Bilincinin Arttrlmasna Ynelik almalar
gerek kalmamaktadr. Bu uygulamadaki amalardan bir tanesi bir kaza annda kazaya bal olarak
Trafik kazalarnn gerekleme nedenlerine bakldnda meydana gelen kazalarn yaklak % 95
oluan trafik skklnn nne gemektir. Sistem zetle u ekilde ilemektedir; herhangi bir kaza
orannda insan hatasndan kaynakland grlmektedir. Bu durum ciddi bir trafik eitimi eksikliini
annda kazaya karan srclerin birbirleriyle anlamalarnn salanmas sonucunda Maddi Hasarl
ortaya karmaktadr. Bu sebeple trafik kurallarna duyarl ve bu kurallarn uygulamaya
Trafik Kazas Tespit Tutanann doldurularak taraflarca imzalanmas ve mmknse kaza
geirilmesinde bilinli ve tutarl yeni nesiller hazrlamak zere, stanbul l Milli Eitim Mdrlne
sonucunda aralarn fotoraflarn ekerek ilgili sigorta irketine iletmesidir. Daha sonra sigorta
bal ilkretim okullarnda 8-14 ya gurubu rencilere ve gelen talepler dorultusunda sivil
irketleri gerekli evraklar TRAMER e (Trafik sigortalar bilgi merkezi) iletir. TRAMERde gerekli
kurululara ve kamu kurumlarna Trafik Eitim Parklarnda ve Gezici Eitim Otobslerinde trafik
ilemler yapldktan sonra gerekli evraklar tekrar ilgili sigorta irketlerine gnderilir. Sigorta irketleri
eitimi verilmektedir. Tablo 6.6.5de Trafik Eitim Otobs ve Trafik Eitim Parknda eitim alan okul
tarafndan %0, %50 ve %100 sorumluluk deerlendirmesi yaplp deerlendirme sonular
ve renci saysn gstermektedir.
TRAMERe gnderilir ve kurulan komisyonca deerlendirmeler ele alnarak kesin sonular sigorta
irketine bildirilerek ilemler tamamlanr. irketler tarafndan oluturulan kaza veritaban dier
ilemlerin tamamlanmas iin emniyet mdrlklerine gnderilerek sre tamamlanm olur.
Trafik kazalar
kaytTrafik
sistemi
ile ilgili
dier birve
konu
da Eitim
EmniyetParknn
Genel Mdrl
Tablo 6.6.5
Eitim
Otobs
Trafik
Baars ve Jandarma gibi iki
ayr kurumun kaza verisi toplamasdr. Baz ehirleraras yollar Jandarmann yetkisi altndadr. Kaza
kaytlar kazann meydana geldii yolun snfna gre bal olduu kurumlar tarafndan saklanr.
ehirleraras yollarda kaza verileri Jandarma tarafndan toplanr ve onlarn kendi trafik kaza veri
kayt sistemleri arivinde tutulmaktadr.

6.6.3

Ulusal Trafik Gvenlik Program

Yollarn slah ve trafik gvenlii projesi 1996da Dnya Bankasnn finansal destei ile balamtr.
Bu projenin bir paras da trafik kaza saysn drmeyi amalayan Milli Trafik Gvenlik
Programdr. Bu program gvenlik vizyonunu, gvenlik ama ve hedeflerini tarif etmitir. Bu
hedeflere ulaabilmek iin kurumsal ve teknik eylem plan gelitirilmitir.
Programn bir paras olarak gerekli ekipman satn alnm ve slah almalar lke artlarnda
317den fazla kaza kara noktalarnda balatlmtr. Kara noktalarn iyiletirme sonular ok olumlu
olmu ve kaza ve lm saylar nemli lde dmtr.
Her ne kadar Ulusal Trafik Gvenlik Program ulusal boyutta bir proje olsa da, programda gelime ile
ilgili yaplan birok tavsiye, stanbulda trafik gvenliini artrmak iin uygulanabilir.

6.6.4

Kara Noktalarn Analizi ve yiletirilmesi

stanbul Bykehir Belediyesi 2003 ylnda kara noktalara ynelik bir analiz yapmtr. D100
karayolu etrafnda skdar-Kadky blgesinde 548 metre mesafe iinde 2 veya daha fazla kaza
meydana gelmise, o yer kara nokta olarak nitelendirilir.

ekil 6.6.3 Kaza Madurlarnn Dalm

Kaynak: stanbul Emniyet Mdrl-Trafik Denetleme ube Mdrl, 2006

119 120

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final
Rapor
Final
Rapor
Blm 6
Blm 6

Uygulamalar

2007
Ceza Says

Emniyet eridi(54/1 a-B)

86.430

Ar Hz (51/2a-B)

38.222

Kask Uygulamas(78/1b)

6.556

Alkoll Ara Kullanmak(48/5)

21.483

Emniyet Kemeri(78/1a)

29.421

Cep Telefonu Uygulamas (73)

Tablo
Says ve Ceza Miktar
% Trafik Eitim
Para
Tutar6.7.1 Tutuklama
%
Gezici
Otobs
5,29%

9.334.440

6,9%

2,34%

5.807.310

4,2%

0,40%

340.912

0,2%

Trafik eitim parklarna ulam imkn bulunmayan okullara ierisi zel olarak dzenlenmi olan 2
adet eitim otobsyle trafik eitimi verilmektedir Milli Eitim Bakanlnn hazrlam olduu eitim
retim
eden uzmanlar
1,31%takvimi takip
9.767.988
7,2% tarafndan bu eitimler verilmektedir.
1,80%

1.529.892

1,1%

87.773

5,37%

4.564.196

3,3%

555.049

33,96%

28.862.548

21,3%

54.119

3,31%

2.814.188

2,0%

Renkli Cam Uygulamas (30/1 b)

5.518

0,34%

595.944

0,4%

Ta. Snr zerinde Yk Almak (65/1-B)

3.763

0,23%

4.056.514

3,0%

Top. Arlk zer. Yk. Yaptrmak(65-5)

6.017

0,37%

13.556.301

10,0%

61.Madde (Yasak Park)

Fazla Yolcu(65/1a)

Krmz Ik hlali(47/1b)

114.873

7,03%

12.406.284

9,1%

Dier Maddelerden Yazlan Cezalar

625.246

38,25%

41.731.239

30,8%

1.634.470

100,00%

135.367.756

100,00%

Toplam Ceza Yazlan Src Says

ekil 6.6.5 Trafik Eitim Otobs

Genel ve zel Trafik Eitim Faaliyetleri

Yrtlen eitim almalarnnKaynak:
grsel
yazl
olarak
desteklenmesi amac ile trafik eitim kitab,
BBve
Trafik
Mdrl,
2007
trafik boyama kitab, trafik eitim seti, trafik iaretleri panosu, trafik eitim brorleri ve benzeri
eitim dokmanlarnn hazrlanmas ve oaltlarak eitim verilen renci ve okullara datlmas
Trafik Eitim Parklar
salanmaktadr.
Yrtlmekte olan eitim almalarndan maksimum dzeyde verimin alnmas ve llebilir kaliteli
Trafik haftas etkinliklerinde, eitli kamu kurum ve kurulular ile birlikte trafik eitiminin ve bilincinin
bir eitim hizmetinin sunulmas amac ile ilgili ynetmelik ve standartlar kapsamnda trafie kapal
arttrlmas amacyla; sergiler, resim, kompozisyon ve bilgi yarmalar almakta, renci ve
alanlarda eitim vermektedir. Trafik eitim parklar; yatay-dey trafik iaretleri, sinyalizasyon
ailelerinin katlaca toplantlar dzenlenmektedir.
sistemleri, yaya geitleri, hemzemin geit, yaya kaldrmlar ve benzeri trafik oluumlarn ieren
eitim pisti ve eitim snf ve laboratuarlarndan olumaktadr.
6.7 Trafik Uygulamalar
Emniyet Mdrl verilerine gre tutuklamalar ve trafik kurallarn ihlalden toplanan cezalar
aadaki Tablo 6.7.1 gsterildii gibidir. 2007de 1.6 milyon ihlalci tespit edilmi ve 135 milyon YTL
ceza toplanmtr. Kural ihlalleri arasnda %34 oluturan yasak yere park etme" ve dier ihlal
snflamas altnda toplanan ihlaller en dikkat ekici unsurlardr. Ceza asndan dier ihlaller en
byk paya sahiptir. %21 ile yasak park etme ikinci sradadr.

ekil 6.6.4 Topkap Trafik Eitim Park

121
122

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 6

Kente hizmet eden taksilerin serbest olarak trafik iinde yer almalarn engellemek, uygun durak ve
bekleme yerleri planlamak amacyla yasal dzenlemeleri de ieren almalar farkl birimlerce
yaplmaktadr.

Kaynak: Emniyet Mdrl, 2007

6.8 Bisikletli ve Yaya Ulam Sistemi

stanbul Ulam Ana Plan Hane Halk Aratrma raporunda; yolculuklarn %51inin motorlu aralarla,
%49unun ise yaya olarak yapld sonucu ortaya kmtr. Kent ii yolculuklarda nemli bir orana
sahip olan yaya yolculuklarnn dier ulam trleri ile bir btnlk iinde ele alnmas gerekmektedir.
Ulam ve evre ile ilgili sorunlarn kaynanda insana deil, otomobile arlk verilmesi yatmaktadr.
Ksa mesafeli yolculuklarda motorlu tat kullanmndan ziyade bisikletli ve yaya ulamnn
desteklenmesi ile gerek trafik gerekse evre kirlii problemleri zmlenebilecektir. Bu ekilde hem
kiilere spor-elence olana salanm olacak, hem de araba ile yaplacak ksa mesafeli yolculuklar
byk bir lde azalacandan trafik younluunda d olacaktr.
Bisikletli ve Yaya Ulam Sistemi yerleim iindeki ksa mesafeli yer deiimlerinde zel ara
trafiini nemli lde azaltabilecek en etkili sistemdir. Bu sistemin yaygnlatrlmas ve cazip hale
getirilmesi iin iyi bir altyapnn oluturulmas gerekmekte ve bu ynde almalar yrtlmektedir.

6.9 Taksi Duraklar Planlamas ve letim Sistemi

stanbul Ulam Ana Plan Hane Halk Aratrma raporunda aral yolculuklarn yaklak % 2,5unun
taksilerle yapld sonucu ortaya kmtr. Kent ierisinde yaplan bu yolculuklar yaklak 18.000
adet taksi ile gereklemekte olup;

Taksilerin ehir merkezlerinde yolcu bulma amacyla bo dolaarak trafik younluunu arttrmalar

Yolcu indirme-bindirme ve bekleme srasnda yollarn kapasitesini drmeleri ve trafii yavalatmalar

gibi kentsel ulam sisteminde sorunlar retmektedir.

124
123

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 7

Blm 7 Kurumsal, Finansal ve evresel ereve

7.1 Kurumsal ereve
7.1.1

stanbul Bykehir Belediyesi le lgili Kanunlar ve Dzenlemeler

stanbul Belediyesi, Osmanl Devletinin eyalet, blge ve kasabalara blnmesinden 10 yl sonra

1854te kurulmutur. 1923te Trkiye Cumhuriyetinin kuruluunu takiben, gl bir merkezi
hkmetin prensipleri erevesinde yerel idareler kurulmaya balamtr. Yerel idareler, snrlar
dahilindeki vatandalarn ihtiyalarn karlamak zere kurulmutur. 1950'li yllardan gnmze
kadar Trkiye'de belediye says srekli olarak artmaktadr.
1) Hukuki ereve
a)

1930 Tarihli ve 1580 Sayl Belediyeler Kanunu

Belediyeler Kanunu No. 1930 / 1580 yerel idarelerin vazife ve sorumluluklarn tarif etmekte ve
gnmz belediyelerinin temel mevzuatn oluturmaktadr. Kanunun kt lk dnemlerde yerel
idareler merkezi hkmetin bir uzants olarak grlmtr. Kentsel nfusun artmasyla birlikte yerel
idareler 1970lerde nemli bir g oda haline gelmilerdir. Bir sre sonra 1930 Belediye Kanunu
artan kentsel hizmet taleplerini karlamada yetersiz kalmaya balamtr.

b)

1982 Anayasas
Yerel ynetimler 1982 anayasasnn 123. ve 127. maddelerine gre yrtlr. 1982 Anayasas
kuruluu ve fonksiyonlar itibari ile kamu kurumlarnn bir btn tekil ettiini ve kanunla
yrtldn belirtmektedir (Madde 123). Madde 127 Merkezi darenin yerel ynetimler zerinde
vesayet yetkisine sahip olduunu ifade etmektedir. Bu yetki ile merkezi ynetim, yerel ynetim
zerinde kontrol ve denetim yetkisine sahiptir. Merkezi ynetimin yerel ynetim kararlarnn yasalara
uygunluk denetimini vesayet denetimi ile yapmaktadr.
Merkezi hkmet, ileri Bakanl vastas ile yerel otoriteler zerinde sk bir kontrol
uygulamaktadr. Bu kontroller; onaylama, erteleme, iptal etme, yerine karar verme veya nceki
onaylarn incelenmesi eklinde olabilmektedir. Bu denetimlerin amac, ynetimin ayrlmaz birlii
prensibine uygun bir ekilde, yerel ynetimlerin faaliyetlerinde kamu yarar ilkesinin korunmas
erevesinde; yerel ynetimlerin faaliyetlerinde etkinlik, verimlilik ve istikrar artrmak, yerel ihtiyalar
karlamak ve yerel hizmetlerin doru ilediinden emin olmaktr.

c)

1984 Tarihli 3030 Sayl Belediyeler Kanunu

Bu kanun, Bykehir Belediyeleri ile ile belediyelerinin kurulu, grev ve yetkilerine, merkezi idare
ve dier mahalli idareler ile mnasebetlerine dair esas ve usulleri kapsamaktadr.
Kanunda, stanbul Bykehir Belediyesi sorumluluk alan stanbul Bykehir alan olarak
adlandrlr. Bykehir Belediye snr 3030 Snr olarak tanmlanmtr. stanbul Bykehir
Belediyesi ilin topraklarnn % 46sn ynetmektedir. l ynetim birimleri olarak; 32 ilesi, 37 alt
kademe belediyesi, l zel daresi ve kylerden olumaktadr.
Kanunun yrrle girmesinden sonra metropoliten alanda ve ilelerde yeni sorumluluklar gndeme
gelmitir. Kanunda Bykehir Belediyesi grevleri aadaki gibidir:

125

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 7

Bykehirin yatrm plan ve programlarn yapmak.

Bykehir nazm imar planlarn yapmak, yaptrmak ve onaylayarak uygulamak, ile belediyelerinin
nazm plana uygun olarak hazrlayacaklar uygulama imar planlarn onaylamak ve uygulanmasn
denetlemek.

Bykehir dahilindeki meydan, bulvar, cadde ve anayollar yapmak, yatrmak, bakm ve onarmn
salamak ve kanunlarn belediyelere verdii trafik dzenlemesinin gerektirdii btn ileri yrtmek.

Yolcu ve yk terminalleri, katl otoparklar yapmak, yaptrmak, iletmek veya ilettirmek,

plerin ve sanayi atklarnn toplanma yerlerini belirlemek, deerlendirilmesi ve imhas iin gerekli
tesisleri kurmak, kurdurmak, iletmek veya ilettirmek.

Toptanc halleri ve mezbahalar yapmak, yaptrmak iletmek veya ilettirmek.

Bykehir apnda ortak finansman ve yatrm gerektiren hizmetlerin gerekletirilmesini

salamaktr.
Bykehir dahilindeki su, kanalizasyon, her nevi gaz, merkezi stma ve toplu tama hizmetlerini
yrtmek ve bu amala gerekli tesisleri kurmak, kurdurmak, iletmek veya ilettirmekten sorumludur.
Kat atk toplamada ile belediyeleri sorumlu iken atk tama ve bertaraf edilmesi Bykehir
Belediyesi sorumluundadr. Tali yol ile belediyelerinin sorumluluunda iken inaat ve ana yolun
bakm Bykehir Belediyesinin sorumluluundadr. Bu kanunda, ile belediyeleri Bykehir
Belediyesi tarafndan tamamlanmam temel btn belediye hizmetlerinden sorumludur.

d)

1985 Tarihli 3194 Sayl mar Kanunu

Bu kanun, yerleme yerleri ile bu yerlerdeki yaplamalarn; plan, fen, salk ve evre artlarna
uygun teekkln salamak amacyla dzenlenmitir.
3194 Sayl mar Kanunu, Trkiyede planlama pratikleri deimitir. Bu kanundan nce planlamada
merkezden ynetimin etkisi ok fazla iken bu kanunla yetkiler belediyelere devredilmitir.

1/500.000 ve 1/100.000 lekte blge ve alt blge planlarn hazrlanmas ve onaylanmas Devlet
Planlama Tekilatnn (DPT) kontrol altndadr. Ky planlar, Sanayi Kalknma Planlar veya 1/25000
lekli l evre Dzeni Planlarnn hazrlanmas ve uygulanmas Bayndrlk ve skan Bakanlna
bal Teknik Aratrma ve Uygulama (TAU) Genel Mdrl sorumluluundadr.

1/5.000, 1/1.000 ve 1/500 lekli planlar hazrlamas belediyelerin grevi olmutur.

Belediye snrlar dnda kalan yerlerin planlarnn hazrlanmas, onaylanmas ve uygulanmas ve

denetimi bakanln yerel tekilatlarna aittir.

e)

2004 Tarihli 5216 Sayl Bykehir Belediyeler Kanunu

Bu kanun, Bykehir belediyesiyle Bykehir snrlar iindeki belediyeleri kapsamaktadr.
5216 sayl Bykehir Belediyeleri Kanunu gereince Belediye snr, il snr olmu ve bylece
stanbul Bykehir Belediyesinin yetki ve sorumluluk sahas kat artmtr. Bykehir
Belediyesinin hizmet snrlar, 1830,92 km 2den stanbul li idari snrlarna kadar genileyerek
5343,02 km2ye ulamtr. Sz konusu kanunla belde belediyeleri, ilk kademe belediyelerine
dntrlm ve idari anlamda stanbul Bykehir Belediyesine balanmtr.

126

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 7

Bu kanun ile merkezi ynetimin yetkilerinin byk bir ksm yerel ynetimlere
devredilmitir. Bylelikle otoritenin meknsal snrlar ve sorumluluk alan geniletilmitir.
Bu kanunun, Bykehir ve ile belediyelerine getirdii yeni sorumluluklar aadaki
gibidir:

le ve ilk kademe belediyelerinin grlerini alarak Bykehir belediyesinin stratejik

plnn, yllk hedeflerini, yatrm programlarn ve bunlara uygun olarak btesini hazrlamak

evre dzeni plnna uygun olmak kaydyla, bykehir belediye ve mcavir alan snrlar
iinde 1/5.000 ile 1/25.000 arasndaki her lekte nazm imar plnn yapmak, yaptrmak ve
onaylayarak uygulamak; Bykehir iindeki belediyelerin nazm plna uygun olarak
hazrlayacaklar uygulama imar plnlarn, bu plnlarda yaplacak deiiklikleri, parselasyon
plnlarn ve imar slah plnlarn aynen veya deitirerek onaylamak ve uygulanmasn
denetlemek; nazm imar plnnn yrrle girdii tarihten itibaren bir yl iinde uygulama
imar plnlarn ve parselasyon plnlarn yapmayan ile ve ilk kademe belediyelerinin
uygulama imar plnlarn ve parselasyon plnlarn yapmak veya yaptrmak.

Kanunlarla Bykehir belediyesine verilmi grev ve hizmetlerin gerektirdii proje, yapm,

bakm ve onarm ileriyle ilgili her lekteki imar plnlarn, parselasyon plnlarn ve her
trl imar uygulamasn yapmak ve ruhsatlandrmak, 20.7.1966 tarihli ve 775 sayl
Gecekondu Kanununda belediyelere verilen yetkileri kullanmak.

Bykehir iindeki toplu tama hizmetlerini yrtmek ve bu amala gerekli tesisleri

kurmak, kurdurmak, iletmek veya ilettirmek ve Bykehir snrlar iindeki kara ve
denizde taksi ve servis aralar dahil toplu tama aralarna ruhsat vermek.

Bykehir Belediyesinin yetki alanndaki meydan, bulvar, cadde ve ana yollar yapmak,
yaptrmak, bakm ve onarmn salamak, kentsel tasarm projelerine uygun olarak bu
yerlere cephesi bulunan yaplara ilikin ykmllkler koymak; iln ve reklam aslacak
yerleri ve bunlarn ekil ve ebadn belirlemek; meydan, bulvar, cadde, yol ve sokak ad ve
numaralar ile bunlar zerindeki binalara numara verilmesi ilerini gerekletirmek.

Yolcu ve yk terminalleri, kapal ve ak otoparklar yapmak, yaptrmak, iletmek, ilettirmek

veya ruhsat vermek.

Bykehir Belediyesi tarafndan yaplan veya iletilen alanlardaki iyerlerine Bykehir

belediyesinin sorumluluunda bulunan alanlarda iletilecek yerlere ruhsat vermek ve
denetlemek.

Su ve kanalizasyon hizmetlerini yrtmek, bunun iin gerekli baraj ve dier tesisleri kurmak,
kurdurmak ve iletmek; derelerin slahn yapmak; kaynak suyu veya artma sonunda
retilen sular pazarlamak.

Corafi ve kent bilgi sistemlerini kurmak.

l dzeyinde yaplan plnlara uygun olarak, doal afetlerle ilgili plnlamalar ve dier
hazrlklar Bykehir leinde yapmak; gerektiinde dier afet blgelerine ara, gere ve
malzeme destei vermek; itfaiye ve acil yardm hizmetlerini yrtmek; patlayc ve yanc
madde retim ve depolama yerlerini tespit etmek, konut, iyeri, elence yeri, fabrika ve
sanayi kurulular ile kamu kurulularn yangna ve dier afetlere kar alnacak nlemler
ynnden denetlemek, bu konuda mevzuatn gerektirdii izin ve ruhsatlar vermek.

127

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 7

Bykehir Belediyelerinde su ve atk su ynetimi tamamen yar otonom su ve atk su otoritesi

SKnn sorumluluundadr. Kat atk toplanmas ile belediyelerinin sorumluluunda, atk transferi
ve bertaraf edilmesi ise Bykehir Belediyesinin sorumluluundadr. Ana yol yapm ve bakm
Bykehir Belediyesinin sorumluluunda iken ikincil yollar ile belediyelerinin sorumluluundadr.
Bu kanuna gre, ile belediyeleri Bykehir Belediyelerine ait olmayan tm temel belediye
hizmetlerinden mesuldrler.

f)

03.07.2005 tarih ve 5393 sayl Belediye Kanunu

Bu kanunun amac, belediyenin kuruluunu, organlarn, ynetimini, grev, yetki ve sorumluluklar ile
alma usl ve esaslarn dzenlemektir. Belediye, belde ve mahalle birimleri bu kanunla yeniden
tanmlanmtr. Kanuna gre; nfusu 5.000 ve zerinde olan yerleim birimlerinde belediye
kurulabilir.
5393 sayl Belediye Kanununun, Belediye Meclislerinin grev ve yetkilerini tanmlayan 18.
maddesinin c fkrasnda; Belediyenin imar planlarn grmek ve onaylamak, Bykehir ve il
belediyelerinde il evre dzeni plann kabul etmek Belediye meclisinin grev ve yetkileri
arasndadr.

mar, su ve kanalizasyon, ulam gibi kentsel alt yap; corafi ve kent bilgi sistemleri; evre ve evre
sal, temizlik ve kat atk; zabta, itfaiye, acil yardm, kurtarma ve ambulans; ehir ii trafik; defin
ve mezarlklar; aalandrma, park ve yeil alanlar; konut; kltr ve sanat, turizm ve tantm, genlik
ve spor; sosyal hizmet ve yardm ekonomi ve ticaretin gelitirilmesi hizmetlerini yapmak veya
yaptrmak.

Stratejik pln ile yatrm ve alma programlarn, belediye faaliyetlerinin ve personelinin performans
ltlerini grmek ve kabul etmek; Belediyenin imar plnlarn grmek ve onaylamak.

g)

2005 Tarih ve 5302 Sayl l zel daresi Kanunu

Bu Kanunun amac; il zel idaresinin kuruluunu, organlarn, ynetimini, grev, yetki ve
sorumluluklar ile alma usul ve esaslarn dzenlemektir. l zel daresi Kanununda zel idarelerin
grevleri, belediye snrlar dndaki grevler ve il snrlar iindeki grevler olarak ikili bir ayrma tabi
tutulmutur. Kanunun 6. maddesinde; l evre Dzeni Plan valinin koordinasyonunda,
Bykehirlerde Bykehir belediyeleri, dier illerde il belediyeleri ve il zel idareleri ile birlikte
yaplr.

h)

2008 Tarihli ve 5747 Sayl Bykehir Belediyesi Snrlar erisinde le Kurulmas ve Baz
Kanunlarda Deiiklik Yaplmas Hakknda Kanun
Mart 2008e kadar stanbul ili snrlar ierisinde 32 ile, 41 ilk kademe belediyesi, 151 ky ve 799
mahalle bulunmakta idi. Bu yeni kanunla stanbul iline bal 39 ile, 782 mahalle, 152 ky
bulunmaktadr. Bu dzenleme sonucunda, Avrupa Yakasndaki ileler; Arnavutky, Avclar, Baclar,
Bahelievler, Bakrky, Baakehir, Bayrampaa, Beylikdz, Beyolu, Beikta, Bykekmece,
atalca, Esenler, Esenyurt, Eyp, Fatih, Gaziosmanpaa, Gngren, Kathane, Kkekmece,
Saryer, Silivri, Sultangazi, ili ve Zeytinburnudur. Anadolu Yakasndakiler ise; Adalar, Ataehir,
Beykoz, ekmeky, Kadky, Kartal, Maltepe, Pendik, Sancaktepe, Sultanbeyli, ile, Tuzla,
mraniye ve skdar ileleridir.

128

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 7

1) Yasama Sistemine Gre Trkiyede Mahalli Ynetim Birimleri

Yasama sistemine gre, Trkiyede 4 eit mahalli ynetim birimi vardr. Bunlar:
1.

Belediyeler; belde sakinlerinin mahall mterek nitelikteki ihtiyalarn karlamak zere kurulan ve
karar organ semenler tarafndan seilerek oluturulan, idar ve mal zerklie sahip kamu tzel
kiisidir.
2008 ylnda 3228 olan belediye says, 5747 sayl kanunun uygulanmas neticesinde 2949a kadar
dmtr (5393 sayl Belediye Kanunu ile belediye kurulmasnda nfus eii 5000e ykseltilmitir).

2.

l zel dareleri merkezi ynetimin taradaki birimleridir (81 il).

3.

Bykehir belediyeleri; en az ile veya ilk kademe belediyesini kapsayan, bu belediyeler

arasnda koordinasyonu salayan; kanunlarla verilen grev ve sorumluluklar yerine getiren, yetkileri
kullanan; idar ve mal zerklie sahip ve karar organ semenler tarafndan seilerek oluturulan
kamu tzel kiisidir (750000 nfus kriteri,16 adet).

4.

Kyler: Yaklak 500 kiilik nfusu olan ve bir ky bir muhtar tarafndan ynetilen tzel kiilii olan
idari birimlerdir (34404 adet).
Trkiyede 2950 belediyenin 16s Bykehir belediyesi, 65i il merkezi belediyesi, 143 Bykehir
ile belediyesi, 749u ile merkezi belediyesi ( Bykehir belediyesi snrlar dnda kalan ileler) ve
ise
belde
belediyesidir.
( http://www.mahalliidareler.gov.tr/Home/Dokumanlar/Nufus_2010.xls)
1977si

2) Meknsal Planlama ve Bykehir daresi le lgili Kanuni ve Kurumsal Reformlar

Trkiyede ve dnyadaki birok gelime devlet yapsn yeniden yaplandrma gereini dourmutur.
Trkiyedeki kamu sektr reformunun amalar aadaki gibidir:

dari yaplanmada mesuliyetin datlmas.

Faydal ve etkili idari yap.

dari yaplanmada yerelleme ile atl yaplardan kurtulma.

Vatandalara yerinde; en ksa zamanda, en uygun maliyet ile daha kaliteli hizmet verilmesi.
Trkiyede kamu reformlar 1960lara dayanmaktadr. Gnmze kadar resmi 5 yllk kalknma
planlar ve raporlar Devlet Planlama Tekilat (DPT) tarafndan hazrlanmaktadr. Planlar kamu
idaresi ve yerel ynetim problemleri ile ilgilenmitir. 1980lerde bat lkelerinde artan reform
hareketleri Trkiyeyi de etkilemitir. Bylece devletin rolnn tekrar tarif edilmesi ve kamu
sektrnn kltlmesi ve kamu hizmetlerinin etkinliinin artrlmas gibi kamu sektr reformu
almalar yaplmaya balanmtr. Bylelikle, kent meclisleri, yerel ynetim hizmetlerine gnll
katlm ve bilgi edinme hakk gibi tasar kanunlar reform programnda yer almtr.

3) 2003ten Bu Yana Kamu Sektr Reform almalar

2003ten bu yana yaplan kamu ynetimini yeniden yaplandrma almalar dnyadaki gelimeleri
temel almtr. Dnyada ve Trkiyede meydana gelen deiikliklere uyum salamak amacyla bilgi
temelli ekonomiye geilmesi ve kamu hizmetlerinin etkili ve faydal bir hale getirilmesi
amalanmaktadr.
Kamu ynetiminde 2003te balayan yeniden yaplandrma almalar geni bir alana

129

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 7

sahiptir:
a)

Merkezi ve yerel otoritelerin g ve sorumluluklarnn yeniden tarif edilmesi.

Yeni rollere gre hukuki bir altyap oluturmak.

Merkezi kamu idaresini yeni rollerine gre yeniden yaplandrmak.

b)

Merkezi kamu departmanlarnda i prosedrlerini belirlemek ve kamu hizmetlerinde krtasiyecilik ve

brokrasiyi azaltmak.

c)

dari yk azaltmak iin mevzuat reformlar yaparak mevzuatn basitletirilmesi ile idari yk
azaltmak

d)

Yeni Kamu Ynetimine gre insan kaynaklar idaresini iyiletirmek.

4) Kurumsal Dzeyde Stratejik Planlama ile Kurumsal Kapasite Gelitirme

Yeniden yaplandrma almalarna ait yasal altyap dzenlenmitir: Yeni kanun koyma reformlar,
Belediyeler Kanunu (No. 5393/2005), Bykehir Belediyesi Kanunu (No. 5216/2004), l zel idaresi
Kanunu (No. 5302/2005) ve Kamu Mali Ynetimi ve Kontrol Kanunu (No. 5018/2003) dahil olmak
zere belediyeler ve yerel idareler de kurumsal stratejik plan hazrlamak zorundadr. zellikle bu
kanun, metropoliten alan ynetimine dair ve kentsel ve blgesel gelime ile ilgili aadaki konulara
odaklanr:

Yerel Otoritelere Yetkinin Datlmas

Yeni kanunlar belediyelerin gayrimenkul pazar ve dier yerel gelir kaynaklarndan oluan yerel vergi
gelirlerinden daha fazla pay almasna imkn vermektedir.

stanbul Bykehir Belediyesinin Snrlarn Geniletmek.

Bykehir Belediye Kanunu ile merkezi ynetim stanbul Bykehir Belediyesinin sadece
mekansal snrlarn geniletmekle kalmam ayn zamanda yetki alan da geniletmitir.

zel-Kamu-Sivil Toplum Ortaklklarnn Etkinletirilmesi

Her ne kadar belediyeler zel sektrle daha nceleri deiik ortaklklar kurabiliyorsa da, yeni
kanunlar deiik toplum gruplarn temsil edecek bir kent konseyinin kurulmas gerektiini
belirtmektedir.
Bunun yan sra Kalknma Ajanslarnn Kuruluu, Koordinasyonu ve Grevleri Hakkndaki Kanun
(No.5449/2006); kentsel-blgesel dzeyde baarl stratejik planlama iin anahtar olacak kamu-zel
ve sivil toplum rgt ortakllnn iyi tanmlanm bir organizasyon biiminin kurulmasn salama
amacndadr.

Yerel Ynetimler Arasndaki birliinin Artrlmas

Belediye Kanunu (No. 5393/2005), Bykehir Belediyesi Kanunu (No. 5216/2004), l zel daresi
Kanunu (No.5302/2005) ve Mahalli dare Birlikleri Kanunu (No. 5355/2005) yerel idarelere arazi
planlama ile ilgili ortaklklar kurma izni verir.
Belediyeler Kanunu, Bykehir Belediyeler Kanunu, l zel daresi Kanunu ve Mahalli dare
Birlikleri Kanunu birbirine uygun bir ekilde deimilerdir. Bu gelimelere paralel bir ekilde stanbul
Bykehir Belediyesi snrlarnn geniletilmesiyle mekansal planlama da btn yetki de tamamen
Bykehir Belediyesine devredilmitir.

130

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 7

5) Mevcut Kanun ve Yasal Reformlarnn Deerlendirilmesi

2004-2006 seneleri Trkiyede idari reformlar asndan nemli dnemlerdir. Ulusal kalknma planlar
ve bteleri Avrupa Birlii ereve Programna (2007-2013) uyumlatrlmtr. Dokuzuncu Kalknma
Plan (2007-2013) Avrupa Birlii yelik srecinden byk lde etkilenmitir. Avrupa Birlii ereve
Programnda yer alan politikalar, hem ulusal hem de blgesel kalknma almalar ve yaklamlar
iin daha nemli hale gelmitir. Yetkinin yerel idarelere dalm ve arazi planlamas ile ilgili dier
kanunlarn takdimi, Trkiyede yerel idarelere stratejik gelime kararlar alma imkanlar vermitir.

Merkezi, Blgesel ve Yerel darelerle lgili dari Reformlar

Ekonomik reformlar paralelinde sosyal ve ekonomik ihtiyalarn art ve eitlilii ile blgesel ve
yerel idarelerde kanuni ve idari reformlar yaplmtr. Merkezin denetim yetkisi devam etmekle birlikte
merkezden yerele baz yetki devirleri sz konusudur.

Yetkilerin Devredilmesi Politikas ve Yerel dare Reformlar

Yerel idareleri yeniden yaplandrma almalarnda Avrupa Yerel Ynetimler zerklik artnn
koyduu prensiplere uygun hale getirilmesi amacyla yerel idarelerin daha etkin, mesul, katlmc ve
saydam olmalar amalanmtr.

6) Merkezi ve Yerel Otoriteler Arasndaki Yetki Dalm

A.

Merkezi Hkmetin Hizmetleri

Trkiye Kamu daresi sistemi temelde merkezi hkmet ve yerel ynetimden olumaktadr. 1982
Anayasasna gre, Trkiye, merkez idare kuruluu bakmndan, corafik yapsna, ekonomik
yapsna ve kamu hizmetlerinin gereklerine gre, illere; iller de dier kademeli blmlere ayrlr.
llerin idaresi yetki genilii esasna dayanr Kamu hizmetlerinin grlmesinde verim ve uyum
salamak amacyla, birden ok ili iine alan merkez idare tekilat kurulabilir. Bu tekilatn grev ve
yetkileri kanunla dzenlenir (Madde 126).
Merkezi otorite ilgili bakanlklarn tara tekilatlar ve valilikler araclyla birok kentsel hizmeti
salamaktadr. Bu hizmetlerin en nemlileri; gvenlik ve polis, planlama, her seviyede eitim
kurulular, salk hizmetleri, mzeler ve kltrel faaliyetler, byk ehirleraras otoyollar, posta ve
telekomnikasyon hizmetleri ve elektrik temini ve datmdr.

B.

Belediyelerin Hizmet Sorumluluklar

Belediyelerin grevleri 1930 Belediyeler Kanunu ile belirlenmi ve bu kanun belediyelere geni bir
sorumluluk alan tahsis etmitir. Kanuna gre belediyelerin mecburi hizmetleri aadaki gibidir:
ehir planlama, haritalama, inaat ynetmelikleri
Arazi geliimi Kentsel yenileme Sosyal konut inas
Toplu tama
ehir yol ve kprleri inas
Su temini, kanalizasyon

131

 ETT (stanbul Elektrik T ramvay ve

SK (stanbul Su ve Kanalizasyon
daresi)

Tnel letmeleri Genel Mdrl)

UKOME (Ulam Koordinasyon Merkezi)

AYKOME (Altyap Koordinasyon

Merkezi)

stanbul
stanbul
Metropoliten
Metropoliten
Alan Entegre
Alan Entegre
Kentsel
Kentsel
UlamUlam
Ana Plan
Ana Plan

Final Final
RaporRapor
BlmBlm
7
7

p toplama ve bertaraf

Yangn nleme

Rekreasyon, kltrel, eitim faaliyetleri

Veterinerlik hizmetleri

Salk, sosyal refah imkanlar

Doal ve tarihi deeri olan alanlarn korunmas

Belediye Bakan

1930lardan bugne kadar, sosyoekonomik gelimeler neticesinde, yerel dzeyde kamu ihtiyalarnn
artmas kentsel yerleimlerin yapsnda nemli deiiklikler oluturmutur. 1970lerde hzla deien
ihtiyalar karlamak iin belediye faaliyetleri kapsamnda nemli iyilemeler olmutur. Gnmzde,
belediyelerin ana sorumluluklar ulam, su ve atk su hizmetleri ve kat atk ynetimidir. Belediye
hizmetleri belediye ve itirakleri tarafndan verilmektedir.

7.1.2

Kentsel Ulam dari Yaplanmas

1) Kentsel Ulam ile lgili Olarak BBnin Organizasyon Yaps

Kentsel ulam ile ilgili BBnin organizasyon yaps ekil 7.1.1de gsterildii gibi zetlenebilir.

132

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 7

Genel Sekreter Yardmcs(mar)

Genel Sekreter Vekili (Proje)

Genel Sekreter Vekili (Mali)

Genel Sekreter Vekili (dare)

b)

Kaynak Gelitirme ve tirakler

ULAIM A. (stanbul Ulam A.)

mar A.

BMTA, A. (stanbul Mhendislik ve stiare Hizmetleri irketi)

MP (stanbul Bykehir Planlama ve ehir Tasarm Merkezi)

stanbul Otobs A.

ehir Hatlar A.
SBAK A. (stanbul Ulam Haberleme ve Gvenlik Teknolojileri San. ve Ticaret A.)

SFALT A. (stanbul Asfalt Fabrikalar Sanayi ve Ticaret A.).

SPARK A. (stanbul Otopark letmeleri Ticaret A.).

DO, A..(stanbul Deniz Otobs A.)

c)

Mdrlk ve Daire Bakanlklar

1.

Ulam Daire Bakanl

Ulam Planlama Mdrl

Ulam Koordinasyon Mdrl

Rayl Sistem Mdrl

Yol Bakm ve Onarm Mdrl

Trafik Mdrl

Toplu Ulam Hizmetleri Mdrl

2.

mar ve ehircilik Daire Bakanl

ehir Planlama Mdrl

Planlama Mdrl
ekil 7.1.1 BB Balantl Kentsel Ulam Organizasyonu
mar Mdrl

Harita Mdrl
2) Karar Verici Birimler

Koruma Uygulama ve Denetim Mdrl

Aadaki kurulular kentsel ulam planlamasndan sorumludurlar:
3. Fen leri Daire Bakanl
1. Bykehir Belediye Bakan (Bakan)

ehir Aydnlatma ve Enerji Mdrl

2. Bykehir Belediye Meclisi (ehir Meclisi)

Yap leri Mdrl

3. ETT (stanbul Elektrik Tramvay ve Tnel letmeleri Genel Mdrl)

Altyap Hizmetleri Mdrl

4. SK (stanbul Su ve Kanalizasyon daresi)

Altyap Koordinasyon Mdrl

5. UKOME ((Ulam Koordinasyon Merkezi)

Birim Fiyat ve Standartlar Mdrl

6. AYKOME (Altyap Koordinasyon Merkezi)

Kesin Hesap Mdrl

a) Genel Sekreter
4. evre Koruma ve Kontrol Daire Bakanl

Genel Sekreter Yardmcs (Ulam)

133
134

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 7

evre Koruma Mdrl

Park ve Baheler Mdrl

Deniz Hizmetleri Mdrl

Atk Ynetimi Mdrl

Mezarlklar Mdrl

5.

Etd ve Projeler Daire Bakanl

Tarihi evre Koruma Mdrl

Projeler Mdrl

Kentsel Tasarm Mdrl

6.

Mali Hizmetler Daire Bakanl

Bte ve dare Mdrl

Harcamalar Mdrl

Gelirler Mdrl

Finans Mdrl

Finansal dare Mdrl

7.

Destek Hizmetleri Daire Bakanl

Sosyal ve dari ler Mdrl 3) Grev ve

Yetkileri
a) Bykehir Belediye Bakan
Bykehir Belediye Bakan belediye organizasyonunu ynlendiren, idare eden ve belediyenin
haklarn ve menfaatlerini koruyan en yksek otoritedir. Belediye bakannn belediye adna
szlemeler yapmaya ve mahkemelerde davac veya daval olarak belediyeyi temsil yetkisi vardr.
b) Genel Sekreter
BB sekreterliine bakanlk eder. Belediyede 5 genel sekreter yardmc ile belediye ileri idare
edilir.
c)

Bykehir Belediye Meclisi

Bykehir Belediye Meclisi BBnin nihai karar verme organdr. Bykehir snrlar iinde en fazla
oy alm olan ile belediyeleri temsilcilerinden ve ile belediye bakanlarndan oluur.

d) Ulam Daire Bakanl

Ulam Planlama Mdrl - BB yetki alan iinde Ulam Ana Plan hazrlar.

Ulam Koordinasyon Mdrl - UKOME sekreterlii olarak grev yapar.

Toplu Ulam Hizmetleri Mdrl - Gzerghlar, saatleri ve toplu ulam cretlerini belirler.

Rayl Sistem Mdrl - Rayl sistem projelerinin inasn yapar.

Trafik Mdrl - Yol sinyalizasyonu ve trafik denetleme ilerini yapar.

Yol Bakm ve Onarm Mdrl - Yol bakm ve onarmn yapar.

Ulam ve Trafik Dzenleme Kurulu (UTK) - Toplu tama gzergahlarn belirler.

135

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 7

e)

Ulam Koordinasyon Merkezi (UKOME)

UKOMEnin grevleri ulam hizmetleri arasnda koordinasyonu salamaktadr. UKOME, Bykehir
iindeki kara, deniz, gl, nehir, kanal ve demiryolu zerinde her trl tamaclk hizmetlerinin
koordinasyon iinde yrtlmesini salamak zere; ulam, trafik ve toplu tama konularnda st
dzeyde ynlendirici karar alma, uygulama, uygulatma ve ilgili mevzuattaki usulne gre gereken
tesisleri kurma, kurdurma ve iletme hak ve yetkilerine haizdir.
UKOMEnin yeleri:

(1) UKOME, Bykehir belediye bakan veya grevlendirecei kiinin bakanlnda;

a)

Bykehir belediye bakannca, belediyenin ulam ve yatrmlarla ilgili daire ve iletmeleriyle

bal kurulularndan en az ube mdr seviyesinde grevlendirecei en fazla on kiinin,

b)

Milli Savunma Bakanl temsilcisinin,

c)

Jandarma Genel Komutanl temsilcisinin,

d)

Emniyet Genel Mdrl temsilcisinin,

e)

Snrlar iersinde deniz bulunan Bykehirlerde, Sahil Gvenlik Komutanl temsilcisinin,

f)

Snrlar iersinde deniz bulunan Bykehirlerde, Denizcilik Mstearl temsilcisinin,

g)

Karayollar Genel Mdrl temsilcisinin,

h)

Devlet Demiryollar Genel Mdrl temsilcisinin,

i)

Kara Ulatrma Genel Mdrl temsilcisinin,

j) Demiryollar, Limanlar ve Hava Meydanlar naat Genel Mdrl temsilcisinin, k) Devlet Hava
Meydanlar letmesi Genel Mdrl temsilcisinin, l) Kendi belediyelerini ilgilendiren ve
belediyelerinin yetki alan ierisinde oluan ve o belediyenin snrlar ierisinde balayp biten ulam
konularnda ile ve ilk kademe belediye bakanlar veya grevlendirecekleri bir yenin, katlmndan
oluur.

(2) UKOME toplantlarna ayrca, gndemdeki konularla ilgili kamu kurumu niteliindeki meslek
kurulularnn veya oda st kuruluu bulunan yerlerde st kuruluun temsilcileri oy hakk
olmakszn grleri alnmak zere davet edilir.
(3) Bykehir Belediyesinin teki birim bakanlar ile dier kamu kurum ve kurulular, niversiteler,
ilgili vakf ve dernek temsilcileri grev alanlarna giren konularda, oy hakk olmakszn grleri
alnmak zere toplantlara davet edilebilir.
f)

Ulam ve Trafik Dzenleme Komisyonu (UTK) Kararlar

stanbul Bykehir Belediyesinin grev, yetki ve sorumluluunda kalan trafik hizmetlerinin
koordinasyonu amacyla Ulam ve Trafik Dzenleme Komisyonunda (UTK) karar alnmaktadr.

g)

ETT
Bir kamu kuruluu olan ETT stanbulda ehir ii ulam salar. ETT Kanun No.3645 ile 1939da
kurulmutur.

136

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 7

h)

SK
SK, 1981 ylnda 2560 Sayl Kanunla stanbul Valilii denetiminde kurulmu ve 1984 ylnda 3009
sayl kanunla stanbul Bykehir Belediyesi bnyesine alnmtr. 2005 ylnda yrrle giren
5216 sayl Bykehir Belediyesi kanunu ile SK Genel Mdrl'nn hizmet alan genilemi ve
hizmet verilen ile says 27'den 39'a kmtr
SK, zel bamsz btesi ile BBye bal bir kamu kuruluudur. SKnin yetki ve sorumluluklarna
aadakiler dhildir:

"stanbul Bykehir Belediyesi'nin su ve kanalizasyon hizmetlerini yrtmek, bunun iin gerekli

baraj ve dier tesisleri kurmak, kurdurmak ve iletmek; kaynak suyu veya artma sonunda retilen
sular pazarlamak

Atk sular toplamak ve iskan blgelerinden karmak

Derelerin slahn yapmak

ehrin yararland su kaynaklarnn korunmasna ilikin hizmetler

i)

Kaynak Gelitirme ve tiraklerin Sorumluluklar

ULAIM A.. (stanbul Ulam irketi) - Yeralt ve yerst rayl tamaclk hizmetlerinin yaplmas.

SPARK A. - Yurtiinde ve yurtdnda her trl ak, kapal, yeralt ve yer st otopark, katl
otopark inaatnn yaplmas, yaptrlmas, iletilmesi.

DO A.. (stanbul Deniz Otobs irketi) - Deniz ticareti ve iletmecilii alannda her eit yolcu
ve yk tama ilerinin, bu ilere ilikin yan hizmetleri ve her eit liman, ikmal ve tedarik ilerinin
yaplmas.

SBAK, A. (stanbul Ulam Haberleme ve Gvenlik Teknolojileri San. ve Ticaret A. ) -Her trl
telekomnikasyon sisteminin kurulmas ve iletilmesi, bu sistemleri kullanarak her trl
telekomnikasyon hizmetinin salanmas, her trl ulam ve trafik sistemleri ile ilgili alt yaplarn
kurulmas, alt yaplar kullanarak hizmet sunulmas.

SFALT A. - Her trl asfalt retiminin yaplmas ve retimle ilgili her trl tesisin kurulmas.

stanbul Otobs A.. - Yerel/ulusal dzeyde, toplu ulam ve tamaclk ihtiyacn karlamak
zere havayolu ve kara zerinde (kara rayl sistemleri hari), her trl toplu tama aralar ile
yrtlen toplu ulam ve tamaclk hizmetlerinin, tp geit ve tnel iletmecilik hizmetlerinin,
servis tamacl, ehir ii turizm tamacl, minibs-midibs ve taksi tamacl hizmetlerinin
en uygun ekilde/sistemle yaplmas, yaptrlmas, iletilmesi, ilettirilmesi.

stanbul mar A.. - Her trl inaat ilerinin, mesken, ticaret merkezi, otopark v.b. ina edilmesi,
taahht ilerinin yaplmas, her trl ibirlii, i ortakl ve konsorsiyum kurulmas, bayndrlk
hizmetleri ile her trl resmi ve hususi bina inas taahhdnde bulunulmas

BMTA A. - (Boazii naat Mavirlik A.) Planl kentlemenin gerekletirilmesi amac ile
projelendirme, ett, mavirlik ve kontrol hizmetlerinin verilmesi.

137

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 7

7.1.3

Merkezi Hkmetin Kentsel Ulam Planlamasnda Rol

1)

Merkezi Hkmetin Kentsel Ulam Planlamasnda Sorumluluu Kentsel Ulam

ile ilgili hkmet yaplanmas ekil 7.1.2de gsterilmitir.

2)

Karar Verme Mercileri

Mevzuat ve ynetmelikler erevesinde kentsel ulam ve arazi kullanm planlamas ve ynetimi ile
ilgili olarak aadaki kurulular sorumludur:

138

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 7

a) Yksek Planlama Kurulu

b) zelletirme Yksek Kurulu
c) Babakan

Devlet Planlama Tekilat (DPT)

zelletirme daresi

Hazine Mstearl

d) Ulatrma Bakanl

Devlet Demiryollar Genel Mdrl (TCDD)

Demiryollar, Limanlar ve Hava Meydanlar naat Genel Mdrl (DLH)

Karayollar Genel Mdrl (KGM)

Devlet Hava Meydanlar letme Genel Mdrl (DHM)

Denizcilik Mstearl

Trkiye Denizcilik letmeleri A..

e) Bayndrlk ve skn Bakanl

Teknik Aratrma ve Uygulama Genel Mdrl (TAU)

f) ller Bankas
g) Sanayi ve Ticaret Bakanl
h) Turizm Bakanl
i) Milli Savunma Bakanl

Savunma Sanayi Mstear j) evre ve

Orman Bakanl

k) ileri Bakanl
3)

Grevler ve Yetkileri

a) Yksek Planlama Kurulu

ktisadi, sosyal ve kltrel kalknmada planlamaya ynelik politikalar belirleme ve uygulama yetkisi
vardr.
Yksek Planlama Kurulu, Babakann bakanlnda, Babakann belirleyecei sayda Bakanlar ile
Devlet Planlama Tekilat Mstearndan olumaktadr Babakann bulunmad toplantlara
Babakan tarafndan belirlenen Devlet Bakanlarndan biri bakanlk eder. Kurulun grecei
konularn mahiyet ve zelliinin gerektirdii durumlarda, kurula Bakan tarafndan dier Bakanlar ve
kamu grevlileri

de arlabilir. Kurulun

sekretarya

hizmetleri

Devlet

Planlama Tekilat

Mstearlnca yrtlr.
b) Devlet Planlama Tekilat (DPT)

DPT Kanununa gre; DPT, Be yllk Kalknma Planlarnn hazrlamas ve uygulamasndan

sorumludur.

mar Kanununa gre; DPT ayn zamanda blgesel planlarn (Marmara Blgesinin tamam veya
ksmen) yaplmas veya yaptrlmasndan sorumludur.

139

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 7

c)

Hazine Mstearl
Kamu mali varlk ve ykmllklerini ynetmek, ekonomik, finansal ve sektrel politikalar ile
dzenlemeleri

oluturmak,

uygulamak,

denetlemek

ve

uluslararas

ekonomik

ilikilerin

koordinasyonunu salamaktr.
d)

zelletirme Yksek Kurulu

zelletirme Yksek Kurulu Bakanla bal babakan ve drt bakandan oluan, Trkiyede
zelletirme konusunda nihai karar veren mercidir.
zelletirme Yksek Kurulu devlete ait ekonomik iletmeleri zelletirme portfyne alarak veya
kararak zelletirmeye tabi kurulular belirler. zelletirme prosedrlerinin metodolojisi ve
zamanlamasndan sorumlu olup kurulularn gerek kii ve/veya tzel kiiler ile kurulularn nihai
devir ilerinden sorumludur.

e)

zelletirme daresi
zelletirme daresi zelletirme srecinden sorumlu idari mercidir. zel btesi olup direk
babakanla raporlama yapar. zelletirme daresinin balca grevleri

zelletirme Yksek Kurulunun kararlarn uygulamak,

Kamu ktisadi Teebbsnn zelletirme portfyne giri k ile ilgili konularda zelletirme
Yksek Kuruluna bilgi vermek,

Kamu ktisadi Teebbslerinin zelletirmeye hazrlanmasndan yeniden yaplanma ve

rehabilitasyonu vardr.

f)

Ulatrma Bakanl

Trkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryollar Genel Mdrl (TCDD)

TCDD mevzuat ve dzenlemelerle banliy demiryolu ilemlerinden sorumludur Marmaray Projesi
de sorumluluk alanna dahil edilmitir.

Demiryollar, Limanlar ve Hava Meydanlar naat Genel Mdrl (DLH)

DLH demiryollar, limanlar ve havaalanlar inaatnn mevzuatndan sorumludur. Hala ina halinde
olan Marmaray Projesi ve planlanan stanbul Boaz Karayolu Tnel Geii Projesi sorumluluk
alanndadr.

Karayollar Genel Mdrl (KGM)

KGM, bir genel mdr ve 4 genel mdr yardmcs idaresindedir. Kprler Daire Bakanl,
Otoyollar Daire Bakanl ve Strateji Gelitirme Daire Bakanl gibi 9 daire bakanlndan
olumaktadr. KGM yol ve kpr inaatndan sorumludur. Boaz geen iki asma kprnn inas ve
stanbulda byk lekli kprlerin sismik glendirme projeleri ve. Kuzey Marmara Otoyolu
(stanbul 3. evreyolu dahil) sorumluluk alanna dhildir

Devlet Hava Meydanlar letme Genel Mdrl (DHM)

DHM mevzuat ve dzenlemelerle havaalanlar iletmelerinin sorumludur. Uluslararas Atatrk
Havaalan sorumluluk alanndadr.

Denizcilik Mstearl
Denizcilik Mstearl denizcilik ile ilgili ilerin dzenleyici otoritesi olarak hizmet vermektedir.

140

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 7

Trkiye Denizcilik letmeleri A. (TD)

TD liman iletmelerinden sorumludur. Galata Port/stanbulun zelletirilmesi ile alakadar olmutur.

g) Bayndrlk ve skan Bakanl

Bayndrlk ve skn Bakanl, Yrtme birimi olarak; Bakan, Mstear, 5 Mstear Yardmcsndan
olumaktadr. Mstear Yardmclarna bal Genel Mdrlkler, l Mdrlkleri ve Tefti Kurulu
Bakanlndan oluan hiyerarik bir yaps vardr.

Teknik Aratrma ve Uygulama Genel Mdrl (TAU)

Teknik Aratrma ve Uygulama Genel Mdrl, Bayndrlk ve skn Bakanlna baldr. Yurt
apnda, ehirlerde ve krsal alanlarda planlama ve yaplamada, kamu yatrmlarna ynelik her tr
ve lekteki planlar hazrlar ve onaylar.

ller Bankas
ller Bankas; Belediyeler, belediye birlikleri ve il zel idarelerinin kamu kullanm nitelii tayan her
trl kentsel alt ve st yap hizmetleriyle (harita, imar plan, park, ocuk bahesi, meydan gibi peyzaj
plan, jeolojik ett, belediye binas, hal binas, souk hava deposu, terminal binas gibi her trl st
yap, ime suyu, kanalizasyon, artma, kat atk, deniz dearj vb.) ilgili etd, plan ve proje
hazrlamak, bu konularda danmanlk ve kontrollk hizmetleri vermek ve sz konusu yatrmlarn
gereklemesi iin kredi salamaktr.

h) Sanayi ve Ticaret Bakanl

i) Kltr ve Turizm Bakanl j) evre ve Orman Bakanl
Yukardaki bakanlklar ile arazi kullanm planlarn onaylar ve kontrol eder. k)
ileri Bakanl
Trafik polisi ve l Trafik Komisyonundan sorumludur. l)
Milli Savunma Bakanl

Savunma Sanayi Mstearl havaliman yapm ve iletiminden sorumludur.

7.1.4 Arazi Kullanm Planlarnda Karar Verme ve Uygulama

1)

Merkezi Dzeyde Karar Verme

Aadaki kurumlar arazi kullanm plan ve ynetimi ile ilgili dzenlemelerden sorumludurlar:

a) Babakanlk Sorumluluklar:
Babakanla bal Toplu Konut daresi Bakanlnn 5162 Sayl Toplu Konut Kanunu Hakknda
Deiiklik Kanunu (2004) ile her trl lekte toplu konut imar planlarn hazrlatmak yetkisi vardr.
b) Devlet Planlama Tekilatnn Sorumluluklar:

Be Yllk Kalknma Planlarn hazrlanmas.

141

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 7

Blgesel Planlarn Hazrlanmas (tamamen veya ksmen Marmara Blgesi) ve 1/500.000 ve

1/100.000 lekte hazrlatlmas.

c)

Bayndrlk ve skan Bakanl Sorumluluklar:

mar Kanunu (8.5.2003 tarihinden nceki bavurular) erevesinde: evre Dzeni Planlarnn
yaplmas veya yaptrlmas ve onaylamas.

ller bankas kanunu ile Belediyelerin talebi zerine emaneten ve ihale ile imar plan yapmak.

mar Kanunu No. 3194 (1985) erevesinde; gerekli grlen hallerde kamu yaplar, ulam
asndan nemli, toplu konut uygulamalar ile ilgili imar planlarn re'sen onaylamak.

Afet Kanunu No. 7269/1051 erevesinde; afete maruz kalm yerlerin imar planlarnn yaplmas
ve onaylanmas.

Turizmi Tevik Kanunu No. 2634 (1982) erevesinde Turizm Blgesi ve Merkezleri Ana Plann
onaylatlmas.

Ky Kanunu No. 3621 (1990) erevesinde; Kylarda dolgu ve kurutma suretiyle kazanlan
alanlarn imar planlarnn onaylanmas.

Kanun No. 6851 (1987) erevesinde; Tekel d braklan parlayc ve patlayc madde
depolarnn imar planlarnn yaplmas.

Gecekondu Kanunu No. 775/3384 erevesinde Gecekondu nleme ve Islah blgelerinde imar
plan yaplmas ve onaylanmas.

Milli Parklar Kanunu erevesinde; Milli Parklarn planlarnn onaylanmas.

d)

Kltr ve Turizm Bakanlnn Sorumluluu:

Turizmi Tevik Kanunu No: 2634 (1982) erevesinde Turizm alan ve merkezlerindeki turistik ve
tesis alanlarnn uygulama imar planlarn onaylamak

2005 tarihli ve 5226 sayl Kltr Ve Tabiat Varlklarn Koruma Kanunu ile
o

Kentsel ve arkeolojik ve doal sit alanlarnda yaplan planlarda blge kurullar ve yksek

kurulun uyaca kararlar almak.

o

Ky Kanunu No: 3621 (1990) erevesinde kylarda dolgu ve kurutma suretiyle

kazanlan alanlara ilikin turizme dnk kullanmlarn devam niteliindeki uygulama ve

nazm imar planlarn onaylamaktr.
e)

evre Orman Bakanl Sorumluluu:

evre Bakanlnn Kurulu Ve Grevleri Hakknda Kanun Hkmnde Kararname No: 443 ile
(1991); evre Dzeni Planlarnn yaplmas veya yaptrlmas ve onay

Milli Parklar Kanunu erevesinde Milli ve doal parklarn belirlenmesi, korunmas ve gelime
planlarnn hazrlanmas

f)

zel evre Koruma Kurulu Bakanl ( KKB) Sorumluluu:

zel Koruma Alanlar Kurulu Bakanlnn kuruluu ve vazifeleri hakknda 383 sayl hkmet
kararnamesi ile zel evre Koruma alanlarndan her tr ve lekte plan yapmak ve onaylamaktan
sorumludur.

g)

Sanayi ve Ticaret Bakanl Sorumluluu:

4737 sayl Endstri Blgeleri Kanunu ile endstri blgelerine plan yaptrmak ve

142

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 7

onaylamak.

4691 sayl Teknoloji Blgeleri Gelitirme Kanunu ile Teknoloji Gelitire Blgelerinde plan yapmak ve
onaylamak.

4562 sayl Organize Sanayi Blgeleri Kanunu ile Organize Sanayi Blgelerinin plann onaylamak.

h) ller Bankas Sorumluluu:

ller Bankas Kanunu No: 4759 (1945) erevesinde;

Yerel ynetim ve kurumlarn istemleri zerine harita, plan, proje, keif ve ettleri yapmak veya
yaptrmak,

Yerel ynetim ve kurumlarn istemleri aranmakszn bunlar Banka yatrm programnda yer alan
ilerinden hibe veya fon yardmlarnn katksyla gerekletirilecek olanlar Banka tarafndan yapmak
veya yaptrmak.

2)

stanbul in Blgesel Dzeyde Karar Verme:

a) Boazii mar Yksek Koordinasyon Kurulu Sorumluluklar:

Ky blgesinde planlarn onay ve plan tadilat.

Boazii Kanun No: 2960 (1983) erevesinde; stanbul Boazii Alannn kltrel ve tarihi
deerlerini ve doal gzelliklerini kamu yarar gzetilerek korumak ve gelitirmek ve bu alandaki
nfus younluunu artracak yaplanmay snrlamak iin uygulanacak imar mevzuatn belirlemek ve
dzenlemektir.

b) Kltrel ve Tabiat Varlklarn Koruma Yksek Kurulu Sorumluluklar:

Kurul Kltrel ve Tabiat Varlklarn Koruma Kanunu No: 2863/3386 (1987) erevesinde; kentsel,
arkeolojik ve doal koruma alanlar iin korunma amal imar planlar hakknda gr vermektir.
3)

l Dzeyinde Karar Verme:

a) Valilik Sorumluluklar:

mar Kanunu No: 3194 (1985) erevesinde Belediye ve mcavir alan snrlar dnda imar
planlarnn hazrlanmas ve onay.

Toplu Konut Kanunu No: 2985 (1984) erevesinde toplu konut alanlarnn ilan.

mar Kanunu No. 3194 (1985) erevesinde ky yerleik alanlarnn tespiti.

Ky Kanunu No: 442/3367 (1987) erevesinde ky yerleim alanlarnn tespiti ve planlarnn

onaylamas.

Valilie bal l Afet Ve Acil Durum Mdrlklerinin; afet ve acil durum nleme ve mdahale il
planlarn, mahalli idareler ile kamu kurum ve kurularyla ibirlii ve koordinasyon iinde yapmak ve
uygulamak yetkisi vardr.

4)

Yerel Dzeyde Karar Verme:

a) Belediyenin Sorumluluklar:

mar Kanunu No: 3194 (1985) erevesinde Belediye ve mcavir alan snrlar iinde imar planlarnn
hazrlanmas ve onay.

775 sayl Gecekondu Kanunu (1985) erevesinde Gecekondu nleme ve slah blgeleri tespiti ve
bunlarn imar planlarnn yapm ve onay.

143

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 7

Islah imar planlarnn yapm ve onay (Af Kanunu No: 2981/3290/3386 )

Turizm Tevik Kanunu No: 2634 (1982) erevesinde turizm alan ve merkezlerinde turizm d
kullanmlara dair imar planlarnn Turizm Bakanl gr alnarak onay.

b) Bykehir Belediyesi Sorumluluklar:

Bykehir Belediyeler Kanunu No: 5216 (2004) erevesinde Bykehir le belediyelerinin nazm
imar planlar yapmak ve onaylamak

le belediyelerince hazrlanan uygulama imar planlarnn onaylamak.

c) Kltr ve Turizm Bakanl Sorumluluklar:

Kltr ve Tabiat Varlklarn Koruma Kanunu No: 2863 (1983) erevesinde belirlenen kentsel,
arkeolojik ve doal koruma alanlarna ynelik Koruma Amal mar planlar; belediye snrlar iinde
belediyeler, snrlar dnda ise il zel idareleri tarafndan hazrlar ve Koruma Blge Kurulu
Mdrl tarafndan onaylanr.

d) evre ve Orman Bakanl Sorumluluu:

Milli Parklar Kanunu No. 2873 (1993) erevesinde Milli Parklarn gelime planlar ve Tabiat Park,
Tabiat Ant ve Tabiat Koruma Alan olarak belirlenen yerler iin gerekli planlarn hazrlanmas.

7.2 Finansal ereve

7.2.1

Yerel Otoritelerin Gelir Kaynaklar

Bykehir Belediye Kanunu (No. 5216 / 2004) Blm 6 Madde 23e gre Bykehir belediyesinin
gelirleri aada gibidir:
a)

Genel bte vergi gelirleri tahsilt toplam zerinden ile ve ilk kademe belediyelerine verilen
paylardan Bakanlar Kurulu tarafndan belirlenecek oranlar iinde ayrlarak ller Bankas tarafndan
gnderilecek pay.

b)

Bykehir belediye snrlar iinde yaplan genel bte vergi gelirleri tahsilt toplam zerinden
Maliye Bakanl tarafndan hesaplanp, ertesi ayn sonuna kadar ilgili Bykehir belediyesine
yatrlacak % 5 pay.

c)

2464 sayl Belediye Gelirleri Kanununda yer alan oran ve esaslara gre Bykehir belediyesince
tahsil olunacak at yarlar dahil mterek bahislerden elde edilen Elence Vergisinin % 20si
mterek bahislere konu olan yarlarn yapld yerin belediyesine, % 30u nfuslarna gre
datlmak zere dier ile ve ilk kademe belediyelerine ayrldktan sonra kalan % 50'si.

d)

Bykehir belediyesine braklan sosyal ve kltrel tesisler, spor, elence ve dinlenme yerleri ile
yeil sahalar iinde tahsil edilecek her trl belediye vergi, resim ve harlar.

e)

7 nci maddenin birinci fkrasnn (g) bendinde belirtilen alanlar ile bu alanlara cephesi bulunan binalar
zerindeki her trl iln ve reklamlarn vergileri ile asma, tahsis ve bakm cretleri.

f)

7 nci maddenin (f) bendine gre tespit edilen park yerlerinin iletilmesinden elde edilen

144

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 7

gelirin ile ve ilk kademe belediyelerine, nfuslarna gre datlacak %50'sinden sonra kalacak
%50'si.
g)

Hizmetlerin Bykehir belediyesi tarafndan yaplmas artyla 2464 sayl Belediye Gelirleri
Kanununda belirtilen oran ve esaslara gre alnacak yol, su ve kanalizasyon harcamalarna katlma
paylar.

h)

Kira, faiz ve ceza gelirleri.

i)

Kamu idare ve messeselerinin yardmlar.

j) Bal kurulularn kesin hesaplarndaki gelirleri ile giderleri arasnda oluan fazlalk sonucu
aktarlacak gelirler.
k) Bykehir belediyesi iktisad teebbslerinin safi hasltndan Bykehir belediye meclisi
tarafndan belirlenecek oranda alnan hisseler.

l)

Bykehir belediyesinin tanr ve tanmaz mal gelirleri.

m) Yaplacak hizmetler karl alnacak cretler.
n) artl ve artsz balar.
o) Dier gelirler.
Bakanlar Kurulu, birinci fkrann (b) bendindeki % 5 pay orann iki katna kadar artrmaya veya
kanun haddine indirmeye yetkilidir. Bu payn %75'i bu tutardan dlerek dorudan ilgili belediye
hesabna, kalan %25'i ise Bykehir belediyelerine nfuslarna gre datlr. Hesaplama ve datm
ilemleri Maliye Bakanlnca yaplr.

7.2.2

Yerel Otoriteler Finansman Kaynaklar

1) Yerel Otoritelerin Gelir Kaynaklar

a)

Vergi Gelirleri

Te ebbs ve mlkiyet gelirleri

Alnan ba ve yardmlar

Genel bte vergi gelirleri pay

Kii ve kurumlardan alnan dier paylar

Dier gelirler

Sermaye gelirleri

b)

Vergi D Gelirler

c)

Faktr Geliri

d)

Borlanma

(1) Belediye Gelirleri Kanunu No. 2464 ve Emlak Gelirleri Kanunu No. 1319a gre vergi gelirleri
aadadr:

Emlak vergisi

lan ve Reklam vergisi

Elence vergisi

Akaryakt tketim vergisi

Elektrik ve havagaz tketim vergisi

145

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 7

Haberleme Vergisi

Yangn Sigorta Vergisi

evre Temizlik Vergisi

(2) Genel bteden vergi pay (l zel darelerine ve Belediyelere Genel Bte Vergi Gelirlerinden Pay
Verilmesi Hakknda Kanun No: 5779 / 2008). Bu Kanunla, il zel idareleri ve belediyelere genel bte
vergi gelirleri tahsilt toplam zerinden ayrlacak paylara ilikin esas ve usuller dzenlenmektedir.
Paylarn hesaplanmas ve oran aadaki gibidir:

l zel idareleri ve belediyelere genel bte vergi gelirleri tahsilt toplam zerinden pay verilir. Pay,
genel bte vergi gelirleri tahsilt toplamndan, vergi iadeleri dldkten sonra kalan net tutar
zerinden hesaplanr.

Genel bte vergi gelirleri tahsilt toplamnn; yzde 2,85i Bykehir dndaki belediyelere, yzde
2,50si Bykehir ile belediyelerine ve yzde 1,15i il zel idarelerine ayrlr.

Bykehir belediye snrlar iinde yaplan genel bte vergi gelirleri tahsilt toplamnn yzde 5i ile
genel bte vergi gelirleri tahsilt toplam zerinden Bykehir ile belediyelerine ayrlan paylarn
yzde 30u Bykehir belediye pay olarak ayrlr.

Bakanlar Kurulu, bu maddede belirtilen oranlar iki katna kadar artrmaya veya kanuni haddine kadar
indirmeye yetkilidir.

Genel bte vergi gelirlerinden belediye ve il zel idarelerine ayrlan paylarn datmna esas
belediye ve il nfuslar, her yln ocak ayndan geerli olmak zere ileri Bakanl tarafndan,
Trkiye statistik Kurumundan alnmak suretiyle, ller Bankas ve Maliye Bakanlna bildirilir. Belde,
ky, mahalle veya bunlarn baz ksmlarnn bir belediyeye katlmas veya birlemesi halinde bu
belediyelerin pay, katlma veya birlemenin fiilen gerekletii tarihi takip eden Ocak aynn birinci
gnnden itibaren yeni nfuslarna gre hesaplanr.

2) Vergi D Gelirler
Harcama katklar Belediyelerin
mallarndan gelir Belediye
hizmetlerinden gelir Harlar Para
cezalar Balar Dierleri
3) Faktr Geliri

Yerel idarelerce iletilen iletmelerden sat ve kar gelirleri.

4) Borlanma
Borlanma gelirleri 2006 ylna kadar gelir btesi iinde yer almakta iken, 2006 ylndan itibaren
tahakkuk esasl muhasebeye geilmesinin etkisiyle gelir btesi dnda yer almtr:

Borlanma karar yerel idare meclislerince alnmaldr.

146

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 7
stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 7
2004
AIKLAMA

2005

GEREKLE
ME
00

T
o

GEREKLE
ME

cm

pl

Vergi
Gekieri
Teebbsv
e Mlkiyet
dirieri

Ahnan
ag ve
Yardklar
Melezi
dare
Vb Gerie''cer

47.811.
677
502.053.553

645
359

a
1
5

Tablo20077.2.1 ise BB
gelirlerinin gemi 4 yllk kompozisyonunu gsterir (2004-2008). Gelirler
2008

2006
GEREKLE
ME
OL)

T
o

pl

27.565.
-452
175.099.162

pl

61.266.
929
365.195.676

20.589.
714

28.877.
140

6
7

-.991.667.643

7
6

2.440.017.095

5
9

32.714.
974

59.186.
995

48.241
453

24.319.096

7L854.706

157.030.844

Serrra,*
Gelirler

34.520.
432

32-575.910

795.656.007

53.213.621

253.636.778

8.574.6
01

55.312.172

Borlanma

-6L348.527

TOPLAM

2.007.947.1
41

150.CC4.766

1
0
0

2.631.744.1
84

1
0
0

4.139.348.3
21

1
3

eki

363.133.772

Tablo
7.2.1 BBnin
2004-2008
Yllar Aras
Gelirleri
Tahvil karma
sadece
kalknma
programndaki
projeler
iin mmkndr (Kamu Finans ve
27.815.
1
Ynetimi
Kanun
No. 4749 ve Sermaye Piyasas Kanunu No. 2499).
160

nceki yln bte gelirlerinin tekrar deerlendirerek deerinin % 10u oranndaki i borlanma ehir
7

5.261339.157

78

2
Meclisi kararyla
yaplabilir. Bu oran aan miktarlar iin ise ileri Bakanlndan izin alnmaldr.

Yerel idareler ller Bankasndan yatrm kredisi ve nakit kredisi kullanabilirler.

3
134.S53
213.86
5
Sermayesinin 0.253
%50sinden
.221

fazlas yerel idareye ait olan irketlerin, i ve d bor stou (faiz dahil)

6
211839.784
5
nceki yl
bte
gelirlerinin
yeniden deerlendirilmi bte gelirleri deerini aamaz (Bykehir

219.947.311

1
9

124.065.378

9.66.154

belediyeleri
iin bir buuk
katn geemez).
0
0

2
trl-j d 34.796.
borlanma
iin Hazineden izin gereklidir.
407

2.743.437.024

iunmJard
ar
Aran
D^r
Paylar
Dier Geiner

75.411.
Her
727
499.160.541

25.248.
1
Borlanma
498

10? ve

Redveiade
le'(-)

i. 549.223515

Afenan ftoyiar

Aacakja-can
Tadatlar

incelendiinde
2004-2008
yllar arasnda toplam iinde en nemli pay, %78lik oran ile genel bte
GEREKLE
GEREKLE
ME
ME
(TL)
Yat
rm Tprojeleri
iin dTopl kaynakl borlanma Kamu Finans ve Bor Ynetimi Kanunu No. 4749a
OL)
o
vergi gelirlerinin
oluturduu amgrlmektedir.
pl
ind
gre yrtlr.

Bu snrlar aadakileri salayan altyap projelerinde uygulanamaz:

5.999.555

1.609.913

(a) ok yksek finansman ihtiyac olan projeler.

1
0
0

(b)3.814.130.3
Bakanlar1Kurulunca
onaylanm
olan projeler.
4.176.038.7
100
65

7.2.3

0
0

69

Mali Mesuliyetin Datlmas

Yeni kanunlar yerel otoritelere yerel bir yatrm stratejisi uygulayabilmek iin gerekli fonlar
salayabilecek gayrimenkul pazar veya dier yerel kaynaklardan daha fazla vergi geliri toplamaya
msaade eder.
7.2.4

stanbul Bykehir Belediyesi Gelirleri

stanbul Bykehir Belediyesinin gelir kaynaklar 5216 sayl Bykehir Belediyesi Kanunu, 2464
sayl Belediye Gelirleri Kanunu ve 5779 sayl l zel darelerine ve Belediyelere Genel Bte Vergi
Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakknda Kanun ile dzenlenmitir. 2008 ylnda kurumun bte
gerekleme oransal dalm aada verilmitir. (ekil 7.2.1) ekilde grld gibi BB 2008de
gelirlerinin %78ini Merkezi dareden almtr.

5%

5% 2%

Vergi Gelirleri

Teebbs ve Mlkiyet Gelirleri

Alnan Ba ve Yardmlar

Merkezi dare Vergi Gelirlerinden Alnan

Paylar
Kii ve Kuramlardan Alnan Dier Paylar
Dier Gel T er

ekil 7.2.1 2008 Yl Bte Gereklemesinin Trlere Gre Dalm

Kaynak: BB Stratejik Plan 2010-2014

147

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 7

belediyelerine nfus esasna gre ayrlan payn %30udur. Bu pay ller Bankasnca ile belediyeleri
payndan kesilerek her ay belediyemize aktarlmaktadr. kincisi, Bykehir belediye snrlar
iindeki vergi gelirlerinden ayrlan paydr. 5779 sayl Kanun uyarnca Bykehir belediye snrlar
iinde tahsil edilen vergi gelirlerinin % 5i ilgili Bykehir belediye pay olarak ayrlmakta ve 5779
sayl kanunda ngrlen formle gre Maliye Bakanl tarafndan hesaplanan pay her ay kuruma
aktarlmaktadr.
kincisi, Bykehir belediye snrlar iindeki vergi gelirlerinden ayrlan paydr. 5779 sayl Kanun
uyarnca Bykehir belediye snrlar iinde tahsil edilen vergi gelirlerinin % 5i ilgili Bykehir
belediye pay olarak ayrlmakta ve 5779 sayl kanunda ngrlen formle gre Maliye Bakanl
tarafndan hesaplanan pay her ay kuruma aktarlmaktadr.
Kii ve Kurumlardan Alnan Dier Paylar
evre temizlik vergisi pay, emlak vergisi pay (gemi yl borlar), harcamalara katlma pay,
AYKOME pay, mze giri creti pay, boaz kpr gei creti pay, hazine arazilerinin satndan
alnan paylar da kurumun gelir kaynaklarndan biridir.
Dier Gelirler
Cezalar, faizler, 775 sayl kanuna tabi gelirler, Otopark Ynetmelii uyarnca alnan otopark bedeli,
hasar bedeli, pano skm bedeli de dier gelirlerdir.
Sermaye Gelirleri
Sermaye Gelirleri bal altnda tanmaz ve tanr satndan elde edilen gelirler yer almaktadr.
Kaynak: BB Stratejik Plan 2010-2014

7.2.5
BBnin Ulam Sektrndeki Yatrmlar
Vergi Gelirleri
1)
2010
Yl Yat
rmlarnn
Genel
zellikleri
Vergi
gelirleri
bal
altnda
2464
sayl Belediye Gelirleri Kanunu ve 5216 sayl Bykehir
Belediye
uyarnca
stanbul ulam
Bykehir
Belediyesi
tarafndan
tahsil
edilen yer
vergi
har
2010Kanunu
yl yatrm
programnn,
hizmetleri
ynetimi
ana hizmet
alannda
alanveyatrmlar
gelirleri
yerzellikleri
almaktadr.
stanbul
Bykehir
Belediyesinin
tahsil ettii vergi gelirleri ilan ve reklam
genel
itibari
ile aadaki
ekilde
gruplandrlmtr:
vergisi, elence vergisi ve yangn sigorta vergisinden olumaktadr. har gelirleri bal altnda ise

Rayl sistem yatrmlar

igal harc, iyeri ama izni harc, tatil gnlerinde alma ruhsat harc, toptanc hali resmi, imar ile

Prestij yol yatrmlar

ilgili harlar ve muayene ruhsat ve rapor harc yer almaktadr.

Yol ve kavak yatrmlar

Teebbs
ve Mlkiyet

Karayolu
sistemleriGelirleri
bakm ve onarm yatrmlar
Teebbs
Otopark
ve yatrmlar
mlkiyet gelirleri bal altnda stanbul Bykehir Belediyesi tarafndan tahsil edilen
mal Otogar
yatrmlar
ve hizmet
sat gelirleri, kurumlar karlar ve kira gelirleri yer almaktadr. Bu kalemde en byk
payKarayolu
tnel
yatrmlar
kira gelirleri
oluturmaktadr.
Alnan
Bisiklet
yatrmlar
Bayolu
ve Yardmlar

Alt ve st geit yatrmlar

Alnan ba ve yardmlar bal altnda yurt dndan alnan, merkezi ynetim btesine dahil

Trafik sirklasyonu ve geometrik dzenleme yatrmlar

idarelerden alnan, kurumlardan alnan ba ve yardmlar ile proje yardmlar yer almaktadr.

Akll ulam sistemleri yatrmlar

Genel Bte Vergi Gelirleri Pay

Sinyalizasyon ve trafik iyiletirme yatrmlar

5779 sayl Kanuna gre Bykehir belediyelerine genel bte vergi gelirlerinden iki ekilde pay

Deniz ulam yatrmlar

ayrlmaktadr:

Ulam ana plan almas yatrmlar

Bunlardan
birincisi,
5579 sayl Kanun uyarnca Bykehir belediye snrlar iindeki ile

Aydnlatma
yatrmlar

Toplu ulam hizmet yatrmlar

148149

PROJE TRLER

TOPLAM

TUTAR (Bin Tl)

PROJE SAYISI

Veri Proje

10.228.321

91

Devam Eden Proje

2009
YILI
KMLATF
TOPLAM
(BN TU

7.291.415

44

3.785.601

38.500

13

Devam Eden Etd Proje

84.486

39.470

17.642.722

156

TOPLAM

11

(BN Tl)

Etd Proje

2010
YIU
TOPLA
1
V/1 LM 1 V
401.886
1.825.67
4
12.450
15.199

3.825.07
1

2.255.20
9

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 7

Yatay ve dey trafik iaretleme yatrmlar

Meydan dzenleme yatrmlar

2)

2010 Yl inde Programlanan Yatrm Saylar

2010 Yl yatrm programnda bu ana hizmet alanyla ilgili toplam 156 adet yatrm yer almaktadr.
Bu ana hizmet alanndaki 156 yatrmn 52 adedini devam eden yatrmlar, 104 adedini ise yeni
yatrmlarn oluturduu grlmektedir.

MDRLK ADI

2010 YIU N
NGRLEN
HARCAMA (Bta
TL) 426.295

2010
YILI
YATIRIM ADED
ORANI(%)

2010 YILI
YATIRIM TUTARI
ORANI<%)

Altyap Hizmetleri M d.

2010
YATIRIM
SAYISI
65

Deniz Hizmetleri Md.

2.500

1,3

Projeler Md.

2.100

3,8

Rayl Sistem Md.

23

1.366.825

ehir Aydnlatma Ve Enerji

Md.
Toplu Ulam Hizmetleri Md.

22.000

3,9

1,0

1.000

0,6

0,0

Trafik Md.

13

67.800

8,3

3,0

Ulam Koordinasyon Md.

5.000

0,6

0,2

Ulam Planlama Md.

16.926

3,9

0,8

Yap ileri M d.

20

27.100

12,8

Yol Bakm VeOnanm Md.

13

317.663

8,3

14,1

MDRLK TOPLAMI

156

2.255.209

100

100

41,7

18,9

Tablo 7.2.2 Ulam Hizmetleri Ynetimi Harcama Tutarlarnn Yatrm Trne Gre Dalm
0,1
0,1

14,8

60,6

1,2

3)

Kaynak: BB 2010 Yl Yat rm Program

2010 Yl in Programlanan Yatrm Harcamalar

Ulam ana hizmet alanndaki yatrmlarn 2010 yl iin Programlanan tutar 2.255.209.000 TL'dir. Bu
mebla ana hizmet alanlarnn 2010 yl toplam yatrmlarnn % 68,6'sna karlk gelmektedir. Bu
ana hizmet alan yatrmlarnn 1.840.873.000 TL tutarndaki % 82'lik ksm devam eden
yatrmlardan, 414.336.000 TL tutarndaki %18'lik ksm ise yeni yatrmlardan olumaktadr.

4)

2010 Yl Yat rm Programnda Yatrmlar Bulunan Mdrlkler

Ulam ana hizmet alannda yer alan toplam 156 adet yatrmn yrtcs olan 11 adet mdrln
adlar ile bu ana hizmet alanndaki yatrmlarn mdrlkler baznda adet ve harcama tutar olarak
saysal ve oransal dalmlar Tablo 7.2.3de gsterilmektedir.

Tablo 7.2.3 Ulam Hizmetler Ynetimi 2010 Yl Yat rmlarnn Mdrlkler Baznda Dalm

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 7

7.2.6

stanbul Bykehir Alannda Ulam Altyap Finansman in Alternatif Kaynaklar

1) Kamu-zel Ortakl birlii

Kamu-zel sektr ortaklklar, kamusal projelerin ya da ihtiyalarn; ortak ama ve karlar
dorultusunda zel sektr tarafndan gereklemesinin ieren kamu ve zel sektr arasnda yaplan
anlamalardr.
Kamu zel Ortakl eitleri:

Yap-let-Devret

Yap-let

Tasarla-Yap

Tasarla-Yap-let-Srdr

letme Haklarnn Aktarm

Performans Tabanl Szleme

2) Trkiyedeki Kamu-zel Ortaklnn Yasal erevesi

576 sayl ve 1910 tarihli Menafi-i Umumiye Mteallik mtiyazat Hakkndaki Kanun

Yap-let-Devret (Kanun no: 3096, 3465, 3996)

-3096 Sayl ve 04.12.1984 tarihli Trkiye Elektrik Kurumu Dndaki Teebbslerin Elektrik
retme, letme, Datma ve Ticaretini Yapmaya Yetkilendirilmesine Dair Kanun
-3465 sayl ve 28.05.1988 tarihli Karayollar Genel Mdrl Dndaki Kurulularn Erime
Kontroll Karayolu (Otoyol) Yapm, Bakm ve iletilmesi ile Grevlendirilmesi Hakknda Kanun
-3996 sayl 08.06.1994 tarihli Baz Yat rm ve Hizmetlerin Yap-let-Devret Modeli
erevesinde Yaptrlmas Hakknda Kanun

Yap-let (Kanun no: 4283)

-4283 sayl ve16.07.1997 tarihli, Elektrik Enerjisi retim Tesislerinin Kurulmas ve letilmesi ve
Yap- let Modeli ile Enerji Satna ilikin Kanun

Yap-Kirala-Devret (Kanun no: 5396)

letme Hakk Devri (Kanun no: 3096, 3465, 4046, 5335)

-4046 sayl ve 24.11.1994 tarihli zelletirme Uygulamalar Hakknda Kanun -Baz Kanun Ve
Kanun Hkmnde Kararnameler Deiiklik Yaplmasna Dair 5335 Sayl Kanun (Havaalanlar
ve yolcu terminallerinin zel sektre uzun vade kiralanmas)

3) Ulatrma le ilgili Kanunlar (3465, 3996,4046, 5335, 4046, 5335)

Otoyol, Otoyol, kpr, tnel, otopark, otoyol, otoyol iletme tesisleri

Demiryolu

Sivil kullanma ynelik deniz ve havalimanlar

4) Dokuzuncu Kalknma Plannda Ulam le lgili zelletirme Yaklamlar

Dokuzuncu Kalknma Plannda zel sektrn ulam sektrne katlm vurgulanmtr. Ulatrma
yatrmlar ncelikli olmak zere mal ve hizmet retimine ynelik altyapnn kalitesi iyiletirilecek,
eriim imkanlar artrlacak ve altyap hizmetlerinin retim maliyeti iindeki pay drlmesi ve bu
erevede, altyap yatrmlarnn yaplmas ve iletilmesinin ncelikle zel sektr tarafndan
gerekletirilmesi esas olaca

Kaynak: BB 2010 Yl Yat rm Program

150
151

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 7

belirtilmektedir. Planda aadaki kararlar bulunmaktadr:

Yk tamalarnn demiryolu arlkl yaplmas ulatrma sektrnde stratejik bir amatr. Bu do

rultuda demiryolunda zel sektr tren iletmecilii gelitirilecektir. Yk tamacl zel sektrn
iletmecilik avantajlarndan yararlanlmak zere serbestletirilecek ve TCDD yeniden yaplandrlarak
kamu zerindeki mali yk srdrlebilir bir seviyeye ekilecektir. zel sektrle ortaklklara gidilerek
bata sanayi blgeleri olmak zere demiryolu balant hatt yatrmlar yaplacak ve ara yatrmlar
zel sektre braklacaktr.

Ankara merkez olmak zere stanbul-Ankara-Sivas, Ankara-Afyonkarahisar zmir, Ankara-Konya

koridorlarndan oluan ekirdek a zerinde hzl tren ile yolcu tamaclna balanacaktr. Bu a
zerinde ina edilecek hatlarn yapm ve iletiminde kamu-zel sektr ibirlii modellerinden
yararlanlacaktr.

5) stanbul Bykehir Alan in Yrtlen ve Planlanan Kamu-zel Ortakl Projeleri

Atatrk Uluslararas Havaalan TEPE/ AFKEN Ortak Giriim (TAV) (Kiralama) Sabiha
Gken Havaalan Limak-GMR-Malezya Havaalan Ortakl (Kiralama) Galata Port
(zelletirme)
Kuzey Marmara Otoyolu (stanbul 3. evreyolu dahil) (Yap-let-Devret)
stanbul Boaz Karayolu Tnel Geii (Yap-let-Devret)

6) zelletirme ve Direkt D Yat rm

zelletirmenin hukuki erevesi aadaki kanunlardan oluur:
a)

zelletirme Uygulamalar Hakknda Kanun No.4046 (1994)

Bu kanun; retimin iyiletirilmesini, ekonomideki verimlilii ve kamu harcamalarnn azalmasn
salanmay hedeflenmitir. 4046 Sayl zelletirme Kanunundan sorumlu merciler:

zelletirme Yksek Kurulu

zelletirme Yksek Kurulu, Trkiyede zelletirme iin nihai karar verme mercidir. Babakann
bakanlnda, Babakann belirleyecei drt bakandan oluur. zelletirme Yksek Kurulu, kamu
iktisadi teebbslerinin zelletirme portfyn alarak veya kararak zelletirme yaplacak
kurulular bildirir ve kurulularn nihai devri ilemlerini gerek kii ve/veya tzel kiiler ile onaylar ve
zelletirmenin ynetimi ve yaplandrlmasndan sorumludur.

zelletirme daresi Bakanl

zelletirme daresi Bakanl, zelletirme srelerinin yrtme organdr. zel bir btesi olup,
direkt Babakana bal bir kamu kuruluudur. zelletirme daresinin ana grevleri: zelletirme
Yksek Kurulunun kararlarn yrtmek, zelletirme fonunu idare etmek ve kurulularn
zelletirme kapsamna alnmasna veya zelletirme kapsamna alnm olan kurularn eski
statlerine iade edilmesi veya zelletirme programndaki kurululardan gerekli grlenlerin
zelletirmeye hazrlanmasna karar verilmesi konusunda Kurula teklifte bulunmaktr.

b)

Dorudan Yabanc Yatrmlar Kanunu No. 4875 (2003)

Bu Kanunun amac, dorudan yabanc yatrmlarn zendirilmesi, yabanc yatrmclarn haklarnn
korunmas ile yatrm ve yatrmc tanmlarnda uluslararas standartlara

152

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 7

uyulmasna ilikin esaslar dzenlemektir.

Kanun, yabanc yatrmclar Trkiye'de dorudan yabanc yatrm yapan ve yabanc lkelerin
vatandalna sahip olan gerek kiiler ile yurt dnda ikamet eden Trk vatandalar diye
tanmlamaktadr.
b)

Kamulatrma
Dorudan yabanc yatrmlar, yrrlkteki mevzuat gereince kamu yarar gerektirmedike ve
karlklar denmedike kamulatrla yapamaz.

Yatrm

zgrl:

Uluslararas

antlamalar

ve

zel

kanun

hkmleri

tarafndan

aksi

ngrlmedike; yabanc yatrmclar tarafndan Trkiye'de dorudan yabanc yatrm yaplmas

serbesttir. Yabanc yatrmclar yerli yatrmclarla eit muameleye tabidirler.

Bankalar zel finans kurulular ile kar serbeste transfer edilir.

Gayrimenkul alm: Yabanc sermayeli irketler gayrimenkul satn alabilirler.

Anlamazlklarn zm: Grevli ve yetkili mahkemelerin yan sra, ilgili mevzuatta yer alan
koullarn olumas ve taraflarn anlamas kaydyla, milli veya milletleraras tahkim ya da dier
uyumazlk zm yollarna bavurulabilinir.

Nakit d sermayenin deer tespiti: Nakit dndaki sermayenin deer tespiti, Trk Ticaret Kanunu
hkmleri erevesinde yaplr. Yabanc lkelerde kurulu bulunan irketlerin menkul kymetlerinin
yatrm arac olarak kullanlmas halinde, mene lke mevzuatna gre deer tespitine yetkili
makamlarn veya mene lke mahkemelerince tespit edilecek bilirkiilerin ya da uluslararas
deerlendirme kurulularnn deerlendirmeleri esas alnr.

Yabanc personel istihdam: Bu Kanun kapsamnda kurulan irket, ube ve kurulularda istihdam
edilecek yabanc uyruklu personele, alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlnca alma izni verilir.

7.2.7

Kamu zel Ortakl birliine Karar Verme ve Uygulama

1) Merkezi Hkmet Dzeyi

Kamu altyap yatrmlarnn planlanmas ve gzden geirilmesinden Devlet Planlama Te kilat
sorumludur. DPT Yksek Planlama Kurulunun (YPK) yrtme organdr ve Kamu zel Ortakl iin
Trkiyede en yksek karar verme yetkisidir. YPK babakan ve drt kabine bakanndan oluur. DPT
direkt Babakana baldr ve talimatlarn YPKdan alr.
Yksek Planlama Kurulu kalknma plan ve yllk programlar erevesinde kamu iktisadi teebbsleri
ile ilgili her trl kararlar alr ve ktisadi, sosyal ve kltrel kalknmay planlamada ve politika
hedeflerinin tayininde Bakanlar Kuruluna yardmc olmak ve hazrlanacak kalknma planlar ile yllk
programlar, Bakanlar Kuruluna sunulmadan nce, tayin edilen hedeflere uygunluk ve yeterlik
bakmndan inceler.
Kamu zel Ortakl projeleri uygun bakanlk veya kamu kurumu fizibilite almalaryla hazrlanr ve
bu projeler onay iin DPT ve YPKye sunulur. Projelerin uygulanmas ise ilgili kurumlarn
sorumluluundadr. Kamu zel Ortakl ile ilgili projelerde borlanmada hazinenin garanti verme
yetkisinden dolay nemli bir rol oynamaktadr.

153

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 7

2)

Yerel Ynetim Dzeyi

Kamu zel Ortakl dahil btelendirme, zelletirme ve dorudan yabanc yatrmlar BB belediye
bakan tarafndan yrtlmektedir stanbulda BB birok park iletme projesi Yap-let-Devret
modeli ile taahht altna almtr. BBde bte d projelerin gelimesi ve uygulanmas iin zel
sektr katlmna gerek duyulmaktadr.

7.2.8

Trkiye de Ulam Yatrmlarnda Kamu zel Ortakl Uygulamalar Problemleri

1) zel Sektr Yatrmlarnn Ulam Sektrne ekilememesinin Sebepleri

Trkiyede zel sektr sermayesinin ulatrma alt yapsna ekmede baarl olunamamtr. Bunun
ana sebeplerden bazlar:

Az gelimi yerli sermaye piyasas.

Yerli ve uluslararas uzun vadeli borlanma zorluu.

Gvenilir kurumsal ve yasal erevenin olmamas.

Kamu zel Ortakl ilerinin makul bir srede biteceine dair net hkmet taahhdnn olmamas.

Kamu ilerinde zellikle otoban ve karayollarnda yatrm riskleri

Kamu sektrnde Kamu zel Ortakl projelerinde deneyim eksiklii.

Geen 25 ylda hem kamu hem zel sektr Kamu zel Ortakl (KO) yatrmlarnda tecrbe
kazanmalarna ramen kamu ve zel sektr arasnda zellikle yasal ereve ve risk dalm
dzenlemelerinden kaynaklanan problemler olmas nedeniyle projelerin teknik ve ekonomik
fizibilitelerinin nemi geri planda kalmtr.

2)

Mevcut Kanundaki Problemler

Trkiyede mevcut yasalarda Kamu zel Ortakl operasyonlar asndan zayf bir taraf Kamu zel
Ortakl projelerini yrtecek zel bir kanun olmamasdr. Mevcut kanunun yetersiz kald alanlar
aada sralnmtr:

Kanunlarda snrl sayda Kamu zel Ortakl modeli vardr ve mevcut Kamu zel Ortakl kanunun
kullanm alan Yap-let-Devret, Yap-let, Yap-Ki ra la-Devret ve letme Hakk Devri maddeleri ile
snrldr.

Kamu zel Ortakl kanunlar arasnda uyum eksiklii vardr. Birok sektrde zel Kamu zel
Ortakl kanunu vardr, hepsinde eksiklikler mevcuttur.

Yap-let-Devret kanununda mkerrerlik vardr, rne in kara yolu inas ile ilgili Kanun No:3996
(1994) ve Kanun No:4346 (1988) birbirinin tekrardr.

7.3 evresel ereve

7.3.1

evre Politikas

Birok lkede olduu gibi, Trkiyede evresel konularda bilinlenme 1970lerde balamlardr.
Bunun sonucu olarak, temel evre sorunlar belirlenmi ve sorunlar zmeye ynelik idari yaplar
kurulmutur. Bu amala kurulan evre ve Orman Bakanl; evrenin korunmas, kirliliinin
nlenmesi ve iyiletirilmesi iin prensip ve politikalar tespit etmek, programlar hazrlamak; bu
erevede, aratrmalar ve projeler yapmak, yaptrmak, bunlarn uygulama esaslarn tespit etmek,
uygulanmasn salayacak tedbirleri almaktan sorumludur.

154

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 7

7.3.2

evre Mevzuat

Trkiyenin evresel hukuku 1982 Anayasas ve evre Kanunu (2872/1983) ve evreyi etkileyen
daha birok yasay kapsamaktadr.
1) 1982 Anayasas
"Vatandalar ve hkmet evreyi korumak ve iyiletirmek zorundadr. der. Anayasa kylarn, arazi
ve su kaynaklarnn, ormanlarn ve doal, tarihi ve kltrel varlklarn korunmas ihtiyacn
belirtmektedir.
2) evre Kanunu (Kanun No:2872, 1983)
Trkiyenin ilk geni kapsaml evre kanunudur. 26.04.2006 Tarih ve 5491 Sayl Kanun ile evre
kanununda bir takm deiiklikler yaplmtr.
Kanunun amac, btn canllarn ortak varl olan evrenin, srdrlebilir evre ve srdrlebilir
kalknma ilkeleri dorultusunda korunmasn salamaktr. Bu kanun ve paralelinde gelen
ynetmeliklerle evre ile ilgili birok dzenleme yasal bir erevede tanmlanmaktadr. Kanunda
evrenin korunmasna, iyiletirilmesine ve kirliliinin nlenmesine ilikin ilkeler belirtilmektedir. evre
Kanunu evresel problemleri nlemek ve zmek iin gerekli eylemeleri tarif etmektedir. Bunlar:

Baz zel fiillerde evresel Etki Deerlendirmesi gerektiren baz kirletici operasyonlar yasaklamak.

Hassas blgeleri zel evre koruma alan olarak belirlemek.

Tehlikeli kimyasal maddeler ve atklarn dklmesi yasa koymak, grlty yasaklamak, daha az
kirletmeyi tevik etmek.

evresel bir fon oluturmak.

3) evresel Etki Deerlendirme (ED) Ynetmelii

Gerekletirilmesi planlanan projelerin evreye olabilecek olumlu ya da olumsuz etkilerinin
belirlenmesinde, olumsuz yndeki etkilerin nlenmesi ya da evreye zarar vermeyecek lde en
aza indirilmesi iin alnacak nlemlerin, seilen yer ile teknoloji alternatiflerinin belirlenerek
deerlendirilmesinde

ve

projelerin

uygulanmasnn

izlenmesi

ve

kontrolnde

srdrlecek

almalar belirler.
Avrupa Birlii ED Direktifi (85/337/EEC) 3 Temmuz 1985te yaynlanm ve konsey talimatyla 1997
ve 2003te dzenlenmitir. Trkiyede Avrupa Birlii Mktesebatna uyum erevesinde 1993te
evresel Etki Deerlendirme (ED) Ynetmelii yrrle girmi ve 1997 sonrasnda 2003 ve en
son 2008de yeniden dzenlenmitir.
Ynetmelie gre; gerekletirmeyi plnladklar faaliyetleri sonucu evre sorunlarna yol aabilecek
kurum, kurulu ve iletmeler, evresel Etki Deerlendirmesi Raporu veya proje tantm dosyas
hazrlamakla ykmldrler. evresel Etki Deerlendirmesi Olumlu karar veya evresel Etki
Deerlendirmesi Gerekli Deildir karar alnmadka bu projelerle ilgili onay, izin, tevik, yap ve
kullanm ruhsat verilemez; proje iin yatrma balanamaz ve ihale edilemez.
4) Ulamda Enerji Verimliliinin Artrlmasna likin Usul Ve Esaslar Hakknda Ynetmelik, (2008)
Ulamda enerji verimliliinin artrlmas amacyla; motorlu aralarn birim yakt

155

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 7

tketimlerinin drlmesine, aralarda verimlilik standartlarnn ykseltilmesine, toplu tamacln

yaygnlatrlmasna, trafik akmnn arttrlmasna ynelik sistemlerin kurulmasna ilikin usul ve
esaslar kapsamaktadr. Bu kanuna gre kentsel ulam planlar bu Ynetmeliin yaymndan itibaren
yl ierisinde ilgili belediyelerce hazrlanr.
7.3.3

dari Organizasyonlar

1) evre ve Orman Bakanl

evre ve Orman Bakanl; 4856 Sayl Yasa ile 2003 tarih evre ve Orman Bakanlklarnn
birletirilmesi suretiyle kurulmu bir bakanlktr. Temel grevi; evrenin korunmas, kirliliinin
nlenmesi ve iyiletirilmesi iin prensip ve politikalar tespit etmek, programlar hazrlamak; bu
erevede, aratrmalar ve projeler yapmak, yaptrmak, bunlarn uygulama esaslarn tespit etmek,
uygulanmasn salayacak tedbirleri almaktr.

Bal Kurulular (Orman Genel Mdrl, Devlet Meteoroloji leri Genel Mdrl, zel evre
Koruma Kurulu Bakanl, DS Genel Mdrl)

Srekli Kurullar (Yksek evre Kurulu, evre ve Ormanclk uras, Merkez Av Komisyonu)

Merkez Tekilat (Ana Hizmet Birimleri, Danma ve Denetim Birimleri, Yardmc Hizmet Birimleri)

Ta ra tekilat ( l Mdrlkleri ve Dorudan Merkeze Bal Mdrlkler)

2)

Yksek evre Kurulu

Kurul evre ve Orman bakan bakanlnda evre ile ilgili kurum ve kurulu temsilcilerinden
olumaktadr. Kurulun grevleri: Etkin bir evre ynetiminin salanmas iin lkenin ekonomik ve
sosyal durumunu ve taraf olunan uluslar aras szlemelerden doan ykmllkleri gz nne
alarak evre konular ile ilgili ilkeleri belirlemek, srdrlebilir kalknma ilkesi erevesinde ekonomik
kararlara evre boyutunun dahil edilmesine imkn veren hukuk ve idar tedbirleri belirlemek,
evrenin korunmas ile evre bilincinin yaygnlatrlmas amacyla bakanlklar ve ilgili kurulular
arasnda koordinasyonu salamaktr.

3)

zel evre Koruma Kurumu Bakanl

383 sayl KHK ile 1989 Ylnda kurulan Babakanlk zel evre Koruma Kurumu Bakanl, 444
sayl KHK ile. 1991 de kurulan evre Bakanlna balanmtr. zel evre Koruma Blgesi tespit
ve ilan edilecek alanlarda Blgelerin sahip olduu evre deerlerinin korunmas, mevcut evre
sorunlarnn giderilmesi iin tm tedbirleri almak, bu alanlarn koruma kullanma esaslarn
belirlemek, her lekteki imar planlarn yapmak ve resen onaylamak yetki ve grevi zel evre
Koruma Kurumu Bakanlna verilmitir. Ta ra Tekilat zel evre Koruma Kurumu Mdrlkleri
grev yapmaktadr. Trkiyede 14 tane zel evre Koruma Blgesi bulunmaktadr.

4)

Devlet Planlama Tekilat

Kalknma planlar ve yllk programlar hazrlayan bu kurulu direkt Babakanla baldr. Kalknma
planlarnn ve yllk programlarn baar ile uygulanabilmesi iin ilgili kurum ve kurulularn ve mahalli
idarelerin kurulu ve ileyilerinin iyiletirilmesi konusunda gr ve tekliflerde bulunmaktadr.

156

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 7

5)

Yksek Planlama Kurulu

Makroekonomik ve sosyal politikalara karar verme, byk lekli yatrm projelerini deerlendirme ve
finansal kaynak tahsis etme gibi sorumluluklar vardr.

6)

Yerel dareler
evreyi korumak ve ynetmek iin gerekli altyap ve hizmetlerinden belediyeler sorumludur. Hukuki
olarak kat atk ynetimi, su, gaz ve ehir ulam hizmetleri kurmak ve iletmek ve yol inas ve
bakm da belediyenin sorumluundadr. Belediyeler, snrlar ierisinde her trl kalknmay etkileyen
inaatn tasarm, onay, izni ve plannda da sorumludur.

7)

stanbul Bykehir Belediyesi

stanbul Bykehir Belediyesi, dolayl olarak ED iin l evre Mdrl ile koordinasyon halinde
almaktadr.

7.3.4
1)

evresel Enstrmanlar

Planlama
Belediyeler, Bykehir belediyeleri ile l zel darelerine ilikin gncel yasalar, planl kalknma ile
kentsel ve blgesel gelime ilkelerine nispeten uyumludur. Yaplm son yasal deiiklikler, il gelime
planlar ve stratejileri iin uygun bir zemin oluturmaktadr.
l gelime planlar iin yasal olarak uygulama ve kaynak aktarma zorunluluu olmad halde, il zel
idaresi ve byke belediyelerin ksmen il gelime planlaryla akan kurumsal stratejik planlar iin
yaplma, uygulanma, kaynak aktarlma ve hesap verilme zorunluluu vardr.
Bykehir belediyeleri Yllk Yatrm Programlar ile Stratejik Plan -Yllk alma Program
-Performans Plan -Bte ile ynetim planlamas yapmaktadr.

a)

l Gelime Planlar
Tm belediyeler iin iki tip gereklidir:

1.

Nazm mar Plan; 1/5.000 lekli haritalardr, detayl bir ekilde arazi kullanm planlarn, blge
tiplerini, ngrlen nfus younluunu, yerleim alanlarnn gelime ynn, yerleim blgelerinin
bykln ve ulam sistemlerini belirtir.

2.

Uygulama

mar Plan; 1/1.000 lekli haritalar olup eitli blgelerde yap adalarn, bunlarn

younluk ve dzenini, yollar ve uygulama iin gerekli safhalar belirtir.

Bykehir belediyeleri; ile belediyelerinin nazm imar planlar yapmak ve onaylamak ve ile
belediyelerince hazrlanan uygulama imar planlarnn onaylamaktadr. l zel daresi ise Belediye ve
mcavir alan snrlar dndaki yerlerin imar planlarnn hazrlamakta ve onaylamaktadr.
b)

Blgesel ve evresel Planlar l

evre Dzeni Planlar
8.5.2003 tarihinden nce Bayndrlk ve skan Bakanlna yaplm 1/25.000 lekli evre dzeni
plan deiikliklerine ilikin bavurular ve 1/25.000 lekli olmayan dier evre

157

EK I

9-

Yollar, geiler ve havaalanlar:

a)

ehirleraras demiryolu hatlar,

b)

Pist uzunluu 2.100 m ve zeri olan havaalanlar,

c)

Otoyollar, ekspres yollar ve devlet yollarnn yapm,

) Drt ve zeri eritli yollarn yapm, iki ya da daha az trafik eridi bulunan mevcut yollarn drt ya da daha fazla
eritli olacak ekilde yenilenmesi ya da geniletilmesi, yeniden yaplan ya da geniletilen blmn srekli
uzunluunun 10 km ya da daha uzun olacak ekilde uzatlmas.

10-

Suyollar, limanlar ve tersaneler:

a)

1.350 DWT ve zeri arlktaki deniz aralarnn geiine izin veren kta ii suyollarnn yapm ve kta ii
su trafii iin yaplacak olan limanlar,

b)

1.350 DWT ve zeri arlktaki deniz aralarnn yanaabilecei ticari amal liman, iskele ve rhtmlar
(gnelenme ve sportif amal iskeleler hari),

c)

Yk ve yolcu gemilerinin yapm, bakm, skm ve onarm amal tersaneler ile 24 m zerinde yat imalat
yapan tesisler,

) Yat limanlar

stanbulstanbul
Metropoliten
Metropoliten
Alan Entegre
Alan Entegre
KentselKentsel
Ulam Ulam
Ana Plan
Ana Plan

Final Rapor
Final Rapor
Blm 7Blm 7

projelere
dzeni
evre
planlar
Kanunu
(1/50.000
ve ilgili dier
ve 1/100.000
ynetmeliklerde
leklialnmas
metropoliten
gereken
alan
izinler
planlar)
sakl kalmak
Bayndrlk
kaydyla
ve skan
bu Ynetmelik
Bakanlnca,
hkmleri
sz konusu
uygulanmayaca
tarihten sonraki
belirtilmektedir.
1/25000 lekli evre dzeni plan deiiklik talepleri
evre ve Orman Bakanlnca deerlendirilip, sonulandrlmaktadr.
5302 sayl l zel daresi Kanunun 6. maddesinde evre Dzeni Planlar ile ilgili olarak; l evre
Tablo 7.3.1 evresel Etki Deerlendirmesi Uygulanacak Ulam Projeleri Listesi
dzeni pln; valinin koordinasyonunda, Bykehirlerde, Bykehir Belediyeleri, dier illerde il
belediyesi ve il zel idaresi ile birlikte yaplr. Plan n onama sreci iinde Bykehir Belediye
Meclisi, l Genel Meclisi ve evre ve Orman Bakanlnn onama ilemlerinin ayr ayr
gerekletirilmesi ngrlmtr.
Blgesel Gelime Planlar
2006 tarihinde kabul edilen 5449 sayl kanunla birlikte DPTnin koordinatrlnde, ulusal kalknma
planlarna uyumlu olarak blgesel kalknmay hzlandrmak, srdrlebilirlii salamak, blgeler aras
ve blge ii gelimilik farklarn azaltmak amacyla 26 tane Blgesel Kalknma Ajans kurulmutur.
Blgesel Gelime Planlarn hazrlayan Blge Kalknma ajanslar merkezi ve yerel ynetimlerin, belirli
mali kaynaklarn ynetimini de iermek zere, yetkilerinin bir ksmn devrettikleri kurumsal
yaplanmalardr.
Sosyoekonomik gelime eilimlerini, yerlemelerin gelime potansiyelini, sektrel hedefleri,
faaliyetlerin ve alt yaplarn dalmn belirlemek zere hazrlanacak blge planlarn, gerekli
grd hallerde Devlet Planlama Tekilat yapar veya yaptrr.
c)

Dier Planlar

Orman Amenajman Planlar Orman Genel Mdrl tarafndan hazrlanr.

Uzun Devreli Milli Park Gelime Planlar, Doa Koruma ve Milli Parklar Genel Mdrlnce, Milli
Parklar ynetmek zere hazrlanr.

Mastr planlar, turizm, ulam ve enerji gibi aktiviteleri ynlendirmek iin yaplr.

Ynetim Planlar zel koruma alanlar iindir.

Orman-Ky ilikileri Genel Mdrl, Orman Kyleri Kalknma Plan hazrlar ve uygular.

2) evresel Etki Deerlendirme Ynetmelii

En son 2003 ylnda yrrle giren ED Ynetmelii 5. Maddesi 2008 ylnda yeniden
dzenlenmitir. Seme Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler (Ek II) Listesi kapsamnda yer alan
projelere ilikin ED Gereklidir veya ED Gerekli Deildir karar verme yetkisi Valiliklere
devredilmitir. Ek I evresel etki deerlendirmesi uygulanacak Projeler listesini ve Ek II Seme,
eleme kriterleri uygulanacak projeler listesini gstermektedir.

Ek I ( Bu listede yer alan projeler ED raporu gerektirir. Bu projeler iin hazrlanan ED raporlarn
evre ve Orman Bakanln deerlendirmektedir).

Ek II ( evre ve Orman Bakanlnn ilgili l mdrlkleri n ED deerlendirmesini yapar ve gerekli

grlr ise Bakanlk ED raporu istemektedir.
ED uygulamalar izleme, uygulama, hedefleme ve raporlama gibi drt etab ierir. Hazrlanan ED
raporuna gre Bakanlk, projenin olumlu ve olumsuz etkilerine gre karar verir.
ED Ynetmelii Geici Madde 3 ile 1993 ED Ynetmelii yaynlanmadan nce yatrm programna
alnan veya bu tarihten nce retim ve/veya iletmeye balad belgelenen

158

EK II

Ulam, altyap ve ky yaplar 27- Alt yap tesisleri:

a)

Akarsu havzalar arasnda su aktarma projeleri (EK-Ide yer almayanlar),

b)

Kta ii suyollarnn yapm (EK-Ide yer almayanlar),

c)

Akarsu yataklarnn dzenlenmesi (kuru dereler ve mevsimsel ak gsteren dereler hari),

d)

Limanlar, iskeleler, rhtmlar (EK-Ide yer almayanlar),

e)

Balk barnaklar, rmorkr barnaklar,

f)

Denizden 10.000 m2 ve zerinde alan kazanlmas projeleri,

g)

Erozyonla mcadele etmek iin kylarda yaplan almalar ve kynn deiimine neden olabilecek deniz
kenarnda yaplan almalar; dalgakran, mahmuz, mendirek, set vb. (bunlarn bakm onarm hari),

h)

Demiryolu hatlar (EK-Ide yer almayanlar),

i)

Demiryolu tamaclnda kullanlan aktarma amal tesisler, demiryolu terminallerinin yapm,

j) Tramvaylar, ykseltilmi ve yeraltndan geen demiryolu hatlar, yolcu tama iin kullanlan benzer hatlar
(metrolar, hafif rayl tama sistemleri, ve benzeri.), k) Havaalanlar (Ek-Ide yer almayanlar), l) l yollar,
m) Dip tarama projeleri,
n) ekek Yerleri (Yat ve teknelere karaya ekme, bakm, onarm, konaklama, denize indirme hizmetleri sunan,
tekne veya 24 m uzunlua kadar yat imalat yapan tesisler), o) 1 milyon m3/yl ve zeri yeralt suyu karma veya
yeraltnda depolama projeleri, p) Su depolama tesisleri (gl hacmi 5 milyon m3 ve zeri baraj ve gletler), q) Derin
deniz dearj projeleri.

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 7

Tbbi Atklarn Kontrol Ynetmelii, Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmelii v.b...

Hava ortamndaki kirlilik balca endstriyel, konut, motorlu aralar gibi kaynaklardan olumaktadr.
Hava kirlilii ile ilgili olarak Hava Kalitesinin Korunmas Ynetmelii ile nemli lde nleyici ve
yasaklayc hkmler iermektedir.
evresel Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi Ynetmeliine(No:26809) gre; 250.000 daha
fazla nfusa sahip, ylda 500.000 hava aracnn ve ylda 6 milyondan fazla aracn(snflandrma
olmadan) getii yerlerde grlt kirlilii analizi ve haritalar yaplmaktadr. Grlt haritasnda; eim,
ar ara says, hafif ara says ve meteorolojik deerler etkili olmaktadr.
Su Kirlilii Kontrol Ynetmeliine gre ise; su ortamlarnn kalite snflandrmalar ve kullanm
amalarn, su kalitesinin korunmasna ilikin planlama esaslar ve yasaklarn, atk sularn boaltm
ilkelerini ve boaltm izni esaslarn, atk su altyap tesisleri ile ilgili esaslar ve su kirliliinin
nlenmesi amacyla yaplacak izleme ve denetleme usul ve esaslarn kapsamaktadr.

7.3.5

Kamulatrma

Kamulatrma, zel mlkiyette bulunan gayrimenkullerin, kamu yarar amacyla, devlet veya bir kamu
tzel kiisinin mlkiyetine gemesini salayan kanuni bir yoldur. Kamulatrmalarda, gayrimenkuln
Anayasa ile ilgili kanunda ngrlen esaslara gre tespit edilmi bedelinin nakden ve pein olarak
koulsuz denmesi gerekir.

1) Yasal Mevzuat
Kamulatrma kanunu 2942 nolu yasadr, 4650 say ile kanun zerinde baz deiiklikler yaplmtr.
Kamulatrma kanunu; kamu yararnn gerektirdii hallerde gerek ve zel hukuk tzel kiilerinin
mlkiyetinde bulunan tanmaz mallarn, devlet ve kamu tzel kiilerince kamulatrlmasnda
yaplacak ilemleri, kamulatrma bedelinin hesaplanmasn, tanmaz maln ve irtifak hakknn idare
adna tescilini, kullanlmayan tanmaz maln geri alnmasn, idareler arasnda tanmaz mallarn
devir ilemlerini, karlkl hak ve ykmllkler ile bunlara dayal uyumazlklarn zm usul ve
yntemlerini dzenlemektedir.
zel kanunlarna dayanlarak gerek ve zel hukuk tzel kiileri adna yaplacak kamulatrmalarda
da bu kanun hkmleri uygulanr.
3194 sayl mar Kanununun 18. maddesine gre kamulatrma yaplabilmesi iin kamu yararnn
gerei vardr yoksa kamulama yaplamaz. Kanuna gre 18. madde uygulamas kamu yararna bir
ilem olduu iin arazi sahiplerinin onaynn alnmas gerekmez. Belediye (valilik ) bu konuda yetki
sahibidir.

2) Belediyede Prosedr
Kamu Tzel kiisi olan belediyelerin yapaca Kamulatrma ilemlerinin neler olaca, 2942 Sayl

Kaynak: http://www.cedgm.gov.tr/CED/Files/Mevzuat/cedyonetmeligi.doc
Kamulatrma
Kanunu, 5393 Sayl Belediye Kanunu ve 5216 Sayl Bykehir Belediyesi Yasas ile

belirlenmitir.
Kamulatrma
3) evresel
Standartlar yaplabilmesi iin; yeterli denein temin edilmesi, kamu yarar kararnn alnmas,
kamulatrlacak tanmazn belirlenmelidir. Ayrca snrlarnn, yer ekillerinin,
evresel standartlar, kanunlar ve ynetmeliklerle belirlenmitir. Bunlar:

Hava Kirlilii Kontrol Ynetmelikleri

Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii

Egzoz Gaz Emisyonu Kontrol Ynetmelii

evresel Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi Ynetmelii (2008)

159 160

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 7

yzlm ve sahibinin belirlenmesi, kamulatrma kararnn verilmesi ve tapu siciline erh

verilmesinin istenmesi gerekmektedir.
zel kanunlarla n grlen olaanst durumlarda (Halk saln tehdit eden unsurlar oluturan
tanmazlar vb. gibi) 4650 Sayl kanun ile deiik 2942 Sayl Kanunun 27. maddesi uygulanr. Bu
maddeye gre kamulatrma karar Bakanlar Kurulunca alnr.
BB Kamulatrma Mdrl tarafndan kamulatrma hesabnda, gayrimenkul sektrndeki yntem
olan Kymet Takdiri yntemi kullanlmaktadr. Kamulatrma bedellerinin tespitindeki esas alnacak
arazi bedellerinin tespiti, arazilerin yeniden dzenlenmesinin yaplmasdr. Takdir Komisyonlarnca
yol yapmadan nce belirlenen kamulatrma bedellerini, arazi sahipleri kabul etmeyerek mahkemeye
de gidilebilmektedir.

3) Arazi Mlkiyeti ve Kullanm ekli

a)

Kamu darelerine Ait Tanmazlarn Tahsis ve Devri

Hazineye ait tanmazlar ile Devletin hkm ve tasarrufu altndaki yerlerin tahsis yetkisi zel bir
hkm olmadka Bakanlk ve tara birimlerine aittir. lgili kanunlarnda tahsis yetkisine ilikin zel
hkm bulunduu hallerde tahsis ilemi, yetki verilen kurum, kurulu veya kamu idaresi tarafndan
yaplr.

b)

zel Mlkiyet
Eer arazi zel mlkiyette ise Bykehir Belediyesi arazi deerlendirmesi yapacak ve mal sahibi ile
temasa geerek araziye ihtiya olduunu bildirir. Daha sonra Bykehir Belediyesi deerlendirme
baznda mal sahibini ararak satn alma iin grr. Grmenin hedefi arazinin deerinin,
varlklarn, yer deitirmeden dolay gelir kaybnn (eer uygunsa) tanma ve yeniden kurulum
masraflar zerinde anlamaya varmaktr.

4) Kamu Yarar Adna Yaplan Kamulatrmada Dier Yntemler

"mar Kanunu No.3194 ile 1985 18. Madde" arazi dzeltme sistemi tarafndan ortak kullanm iin
arazileri kamulatrmak iin ngrlmtr.
18. madde mevcut kadastral durumu ortadan kaldrmaktadr ve yeni planlamaya gre mlkiyetler
belirlenmektedir. Dzenleme Ortaklk Pay ( DOP) iine giren kullanmlar yasada tanmland ekli
ile yol, meydan, otopark, yeil alanlar (park, ocuk bahesi vb. gibi) cami, karakol ile son yaplan
dzenlemeyle eitim alanlardr. DOP, dzenlemeye tabi olan arazi ve arsalarn dzenleme
ncesindeki yzlmlerinin %40'n geemez ve bu %40 lk oran bedelsiz alnabilir. Ancak %40'n
zerinde bir alan sz konusuysa, bu miktarn kamulatrlmas gerekir.

5) stimlk
Grmeler netice vermezse, Bykehir Belediyesi Kamulatrma Kanunu No.2942/1983e gre
mahkemeye grmeler yolu ile bir anlama olmadn belgeleyerek bir istimlk emir yaymlamasn
talep edebilir. Mahkeme karar vermeden ve bir fiyat belirlemeden nce bir bamsz bilirkii tayin
eder. Karar verildiinde Bykehir Belediyesi mahkemenin belirledii seviyede mal sahibini tazmin
eder ve mal sahibi olur. deme tamamen yaplmadan almalar balayamaz. Eer mal sahibi
mahkeme kararndan tatmin olmazsa, finansal anlamay temyiz edebilir fakat istimlk emrini
durduramaz. Her ne kadar Bykehir Belediyesinin istimlak karar isteme ve alma yetkisi

161

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 7

varsa da istimlak ok nadir kullanlr.

6) Sorumluluk
Bykehir Belediyesi arazi alm ve istimlakndan tamamen sorumludur. Sre kamulatrmay
kullanacak sorumlu kurum ve belediyenin Kamulatrma Mdrlnce yrtlr.

162

Arazi Kullanm Plan ve Talep Tahmini

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 8

Blm 8 stanbul evre Dzeni Plan ve Sosyo-Ekonomik ereve

8.1 st lekli Planlama Yaklam
8.

Be Yllk Kalknma Plannda yer alan Trkiyenin Uzun Vadeli Gelime Stratejisi (2001-2023),
aadaki hedefleri aklayan uzun vadeli stratejiler ortaya koymaktadr:

1.

Trkiyeyi 21. yzylda etkin kresel bir g haline getirmek,

2.

Bilgi toplumuna dnm salamak,

3.

lkenin sosyal ve ekonomik yapsn deitirmek,

4.

hracata ynelik, teknoloji arlkl ve yksek katma deer retimine nem vererek, uluslararas
standartlara uygun ve yerel kaynaklar harekete geirebilecek retim yapsna gemek.
Bu hedefler dorultusunda, Trkiyenin daha yksek ekonomik seviyelere ulamas ve kii bana
gelirin 2023te Avrupa Birlii lkelerindeki seviyeye yaklamas beklenmektedir.

9.

Be Yllk Kalknma Plan (2007-2013), Trkiyeyi bir biliim toplumu, kararllkla gelien, daha
adaletli paylaan, rekabeti Avrupa Birlii ile uyumu tamamen tamamlanm uzun vadeli strateji
taslana uygun bir hale getirme vizyonu ile hazrlanmtr. 9. Be Yllk Kalknma Plan ile birlikte,
gemi ulusal kalknma plan yaklamlarnn ierdii blgesel lekte detaylandrlm planlardan;
kurumsal ve yapsal dzenlemeler ieren, problemlerin nceliklendirildii, temel hedeflere
odaklanan, etkili deerlendirme mekanizmalarnn izlendii stratejik bir yaklama geilmitir.
Daha spesifik olarak, stratejik hedefler 9. Be Yllk Kalknma Plannn vizyonunu gerekletirmek
zere kalknma eksenli olarak kararlatrlmtr. Bu kapsamda:

1) Rekabeti artrma
2) stihdam artrma
3) nsan geliimini ve sosyal dayanmay glendirme
4) Blgesel kalknmay temin etme
5) Kamu hizmetlerinde kalite ve ie yararl artrma ve
6) Blgesel kalnmay temin etme
olarak kalknma dzenlemeleri belirlenmitir.
Yukarda bahsedildii gibi yeni planlama konseptine gre kalknma eksenleri orta vadeli programda
detaylandrlarak (2007 - 2009 ve 2008 - 2010) isel ve dsal gelimelere, yllk uygulama
sonularna gre her yl gncellenmektedir. Sonuta, orta vadeli programa gre, yllk program
uygulanmaya konulmaktadr.
9. Be Yllk Kalknma Planndaki Blgesel yaklamlar ieren kalknma ekseni, Blgesel
Kalknmay Salama bal altnda gemi ve gnmz performanslar zerinden yaplan analiz ve
deerlendirmeler nda uygulamaya koyularak, aadaki hedefler izlenmektedir:

163

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 8

1.

Blgesel kalknma politikalarnn merkezi seviyede etkisinin artrlmas

2.

Yerel dinamikler ve isel potansiyele dayanarak kalknmay artrmak

3.

Yerel seviyede kurumsal kapasiteleri gelitirmek

Bu hedefler, Trkiyedeki blgeler aras gelimilik farkllklarnn azaltlmas ve gn nne
geebilmeyi amalamaktadr.
DPT tarafndan Trkiye'deki, 35.446 yerleme merkezi kademeli olarak 7 gruba ayrlmtr.
Kademelenmenin en altnda 35.117 adet kyn bulunduu 1. kademe merkezler yer alrken, en
zerinde ise 7. kademe merkez olarak stanbul tek bana yer almaktadr. stanbul, Trkiyenin
GSYiHs ile hizmetler sektrndeki istihdamn bete birine sahiptir (ekil 8.1.1).

ekil 8.1.1 Trkiyede Merkez Kademelenmesi

Kaynak: evre Dzeni Plan Raporu, 2009.

Bu zelliklerinden tr, stanbul ile ilgili plan kararlarnn blgesel yaklamlar dorultusunda
verilmesi gerekmektedir. Buna bal olarak 1/100.000 lekli stanbul evre Dzeni Plan kararlar,
blgesel lekte ok merkezli dengeli kalknma balamnda stanbulun stlenecei rol zerine
oluturulan bir kurguyla belirlenmitir. stanbul odak alnarak; kentsel ve blgesel dzeyde sorunlarn
zmne, faaliyetlere verimlilik ve etkinlik getirecek nlemlerin alnmasna, ileriye ynelik en uygun
meknsal dzenlemelerin yaplmasna temel oluturacak stanbul li ve Marmara Blgesi dzeyinde
ok merkezli ve dengeli bir meknsal gelime modeli tanmlanmtr.

8.2 stanbul l evre Dzeni Plan

1980 ylnda ilk kez metropoliten lekte, 1995 yln hedefleyen 1/50.000 lekli stanbul
Metropoliten Alan Nazm Plan, mar ve skn Bakanlnca yaplm ve 29.07.1980 tarihinde
onaylanmtr. Daha sonra 1995 ylnda 1/50.000 lekli stanbul Metropoliten

164

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 8

Alan Alt Blge Nazm Plan hazrlanmtr. Onaylama aamas sonrasnda plana alan davalar
sonucunda Metropoliten Alan Alt Blge Nazm mar Plan iptal edilmi ve stanbulda meri plan olarak
1980 onanl Metropoliten Alan Nazm mar Plan kullanlmaya devam edilmitir. O tarihten bu gne
retilen btn planlar bu st lekli plan esas alnarak hazrlanmtr.
Son dnemde, st lekli planlama konusunda yeni gelimeler yaanmtr. 10.07.2004 tarihinde
kabul edilen 5216 sayl Bykehir Belediyesi Kanunu ile evre Dzeni Planna uygun olmak
kaydyla, Bykehir Belediye ve mcavir alan snrlar iinde 1/5000 ile 1/25.000 arasndaki her
lekte nazm imar plann yapmak, yaptrmak ve onaylayarak uygulama grevi Bykehir
Belediyelerine verilmitir. Bu dorultuda, stanbul Bykehir Belediyesi st lekli planlar iin bir
alma balatmtr. evre dzeni planlarn yapma ve onaylama yetkisini elinde bulunduran evre
ve Orman Bakanl ile 01.10.2004 tarihinde bir protokol imzalanm ve bu yetki stanbul Bykehir
Belediyesine devredilmitir. Bykehir Belediyesi tartndan 2005 ylnda balatlan planlama
almalar sonucunda stanbul l evre Dzeni Plan, stanbul Bykehir Bakan tarafndan
22.08.2006 tarihinde onaylanmtr. 1/100.000 lekli stanbul l evre Dzeni Planna yaplan
itirazlar, evre illerdeki st lekli planlar, IX. Kalknma Plan, OECD Raporu gibi almalar, meslek
odalar ve dier kurumlardan gelen grler, BB ehir Planlama Mdrl tarafndan yaptrlan
Tarm, Sanayi ve Hizmetler Sektrlerine ilikin yaplan analitik ett ihaleleri dikkate alnarak plan
yeniden dzenlenmitir. Yaplan revizyon almalar sonucunda, stanbul iin 1/100.000 lekli
evre Dzeni Plan 15.06.2009 tarihinde onaylanmtr.

8.2.1

Ama ve Temel Hedefler

1/100.000 lekli stanbul evre Dzeni Plannn amac; stanbula; sahip olduu tarihi, kltrel ve
doal kimlik deerleri ile zdeleen, kentin ncelikle kltr ve turizm alanlarndaki stnlklerini n
plana kartan, evresel, ekonomik ve toplumsal srdrlebilirlik ilkelerini mekna yanstarak yaam
kalitesini ykselten, ekonomik yapsn bilim ve teknolojiye dayal ticaret ve hizmet arlkl bir
ekonomiye dntren, etkin ve katlmc bir kent ynetimi/ynetiimi yaplandrmasnda, kurumsal
ve meknsal planlarn verimli bir ara olarak kullanan kresel lekte glenmi bir kent stats
kazandrmak. olarak belirlenmitir.
evre Dzeni Plan, stanbulun mevcut sorunlarnn zmnn, meknsal geliiminin ve
kalknmasnn srdrlebilir bir biimde salanmas ve yaam kalitesinin arttrlmas amac ile
yrtlen analiz ve sentez almalar ile aadaki temel hedefler dorultusunda hazrlanmtr.
1.

stanbulun kresel dzeyde glenmesini salamak

2.

Marmara blgesindeki yerel potansiyelleri btncl bir yaklamla harekete geirerek, blgede
srdrlebilir gelimenin gerekletirilmesine nclk etmek

3.

stanbulun meknsal geliimini, evresel, ekonomik ve toplumsal srdrlebilirlik dorultusunda

kentsel ilevsel btnlemeyi salamak

4.

Yaam kalitesini ykseltmek ve sosyal sermayeyi glendirmek

165

2006

2009

2014

2018

2023

Anadol
u
Avrupa

4.422.418

5.052.326

5.358.872

5.818.690

6.585.056

7.586.589

8.341.339

8.799.471

9.486.670

10.632.000

Toplam

12.009.007

13.393.665

14.158.343

15.305.360

17.217.056

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Final Rapor
Blm 8
Blm 8

8.2.2

Kentsel Geliim nerisi

kademelendirilmi ve alt blgeleri belirlenmitir. Avrupa Yakasnda Silivride, Anadolu Yakas nda ise
stanbul,
orman
alanlar,
su havzalar
ve tarm alanlarnn oluturduu kstl bir
Kartalkuzeyinde
ve Orhanlda
yeni ekim
merkezleri
tanmlanmtr.
corafyada dou-bat aksnda dorusal bir geliim sistemine sahiptir. zellikle 1950lerden sonra
Makroformu belirleyen ok merkezli kentsel gelime hedefi dorultusunda MAn n batya
girdii hzl byme sreci iinde, yer yer planl olmakla beraber, byk oranda yasa d
ynlendirilmesi ve iki kanatta rayl sistemlere entegre olmu ekim merkezleri ile kent iinde alt
yaplamalarla ekillenen kent, son yllarda kuzeye doru gelime eilimi gstermektedir. Kentte
kademe merkezlerin oluturulmas yaklamlar; temelde, nfusun dengeli dalm ile
yaanan hzl nfus artyla birlikte hzl ve plansz geliim gsteren kent, doal kaynaklar tehdit
srdrlebilirlik ve kent iinde/havzalardaki sanayinin OSB ve Planda belirtilen sanayi alanlarna
eder boyutlara ulamtr.
desantralizasyonu gibi farkl sorunlara zm olanaklar sunan btncl politikalardr.
stanbulun varln srdrebilmesi iin sahip olunan doal yapnn korunmas gerekmektedir.
1/100.000 evre Dzeni Plan ile stanbulun evresel deerlerinin korunarak ok merkezli bir yapya
8.3 Sosyo-Ekonomik ereve
dnm hedeflenmektedir. Kuzeydeki orman alanlarna, su kaynaklarna ve Boaza kar nemli
8.3.1
Nfus
bir tehdit oluturarak kuzeye eilim gsteren kent geliiminin srdrlebilirlik ilkeleri erevesinde
2006
ylnda
11,6 milyon
olan stanbul
gzlem nfusu
2009
sonu itibariyle
TK
tarafndan
kontrol
altna
alnmas,
doal eiklerin
ihlal edilmemesi,
mevcut
MAyl
zerindeki
basknn
ve Boaz
yaplan saymlara
gre 12.9
milyon olarak
aklanmtr.
2023
yl iin dou
stanbul
ili toplam
nfusunun,
geilerindeki
trafik yknn
hafifletilmesi
iin MAdan
sramal
odaklarla
ve bat
eksenlerinde
deiik yntemlerle
projeksiyonlarda,
mevcut
ve eilimlerin
devam etmesi
ok merkezli
bir meknsalyaplan
dzenlemeye
ve bymeye
imkn dinamiklerin
verecek nitelikte
bir plan oluturulmas
durumunda 22-25 milyon arasnda olaca hesaplanmtr. Ancak srdrlebilirlik ilkesi
hedeflenmitir.
erevesinde, doal eik analizi, nfusa bal alma alan ve konut alan hesaplamalarnn
Kentin kuzeye doru gelimesinin kontrol altna alnmas, kentin srdrlebilir bir biimde gelimesi
sonucunda, stanbulun nfusu 1/100.000 evre Dzeni Plannda 16 milyon olarak belirlenmitir.
asndan st seviyede belirleyici ve ayn zamanda kstlayc olmaktadr. 2023 yl, stanbul iin
2023 yl iin alma alan (stanbul ve Gebze) toplam nfusu ise 17.217.056dir. alma alan ksa
ngrlen makroform ekil 8.2.1.de gsterilmektedir.
dnem nfusu 14,6 milyon, orta dnem nfusu 15,7 milyondur. alma alan nfusunun yllara gre
yaka bazl dalm Tablo 8.3.1de gsterilmektedir.

Tablo 8.3.1 Yllara Gre Nfus Dalm

ekil 8.2.1 stanbul in ngrlen Makroform

Kaynak: evre Dzeni Plan Raporu, 2009.

Nfus ekme ve ehrin geliimini ynlendirme zelliiyle, alan byklne oranla ok daha nemli
ve etkili bir kent paras olan MA yneliminin belirlenmesi, srdrlebilirlik ilkesinin salanmasnda
nemli bir rol oynamaktadr. Mevcutta Tarihi Yarmadadan balamak zere, Bykdere aks boyunca
Maslaka kadar uzanan ve st dzey hizmetlerin younlama eilimi yksek tek merkezli ekim
noktas olarak gelien MA, kentin doal alanlarn tehdit eden kuzeye geliimin temelini oluturduu
gibi, iki yaka aras kentsel trafiin younluunu da arttrmaktadr.
MAn n Maslak aksndan kuzeye doru ilerlemesi srdrlebilirlik ilkesi ile ters dt ve trafik
younluuna neden olduu iin; MAn n rahatlatlmas, merkezi kentsel dokulardaki fonksiyonlarn
yer seim srelerinin yeniden tanmlanmas ve Boaz geii odakl trafiin azaltlmas politikas
benimsenmi ve Maslak aksnda daha fazla gelimeye izin verilmemesi, mevcut yksek younluklu
yapsnn rehabilite edilmesi karar alnmtr. Bu dorultuda tek merkezli yapdan ok merkezli
yapya geerek kent merkezleri yeniden

166

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 8

2006

2009

Lejand

0-10000

I 50001 - 75000 |

m 10001-25000

75001 -100000
I 100001

25001-50000

2014
2009-2023 yllar arasnda nfus art yaklak 3,8 milyon olurken, bu artn % 28ini Silivri ilesi
oluturmaktadr. Anadolu yakasnda ise Kartal, Tuzla, Pendik, Sancaktepe ve Gebze artta % 35lik
paya sahiptir.
__________Nfus Art Dalm (2009-2023)

v^vv

+1.08

+0.94

+0.4

+1.32

W
Lejand

0-10000

10001

-25000 25001 -50000

| 50001 - 75000
| 75001
-125000 I

Gelien ehirsel al an (Bat) Gelien ehirsel alan(Dou)

125001

ekil 8.3.1 2009-2023 Nfus Art Dalm

168

167

Sektrler
Hizmet

Sektrel Dalm (%) 2000

yl
60

Sektrel Dalm (%) 2023 yl

Sanayi

32

25

Tarm

70

stanbul
Metropoliten
Alan Entegre
Kentsel
Ulam
Ana Plan
stanbul
Metropoliten
Alan Entegre
Kentsel
Ulam
Ana Plan

Final Final
RaporRapor
BlmBlm
8
8

Yl

Aktivite Oran
(%)

alan Nfus

1970

36

1.085.655

1975

36

1.403.471

1980

33

1.563.939

1985

32

1.873.597

1990

35

2.539.963

Gnmzde kresel kentler, sanayi retiminde younlamak yerine bilgi ve teknoloji retimine arlk

2000

32

3.471.400

vererek, st dzey hizmetler, finans ve biliim sektrlerinde kresel pazarn en rekabeti elerini

2006

31

3.677.000

gelitirmektedirler. Bu dorultuda, stanbulun da kresel platformda rekabet stnl salamas

2008

31

3.923.000

amacyla bir dnm gerekletirmesi, mevcut sektrel yapsn deitirmesi gerekmektedir. Bu

2023

35

5.600.000

yap iinde stanbul evre Dzeni Plannn, istihdamn sektrel dalm iin belirledii oranlar

orannn
2. Kreselleen
% 37 olaca
bir
ngrlmektedir.
ehirde gerekli
2014
olan,
ve 2018
muhasebecilik,
yllar iin aktivite
reklamclk,
oranlar
finansal
ise %30
ve vehukuki
%32
2018
olacaktr.hizmetler
Y llara gre
gibi ileri
istihdam
retici
dalm
hizmetleri
Tablodahil
8.3.4te
olmak
gsterilmektedir.
zere servis endstrisini ncelikli klmak ve
gelitirmek
Tablo 8.3.4 Yllara Gre stihdam Deerleri

hizmet iin %70, sanayi iin %25 ve tarm iin de %5 olarak hedeflenmitir (Tablo 8.3.2). Bylece,
istihdam yapsnda sanayi basksnn, hizmetler sektrne kaymas ngrlmektedir.

Tablo 8.3.2 stanbulun Sektrel Dalm

Kaynak: evre Dzeni Plan Raporu, 2009

stanbulda yllar itibari ile alan nfusun toplam nfusa oran (aktivite oran) Tablo 8.3.3.de
gsterilmektedir. Buna gre 1970-2000 yllar arasnda bu oran % 36 ila %32 arasnda
deimektedir. evre Dzeni Plan ile aktivite orannn 2023e kadar %35e, uzun vadede ise %40a
kmas ngrlmtr.

Tablo 8.3.3 Yllara Gre Reel Aktivite Oranlar

2006

2009

2014

2018

2023

Anadol
u
Avrupa

1.179.884

1.137.215

1.391.337

1.772.520

2.407.824

2.780.433

2.679.882

2.931.627

3.309.245

3.938.608

Toplam

3.960.317

3.817.097

4.322.964

5.081.765
8.3.2

6.346.432
stihdam

ekil 8.3.2 Yllara Gre Nfus Dalm

Trkiyede alan nfusun yaklak % 33 Marmara Blgesinde ve bu nfusun da % 53

stanbulda istihdam edilmektedir. Ayrca, stanbuldaki istihdamn Trkiye iindeki pay ise %18dir
(TK 2009). Bu bakmdan stanbulun hem lkesel hem de blgesel lekteki ekonomik gc ve etki
alannn nemi tartlmazdr.
evre Dzeni Plan, stanbulun kresel bir ehre dnebilmesi iin endstriyel yapsnda reform
yaplmas gerektiini ortaya koymaktadr. Bu reformda, biliim ve iletiim teknolojisinin artmasyla
Kaynak: evre Dzeni Plan Raporu, 2009 ve TUK 2007.
kentin ekonomik kresellemeyle
kar karya olduu gerei temel etkendir.

stanbulun endstriyel yapsnn reformu birbirini tamamlayan iki grev ierir:

2023 ylnda finans merkezinin stanbula tanmas, Cendere vadisi dnm projesi gibi byk
1. Geleneksel imalat endstrisini, yksek teknoloji endstrisi ve teknoloji arlkl retim gibi yksek
lekli yatrmlar ve evre Dzeni Plan istihdam nerileri gz nnde bulundurularak yaplan
katma deerli endstrilere dntrmek
hesaplamada stanbul ili istihdam 5,9 milyon, alma alan toplam istihdam 6,3 milyon olarak kabul
edilmitir. Bylelikle 2023 yl alma alan aktivite

170169

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 8

2014

Yllara gre istihdam deerlerinin trafik analiz blgelerine gre dalm ise ekil 8.3.3de gsterildii
gibidir.

2006

KL

2009

ekil 8.3.3 Yllara Gre stihdam Dalm

172
171

alan Says

stihdam Says

Avrupa Yakas

3.933.985

3.938.608

Anadolu Yakas

2.412.444

2.407.825

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor

stanbul
Blm
8 Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan
Final
Rapor
stanbul
Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan
Blm
8 Rapor
Final
Blm1/100.000
8

lekli stanbul evre Dzeni Plannda hedeflenen yakalar arasndaki alan-istihdam

Tablo
8.3.6
lelere
Gre Nfus
ve stihdam Dalm
dengesi 2023 ylnda
Tablo
8.3.5te
gsterildii
gibi gereklemektedir.
8.3.3
Nfus ve stihdam Arasnda Meknsal Denge

Nfus ve istihdam verileri bir arada deerlendirildiinde aadaki iki temel sonuca ulalmaktadr:
Tablo 8.3.5 2023 Yl alan Says ve stihdamn Yakalara Dalm
Mevcut durumda olduu gibi 2023 ylnda da nfusun %38i Anadolu, %62si Avrupa Yakasnda
ikamet edecektir.

Buna karlk mevcut igcnn %30u Anadolu, %70i Avrupa Yakasnda istihdam edilirken; 2023
ylnda bu oran %38 Anadolu, %62 Avrupa eklinde deiecektir.
Bylelikle Anadolu Yakasnda daha ok istihdam alan yaratlarak, alann Anadolu Yakasnda ikamet

Ancak,
merkezlerin
kendinegelmesi
yetebilen
ve yakn evresinde ikamet edenlerden istihdam ekecei
edenlere
yeterli dzeye
planlanmaktadr.
ngrs
dorultusunda,
yakalarn
kendialan
iindeki
dalmn incelendiinde
alan
dalm
ile
Nfus-istihdam
ve buna
bal olarak
says-istihdam
says dalmnn;
stanbul
btnnde
istihdam
dalmnn
rtmedii
grlmektedir.
Bu
inceleme
iin
ekil
8.3.5de
gsterilen
perde
ve her iki yakada dengelenebilmesi iin egdmle yaratlan arazi kullanm ve ulam kararlarna
hatlarna
oluturulan
7 blge kullanlmtr.
Belirlenen 7
blgeye
gre formunu
2023 ylortaya
alan-istihdam
bal gre
yeni byme
odaklarnn
belirlenmesi stanbulun
temel
istihdam
karmaktadr.
dalm
ekil
8.3.6da
gsterildii
gibidir.
Buna
gre
istihdam
ann
300.000
civarnda
1.
Bu yaklam dorultusunda, arazi kullanmnn hizmetler sektrnn etkin ileyiini olduu
ve nceliini
blgede,
alanok
nfusun
yaka
geiiiinde
yapmad
dnldnde,
alan says az olan 2. ve 4.
salayacak
merkezli
bir yap
ekillendirilmesi
gerekmektedir.
blgelerde istihdam edilmesi dnlmektedir. 1. blgedeki istihdamn yaklak 120.000i 2.
1/100.000 lekli stanbul evre Dzeni Plannda, stanbulun ekonomik dnmnde alana ve
blgede karlanrken geriye kalan yaklak 180.000 kii 4. blgeye gitmek zorunda kalacaktr. Ayr
mekana ilikin olarak, kentin gelecee dnk nfusa bal alan says ve alanlarn istihdam
ca Anadolu Yakasnda, yine alan nfusun yaka geii yapmad dnldnde, alan
edilecei alanlar arasndaki dengenin salanabilmesi iin; merkezde sanayi alanlarnn
saysnn fazla olduu 5. blgedeki nfusun 6. blgede istihdam edilecei sonucu ortaya
boaltlmasyla oluacak alan kapasitesinin bilgi ekonomisi, kltr endstrileri ve hizmetler sektrne
kmaktadr.
ynelik kullanlmas planlanmtr. Bu kapasitenin younlat alanlar, MAnn gelime alan olarak
belirlenmi

ve

stanbulun

ynetim

merkezi

fonksiyonlarnn

bu

alanlardan

yrtlmesi

ngrlmtr.
Planda ayrca tek merkezli yapdan ok merkezli bir yapya geerek, yakalar aras alan-istihdam
dengesinin salanmas adna kent merkezlerinin yeniden kademelendirilmesi ve alt blgelerin
belirlenmesi amacyla, her iki yakada ekim merkezleri oluturulmutur. Avrupa Yakasnda Silivride,
Anadolu Yakasnda ise Kartalda yeni ekim merkezleri tanmlanmtr (ekil 8.3.4). Planda,
belirlenen blgelerde yaamas ngrlen nfusun stanbul merkezi dokusu ile gl ve srekli bir
balant kurmasn gerektirmeyecek lde kendine yeterli ekilde planlanmas dnlmektedir.

le

Nfus

stihdam

alan

2009

Adalar

2023

20232009

2009

2023

Gndz/Gece

ekil 8.3.5 Perde Hatlarna Gre Blgeler

(Gndz)

(Gece)

20232009

2009

2023

2
0
0,900

2
0
0,812

14.341

15.250

909

3.695

4.552

857

4.087

5.643

Kadky

529.191

522.239

-6.952

184.481

272.255

87.774

148.834
2.500.0

193.236

1,24

1,41

Ataehir

361.615

437.724

76.109

74.554

186.090

111.536

103.058

161.964

0,72

1,15

skdar

524.379

551.355

26.976

114.091

184.325

70.234

2.000.000

Maltepe

427.041

458.762

31.721

67.925

144.166

76.241

121.704
1.500.0

mraniye

573.265

585.100

11.835

166.801

187.833

21.032

163.319

ekmeky

154.103

151.111

-2.992

28.920

27.730

-1.190

Beykoz

244.137

326.454

82.317

49.215

66.219

17.004

70.147
500.000

Sultanbeyli

286.622

285.000

-1.622

35.841

28.175

-7.666

81.685

28.325

40.193

11.868

20.941

20.555

-386

7.360

3.143.019

3.373.188

230.169

746.465

1.121.900

375.435

899.202

ile
Kartal

426.680

490.529

63.849

84.174

245.866

161.692

Pendik

562.122

1.012.633

450.511

100.894

360.253

259.359

Tuzla

181.658

242.396

60.738

70.121

236.271

Gebze

478.507

1.129.999

651.492

91.097

241.233

336.310

95.077

44.464

Gelien Dou

1.890.200

3.211.867

390.750

1.285.924

Dou Blgesi

5.033.219

6.585.055

1.321.66
7
1.551.83
6

1.137.215

2.407.824

Beyolu

244.516

248.053

3.537

118.433

158.710

40.277

l i

Meskun Dou

316.058

327.868

11.810

237.156

366.094

128.938

Beikta

185.054

179.729

-5.325

123.535

165.546

Kathane

413.797

422.415

8.618

104.235

111.138

Saryer

278.527

317.216

38.689

53.263

54.438

1.175

Fatih

433.796

434.977

1.181

276.809

346.031

69.222

331.548

417.773

86.225

81.887

77.012

-4.875

Zeytinburnu

290.147

317.130

26.983

140.605

150.861

Bayrampaa

269.425

269.425

126.234

Gaziosmanpaa

461.230

472.176

10.946

Sultangazi

452.563

437.321

Esenler

459.980

459.980

Sancaktepe

yp

155.089

1.000.000

43.918

121.601

l i l i l
204.009

0,74

0,90

169.748

0,56

0,85

216.495

1,02

0,87

55.913

0,66

0,50

120.792

0,70

0,55

105.454

0,44

0,27

14.872

2,85

1,38

1.248.126

0,83

0,90

I.

ekil 8.3.4 ok Merkezli ehirsel Gelime

181.502

0,69

1,35

162.182

374.688

0,62

0,96

166.150

51.771

89.690

1,35

2,63

394.000

302.903

136.371

394.000

0,67

49.535

5.071

68.750

124.439

0,65

895.174

540.674

1.164.320

0,72

1,10

1.270.60
9

1.439.876

2.412.446

0,79

1,00

69.685

91.783

1,70

1,73

90.074

121.316

2,63

3,02

42.011

51.192

66.502

2,41

2,49

6.903

117.929

156.299

0,88

0,71

79.378

117.374

0,67

0,46

123.629

160.947

2,24

2,15

98.670

154.582

0,83

0,50

10.256

82.718

117.342

1,70

1,29

157.614

31.380

76.784

99.691

1,64

1,58

81.418

52.393

-29.025

131.447

174.712

0,62

0,30

-15.242

79.952

41.868

-38.084

123.862

161.815

0,65

0,26

84.292

95.385

11.093

131.091

170.199

0,64

0,56

ekil 8.3.6 Blgelere Gre alan ve stihdam Saylar

1,00
174
0,40

Gngren

311.672

311.672

123.302

147.523

24.221

88.824

115.323

1,39

1,28

Baclar

724.268

764.722

40.454

202.726

222.218

19.492

206.411

282.958

0,98

0,79

173

a
l

stanbul
Metropoliten
Alan
Entegre
Kentsel
Ulam
Plan
stanbul
Metropoliten
Alan
Entegre
Kentsel
Ulam
AnaAna
Plan

Final
Rapor
Final
Rapor
Blm
Blm
8 8

Bahelievler

576.799

576.799

Bakrky

218.352

220.705

2.353

Kke km ece

674.795

713.083

38.288

152.924

Avclar

348.635

325.519

-23.116

55.557

atalca

146.647

191.525

44.878

164.384

213.424

0,89

0,90

103.767
28.303veynelik
62.899Halk
81.664
1,62
8.3.4 132.070
GSYH
Hane
Gelecek
yllara
olarakGeliri
Trkiye1,65
Cumhuriyeti
242.697

89.773

192.312

263.851

0,80

0,92

23.727

1.259

18.033

32.296

1,25

0,73

Bankas,
OECD, IMF
gibi bir
takmendnya
Trkiyehem
iinuluslararas
GSYH deerleri
stanbul,
Trkiyenin
ekonomik
adan
byk kurulular
kentidir. stanbul
ilikileritahmininde
hem de
94.145
38.588
91.962
120.447
0,60
0,78
bulunmulardr.
stanbul
iinse
2020
ylna
ynelik
olarak
-hedef
ylna
en
yaknGSYH
byme
Trkiyenin dier blgeleri ile ekonomik ve ticari ilikileri asndan ekonomik gelimenin belirleyicisi

63.277

87.283

24.006

7.054.439

7.303.846

249.407

2.315.209

Silivri

134.660

1.217.005

Baakehir

226.387

565.482

1.082.34
5
339.095

111.429

Byke km ece

171.222

460.050

288.828

43.818

121.939

78.121

48.797

170.225

0,90

0,72

Beylikdz

193.972

335.800

141.828

41.839

75.785

33.946

56.987

124.251

0,73

0,61

Esenyurt

403.895

444.182

40.287

71.623

170.762

Meskn Bat

Arnavutky

Babakanlk Devlet Planlama Tekilat ve Dnya

22.468

tahmini %5.2
oran
ile
Princewaterhouse
Coopersyllar
danmanlk
irketi tarafndan
aklanmtr.
2.830.995
515.786
2.001.285
2.702.523
1,16bakldnda
1,05
konumundadr.
stanbul,
GSYH
asndan
itibaryla Trkiyede
%21-22lik
bir paya
Yaplan
tahminler
Tablo
gsterilmektedir.
266.079
223.260
38.377 8.3.9da
450.309
1,12
0,59
sahiptir.
stanbulda
oluturulan
GSYH
byklkleri,
1995-2005 yllar arasnda, Trkiye lei ile TL

42.819

147.811
75.748
209.236
1,47
1,24
ve259.240
ABD dolar
cinsinden
Tablo 8.3.7de
verilmitir.

99.139
Tablo

105.904
164.353
0,68
8.3.9
Trkiye
ve stanbul
113.090

1,06

1,04GSYH Byme Tahmini (%)

in

175.871

305.636

129.765

53.145

213.808

160.663

50.122

Gelien Bat

1.306.007

3.328.155

364.673

1.107.613

742.940

375.936

Bat Blgesi

8.360.446

3.938.608

3.933.986

1,13

1,00

3.061.674

3.952.895

1.258.72
6
891.221

2.377.221
2.900.487

3.950.649

1,06

1,00

Toplam Gelime

10.197.45
8
3.196.207

10.632.00
1
10.677.03
4
6.540.022

2.679.882

Toplam Meskn

2.022.14
8
2.271.55
5
479.576

1,89

3.343.81
5

755.423

2.393.537

1.638.11
4

916.610

2.395.783

0,82

1,00

Genel Toplam

13.393.665

17.217.056

3.823.39
1

3.817.097

6.346.432

2.529.33
5

3.817.097

6.346.432

1,00

1,00

Tablo
8.3.7 Cari
GSYH
1.231.463
0,97 Fiyatlarla
0,90

Kaynak: stanbul Bykehir Belediyesi 2007-2011 Strateji Plan

stanbulda kii bana den GSYH deerleri ise Tablo 8.3.8de gsterilmektedir. Tablo 8.3.8 Dolar
Cinsinden Kii Bana Den GSYH
Yllar

1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005

Trkiye GSYH

Milyo
n
TL
7,8
14,
8
28,
8
52,
2
77,
4
124,6
178,4
294,9
333,3
430,5
487,2

Milyar
$

stanbul GSYH

Milyon
TL

127,2
137,4
140,6
166,5
143,4
185,5
123,4
179,9
239,2
300,6
361,5

stanbul
GSYH
indeki Pay
%

Milyar
$

1,6
3,1
6,6
11,3
16,9
27,6
38,0
64,3
75,0
97,7
-

26,9
29,2
32,1
36,1
31,4
41,0
26,3
39,2
53,8
68,3
-

stanbul'un GSYH
Gelime Hz
Milyon
TL

Milyar
$

21,1
21,3
22,8
21,7
21,8
22,1
21,3
21,8
22,5
22,7

111,7
11,1
91,5
8,6
109,7
9,9
72,0
12,5
49,4
-13,0
62,9
30,6
38,0
-35,9
69,1
49,0
Kaynak: evre Dzeni Plan Raporu, 2009.
16,6
37,3
30,3
27,0
2004 ylndan sonra il leinde GSYH deerinin hesaplanmasna ynelik herhangi bir alma
yaplmad iin Tablo 8.3.7 referans alnarak stanbul 2009 yl GSYH deeri, Trkiye iindeki
ortalama pay % 22 alnarak, 135,8 milyar $ kabul edilmitir. Trkiye 2009 yl GSYH deeri 617,6
milyar $dr.

Yllar

Trkiye

1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004

2727
2888
3021
3176
2847
2941
2146
2584
3383
4187

Trkiye

Dnya Bankas

Gelime
Hz
25,5
5,9
4,6
5,0
-10,4
3,3
-27,0
20,4
30,9
23,8

Reel
$

stanbul
4037
4286
4749
4658
4135
4416
3063
3565
4760
5890

176
175

Gelime
Hz
29,8
6,2
10,8
-1,9
-11,2
6,8
-30,6
16,4
33,5
23,7

20
04

20
05

20
06

20
07

20
08

07-09

07-13

08-10

05-20

01-23

8.
9

7.
4

6.
0

5.
0

5.
0

OECD

Reel
$

IMF

Reel
$

DPT Orta Vadeli

Program 07-09
1)

Reel
$

Reel
$

Vadeli

Reel
$

PWH Coopers (05-

PPP
$

9. Kalknma Plan
07-13

Orta

Vadeli

Program 08-10
Uzun

Strateji
stanbu
l

20)

7.
4

6.
0

5.
7

6.
2

7.
4

6.
0

5.
7

6.
0

7.0

7.0

5.6

7.0

5.2

2)

DPT

DPT

8.
9

3)

4)

5)

stanbul
stanbul Metropoliten
Metropoliten Alan
Alan Entegre
Entegre Kentsel
Kentsel Ulam
UlamAna
Ana Plan
Plan

Final
FinalRapor
Rapor
Blm
Blm 88

Tablo
8.3.10
lkelere ve
Gre
2007 Yl
GSYH,artmas
Hane Halk
Bykl ve
Sahiplii
eitim
dzeyinin
renci
saysnn
beklenmektedir.
BuOtomobil
dorultuda
2023 yl renci
saylar hesaplanrken niversite rencisi ve niversite ncesi olmak zere iki farkl ekilde
hesaplama yaplmtr.
2023 yl niversite renci saysn hesaplamak iin iki farkl yntem kullanlmtr. 2003-2009 yllar
arasndan niversitede okuyan renci saylarnn yllk art oranna gre artaca varsaym ile
yaplan hesaplamada 2023 yl niversitede okuyacak renci says 563.202 olarak hesaplanmtr.
Dier yntemde ise eitli Avrupa Birlii lkelerindeki niversite renci saylarnn nfus iindeki
oranlar dikkate alnmtr. niversite rencilerinin nfus iindeki oran, dier lkeler ve Avrupa
Birlii ortalama deerine yakn olduundan, ortalama deer % 3.5 olarak kullanlm ve 2023 yl
niversite renci says 560.000 bulunmutur. Yaplan farkl iki hesaplamada renci saylarnn
birbirine yakn olduu grlm ve 2023 yl niversite renci says 563.202 kabul edilmitir.
niversite ncesi renci says hesaplanrken, TUK tarafndan Trkiye iin yaplm 2023 yl
yalara gre nfus projeksiyonu kullanlmtr. 2023 yl iin 12 yllk eitimin zorunlu olaca ve 19
ya alt kiilerin zorunlu eitime tabi tutulaca varsaymlarndan yola karak 2023 yl niversite
ncesi
renci
says
3,8 milyon hesaplanmtr. Sonu olarak, 2023 yl toplam renci
*BM Avrupa
Ekonomik
Konseyiyaklak
verileri kullanlmtr.
says yaklak 4,4 milyondur. renci saysnn yllara gre dalm Tablo 8.3.12de gsterilmitir.
Tablo 8.3.10daki veriler kullanlarak otomobil sahiplii iin aadaki denklem elde edilmitir.
Otomobil Sahiplii = 607,1 + (0,0047*GSYH) - (138,9*Hane Halk Bykl)
lkeler

GSYH (PPP $)

Avusturya
Belika
ek Cumhuriyeti
Danimarka
Estonya
Finlandiya
rlanda
srail
Hollanda
Norve
Trkiye
ngiltere
ABD

37.113
35.382
24.026
35.961
20.356
34.698
45.027
26.105
39.222
53.476
12.874
35.614
45.760

2023 ylnda ortalama kii bana GSYH deerinin 20.884 $, hane halk byklnn ise 2,97
Hane Halk Bykl
Otomobil Sahiplii
olaca varsaym altnda 2023 ylnda bin kiiye den otomobil saysnn 293 olaca
(1000 Kii)
Tablo 8.3.12 2009-2023
Yllar renci Saylar
hesaplanmtr.
2,35
511
2,35 2023 yl otomobil 475
Sonu olarak,
sahiplii iin trend geliimi kabul edilmitir ve stanbul iin otomobil
2,43
414
Not: PPP: Satn alm gc paritesi Kaynak: 1) ve 3) T.C. Bakanlk Devlet Planlama Tekilat:
sahiplii 252 olaca ngrlmektedir.
Yllara gre otomobil says ve otomobil sahiplii deerlerinin
379 Vadeli Strateji ve Sekizinci Be Yllk Kalknma Plan 2001-2005, 5) Pricewaterhouse
Orta Vadeli Program,2,15
2) 9. Kalknma Plan 07-13, 4) Uzun
deiimi Tablo
8.3.11de gsterildii gibidir.
Coopers UK Ekonomik
Bak Mart 2007.
2,31
390
2,13
486
2,93 Tablo 8.3.11 Yllara
432Gre alma Alan Otomobil Sahiplii
Princewaterhouse
Coopers, %251
5.2lik byme oranna gre stanbul iin 2020 yl GSYH deerini
3,51
287 milyar
2,27 $ olarak tahmin etmitir.
441 Bu tahmin kabul edilerek; 2023 yl GSYH deeri ise 5,2 byme
ile 3342,25
milyar $, kii bana den
534 GSYH deeri 20.884 $ olarak hesaplanmtr. Kii bana den
92 2018 yl iin 16.251 $ olacaktr.
GSYH3,93
deeri, 2014 yl iin 13.456,
2,42
439
2,61
459
8.3.5

Otomobil Sahiplii

stanbulda otomobil sahiplii (1000 kii bana den zel otomobil says) bat kentleri ile
karlatrldnda olduka dktr. Avrupa kentlerinde otomobil sahiplii 350-400 civarnda iken
bu Says
deer 2009 yl iin 137dir. TUK verilerine gre stanbulda 2009 yl Aralk ay
8.3.6 stanbulda
renci
otomobil says 1.775.335dir.
stanbul, Trkiyeye kyasla yksek eitim gstergeleri asndan yksek deerlere sahiptir ve gerek
2023 otomobil
iki farkl deerlendirme
yaplmtr.
lk olarak
stanbulyeriin
niversite
says sahiplii
gerekse hesaplanrken
barndrd niversite
rencisi bakmndan
lkede
ilk srada
otomobil says
yllk
art oran
kullanlmtr.gstergelerin
Bu art oranna
2023den
yl otomobil
almaktadr.
Bunlara
ramen,
orta retimdeki
(derslikgre
bana
renci saysnn
says,
4.335.882,
otomobil
252 lke
olmas
beklenmektedir.
kinci gzlenmektedir.
deerlendirmede
ise Eitim
otomobil
retmen
bana
densahipliinin
renci says)
genelinden
dk olduu
l Milli
sahiplii ile
olduu
dnlen
blgedeki
hane halkeitim-retim
bykl veyl
kiiniversite
bana den
gelir
Mdrl
ve balants
Yksekretim
Kurulu
verilerine
gre 2009-2010
renci
deerlerinden
yararlanlarak
regresyon modellemesi kullanlmtr. Bu modelde kullanlan ve
says
270.862, toplam
renci yaplan
says 2.838.703dir.
eitli
alnan
deerler
aadaki
tabloda
gsterilmektedir.
2023
yl lkelerden
iin stanbul
hizmet
sektrnn
n planda
olmas
planlanmtr. Bu durumda

2009
2014
2018
2023

Otomobil
Says
1.841.440
2.500.266
3.193.368
4.335.882
niversite
renci Says

2009
2014
2018
2023

270.862
336.173
426.760
563.202

Otomobil
Sahiplii

177
178

137
177
209
252
niversite D
renci Says

2.567.841
2.826.623
3.226.001
3.870.636

Toplam
renci
Says
2.838.70
3
3.162.79
6
3.652.76
1
4.433.83
8

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 9

Blm 9 Ulam Talep Tahmini

9.1 Yolculuk Talep Modeli
9.1.1

Model Yaps ve Yntem

Hane halk yolculuk anketleri ve mevcut trafik verilerinin analizi tamamlandktan sonra 4 Aamal
Yolculuk Talep Modeli olarak bilinen ulam talep tahmini TransCAD program kullanlarak
gelitirilmitir. Bu aamalar (1) trafik analiz blgeleri kapsamnda yolculuklarn retim ve ekimleri,
(2) amalarna gre yolculuklarn trafik analiz blgeleri baznda dalm, (3) trafik analiz blgeleri
baznda yolculuklarn trlerine gre ayrm ve (4) ulam trlerine gre karayolu ebekesine ve toplu
tama ana atanmasn iermektedir.
ekil 9.1.1de talep tahmin modeli sreci grlmektedir. Model, Tablo 9.1.1de grld gibi her
yolculuk amac ve ulam tr iin ayr admlarda kategorize edilerek hazrlanmtr. Tabloda da
grld gibi kiilerin yolculuk talebi yolculuk amacna ve kullandklar tre gre belirlenmitir.
Yolculuk Amalar Ev- (HBW), Ev-Okul (HBS), Ev-Dier (HBO) ve Ev kl olmayan Dier (NHB)
yolculuklar olmak zere 4 grupta deerlendirilmektedir. Yolculuklarn amalarna gre ayrlmasnda
uluslararas standartlar kullanlmtr. Ancak baz lkelerde farkl uygulamalar da bulunmaktadr.
rnein Japonyada yaplan ulam modeli almalarnda yolculuklar eve ve ie yaplan yolculuklar
olarak gruplanmaktadr.
Hanelerin otomobil sahiplii, yolculuklarn amac ve ulam trnn snflandrlmas aadaki
gibidir.
1)

Hanelerdeki Ara Sahiplii

a)

Aral Haneler:

b)

Ara Sahibi Olmayan Hane: Hi arac olmayan haneler

2)

Yolculuk Amalar

a)

Ev- (Evden e) (HBW)

b)

Ev-Okul (Evden Okula) (HBS)

c)

Ev-Dier (HBO)

d)

Dier (Ev kl olmayan) (NHB)

3)

Ulam Trleri

a)

Yaya

b)

Otomobil: zel otomobil, taksi ve motosiklet

c)

Servis: Personel iin irket otobs ve okul otobs

d)

Toplu Tama: Dolmu, minibs, belediye otobs, metro, tramvay, tnel, feribot, deniz otobs ve

En az bir araca sahip haneler

banliy treni

179
180

Adm

Otomobil
Sahiplii
-

Yolculuk
Amac
v

Trel
Dalm
-

2) Yolculuk Dalm Modeli

3) Trel Seim Modeli

4) Trafik Atamas (Toplu tama ve zel Otomobil)

1) Yolculuk retim ve ekim Modeli

stanbul
stanbul
Metropoliten
Metropoliten
Alan
Alan
Entegre
Entegre
Kentsel
Kentsel
Ulam
Ulam
Ana
Ana
Plan
Plan

Final
Final
Rapor
Rapor
Blm
Blm
9 9

Trafik Analiz
Blgelerine
(TAB)
Gre
Yolculuk
retim
ve ekim
Modelleri
Tablo
9.1.1
Model
Yaps
9.1.2Ev-Okul retim
= Net Yolculuk
Oran
(2.02)
* Okula
Gitme
Oran (0.87)
* TABdaki
renci Says
(Ev
YayaBazl)
trn de iine alan yolculuk retim ve ekimleri TABlar iin yolculuk amalarna gre tahmin
edilmitir.ekim
Yolculuk
retim
ve ekimleri
Ev-* ve
Ev-Okul
yolculuklar
iin* hareketlilik
oran kullanlarak
Ev-Okul
= Net
Yolculuk
Oran (2.02)
Okula
Gitme
Oran (0.87)
TABdaki renci
Says

hesaplanm,
Ev-Dier ve Ev ulu olmayan yolculuklar iin ise lineer regresyon modelleri
(Okul
Bazl)
gelitirilmitir.
Tablo
9.1.2deiinyolculuk
ekim modellerinde kullanlan deikenler
2) Ev-Dier
ve Dier
Yolculuklar
retim veretim
ekim ve
Modeli
grlmektedir.
Ev-Dier ve Dier yolculuklar dorusal regresyon modelleri kullanlarak hesaplanmtr. Model yaps
Yolculuklarn
retim
ve ekimleri amalarna gre ayr ayr hesaplanmtr. Ev ulu olmayan
aada grld
gibidir.
yolculuklar iin kontrol toplam deeri hesaplanm ve bu deerin zerine kmamas ya da altna
i = a + b*Xii + b2*Xi2 + ba*Xis +...
dmemesi
j =salanacak
a + b*Xji + ekilde
b2*Xj2 dengeleme
+ ba*Xj3 +. .yaplmtr. Bu amaca ynelik yolculuklarda toplam
deerin
ayr
olarak
hesaplanmasnn
sebebi ev ulu olmayan yolculuklarn her iki ucunda da ev
Olup, burada;
olmamas, dolays ile hane halk bilgilerindeki deiikliklerden (gelir seviyesindeki artlar, otomobil
Yolculuk Amac

1.Aratrma ve Analiz

Ev-

hesaplanmtr.
Yerinde
stihdam

Evdeki gc

Ev-Okul

3.Sosyo-Ekonomik
Yap

sahiplii deiimi vb.) retim ve ekim zonlarnn etkilenmemesidir. Bu nedenle kiilerin yaad
ekim
TABlardaki sosyo-ekonomik deiiklikler kullanlarak alma alanndaki toplam Dier yolculuklar

retim

2023 Yl Arazi Kullanm ve Sosyo-

Yolculuk Anketi

Evdeki renci

EkonomikYap (Nfus, istihdam,renci)

Okuldaki renci

Ev-Dier

Nfus
Ortalama Gelir Evdeki
gc

Nfus
Yolculuk
Karakteristikleri
Tablo
9.1.2
retim ve ekim Modelinde Kullanlan Deikenler
2023 YlListesi
Ara Sahiplii
Okuldaki renci Yerinde
stihdam
retim ve ekim Modellerinde kullanlan parametreler Tablo 9.1.3te grlmektedir. Ev ulu olmayan

Dier

Okuldaki renci
Yerinde stihdam

Dier yolculuklar iin kontrol toplam hesaplanm ve retim ekim modelleri bu deere
Nfus
Okuldaki
renci Yerinde
ykseltilmitir.
Ara Sahibi Olan ve Olmayan Hanelerdeki
YolculukTalep Yapsnn Analizi
stihdam
Yolculuk retimi

Kontrol Toplam Nfus

Evdeki renci Ara
Says Ortalama Gelir
Yerinde stihdam

Tablo 9.1.3 Yolculuk retim ve ekim Modelleri in Parametreler

4.Girdi ve kt Verileri

2.YolculukTalep Modeli

Sosyo Ekonomik Veri

Yolculuk retim ve ekim Modeli

TAB'lara Gre Yolculuk retim ve ekimi

i:
j:

TABda retilen yolculuk

TABda ekilen yolculuk

Xin, Xjn:

i veye j TABdaki sosyo-ekonomik veriler

a:

model sabiti

bn:

model parametreleri

Yolculuk Dalm Modeli

Amalarna Gre Yolculuklarn Dalm

1) Ev- ve Ev-Okul Yolculuklar

Ev- ve Ev-Okul yolculuklar iin Yolculuk retim ve ekim Modelleri aada gsterilmitir:
Trel Dalm

1)

Ev- Yolculuklar iin retim ve ekim Modeli

Ev- retim = Net Yolculuk Oran (1.94) * e Gitme Oran (0.88) * TABdaki alan Says (Ev
Bazl)

Toplu Tama ve Karayolu ebekeleri

Ev- ekim = Net Yolculuk Oran (1.94) * e Gitme Oran (0.88) * TABdaki stihdam Says ( yeri
Bazl)
ebekeler zerindeki Hacim Deerleri

2)

Yolculu
k
Amac
EvDier

Dier

reti
m/
eki
m
reti
m

Ev-Okul Yolculuklar ekil

iin retim
ve ekim
Modeli
9.1.1 Ulam
Talep
Tahmin Sreci

b1

b2

b3

-748,943

0,425737

1,163230

0,558952

Nfus

Ortalama
Gelir

alan

0,44342

0,290994

0,257524

Nfus

Okuldaki r

stihdam

0,089921

0,296634

Okuldaki r

stihdam

0,015623

0,03954

0,286727

Nfus

Okuldaki r

stihdam

eki
m

1063,040

reti
m

511,731

eki
m

464,118

b4

b5

181
182
R2

0,98
6

0,84
9
0,71
8
0,64
1

Kontrol Toplam
-33,342

0,091362

-0,0225442

0,426405

0,100278

-0,00149

Nfus

Evdeki r

Oto Says

Ortalama
Gelir

stihdam

0,99
0

Tij:

i ve j TABlar arasndaki yolculuklar

Ai:

i TABnda balayan yolculuklar dengeleme sabiti

Bj:

j TABnda biten yolculuklar dengeleme sabiti

Oi:

i TABnda balayan toplam yolculuk says

Dj:

j TABnda biten toplam yolculuk says

i ve j TABlar arasndaki yolculuk sresi

Yolculuk Amalar

RMSE

Ev- (HBW)

1,913

5,9

Ev- Okul (HBS)

3,022

9,4

Ev- Dier (HBO)

2,410

6,2

Dier (NHB)

1,736

5,7

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 9

9.1.3

Yolculuk Dalm Modeli

Amalara gre yolculuk dalmn tahmin etmek iin ift Kstl ekim Modeli (Gravity Modeli)
kullanlmtr. Bu model kullanlarak TAB ii ve d yolculuklar tahmin edilmitir.
Gravity Model aadaki forml ile hesaplanmaktadr.
Ts = AiBj * [(OiDj)/dij p]
Model

Saym

BATI Perdesi 2

304.815

259.311

Model/Say
m
118%

BATI Perdesi 3

805.937

801.030

101%

BOAZ Perdesi

1.208.313

1.049.959

115%

HAL Perdesi

1.895.958

2.132.861

89%

DOU Perdesi 2

1.031.991

1.137.916

91%

DOU Perdesi 1

331.135

391.554

85%

Model

parametreleri

Hata!

Yer

iareti

bavurusu

geersiz.te

gsterilmitir. Alternatif model fonksiyonlarnn denenmesi ile en kk hatay veren fonksiyonun

inverse power fonksiyonu olduuna karar verilmitir.

Tablo 9.1.4 Yolculuk Dalm Modeli Parametreleri

Tablo 9.1.5te 2006 ylna ait kalibre edilmi dalm modeli sonucu elde edilen yolculuklar ile gzlem
deerlerinin perde hatlar boyunca karlatrlmas grlmektedir.

Tablo 9.1.5 Model ve Saym Sonularnn Karlatrlmas

183

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Final Rapor
Blm 9
Blm 9

9.1.4
Trel Dalm Modeli
olup, burada:
1) Mevcut Trel Seim Karakteristikleri
Ui: i trnn faydas: tr seenei (yaya, otomobil, servis, toplu tama) P 1, P2,
Amalara gre yolculuk dalm elde edildikten sonra ok Snfl Logit Model (Multinomial Logit
P3, kullanlarak
P4, P5, Pa,trel
P7,seim
Ps: trdeerleri
katsayselde edilmitir. Trel seim modeli de retim ekim deerleri
Model)
exp (Ui)
kullanlarak hesaplanmtr. Trel seim modelinden sonra ise retim ekim deerleri balang sona
Pi =--------------------------dntrlerek ebeke zerinde atama yaplmtr. Ula m tr olarak yaya, otomobil, servis ve
Iexp (Uj)
toplu tama olarak 4 temel tr ele alnmtr.
burada:
Deikenler

Tr

Parametre
Yaya
Sabit

Kii Bana Den

Otomobil Says
Gelir (1000 TL/ay)
Mesafe (km)

Ev-Okul

EV-Dier

t-deeri

Parametre

t-deeri

Parametre

t-deeri

Dier

Parametre

t-deeri

3,528606

50,085

Oto

-1,813797

-53,618

-1,983260

-49,526

-0,475387

-7,888

Servis

-1,018302

-62,452

2,383304

35,387

Tablo
9.1.6 Multinomial
Logit Model
Katsaylar
-2,041424
-41,592

Toplu
Tam
a
Oto

-0,692653

-40,313

2,370761

34,550

-0,834383

-46,974

-0,50176

-11,096

7,650641

31,791

5,374370

9,947

6,296312

23,078

2,013427

6,206

0,341621

3,615

Oto

0,081212

1,937

0,123196

2,489

0,094201

2,148

Yaya

-0,172508

-48,417

-0,122901

-25,732

-0,073030

-7,842

-0,004439

-16,0366

-0,012586

-52,519

-0,004552

-9,960

-0,009690

-12,376

-0,026632

-17,079

-0,026003

-6,069

-0,011213

-4,736

-0,019632

-5,729

Sre
- (Tm Trler)
(dk)
Maliyet (TL) - (Yaya Hari)

Dumm
y

Pi: kullancnn i trn seme olasl

Ev-

Boaz
Geii

Oto

-0,105819

-3,736

-0,568616

-5,477

-0,109272

-2,603

Demiryol
u
merkezde

Toplu
Tam
a

0,0263294

18,198

0,225133

8,285

0,207165

10,832

0,243376

6,673

Demiryol
u
hedefte

Toplu
Tam
a

0,229855

15,756

0,175126

6,446

0,150833

7,797

0,210793

5,743

Liman
merkezde

Toplu
Tam
a

0,433432

17,537

0,550419

13,744

0,432331

15,837

0,408234

8,073

Liman
hedefte

Toplu
Tam
a

0,378144

15,331

0,515763

12,896

0,419702

15,123

0,315395

6,366

TAB ii

Yaya

2,333083

126,040

2,440869

118,924

2,938317

139,271

2,337378

52,991

ekil 9.1.2 Amalara Gre TAB i ve TABlar Aras Yolculuklarn Trel Dalm Oranlar
2)

Multinomial Logit Model

Tablo 9.1.6da Multinomial Logit Model katsaylar grlmektedir. Aada logit modeldeki fayda
fonksiyonlar gsterilmitir.
Uyaya =

p4xln(mesafe)+p7xln(sre)

Uot0 =

P1 +p5x(TABdaki otomobil) +p 6x(gelir) +p7xln(sre) +p 8xln(maliyet)

Uservis = P2 +P7xln(sre) +Ps xln(maliyet)

Utoplu ta=

pa+p7xln(sre) +P 8xln(maliyet)

185
184

Ara Tr
Otomobil
Servis
Otobs

Ortalama Doluluk
1.57

PCU Faktr

1.0
2.0

10.00

30.40

3.0

stanbul Metropoliten
Metropoliten Alan
Alan Entegre
Entegre Kentsel
Kentsel Ulam
Ulam Ana
Ana Plan
Plan
stanbul

Final
Final Rapor
Rapor
Blm 9
9
Blm

Tablo
9.2.1
almaDoluluk
Alan
2023
Yl matrisler
Projeksiyonlar
kullanlarak
yaplmas
gerekmektedir.
Bu
aamada
zerinde
Tablo
9.1.7
Ortalama
ve Birim
Otomobil
Deeri 3 dnm yaplmaktadr.
saysnda
dzeltme
faktrnn
uygulanmas
Bunlar;
Yukarda belirtilen sre izlenerek hesaplanan ara sahibi olan ve olmayan hanelerin 2006 ve 2023
yl deerleri Tablo
9.2.3teBalang-Son
grlmektedir. Ara
sahipliiekilde
oran dntrlmesi
2023 ylnda 1,94 kat artarken birden
retim-ekim
kodlarnn
oluturacak
ok ara sahibi olan hanelerin oran ise 4,44 kat artmtr. 2006 ylnda ara sahibi hanelerin oran

24 saatlik dalm matrisinin zirve saat iin gerekleecek deerinin hesaplanmas

%35 iken 2023 ylnda bu orann %67 olaca tahmin edilmektedir.

Yolculuklarn ara birimine dntrlmesi

2) Trafik Atama Modeli
retim-ekim matrisinin Balang-Son matrisine dntrlmesi esnasnda evden k ve eve
Drt
son aamas
dahasaat
nceki
aamalarda
tahmin
edilen
var aamal
oranlar modelin
kullanlmaktadr.
Zirve olan
saat trafik
olarakatamas,
07:00-08:00
diliminin
24 saatlik
yolculuklar
Tabloyolculuklarn
9.2.3 alma
Alanndaki
Ara Sahiplii
Oranlarkullanarak var noktalarna
TABler
ebeke
zerindeki
hangi iin
gzergah
iindeki arasndaki
pay; yolculuklarn
aralara
dntrlmesi
ise ortalama doluluk deerleri
ulatn
tahmin
etmede
kullanlmaktadr.
zel
otomobil,
taksi
ve servis
ieren Toplu
zel
kullanlmaktadr. Otomobiller iin ortalama doluluk 1,57 iken servisler
iin bu trlerini
deer 10dur.
tamaclk
iin trafikise
atamas
ksa yolculuk sresini
ebekehatlara
zerineatanmaktadr.
ykleme yaplarak
tama yolculuklar
araca en
dntrlmeden
ebekesalayacak
zerinde alan
Birim
atanmaktadr.
yolculuk
sreleriiki birim
ve ara
hzlar
hz-akm
fonksiyonu kullanlarak
otomobil
deeri Atanan
hesaplanrken
bir servisin
otomobil
olaca
kabul edilmektedir.
hesaplanmaktadr.
ekil 9.1.3te yolculuklarn evden k ve eve var oran dikkate alnarak gnn saatlerine gre
ebeke grlmektedir.
zerine atamaSabah
yapldktan
sonra (07:00-08:00)
perde kordonlardan
elde edilen
saym verileri
vezirve
hz
dalm
zirve saatte
evden klar
zirve yaparken
akam
ettlerinde
llen sreler
ile atama
sonular
karlatrmtr.
Gerek
saatte (17:00-18:00)
eve varlar
zirve deere
ulamaktadr.
Ancak ekilde
de deerler
grldve
gibigzlem
sabah
2
deerlerinden
elde
edilen
R
deerleri
hacim
deerleri
iin
0,67,
yolculuk
sreleri
iin
0,43tr.
zirvesi akam zirvesine gre daha keskindir.
Dier taraftan toplu tama yolculuklar iin toplu tama hatt kapasitesi, durakta bekleme sresi,
2006
stanbul'un nfusu

transfer sresi, duraa ve var noktasna yrme sresi gibi deikenler de kullanlarak en olas

2023

12.009.007

GSYH /kii($)

2023/2006

gzergah tahmin edilmektedir. Toplu tama atamasnda btn bu deikenleri iine alan
17.217.056
1,43
9.3 Yolculuk
Talebi bir
Tahmini
genelletirilmi
maliyet hesaplanmakta ve o maliyeti minimum yapan gzergah seilmektedir.

4.955

20.884
4,21 Says
9.3.1
Toplam Yolculuk
Atama yaplrken
her hattn
kapasitesi de belirlenmitir.
ekil 9.2.1 2006 ve 2023 iin Gelir Snfna Gre TAB says
Tablo tama
9.3.1deatamas
2023 hedef
ylna ilikin
sosyo-ekonomik
veriler hatlar
ve yolculuk
Toplu
yaplmadan
nce sistemde
iletilen btn
ebeketalepleri
zerine grlmektedir.
ilenmekte ve
Toplam
yolculuk
2023 ylnda
2006 anket
1,67 gibi
katna
kaca grlmektedir.
bu
hatlara
ilikin,saysnn
sklk, kapasite,
yolculuk
sresi,ylna
cretgre
tarifesi
deikenler
bu hatlar ile

180 ---------1 _*_?r73

Kii
bana sahipliinde
yolculuk says
ise
1,74ten
2,03e kmtr.
Nfus
ve
yolculuk
verileri
alma
alann
Otomobil
gelimenin
KBGSMH
ilegibiparalellik
gsterecei
ilikilendirilmektedir.
Uzunbeklenen
dnemli
gelecek
tahminleri
iin deeri
otobs
gzergah
kolaylkla
iermektedir.
alma
blmlerde
de bahsedildii
gibi stanbulalma
il snrlar
ve ilgisi
nedeni
dnlmektedir.
2023alan
yl nceki
iin otomobil
sahiplii
deerine
bakldnda
alan
ierisindeki
deitirilebilecek
hatlar,
oluacak
talebe
gre
yeniden
ekillendirilmektedir.

\ M 005

ile
(Gebze
Gebzedahil)
ilesinitoplam
iermektedir.
otomobil saysnn 2006 aratrma ylna gre 3 katna ulap 4 milyon

i/l
H5
1/1
|

80

civarnda olaca
Bin kiiye
den
saysnasl
ise 2023
hedef
ylnda
252
Yolculuklarn
gelir dnlmektedir.
dalm ve otomobil
sahiplilii
ile otomobil
ilikili olarak
deitii
Tablo
9.3.2de
9.2 Gelecek
in Ara Sahiplii Tahmini
olacaktr.
grlmektedir. KBGSMH deeri 4,21 orannda, toplam ara says 3,21 orannda artmtr.
9.2.1Hareketlilik
TAB
Baznda Ara
Sahiplii
oranndaki
art ise
%17 civarndadr.

v t\

Tablo 9.2.2
Sahiplii
Hane halk anket sonularna
greOtomobil
ara sahiplii
ve Deiimi
hane geliri arasnda yakn bir iliki olduu
gzlenmitir. ekil
9.2.1de
TABlar baznda
gelir dalmnn
2006 ve 2023
Tablo
9.3.1 alma
Alan indeki
2023 Yl Yolculuk
Talebiyllarnda nasl deiiklik
gsterdii grlmektedir. Hane halk gelirinin, Kii Bana Gayri Safi Milli Hasla (KBGSMH)

">-*1 t * . . - *

deerinde olumas beklenen art oran ile paralel olarak artaca dnlmtr.

0
1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000

Ortalama Hanehalk Geliri

ekil
9.1.3 Yolculuklarn
k nfus
ve EveveDn
Gre2023
Dalm
Tablo
9.2.1de
alma alan Evden
ierisindeki
gelir Saatlerine
deikenlerinin
yl 9.1.6
iin projeksiyon

deerleri grlmektedir. Gelecek projeksiyonlarnda kullanlan temel veri yllk GSMH art orannn
9.2.20,052 olaca
Ara tahminine
Sahibi Hanelerin
Tahmini
dayanmaktadr.
9.1.5
Zirve
Saat Yolculuk Oranlar
ebeke
Atamas
Gelecekte
hanelerin ara
sahibianket
olmatemel
veyayl
olmama
durumu
aadaki
sre
izlenerek
tahmin
Temel
karlatrmalar
yaplrken
olan 2006
yl verileri
ile 2023
hedef
yl tahminleri
1)
Ortalama
Doluluk
ve Birim
Otomobil
Deerlerizirve
(PCU)
Karayolu
ve
rayl
sistem
projeleri
genellikle
saatlerdeki
yolculuk
talebi
dikkate
alnarak
edilmitir.
ele
alnmtr. Sre iindeki deiimin deerlendirilebilmesi iin baz tablolarda 2009 yl mevcut
hesaplanmaktadr.
Toplu
tama
iletmecilii
yapanamacna
kurum gre
ya da
irketler dalm
de ara
filolarnn
ebeke atamasna
kadar
ulam
tr ve yolculuk
oluturulan
matrisinde
temel
durum
verileri
de karlatrmaya
dahil bal
edilmitir.

Gelecekte
KBGSMH
zerindeki arta
olarak hane halk gelirinin tahmin edilmesi
byklkleri,
servis
sklklar,
durak ya da
istasyon
gibi bunlarn
bilgilerence
zirve
saat oranlarna
trafik
birim olarak
yolculuklar
kullanlmaktadr.
Ancak
ebekesklklar
atamasnda
doluluk
younluuna
Gelir
dalmndaki
gelimeye
paralel
olarak
hanelerin
otomobil
sahibi
olma
orannn
tahmin
edilmesi
gre karar
vermektedir.
yandan
bindi deeri)
says kullanlarak
da ekonomik
blnerek aralara
ve aralarn
da birimDier
otomobil
eleniignlk
(PCU faktr
otomobil

Gelecekte
olmas tahmin
edilenortalama
ara saysna
bal
sahibi Tablo
hane
deerlendirmelerin
yaplmasnda
kullanlmaktadr.
cinsine evrilmesi
gerekmektedir.
Modelde
kullanlan
doluluk
veolarak
PCU ara
faktrleri
9.1.7de grlmektedir. Ortalama doluluk deerleri perde kordon saymlarnda yaplan doluluk
Atama algoritmalar aamasna kadar retim ekim matrisleri (yolculuklarn ev ucunun her zaman
analizinden elde edilmitir.
retin dier ucunun da ekim olarak kabul edildii) kullanlrken bu aamadan sonra Balang-Son
matrislerinin oluturulmas ve ebeke atamalarnn bu matrisler
2006
Otomobil says/1000 kii
Otomobil says

2009

2023

2023/2006

112

137

252

2,25

1.351.782

1.841.440

4.335.882

3,21

2006
Ara

2023

Ara Sahibi Olmayan Hane Oran

65%

33%

zel
oto
39%

Ara Sahibi Hane Oran ( 1-ara)

31%

49%

47%

1.57

Ara Sahibi Hane Oran ( 2-veya

daha fazla ara)

4%

18%

14%

4.44

35%

67%

61%

1.91

Ara Sahibi Hane Oran

Yl
2006

Toplam
Nfus

12.009.007

Yolculuk

20.924.133

Ara

2023/2006
Ara
0.51

189
187
186188

Yolculuk/kii
2009

1,74

Nfus

13.393.665

Yolculuk

24.271.995

Yolculuk/kii
2023

1,81

Nfus

17.217.056

Yolculuk

35.027.482

Yolculuk/kii
2023/2006

2,03

Yolculuk

alma Alan Nfusu

KBGSMH ($)

1,67
2006

2009

2023

2023/2006

12.009.007

13.393.665

17.217.056

1.43

4.955

9.733

20.884

4.21

Toplam Yolculuk Says

20.924.133

24.271.995

35.027.482

1.67

Ara Says

1.351.782

1.841.440

4.335.882

3.21

137

252

2.25

1000 Kiiye Dzen Ara Says

Hareketlilik Oran

112
1,74

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

1,81
Final Rapor

2,03

1.17

Blm 9

Tablo 9.3.2 alma Alanna likin Sosyo-Ekonomik Veriler ve Hareketlilik

190

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 9

9.3.2

Yolculuk retim ve ekimi

1) Sosyo-Ekonomik Yap
ekil 9.3.1- 9.3.3te 2006 ve 2023 yllar arasnda, nfus, istihdam, igc ve renci saysndaki
deiim durumu grlmektedir. le bazl analizler yaplrken ele alnan ltler, 2008 tarihli 5747
sayl Bykehir Belediyesi Snrlar erisinde le Kurulmas ve Baz Kanunlarda Deiiklik
Yaplmas Hakknda Kanun kapsamnda deien ile snrlarna gre deerlendirilmitir. renci
saylar hane bazl ve okul bazl olarak ayr ayr verilirken istihdam (iyeri bazl) ve alan saylar
(hane bazl) da ayr olarak ifade edilmitir. Nfus artna bakldnda en byk artn Silivri ve
Gebze ilelerinde olaca gzlemlenmektedir. Silivri ilinde planlanan nfus art 2006 yl deerinin
12 katna ulaacaktr.
Dier taraftan yerleik kentsel alanlarda nfus artnn olduka dk olduu grlmektedir.
Yrrlkte olan evre dzeni plannda merkezi yerleimlerin younluu korunurken Asya ve Avrupa
yakalarnda kent dndaki banliy alanlarnda nfus younluunun artt grlmektedir.

ekil 9.3.1 lelere Gre Nfus Dalm 2006-2023

192
191

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor

stanbul
Metropoliten
Alan
Entegre
Kentsel
Ulam
Ana
Plan
stanbulstanbul
stanbul
Metropoliten
Metropoliten
Metropoliten
Alan Entegre
Alan
Alan
Entegre
Entegre
Kentsel
Kentsel
Ulam
Kentsel
Ulam
Ana
Ulam
Plan
Ana
AnaPlan
Plan
Blm
9 Rapor
Final

Final Rapor
Final
FinalRapor
Rapor
Blm
Blm 9
Blm
Blm
99 9

YAKA

nerilen
Aktarma
Merkezleri

AVRUPA

Hitap Ettii
2009
Nfusu

27.482
101.575
4.669.435

dolaysyla yolculuk reten alanlardr. stanbul metropoliten alan iin bu retim alanlar D skeleler,
670.878
25.011
Kruvaziyer Limanlar, Terminaller, Cep Otogarlar, Alveri Merkezleri, Hastaneler, niversiteler,
2.354.102
36.024
Havalimanlar ve Turizm Alanlar olarak belirlenmitir. zel yolculuk retim alanlarnn stanbul
592.000
9.059
iindeki dalmlar
aadaki ekil 9.3.4te gsterilmitir.
890.000
13.619
5.116.455
124.619

Sefa ky
Ataehir
Kavack

1.003.592
1.812.252
242.305

1.025.847
2.117.222
299.359

15.698
74.219
1.959

Kurtky

1.340.058

2.254.507

30.588

Eyp
Baheehir
Selimpaa
Silivri
ESENLER
OTOGARI

ANADOLU

Hitap Ettii Toplam Yolculuk

2)
zel Yolculuk
retim Alanlar
2023
(yolcu+ziyareti)
Nfusu
zel yolculuk retim alanlar, istihdamn dnda bulunduklar blgelere nemli miktarda nfus eken

569.455

mes
TOPLAM

475.255

715.900

10.241.40
9

16.036.27
0

10.955
I lsklelenn bulx>duu trafik anahz zonlar zel yotaiuk retiminin bUunduu trafik analz zoolan

341.751

MevcutBulunduu
ve nerilenTrafik
Oto Terminal
Alanlar
ekilekil
9.3.79.3.5
skelelerin
Analiz Blgeleri

I Kruvazyer Umanlarn bulunduu trafik analz zonlar zel yolculuk

retiminin bulunduu trafik analz zonlar

Tablo 9.3.4 Havalimanlar Yolculuk Hesaplar

Tablo
9.3.5 2008
Gelen-Giden
Yolcu
Saylar
ekil9.3.3
9.3.8Terminal
Kruvaziyer
Limanlarn
Bulunduu
Trafik Deerleri
Analiz Blgeleri Tablo 9.3.7
Tablo
ve Yl
Aktarma
Merkezleri
Yolculuk
Kruvaziyer Limanlar in Yolculuk Hesaplar

Kaynak: DO, 2008

Tablo 9.3.6 skelelerdeki Yolculuk Deerleri

3Hava
Lima
n

Atat
rk

2009
Nfus

2023
Nfus

13.393.665

skeleler
GELEN

17.217.056

Sabih
a
Gk
en
neri

GDEN

2008 ylnda d hatlarda denizyolunu kullanan yolcu saysnn toplam nfus iindeki pay % 0,18 dir.

2009

2023

Yolc
u

Ziyare
ti

35.9
75

34.913

7.16
2

6.951

2009

2023

2023 yl iin yaplm projeksiyon olmadndan bu ylda d hat iskelelerini kullanacak yolcu says
Yolc 1- Ziyare
Yolc
Ziyare
Yolc
Ziyare
Oto Terminal
ToplamAlanlar
Toplam
u
ti oran sabit tutularak
u
ti
u
2008
yl
hesaplanmtr.
Buti oran yolculuk
kullanlarak 2023 yl yolcu says
yolculuk
Planlanan 9 oto
terminal alan ile mevcut Esenler Otogarnn
Blgelerinin merkezlerine
(yolcu hesaplanmtr.
+ Trafik Analiz Toplam
hesaplandnda;(yolcu
gelen+ giden toplam yolcu says 28.905 olarak
yolculuk
ziyareti)
ziyareti)
olan uzaklklar llerek; bir TABn en ksa mesafede hangi aktarma merkezini kullanabilecei
4-bugnk
Kruvaziyer
Limanlar
iskelelerin
oranlar
dorultusunda
46.3
45.015
91.400
36.3
30.869 iskele
46.9 baznda
45.538datlmtr.
92.462
85
93
24 bulunmutur. 2009 yl yolculuk deerleri ile hitap ettii nfus
bylece
TABlarn hitap
ettikleri nfuslar
2- Havalimanlar
veri99.759
olarak kullanlabilecek
Salpazar Kruvaziyer
Liman iin kapasite aratrmas yaplmtr.
50.6 Mevcut
49.132
6.95
5.896
47.205
95.846
arasnda
bir oran kurularak
2023 yl48.6
iin yolcu
saylar
hesaplanmtr. Esenler Terminalinin konumu
27
1
41
Haydarpaa,
Zeytinburnu
ve
Kartal
evreveDzeni
Plannda
nerilen
limanlardr.
Plan ngrs tm
ve
Atatrk
Havaliman
anket
verisi
ile
2009
2023
toplam
nfuslar
kullanlarak
(havalimanlarnn
evre Dzeni Plannda da korunduu iin referans noktas olarak
alnm
ve kii ba ziyareti
7.16
6.951
14.113
6.95
5.896
12.847
yaplan
eitli
aratrmalara
gre
dier
1yolcu
liman
iinziyareti
de kapasite
ngrs
yaplmtr.
il nfusuna
hitap
ettii kabul
ile)
2009
ve
saylar
ile 2023
yolcu
ve ziyareti
saylar
2
says
yaplan
saymlardan
1.7
olarak
hesaplanmtr.
Hesaplanan
2023
yl yolcu
says iin
bu oran
oran
kurulmutur.
Sabiha
Gken
Havaliman2023
2009ylveyolculuk
2023 yl
yolcu Tabloda
ve ziyareti
says deerleri
kullanlarak
ziyareti
says
hesaplanmtr.
saylar
gsterildii
gibidir.
Savunma Sanayi Mstearlndan alnmtr. Plan hedeflerine gre Sabiha Gken Havalimannn
kapasitesinin Atatrk Havaliman kapasitesine yakn olaca; 1/100.000 evre Dzeni Plannda yer
alan neri havalimannn ise Sabiha Gken Havalimannn bugnk kapasitesi kadar olaca
ngrlmtr. (Tablo 9.3.4).

skeleler

Gelen

Giden

Kartal

1.170

1.189

Yenikap

6.498

6.585

Pendik

3.453

3.524

Toplam
skeleler

11.1
21 2008
Gelen

Topla
m
2.359
13.08
3
6.977

11.29
8

Giden

194
195196
193

22.41
8
2023
Gelen

Giden

Kartal

1.170

1.189

1.509

1.533

Yenikap

6.498

6.585

8.378

8.490

Pendik

3.453

3.524

4.452

4.543

Kruvaziye
r
Limanlar
Haydarpa
a
Salpazar
Zeytinburn
u
Kartal

Gnlk yolcu kapasitesi

ngrs (2023)
5.000

2.000
1.000
1.000

Alveri
Merkezi
Says

2006
Nfus

2023
Nfus

Zo
n
Sa
ys

Zon bana
den 2009
Nfusu

Zon bana
den 2023
Nfusu

MA

21

1.230.430

1.342.376

97

12.685

13.839

BACILAR

14

4.965.805

5.399.795

35.760

811.868

1.266.893

15
1
21

32.886

18

38.660

60.328

Alveri Merkezleri
Hinterland

BUYUKCEKMECESLVR
KARTAL

791.962

1.262.713

19

41.682

66.459

KOZYATAI

1.912.474

2.855.455

72

26.562

39.659

stanbul
stanbul
Metropoliten
Metropoliten
Alan Entegre
Alan Entegre
Kentsel
Kentsel
UlamUlam
Ana Plan
Ana Plan

FinalFinal
Rapor
Rapor
BlmBlm
9
9

Tablo 9.3.9 nerilen Alveri Merkezleri in Yolculuk Hesaplar

Alveri Merkezleri
Hinterland

MA

2023
Nfusu
iin
gereken
AVM Say
s 23

nerilmesi
Gereken AVM
Say s

Alveri
Merkezleri
aras
Ortalama
Mesafe (m)
3.294

2009
Nfus

2023
Nfus

Zon
Says

Tablo 9.3.10 Turizm Merkezleri in Yolculuk Deerleri

1.230.430

1.342.376

97

BACILAR

15

5.623

4.965.805

5.399.795

151

BUYUKCEKMECE-SLVR

28

10

4.961

911.330

2.386.136

28

KARTAL

3.223

1.202.631

1.952.211

30

KOZYATAI

10

4.496

2.193.086

3.218.495

87

5-

6-

ekil 9.3.10 Alveri Merkezleri Etki Alanlar

ekil
9.3.11 nerilen Alveri Merkezlerinin Etki Alanlar
Alveri
Merkezleri

Tablo Kullanm
9.3.8 Alveri
in Klavuzu)
Yolculuk Deerleri
2008 ylnda ATTK (Arazi
TrleriMerkezleri
Trafik retim
almasnda 47 adet alveri
Turizm
merkezinde ziyareti ve alan saylar tespit edilmitir. Bu alma esas alnarak saym yaplmam
alveri merkezleri iin saym yaplm alanlar kullanlarak bulunan ortalama deer alnarak
l Kltr ve Turizm Mdrlnden alnan 2004-2008 yllar stanbul turist saylarna gre 2014-2018ziyareti ve alan saylar hesaplanmtr. 2023 yl ngr hesaplar iin stanbuldaki mevcut
2023 yllar iin projeksiyon yaplmtr. 2023 yl iin gelecek turist says gnlk 60.274 olarak
alveri merkezleri gruplanm ve bu gruplarn iinde kalan alveri merkezlerinin birbirlerine olan
bulunmutur. Turizm merkezleri iin yatak says 1.000 ve st olan oteller seilmi ve ortalama yatak
mesafeleri llerek, ortalama mesafe kadar alveri merkezlerinin etki alanlar bulunmutur.
says bulunup (3.700) turizm merkezi nerilen alanlar iin kapasite olarak kabul edilmitir. Dier
Bu etki nerilen
alanlarnn
dnda
TABlarda
blgelerde
merkezi ortalamas
ihtiyac doabilecei
turizm
alanlar
iinkalan
btn
mevcutveya
otellerin
yatak alveri
kapasitelerinin
alnmtr
Mevcut nfus ile 2023 ngr nfusu baz alnarak mevcut alveri merkezleri ile
(ngrlmtr.
1.000).
nerilecek alveri merkezleri arasnda bir orant kurulmutur. Buna gre yeni alveri merkezlerine
ihtiya olabilecei ortaya kmtr. Yeni alveri merkezleri 1/25.000 planda Birinci, kinci ve nc
Derece Merkez olarak nerilen alanlardaki TABlara nerilerek etki alan mesafeleri mevcut ile ayn
alnmtr.

Yllar

2004
2005
2006
2007
2008
2013
2018
2023

Toplam Yllk
Yolculuk
(Yerli+Yabanc)
5.746.831
7.979.869
9.269.072
10.848.972
11.819.906
16.200.000
19.400.000
22.000.000

Gnlk
Yolculuk
15.745
21.863
25.395
29.723
32.383
44.384
53.151
60.274

199
197198

stanbul
stanbul
Metropoliten
Metropoliten
AlanAlan
Entegre
Entegre
Kentsel
Kentsel
Ulam
Ulam
Ana Ana
PlanPlan

Final
Final
Rapor
Rapor
Blm
Blm
9
9

Tablo
9.3.12
9.3.11
2006
Yl in lelere
Gre yolculuk
Gnlk Yolculuk
ekimleri
Esenyurt
ve2023
Sancaktepe
ilelerindeki
saysnnretim
da iki ve
katndan
fazla art gsterecei
grlmektedir. Bu da kentin eper blgelerindeki hzl nfus artna ve yaplamaya paralel olarak
yolculuk saysnn da nemli oranda artacan gstermektedir.
ekil 9.3.13 ve ekil 9.3.20 arasnda amalarna gre yolculuk retim ve ekim deerlerindeki
artlar grafik halinde gsterilmitir.
2006
KO
D

LE ADI

Ev-

ARNAVUTKY

76,980

90,555

AVCILAR

121,084

BACILAR

BAHELEVLER

BAKIRKY

BAAKEHR

173,7
92
395,6
86
332,2
04
110,0
56
91,853

BAYRAMPAA

203,095

BEKTA

BEYLKDZ

140,1
42
110,4
39
76,210

10

BEYOLU

218,580

11

BYKEKMECE

119,2
05
91,507

12

ATALCA

26,781

29,953

13

ESENLER

127,321

14

ESENYURT

15

EYP

16

FATH

17

GAZOSMANPAA

18

GNGREN

19

KAITHANE

20

KKEKMECE

21

SARIYER

22

SLVR

243,1
66
146,2
01
152,3
71
220,3
71
266,1
37
177,5
29
221,8
18
353,7
97
162,9
10
66,088

23

SULTANGAZ

132,620

24

25

ZEYTNBURNU

26

ADALAR

186,2
76
172,7
38
162,1
04
8,709

retim

27

ATAEHR

28

BEYKOZ

29

EKMEKY

30

KADIKY

31

KARTAL

32

MALTEPE

33

PENDK

34

SANCAKTEPE

35

SULTANBEYL

36
37

Ev-Okul
ekim

336,824
256,228
187,941
152,824

246,318
115,715

88,281

141,082
137,679
493,394
143,536
196,931
186,714
273,192
93,036
67,717

445,266
236,283
9,503

188,3
83
120,2
05
68,116

130,275

301,5
02
227,6
99
226,7
33
275,1
00
94,693

351,671

114,6
21
14,143

55,125

LE
TUZLA

70,574

135,749

38

MRANYE

39

SKDAR

40

GEBZE

TOPLAM

85,274
51,546

163,175
131,855
191,960
71,342

17,959

280,8
26
290,9
57
197,3
41
6,755,964

276,155
200,391
161,813
6,755,964

reti
m
50,79
0
104,1
82
277,0
03
220,5
49
62,58
6
67,51
5
93,51
3
56,52
7
41,02
4
86,50
3
59,16
0
19,788

Ev-Dier
ekim

retim

ekim

35,024

73,246

71,165

10,333

11,812

113,775

181,2
21
357,1
28
254,8
01
187,9
28
83,539

164,437

30,516

32,557

332,340

59,454

69,758

222,156

47,006

53,566

302,914

73,134

74,701

82,966

22,223

26,035

199,3
35
147,3
42
65,752

215,909

45,525

48,969

177,734

82,729

72,522

69,461

23,281

23,163

215,397

96,872

71,395

55,002

205,0
51
89,088

78,097

16,376

17,420

17,984

29,251

30,915

8,763

8,209

230,2
76
103,1
80
232,6
57
395,0
88
360,3
78
149,6
81
217,5
07
324,5
17
203,3
58
66,788

183,584

24,207

31,085

240,100
220,470
85,307
94,874
95,939
129,006
56,902
80,630

164,3
137,775
27
90,01
67,978
2
105,2
108,662
40
147,3
216,368
83
178,5
143,514
05
111,2
87,175
10
136,5
121,387
33
221,4
198,860
41
105,0
113,939
12
42,11
34,859
2
122,2
122,820
69
99,07
164,949
7- 6 Hastaneler
94,05
89,519
5
2006 yl2,335
hane
6,089

retim

Dier
ekim

94,865

18,582

21,660

228,247

37,307

43,462

491,726

253,691

131,842

333,699

40,786

49,959

128,319

34,812

37,176

175,620

33,527

38,870

273,767

49,689

53,750

173,571

32,302

36,281

68,756

14,656

15,156

229,5
208,601
23,486
27,804
18
218,4
331,754
125,308
117,696
38
216,9
192,949
48,921
53,381
76
halk
anketleri 19,632
sonucunda;3,815
yaplan toplam
22,699
1,274

35
66
hastanelerin
saylar,
acil blm
poliklinik
saylar ve yatan hasta saylarndan gnlk
90,17
73,375 poliklinik
182,8
168,859
37,749
40,659
8
34
47,09
69,470 Poliklinik
62,110iin kii11,790
deerler56,224
hesaplanmtr.
ba 1, acil13,806
ve yatan hasta iin kii ba
ziyareti kabul
9
169,1
180,598
453,0 anket
546,121
yaplarak
ve hane halk
sonular 150,094
gz nnde178,294
bulundurularak hastaneler iin 2023 yl gnlk
68
11
145,0
135,670
234,5
223,474
42,917
45,475
ortalama yaratlacak yolculuk deeri yaklak 326.000 olarak hesaplanmtr.
81
52
153,2
138,096
286,2
270,813
58,144
68,955
10
95
193,8
168,462
276,5
276,651
44,421
52,515
3) 89Yolculuk retim ve ekimi
03
69,08
58,447
84,950
74,609
12,491
11,264
3 2006 ve 2023 yl amalarna gre yolculuk retim ve ekim deerleri Tablo 9.3.11 ve Tablo 9.3.12de
104,3
96,075
149,6
142,749
15,193
18,967
32 grlmektedir. 17 yllk
29 sre ierisinde toplam yolculuk saysnn 1,6 kat artaca grlmektedir. en
14,002
10,013
26,646
27,638
7,745
8,157

byk art Silivri ilesinde gzlemlenmektedir. Silivri ilesinin yan sra Baakehir, Bykekmece,

52,15
64,798
70,085
8 Arnavutky, Gebze, Tuzla,
198,4
157,753
275,4
26
79
193,4
189,846
368,2
33
21
159,5
195,179
258,5
59
46
4,472,657
4,472,657
7,798,929

61,998

KO
D

LE ADI

ARNAVUTKY

193,066

365,013

141,971

AVCILAR

205,626

160,724

149,350

BACILAR

483,065

379,371

336,763

BAHELEVLER

364,357

326,971

268,701

BAKIRKY

139,417

225,470

101,909

BAAKEHR

357,208

442,575

252,917

BAYRAMPAA

170,192

269,079

119,313

BEKTA

113,533

282,620

83,028

BEYLKDZ

212,121

129,380

153,841

10

BEYOLU

156,692

270,950

112,001

11

BYKEKMECE

290,608

208,174

212,284

retim

Ev-Okul
ekim

retim

155,0
65
181,2
78
262,6
26
261,0
50
132,0
36
259,1
74
103,1
48
177,7
34
148,0
13
128,5
51
242,0
22

retim

17,842

280,769

63,641

73,980

355,282

90,530

98,807

260,913
7,798,929

Ev-Dier
ekim

21,559

Pendik, Beylikdz,

2023
Ev-

yolculuklarn % 1,7sinin var noktasna

gre salk
yaplm178,361
olduu tespit
l Salk Mdrlnden alnan 2008 yl
120,6
112,962 amal 217,9
40,133edilmitir.
47,895

42,877

50,467

1,896,584

1,896,5
84

202
200
201
Dier

ekim

206,762

225,129

226,980

206,783

513,175

466,693

391,079

377,578

204,156

313,990

377,698

443,379

194,085

343,070

235,067

222,034

244,608

239,393

238,327

210,564

322,089

346,474

reti
m
90,72
4
48,91
5
105,0
67
94,58
3
145,2
86
123,6
52
135,1
48
104,4
69
47,20
1
87,59
7
75,53
3

eki
m
89,96
6
48,23
3
109,4
23
94,91
2
142,6
28
124,4
45
136,0
58
99,47
1
48,13
9
85,67
8
75,25
0

12

ATALCA

55,136

40,507

36,954

13

ESENLER

290,564

162,841

203,921

14

ESENYURT

280,584

291,525

203,992

15

EYP

263,902

131,475

188,266

16

FATH

274,770

590,744

196,918

17

GAZOSMANPAA

298,268

89,445

207,933

18

GNGREN

196,879

251,851

142,510

19

KAITHANE

266,834

189,735

194,096

20

KKEKMECE

450,446

414,332

325,032

21

SARIYER

200,381

92,937

145,635

22

SLVR

768,767

454,249

539,849

23

SULTANGAZ

276,250

71,477

192,584

24

207,110

624,996

152,168

25

ZEYTNBURNU

200,327

257,550

140,305

26

ADALAR

9,633

7,771

6,716

27

ATAEHR

276,505

317,693

198,220

28

BEYKOZ

206,217

113,049

144,526

29

EKMEKY

95,455

47,341

66,545

30

KADIKY

329,892

464,794

241,216

31

KARTAL

309,861

419,742

223,108

32

MALTEPE

289,794

246,120

209,971

33

PENDK

639,668

615,024

452,090

34

SANCAKTEPE

212,443

84,566

150,656

35

SULTANBEYL

180,031

48,100

125,506

36

LE

25,389

35,091

17,734

37

TUZLA

153,119

403,362

112,212

38

MRANYE

369,600

320,668

264,076

39

SKDAR

348,284

314,680

253,229

40

GEBZE

672,637

672,637

523,981

10,834,629

10,834,629

7,792,02
6

TOPLAM

33,23
5
167,8
56
151,3
20
175,5
48
320,8
73
151,2
44
95,49
5
144,0
69
257,2
61
201,4
46
502,5
51
162,0
42
251,7
99
103,4
60
2,355
172,5
81
132,4
15
72,27
7
335,3
04
214,1
70
214,5
09
437,6
27
126,4
03
116,0
50
27,64
5
165,3
20
213,1
65
273,5
43
519,7
67
7,792,02
6

75,235

62,942

314,871

270,661

295,924

319,682

306,719

258,185

393,818

420,000

321,696

266,205

218,687

203,135

310,747

299,275

485,437

465,846

296,678

281,401

821,075

832,323

286,180

240,953

306,389

440,917

223,367

219,478

16,479

9,586

315,718

431,097

285,511

223,341

114,342

92,235

415,782

412,396

372,895

358,129

339,775

314,092

708,862

724,561

240,891

194,839

194,838

166,449

51,440

41,788

189,169

243,101

417,320

390,509

498,232

410,439

715,497

698,948

12,687,599

12,687,599

17,19
3
51,30
4
83,86
5
48,56
1
194,1
45
35,82
0
63,85
1
67,70
0
117,8
33
67,09
8
169,8
95
27,72
1
256,7
36
69,14
0
2,454

17,14
9
53,49
0
86,60
1
49,62
8
186,4
00
39,01
0
65,61
1
69,76
1
121,1
47
63,10
5
174,4
19
30,32
3
248,0
25
70,70
2
2,600

137,9
78
49,06
5
17,71
0
141,0
37
117,6
70
79,43
3
246,5
54
31,64
3
21,84
8
16,90
6
125,2
43
96,24
9
122,4
62
177,9
41
3,713,22
8

139,4
71
49,63
1
17,77
4
136,2
19
118,0
76
79,99
6
247,6
41
33,15
2
22,98
5
16,06
7
121,8
85
98,68
6
119,7
45
179,7
26
3,713,22
8

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 9

ekil 9.3.13 lelere Gre 2006 Yl Ev- Yolculuklar retim ve ekim Oranlar

203 204

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 9

205

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 9

ekil 9.3.17 lelere Gre 2023 Yl Ev- Yolculuklar retim ve ekim Oranlar

206

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 9

ekil 9.3.20 lelere Gre 2023 Yl Dier Yolculuklar retim ve ekim Oranlar

207

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 9

9.3.3

Yolculuk Dalm

ekil 9.3.21de 2006 yl gnlk tm yolculuklarn dalm grlmektedir. ekilde ileler arasnda
10.000in altndaki yolculuklar gz ard edilmitir. Merkezi alanlarn birbiriyle yakn ilikiler gsterdii
gzlenirken 2023 ylnda kentin dou ve bat istikametine doru yayld (ekil 9.3.22) ve eperlerle
olan ilikilerin artt gzlemlenmitir.
evre dzeni plannn temel hedeflerinden birinin ok merkezli bir kentsel dolu oluturmak olmas ve
batda Silivri, Bykekmece, Kkekmece ilelerinde, douda ise Kartal, Pendik, Tuzla ve
stanbul ili ile yakn ilikileri dolaysyla Gebze lelerinde gelime konut alanlarnn nerilmesi ile bu
blgelere yaplan yolculuklarn says olduka artmtr. ekil 9.3.23te grld gibi 2023 ve 2006
yllar arasnda ileler aras yolculuklarda artlar grlmektedir. Silivri ve Gebze ilelerinden kan
yolculuklarda nemli oranda artlar olduu grlmektedir.

ekil 9.3.21 Yolculuklarn le Bazl Dalm 2006

ekil 9.3.22 Yolculuklarn le Bazl Dalm- 2023

208

Mevcut Durum

Yaya

Otomob
il

Servis

Ev-
Ev-Okul
Ev-Dier
Dier
Toplam
Ora
Tm
n
Yolculukl
(%)
ar
Motorlu
Yolculukl
ar

2,230,824
3,563,498
5,190,170
691,585
11,676,076
48.11%

1,636,32
9
191,300
1,574,80
0
801,048
4,203,47
6
17.32%

1,580,3
01
735,976
124,591
2,440,8
69
10.06%

Toplu
Tama
2,389,464
697,508
2,281,787
582,814
5,951,574
24.52%

33.37%

19.38%

47.25%

Toplam

Oran

7,836,9
18
5,188,2
82
9,046,7
58
2,200,0
37
24,271,99
5
100.0
0%

32.29
%
21.38
%
37.27
%
9.06
%
100
.0
0%

100.0
0%

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm
9 Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan
stanbul

Final Rapor
Blm 10

Blm 10 2023 Yl Hibir ey Yaplmamas (Temel A) Durumu Analizi

10.1Hibir ey Yaplmamas Durumu Analizi
Bir nceki blmde grld gibi yolculuklara ait trel dalm oranlar, yolculuk sresi ve
maliyetinden, dolaysyla da ulam a artlarndan etkilenmektedir. Bu blmde 2014 ylna kadar
gereklemesi mevcut planlarda yer alan karayolu ve rayl sistem an esas alan temel a kabul
edilmi, gelecekte 2018 ve 2023 hedef dnemleri arasnda hibir karayolu ve rayl sistem projesinin
gereklemeyecei varsaym ile Hibir ey Yap lmamas Durumunu temsil etmektedir.
10.1.1

Trel Dalm

10.1.1.1

Ulam Trlerine Gre Gnlk Yolculuk Talebi

TAB- Tm Amalar (10.300'clen cok)

Tablo
10.1.1 mevcut duruma, Tablo 10.1.2 ise 2023 yl Hibir ey Yaplmamas durumuna ait gnlk

yolculuk trel dalm deerlerini ve yzdelerini gstermektedir. Gelecekteki trel dalm, yolculuk

2 0 0000 100000 50000

-------Fark

a s 10 15
amalarna gre
tahmin edilmi olup yolculuk trlerine gre toplanmtr. Mevcut durum ve 2023 yl

Hibir ey yaplmamas durumu tm yolculuklar iin karlatrldnda gelecekte mevcut duruma

ekil 9.3.23 Yolculuklarn le Bazl Dalmndaki Art- (2023-2006)
gre yaya ve servis yolculuklar orannda d, otomobil ve toplu tama yolculuk oranlarnda ise
art olaca grlmektedir. Temel ada otomobil sahiplii ve gelir seviyesinin artmasyla otomobil
kullanmnda; rayl sistem projelerinin birbiriyle entegrasyonu sonucunda ise toplu tama
yolculuklarnda art meydana gelmektedir.

2023 Hibir ey
Yaplmamas
Durumu
Ev-
Ev-Okul
Ev-Dier
Dier
Toplam
Ora
Tm
n
Yolculukl
(%)
ar
Motorlu
Yolculukl
ar

Yaya

Otomobil

Servis

Toplu
Tama

1,270,38
4
3,692,47
4
3,498,57
3 658,3
53
9,119,78
4 26.04
%

3,481,814
1,135,735
5,111,597
1,390,512
11,119,65
7
31.75%

1,467,04
7
828,659
131,819
2,427,52
5
6.93%

4,615,385
2,135,159
4,077,429
1,532,544
12,360,51
6
35.29%

42.92%

9.37%

47.71%

Toplam

Oran

Tablo 10.1.1 Mevcut Duruma Ait Trel Dalm Oranlar

10,834,6
30.93
29
%
7,792,02
22.25
6
%
12,687,5
36.22
99
%
3,713,22
10.60
8
%
35,027,4
100.
82
00%
100.0
0%

100.0
0%

Tablo 10.1.2 2023 Yl Hibir ey Yaplmamas (Temel A) Durumuna Ait Trel Dalm Oranlar

209

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 10

ekil 10.1.1de mevcut, ekil 10.1.2de ise 2023 hibir ey yaplmamas durumlar iin trafik analiz
blgelerindeki gnlk yolculuklarn ilelere gre toplulatrlarak arzu hatlar ile gsterimi verilmitir.
izgi kalnl, zonlar arasndaki yolculuk says ile orantldr. ekil 10.1.3te ise temel ve mevcut
durum gnlk yolculuk talep fark verilmi olup buna gre 2023 ylnda hibir ey yaplmamas
durumunda mevcut duruma gre oluacak talep grlebilmektedir. Mevcut durumda yolculuklar
daha ok Bykekmece ilesinin dousu ile snrl iken 2023 ylnda yolculuklarn dalm tm
stanbul metropoliten alanna yaylmakta ve bat blgelerdeki yolculuklarda kayda deer bir art
gzlenmektedir.
ekil 10.1.4 ila ekil 10.1.9 arasnda mevcut ve temel duruma ait gnlk otomobil, servis, toplu
tama yolculuklar verilmitir.
Tablo 10.1.3 ila Tablo 10.1.10 arasnda mevcut ve temel duruma ait gnlk TABlara gre
toplulatrlan otomobil, servis, toplu tama yolculuklarnn ve toplam yolculuklarn ilelere gre
dalm matrisleri verilmitir. Adalar ilesine ait yolculuklar dier trlerle aktarmal yaplan kombine
yolculuklar iermektedir.

ekil 10.1.1 Mevcut Durum iin Tm Amalara Gre Toplam Gnlk Yolculuklar

211210

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 10

ekil 10.1.2 2023 Temel Durum iin Tm Amalara Gre Toplam Gnlk Yolculuklar

ekil 10.1.3 2023 Temel Durum ve 2010 Mevcut Durum Arasndaki Fark

212

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 10

* 5000'in altndaki yolculuklar

gsterilmemitir

ekil 10.1.5 2023 Temel Durum iin Tm Amalara Gre Gnlk Otomobil Yolculuklar

213

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 10

ekil 10.1.6 Mevcut Durum iin Tm Amalara Gre Gnlk Servis Yolculuklar

ekil 10.1.7 2023 Temel Durum iin Tm Amalara Gre Gnlk Servis Yolculuklar

214

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 10

Tablo 10.1.3 TABlara Gre Toplulatrlan Gnlk Otomobil Yolculuklarnn lelerdeki Dalm (Mevcut Durum)

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor

304

BEYLKDZ

1,2
58
239

4,83
7
259

2,0
43
1,2
44
838

2,45
6
460
9,66
5
352

FATH

2,2
82
1,1
81
510

GAZOSMANPA
A
GNGREN

1,11
2
791

BEYOLU
BYKEKMECE
ATALCA
ESENLER
ESENYURT
EYP

451

703

1,06
5
709
916

10,
358
3,1
64
2,9
27
5,5
16
6,2
71
6,6
77

1,45
8
551
3,80
0
2,18
4
1,58
8
3,63
3
3,30
3
4,46
8

854
1,4
28
6,1
49
5,0
25
3,1
66
1,4
12
12,
974
1,1
05
1,9
02
1,4
65
622
7,7
28
1,9
45
4,9
88
8,71
1
10,
188
5,0
26

8
0
8
3
2,
5
2,
8
1,
6
6
3
2,
1
6
4,
6
0
7,
0
7
9
3
6
2,
5
1,
0
3,
9
5,
0
6,
3
2,
2

882

699

5,9
17
1,3
08
1,7
04
1,6
10
1,0
92
512

970

291
18,
406
193

2,27
2
3,00
4
2,13
8
564
1,95
7
5,02
2
590
31,9
23
748

610

313

797

2,41
7
967

11,9
60
399
655
847
717

3,72
8
9,60
8
5,29
1
2,43
7

1,39
2
2,85
4
1,32
9
1,47
6
1,10
8
956
637
352
3,92
5
218
15,3
37
1,83
5
877
4,99
6
472
661
988
769

1
,
6
7
5
4
6
1
3
8
3
6
4
6
2
2
6
6
1
2
2
,
7
,
4
1
9
4
2
6
3
5
5
0
4
2

547
1,0
05
7,7
03
3,8
19
2,1
49
1,1
39
4,1
34
1,1
95
762

1,25
8
9,82
5
1,99
2
2,15
8
2,15
3
1,82
0
757
411

993

9,70
2
296

1,0
02
424

5,10
2
872

12,
874
1,3
00
2,2
00
4,11
7
4,7
95
5,7
55

1,15
1
30,8
20
588
1,03
4
1,21
4
911

1,3
05
800
3,0
53
2,6
00
1,5
74
806
3,3
64
2,7
98
617
3,2
91
827
378
3,0
25
1,0
45
18,
211
6,9
51
10,
560
2,11
1

1,
90
3,
33
6,
81
9,
98
7,
90
1,
78
5,
73
4,
82
1,
99
4,
99
2,
53
1,
07
7,
28
3,
11
6,
40
80
,8
10
,2
8,
14

3,08
2
1,09
5
4,59
4
4,96
6
2,27
2
3,41
0
4,92
7
3,89
4

488

822

346

1,06
0
731

1,05
4
1,01
0
555

585

2,60
8
1,81
3
950

313

507

804

917

553

4,91
2
293

296

2,35
5
1,13
4
513

943
380
212
915
429
1,65
3
1,51
7
2,52
2
734

851

1,14
5
162
4,15
4
1,88
5
541
1,38
0
333
451
676
564

ekil 10.1.9 2023 Temel Durum iin Tm Amalara Gre Gnlk Toplu Tama Yolculuklar

215

1,07
5
649

983
658
321
2,11
4
850
3,63
6
1,93
6
12,4
37
1,10
4

1,
72
1,
66
4,
59
5,
18
3,
02
1,
19
4,
13
22
,7
1,
19
17
,2
1,
61
73
3
4,
80
2,
01
7,
74
9,
15
11
,0
4,
52

7
5
1,
7
3,
6

40

110

32

121

59

322

7,
4
8
7
2,
4
1,
7
1,
0
1,
5
1,
1
4
7
3,
5
1,
5
2,
1
1
2,
3,
7
6,
1

70

299

37

225

24

107

73

318

81
28

1,13
8
110

25

446

40

123

23

75

57

252

39

137

57

375

45

792

11
7
64

603
236

2
8
3
0
8
4
7
6
5
0
2
7
8
1
3
,
2
5
9
3
3
1
1
7
7
0
3
5
1
,
1
,
1
,
5
8

EKMEKY

BEYKOZ

ATA EHR

5
9
5
9
2
,
1
,
1
,
5
2
1
,
9
,
4
5
4
,
5
8
2
5
1
,
7
7
4
,
3
,
5
,
1
,

K
E

K
1,92
3
5,39
3
13,9
89
17,0
33
12,5
46
4,37
2
2,84
3
1,39
5
2,89
2
968

ADALAR

LU

ZEYTNBURNU

<c
B

E
S
E

K
E

4
9
1
,
7
,
7
,
5
,
8
1
2
,
1
,
6
9
1
,
8
5
3
3
7
,
1
,
1
,
4
,
3
,
1
7

SULTANGAZ

5
4
8
7
4
,
3
,
1
,
1
,
8
,
2
,
6
8
2
,
9
0
3
9
6
,
1
,
1
0
5
,
2
6
2
,

E
C

SARIYER

FATH

ESENYURT

ATALCA

BEKTA

BAKIRKY

6
4
6
8
1
6
1
5
1
1
5
5
1
6
4
0
6
1
1
5
7
1
4
3
1
3
7
6
1
7
3
0
2
9
1
2

MALTEPE

453

LU

32
3,

BEKTA

2
,
2
,
5
,
5
,
2
,
6
,
1
,
6
5
1
,
4
3
1
,
6
5
2
,
3
,
1
,
1
,
2
,
1
,

A
R

49
3,

BAYRAMPAA

2,4
48
687

9
5
4,
2
7,
0
1
6,
4
7,
1,
7
2,
3
1,
5
1,
9
1,
3
1,
9
6
5
4,
0
2,
7
1,
9
7,
4
3,
6
7,
2

O
E
B

KARTAL

BAAKEHR

822
2,52
9
19,3
30
32,8
61
16,4
88
2,30
2
1,99
7
1,04
7
1,28
8
850

D
K

E
C

83
4,

BAKIRKY

1,0
76
2,6
15
40,
458
20,
005
7,0
72
4,0
42
4,2
69
1,6
27
1,7
10
1,3
49
2,1
00
803

>
ekil 10.1.8
Mevcut
Gre Gnlk Toplu Tama

EDurum iinE Tm Amalara

E Yolculuklar

KADIKY

BAHELEVLER

626
18,6
72
1,55
3
2,27
1
4,43
9
873

H
A
B

KA ITHANE

BACILAR

10,
872
1,4
49
1,1
39
1,3
82
721

>

LU

A
P

GNGREN

AVCILAR

A
B

R
E

GAZOSMANPA A

ARNAVUTKY

R
<c
AVCILAR

o
K
T
U
V
A
R
A

BA AK EHR

Blm 10

678

95

581

99

1,220

232

1,312

227

956

169

463

82

1,518

241

3,404

596

1
4
1
5
3
7
3
4
2
7
1
3
3
8
1
,
1
4
4
6
1
5
1
0
2
8
1
6
4
1
8
6
6
7
2
8

547

92

1,325

253

689

105

447

66

1,107

185

677

111

1,349

244

2,329

489

2,234

410

1,273

183

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 10

894

PENDK

392

119

1,1
91
584

SANCAKTEPE

131

42

210

152

SULTANBEYL

174

54

271

199

LE

116

42

164

127

TUZLA

141

47

211

154

MRANYE

627

220

756

SKDAR

844

301

GEBZE

268

85

1,0
45
1,3
97
394

BAHELEVLER
BAKIRKY
BAAKEHR
BAYRAMPAA
BEKTA
BEYLKDUZU
BEYOLU
BUYUKEKMECE
ATALCA
ESENLER
ESENYURT
EYUP
FATH
GAZOSMANPAA
GNGREN
KAITHANE
KUUKEKMECE
SARIYER
SLVR

BAHELEVLER

BACILAR

BA CILAR

AVCILAR

9
,
9
2
1
,
1
,
1
4
1
,
4
7
9
3
4
6
1
3
1
,
9
6
1
,
1
,
7
4
2
4
9
6
6
3
4
0
2
,
6
8
9
0

1,01
2
284

AVCILAR

ARNAVUTKY
ARNAVUTKY

431

695

978

934

12,0
09
1,42
2
1,74
8
715

1,36
4
37,4
50
14,2
05
1,03
5
1,43
5
2,10
5
266

1,44
1
17,8
97
26,3
06
3,95
1
1,00
5
1,18
1
182

1,61
7
96

560

463

550

399

1,53
1
373

1,27
9
645

1,03
0
616

685

3,82
6
1,57
0
1,14
2
1,33
8
2,58
2
3,94
3
787

5,34
8
203

8,06
0
2,05
0
1,73
8
1,69
7
4,01
1
3,35
8
1,10
9
8,24
4
985

523

976

806

577
245
53

7,92
3
244
339
555
588
169

8,52
0
750

1
2
6
8
9
3
2
4

1,5
41
746
270
356
9
8

206
254
1,3
20
1,8
05
482

8
3
1
,
5
,
7
,
7
,
6
8
9
5
2
0
5
5
4
4
9
8
5
1
2
,
1
,
9
7
2
,
2
,
3
,
7
5
6
,
7
0
6
8

4
,
1
,
6
,
5
,
4
9
4
,
1
,
1
4
7
3
2
7
1
,
8
9
2
,
2
,
1
,
6
3
2
,
1
,
7
0
7
,
7
7
1
,

8
1
7
7
5
,
3
,
5
5
6
4
8
,
3
6
3
7
8
9
9
5
6
3
6
,
1
,
2
,
3
,
6
,
2
,
1
,
3
,
1
,
8
4

A
T

E
B

1,43
7
734

471

170

1,81
4
901

58

319

76

74

415

98

49

182

73

174
360

270

87

1,45
4
2,03
4
537

373

391
115

533

974

411

1,74
5
12,7
91
328

417

1,29
3
1,01
8
268

3,55
1
1,08
1
3,77
2
2,24
2
7,28
0
2,34
9
10,5
25
3,76
7
5,71
8
904

224

62

3,45
0
3,18
7
401

796

225

288

1,28
0
4,20
0
1,61
9
1,75
9
316

4,18
4
913

99

65
7,77
4
110
3,88
2
650
1,10
4
10,2
63
395
278
937
661
269
4,59
8
349
1,05
0

923
697
2,44
4
2,52
5
458

15,0
80
651
458
2,61
4
867
2,73
6
3,85
1
4,28
7
1,84
1
3,86
6
2,92
2
1,59
4
616

504
157

1
,
1
,
1
,
1
,
2
0
7
3
4
3
7
6
1
,
1
1
9
,
1
,
1
,
4
,
4
1
2
7
9
5
6
2
2
9
3
,
4
0
2
,

1
,
4
3
6
5
6
4
7
7
2
9
3
0
5
3
2
3
7
2
1
,
5
,
5
4
7
0
2
3
1
6
5
0
3
6
1
7
1
,
3
1
1
,

182

89

967

505

372

201

787

411

378

198

1,1
90
563

138

69

204

181

88

265

119

60

158

138

76

200

691

341

921

460

255

139

1,0
25
1,3
67
376

R
E
L
E
S
E

484
479
6,08
4
2,34
4
338
404
2,35
9
171
229
381
578
379
13,1
32
769
1,14
3
1,16
6
2,83
4
3,79
0
702

1,31
1
5,64
4
1,93
9
1,75
1
350
1,25
9
466
81
3,03
3
137
2,91
9
626
1,23
9
23,4
20
456
370
1,03
0
648
310

2,28
1
601

4,51
8
360

497

960

1,4
39
559

1,01
3
428

2,
46
2,
29
7,
49
8,
66
1,
63
1,
26
3,
80
89
6
87
2
2,
85
2,
16
1,
68
8,
02
2,
69
4,
87
39
,0
8,
46
6,
39
3,
84
9,
92
3,
30
2,
09

2,50
2
1,78
0
272
363
1,71
6
397
206
1,45
8
524
364
2,57
5
689
10,7
07
2,32
9
6,87
8
1,24
7
2,68
0
2,10
8
1,32
5
476

372

532

712

357

700

414

3,16
7
1,74
4
243

2,16
1
1,62
0
232

319

6,41
0
3,42
5
1,28
0
406

4,12
3
244

1,65
4
240

178

258

1,08
8
1,28
6
194

648

577

436

584

3,31
5
487

273

344

310

4,54
7
597

7,91
9
865

2,12
8
670

4,44
6
1,40
9
16,1
44
1,19
8
1,28
5
1,83
8
650

1,27
2
1,71
7
2,46
4
10,2
45
1,07
1
2,76
7
745

367

498

3,34
6
1,48
1
4,80
6
1,10
7
18,6
78
1,98
9
1,92
4
438

325

81

269

369

1,28
8
358

870

330

616

206

103

150

1,94
3
798

1,05
5
404

616

744

228

309

1,65
1
802

938

494

646

408

231

313

278

151

75

113

367

190

100

147

240

142

90

101

284

159

98

120

1,37
1
1,79
1
534

827

364

571

966

507

706

275

173

220

749

9
2
6
9
9
5
9
1
1
2
4
3
4
0
7
7
3
8
1
0
2
,
1
,
7
7
1
,
3
3
2
3
7
3
5
0
2
5
1
,
4
2
8
,

262
222

E
C
E
K
E

K
U

U
K
2,15
6
2,50
9
11,8
99
11,8
43
1,73
4
1,87
5
1,57
7
243

259
1,40
2
1,24
1
112
214
651
664

907

133

441

491

1,93
6
1,16
1
4,20
9
3,09
0
1,55
7
1,18
9
3,63
8
2,40
9
1,05
4
23,9
48
1,26
0
1,50
1

393
373
1,33
6
404
1,42
7
454
3,17
2
722
2,80
6
1,55
0
17,5
18
395

20,3
83
1,30
7
677

763
318
1,99
2
1,20
3
141
327
1,09
0
156
154
364
360
231
1,71
6
511
1,94
2
532
8,46
8
572
899
1,44
1
550
321

216

19
,5
7,
26
10
,7
98
1
4,
51
54
,7
2,
91
41
8
2,
76
3,
58
1,
00
5,
78
2,
33
4,
79
2,
32
82
6
1,
07
49
6
69
9
3,
91
5,
39
1,
39

2,
54
1,
30
5,
30
4,
81
67
6
94
0
2,
91
4,
60
58
4
9,
47
1,
57
1,
31
5,
60
1,
93
5,
89
4,
02
9,
69
3,
75
14
,4
6,
18
5,
21
1,
60

1,
7
6,
2
2,
4
6
5
1,
5
1,
6
1
7,
2
1
9
8
1,
1
3
4
2,
0
8
5
1,
6
8
4
2
8
3
7
1
8
2
6
1,
3
1,
9
5
2

8
9
1,
0
3,
3
4,
0
1,
3
5
6
1,
4
3
1
4
0
7
0
8
9
5
7
3,
3
1,
2
1,
4
5,
1
2,
8
3,
7
1,
2
4,
2
1,
1
8
0

57

551

16
4
15
2
30

491

47

283

48

773

24

184

728
91

198

56
4
27
9
15
5
1,4
66
47
9
1,2
72
43
7
13
0
17
6
69

34,1
11
2,85
4
2,05
5
21,8
64
2,84
3
8,78
7
2,16
8
2,27
0
1,69
8
251

14
7
59
1
77
3
23
5

12,1
45
10,1
63
1,04
0

3
0
1
5
4
3
4
2
5
1
2
2
4
1
0
8

697

1
,
1
,
2
,
2
1
8
6
1
,
4
2
2
1
2
,
31,3
74
1
,
4
,
1
,
2
,
1
,
7
7
7
7
3
9
4
8
4
,
5
,
8
3

92

233

58

148

218

592

179

488

35

81

47

116

121

323

153

388

33

79

111

269

2
0
1
7
4
1
2
4
2
8
1
4
5
8
2
9
2
9
7
1
4
7
2
2

68

174

50

129

194

540

87

223

185

526

183

412

348
112

1,01
9
296

272

883

255

673

253

667

68

171

3,
03
1,
51
6,
02
3,
49
1,
74
2,
28
1,
63
3,
31
1,
39

5,
01
2,
80

6
3
3
8
1
3
1
1
1
9
3
0
7
3
5
8
2
1
4
7
4
5
3
6
1
1
5
6
9
9
8
3
1
9
7
2
1
2
1
6
1
4
4
7

2
2
2
8
3
7
5
3
1
3
2
7
8
4
1
0

1,664

305

2,710

412

2,906

495

546

80

958

187

2,355

429

686

126

1,236

219

23,11
8
6,771

5,06
0
1,45
7
1,61
5
7,58
8
39,5
40
13,3
92
13,3
81

3,475
138,1
72
7,065
22,20
5
5,930
2,813
3,067
4
4
5
4

7
8

1,254
2,175
16,81
7
38,94
5
3,127

388

3,54
1
297
2,26
6
4,15
5
3,59
2
2,06
7
L
A
T
R
A
K

78

5
3
6
1
7
7
1
2
3
1
7
8
2
1
3
7

12,
965
2
,
1
,
26,
833
12,
574
45,
144
5
,
2
,
2
,
3
4
1
,
6
,
7
,
1
,

MALTEPE

247

573

1,0
99
266

83

500

14,9
96
309

1,76
3
2,64
6
1,51
3
398

KADIKY

801

2,23
0
913

73
436

328

90

927

1,08
2
2,91
5
457

224
2,34
0
627

EKMEKY

MALTEPE

1,9
05
742

714

2,88
7
1,59
2
45,2
45
255

BEYKOZ

119

195

690

1,48
0
33,1
14
2,62
8
1,44
0
3,05
7
1,33
1
2,52
2
235

ATA EHR

391

1,08
3
431

347

235

24,3
11
2
,
4
,
3
4
2
,
1
1
1
,
1
1
7
6
1
,
2
8
1
,
6
2
1
,
6
1
2
2
2
8
1
3
1
9
1
,
1
,
3
8

ADALAR

KARTAL

1,4
49
587

261

54

459

560

1
,
4
,
1
,
4
6
1
,
1
,
5
,
1
1
5
4
6
8
1
9
1
,
4
6
9
1
4
5
1
5
2
0
1
0
1
4
7
6
1
,
2
8

ZEYTNBURNU

321

262

418

3
,
3
,
2
,
5
0
1
0
2
,
1
,
1
2
4
7
8
8
1
9
9
7
3
7
8
2
3
8
1
4
1
8
1
2
1
5
7
4
9
2
2
7

57

941

68

1,08
3
1,32
4
384

3,5
33
3,5
87
1,7
82
162

5,
06
12
,8
7,
02
1,
49
3,
78
4,
23
8,
95
76
4
2,
74
3,
09
98
8
5,
76
2,
44
4,
86
2,
46
81
5
1,
09
55
1
74
8
3,
65
5,
09
1,
48

SULTANGAZ

168

KADIKY

1,3
01
345

365

1,09
8
620

5,3
40
3,5
89
3,5
32
488

SLVR

724

EKMEKY

1,0
43
270

45
200

331

2,0
73
1,2
14
1,8
76
129

375
6,38
7
664

KA ITHANE

210

913

416

3,31
6
477

1,2
93
4,1
81
1,5
61
554

GUNGREN

566

9
1

285

2,17
4
7,55
6
1,94
8
216

1
7
1
,
4
9
2
,
2
4
2
0
1
5
7
4
2
2
2
7
8
7
5
0
1
9
4
2
2
0
6
4
8
6
8
1
8
6
3
0
4
1
1
5

GAZOSMANPA A

BEYKOZ

4
6
6
2
1
7
9
7
4
0
8
1
3
9
1
3
1
7

423

311
3,99
3
682

FAT H

510

945

5,48
7
3,72
6
3,38
9
434

EYUP

697

4,9
16
529

ESENYURT

144

3,8
40
2,3
55
3,7
12
226

265

66
3

41

445

301

2,03
7
1,04
6
3,78
5
136

1
1,
3,
6
9,
7
4
7
2,
7
1
5,
1,
4
2
1
1,
5
2,
3
5
4
3,
1
1,
1
2,
5
1,
1
4
3
5
5
2
6
3
5
2,
1
2,
9
6
8

98

ATAEHR

ADALAR

395

2,7
63
6,2
18
2,9
84
822

ATALCA

691

585

7
6
8
,
1
,
8
7
1
,
6
2
8
4

BUYUKEKMECE

287

1,0
59
4,1
87
1,7
08
2,7
12
166

SULTANGAZ

1,
4
1
2,
1,
9
8
8
1,
7
1,
3
1
0,
2
0
6
6
9
1
2
5
1,
4
5
3
1,
1
5
4
1
9
2
6
1
7
2
0
9
5
1,
3
3
7

BEYOLU

ZEYTNBURNU

SLVR

1,06
9
11,2
35
1,51
7
739

BEYLKDUZU

SARIYER

1,7
52
12,
425

BAYRAMPAA

7,06
2
416

BA AK EHR

238

3,7
89
1,4
21
1,0
13
1,3
63
415

BAKIRKY

473

KKEKMECE

65
2,

KAITHANE

SARIYER

Tablo 10.1.4 TABlara Gre Toplulatrlan Gnlk Servis Yolculuklarnn lelerdeki Dalm (Mevcut Durum)

98

208

47

58

676

158

205

606

136

173

118

26

38

169

38

48

403

91

121

410

85

141

124

28

36

316

67

105

265

56

71

233

45

60

645

142

180

319

69

85

536

121

166

506

123

192

981

231

315

455

87

112

715

153

218

929

206

257

765

173

229

294

59

75

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 10

Tablo 10.1.5 TABlara Gre Toplulatrlan Gnlk Toplu Tama Yolculuklarnn lelerdeki Dalm (Mevcut Durum)

ARNAVUTKY
AVCILAR
BACILAR

BAAKEHR
BAYRAMPAA
BEKTA
BEYLKDZ
BEYOLU

ESENLER
ESENYURT
EYP
FATH
GAZOSMANPA
A
GNGREN

609

302

228

104

467

360

49

162

173

40

176

133

245

839

184

1,03
4
785

122

540

391

R
<c

R
E

A
B

>
E

1,04
8
36,9
69
2,65
0
2,52
1
1,41
1
1,10
3
163
3,94
0
286
3,34
7
612
1,55
0
16,8
92
555
1,33
3
1,20
7
1,39
4
362
14,3
59
462
937

610

H
A
B

1,66
7
3,07
3
73,9
54
26,6
60
3,07
0
3,59
3
6,33
3
680

1,4
37
3,4
88
32,
611
48,
400
10,
494
2,1
26
4,11
1
520

918

852

1,35
8
1,94
8
703

1,0
38
1,7
12
652

18,4
69
3,33
2
3,51
3
5,87
8
7,85
2

7,5
39
2,6
35
2,4
01
4,7
13
5,1
52
7,9
73
1,5
27
18,
375
1,5
94
1,0
20

2,08
9
17,5
72
1,96
3
1,15
4

2,1
11
7,
88
14
,4
24
,5
40
,5
2,
51
6,
34
9
6
1,
76
2,
08
3,
00
1,
06
10
,2
4,
83
3,
77
13
,4
7,
31
12
,9
2,
67
27
,2
2,
59
1,
64

4,
1
3,
0
9,
1
7,
2
1,
1
8,
4
2,
7
2
8
1,
0
5
0
2,
0
6
9
4,
7
4,
5
1,
5
1,
6
3,
6
2,
3
1,
0
1
4,
1,
2
1,
1

A
P
A
R

930

409
123

1,40
6
1,21
1
453

1,06
0
567

194

702

89

250

336

375

75

258

2,77
9
1,93
2
1,04
5

442

1,48
3
1,15
1
781

316
225

A
T

E
B

D
K
LU

O
E
B

<c
B

K
E

536

330

824

168

123

249

274

190

421

341

260

526

546

383

855

448

339

680

170

128

254

266

198

391

122

74

163

99

78

148

628

430

943

464

322

702

290

239

437

R
E
E
S
E

1,36
2
933

997

LU

1,64
0
13,4
19
2,87
4
2,83
0
990

2,27
0
1,20
8
4,80
3
3,47
1
897

B
1,76
4
2,29
0
11,0
28
7,30
8
1,97
2
1,73
3
24,5
55
1,16
3
773

1,82
4
1,75
9
5,33
4
1,08
6
968
5,21
1
39,1
29
506

2,61
8
1,79
0
751

10,5
69
1,27
0
614

15,5
46
2,47
9
8,13
3
12,8
45
16,6
69
7,48
5
3,97
8
10,6
81
3,16
2
1,19
3

6,37
3
1,61
1
6,67
8
7,95
7
11,2
65
4,47
3
21,2
22
8,06
4
11,6
33
927

1,3
79
8,1
12
2,0
28
2,4
43
747
1,4
31
1,1
44
126
12,
958
204
6,1
15
738
1,5
55
16,
226
552
741
1,2
44
990
364
8,3
40
499

1,61
5
2,01
5
5,01
2
5,42
4
1,51
1
949
4,65
7
3,32
0
532
53,1
67
1,23
2
565
5,97
6
1,65
8
6,73
7
18,1
94
9,35
8
4,47
5
9,45
1
8,17
1

2,16
4
4,12
7
2,06
9
2,25
1
541

1,13
2
79

1,3
98
13,
612
4,9
35
1,2
00
1,2
43
7,1
34
559

2,71
4
236

432

461

112

18,8
43
2,03
0
1,76
1
7,02
4
655

2,73
4
11,0
99
806

1,1
50
1,0
55
433

769

338

1,46
7
1,12
0
436

693

6,93
3
654

2,51
8
432

4,35
3

2,04
8

1,28
3
1,51
7
153

786
897
166
463

1,15
2
319

571
221

25
3,

SLVR

782

67

717

257

75
407

1,3
30

909

27,
140
1,5
53
2,9
77
4,9
31
6,7
60
82
6,

KKEKMEC
E
SARIYER

176

95
4,

KAITHANE

750

188

35
190

1,7
23
6,4
85
1,5
78
679

2,48
0
1,38
1
175
6,07
4
289

875
5,92
2
1,25
6
391
4,50
1
922

89
3,

BYKEKMEC
E
ATALCA

880

53
5,

BAKIRKY

207

1,26
3
1,42
0
2,67
1
1,86
3
695

96
3,

BAHELEVLER

1
9
1
,
1
,
1
,
3
2
2
,
1
,
1
7
7
9
2
6
2
,
1
,
1
,
2
,
1
,
6
2
1
,
1
,
6
0
5
,
1
,
1
,

461

56
265

3,
85
1,
75
6,
53
45
1
1,
75
2,
91
1,
09
1,
77
2,
43
3,
70
3,
24
1,
15
1,
84
77
8
69
5
3,
75
2,
85
2,
08

895

407

2,04
7
41,9
80
722

5,62
4
1,23
7
30,4
26
9,92
2
17,0
12
3,00
4
7,25
3
5,53
6
3,24
5
633

1,10
9
1,59
7
1,14
7
472
10,1
52
594
1,40
7

5,2
72
7,7
69
17,
07
20,
02
6,0
01
3,5
03
16,
70
3,1
43
2,0
46
9,6
16
4,7
38
2,2
91
20,
45
6,0
70
12,
94
15
7,0
20,
80
16,
79
10,
04
31,
72
9,9
87
3,5
54

5,64
2
563

1,33
3
496

653

2,50
5
4,06
3
736

2,66
0
438

1,28
3
807
275

42

3,22
3
65

68

1,44
2
140

225

374

507

661

374

515

621
227

1,03
2
309

1,21
9
432

909

142
230

380

528

659

409

291

487

647

905

464

473

704

376

634

1,01
5
831

1,02
0
604

143

242

318

1,41
7
1,19
8
442

217

380

477

702

326

96

124

164

330

233

65

235

213

85

140

180

263

124

545

798

389

649

1,14
3
888

1,04
9
630

246

431

546

1,56
8
1,11
0
794

A
P
A
S
o
Z
A
G
912
1,0
63
6,8
11
3,5
74
857
974
13,
268
818
351
2,3
01
796
320
10,
204
1,1
47
15,
352
6,2
75
42,
823
3,0
84
3,8
20
5,2
16
1,7
03
497

9
1
1,
7
1
3,
7,
7
4,
0
9
4
4,
8
5
9
4
6
1,
3
1,
0
4
1
1
5,
1,
4
2,
7
5,
4
4,
9
2
3,
2,
0
6,
8
1,
5
6
7

9
0
8
3
3,
2
2,
4
5
7
5
6
2,
7
3,
9
2
6
6,
7
6
2
2
6
3,
5
8
6
6,
7
4,
3
8,
0
1,
9
40,
664
3,
8
4,
0
4
3

321

E
C
E
K
E

K
3,3
01
8,4
54
22,
945
23,
772
6,6
37
4,8
84
6,2
23
668
2,1
07
1,1
56
3,8
42
1,3
71
8,8
73
6,5
88
3,2
38
4,3
92
7,3
58
5,5
73
2,0
49
62,
081
2,6
29
2,1
38

4
3
1
2
1
8
6
0
2
8
4
2
1
8
2
9
4
2
6
1
5
5
1
9
3
0
1
1
1
2
6
2
4
7
3
9
R
>
S

7
0
5
1
1
,
1
,
2
9
3
2
1
,
1
,
1
7
1
,
4
0
1
9
1
,
4
8
2
,
1
,
3
,
1
,
4
,
2
,
47,
926
2
9

1,2
33
1,6
16
1,2
68
1,4
00
283

16,1
97
339
292
32
213
417
137
206
286
435
372
141
218
85
84
502
356
255

750
1,5
58
128
792
180
5,2
03
1,9
17
1,2
68
1,9
01
501
539
1,1
08
879
353
4,1
36
645
19,
384

4,
68
22
,3
2,
13
30
8
1,
95
3,
45
1,
21
2,
05
2,
60
4,
26
3,
42
1,
25
1,
94
85
1
71
8
4,
38
3,
26
2,
15

1
,
7
5
4
,
2
,
4
2
8
6
3
,
4
3
2
5
9
7
5
6
2
8
3
,
8
1
4
,
1
,

19,
203
1
,
1
,
3
,
1
,
3
9

217

1,
4
5
8
1
1,
1
2
6
6
1,
0
4
0
6
7
8
9
1,
2
1,
1
4
3
6
9
2
4
2
6
1,
3
1,
1
8
0
U
R
U
B
T
LU

3,
50
3,
08
9,
02
8,
16
1,
86
1,
80
9,
22
13
,6
9
2
25
,3
2,
29
1,
12
10
,9
2,
95
12
,6
14
,0
17
,6
7,
30
32
,7
13
,5
12
,5
1,
76

1,7
39
3,2
46
7,3
98
9,6
41
5,5
66
1,3
87
5,7
86
996
863
2,2
23
1,7
91
783
8,4
79
2,5
10
3,7
26
19,
619
6,7
11
9,9
76
3,0
28
12,
633
2,9
85
1,2
61

3
3
1
2
1
1
0

202

574

162

395

69

172

52

68

1
6
1
1
7
4
2
0
2
2
4
2
2
5
8
4
1
2
3
0
4
9
2
9
2
3
1
3

14,5
34
1,37
4
1,24
7
4,54
7
1,69
1
4,12
0
1,58
7
1,81
5
1,47
6
128

920

1
0
8
0
1
5
1
5
2
9
5
0
2
9
5
6
2
8
4
7
7
2
4
3
1
8
7
5
1
2
8
0
2
6
1
4
1
3
3
8
2
4
6
2

14,9
34
779
895
869
1,43
3
1,02
8
579
675
217

301

223

8,07
8
3,62
8
690

2,74
3
1,92
5
598

136
149
386
320
118
91
461
499
57
331
111
57
399
137
402
722
673
255
672
625
619
87

1
1
6
7
3
7
3
4
1,3
26
8
5
5,0
69
8
9
1,1
88
1,3
81
1,2
83
3,7
21
1,2
27
2
3
2
5
4,2
83
1,2
20
5
4

3
8
3
7
1,
1
8
9
2
4
2
4
1,
2
1,
3
1
3
8
0
2
9
1
4
1,
2
3
6
1,
3
1,
4
2,
2
6
9
2,
6
1,
7
1,
9
2
1

9
2
8
9
2
1
1
8
5
6
5
4
2
8
1
7
3
3
1
2
6
9
3
7
2
3
8
2
2
0
2
8
3
6
1
5
3
0
3
8
3
2
5
5

554

134

177

458

96

152

224

49

66

199

50

80

8,79
6
2,82
8
1,75
4
29,2
32
3,50
5
8,21
1
3,52
3
1,86
4
2,23
0
464

1,75
2
671

4,81
4
1,15
6
1,18
2
4,17
3
6,69
8
18,0
97
3,92
0
3,39
7
2,37
9
188

858
1,42
3
21,8
05
5,83
7
8,49
8
2,24
3
2,81
4
135

731

729

518

9,46
7
13,6
12
1,65
2

2,45
2
1,28
0
1,05
9

5,06
4
2,42
2
815

MALTEPE

ARNAVUTKY

GEBZE

361

601

1,22
5
430

363

2,42
8
1,04
6
853

KARTAL

USKUDAR

451

134

121

834

143

KADIKY

UMRANYE

107

338

645

EKMEKY

TUZLA

225

709

1,43
8
332

BEYKOZ

LE

694

291

187

2
9
8
4
1
2
5
1
2
2
3
2
1
4
2
3
3
4
5
0
4
5
1
5
2
5
1
0
1
0
4
9
3
7
3
3

ATA EHR

SULTANBEYL

839

67

1,16
2
2,74
1
716

336

5
6
1
2
2
6
4
9
2
3
3
9
1
4
2
3
3
2
4
9
4
2
1
5
2
4
1
0
9
6
5
3
3
8
2
9
E
C
E

ADALAR

SANCAKTEPE

191

42

2,20
7
3,10
8
1,43
8
133

115

PENDK

353

553

SULTANGAZ

MALTEPE

452

3,32
7
5,56
0
1,25
5
193

SARIYER

KARTAL

103

2
,
7
6
1
,
1
0
5
5
1
,
3
4
5
6
7
1
1
,
9
3
3
5
5
6
2
3
2
0
1
,
9
6
6
0

KA ITHANE

KADIKY

3,25
9
81

1
,
2
6
6
9
7
6
3
9
7
2
2
5
3
8
5
2
8
1
6
9
2
6
4
1
1
7
1
5
9
3
6
7
4
5

GNGREN

EKMEKY

24

1,34
8
80

400

1
,
3
6
4
,
7
7
3
6
6
4
2
2
3
7
4
7
7
1
6
2
2
3
3
7
1
5
1
4
8
1
6
3
4
2

FATH

BEYKOZ

1,82
0
343

ESENYURT

ATAEHR

3,30
8
509

88

ATALCA

ADALAR

370

BA AK EHR

ZEYTNBURNU

1
,
1
6
2
3
6
6
3
8
5
6
2
4
3
7
5
5
7
7
7
2
2
6
4
1
1
4
1
6
8
3
6
2
5
2

BAKIRKY

AVCILAR

SULTANGAZ

2,115

136

188

1,719

140

202

3,170

318

481

3,121

280

408

958

97

162

1,034

83

123

6,556

442

661

2,355

288

566

677

54

81

1,740

214

396

1,509

108

155

973

59

85

3,824

339

500

1,523

127

180

2,793

297

483

3,693

501

929

5,110

532

825

3,186

230

341

3,365

413

720

7,920

596

856

4,876

482

766

1,352

88

124

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 10

Tablo 10.1.6 TABlara Gre Toplulatrlan Gnlk Yolculuklarn lelerdeki Dalm (Mevcut Durum)

ESENLER
ESENYURT
EYUP
FATH
GAZOSMANP
AA
GNGREN
KAITHANE
KUUKEKME
CE
SARIYER
SLVR

2,53
4
645

11,8
19
644

5,63
1
3,72
3
3,62
6
6,51
6
3,68
3
1,37
9
3,86
4
2,57
7
1,48
4
11,9
74
3,29
9
3,13
5

7,59
3
1,44
6
3,02
4
48,4
52
1,15
8
2,76
0
2,49
8
3,04
0
772
33,5
68
1,08
1
2,04
6

3,77
1
7,33
7
708,
547
92,0
55
12,2
20
10,6
75
16,6
39
2,61
7
3,20
9
3,50
1
5,34
3
2,15
1
60,6
05
8,72
4
9,13
0
14,1
96
22,0
30
28,2
17
5,17
3
50,2
61
5,24
4
3,19
0

3,
4
4,
5
3
0,
1
8,
6,
1
3,
9
2
6
4,
0
2,
2
6,
8
4,
2
2,
0
4
6,
5,
7
2
2,
3
0,
5
2,
2
1,
9,
6
2
2,
7,
5
2,
8

4,07
8
3,34
0
11,7
64
11,7
24
3,13
7
2,14
4
9,97
4
288,
995
1,44
1
28,9
78
2,97
9
1,77
0
13,1
83
3,71
6
16,4
32
17,2
87
27,7
67
9,60
0
64,3
43
15,6
83
34,9
35
2,30
3

741

693

579

519

1,4
45
874

191

162

309

158

1,28
0
383

289

254

456

236

639

108

104

182

81

228

107

561

151

139

235

123

302

563

3,31
2
2,83
5
2,05
7

756

598

624

625

491

536

507

1,3
26
1,1
04
795

1,86
5
1,57
0
1,05
2

645
429
141
211
72

468
386
Z
D
K
E
B

3,57
1
21,0
64
5,00
0
5,98
9
2,70
5
3,59
4
2,08
1
483
142,
510
507
17,1
64
2,00
4
3,47
3
50,3
41
1,34
8
1,67
7
3,03
5
2,38
9
898
18,5
56
1,37
7
3,33
0

3,
2
3,
6
1
0,
1
1,
4,
2
1,
9
9,
3
1
1,
1,
3
3
5
2,
6
1,
3
1
2,
3,
4
1
6,
4
1,
2
2,
9,
5
2
5,
1
5,
9,
7
1,
9

5,49
0
9,09
6
4,94
1
5,15
2
1,85
7
3,01
3
2,59
7
581
8,92
0
573
151,
178
5,21
5
3,73
7
19,6
16
1,54
4
1,70
7
3,41
2
2,52
3
1,03
9
14,1
95
1,73
7
10,9
22

474

527
435

R
E

3
,
2
,
1
,
2
,
6
2
1
,
1
,
3
5
1
,
3
1
7
,
5
6
1
,
2
,
8
2
8
5
1
,
1
,
5
7
5
,
1
,
5
,

E
S
E

2,05
8
2,95
0
46,6
78
14,5
79
4,05
6
3,06
3
22,2
21
1,99
1
1,45
8
2,91
8
2,64
1
1,23
7
309,
240
3,67
7
7,83
5
11,7
64
20,6
00
31,6
42
4,08
3
14,9
42
3,78
8
1,73
0

4,31
7
37,5
36
6,96
8
6,88
9
3,55
4
6,12
7
2,63
1
668
22,8
52
723
15,0
46
2,40
2
4,50
8
363,
342
1,77
2
2,52
1
3,87
1
2,74
2
1,15
8
22,4
92
1,61
8
3,46
7

4,86
6
2,45
3
12,1
56
8,66
9
2,86
8
2,09
4
15,9
59
4,82
5
1,21
6
12,6
61
2,27
4
1,14
9
14,5
25
2,98
4
266,
440
24,7
38
55,7
47
7,61
4
20,4
01
11,7
12
8,48
9
1,59
7

9,
69
13
,5
35
,0
43
,4
16
,7
6,
63
33
,4
9,
91
4,
92
24
,4
9,
44
5,
05
42
,3
11
,9
29
,2
81
4,
48
,1
37
,6
21
,7
56
,6
20
,7
7,
14

633
646
1,1
33
661
255
372
151
191
1,1
39
922
629

1,86
5
2,32
3
19,6
83
9,73
9
3,00
5
2,47
1
45,5
77
3,37
9
1,21
8
6,68
4
2,13
7
983
33,6
80
2,94
3
52,4
09
15,9
12
452,
057
8,69
8
10,6
94
11,9
15
4,65
4
1,36
8

1,5
63
1,8
32
3,1
32
1,9
64
660
989
393
507
2,7
48
2,2
09
1,7
69
E
C
E
K
E

237
497
628
980
675
217
335
134
182
818
681
651

1,95
0
1,12
4
4,22
1
3,76
9
964

2,97
9
3,36
6
2,95
2
3,16
3
987

853

1,69
2
2,51
6
501

SULTANGAZ

623
4,85
1
3,91
4
2,17
1

1
2,
7,
0
2
5,
1
9,
4,
1
9
9,
5,
6
1,
0
3,
4
1,
2
5,
8
2,
2
1
1,
1
1,
4,
0
3,
7
9,
1
5,
9
2,
5
3
6,
3,
3
3,
2

873

1,06
8
1,11
6
1,91
3
1,16
5
435

KA ITHANE

3,
9
1
5,
3
2,
6
7,
3
1
5,
1
1
0,
2,
7
4,
3
4,
0
5,
9
2,
2
2
0,
9,
6
7,
1
2
6,
1
4,
3
2,
5,
0
5
7,
5,
2
3,
2

443

GUNGREN

3,22
0
8,02
4
110,
169
482,
071
40,6
95
5,90
9
8,73
0
1,77
9
2,63
3
2,45
9
4,21
4
1,81
9
20,5
90
6,56
1
5,51
6
10,7
95
12,4
06
27,8
36
3,51
7
50,8
19
3,88
2
2,56
5

374

829

521

1,4
71
2,1
66
875
1,9
17
2,2
74
3,5
16
2,4
89
842

3,
54

1,
19
2,
19

1,2
76
395
601
3,1
66
2,7
96
2,2
08

7,
80
6,
06
19
,8
18
,8
5,
67
3,
96
18
,6
56
,4
2,
69
79
,3
5,
47
3,
17
23
,1
6,
91
31
,9
31
,9
45
,0
16
,5
10
6,
27
,4
32
,9
4,
35

3,
4
6,
2
1
7,
2
5,
1
7,
2,
8
1
2,
3,
1
2,
3
5,
2
3,
8
1,
8
1
9,
5,
3
8,
5
5
1,
1
6,
2
7,
6,
5
2
5,
6,
6
2,
7

1,
09

R
A
A
D
A

1
2
6
3
6
7

342

7
4
4
9
3
2

31,0
05
2,67
2
2,58
7
12,5
18
3,69
0
9,01
8
2,58
2
3,36
6
2,61
8
222

9
9
9
0
3
0
4
2
1
1
2
4
9
2
6
4

495
222
292

629
15,6
83
7,93
1
1,58
9

1,
1
1,
2
5
6
3
4
1,
7
47,
083
1,
4
1,
9
1,
5
2,
4
1,
3
9
5
1,
0
3
2
3
7
5,
1
4,
2
1,
1

1
8
1
8
1
0
1
5

2,
53
1,
44
9,
73
1,
81
2,
28
2,
28
1,
96

2,352

261

406

2,466

306

582

1,727

174

284

4,270

377

658

27,77
9
11,02
7
6,522

4,56
5
1,48
5
2,23
8
4,63
2
71,2
43
17,4
32
21,1
75
5,65
9
6,44
2
279

12,0
77
2,62
3
2,16
8
17,2
02
20,0
73
58,7
12
8,92
1
4,22
3
3,80
4
301

119,4
48
15,19
1
35,22
4
13,11
9
6,106
7,503

4
9
4
7

2,169

7,
46
2,
25
1,
07

28,34
6
40,08
3
9,838

2,70
9
5,17
4
2,95
9
4,12
2

1,76
4
8,99
8
6,46
1
3,13
8

17
5
12
7
25
8
26
9
71

338

901

220

327

824

194

930

2,57
5
2,15
7
837

503

87

245

637

139

39
2
14
8
65

912

522

1,84
1
200

2,43
7
5,73
1
471

83

921
302

2,08
5
780

332

13
2
82

183

445

116

28
7
13
8
21
4
14
1
44
1
23
5
22
6
62
3
44
2
11
4

852

2,46
9
938

482

3,03
6
3,53
2
5,27
9
1,58
6
5,99
1
3,69
3
5,61
3
605

476

3,774

MALTEPE

BUYUKEKME
CE
ATALCA

2,38
4
280,
875
5,95
3
8,23
3
8,38
4
2,95
4
1,82
7
521

468
2,65
8
2,25
0
1,61
9

E
B

780

480

371

3,1
89
1,6
75
40,
438
707

KARTAL

BEYOLU

124,
499
4,26
8
4,36
1
4,64
5
1,18
9
7,27
8
2,93
5
724

2,
03
1,
48

360

541

251

8,
12
62
,8
6,
08
1,
48
3,
58
6,
47
2,
08
4,
68
5,
06
8,
58
5,
34
1,
93
2,
85
9
1
1,
23
7,
86
6,
63
4,
57

KADIKY

BEYLKDUZU

333

446

417

36,
285
8
6
9
5
2
1
3
7
7
0
2
3
4
9
5
6
9
3
5
9
2
1
3
1
1
2
1
6
8
7
7
0
5
7

EKMEKY

BEKTA

414

2,01
6
2,21
7
3,58
8
2,37
7
863

401

1,0
09
303

191

BEYKOZ

BAYRAMPAA

1,5
18
1,2
54
906

1,55
9
490

169

1,1
69
1,9
56
730

573

ATA EHR

BAAKEHR

264

1,69
5
1,43
4
1,11
3

1,0
63
351

435

175

1
,
2
,
6
9
3
0
5
4
1
,
3
2
7
9
7
2
1
,
7
1
2
7
3
9
1
6
1
8
1
,
1
,
6
0

ZEYTNBURNU

BAHELEVLE
R
BAKIRKY

313

479

348

359

207

5,1
17
1,0
74
4,5
67
756

BACILAR

103

942

505

470

3,
9
9,
7
1,
8
2
9
8
0
1,
7
4
7
1,
0
1,
0
1,
7
1,
1
4
3
6
2
1
8
2
7
1,
8
1,
5
9
9

SLVR

AVCILAR

205

809

2,
5
1,
1
9,
9
3
1
6
6
1,
0
3
9
8
7
9
9
1,
5
1,
0
3
7
5
4
1
6
2
6
1,
4
1,
2
9
6

SARIYER

ARNAVUTKY

518

212

276

329

332

16,
737
1,7
88
2,8
72
317

GAZOSMANPA A

ARNAVUTKY

GEBZE

613

72

569

150

202

1,54
5
2,65
4
916

FATH

SKDAR

185

372

1,7
14
1,0
24
350

1,57
1
1,70
4
2,91
9
1,80
5
638

144

271

377

254

9,0
05
5,3
41
23,
21
3,1
26
4,7
46
7,2
25
2,8
85
6,0
33
7,1
10
11,
64
7,7
69
2,7
01
4,1
23
1,4
25
1,8
73
10,
22
8,6
01
6,7
80

42

MRANYE

123

574

245

639

280

TUZLA

966

863

195

3,2
40
381

6,04
9
3,03
0
3,25
1
467

133

118

99

LE

885

1,12
2
1,79
9
1,19
1
418

2,07
6
4,59
2
1,17
6
2,86
6
2,73
5
5,37
2
2,78
5
1,03
7
1,50
1
536

363

238

SULTANBEYL

995

346

1,17
4
2,07
4
710

788

EYUP

SANCAKTEPE

321

903

699

4,37
8
9,12
4
4,76
4
767

ESENYURT

PENDK

1,1
32
391

3,4
97
973

202

ATALCA

MALTEPE

1,32
3
457

132

684

BUYUKEKMECE

KARTAL

347

4,90
7
14,4
43
3,42
3
950

BEYO LU

KADIKY

644

7,25
3
2,13
5
7,08
1
718

BAYRAMPAA

EKMEKY

741

2,
7
4
8
1,
4
2
9
5
7
9
0
3
4
7
5
9
2
1,
5
9
9
3
2
4
8
1
5
2
3
1,
3
1,
0
8
8
BA AK EHR

BEYKOZ

224

BAKIRKY

ATAEHR

8,1
61
430

3,
81
1,
54
27
,7
7
5
1,
06
1,
79
6
4
1,
47
1,
53
2,
59
1,
63
5
7
8
6
3
4
4
5

BAHELEVLER

ADALAR

3,3
66
870

1,27
4
148

6,54
0
1,18
4
4,10
1
407

246

BA CILAR

ZEYTNBURNU

717

93
3,

2
,
2
8
5
3
2
7
5
2
7
5
3
3
6
6
8
8
1
,
9
5
3
1
4
7
1
6
2
4
1
,
9
5
9
0

AVCILAR

SULTANGAZ

3,
18
2,
51
5,
16
5,
15
2,
06
1,
67
8,
96
6,
58
1,
34
3,
73
2,
46
1,
65
5,
77
2,
52
4,
85
7,
07
8,
73
5,
09
6,
09
11
,6
8,
69
2,
19

310

428

286

410

709
644

1,06
2
933

292

471

K
1,96
0
3,78
7
43,5
85
26,3
25
13,7
54
2,27
1
12,7
59
2,16
6
1,43
4
3,42
0
2,44
4
1,09
4
54,5
35
3,57
1
6,67
8
13,5
71
12,9
35
227,
934
4,81
2
15,7
09
3,87
6
1,63
6

2,22
0
1,84
9
7,88
3
6,24
5
1,94
1
1,42
6
6,42
6
18,0
39
912
23,1
16
1,69
5
829
8,35
5
2,32
1
19,9
44
10,6
96
23,4
90
4,90
2
356,
328
8,59
2
11,8
62
1,21
4

7,48
3
19,3
51
67,2
16
71,2
49
24,4
37
12,9
69
11,6
59
2,32
0
6,06
9
2,62
9
8,93
6
3,62
9
20,7
76
15,6
29
7,31
2
9,28
1
17,0
56
14,0
11
4,65
0
518,
303
6,53
4
5,08
0

3,55
8
8,86
3
597
2,67
5
1,17
6
780
4,27
2
1,31
8
5,92
6
3,64
2
10,3
09
2,58
0
14,4
09
5,66
3
365,
500
945

2,32
9
446
13,0
58
5,34
4
2,58
6
4,34
9
1,17
1
1,22
3
2,51
4
1,95
1
836
8,31
3
1,69
6
126,
799

4,28
9
1,73
1
10,1
12
5,57
1
1,53
9
2,11
9
9,13
0
1,77
9
922
2,58
0
1,58
7
835
9,60
2
2,19
4
14,1
26
4,66
0
64,7
34
3,30
9
5,33
5
8,08
1
3,34
8
1,11
1

218

801
379

362
974
1,74
5
1,64
4
608
1,53
1
1,37
4
1,62
1
246

460
186

645
114
186

214
676
864
347
659
844
844
155

203

301

775
174

1,17
2
1,84
2
258

537

982

270

385

171

247

667

974

971

307

432

664

1,06
7
2,01
5
1,82
6
738

1,11
7
1,17
5
500
874
1,21
4
1,15
2
227

1,49
3
1,72
8
1,78
0
322

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 10

Tablo 10.1.7 TABlara Gre Toplulatrlan Gnlk Otomobil Yolculuklarnn lelerdeki Dalm (Temel Durum)

6,
26
6,
23
13
,5
23
,9
53
,5
7,
58
5,
46
5,
87
7,
62
3,
73
6,
03
1,
34
5,
69
9,
52
6,
36
11
,8
5,
12
9,
92
3,
76
25
,7
4,
33
9,
60

13,6
74
7,90
9
12,5
87
12,2
84
11,8
27
34,4
98
5,08
8
5,43
3
13,1
28
3,14
4
12,6
75
2,89
6
6,98
3
23,3
15
9,88
0
4,45
4
8,26
2
5,07
9
5,36
0
29,9
15
6,85
8
20,4
12

ARNAVUTKY

GEBZE

ARNAVUTKY
AVCILAR
BACILAR
BAHELEVLER
BAKIRKY
BAAKEHR
BAYRAMPAA
BEKTA
BEYLKDZ
BEYOLU
BYKEKMEC
E
ATALCA
ESENLER
ESENYURT
EYP
FATH
GAZOSMANPA
A
GNGREN
KAITHANE
KKEKMEC
E
SARIYER
SLVR

77,1
71
4,40
3
5,69
4
5,33
9
5,46
6
7,28
3
2,38
4
3,45
0
12,3
74
1,79
0
16,0
29
5,15
4
3,04
7
16,2
95
11,2
59
2,24
4
3,87
7
2,92
7
2,97
0
10,9
06
7,57
7
40,4
57

901
540

4,27
5
23,5
21
3,84
3
5,77
5
8,96
6
3,92
5
1,32
2
1,79
6
15,5
01
898
7,82
0
1,16
9
1,57
3
18,3
81
2,58
9
1,95
2
1,61
4
2,47
5
1,00
8
10,0
75
1,75
0
8,02
8

A
B

9,78
9
5,96
2
29,8
62
27,2
63
18,9
27
10,0
57
7,61
6
7,18
6
10,4
32
4,20
1
10,2
25
2,29
2
14,0
51
15,2
27
10,1
21
7,43
6
9,22
5
11,8
56
5,31
3
26,3
33
7,30
2
18,6
35

5,
3
5,
2
2,
7
A

A
P
A
R

E
B

B
5,54
2
2,89
0
10,5
75
10,0
50
12,0
06
5,09
6
18,3
55
9,32
9
6,45
8
5,89
1
6,57
3
1,45
0
10,6
52
9,39
9
13,1
30
10,6
10
16,9
95
9,09
9
6,74
1
10,1
27
7,15
5
11,8
97

3,89
5
1,43
0
3,83
8
3,79
8
5,19
4
2,04
2
3,42
6
75,0
25
3,49
5
9,35
2
3,62
0
857
2,80
9
6,98
4
7,62
8
4,79
4
2,98
3
14,6
74
3,74
2
20,4
69
7,59
4

210
244
1,29
3
1,17
5
726

4,90
4
10,8
87
3,90
7
4,63
7
6,23
0
5,25
0
1,77
1
1,88
4
69,1
41
901
17,6
12
1,98
3
2,26
9
32,9
03
3,20
3
1,81
9
2,30
6
2,23
9
1,43
9
7,41
1
2,58
7
14,1
81

1,
0
6,
7
6,
9
3,
3
U

O
E
B

3,52
3
1,38
7
3,28
7
3,65
0
5,65
8
1,77
2
3,01
9
13,6
93
3,07
5
22,3
80
3,25
1
800
2,44
2
4,08
7
6,43
1
12,1
83
4,60
2
2,82
7
7,66
7
3,32
8
6,36
3
7,14
5

630
286
333
1,65
9
1,51
6
984

9,36
6
10,5
72
6,28
3
5,42
5
6,90
7
7,06
4
2,88
1
2,91
9
27,4
35
1,52
8
80,3
34
8,73
3
3,58
4
39,5
37
5,55
0
2,56
9
3,70
8
2,87
7
2,30
2
8,96
5
4,15
7
48,8
32

1,06
9
904

904

522

423

214

1,48
6
1,01
0
355

1,29
6
550

472

277

650

2,68
3
2,55
4
1,34
0

1,39
6
1,31
0
813

3,92
8
3,80
8
1,86
4
P

LU

5,87
3
1,63
8
1,76
4
1,41
3
1,40
1
1,99
1
845

3,72
3
2,08
1
12,1
87
9,96
7
8,32
0
4,65
8
7,48
6
5,00
7
4,22
8
3,49
5
4,06
6
892

11,72
1
27,75
2
10,44
8
10,40
1
13,27
3
18,90
4
4,665

13,5
17
6,50
6
5,90
9
5,94
6
7,03
2
9,84
0
3,44
2
9,20
9
3,53
2
6,84
4

6,038

6,34
8
1,68
3
5,45
3
4,69
9
5,37
2
3,69
8
6,04
6
7,74
0
3,44
5
5,77
7
3,62
7
1,00
6
4,22
4
5,31
1
19,4
82
6,40
2
12,9
50
3,24
6
8,60
6
6,36
3
7,89
7
7,07
3

864
3,39
8
543
9,29
3
12,6
27
929
5,47
1
1,93
5
788
1,04
3
822
801
2,58
4
1,52
8
19,2
35

4,422
43,43
5
2,503
33,00
8
4,097
105,7
86
7,159
4,339
5,793
4,813
3,606
18,66
8
5,185
23,12
4

7,
17
4,
38
8,
43
12
,1
22
,0
3,
65
6,
38
10
,6
8,
73
8,
42
7,
57
1,
67
5,
80
9,
48
9,
28
78
,0
7,
48
8,
85
5,
83
9,
92
8,
48
15
,8

10,5
75
36,8
50
4,05
5
481

1,18
9
2,46
0
644

1,59
8
2,36
8
813

1,88
5
1,31
7
2,44
9
1,42
4
544

2,44
6
1,94
7
3,19
3
2,15
9
772

2,13
4
4,21
4
1,07
5
3,27
7
2,35
3
4,09
9
2,55
9
983

775

1,13
8
398

1,38
8
483

375
427

552

649

2,48
5
2,33
9
1,15
0

3,02
9
3,10
8
1,68
8

4,31
6
4,37
6
1,92
8

2,80
4
1,38
1
5,33
2
4,46
0
4,50
1
3,05
0
8,30
2
4,86
5
2,76
8
3,50
7
2,66
3
663
5,09
9
4,25
0
12,7
92
5,05
9
19,6
69
3,18
7
5,70
9
5,80
1
4,09
1
4,79
3

4,
04
2,
54
10
,8
13
,8
12
,2
2,
96
5,
32
4,
35
4,
83
2,
60
4,
68
9
5
8,
58
6,
20
4,
89
6,
33
4,
85
14
,4
2,
93
7,
76
3,
81
8,
48

3,
50
1,
30
3,
99
3,
65
4,
53
2,
56
3,
46
26
,4
3,
25
8,
28
3,
27
8
1
2,
79
4,
67
8,
89
5,
89
6,
44
2,
67
28
,0
4,
34
14
,3
6,
50

11,3
97
2,87
2
9,21
2
1,13
3
2,76
2
4,47
1
1,52
0
4,17
7
3,53
5
6,20
6
3,96
4
1,38
1
2,05
7
962
1,05
4
5,70
1
5,13
3
3,09
7

13
,1
9,
71
21
,3
25
,5
28
,2
20
,1
6,
13
6,
15
12
,2
3,
56
10
,1
2,
44
8,
20
18
,6
9,
74
7,
06
8,
09
8,
36
4,
96
75
,4
6,
44
16
,4

4,19
2
6,93
1
1,45
7
463

1,31
9
575
393

442,
244
2,68
5
2,08
6
326

1,45
4
3,74
2
776

929

961

1,27
2
525

1,76
6
527

2,30
7
1,59
7
3,47
2
1,72
9
641

1,41
0
1,28
1
2,08
5
1,45
8
486

1,45
5
1,16
3
2,02
4
1,28
4
466

909

744

679

543

344

312

829

469

409

371

3,53
3
2,91
1
1,20
0

1,80
5
1,66
6
1,22
2
R

1,96
5
1,78
9
1,04
7

3,
83
1,
11
2,
89
2,
61
3,
18
1,
89
2,
19
24
,6
2,
99
3,
87
3,
25
9
1
1,
86
4,
33
8,
66
3,
57
3,
79
1,
94
10
,6
3,
19
90
,7
7,
38

15,68
3
8,806

3,78
4
1,78
4
6,30
5
4,78
9
4,64
6
5,49
0
4,97
1
5,54
4
3,52
4
3,69
2
3,40
3
887

8,290
6,804
8,023
8,441
4,074
4,907
23,22
2
2,473
73,06
1
19,52
8
4,507
31,86
3
10,12
5
3,906
4,735
4,136
3,528
11,32
6
8,511
382,6
14

4,46
5
9,26
1
3,51
0
12,0
92
2,68
5
6,20
4
8,05
6
5,13
8
6,23
7

219

18
,9
50
3,
12
,1
2,
23
8,
62
14
,6
4,
34
13
,0
10
,0
17
,9
11
,0
4,
03
5,
89
2,
26
2,
65
17
,3
17
,1
8,
11

9,
08
3,
21
8,
10
8,
06
10
,9
4,
67
7,
08
51
,7
8,
20
22
,5
8,
90
2,
11
5,
78
11
,3
16
,0
16
,4
10
,5
6,
25
28
,2
8,
26
31
,4
19
,5

6,
7
4,
2
3
2
1,
0
3,
1
4,
3
1,
6
4,
7
4,
0
6,
5
4,
5
1,
5
2,
3
820
1,
1
5,
9
6,
0
3,
5
U
N
R
U
B
N
T
E
Z

3,8
22
2,4
15
5,5
15
7,9
89
13,
825
2,2
68
3,8
11
4,5
14
4,6
61
2,6
88
4,4
25
931
3,9
14
5,6
92
4,6
47
14,
569
3,9
95
6,6
02
2,9
42
6,1
20
4,1
36
8,8
85

20
2
12
4
10
2
12,
18
1,5
68
88
8
55
4
3,0
50
1,8
03
4,1
69
1,6
38
52
5
73
8
21
3
44
7
2,0
48
1,9
78
1,0
09

5
2
3
3
5
7
8
1
1
2
2
4
4
3
7
1
6
7
5
8
6
0
1
4
3
7
6
9
5
5
2
8
4
4
6
1
3
5
6
6
6
9
1
2

830

425

584

2,59
3
3,71
4
1,17
3
627

316,
374
7,22
5
6,81
6
49,0
45
8,86
1
29,4
92
6,49
9
8,90
7
6,34
0
602

5,15
4
299,
603
3,98
7
7,09
9
3,74
1
6,69
1
3,70
5
2,40
0
2,55
2
938

1,63
6
51,0
37
27,0
34
3,32
1
R
H
E

A
T
A

1,08
7
14,0
04
12,8
66
2,59
8

7,91
5
4,21
7
108,
121
6,42
9
5,43
3
6,26
1
4,97
0
19,9
06
5,56
1
1,20
0
1,27
4
22,1
99
6,62
6
2,40
6

1,46
4
481

1,88
4
620
1,09
8
1,26
6
1,90
0
707
807
3,57
4
1,90
2
993
2,08
6
611
672
2,28
0
2,06
6
2,10
1
1,18
2
1,00
0
1,71
3
1,28
5
3,90
8
5,54
8

1,
8
6
1
1,
3
1,
1
1,
4
8
8
9
6
3,
9
1,
7
1,
0
1,
9
4
9
8
3
2,
2
1,
1
1,
5
8
3
2,
2
1,
4
4,
0
4,
5

3,
93
5,
59
2,
78
5,
97
78
,4
21
,2
12
,1
85
7,
26
,8
78
,0
22
,8
11
,1
12
,9
3,
88
6,
69
64
,8
12
1,
14
,6

533
231
294

5
5
1
4
2
7
2
5
3
2
1
9
1
8
7
7
4
8
2
0
6
1
1
8
1
6
6
3
5
6
2
8
2
9
1
7
4
1
3
3
9
1
1
,

2,492
817

582

897

833

1,53
3
564

350
693
12,1
36
3,63
2
4,89
0
14,2
49
443,
681
46,3
24
55,9
47
13,2
61
14,9
74
712
5,97
0
12,2
92
7,98
1
7,29
8
A
T
R
A
K

1,56
4
466

1,335

832

1,637

1,01
8
1,77
1
464

2,667
717
970

564

4,459

2,05
5
1,83
4
598

2,709
1,208
2,788
743

1,84
7
502

870

505

3,121

1,317

1,96
4
1,54
4
1,64
2
715

1,312

755

2,819
2,419

1,912

864

1,518

1,00
2
2,68
5
4,82
1

4,843
7,475

1,20
4
39,4
95
6,47
7
5,50
3
57,0
54
50,7
97
426,
072
20,4
20
13,9
07
9,81
5
835
3,91
9
24,7
48
17,9
10
5,62
0

MALTEPE

BA AK EHR

7,
15
5,
58
21
,6
35
,7
30
,2
8,
26
5,
87
6,
07
8,
15
3,
92
6,
57
1,
48
8,
70
10
,2
7,
27
8,
60
6,
11
12
,3
4,
10
27
,3
4,
85
11
,1

USKUDAR

926

479

2,05
6
1,54
4
2,79
6
1,70
1
618

5,82
6
3,10
9
26,4
84
500

KADIKY

4,
1
4,
0
2,
2

322

1,09
3
381

1,93
8
3,56
1
1,00
8
3,00
3
2,20
5
3,99
2
2,40
9
895

51,9
31
5,69
6
6,79
0
492

EKMEKY

797

3,14
1
2,91
9
1,58
2

1,41
4
936

1,25
2
1,08
9
1,83
7
1,22
6
420

701

17
,9
13
,3
53
,8
4,
42
9,
62
13
,5
5,
00
14
,4
12
,0
20
,6
13
,4
4,
69
7,
07
2,
75
3,
31
18
,5
18
,2
10
,3

BEYKOZ

550

3,79
5
3,65
7
2,04
6
R
A

832

1,30
6
2,33
5
703

1,79
7
234

15,4
97
9,13
9
7,37
4
709

ADALAR

700

945

954

1,24
3
456

2,18
1
841

56
3,

191

2,62
5
2,42
4
1,69
1

344

825

8,56
4
2,69
7
7,93
5
570

88
6,

546

UMRANYE

163

99
9,

TUZLA

LE

976

1,27
2
319

9
0
4
0
5
3
3
2
7
2
9
5
4
1
1
,
1
,
1
,
1
,
3
8
5
9
2
8
3
3
1
,
1
,
9
9

1,07
7
506

633

1,83
1
699

SULTANGAZ

1,35
2
538

344

BAKIRKY

232

1,06
9
426

AVCILAR

SULTANBEYL

1,02
8
668

2,35
5
1,86
0
3,37
4
2,06
5
731

BAHELEVLER

SANCAKTEPE

600

1,45
6
221

9,
4
2
8,
9,
3
1,
1
3,
5
5,
3
1,
7
5,
3
4,
0
6,
9
4,
4
1,
6
2,
4
816

SARIYER

PENDK

750

1,66
2
601

KKEKMECE

MALTEPE

1,98
0
1,82
5
2,92
7
2,07
3
705

256

1,51
6
2,56
1
812

11,6
45
48,4
68
6,56
8
1,38
5
5,04
4
10,8
41
2,48
0
7,81
0
5,38
7
10,9
41
5,84
2
2,19
7
3,12
8
1,36
7
1,35
5
11,0
82
10,5
50
3,90
3

A
T

KA ITHANE

KARTAL

748

1,89
8
3,21
7
1,01
9
2,91
6
2,31
1
3,88
0
2,55
8
931

1
7,
5,
8
1
7,
1,
0
2,
6
4,
4
1,
4
4,
1
3,
1
5,
6
3,
4
1,
2
1,
8
784

GNGREN

KADIKY

472

6,
6
1,
3
3,
0
4
6
1,
4
2,
2
7
7
2,
1
1,
8
3,
1
2,
0
7
2
1,
0
4
2
5
1
2,
9
2,
6
1,
5

GAZOSMANPA A

EKMEKY

1,34
9
1,88
4
748

7,
0
3,
4
5
9,
1,
0
2,
1
3,
3
1,
1
3,
3
2,
5
4,
4
2,
8
1,
0
1,
4
681

FATH

BEYKOZ

2,41
9
212

7,66
7
2,33
0
20,6
01
650

ESENYURT

ATAEHR

1,05
7
441

15,7
78
3,51
7
9,66
9
655

ESENLER

ADALAR

1,49
3
636

ATALCA

ZEYTNBURNU

5,72
0
864

BYKEKMECE

BEYLKDZ

SULTANGAZ

1,
6
5
6
9
9
1,
2
2,
0
5
2
6
7
2,
2
1,
8
7
5
1,
8
4
6
6
1
2,
0
1,
6
2,
2
8
4
9
7
1,
0
1,
1
2,
7
4,
5

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 10

Tablo 10.1.8 TABlara Gre Toplulatrlan Gnlk Servis Yolculuklarnn lelerdeki Dalm (Temel Durum)

239

878

724

2,67
8
2,84
2
3,21
7

288

5,0
29
295
1,9
33
336
1,2
98
7,2
42
660
519

125
2,5
26
363
666
287
146

2,73
4
718
3,93
4
701

83
1

2,67
5

195
1,78
2
811
2,66
1
1,65
5
2,95
6
921
11,0
65
1,63
2
1,70
0

1,39
5
1,44
1
522
5,41
5
3,53
1
2,83
3
2,20
1
4,17
8
2,61
7
2,16
3
23,1
07
2,26
6

AVCILAR

2,26
4
1,10
2
3,75
3
2,10
5
440

387

3,16
5
1,11
4
228

1,6
79
1,5
13
178

1,52
3
658

189

8,17
7
4,01
7
2,24
6
4,71
2
1,66
4

316

1,7
41
60
3
4,5
00
1,0
66
8,6
39
80
1

2,05
7
1,11
7
1,15
5
3,10
5

4,7
36
656

229

45,3
56

1,84
5
806

69
0
39
2
3,0
63
2,3
71
98
1
97
3
1,3
64
23
4
40
7
86
2
68
8
21
6
2,2
87
1,1
12
1,4
11
3,5
01
1,9
32
1,7
36
1,1
84
2,2
85
47
0
1,2
53

2,8
26
1,5
44
267

6,30
4
4,16
0
1,08
7
2,72
3
3,15
9
3,28
9
926

941

7,83
9
1,58
3
631

135
2,2
15
732
2,5
46

1,8
11
2,5
75

220

4,68
2
2,45
9
5,58
5
6,12
7
6,44
5
13,4
51
4,24
0
4,57
7
3,48
6

1
2
6
3
9
3
2
9
1
3
1
7
4
7
1
5
1
3
4
2
7
1
8
1
7
7
2
2
4
2
2
1
6
2
9
9
2
3

3
3
1
3
7
2
5
5
1
6
3
0
2
9
1
5
1
6
2
8
3
4
1
6
4
8
3
8
4
8
7
4
3
8
6
3
5
2
9
9

6,316
29,55
6
60,32
6
12,45
1

236

91

538

479

85

25

221

216

667

156
95

1,13
3
890

983

377
83

22

263

251

285

76

426

343

274

59

441

372

139

28

233

156

107

36

311

286

279

57

440

314

211

89

568

534

92

48

249

229

441

98

753

641

300

94

625

561

451

108

738

544

88

1,12
0

1,013

618

137

827

3
4
1
5
8
1
6
8
1
9
2
7
3
1
1
1
1
8
2
6
3
5
1
5
5
3
4
1
4
2

652

56

612

571

138

448

116

816

743

80

1,57
7

1,483

5
3
4
8

1,7
59

2,74
0
475

922

46
9
15
0
1,5
24
88
6
22
0
68
3
75
1
92
3
17
6
1,1
33
35
1
18
4
1,0
82
53
6
1,7
39

1,867

6
0
3
1

,0
3,
4
90

5,5
65

1,09
3
1,28
3
1,08
8
271

4,265

9
47

117

1,4
71

1,4
80
1,6
50
29
1

2,29
0
1,40
4
382

R
>

2,4
87
2,8
19
2,6
80

117,7
30
17,92
9
36,17
1
21,26
7
8,031

8
3
1,
9
9
5
1,
9
2
9,
7,
6
4,
3
3
4,
3
7,
5
5,
3
2,
9,
3
5,
3
1,
5
8,
8
1
8,
2
3,
1
2,

0
95

594

252

6,950

779

3
0
5

214

3,1
67

173

579

3,184

0
56

365

4,8
03
2,8
38
3,3
21
27,
60
4,4
00
3,9
79
2,9
32
5,4
61
1,1
53
3,2
00

72
9
42
1
5,4
52
3,4
11
87
7
1,2
42
2,0
21
23
8
41
6
92
4
69
7
23
6
4,8
67
1,2
73
1,6
07
1,8
39
2,4
76
3,7
57
1,2
32
2,8
39
46
6
1,3
07

8
9

1,7
20
1,0
58

1,1
08
2,8
17
1,8
66
566

30
6
16
1
2,2
46
1,2
35
28
8
88
8
2,4
32
15
5
15
7
78
1
26
5
10
7
2,4
05
57
5
3,6
21
92
6
7,3
21

4
7
4

2,9
82
1,3
18
3,8
24
1,9
53

1,7
88
1,0
48
6,8
97
5,9
52
2,1
91
2,2
56
2,9
67
754

K
E

K
1,83
9
1,29
9
11,4
46
8,56
9
1,63
5
6,80
1
2,51
2
359

1,35
8
1,48
0
1,42
9

17,2
30
5,92
5
3,34
4
21,5
79
84,5
48
36,2
47
67,3
28
8,80
5
7,07
4
1,64
2
15,8
65
13,7
07
14,3
41
16,9
22
<c
T
R
A
K

5
43

3,09
7
23,1
05
1,56
2
1,16
3
2,26
9
1,44
2
1,17
9
5,50
1

5
90

1,4
79

812

34

8,34
5
1,39
4
198

92
0
26
1
3,0
07
1,7
47
41
1
1,3
46
2,2
48
32
3
26
2
1,8
84
47
7
21
3
2,5
69
85
6
6,0
89
1,6
24
5,7
66
1,0
38
3,1
01
2,3
51

6
77

2,3
95

8,8
11
1,5
85
2,2
27
8,1
96
1,2
20

176

4
48

2,1
27
3,0
82
1,5
26

170

60

8
5
3

701

1,8
95
512

355

0
42

942

597

642

0
90

2,5
45
1,1
63
2,8
45
3,5
86
3,2
91
1,4
93

93

3,7
39
1,0
07
146

154

0
79

1,3
18

3,7
78
740

2,4
07
575

682

3
7
9

2,58
8

1,2
98
1,7
38
4,3
40
435

1,4
63
1,6
30
3,6
33
2,1
54
427

1,1
38

3,3
22
2,2
12
613

85
1
38
2
2,8
10
2,0
28
61
7
1,2
14
1,4
54
1,0
37
43
3
7,4
11
71
4
27
3
2,1
09
1,1
36
2,5
36
1

1,64
6

1,4
95
2,1
13
1,5
60
339

4
2
2

2,23
8

782

398

2,566

426

3,751

791

38,94
8
12,66
9
6,043

0
8
5

1,78
5
3,72
0
4,91
5
3,34
6
736

898

1,52
5

1,879

1,759

1,429

5
57

56
0
31
5
5,8
70
2,9
16
64
0
1,4
94
2,8
90
23
5
29
6
1,1
11
49
1
17
6
8,1
26
1,0
75
1,8
60
1,4
94
3,0
90
2,8
35
1,2
46
3,0
88

E
B

2
9
4

1,1
42

72
8
41
2
4,4
10
2,6
27
76
0
1,5
63
4,9
23
39
0
39
4
1,5
29
69
3
25
2
4,3
89
1,3
38
3,4
45
2,2
33
5,5
60
1,9
85
2,0
53
2,9
64

A
T

1,42
6

658

390
1,21
3
1,33
0
1,24
4

1,027

4
2
9

1,72
2
1,90
6
1,89
8
P

Y
E

1,75
2
716

6
8

579

1,832

243

716

3,818

9
4
2

696

1,38
5
1,54
6
1,42
9
R
E
N
E
S
E

383

1,292

9
2
3

440

819

207

6,
9
8,
2
5,
0
2,
1
2,
5
2,
6
1
4,
1
7,
7,
5

3
2
6
4
1
2
1
2
6
,
5
,
7
,
6
,
3
,
4
,
6
,
7
,
2
,
1
,
2
,
10,
033
8
,
4
,

68
35
26

366

223

975

1,04
6
82,0
64
13,1
74
7,91
9
47,1
75
19,7
51
37,8
37
25,4
46
12,5
74
6,80
3
2,07
3
7,81
6
36,0
42
48,1
90
16,1
07

1,
6
3,
4
5
6
1
7
8,
7
5
7,
5,
3
9,
6

8
9
2

669
1,58
6
1,51
6
2,63
1

869

5,182

5,2
26
1,6
46
3,2
35
2,5
39
664

1,
10
2
3
1
5
3,
10
6
7
1,
57
6
0
2
1
1
2
4
1
1
6
6
4
1,
20
2
4

1,22
5
3,16
1
839

5
0
4

1,06
2
3,44
3
4,04
2
3,12
4
U

O
Y
E
B

156

1,428

1,72
6
1,41
6
394

2,8
82
1,6
58
440

3
4
8
4
9
1
1
0

3
6

241

3,563

2,7
55
5,0
20
20,
117
164

365

2,51
0
939

2,250

8,
27
82
,8
5,
92
4
6
8,
30
7,
79
1,
42
14
,2
4,
90
9,
29
7,
60
2,
08
1,
15
7
7
2,
36
7,
51
8,
18
8,
13
co

179

6,171

191

925

8
37

361

3,517

7
67

306

194

1,41
1
1,74
6
275

7
5
7

193

1,55
8
1,27
3
339

116
3,446

2
2
9

304

2,165

2,28
4
852

2,069

8
5
9

347

1,260

2
78

216

395

1,29
6
1,38
5
233

8
7
7

205

1
4

2,8
73

SLVR

SARIYER

2,9
03
456

352

KKEKMECE

1,0
55
1,0
51
567

11,5
73
2,09
0
296

A
R
Y
A
B

KAITHANE

1,3
76
701

7 86

GNGREN

1,91
4
1,17
1
6,95
7
4,53
0
736

A
P

9
64

4,44
2
4,33
0
2,72
8
1,51
6
4,11
5
1,77
0
2,21
6
9,28
7
786

5 4
6

232

3,1
09
1,6
96
1,7
27
2,8
00
2,2
57
2,5
57
1,3
43
6,9
25

5
49
GAZOSMANPAA

532

369

5,83
1
2,37
3
2,55
9
2,71
1
3,61
1
4,20
2
1,91
8
10,4
06

755

575

1,01
1
953

7,34
3
2,71
2
2,71
8
1,90
4
4,25
3
3,10
8
1,97
5
8,56
8

1,3
73
4,1
72
799

241

2,287

1,12
8
331

1,74
3
1,38
9
377

997

1,31
0
1,53
9
630

1,0
99
263

689

3,37
9
1,20
8
2,27
4
1,86
5
519

3,27
8
3,75
4
3,22
7

1,1
38
789

1,1
84
1,0
09
1,3
61
1,6
52
2,2
49

3,570

934

1,52
5
1,10
8
350

488

BYKEKMECE

2,72
5
925

2,74
9
3,04
9
2,91
6

1,31
8
1,31
2
452

BEYOLU

1,1
76
418

1,08
1
487

744

977

513

685

2,97
4
1,02
2
1,85
2
2,06
6
575

2,27
9
2,29
1
3,20
9

500

BEYLKDZ

FAT H

330

688

123

EYP

317

777

128

ESENYURT

356

5,8
31
5,8
94
2,9
79
2,1
08
1,8
52
293

BEKTA

ESENLER

174

11,5
67
11,6
88
2,20
2
3,17
1
2,67
3
356

1,9
52
690

ATALCA

488

14,9
64
8,25
0
1,09
6
3,26
5
2,65
8
336

2,2
34
642

BAAKEHR

435

897

BAYRAMPAA

BAKIRKY

455

1,24
5
870

2,4
06
1,4
94
237

BAHELEVLER

1,27
1
1,16
7
292

7,39
2
2,38
3
4,82
0
3,41
5
930

1,33
7
844

3,7
83
2,8
45
2,5
57
591

BACILAR

1,99
5
692

2
3
4

9,6
49
472

A
B

6,49
7
2,15
4
4,22
3
3,24
1
905

6
8
7

AVCILAR

R
<c

8
5
8

ARNAVUTKY

797

ARNAVUTKY

GEBZE

756

5,32
5
1,86
9
3,43
2
2,88
0
753

2,069

1,90
0
1,85
0
347

9,83
7
7,59
5
1,86
4
91

5,843

MALTEPE

1,03
1
3,06
7
2,63
8
6,43
3

4,21
2
1,42
7
2,70
5
2,61
2
732

688

85

6,717

KADIKY

TUZLA

2,027

205

1,50
8
1,30
3
259

24

3,
49
17
,8
1,
48
1
3
2,
48
3,
80
5
7
4,
16
1,
54
2,
84
2,
43
7
9
3
9
3
7
7
7
2,
80
2,
69
2,
74

EKMEKY

421

680

8,
46
7,
56
5,
74
1
1
2,
51
2,
40
4
5
4,
38
1,
46
2,
77
2,
40
6
5
3
8
3
6
7
5
2,
24
2,
31
2,
71
E
C
E

BEYKOZ

100

1,68
4
1,73
1
376

4,
51
30
,5
2,
49
1
6
2,
51
3,
36
4
9
4,
47
1,
59
3,
00
2,
39
6
9
3
5
2
9
7
4
2,
46
2,
75
2,
46

ATA EHR

493

4,16
6
2,10
8
622

3,
79
5,
07
6,
34
1
0
2,
20
1,
47
3
4
3,
89
1,
28
2,
42
2,
02
5
2
3
0
2
0
6
2
1,
94
2,
14
2,
21

ADALAR

LE

1,12
1
1,08
0
206

6,36
8
7,24
7
2,62
3
90

ZEYTNBURNU

435

3,69
6
3,93
4
624

5,
12
12
,4
20
,0
8
5
9,
96
4,
74
1,
43
18
,4
5,
90
12
,4
8,
25
2,
13
1,
20
7
0
2,
54
8,
04
9,
59
6,
93

SULTANGAZ

105

3,08
3
2,61
7
501

2,936

5,92
5
11,5
55
3,06
8
131

SARIYER

619

SKDAR

2,
07
5
4
3
0
2
4
7
1
2,
02
2,
36
1,
98

2,45
5
2,59
7
493

5,462

KA ITHANE

SULTANBEYL

MRANYE

2,
08
5
4
3
1
2
6
6
6
2,
04
2,
26
2,
14

6,604

GNGREN

2,84
3
739

5,04
9
5,99
7
4,60
3
89

GAZOSMANPA A

184

3,84
9
987

731

SANCAKTEPE

1,58
1
1,18
7
430

FATH

99
2,

PENDK

4,41
0
3,47
2
1,57
9
64

ESENYURT

928

5,31
2
1,74
3

3,53
2
22,4
13
3,61
2
329

ATALCA

1,57
4
467

2,74
8
2,12
1
1,36
3
45

59
5,

MALTEPE

6,67
5
1,74
0

129

3,72
5
32,7
79
2,71
0
238

BYKEKMECE

KARTAL

657

7,49
1
11,5
68
7,68
9
161

BEYLKDZ

KADIKY

2,93
6
2,83
9
525

9,40
8
7,16
5
3,00
8
86

BA AK EHR

EKMEKY

872

4,
41
7,
20
11
,3
1
4
2,
41
1,
60
3
6
4,
25
1,
40

BAKIRKY

BEYKOZ

3,17
0
3,05
2
640

5,
65
7,
10
8,
03
1
3
2,
34
1,
77
3
7
4,
21
1,
36

BAHEL EVLER

ATAEHR

9,09
6
8,46
7
5,36
0
135

ADALAR

1,87
9
1,92
1
1,59
7
38

ZEYTNBURNU

5,22
3
3,99
1
1,40
5
83

48
6,

29
6,

SULTANGAZ

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 10

Tablo 10.1.9 TABlara Gre Toplulatrlan Gnlk Toplu Tama Yolculuklarnn lelerdeki Dalm (Temel Durum)

58

162

147

129

161

382

190

546

499

413

518

SKDAR

272

152

434

399

338

423

GEBZE

622

163

527

421

327

576

ARNAVUTKY
AVCILAR
BACILAR
BAHELEVLER
BAKIRKY
BAAKEHR
BAYRAMPAA
BEKTA
BEYLKDUZU
BEYOLU
BUYUKEKMECE
ATALCA
ESENLER
ESENYURT
EYUP
FATH
GAZOSMANPA
A
GNGREN
KAITHANE
KKEKMECE
SARIYER
SLVR

36
,9
4,
68
15
,5
10
,0
2,
16
8,
58
4,
81
1,
20
7,
40
3,
25
11,
96
5,
02
7,
63
12
,5
9,
96
4,
52
8,
35
5,
39
5,
31
12
,7
4,
75
50
,4

2,
60
21
,1
13
,6
12
,9
3,
67
8,
36
3,
94
9
3
6,
84
2,
48
6,
21
1,
14
5,
85
20
,2
3,
95
4,
65
4,
62
5,
47
3,
10
19
,0
1,
88
10
,0

5,
23
5,
87
64
,9
34
,9
6,
55
15
,1
12
,9
2,
33
5,
46
7,
36
6,
75
1,
67
29
,9
13
,0
11,
64
11,
75
15
,9
15
,2
9,
26
33
,6
5,
04
16
,6

3,7
55
5,7
35
46,
50
42,
09
10,
21
11,
83
10,
85
2,0
74
4,5
46
7,0
71
5,6
55
1,2
62
19,
31
11,
28
9,9
40
12,
94
11,
86
15,
63
8,0
28
37,
31
3,7
34
11,
99

3,
22
5,
67
30
,2
29
,6
17
,2
10
,2
10
,3
2,
33
4,
14
6,
96
5,
02
1,
13
13
,8
10
,2
8,
72
17
,6
9,
71
12
,9
7,
29
33
,9
3,
47
10
,4

4,
82
6,
27
30
,2
17
,3
3,
88
40
,4
8,
53
1,
61
4,
68
5,
65
5,
95
1,
56
15
,8
15
,5
9,
09
7,
62
12
,4
7,
36
8,
03
35
,1
3,
94
13
,6

3,
48
3,
49
23
,8
13
,8
5,
57
7,
51
24
,8
2,
84
3,
37
9,
04
4,
18
1,1
11
20
,4
7,
70
17
,3
14
,2
23
,8
10
,5
10
,0
14
,3
4,
49
11,
04

3,3
63
3,1
84
14,
84
10,
58
3,8
12
5,0
21
7,7
80
20,
04
3,9
06
15,
42
4,5
82
1,0
87
9,0
69
6,7
81
11,
10
15,
91
10,
94
6,7
55
26,
31
9,9
99
14,
19
12,
93

2,99
0
8,69
8
10,3
93
8,35
2
2,29
0
8,55
0
3,19
6
783
16,3
97
1,93
2
9,39
6
1,57
6
5,25
3
27,7
86
3,22
1
3,52
7
3,90
7
3,86
5
2,66
6
11,3
70
1,77
7
12,2
19

2,
91
2,
83
12
,9
9,
03
3,
65
4,
83
6,
80
5,
20
3,
35
30
,41
4,
06
9
6
7,
92
6,
29
10
,1
20
,7
10
,1
5,
66
14
,7
9,
03
5,
64
11,
24

74

682

44

117

48

74

111

85

296

120

322

229

77

403

178

25
9
20
0
20
7

26
8
21
2
23
0

2,5
79
2,1
47
1,7
81

5,
08
10
,0
14
,8
10
,5
2,
72
12
,8
4,
46
9
7
10
,1
2,
61
37
,1
5,
36
7,
61
35
,0
4,
65
4,
48
5,
63
5,
07
3,
80
14
,3
2,
55
34
,0

266
365
R
E
E
S
E

1
,
7
8
1
,
1
,
2
9
1
,
5
7
1
4
9
6
4
3
2
,
7
,
9
2
2
,
7
2
6
1
8
4
6
2
6
1
1
,
4
5
7
,

2,00
2
2,17
3
25,1
72
11,5
69
3,29
1
6,02
2
10,9
01
1,36
5
2,04
6
5,18
0
2,40
3
620
26,2
83
4,87
1
7,22
3
7,76
2
10,2
41
11,1
44
5,27
0
11,8
54
2,17
7
5,91
3

5,5
78
21,
39
23,
59
17,
06
4,7
05
34,
01
7,0
73
1,4
63
12,
71
4,2
30
17,
83
2,6
33
12,
71
87,
55
6,8
95
7,3
66
8,6
24
7,3
31
5,7
21
26,
56
3,2
22
17,
69

3,
05
1,
93
12
,5
7,
60
2,
33
4,
19
9,
74
2,
04
2,
00
9,
14
2,
37
7
4
8,
74
4,
15
22
,8
9,
16
20
,8
4,
61
12
,4
8,
55
4,
03
6,
28

7,4
72
8,1
46
33,
847
26,
293
12,
208
10,
547
15,
333
4,9
65
9,2
76
14,
822
11,
577
2,4
13
19,
522
17,
476
15,
807
109
,40
17,
737
16,
961
14,
161
25,
933
8,8
78
29,
357

21

197

26

242

14
8
11
8
12
0

1,
4
1,
2
1
0,
5,
5
1,
6
3,
6
1
0,
1,
1
1,
2
4,
7
1,
4
8,
9
2,
8
1
6,
6,
0
2
5,
3,
5
7,
0
6,
6
2,
0
3,
7

65

99

14
1
48
8
37
5
42
8

126

155

86

287

43

492

475

497

659

143

383

419

442

117

373

487

35
9
26
1
25
7

992

116

1,78
1
1,41
8
1,46
5

4
3

2,
57
2,
98
22
,9
14
,0
4,
75
5,
23
8,
19
1,
42
2,
97
4,
36
3,
78
9
1
16
,7
6,
47
6,
34
8,
64
8,
16
13
,4
5,
17
11,
58
2,
80
10
,1

2,
18
2,
02
10
,6
7,
00
2,
36
4,
04
5,
85
6,
05
2,
23
13
,1
2,
70
7
3
6,
72
4,
36
11,
67
9,
24
10
,6
4,
41
40
,8
7,
40
8,
86
7,
67

4,
82
8,
48
46
,2
34
,2
8,
92
27
,5
10
,9
2,
21
5,
68
6,
94
7,
05
1,
74
19
,5
16
,2
10
,7
12
,0
13
,5
11,
32
8,
98
84
,9
4,
43
14
,7

1,
8
1,
6
8,
3
5,
4
1,
7
2,
8
4,
0
5,
1
2,
3
6,
0
2,
5
7
4
4,
7
3,
7
6,
6
6,
5
6,
1
3,
5
1
6,
5,
6
3
7,
8,
2

8,084
8,683
18,78
4
12,67
3
3,567
11,99
3
5,998
1,717
12,73
4
3,907
46,69
2
14,34
1
9,180
25,85
0
7,080
6,268
7,990
6,665
5,695
16,27
8
5,167
240,0
60

221

1,
9
1,
6
1
4,
6,
9
1,
4
6,
5
7,
2
1,
1
1,
4
4,
7
1,
6

5
6
8,
9
3,
3
11
,0
4,
5
1
8,
3,
4
7,
2
9,
3
2,
2
4,
2

17
5
59
7
46
9
51
4

2
3
1
3
1
5
4
4

7,0
52
6,5
59
28,
405
19,
962
7,0
75
10,
551
14,
488
15,
133
8,2
28
31,
501
10,
094
2,5
12
16,
960
14,
413
21,
635
28,
621
21,
399
12,
408
45,
370
19,
841
22,
138
30,
744

2,
97
3,
35
15
,0
11,
77
6,
02
4,
75
6,
97
1,
71
3,
58
4,
83
4,
59
1,
04
9,
45
7,
02
6,
70
17
,9
7,
88
8,
20
5,
86
11,
64
3,
42
12
,3

1,0
97
1,9
61
429

706

523

762

588

1,52
3
1,63
6
926

1,2
37
2,5
71
993

331

178

362

336

2,38
4
2,15
4
966

2,2
16
1,2
50
755

3,002

1,40
4
7,84
4
10,2
48
3,37
4

3,077

4
1
4
3
1
8
1
3
5
2
5
6
8
2
2
8
4
8
7
8
6
5
1
5
1
0
9
4
8
0
3
2
9
0
9
5
7
7
1
3
6
0
1
8

1,
75
1,
50
5,
18
3,
85
1,
77
1,
93
2,
35
1,
34
2,
03
2,
12
2,
73
78
2
2,
83
3,
27
2,
96
5,
33
3,
19
2,
61
3,
64
3,
78
3,
07
9,
72

1,
05
89
8
3,
76
2,
41
81
8
1,
32
1,
68
1,
03
1,
29
1,
72
1,
54
42
7
2,
02
2,
06
2,
28
2,
23
2,
49
1,
53
3,
30
2,
61
2,
44
5,
48

3
8
2
7
1
,
6
9
2
5
3
9
4
4
2
3
4
4
4
0
5
8
1
7
5
4
6
7
6
1
7
0
6
5
4
3
7
5
7
6
5
9
2
,

4,
42
3,
28
10
,6
8,
19
3,
51
3,
72
4,
55
2,
38
5,
46
3,
86
6,
76
1,
76
5,
73
7,
56
6,
02
9,
08
6,
08
5,
58
6,
51
7,
86
5,
93
24
,8

2,437
1,426
2,390
16,16
3
6,667
18,89
2
4,736
5,123
482
4,343
3,948
4,225
<c
T
R
A
K

2,27
9
2,01
6
6,18
9
4,89
0
2,16
7
2,11
7
2,69
1
1,21
9
2,75
2
2,11
2
3,66
0
944
3,36
4
4,19
9
3,02
1
5,90
9
3,24
0
3,32
8
3,10
7
4,70
3
3,02
6
12,7
82

2
9
4
3
3,
5
2,
3
1,
4
2,
5
6,
1
7,
6
7,
6
4,
0
3,
0
4
0
1,
5
4,
4
4,
1
2,
6

MALTEPE

142

MRANYE

35

297

10,8
67
1,14
4
534

5,96
5
3,96
9
2,59
5
10,2
90
4,26
4
5,63
2
6,65
7
4,58
9
3,50
2
616

KADIKY

TUZLA

84

77

222

95

25

EKMEKY

117

514

345

32

BEYKOZ

59

78

709

306

51

ATA EHR

77

201

578

177

1,02
7
567

ADALAR

105

1,19
2
594

429

ZEYTNBURNU

32

205

138

384

15
2
20
2
25
3
37
3
23
2
15
5
57

39
7
17
9
35
0
45
3
52
8
84
3
37
6
31
6
78

110

101

413

1,28
5
1,51
0
2,35
2
1,16
4
912

368

SULTANGAZ

LE

226

982

112

303

320

SLVR

359

85

427

251

SARIYER

209

236

283

168

KKEKMECE

256

491

47

150

KA ITHANE

308

116

275

14
5
27
4
36
3
41
6
68
7
30
8
25
8
65

GNGREN

94

214

258

11
5
13
7
20
8
95

GAZOSMANPA A

288

500

275

FATH

SULTANBEYL

111

66

EYP

405

88

ESENYURT

755

254

1,6
86
1,9
16
2,4
03
3,3
00
1,6
00
1,3
00
296

243

ATALCA

571

309

239

15
2
19
3
23
2
35
1
16
1
13
3
37

BYKEKMECE

694

361

BEYLKDZ

760

114

BA AK EHR

266

322

BAKIRKY

649

SANCAKTEPE

BAHELEVLER

PENDK

BA CILAR

404

AVCILAR

384

ARNAVUTKY

466

76

BEYOLU

181

457

BEKTA

638

181

BAYRAMPAA

136

287

42

213

194

73

3
52

682

MALTEPE

16
4
21
2
26
3
39
0
18
2
15
2
42

193

160

640

1,03
0
1,96
4
560

177

353

7
60

163

366

92

757

2
7
2

55

850

271

319

332

7
5
3
7
4
1
2
1
8
,
2
,
2
,
3
,
3
,
4
,
5
,
4
,
3
,
4
3
1
,
6
,
6
,
2
,

8
57

228

270

381

113

17
3
55
0
118

2
4
1
2
3
3
1
6
1
1
5
7
4
4
1
5
9
1
1
4
1
1
7
8
5
6
8

9
36

14
6
49
3
38
7
41
0

312

394

51

14

306

666

1,6
79
74
4
6,2
42
42

8
4
7

36

312

144

119

24

265
641

5,96
9
12,8
71
2,94
8
137

5
38

111

125

259

29
6

4,5
72
863

4
64

95

180

KARTAL

30
9
64
3
78
1
96
4
1,3
60
64
2
52
5
11
9
28
0
1,0
21
83
1
73
2

1,8
11
2,1
46
52
6
27

3,02
6
721

36

4,99
3
1,27
9
2,17
0
33

9
6
7

417

KADIKY

54

94
16
4
44

2,36
5
3,76
8

3
6
8

245

188

17
4
27
6
87

2,3
29

2
7
3

1,0
87
544

123

1,7
42
1,4
81
778

16
2
23
6
77

3,8
01
2,2
35
8,9
17
257

2
52

143

153

2,0
92
31

1,03
7
20

2,8
42
1,6
05
1,0
98
25

2
53

765

177

111

71
8
12

5
9

124

57

53

2,73
5

6
36

101

616

146

174

2,2
78

0
78

496

EKMEKY

17

66
3

0
3
7

173

110

2,5
26
82
1
1,6
97
19

5
35

1,0
42
265

120

4
34

44
4
14
7
28
4
36
7
41
8
68
2
31
3
26
2
66

10

2,2
78

0
66

612
9
8
2

102

4
3
4

511

0
8
5

7
44

291

2,6
92
4,2
90
1,9
02
95

0
20

167

1,1
83

4
68

BEYKOZ

323

3,0
19
5,4
42
1,6
80
76

9
8
5

331

2,9
94
1,3
28
1,9
48
33

8
63

ATAEHR

3,4
09
32

5,52
4
1,15
7
1,31
2
31

4
49

127

0
5
7

ADALAR

2,0
85
968

4
7
4

13

206

399

3,80
9
1,20
9
3,25
2
37

8
7
2

17

4,88
8
1,15
4
1,81
4
33

8
9
2

1,2
81

6
7
3

ZEYTNBURNU

2,0
04

9
45

3
30

SULTANGAZ

1,7
70
1,6
18
5,4
56
4,2
90
1,7
52
1,7
25
2,3
23
98
3
2,2
31
1,8
86
2,7
37
70
7
2,9
51
3,2
94
2,5
76
5,7
27
2,7
53
2,9
67
2,7
34
4,0
16
2,4
22
9,5
64

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 10

USKUDAR

21,0
18
15,6
44
58,2
94
37,2
27
16,7
52
319,
358
16,8
95
7,36
9
19,0
13
10,3
36
20,2
64
5,09
1
30,9
36
45,2
61
22,2
91
13,9
62
26,2
77
15,3
23
15,8
20
84,7
43
11,6
11
36,6
40
36,1
89
13,2
81
9,95
2
302

9,91
0
6,86
8
51,9
84
31,6
74
19,8
74
14,8
03
151,
972
12,9
99
10,2
56
20,4
79
11,4
61
2,81
4
56,7
39
18,5
69
45,2
11
34,8
22
68,1
08
29,9
91
21,5
09
29,9
98
12,4
73
24,2
64
34,5
15
22,4
53
26,8
60
460

8,21
0
5,02
5
22,9
82
17,2
01
9,82
6
8,40
5
14,1
04
155,
306
7,84
4
36,8
45
8,94
4
2,23
3
15,5
02
12,9
62
23,7
59
31,6
41
21,1
85
11,9
80
67,8
28
16,0
74
43,7
73
22,0
57
20,8
03
76,1
40
12,5
11
720

BACILAR
BAHELEVLE
R
BAKIRKY
BAAKEHR
BAYRAMPAA
BEKTA
BEYLKDZ
BEYOLU
BYKEKME
CE
ATALCA
ESENLER
ESENYURT
EYP
FATH
GAZOSMANP
AA
GNGREN
KAITHANE
KKEKME
CE
SARIYER
SLVR
SULTANGAZ
L
ZEYTNBURN
U
ADALAR
ATAEHR

6,98
8
8,65
9
2,49
4
12,5
28
5,94
3
7,86
5
13,8
15
5,13
7
3,74
1
1,62
2
2,90
3
11,0
25
7,72
6
30,5
46

2,34
7
2,24
1
667

6,31
3
7,22
4
1,93
1
9,89
1
5,42
2
7,48
9
9,81
7
3,61
1
2,46
9
1,23
1
2,32
2
8,73
9
7,29
6
13,9
15

5,09
5
4,86
3
1,48
2
7,85
5
4,35
7
6,18
3
7,51
4
2,76
5
1,85
4
818

5,50
9
4,35
1
1,48
3
8,44
3
4,69
0
6,47
2
7,82
5
2,76
7
1,82
5
823

6,17
2
6,20
0
1,70
4
9,49
3
5,29
2
7,24
4
9,07
1
3,22
5
2,15
5
916

1,76
2
6,90
6
5,85
3
9,47
4

2,01
5
7,03
5
6,25
9
9,24
6

4,92
0
6,23
1
1,68
8
7,44
3
4,23
4
5,77
1
8,25
1
3,31
7
2,37
9
1,01
7
1,88
1
6,93
3
5,77
8
12,0
21

8,19
4
10,4
24
2,50
4
12,1
81
6,81
1
10,1
17
11,5
30
4,67
9
2,97
4
1,09
1
2,59
8
11,4
97
9,68
3
13,6
58

BEYKOZ
EKMEKY
KADIKY
KARTAL
MALTEPE
PENDK
SANCAKTEPE
SULTANBEYL
LE
TUZLA
MRANYE
SKDAR
GEBZE

3,62
8
1,97
5
2,79
8
3,50
8
1,24
8
833
395
821
3,24
1
2,57
6
4,88
4

2,27
4
8,10
2
7,10
9
11,2
08

BEKTA

BA AK EHR

10,4
38
13,4
12
60,6
22
79,9
14
138,
820
20,7
94
20,0
40
8,60
6
12,4
54
12,7
12
11,8
84
2,72
2
27,1
39
22,0
36
17,8
03
37,0
44
18,4
41
33,0
09
12,8
57
80,9
41
8,26
5
21,1
92
18,1
74
14,6
60
40,8
57
443

AVCILAR

12,2
93
12,8
05
119,
772
284,
590
50,1
78
24,9
65
23,8
00
8,62
3
13,5
55
13,6
62
13,3
72
3,10
1
47,0
99
24,5
40
21,3
60
28,3
89
24,4
79
49,5
24
14,6
89
95,9
41
9,27
9
24,8
32
26,9
61
14,3
68
31,0
45
397

8,72
9
23,5
44
16,6
86
14,8
51
8,93
5
16,8
17
5,56
8
2,76
1
197,
776
3,13
5
31,0
67
3,91
6
8,90
9
83,9
79
7,09
7
5,89
0
7,18
5
4,60
3
22,0
79
4,58
9
27,9
98
9,61
9
4,36
0
4,52
0
147
2,33
4
2,69
6
717
3,78
0
1,99
4
2,74
1
3,67
1
1,33
7
904
531
908
3,24
5
2,64
9
5,73
8

7,35
3
4,63
1
20,9
20
15,9
77
10,4
13
7,91
5
13,7
29
23,4
32
6,87
5
154,
422
8,03
0
2,04
1
14,5
93
11,5
57
23,5
63
51,2
50
21,5
81
11,3
20
35,1
37
14,7
55
13,5
33
19,8
61
19,1
27
58,8
55
15,5
75
862

16,1
59
23,1
18
24,9
98
18,2
59
10,0
83
24,1
82
8,37
0
4,04
0
42,7
43
4,66
1
315,
681
16,5
95
13,4
95
95,1
23
11,4
32
7,85
2
11,0
94
9,04
4
7,01
0
26,9
00
7,12
8
93,9
28
15,1
65
6,47
6
5,46
0
203

7,8
66
2,5
82
4,3
66
3,0
43
1,7
53
3,9
80
1,5
93
1,0
45
4,5
45
1,0
97
13,
28
50,
37
2,2
19
8,5
22
2,9
47
1,5
45

8,87
6
6,37
4
2,48
8
13,2
86
7,47
1
10,9
25
12,3
24
4,72
8
3,17
9
1,02
4
2,79
6
11,4
69
10,1
51
13,2
85

3,43
0
4,22
5
1,23
2
5,48
2
2,93
4
3,99
4
6,16
4
2,42
7
1,67
6
919

1,0
24
1,2
26
42
8
1,5
74
91
9
1,0
91
2,1
71
84
0
57
9
33
3
57
7
1,6
23
1,1
71
3,4
62

1,55
2
4,91
7
3,88
1
9,89
6

1,6
16
1,6
30
5,0
38
2,0
96
29,
27
3,6
21
1,6
96
95
0
51

6,41
6
4,65
8
68,2
28
32,0
60
13,5
28
13,2
48
33,0
79
6,77
7
6,60
8
11,6
25
6,97
1
1,68
8
184,
080
12,6
45
18,5
96
18,8
32
28,6
04
36,7
64
11,0
78
28,0
38
6,13
9
13,5
89
22,9
85
11,3
52
17,4
43
246

19,3
60
61,7
71
40,4
08
31,7
31
18,9
06
69,5
57
13,2
93
6,08
7
65,2
51
7,48
4
59,6
76
7,46
5
22,4
12
536,
556
15,6
95
12,9
48
16,8
70
13,8
38
10,5
35
54,1
01
8,89
5
43,5
69
21,5
01
10,0
04
9,45
2
269

10,9
02
3,90
0
24,2
06
15,3
13
8,45
6
9,44
2
24,7
75
10,6
15
5,72
1
21,7
76
6,48
0
1,96
1
20,2
18
10,3
69
135,
346
21,5
48
58,3
80
10,5
79
31,1
99
17,9
28
13,2
96
14,2
60
26,9
85
23,0
52
11,0
10
321

3,01
1
3,06
7
856
4,70
8
2,58
0
3,68
5
4,37
8
1,59
6
1,05
1
481

4,05
8
4,87
1
1,29
9
6,43
2
3,49
2
4,76
2
6,47
8
2,45
6
1,68
4
941

3,54
4
4,00
4
1,05
7
5,54
7
3,02
6
4,42
2
5,16
4
1,98
4
1,30
1
593

1,04
5
4,06
5
3,48
4
5,48
6

1,63
3
5,54
6
4,71
5
9,50
4

1,23
6
4,76
8
4,16
2
6,36
7

16
,6
13
,7
56
,5
51
,6
39
,9
16
,7
31
,6
17
,9
19
,1
36
,0
21
,0
4,
65
37
,4
29
,9
33
,7
44
3,
36
,0
38
,0
26
,8
43
,5
18
,8
48
,4
32
,2
31
,5
86
,8
2,
36
23
,4
15
,2
6,
51
35
,0
19
,5
29
,1
32
,0
12
,3
8,
25
2,
63
7,
19
30
,2
26
,5
34
,4

9
6

1,
11
1,
7
7
3
4
7
1
8
3
4
1,
6
1,
2
2,
5

7,
9
9,
6
2,
9
2
0
1,
9
3,
8
9
7
2,
7
1,
9
2,
3
3,
6
1,
91
1,
1
4
7
7
4
4,
4
3,
0
6,
2

13,23
0
4,130

1
8,
3,
7
2,
6

4,066
222
3,452
4,641

1,
3

1,696
5,411

1,
2

3,731
3,932

1,
1
1,
7

8,541
3,644
2,498
1,171
1,845
7,005

1,
7
1,
2
2,
7

4,564
17,91
2
R

4,71
4
2,83
9
23,5
91
13,0
76
6,74
3
8,00
4
33,3
36
6,41
5
4,20
6
11,6
77
4,38
2
1,20
6
25,3
44
7,77
2
50,4
15
14,8
51
185,
181
9,53
6
17,6
58
15,2
95
6,58
7
9,04
3
32,4
29
13,3
28
8,17
7
205

7,42
0
6,09
3
57,4
21
43,8
23
20,7
38
9,87
1
21,6
54
6,15
9
8,27
4
9,09
7
9,17
9
2,10
4
48,4
06
14,1
03
14,7
09
21,3
73
18,8
76
121,
593
10,0
63
25,3
73
7,13
2
19,9
41
17,7
61
10,1
85
23,5
66
315

6,33
6
3,58
9
18,1
84
12,6
17
7,45
1
7,78
1
12,3
01
37,8
68
5,76
7
32,8
29
6,45
2
1,74
0
12,8
20
9,86
7
30,2
56
19,4
94
25,1
31
8,70
3
222,
885
13,6
50
28,2
75
15,1
61
20,2
99
66,0
88
8,73
8
432

20,0
55
21,1
88
105,
261
87,6
66
41,5
40
62,8
21
21,4
31
8,77
6
19,2
95
12,2
81
18,7
86
4,71
8
39,1
31
40,1
62
24,0
43
22,4
48
27,6
21
26,1
11
16,3
84
450,
302
11,6
88
33,5
05
34,4
28
15,1
24
19,2
42
379

6,20
7
2,94
5
13,1
74
9,07
6
5,19
5
5,44
4
7,38
3
33,1
38
5,48
5
12,2
90
6,19
2
1,84
6
8,10
8
8,65
1
18,8
29
11,6
41
13,0
42
6,32
4
41,5
53
10,0
31
274,
223
16,4
81
14,7
60
34,1
07
5,13
6
361

2,25
4
2,75
2
632

4,60
0
4,04
9
1,33
6
7,00
2
3,95
4
5,43
0
7,06
0
2,57
7
1,76
6
666

4,88
5
7,59
0
1,63
0
7,49
7
4,13
4
5,96
3
7,02
5
2,97
9
1,82
8
808

4,60
5
8,24
1
1,66
5
7,01
8
3,72
3
5,48
7
6,49
3
2,93
8
1,66
8
908

7,230

1,64
0
6,29
2
5,28
6
9,13
2

1,66
6
7,16
1
6,28
1
8,59
4

5,38
1
6,09
0
1,68
2
8,31
0
4,62
5
6,38
5
8,32
7
3,15
7
2,17
2
1,06
3
2,00
0
7,32
7
6,26
5
11,2
62

1,61
0
7,61
1
5,97
3
9,28
2

3,890

808

11,41
5
8,189

3,24
2
2,88
8
4,30
3

3,59
3
1,93
6
2,80
7
3,18
6
1,16
5
745
366
779
3,01
3
2,68
7
3,90
5

K
E

1
1
8
7
3
8
9
8

7
8
5
0
2
1
3
4

23,
855
46,
383
12,
364
7
0
7,6
33
10,
462
3,2
79
10,
248
8,0
79
9,2
78
15,
110
6,6
74
4,4
05
1,4
60
2,9
90
14,
691
10,
630
22,
319

8,
65
4,
32
23
,6
2
8
3,
02
2,
85
1,
19
4,
02
3,
28
3,
75
6,
07
2,
45
1,
68
5
5
1,
22
5,
43
3,
96
8,
77
R
B
E
Z

18
,1
10
,6
45
,3
33
,5
19
,5
18
,0
27
,9
84
,3
17
,3
89
,2
20
,5
5,
25
30
,2
28
,2
51
,0
61
,6
44
,4
23
,0
12
8,
32
,8
66
,2
53
,7
42
,7
36
0,
23
,4
1,
31
16
,9
20
,2
5,
26
25
,5
14
,2
20
,0
25
,0
9,
92
6,
47
2,
48
5,
84
23
,9
20
,2
31
,9

7,55
1
6,26
2
29,0
20
27,5
50
24,5
59
8,18
1
16,2
66
6,70
0
8,69
1
10,0
98
9,71
8
2,19
4
20,7
64
13,9
33
14,8
05
50,6
34
16,7
43
22,7
88
10,9
53
21,6
89
8,10
4
22,4
87
14,7
82
10,9
48
183,
589
486

R
A
A
D
A

1
1
6
3
1
2
1
2
4
5
2
0
1
5
7
7
4
0
5
7
4
7
2
7
1
6
2
8
8
9
5
3
6
5
3
6

4,
59
2,
80
2,
56
1,
22
38
,2
11,
90
9,
47
22
,0
17
,1
22
,5
26
,9
20
,5
13
,5
1,
95
5,
35
34
,9
31
,2
20
,3
R
E

A
A

3,
61
2,
13
1,
14
18
3
4,
26
42
,7
3,
62
3,
97
3,
36
3,
65
6,
66
5,
90
2,
99
1,
12
1,
29
11
,7
10
,3
8,
07

1
,
5
0
3
6
1
1
3
,
3
,
6
,
2
,
1
,
2
,
4
,
8
,
3
,
7
3
8
8
9
,
5
,
3
,

8,
92
4,
97
4,
85
2,
02
29
,7
18
,0
10
,4
51
,91
23
,6
28
,4
38
,1
19
,4
12
,9
2,
74
7,
08
40
,7
47
,0
40
,3

4,43
8
2,52
0
3,03
1
1,19
4
14,0
40
8,66
6
4,80
7
13,9
79
64,1
40
27,3
57
73,6
21
16,6
79
15,9
35
1,47
4
11,6
48
19,5
73
16,8
25
32,0
86
R
A
K

3,9
28
2,0
59
2,7
93
1,9
70
16,
02
8,2
22
5,2
24
14,
81
27,
79
28,
68
34,
36
14,
05
10,
14
1,2
70
5,9
54
20,
48
18,
07
21,
96

K
26,03
8
18,60
2
30,83
0
21,58
4
12,03
0
23,60
3
11,18
7
6,852
37,56
4
7,039
136,3
22
39,35
3
15,93
3
62,50
3
18,86
9
11,09
5
14,78
2
11,91
8
10,37
8
30,71
4
14,43
5
1,225,
818
22,97
4
10,69
4
6,801
362

6,63
1
3,68
0
28,2
77
14,6
95
6,56
2
14,4
65
18,2
32
7,05
3
5,18
1
10,8
59
5,33
7
1,59
2
21,5
07
9,86
5
30,0
36
9,77
8
54,6
55
7,82
6
17,9
75
21,4
75
8,02
2
11,0
64
168,
060
13,2
32
5,61
9
217

2222,376

8,798
2,895

11,86
4
6,407

3,32
2
707

3,881

3,82
8
2,03
6
3,00
8
3,36
3
1,27
5
802

2,343

453

7,908
14,91
5
5,666

25,85
3

6,27
5
4,91
2
1,81
8
9,60
1
5,38
5
7,51
3
9,46
0
3,49
6
2,38
5
870
2,17
7
8,51
4
7,25
4
11,9
69

1
0
8
1
2
8
2
4
1
8
9
3
1
4
1
0
1
2
1
5
1
3
3
2
1
7
1
8
1
5
6
8
1
5
1
7
1
2
2
2
1
3
3
3
1
6
1
5
2
5
8
5
1
,
4
9
3
4
4
,
1
,
2
,
1
,
5
7
3
4
7
7
2
7
1
,
2
,
6
5

3,97
5
2,25
6
7,00
7
5,67
0
3,84
9
2,95
3
3,45
6
5,07
0
4,10
0
3,40
3
5,16
8
1,55
6
3,98
7
5,94
7
5,51
2
8,17
9
5,00
7
3,99
9
5,99
3
7,38
8
16,2
63
6,58
1
6,34
9
3,82
1
2,64
1
287,
736
28,9
51
22,1
97
83,5
14
42,6
10
78,6
58
59,0
23
43,3
82
25,6
63
4,46
7
14,5
18
97,7
04
97,8
12
39,0
62

3,17
0
1,59
5
5,79
8
3,96
4
2,31
7
2,50
3
2,92
3
5,12
9
3,17
7
3,08
3
3,68
4
1,01
4
3,29
8
4,72
2
4,99
9
3,72
0
4,65
2
6,21
3
4,54
7
6,84
4
10,5
04
5,98
0
5,90
6
1,89
1
391
14,3
26
228,
749
10,8
03
14,4
40
8,68
0
11,5
03
16,4
92
13,0
23
6,11
9
4,02
7
4,34
2
31,2
88
33,4
72
16,5
85

1
,
4
4
1
,
1
,
6
0
6
6
6
8
1
,
9
6
6
7
1
,
4
0
8
0
1
,
1
,
1
,
1
,
6
6
1
,
1
,
1
,
3
,
1
,
1
,
5
3
2
7
1
1
1
0
5
1
9
,
6
,
8
,
1
2
2
5
7
,
2
,
3
,
2
6
1
6
9
,

7,
45
4,
32
13
,0
10
,7
6,
44
4,
87
5,
97
7,
07
8,
48
5,
50
10
,1
2,
75
7,
35
11
,3
9,
57
12
,6
8,
27
7,
50
10
,1
11
,3
33
,8
11
,2
9,
36
6,
52
4,
13
91
,0
35
,9
20
,1
28
,
63

16,6
71
13,1
02
369,
612
101,
254
28,7
82
31,7
57
29,8
96
9,97
6
16,8
22
14,0
59
18,3
25
4,42
0
80,3
87
31,7
01
27,0
48
23,5
91
35,6
95
42,5
86
17,4
02
88,3
55
13,2
05
37,5
65
42,4
39
16,3
75
18,8
44
428

3
5

18
,9
6,
08
9,
80
2
3
2,
55
3,
15
1,
05
3,
62
2,
79
3,
17
5,
21
2,
16
1,
48
5
9
1,
08
4,
58
3,
52
8,
06
E
C
E

35
3,
9

7,79
3
144,
885
22,0
45
23,4
57
13,8
69
14,7
87
6,09
0
2,86
2
25,8
22
3,84
4
15,5
37
2,58
6
9,22
0
53,0
46
7,40
5
7,51
2
7,41
1
9,60
1
4,70
3
40,5
18
3,87
3
19,2
36
9,66
8
4,64
3
6,54
7
155

1,
2

1
0
8
6

10
,0
16
,2
4,
45
2
3
2,
10
3,
58
9
8
2,
77
2,
21
2,
57
4,
05
1,
97
1,
24
4
4
7
9
4,
21
3,
14
5,
75

98
5,
2

272,
601
9,61
5
23,9
83
16,9
83
7,88
1
18,9
26
7,93
3
4,78
8
20,4
68
5,55
9
29,4
21
11,5
82
12,2
13
31,1
44
24,6
29
7,29
0
13,8
46
9,07
3
9,19
6
26,7
78
12,7
96
94,0
04
22,5
51
7,57
5
5,04
3
297

A
B

E
B

531
2,42
1
1,73
8
3,85
0

1,
2

9,
42
3,
73
8,
29
1
8
2,
10
2,
20
8
4
2,
83
2,
31
2,
58
4,
34
1,
74
1,
20
4
0
8
7
3,
85
2,
76
6,
49

98
5,
5

BAKIRKY

AVCILAR

A
B

93
8,
6

A
R

ARNAVUTKY
ARNAVUTKY

R
A

BAHELEVLER

GEBZE

484
2,07
1
1,56
0
4,13
0
Z
D
K

1
2,
3,
8
3,
3

MALTEPE

UMRANYE

265

19,
563
11,
997
32,
610
1,2
59
11,
695
8,9
78
4,3
04
14,
953
11,
773
14,
349
20,
516
8,6
23
5,7
48
1,6
36
3,9
73
19,
655
14,
793
25,
748

KADIKY

TUZLA

303

1,83
2
1,46
2
1,71
0
2,63
7
1,05
8
702

12
,5
6,
81
4,
95
1
6
1,
47
1,
87
6
2
2,
00
1,
60
1,
88
2,
90
1,
28
8
4
3
1
5
7
2,
77
2,
04
4,
23
P

EKMEKY

LE

635

1,34
2
1,52
8
520

11,
92
3,8
43
5,3
86
1
6
1,8
31
2,4
47
7
9
2,6
69
1,9
89
2,2
00
3,8
22
1,6
46
1,1
32
5
0
8
2
3,3
92
2,5
70
6,5
72

SULTANBEYL

10,5
40
3,73
0
6,60
8
138

SULTANGAZ

SANCAKTEPE

1
,
3
8
4
0
2
2
2
9
4
2
1
7
4
5
3
5
3
3
8
2
3
9
2
7
1
0
1
6
6
8
4
3
1
,

SARIYER

PENDK

1,68
4
1,17
8
1,32
7
2,25
9
934

8,
43
2,
50
3,
23
1
2
1,
57
2,
15
7
3
2,
34
1,
69
1,
90
3,
59
1,
59
1,
09
4
7
7
6
3,
03
2,
13
6,
86

KA ITHANE

MALTEPE

1,11
1
1,44
3
457

10
,6
15
,7
7,
49
4
3
4,
04
3,
60
1,
55
5,
25
4,
30
5,
14
7,
54
3,
15
2,
12
6
0
1,
45
7,
00
5,
27
9,
42

O
E
B

GNGREN

KARTAL

5,64
9
1,93
7
2,65
0
92

GAZOSMANPA A

KADIKY

12,
23
20,
81
7,1
01
4
0
3,9
86
5,4
48
1,6
15
5,1
89
4,0
42
5,1
29
7,2
03
3,2
30
2,0
70
6
5
1,3
73
7,3
69
5,2
47
9,7
93

FATH

EKMEKY

16
,4
7,
54
10
,5
2
6
2,
78
3,
13
1,
05
3,
88
3,
05
3,
39
5,
50
2,
15
1,
45
5
3
1,
19
4,
86
3,
67
7,
88
A

A
P

ESENYURT

BEYKOZ

1
9

19
,0
4,
83
5,
31
1
8
2,
17
3,
02
1,
00
2,
96
2,
44
2,
66
4,
88
2,
18
1,
56
5
4
9
7
4,
13
3,
06
8,
23

ESENLER

3,
61
5,
16
1,
70
5,
67
3,
94
4,
22
9,
31
3,
82
2,
83
1,
01
1,
73
7,
57
4,
81
23
,4

10
,8
6,
07
16
,5
2
6
2,
81
2,
45
9
9
3,
91
2,
97
3,
43
5,
18
1,
97
1,
30
5
1
1,
17
4,
59
3,
55
6,
93

ATALCA

ATAEHR

15,
19
5,5
67
12,
50
2
3
2,4
26
2,6
59
9
5
3,3
25
2,6
09
3,0
88
4,7
36
1,9
12
1,2
86
4
7
9
5
4,3
66
3,1
93
6,9
07

ADALAR

22
,7
6,
19
8,
74
2
6
3,
04
3,
80
1,
23
4,
26
3,
28
3,
73
6,
21
2,
51
1,
72
7
0
1,
28
5,
51
4,
02
10
,1

ZEYTNBURNU

6,
36
2,
32
3,
96
1
0
1,
34
1,
41
4
8
1,
92
1,
36
1,
68
2,
51
9
5
6
3
2
6
5
2
2,
32
1,
66
3,
92

14
,4
3,
10
3,
22

BYKEKMECE

SULTANGAZ

BEYKOZ

Tablo 10.1.10 TABlara Gre Toplulatrlan Gnlk Yolculuklarn lelerdeki Dalm (Temel Durum)

48
,1
81
,9
67
,1
33
,8
21
,2
5,
22
14
,8
93
,0
14
4,
56
,2

4,32
2
2,69
7
8,00
5
6,73
5
4,18
8
2,92
3
3,62
7
3,43
1
4,87
3
3,02
4
6,04
2
1,67
4
4,51
1
6,72
4
5,10
9
8,56
4
4,60
8
4,65
3
4,55
0
6,44
7
6,14
6
19,0
86
5,90
2
4,64
1
4,32
5
2,42
1
36,0
52
17,1
15
9,96
6
39,1
76
365,
006
82,8
36
190,
548
34,7
09
31,9
17
3,59
8
31,6
97
39,0
28
35,7
24
53,6
72

3,
7
2,
3
7,
2
6,
2
3,
9
2,
5
3,
3
3,
3
4,
2
2,
9
4,
9
1,
3
4,
1
5,
8
4,
6
8,
9
4,
1
4,
4
4,
2
5,
7
5,
4
1
4,
5,
3
4,
3
4,
2
4,
6
5
7,
1
8,
1
2,
5
7,
8
4,
2
0
8
0,
3
3,
2
1,
3,
2
1
6,
4
8,
4
8,
3
7,

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 10

10.1.1.2

Ulam Trlerine Gre Zirve Saat Yolculuk Talebi

ekil 10.1.10 ila ekil 10.1.13 arasndaki ekillerde mevcut durum ve temel a 2023 yl Hibir ey
yaplmamas durumunu ieren otomobil ve toplu tama yolculuklarna ait zirve saat dalmlar
grlmektedir. izgi kalnl, TABlar arasndaki yolculuk says ile orantldr. ekil 10.1.11 de
grld zere 2023 ylnda yeni gelien kentsel alanlardan ve bu alanlara yaplan zel otomobil
hareketlerinde byk art gereklemektedir. Bu durum da evre Dzeni Planna gre kentin
dnda gelien yeni yerleim alanlarnn gelecekte youn trafie sahip olacan gstermektedir.

ekil 10.1.10 Mevcut Durum iin Tm Amalara Gre Zirve Saat Otomobil Yolculuklar

223

ekil 10.1.11 2023 Temel Durum iin Tm Amalara Gre Zirve Saat Otomobil Yolculuklar

224

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 10

ekil 10.1.12 Mevcut Durum iin Tm Amalara Gre Zirve Saat Toplu Tama Yolculuklar

ekil 10.1.13 2023 Temel Durum iin Tm Amalara Gre Zirve Saat Toplu Tama Yolculuklar

10.1.2

Karayolu A Yolculuk Talebi

Hibir ey yaplmamas durumu senaryosunda 2023 yl gnlk ve zirve saat yolculuklar temel a
olarak kabul edilen karayolu ana atanmtr. Atama sonucunda elde edilen hacim deerinin birim
otomobil deerine dntrldkten sonra toplu tama yolculuklar otobs, rayl sistem ve deniz
hatlarna atanmtr. ekil 10.1.14te temel durum iin, ekil

225

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 10

10.1.15te ise 2023 yl iin gnlk birim otomobil cinsinden yolculuk talepleri grlmektedir. Her yol
kesimi iin atanm trafik hacimleri izgi kalnlna gre farkllamaktadr. Trafik hacimlerine
bakldnda temel a olarak kabul edilen ulam anda herhangi bir dzenleme yaplmadnda
gelecekte durumun ne kadar ciddi olaca grlmektedir.

ekil 10.1.14 Mevcut Duruma ait Gnlk Hacim Deerleri

ekil 10.1.15 2023 Temel Durum Gnlk Hacim Deerleri

226

Tokyo
Metropoliten
Alan

Chukyo
(Nagoya)

Kei-Hanshin
(Osaka)

Japonya Demiryolu
irketi
zel Demiryolu irketi

841

270

482

920

517

721

Metro

280

90

130

2,041

877

1,333

Tramvay

17

31

55

Otobs

9,951

6,807

7,446

Rayl Sistem Ara Toplam

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

stanbul
Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan
Final Rapor

Final
BlmRapor
10
Blm 10

Tablo 10.2.1 Rayl Sistem letme Mesafeleri

10.2Japonyada Ana Metropoliten Alanda Trel Dalm Oranlar
Dnyadaki byk kentlere ait deneyimler, otomobil sahipliindeki arta ramen toplu tama
hizmetlerinin arttrlmas ve gelitirilmesiyle otomobil trel dalm orannn azaltlmasnn mmkn
olabileceini gstermektedir. Bu blmde rnek olarak Japonyann ana metropoliten alannda
otomobil sahiplii ve trel dalm arasndaki iliki incelenmektedir.
ekil 10.2.1, Avrupa lkeleri, Asya kentleri, Trkiye, stanbul ve Japonya kentlerindeki otomobil
sahiplii ve kii bana GSYH arasndaki deiim grlmektedir. ekildeki grafik gsteriminde
lkeler ve belirli ana kentler bir arada incelenmitir. Tokyo, Osaka ve Aichi (Nagoya)de, otomobil
sahiplii ve kii bana GSYH incelendiinde dier lkelere oranla otomobil sahipliinin daha dk
olduu grlmektedir.
ekil 10.2.2de Japonyadaki ana metropoliten alan ve stanbul iin yaya ve motosiklet trleri
hari olmak zere trel dalm oranlar karlatrmas grlmektedir. Tokyo ve Osaka metropoliten
alanlarnda otomobil trel dalm oranlar %54 ve %60 iken Nagoyada bu oran %83tr. te
yandan stanbulda bu oran %29dur. Tokyo ve Osakada rayl sistemin pay Nagoyadan daha
yksektir. stanbulda ise temel durumda otobs balca paya sahip iken rayl sistemin oran %7dir.
Tokyo ve Osakadaki yksek rayl sistem oranlar Tablo 10.2.1de grlen rayl sistem iletme
mesafelerine baldr. Tablodaki rayl sistem verileri Japonya Demiryolu irketi, zel demiryolu
irketleri ve metroyu kapsamaktadr. Tokyo ve Osakadaki iletme mesafeleri srasyla yaklak
olarak 2,000 km ve 3,000 km olup Nagoyada 900 kmdir.
Yukarda bahsedilen rneklerden yola klarak zel otomobil sahipliindeki arta ramen rayl
sistem ann arttrlmas ve rayl sistem hizmetlerinin gelitirilmesiyle ulam talebinin zel
otomobilden toplu tamaya (rayl sistem) kaydrlmas mmkn olabilmektedir.

ekil 10.2.1 Otomobil Sahiplii ve Kii Bana GSYH likisi

227

stanbul l evre Dzeni Plan

stanbul Ulam Ana Plan

Ulam trlerinin entegre edildii toplu tama

Kent ii eriilebilirliin artrlmas ve ulam trleri

arlkl bir ulam sisteminin kurulmas

arasnda entegrasyonun salanmas

nemli seyahat reten odak yerlerinin, ulam

Ulam sisteminin etkin kullanm ile srdrlebilir

stratejileri ile ilikilendirilerek belirlenmesi

ulam sisteminin kazanlmas

stanbulda ncelikle aralarn deil insanlarn

Hzl ve konforlu toplu tama sistemi iin rayl

ekonomik ve hzl ulamnn salanmas

sistem ann gelitirilmesi

Nfus-istihdam dalmnn; stanbul btnnde

Planl kentsel geliimi destekleyecek hzl a alt

ve her iki yakada dengelenebilmesi iin yeni

yapsnn oluturulmas

odaklarn belirlenmesi
Dou-bat ynndeki dorusal gelimeye paralel

Ulam odaklar (lojistik, OSB, otogarlar, merkezi

olarak rayl ulam sistemlerinin planlanmas

alanlar, havaalanlar...)arasnda entegrasyonun

ncelikle Tarihi Yarmada olmak zere kentin

tarihi dokularnda lastik tekerlekli ara trafiinin
azaltlmas, yaya ulam akslarn oluturulmas

Egsoz salnm n minimize edecek alternatifler

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

gelitirerek Tarihi yarmadada yer alan tarihi ve

Final Rapor
Blm 11 kltrel varlklarn korunmas

Blm 11 Ulam Ana Plan in Politikalar ve Stratejiler

11.1Ama, Hedef ve Politikalar
11.1.1

Ama

stanbul iin 2023 yl arazi kullanm ve nfus yapsna bal olarak, ekonomik adan dk maliyetli
ve kentin planl geliimine katk veren; ekolojik adan evreye verdii zarar minimuma indiren;
toplumsal adan sosyal eitlik ilkesine bal, kentin tarihi ve kltrel kimlii ile uyumlu, eriilebilirlik,
konfor, gvenlik, gvenilirlik gibi nitelikleri ieren, srdrlebilir bir ulatrma sisteminin kurulmas ile
kentte yaayanlarn ulam taleplerinin karlanmas amalanmaktadr.
11.1.2

Ana Plann Hedefleri Genel Hedef

Gelecekte motorlu ara trafiinin azaltlmas, toplu tama altyapsnn iyiletirilmesi ve trafik talebinin
zel aralardan toplu tama aralarna tevik edilmesiyle kent iinde hareketlilik ve eriilebilirliin
artrlmas sonucunda daha yaanabilir bir kentsel evrenin oluturulmasdr.
Planl gelime ilke olarak benimsendiinde, ulam konusunda st lekli stanbul l evre Dzeni
Planndan gelen hedefler ile alt lekli stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Plan
hedefleri arasndaki uyum Tablo 11.1.1de gsterilmektedir.

Ana Plan

Tablo 11.1.1 stanbul l evre Dzeni Plan ile UAP Hedefleri

ekil 10.2.2 Japonyadaki Metropoliten Alana ve stanbula Ait Trel Dalmlarn

Karlatrlmas

228

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 11

1/25.000

ve

daha

alt

lekli

blgesel

nazm

imar

planlarnda

ulam

gzergahlarnn

oluturulabilmesi iin ynlendirici olmak.

Kentin ulam gereksinimlerini uygar llerde karlamak zere, karayolu - rayl sistem a denizyolu arasnda entegre bir toplu tama sistemine ynelik srdrlebilir ulatrma sistemi iin
gerekli koordineli ana a yapsn oluturmak.

2023 hedef ylndaki ulam taleplerinin karlanmas iin nerilecek stratejik dzeydeki byk ulam
projelerinin kentin ulam sistemi zerindeki etkilerini belirlemek ve bu projelere ilikin fizibilite
deerlendirmeleri yapmak.

Arazi kullanm planlarnda ngrlen yeni yerleim blgelerin gelimesini destekleyecek a kurgusu
oluturmak.

11.1.3

Politikalar

Toplu tama altyapsnn gelitirilmesiyle zel ara kullanmnn dk dzeyde tutulmas.

Ksa vadede artan ara trafiine cevap verebilecek karayolu ann iyiletirilip gelitirilmesi; uzun
vadede ise planl kentsel geliimi destekleyecek toplu tama altyapsnn oluturulmas.

Trafik talep ynetiminin iyiletirilmesi ve mevcut yollarn daha verimli kullanmnn salanmas.

11.2Stratejiler
1)

stanbul l snrlar dahilinde arazi kullanm kararlarna bal olarak ehrin ulam ana plann
hazrlamak, bu plan erevesinde nerilen ulam sistemlerini (rayl sistemler, karayolu sistemleri,
otoparklar, transfer merkezleri) planlamak projelendirmek ve bunlara bal olarak ulam kararlarn
oluturmak

2)

Toplu tamann etkinletirilmesi

ada toplu tama sistemleri ve teknolojilerinin kullanlmas

Rayl sistemlerin optimum bir a yapsn oluturacak biimde nceliklere zen gstererek

yaygnlatrlmas
Denizyolu tamaclnn etkinletirilmesi
Mevcut altyapnn en etkin kullanmnn salanmas

Toplu tama ve zellikle rayl sistem yatrmlarnn finansman iin yntem ve modeller gelitirilmesi

3)

Ulam talep ynetimini oluturulmas, uygulanmasnn salanmas ve zel ara kullanmnn dk

dzeyde tutulmas

zel otomobil kullanmnn toplu tama ile btnletirilmesi (park et - devam et, vb.) almalarna
ncelik ve arlk verilmesi

Trafik ynetimi ve denetiminin iyiletirilip etkinletirilmesi

Srcleri ve yolcular bilgilendirme sisteminin gelitirilmesi

Trafik eitiminin yaygnlatrlmas

Karayolu altyapsnda tkankln cretlendirilmesi

Otopark politikalaryla talep ynetiminin gelitirilmesi

Alt Hedefler

1/100.000 lekli stanbul evre Dzeni Plannda esas alnan hedef ylndaki (2023) arazi kullanm
kararlarna bal kalarak ulam taleplerinin belirlenebilmesi iin stratejik dzeyde (makro lekte)
bilimsel bir planlama yapmak.

230
229

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 11

Yeterli rayl sistem a kuruluncaya kadar toplu tama kapasitesinde zel nlemlerin
alnmas (zel otobs yolu uygulamalarnn yaygnlatrlmas gibi).

231

Yolcu
1
Hareketleri

Yk
Hareketleri

Ko
d

Hat Ad

Tr

Uzunluk
(km)

Al Yl

C1

ihane - Yenikap (Atatrk Oto Sanayi - 4.Levent - Taksim ihane Metro Uzants )
Kadky - Kartal-Kaynarca (yeni hat)

Metro

3,6

2013

C2
C3
C4
C5
C6
T1
D2

Metro

26,5

2013

Hafif Metro

5,6

2012

Metro

15,9

2012

Banliy

76,5

2014

Aksaray-Yenikap
(Aksaray-Havaalan hafif metro uzants)

Hafif Metro

0,7

2013

skdar-ekmeky-Tadelen

Hafif Metro

24,2

2014

Metro

24,5

2014

Otogar - Baclar (Kirazl) (Aksaray-Havaalan Hafif Metro

uzants)
Baclar - Mahmutbey - kitelli - Olimpiyat Ky (yeni hat)
Marmaray Projesi

Kabata-Beikta-li-Giyimkent-Baclar
Toplam

177,5
stanbul
stanbulMetropoliten
MetropolitenAlan
AlanEntegre
EntegreKentsel
KentselUlam
UlamAna
AnaPlan
Plan
Final
FinalRapor
Rapor
stanbul
Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan Final Rapor
Blm
Blm1212
Blm
_____________________________________________________________________________________________________

Blm
12 Ana Plan
12.2.2
Rayl Yaklam
Sistem Temel A
1
Gelecek Talep
Rayl sistem
temel
2014 ylna
12.1ebeke
Tanmlar
ve a
Planlama
Srecikadar yaplacak mevcut, inaat halindeki, ihale aamasndaki
projelerden olumaktadr. ekil 12.2.2de gsterilen temel adaki toplam rayl sistem uzunluu 231
Ulam Ana Plan almasnda mevcut a, temel a ve 2023 ana plan a olmak zere tr ulam
kmdir.
a kullanlmtr.
Hedefleri

il

Mevcut A
2009
yl itibariyleTemel
kullanlan ulam
adr.
Mevcut
Maksimu
A

Ag

Temel A

Alternati
f A
Geliim
Stratejil

m
A

n
Geliimi

2023
Ana
Plan

Talep
Ynetimi

Temel a 2014 ylna kadar yaplacak olan karayolu, demiryolu (metro, hafif rayl sistem, tramvay ve
Ana Ulam
dierleri) ve denizyolu ulamna
ait mevcut ve inaat devam eden
Maliprojeleri
ereve iermektedir.
Koridorlar (UPM -

KGM Projeleri)
Plan Projeleri (Maksimum A)
Uygulama Plan

Plan projelerinde, BB tarafndan planlanan ancak henz onaylanmam projeler, KGM, DLH ve
BBin ulamla ilikili yan irketlerinin planlad ya da nerdii projeler ile 1/100.000 lekli evre
ekiloluturulan
12.1.1 A Planlama
Sreci modeli ile test edilecek projeler yer
Dzeni Plan kararlar dorultusunda
ve talep tahmin
almaktadr.
12.2Temel
AA Geliim Stratejileri
Alternatif
12.2.1
Karayolu Temel
A
Arazi kullanmna
bal ulam
talebinin karlanmasna ynelik retilen; i) karayolu arlkl, ii) rayl
sistem
arlkl
ve yaplacak
iii) her iki projeleri
sistemin kapsayan
birlikte kullanld
karmaa
sistem
olmak
zereaadaki
farkl ekil
senaryo
2014 ylna
kadar
karayolu temel
29.861
km olup
alarn
ierir.
12.2.1de
gsterilmektedir.
2023 Ana Plan A
ekil 12.2.2 Rayl Sistem Temel A
1/100.000 lekli evre Dzeni Plan kararlarn destekleyen ve bu alma ile fayda maliyet
analizleri yaplarak son ekli verilmi ulam adr.
12.2.3
Temelekil
A Oluturan
A planlamas
12.1.1 deHatlar
gsterilen srece gre yaplmtr. 2023 hedef yl talep analizi a
Bu
ksmda
inaat
devam
eden
projeler
mevcut
hatlarn uzatma
almalar
anlatlmaktadr.
(maksimum a) projeleri 2014 ve 2018
yllarveiin
etaplandrlmtr.
Bu etaplar
finansal
kstlar gz
naat tutularak
halindekiulam,
projelerin
toplam finansal
uzunluuveya
128,8
km olup,
bunun
76,5 kmsi mevcut TCDD hatt
nnde
ekonomik,
evresel
adan
deerlendirilmitir.
zerindedir. Marmaray projesinin 2013 ylnda bitmesi beklenirken, dier inaat projelerinin de 20122023 hedef yl iin a planlamasnn dnda, Trafik Talep Ynetimi nlemleri ile talebi azaltma ya da
2013 yllar arasnda tamamlanmas planlanmtr. Temel ebekeyi oluturan hatlar Tablo 12.2.1 de
ynlendirme konusunda almalar yaplacaktr. almann son admnda ise yatrm programn
verilmitir.
ieren uygulama plan hazrlanmtr.

Tablo 12.2.1 naat Halindeki Rayl Sistem Hatlar

ekil 12.2.1 Karayolu Temel A

233
232

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan Final Rapor
Blm 12
_____________________________________________________________________________________________________________

(1) ihane-Taksim-4.Levent-Darrafaka Metro Hattnn Yenikapya Uzatlmas

Mevcut metro hattnn ihaneden Yenikapya (3,6 km) kadar uzatlmasdr. Toplam proje maliyeti
yaklak 1,2 milyon ABD dolardr. ihane-Yenikap metrosu blm Marmaray hattna Yenikapda
balayacaktr.
(2)Kadky-Kartal-Kaynarca Metro Hatt
Kadky-Kartal-Kaynarca Metro hattnn toplam uzunluu 26,5 km olup Marmaray hattna paralel
uzanmakta ve her iki hat birbirine brahimaa stasyonunda balanmaktadr. Bu hattn 2013 ylnda
hizmete girmesi planlanmaktadr. Toplam inaat maliyeti ise yaklak 520 milyon ABD $dr.
(3) Otogar - Baclar (Kirazl) Hafif Metro Hatt
Otogar - Baclar hafif metro hatt, 5,6 uzunluundaki Aksaray- Havaliman Hafif Metro (M1) hattnn
bir koludur. Byk bir ksm yer altnda yaplan bu hattn inaatna 2005 ylnda balanm ve
2011de tamamlanmas beklenmektedir. Bu hattn Baclar istasyonu, Zeytinburnu - Baclar
Tramvay hattna (T2) ait Baclar istasyonundan yaklak 400 metre uzandadr. Bu hattn
gzergah youn konut blgesinin iinden gemektedir. Baclardan Halkal stasyonuna kadar olan
uzatma P1-1 Projesi olarak planlanmtr.
(4) Baclar - Ikitelli - Olimpiyat Ky Metro Hatt
Bu metro Otogar-Baclar Hafif Metrosuna Baclar Bat Kirazl 1 stasyonunda balanarak
Baheehir lesindeki yeni endstriyel blgelere toplu tama salayacaktr. Hattn toplam uzunluu
15,9 km olup, 11 yeralt istasyonu bulunmaktadr. Metro sistemi mevcut metronun ayns deildir. Bu
hat 2012 ylnda faaliyete geecektir.
(5) Marmaray Projesi
Rayl sistem hatlarnn en by olan Marmaray Projesi ile Asya ve Avrupa yakas stanbul
Boaznn altndan bir tnelle birbirine balanacak; hem yolcu hem de yk tanabilecektir. Boazn
her iki yakasndaki mevcut banliy hatt, Avrupa yakasnda Halkalya Asya yakasnda ise Gebzeye
kadar ray olarak tamamen iyiletirilecektir. yiletirilecek ve yeni yaplacak hattn tamam 76,5 km
olup, bunun 13,6 kmsi tp tnel ile Boazn altndan geecektir. Tnelin en derin noktas su
yzeyinden 56 m aada olacaktr. Bu tp tnele stanbulun Avrupa yakasnda Kazlemeden;
Asya yakasnda ise Ayrlkemeden alacak balant tnelleriyle eriim salanacaktr. Yenikap,
Sirkeci ve skdarda a-kapa yntemiyle yeni yeralt istasyonlar yaplacak ve hat zerindeki
mevcut 37 istasyonda ise dzenlemeler yaplacaktr. Proje Boaz geii, mevcut hattn iyiletirilmesi
ve yolcu vagonlarn tedarik edilmesi olmak zere bileenden olumaktadr. Projenin toplam
maliyeti milyar ABD dolar olarak tahmin edilmektedir.
(6) Aksaray - Yenikap Hafif Metro Hatt
Bu hat Aksaray - Havaliman hafif metro hattnn (M1) 700 mlik bir uzants olup, Marmaray
Projesine

Yenikap

stasyonunda

balayacaktr. Bu

hattn

2013

ylnda

hizmete

girmesi

beklenmektedir.
(7) skdar - ekmeky - Tadelen Hafif Metro Hatt (hale Aamasnda)
Toplam uzunluu 24,2 km olan bu hat, skdar ve mraniye ilelerindeki youn konut alanlarndan
dou ve bat ynnde gemekte ve Marmaray Projesi ile skdarda entegre

235
234

Durum

Yl

Otomobil

Servis

Toplu Tama

Mevcut A

2010

14.00

15.91

15.32

Temel A

2023

25.00

24.11

26.52

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12_____________________________________________________________________________________________________

olacaktr.
(8) Kabata - Beikta - ili - Giyimkent - Baclar Metro Hatt (Tasarm Aamas)
Toplam uzunluu 24,5 km olan bu hat Kabatatan balayp Baclar ilesinde son bulacak ve
gzergah boyunca dier rayl sistemlerle entegre edilecektir.
12.3Yolculuk Uzunluu Dalm
Tablo 12.3.1de mevcut durum ve 2023 temel a durumlarna ait ortalama yolculuk uzunluklar
grlmektedir. Gelecekte kentsel alan snrlar genileyeceinden ortalama yolculuk uzunluklar da
genel olarak daha fazla olacaktr. 2023 hedef ylnda ortalama yolculuk uzunluu mevcut durumdan
1.5-1.7 kat daha fazla olacaktr. ekil 12.3.1de zel otomobil, servis ve toplu tama trlerine ait
yolculuk mesafesi dalmlar grlmektedir. 2023 temel aa gre yolculuk uzunluklarnn mevcut
durumdan yksek olmasnn balca nedeni, gelecekte plan hedeflerine ynelik kentin lineer olarak
dou-bat ynnde gelimesi ve Silivri ilesinin alansal bykl nedeniyle ileye ait yolculuk
mesafelerinin artmas olarak gsterilebilir.

Tablo 12.3.1. Trlere Gre Yolculuk Uzunluu Dalmlar

(km/yolculuk)

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

Yolculuk matrisinden Silivri ilesine ait yolculuklar karldnda 2023 yl temel a iin hesaplanan
ortalama yolculuk uzunluu 25 kmden 20 kmye dmektedir. ekil 12.3.2de 2023 temel a
yolculuklarnda Silivri ilesi yolculuklarnn hari tutulmas durumu iin elde edilen yolculuk
60

uzunluklar grlmektedir.
ekil 12.3.3te perde hatlar arasndaki blgelerde yaplan yolculuklarn mevcut durum ve 2023 hedef
yl iin deiimi; ayn zamanda sz konusu blgelerin ortalama mesafeleri grlmektedir. Beikta,
Beyolu, Kathane, Saryer ve ili ilelerini ieren sar ile renklendirilmi blge ii yolculuklarda
gelecekte mevcut duruma gre azalma olaca grlmektedir. Dier blgelerde gelecekte art
gzlenmekte olup en fazla artn meydana gelecei blgeler yeni gelimekte olan eperlerdeki
ileleri kapsamaktadr. Sz konusu blgelemeye gre nfus, alan ve istihdam karlatrmas
Blm 8de 8.3.3 Nfus-stihdam Arasnda Mekansal Denge bal altnda deerlendirilmitir.
10 20 30 40 50 60 70 80
Yolculuk Mesafesi (km)

(3) Toplu Tama

ekil. 12.3.1 Trlere Gre Yolculuk Uzunluu Dalmlar

237
236

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

ekil 12.3.2 Temel A Silivri Gelime Alan Yolculuklarnn Hari Tutulmas Durumunda Yolculuk
Uzunluk Dalm Deiimi

238

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

ekil 12.3.3 Mevcut ve Gelecek Yolculuklarn Perdeler Arasndaki Blgelerdeki Deiimi

239

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

12.4Talep / Kapasite Boluklar

Blgeler arasndaki yolculuk taleplerinin deiimine bakldnda Temel a yapsyla 2009 ve 2023
yllarndaki deiim ekil 12.4.1de yer almaktadr. DP kararlar dorultusunda dorusal gelien
yerleim alan dou ve bat blgelerindeki geliim ile paralel olarak perdeler aras yolculuk talebinin
arttn gstermektedir. En ok art Bat perdesi (BP2)de olup yaklak 3,5 kat art gzlenmektedir.
Boaz geilerinin gerekletii Boaz perdesi (BOP), talep artnn en az olduu blgedir. Yaplan
bu analiz, ulam talebinin karlanmas iin hangi blgelerde ulam projeleri gelitirilmesi gerektiini
gstermesi asndan nem tamaktadr.

3.500.000

3.0.

000

2.500.0 -

2.0.

000

1.500.0 I

1.000.000

500.000

BP2

BP3

BP4

BOP

DP2

DP1

Yolculuk Talebi

2009 B2023

ekil 12.4.1 Perdeler Aras Ulam Talebinin Deiimi (2009/2023)

ekil 12.4.2de ise perde hatlarndaki otomobil ve toplu tama kapasite kullanm dzeyleri yer
almaktadr.
2014 ylnda tamamlanacak rayl ve karayolu an ieren Temel A kapasitelerinin belirlenmesinde
baz kabuller yaplmtr. Karayolunda birim otomobil cinsinden kapasitenin %70inin otomobil,
%22sinin toplu tama, %8inin yk aralar tarafndan kullanld kabul edilmitir. Aralarn birim
otomobil deerleri hesaplanrken otomobil iin 1, servis ve toplu tama iin 2,5 ve yk aralar iin 3
birim otomobil kabul yaplmtr. Bunun yan sra otomobil iin 1,57, servis ve toplu tama iin ise
25 kiilik doluluk hesab yaplmtr.
Kapasiteler rayl sistemde metro iin 50,000 yolcu yn/saat, LRT iin 25,000 yolcu/yn/saat, tramvay
ve metrobs iin 18,000 yolcu yn/saat; Boaz perdesinde deniz ulam iin 15,000 yn/saat kabul
edilmitir. Zirve saat trafii gnlk trafiin %12si olarak hesaplanmtr.
Grafiklerden grld zere temel a yaps ile otomobil talebini karlayacak kapasite

240

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

karlanamamaktadr. Baz perdelerde toplu tama kapasiteleri yeterli gzkse de, rayl sistem
kapasiteleri ile dntrlmesi, otomobil kullanmn azaltacak talep ynetimi politikalarnn
gelitirilmesi gereklilii sonucu kmaktadr.

ekil 12.4.2 Mevcut ve Temel Adaki Talep/Kapasite Boluklar (2009/2023)

241

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

12.5Yk Hareketleri Talebi

stanbul metropoliten alan, iinde barndrd nfus ve ekonominin rettii hareketlilik sonucu
ulam ve eriim ihtiyac, zaman deerinin her geen gn artmasyla daha fazla nem
kazanmaktadr. Kentin doal eiklerle ayrlmas ve dorusal ynde gelime zorunluluu, ulam
mesafelerinin artmasna neden olmaktadr. Kent iindeki ulam odaklarnn kentsel arazi kullanm
basks sonucunda merkezden darya doru desantralize edilmesi de bu gelimeye etki etmektedir.
Kresel yk aknn artnn, mevcut ulam altyap kapasitesi ve kentsel ulam ihtiyac birlikte
kullanlmas bakmndan irdelenmesi gerekmektedir. Bu blmde mevcut ve 2023 hedef yl iin yk
ak tahminlerine gre alternatif ulam alar kullanlarak yk aralarnn zaman maliyetleri ve
gerekli altyap kapasite analizleri yaplarak alnmas gereken nlemler tespit edilmitir.
12.5.1

Lojistik Faaliyetler ve Yk Ak likisi

Lojistik, mterilerin ihtiyalarn karlamak zere her trl rn, servis hizmeti ve bilgi aknn,
balang noktasndan (kaynandan), tketildii son noktaya (nihai tketici) kadar olan tedarik
zinciri iindeki hareketinin etkili ve verimli bir ekilde planlanmas, uygulanmas, tanmas,
depolanmas ve kontrol altnda tutulmas hizmeti olarak tanmlanmaktadr.
Lojistik odaklar, lojistik terminaller ve yk ak ilikisi incelendiinde ekil 12.5.1deki etkileim
grlmektedir. Buna gre organize sanayi siteleri, kk sanayi siteleri ve fabrikalar lojistik
merkezleri; limanlar, havaalanlar, demiryolu istasyonlar, ambarlar ve haller de lojistik terminalleri
oluturmaktadr. Lojistik merkezler ve terminaller arasndaki yk ak, uluslar aras, ulusal, blgesel
ve kent leinde gereklemektedir.

Lojistik Merkezler

Organize Sanayi Siteleri

Kk Sanayi Siteleri
Fabrikalar
Si

Lojistik Merkezler ve Terminaller Aras Yk Ak

Uluslar aras Lojistik

Ulusal Lojistik

Blgesel Lojistik
Kentii Lojistik

ekil 12.5.1 Lojistik Merkezler, Terminaller ve Yk Ak likisi

242

GNLK
YK HAREKET

YILLIK

Tr ve
Kamyon
24.962

Kamyonet

Hafta Sonu Yk Getiren

8.966

4.878

Hafta i Yk Gtren

26.452

47.758

Hafta Sonu Yk Gtren

7.357

15.753

Hafta i Yk Getiren

19.767

Toplam

Tr ve
Kamyon
6.490.14
0
941.388

Kamyonet

6.877.39
5
772.5

12.417.18
7
1.654.031

15.081.4
23

19.722.72
8

5.139.369
512.142

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

12.5.2

stanbul Metropoliten Alannda Yk Hareketi zellikleri

12.5.2.1

2009 Yl Yk Hareketleri

Tablo 12.5.1de hafta ii ve hafta sonu olmak zere yk geli ve gidilerine gre yk hareketlerinin
zamansal dalm grlmektedir. Buna gre yllk gelen ve giden toplam 15.081.423 tr ve kamyon
hareketi, 19.722.728 kamyonet hareketi gzlenmektedir. ekil 12.5.2de ise 2009 ylna ait
stanbuldaki yk aralarnn retim ve ekim alanlar ve byklkleri grlmektedir. ekilde i
merkez, merkez, kentsel eper, krsal ve d krsal alanlardaki yk retim ve ekimleri yer almaktadr.
Haritadaki siyah noktalar retim, krmz noktalar ise ekim oranlarn belirtmektedir.

Tablo 12.5.1 Yk Hareketlerinin Zamansal Dalm

Asya

Avrupa

Asya
Gney

7,806

18

Avrupa
Asya Gney

10,6
50
7,44
7 18

21,708
26

Asya D
Avrupa Gney

6,53
2 74
473
25,195

Asya

Avrupa D
Toplam

Asya
D

Avrupa
Gney

Avrupa
D

Topla
m

6,532

282

473

25,761

26
0

5,668
65

2,052
0

3,539
2

40,440
112

5,668
2,285

65
0

481
0

0
68

989
4

13,736
2,431

3,539
41,031

2
112

989
13,736

4
2,406

132
5,139

5,139
87,618

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

Tablo 12.5.2 ve ekil 12.5.3te 2009 ylna ait kamyonet hareketleri grlmektedir. Sz konusu
hareketler Asya ve Avrupa yaka ii, yakalar aras, Asya ve Avrupa Gney, Asya ve Avrupa d
ynlerindeki kamyonet hareketlerini kapsamaktadr. 2009 ylnda toplam 87,618 kamyonet hareketi
gzlenmekte olup Avrupa yaka iinde 21,708, Asya yaka iinde 10,650, d hareketler hari yaka
geilerinde 15,253 kamyonet hareketi gereklemektedir. Yaka geii yapan toplam kamyonet
says 29,926 olup kamyonetin birim otomobil deeri 2 olarak kabul edildiinden 59,852 birim
otomobile denk gelmektedir.

Tablo 12.5.2 2009 Yl Kamyonet Hareketleri

ekil 12.5.2 stanbulda Yk Aralarnn retim-ekim Alanlar (2009)

243

Asya

Avrupa

Asya

4,715

3,956

11

2,813

163

243

11,901

Avrupa
Asya Gney

3,508
11

6,739
15

15
0

2,442
39

1,177
0

1,750
1

15,632
66

Asya D
Avrupa Gney

2,813
41

2,442
1,167

39
0

97
0

0
34

509
2

5,900
1,244

243
11,331

1,750
16,069

1
66

509
5,900

2
1,376

46
2,552

2,552
37,294

Avrupa D
Toplam

Asya
Gney

Asya

Avrupa
Gney

Avrupa
D

Toplam

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

Tablo 12.5.3 2009 Yl Kamyon-Tr Hareketleri

s
n

O
(
O
a
D
>

ekil 12.5.3 2009 Yl Kamyonet Hareketleri

Tablo 12.5.3 ve ekil 12.5.4te 2009 ylna ait kamyon ve tr hareketleri grlmektedir. Sz konusu hareketler
Asya ve Avrupa yaka ii, yakalar aras, Asya ve Avrupa Gney, Asya ve Avrupa d ynlerindeki kamyonet
hareketlerini kapsamaktadr. 2009 ylnda toplam 37,294 kamyon ve tr hareketi gzlenmekte olup Avrupa
yaka iinde 6,739, Asya yaka iinde 4,715, d hareketler hari yaka geilerinde 7,464 kamyonet hareketi
gereklemektedir. Yaka geii yapan toplam kamyonet says 37,294 olup kamyon ve trlarn birim otomobil
deeri 4 olarak kabul edildiinden 56,362 birim otomobile denk gelmektedir.

244

FSMden Geen Ara Says

Yl

2. Snf

Toplam 3. 4. 5.

Trkiye GSYH
(milyon $)

Snf
2004

7,753.698

3.760.148

390.387

2005

8.450.998

3.909.130

481.497

2006

9.069.108

4.373.056

526.429

2007

9.033.092

4.728.152

648.754

2008

9.667.726

4.884.904

742.094

2009

9.571.764

4.570.840

616.753

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12
Yllk

Gnlk

Kamyon-tr

7,872,253

26,674

Kamyonet

16,485,231

56,650

Tablo 12.5.4 FSMden Geen Yk Arac-GSYH likisi

j/

y
a
m
C
L
13

ekil 12.5.5 Yllara Gre FSMden Geen Yk Arac Says-GSYH likisi

ekil 12.5.4 2009 Yl Kamyon-Tr Hareketleri
Tablo 12.5.5 2023 Yl Tahmin Edilen Yk Arac Says
12.5.2.2

2023 Yl Yk Hareketleri Talep Tahmini

2023 ylna ait yk hareketi tahmini yaplrken yllara gre Fatih Sultan Mehmet Kprsnden geen yk
aralar says ve Trkiyedeki GSYH deerleri arasndaki iliki baz alnmtr. Gelecek tahmini yaplrken
hesaplanan bu art oran kullanlmtr.
Tablo 12.5.4te yllara gre Fatih Sultan Mehmet Kprsnden geen 2,3,4 ve 5. snf yk aralar saylar ve
o yllara denk gelen lke genelinde GSYH deerleri deiimleri grlmektedir. Bahsi geen 2. snf ara
grubunda aks aral 3.20 mden byk 2 aksl aralar bulunmakta olup kamyonet, pikap, jeep, ambulans,
cenaze arabas, kk otobs, byk otobs ve kamyon trlerini iermektedir. 3. snf ara grubunda 3 aksl
aralar grubuna giren otobs, kamyon ve treyler trleri bulunmaktadr. 4. snf ara grubunda 4 veya 5 aksl
otobs, kamyon ve treyler trleri; 5. snf ara grubunda ise 6 veya daha fazla aksl rmorklu kamyon ve
treyler trleri bulunmaktadr.
GSYHde ortalama yllk 5.2 sabit byme oran olduu kabul edilerek 2023 hedef yl iin yaplan tahminde
stanbulda 1.518 milyar $ olaca hesaplanmtr. Tablo 12.5.5te 2023 ylna ait hesaplanan yllk ve gnlk
kamyon, tr ve kamyonet saylar verilmitir.

245

Asya

Asya

Avrupa

Asya
Gney

20,160

14,776

35

Asya

Avrupa
Gney

Avrupa
D

Toplam

12,365

533

896

48,764

Avrupa
Asya Gney

14,09
7 35

41,093
49

49
0

10,729
124

3,885
0

6,699
5

76,552
213

Asya D
Avrupa Gney

12,36
5140

10,729
4,326

124
0

911
1

1
129

1871
8

26,002
4,604

6,699
77,672

5
213

1871
26,002

8
4,556

250
9,728

9,728
165,86
3

Avrupa D
Toplam

896
47,693

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

Tablo 12.5.6 2023 Yl Kamyonet Hareketleri

Tablo 12.5.6 ve ekil 12.5.6da 2023 ylna ait tahmin edilen kamyonet hareketleri grlmektedir. Sz
konusu hareketler Asya ve Avrupa yaka ii, yakalar aras, Asya ve Avrupa Gney, Asya ve Avrupa d
ynlerindeki 2023 yl kamyonet hareketlerini kapsamaktadr. 2023 ylnda toplam 165,863 kamyonet
hareketi gzlenmekte olup Avrupa yaka iinde 41,093, Asya yaka iinde 20,160, d hareketler hari
yaka geilerinde 28,872 kamyonet hareketi gereklemektedir. Yaka geii yapan toplam kamyonet
says 56,650 olup kamyonetin birim otomobil deeri 2 olarak kabul edildiinden 113,300 birim
otomobile denk gelmektedir. Boaz kprsnden gnlk ortalama 180.000 ara getii gz nnde
bulundurulduunda tahmin edilen 2023 yl kamyonet yk arac olan 113.300 birim otomobil saysnn
Boaz kprsnn tek ynl hacmine denk geldii grlmektedir.

246

Asya

Avrupa

Asya
Gney

7,489

21

12,758

Asya Gney

8,92
5
6,64
1
21

29

Asya D
Avrupa Gney

5,32
477

Asya
Avrupa

Avrupa D
Toplam

460
21,448

Asya

Avrupa
Gney

Avrupa
D

Toplam

5,324

308

460

22,527

29

4,624

2,227

3,312

29,590

73

125

4,624
2,209

73
0

183
0

0
65

963
4

11,167
2,355

3,312
30,420

3
125

963
11,167

4
2,604

87
4,829

4,829
70,593

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

Tablo 12.5.7 2023 Yl Kamyon-Tr Hareketleri

</>>
o

ekil 12.5.6 2023 Yl Kamyonet Hareketleri

Tablo 12.5.7.ve ekil 12.5.7de 2023 ylna ait tahmin edilen kamyon ve tr hareketleri grlmektedir. Sz
konusu hareketler Asya ve Avrupa yaka ii, yakalar aras, Asya ve Avrupa Gney, Asya ve Avrupa d
ynlerindeki 2023 yl kamyon ve tr hareketlerini kapsamaktadr. 2023 ylnda toplam 70,593 kamyon-tr
hareketi gzlenmekte olup Avrupa yaka iinde 12 758; Asya yaka iinde 8,925; d hareketler hari yaka
geilerinde 14,130 kamyon ve tr hareketi gereklemektedir. Yaka geii yapan toplam kamyonet says
26,674olup kamyonetin birim otomobil deeri 4 olarak kabul edildiinden 106,695 birim otomobile denk
gelmektedir.

247

Saym Yl

| Trkiye | stanbul
27.754.820 1.882.092

1965

31.391.421 2.293.823

1970*
1975*

35.605.176 3.019.032
40.347.719 3.904.588

1980
1985**

44.736.957 4.741.890
50.664.458 4.815.506

1997

56.473.035 7.309.190
62.865.574 9.529.359

2000
2007

67.803.927 10.018.735
70.586.256 12.573.836

1960

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

12.6.1.1

Boazii ve Fatih Sultan Mehmet Kprlerinin Sosyo-Ekonomik Yap ve Arazi Kullanm

zerindeki Etkileri
12.6.1.1.1

Nfus Deiimi

stanbulun 1960l yllardan bu yana nfus geliimi incelendiinde, 5 yllk aralklarla 1960-1990
arasnda dzenli olarak yaplan nfus saym sonularna gre, ilk ciddi nfus artnn 1. Boazii
Kprsnn kullanma ald 1970-1975 yllar arasnda (885.556 kii) ve ikinci en byk nfus
artnn da Fatih Sultan Mehmet Kprsnn kullanma ald 1985-1990 yllar arasnda
(1.466.205 kii) olduu grlmektedir. Sonraki nfus saym yllar beer yllk aralklarla
yaplmadndan, 1990 sonras ile ncesi ortak bir zaman dilimi zerinden karlatrma
yaplmamaktadr. Ancak yl bazl tahmini nfus artlar dikkate alndnda Boazii ve Fatih Sultan
Mehmet Kprlerinin yapm dnemlerinde, ciddi yllk nfus artlarnn olduu gzlenmektedir (Tablo
12.6.1).

411.731

1965 - 1970

725.209

145.042

1970 - 1975 *

885.556

177.111

1975 - 1980

837.302

167.460

1980 - 1985

73.616

14.723

1985 - 1990**

2.493.684

498.737

1990 - 1997

2.220.169

317.167

1997 - 2000

489.376

163.125

2000 - 2007

2.555.101

365.014

lk

Dnemsel
Nfus
Art

> ra

1960 - 1965

Sene
Baznda
Nfus
Art
82.346

Yllar Aras Fark

Dnemleri

Tablo 12.6.1 1960-2007 Nfus Saym Sonular

Kaynak; TK, 2009

* Boazii Kprs al dnemi ** Fatih
Sultan Mehmet Kprs al dnemi

ekil 12.5.7 2023 Yl Kamyon-Tr Hareketleri

Tablo 12.6.2 1960-2007 stanbul Dnemsel Nfus Artlar
12.6Yaka Geii Ana Ulam Koridorlar Analizi
12.6.1

Yaka Geii Karayolu Koridorlar

Bu blmde UBAK tarafndan hazrlanan Kuzey Marmara Otoyolu (3. Koridor) projesinin
alternatiflerinin stanbul metropoliten alanna olan etkileri incelenmitir. Ayn zamanda Boazii ve
FSM kprlerinin kentsel alan zerindeki etkileri ve kprlerden geen aralarn yllara gre deiimi
incelenerek yaka geii analizleri yaplmtr. Gelecek senaryolarnda ise; mevcut durum analizinden
yola karak 3. Koridor ve balantlarnn olas etkileri ortaya konularak, gelecekteki arazi kullanm
durumu, ayrca her bir alternatifin arazi kullanmna olan etkisi (orman, havza alanlarna olan etkiler)
ve sosyo-ekonomik yapnn 2023 yl iin tahmin edilen deerleri hesaplanmtr. 3. Koridor iin
belirlenen senaryolar test edilerek ulam talebi asndan etkileri ortaya konmu, bu kapsamda her
bir

senaryo

iin

evresel

ve

ulamdan

kaynaklanan

maliyet

analizleri

yaplmtr.

Bu

deerlendirmelerde ara emisyonlar, yakt tketimi ve maliyetleri, ara sahiplii maliyeti ve yolculuk
maliyeti gz nnde bulundurulmutur. Yaplmas dnlen projenin etkilerinin tahmin edilmesinde
daha nceden yaplan evre yollarnn zaman ierisindeki etkileri bir sre halinde incelenmitir.

248

leler

Dnemsel Nfus Fark

Beikta

-12.701

Beykoz
Kathane
Saryer
ili
mrani e
y

27.723
11.158
24.369
-18.164
134.370

Gaziosmanpaa

103.826

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

ekil 12.6.1 Dnemsel Nfus Art

Boazii Kprs karayolu balantlarnn nfus art ile etkileiminin zellikle Fatih Sultan Mehmet
Kprsnn faaliyete geiinden sonra daha belirgin olduu grlmektedir. TK verilerine gre
yapm 1989da tamamlanan 2. Kpr ve TEM balantl yollarnn faaliyete geiinden sonra, TEM
boyunca uzanan ve kpr balantlaryla beslenen yerlemelerin 1985-90 yllar arasndaki nfus
artlar Tablo 12.6.3te verilmitir.
ekmeky'n 3.789'lik nfusu %256,9 artarak 13. 523'e, Yenidoan'n 834 olan nfusu %
475,3

artarak 4.798'e ulamtr. Samandra'nn 5.817 olan nfusu %235,6lk artla 19.524,

Taoluk'un nfusu 747 iken %238,3 artarak 2.527'e varmtr. Arnavutky'n 4.182'lik nfusu
%405,6 artarak 21.143e, Boazky'n 1.249 olan nfusu %259,9 orannda artarak 4.495'e,
Sultaniftlii'nin nfusu % 158,1 artarak 3.777'den 9.747'e ve Haracnn nfusu %197,8 orannda
artarak 2.671'e kmtr.

Tablo 12.6.3 Fatih Sultan Mehmet Kprsn Etkisinde Kalan leler Ve Dnemsel (1985-1990)
Nfus Artlar

Kaynak; TK, 2009

* Boazii Kprs al dnemi ** Fatih
Sultan Mehmet Kprs al dnemi

249

LELER

1970

1975

1980

1985

1990

1997

2000

2007

Adalar

17.600

13.171

18.232

14.785

19.413

12.968

17.760

10.460

Avclar

223.985

233.749

323.596

Baclar
Bahelievler

0
0

0
0

0
0

0
0

0
0

446.069
522.641

556.519
478.623

719.267
571.711

341.743

568.799

882.505

183.286

1.328.276

237.211

208.398

214.821

194.723

212.570

274.650

246.006

272.196

136.105

174.931

188.117

204.911

192.210

189.325

190.813

191.513

76.385

92.767

114.812

136.063

163.786

195.344

210.832

241.833

248.360

231.900

247.256

Bakrky
Bayrampaa
Beikta
Beykoz
Beyolu

225.850

230.532

223.360

245.999

229.000

Eminn

136.997

122.885

93.324

93.383

83.444

90.975

55.635

32.557

295.128

380.709

517.235

Eyp

238.831

297.218

331.507

182.464

211.986

272.135

255.912

325.532

Fatih

417.662

504.127

474.578

497.459

462.464

485.067

403.508

422.941

Gaziosmanpaa

125.667

160.949

219.026

289.841

393.667

670.784

752.389

1.013.048

318.365

272.950

318.545

663.299

744.670

345.239

418.229

407.865

541.209

594.524

785.392

Esenler

Gngren
Kadky
Kathane
Kartal

241.593

362.578

468.217
577.863
648.282
771.750
stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan
0
257884
269.042
311.935
Final Rapor
Blm
12
413.839
188.686
611.532
326.651

168.822

287.105

Kkekmece

Maltepe

0
67.902

0
85.262

0
117.659

149.921
147.503

295.651
171.872

311.078
203.953

389.657
242.543

520.486
276.407

365.621

440.572

467.685

268.642

250.478

239.849

270.674

314.684

Tuzla

102.674

123.225

165.239

mraniye

166.887

301.257

510.388

605.855

897.260

171.267

254.895

366.186

329.298

395.623

483.649

495.118

582.666

Zeytinburnu_______ 117.905
Bykekmece
0

123.548
0

124.543
0

147.849
58.365

165.679
142.910

206.834
304.881

247.669
384.089

288.743
688.774

atalca

69.523

71.459

89.057

59.015

64.241

88.766

81.589

89.158

Silivri

37.443

40.106

53.032

55.625

77.599

98.873

108.155

125.364

Pendik
Saryer
ili

skdar

Sultanbeyli

255.516

479.419

0Tablo

502.020

12.6.401970-2007
stanbul355.384
leleri Dnemsel
Nfuslar
325.666
415.117

230.000

175.700

272.758

ile

19.427

18.648

20.424

19.310

25.372

27.385

32.447

25.169

Yalova

42.689

55.036

75.787

90.228

113.417

Toplam

3.019.032

3.904.588

4.741.890

4.815.506

7.309.190

9.529.359

10.018.735

12.573.836

250

le/ilk kademe ad

| 1950 ncesi
Say

Adalar
Avclar
Baclar*
Bahelievler
Bakrky
Bayrampaa
Beikta*
Beykoz*
avuba*
Be
lu
yo
Eminn
Esenler
Eyp
Gktrk
Fatih
Arnavutky*
Boazky
Bolluca
Hara*
Taoluk
Gngren
Kadky
Kathane
Kartal
Samandra
Kkekmece
Maltepe
Pendik
Saryer*
Baheky
ili
Tuzla
Akfrat
Orhanl
Alemdar
e
a*
km
Omerli
Sargazi
Sultaniftlii/Tadelen
Yenidoan
skdar
Zeytinburnu
Bykekmece
Baheehir
Esenyurt
Grpnar
Kavakl
Kra
Kumburgaz
Mimarsinan
Tepecik
Yakuplu
Beylikdz
atalca
Binkl
iftlik
Durusu
Hadmky
Karacaky
Muratbey
Silivri
Bykavulu

1.910
24
26
15
359
27
1.783
1.170
4
8.113
6.016
27
1.502
^7
7.067
307
1
39
^1
4
5
6
1.140
57
205
6
149
158
202
1.877
18
2.379
183
0
2
64
14
1
39
^1
7
2
2.143
208
22
0
21
35
0
2
16
21
4
^7
0
211
26
55
59
40
87
13
270
24

1950- 1980 aras

% Say

1980-1990 aras

1990-2000 aras

Toplam

Say % Say %

29,65 2.533
39,33
1.185 18,4 813 12,62 6.441
0,17
1.373
9,8
3.928 28,03
8.690
62
14.015
0,07
5.197
14,51
15.604 43,58
14.982
41,84
35.809
0,08
3.917
20,11
7.453 38,26
8.096
41,56
19.481
3,63
4.617
46,72
2.740 27,73
2.166
21,92
9.882
0,14
9.039
45,41
6.302 31,66
4.538
22,8
19.906
12,52
7.143
50,16
3.068 21,54
2.247
15,78
14.241
4,2
10.632
38,18
11.063 39,73
4.982
17,89
27.847
0,14
178
6,32
473 16,8
2.161
76,74
2.816
30,9
10.339
39,44
3.709 14,15
4.052
15,46
26.213
5
43,3
5.872
42,27
1.389 10
615
4,43
13.892
1
0,12
5.411
23,98
8.901 39,45
8.221
36,44
22.560
5,88
13.310
52,11
5.971 23,38
4.760
18,64
25.543
0,5
113
8,05
321 22,86
963
68,59
1.404
22,6
17.677
56,56
4.187 13,4
2.323
7,43
31.254
1
0,55
16.614
29,56
14.897 26,51
24.383
43,39
56.201
0,02
4
0,07
1.457 26,87
3.961
73,04
5.423
1,36
100
3,49
532 18,58
2.193
76,57
2.864
0,08
92
7,05
375 Kentsel
28,74 Ulam837
1.305
stanbul
Metropoliten
Alan Entegre
Ana Plan 64,14
0,18
80 Rapor3,68
906 41,64
1.186
54,5
2.176
Final
0,3
73
230 13,75
1.365
81,59
1.673
Blm
12 4,36
0,06
2.693
25,57
4.275 40,6
3.556
33,77
10.530
2,99
17.444
45,75
11.885 31,17
7.657
20,08
38.126
Tablo 12.6.5 le ve lk Kademe Belediyeleri Bina
0,2
14.501
51,05
6.934 24,41
6.911
24,33
28.403
0,84
8.332
34,27
9.423 38,76
6.351
26,12
24.311
0,07
123
1,48
1.654 19,85
6.551
78,61
8.334
0,33
9.725
21,8
12.613 28,27
22.133
49,6
44.620
0,63
6.829
27,23
9.027 35,99
9.068
36,15
25.082
0,51
7.369
18,64
14.190 35,89
17.779
44,96
39.540
6,08
10.803
34,98
10.792 34,95
7.410
23,99
30.882
2,23
269
33,37
167 20,72
352
43,67
806
10,6
11.406
51,21
3.939 17,68
4.550
20,43
22.274
8
1,26
2.112
14,58
4.605 31,78
7.588
52,37
14.488
0
17
3,65
227 48,71
222
47,64
466
0,14
49
3,36
205 14,04
1.204
82,47
1.460
0,15
6.039
14,18
13.279 31,18
23.203
54,49
42.585
0,66
253
11,92
647 30,48
1.209
56,95
2.123
0,02
62
1,28
1.343 27,67
3.448
71,03
4.854
8,5
114
24,84
128 27,89
178
38,78
459
0,02
306
5,06
1.549 25,59
4.197
69,34
6.053
0,21
220
6,51
987 29,2
2.166
64,08
3.380
0,05
40
1,01
391 9,88
3.523
89,05
3.956
5,03
14.404
33,78
12.390 29,05
13.709
32,15
42.646
1,35
4.104
26,68
4.815 31,3
6.254
40,66
15.381
0,66
469
14,16
1.552 46,86
1.269
38,32
3.312
0
40
2,59
1 0,06
1.501
97,34
1.542
0,11
528
2,82
4.548 24,27
13.644
72,8
18.741
0,99
369
10,46
1.072 30,39
2.052
58,16
3.528
0
37
2,84
289 22,18
1.162
89,18
1.303
0,06
23
0,73
143 4,53
2.986
94,67
3.154
0,35
1.148
25,08
1.518 33,17
1.895
41,4
4.577
0,7
252
8,36
1.126 37,37
1.614
53,57
3.013
0,17
337
14,27
767 32,49
1.253
53,07
2.361
0,34
73
3,53
136 6,57
1.854
89,57
2.070
0
0
0
00
185
100
185
8,36
879
34,84
705 27,94
728
28,85
2.523
1,91
891
65,56
244 17,95
198
14,57
1.359
8,81
171
27,4
166 26,6
232
37,18
624
7,9
383
51,27
183 24,5
122
16,33
747
3,7
191
17,65
152 14,05
699
64,6
1.082
10,9
341
42,89
160 20,13
207
26,04
795
4
3,27
157
39,45
102 25,63
126
31,66
398
3,18
1.578
18,56
2.589 30,46
4.063
47,8
8.500
2,67
247
27,47
277 30,81
351
39,04
899

Yapm Dalm

Kaynak; TK, 2009

stanbulda DE 2000 Bina Saymlar verilerinin kullanld, yaplamann yllk mekansal dalmn
inceleyen almada 1950 ile 2000 yllar arasndaki dnemde stanbulun farkl blgelerinin
yaplamaya alma aamalar gsterilmektedir. 1950 yl ncesinde ve 1950 - 1980 yllar arasnda
kalan dnemde yaplm olan yaplar Eminn, Beyolu gibi stanbulun tarihi ekirdeini oluturan
ilelerinde younlamaktadr. Bunun dnda 1950 ile 1980 yllar arasnda yaplm olan yaplarn
youn olduu yedi ile bulunmaktadr. Bu ileler Bakrky, Beikta, Eyp, Fatih, Kadky,
Kathane, ilidir (Tablo 12.6.5). 1980 yl ile 2000 yl arasnda yaplm olan yaplar ise daha ok
Baclar, Bahelievler, Esenler, Gngren, Maltepe, Pendik, Zeytinburnu ve Bykekmece ileleri
olmak zere merkezi evreleyen blgede younluk gstermektedir. 1990-2000 yllar arasnda
yaplm olan yaplar ise Avclar, Gaziosmanpaa, Kkekmece, Tuzla, mraniye, Silivri, ile ve
Sultanbeyli ilelerinde, ounlukla havza, orman ve tarm alanlar zerinde bulunmaktadr. Bu son
dnem, stanbulda yaplamann kentin ekolojik adan hassas blgelerinin youn olarak zarar
grmeye balad dnem olmutur.

251

252

stanbul
stanbul
Metropoliten
Metropoliten
Alan Alan
Entegre
Entegre
Kentsel
Kentsel
Ulam
Ulam
Ana Plan
Ana Plan
FinalFinal
Rapor
Rapor
BlmBlm
12 12

12.6.1.1.2 Ara
73 Saysnda
2,84 Deiim
831
32,32
858
33,37
809
31,47
2.571
Celaliye-Kamiloba
13 0,42
1926,17
1.450
46,61
1.456
46,8
3.111
anta____________
12.6.1.1.2.1
Boazii Kprsnde
Ara Saysndaki
Deiim
0
01.098
55,4
347
17,51
537
27,09
1.982
Deirmenky
0
0382
10,85
1.026
29,14
2.113
60,01
3.521
Gmyaka_______
Tablo 12.6.6da
geen
gnlk ortalama
deerleri
12 yllara
1,1gre kprden
164
15,09 ara saylarnn
270
24,84
641
58,97 verilmitir.
1.087 Bu
Kavakl___________
14 1,64
24128,19
333
38,95
267
31,23
855
Ortaky__________
tabloya bakldnda belli bal dikkat eken farkllklar unlardr; 1973 ylnda alan kprden ilk yl
157
3,711.775 41,97
1.420
33,58
877
20,74
4.229
Selimpaa________
itibariyle az 0sayda ara
gemekte
iken,0,68
1974 ylnda
ara saysnda
gibi ciddi
0
175
5.023 kpry
19,64 geen20.377
79,68 %600
25.575
Sultanbeyli*_______
94
3,39
535
19,29
596
21,49
1.549
55,84
2.774
ile______________
bir art olmutur. Daha sonraki senelerde her yl iin gei yapan ara says artmasna ramen
12
2,03 183 30,96
176
29,78
220
37,23
591
Ava
art oran giderek azalm
1979
ylnda2000
negatif deere (-6) inerek yaka geii yapan ara
Kaynak;ve
DE,
Bina Saym
saylarnn
gerilemesine
sebep olmutur.
1989
srekli
art gsteren
Fatih Sultan
Mehmet Kprs
ve TEM otobanlarnn
etkisinde
olanylna
ile vekadar
ilk kademe
merkezler

yaka geileri; 1988

ylnda Fatih Sultan Mehmet kprsnn almas ile insanlara tercih imkan salamas sonucunda
art oran
gerilemeye yannda
balamtr.
geen bakldnda
ara snflarna
stanbulun
kent bakmndan
olarak hzl bymesinin
1975Bunlara
ve 1990ilaveten
ylndakikpry
nfus artna
kstlamalarn
1991 ylnda
bakma alnmas
ve 1990-1991
krfez il krizi
bu deerlerin
1985getirilmesi,
nfus deerlerinden
farklkprnn
olduu grlmektedir.
Bu deiimler
stanbulun
sonucunda
yllarda kprden
gnlk
ara saylarnda
azalmalar Bu
grlmtr.
snrlar
iindeki bu
bymesinin,
giderekgeen
kentin
kanatlarna
yayldnnemli
gstermektedir.
aamadan1994
finansal
krizi
de nemli
bir etki yaratmtr.
1995 kentsel
ylndanalann
itibaren
Boaziikentsel
kprsn
sonraki
evrede
kentin
krsal kesimlerindeki
nfusDaha
art sonra
sonucunda
bymesi,
kullanan
gnlk
ift ynde
170.000den
aa dmemitir.
alanda
younluk
artara
ve says
Gebze-Silivri
hatt olmak
dndazere
younyaklak
bir konut-iyeri
uzantsnn
stanbul
Kprden
en
ok
ara
2000
ve
2008
yllarnda
gemi
olup
yaklak
184.000
aratr.
Zirve
yl iin;
yerleik alanna eklenmesi gelmektedir.
ift ynde 6 eride sahip olan kprde erit bana geen gnlk ara says yaklak 30.708dir.
Genel olarak 1995-2009 yllar arasnda Yaka Geileri birbirine yakn deerde devam ederken
ekonomik krizlerin yaand yllarda olumsuz anlamda etkilenmeler olmutur. Ancak dier bir
anlamda Boazii kprsnn yapmndan itibaren 21 yl sonra kpr belli bir doygunlua gelmi ve
bu tarihten sonra ekonomik krizlerin yaand yllar istisna olmak kayd ile kpry kullanan ara
saylarnda kayde deer deiiklikler olmamtr. Buna bal olarak da erit bana geen ara
saysnn yaklak 31.000nin zerine kmamas, kprnn kapasiteye ve belli bir doygunlua
ulatn gstermektedir.

ekil 12.6.2 lelerdeki Nfus Deiimi

Konuya nfusu doymu ve nfusu stanbul ortalamasnn zerinde artan ileler asndan
bakldnda, stanbul Metropoliten alannn eski kenti ve Boazii yerleimlerini oluturan 1 ve 2.
Blgelerin doyum noktasna ulat ve nfus byklklerinin stanbul nfusu iindeki oranlarnn
azald, buna karn 3, 4, 5 ve 6. Blgenin -farkl byme hzlarnda- srekli art iinde olduu
grlmektedir (ekil 12.6.2).

253 254

Yl

Gnlk
Geen
Ara
Says

erit
Bana
Gee
n
Ara
Says

Yl

1973

4.648

775

1974

32.521

5.420

600

1975

47.241

7.874

45

1976

64.368

1977

75.814

1978

76.736

1979

72.459

1980

76.149

1981

81.831

1982

94.019

1983

101.871

1984

103.193

1985

105.238

1986

123.107

1987

132.304

1988

139.688

1989

142.165

1990

140.270

1991

121.484

10.72
8
12.63
6
12.78
9
12.07
7
12.69
2
13.63
8
15.67
0
16.97
8
17.19
9
17.54
0
20.51
8
22.05
1
23.28
1
23.69
4
23.37
8
20.24
7

36
18
1
-6
5
7
15
8
1
2
17
7
6
2
-1
-13

Gnlk
Geen
Ara
Says

erit
Bana
Geen
Ara
Says

1992

144.39
24.066
19
5
163.21
27.203
13
8
1994
162.27
27.046
-1
4
1995
175.48
29.247
8
3
1996
178.17
29.696
2
5
1997
183.03
30.506
3
6
1998
182.42
30.405
0
8
1999
176.62
29.438
-3
7
2000
184.68
30.781
5
5
2001
171.83
28.638
-7
stanbul
Metropoliten Alan
Entegre Kentsel
Ulam Ana Plan
0
Final Rapor
176.60
29.434
3
Blm 2002
12
5
2003
179.95
29.993
2
8
Tablo 12.6.6 30.197
Boazii Kprsnden
2004
181.18
1
2
2005
182.24
30.375
1
9
2006
173.07
28.845
-5
2
2007
181.68
30.280
5
1
2008
184.08
30.681
1
7
2009
178.84
29.807
-3
0
1993

Geen Aralarn Yllara Gre Dalm

Yl

Gnlk
Geen
Ara Says

erit Bana
Geen Ara
Says

Yllk Art
Oran (%)

1988

8.297

1.037

1989

24.730

3.091

198

1990

45.539

5.692

84

1991

62.273

7.784

37

1992

63.824

7.978

1993

81.253

10.157

27

1994

85.361

10.670

1995

99.923

12.490

17

1996

120.705

15.088

21

1997

138.570

17.321

15

1998

159.546

19.943

15

1999

157.595

19.699

-1

2000

172.053

21.507

2001

156.777

19.597

-9

2002

152.503

19.063

2003

165.263

20.658

2004

184.738

23.092

2005

201.289

25.161

2006

208.748

26.094

2007

222.031

27.754

2008

216.015

27.002

-3

2009

213.186

26.648

-1

stanbul -3
Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan
Final Rapor
8
Blm 12
12
9

Tablo
12.6.7 Fatih Sultan Mehmet Kprsnden Geen Aralarn Yllara Gre Dalm
4

Kaynak: TCK 17. Blge Mdrl

12.6.1.1.2.2 Fatih Sultan Mehmet Kprsnde Ara Saysndaki Deiim

Tablo 12.6.7de FSM kprsnden geen aralarn yllara gre dalm verilmitir. Bu kpr de
Boazii kprsnde olduu gibi ald yln bir sonraki ylnda nemli bir ara geiine imkan
salamtr. Art oran Boazii Kprsndeki gibi ar yksek olmamtr. 1999 ylna kadar srekli
bir art gsteren ara geileri art oran bakmndan yllara gre farkllklar gstermitir. 1999
ylnda ilk kez art oran negatif deere inmi ve ekonomik krizin yaand 2000 ylndan sonra
2001, 2002 ve 2003 yllarnda d devam etmitir. Bu tarihten itibaren 2008 ylna kadar ara
geileri benzer oranlarda artm ve 2008-2009 dneminde tekrar azalmtr. FSM kprsnde en
ok ara 2007 ylnda gemitir ve gnlk ortalama 222.000 aratr. Kpr ift ynde 8 eride sahip
olmakla birlikte zirve dnem iin bir eritten geen gnlk ara says 27.754dr. FSM kprsnden
geen ara says da 2006 ylndan sonra belli bir doygunlua erimi ve bu tarihten sonra genel
olarak yakn deerlerde devam etmitir.

255

Boazii Kprs
Yl

Gnlk
Geen
Ara Says

Fatih Sultan Mehmet Kprs

Art
Oran

Gnlk
Geen Ara
Says

erit
Bana
Geen
Ara Says

Art
Oran

4.648

erit
Bana
Geen
Ara
Says
775

8.297

1.037

32.521

5.420

600

24.730

3.091

198

47.241

7.874

45

45.539

5.692

84

64.368

10.728

36

62.273

7.784

37

75.814

12.636

18

63.824

7.978

76.736

12.789

81.253

10.157

27

72.459

12.077

-6

85.361

10.670

76.149

12.692

99.923

12.490

17

81.831

13.638

120.705

15.088

21

10

94.019

15.670

15

138.570

17.321

15

11

101.871

16.978

159.546

19.943

15

12

103.193

17.199

13

105.238

17.540

14

123.107

20.518

17

15

132.304

22.051

152.503

16

139.688

23.281

165.263

17

142.165

23.694

18

140.270

23.378

19

121.484

20.247

20

144.395

24.066

21

163.218

22
23

157.595
-1 Ulam Ana Plan
stanbul
Metropoliten19.699
Alan Entegre Kentsel
Final
Rapor
172.053
21.507
9
Blm
12
156.777
19.597
-9
19.063

-3

184.738

23.092

12

-1

201.289

25.161

-13

208.748

26.094

19

222.031

27.754

27.203

13

216.015

27.002

-3

162.274

27.046

-1

213.186

26.648

-1

175.483

29.247

24

178.175

29.696

25

183.036

30.506

26

182.428

30.405

27

176.627

29.438

-3

28

184.685

30.781

29

171.830

28.638

-7

30

176.605

29.434

31

179.958

29.993

32

181.182

30.197

33

182.249

30.375

34

173.072

28.845

-5

35

181.681

30.280

36

184.087

30.681

37

178.840

29.807

-3

Tablo 12.6.820.658
ki Kprnn Al
Ylndan tibaren Geen Ara Saylarnn Karlatrlmas
8

Kaynak: TCK 17. Blge Mdrl

ki kprnn de hizmete ald tarihten sonraki geliim sreleri incelendiinde; Kprler hizmete
ald yllar itibari ile youn bir ara geii salad grlmektedir. Ancak ilk zamanlardaki bu
durum, yaka geii art oran bakmndan zamanla azalan ancak geen ara says bakmndan
artan bir eilim gstermekte olup yaklak 20 seneden sonra sabit bir deere ulamaktadr. Boazii
kprsnden erit bana en fazla ara 30.781 ara gemekte iken, FSM kprsnden erit bana
27.754 ara gemektedir.

256

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

t 2 3 I 5 i 7 e 9 M 11 12 13 14 IS 16 17 18 19 20 21 22 23 21 25 2 27 2 29 30 31 32 33 34 35 X 37 Boazii Kprs FSM Kprs

ekil 12.6.3 Mevcut Kprlerin Al Ylndan tibaren Geen Ara Saylar Bakmndan
Karlatrlmas
Kprlerin ald ilk yllar itibaryla, her ikisi iinde ortalama hzlar 90 km/sa, gnlk kapasite
deeri Boazii Kprs iin 90.000 ara/gn, FSM kprs iinde 120.000 ara/gn kabul edilerek
hizmet dzeyi hesaplanmaya allm ve buna bal olarak da Hizmet Dzeyi A (LOS A) kabul
edilmitir. Ancak her geen yl kprlerin daha youn olarak kullanlmas sonucunda ortalama
yolculuk sresi uzamaya, ortalama hz azalmaya ve kpry geen ara says artmaya balamtr.
ki kprnn de gnlk kapasitesini amaya balad andan itibaren Hizmet Dzeyi dmeye
balamtr. Boazii kprs 1982 ylnda, FSM kprs ise 1996 ylnda tasarlanan kapasitesinin
zerine km ve bu tarihlerden itibaren Hizmet Dzeyi azalmaya balamtr. Bugn itibari ile geen
ara saylarnn da sabitlenmesiyle birlikte Hizmet dzeyi F (LOS F) durumuna gelmitir. Dier bir
deyile ortalama hz 50-70 km/sa, gnlk geen ara says Boazii kprs iin 180.000 ve FSM
kprs iin 213.000 ara durumuna gelmitir. Tm bunlarn sonucunda kprlerdeki zirve saatler
uzamaya, trafik skklklar artmaya ve ara kuyruklar da uzamaya balamtr.

Kaynak: TCK 17. Blge Mdrl

258257

stanbul
stanbulMetropoliten
MetropolitenAlan
AlanEntegre
EntegreKentsel
KentselUlam
UlamAna
AnaPlan
Plan
Final
FinalRapor
Rapor
Blm
Blm12
12

Arazi kullanm ve ulam arasndaki iliki dnldnde, bu meknsal deiim ve yaplam alan
artnda kpr balantlarnn yapld dnemlerdeki etkileimi grlmektedir (ekil 12.6.6). FSM
Kprs ncesi sanayi alanlarnn FSM koridoru boyunca gelitii ve FSM sonrasnda ise kuzeye
doru sanayi alanlar evresinde yeni konut alanlarnn yayld grlmektedir.

ekil 12.6.4 Boazii Kprsnden Geen Gnlk Aralarn Mevcut Durumda ve Maksimum Tasarm
Kapasitesindeki Hizmet Dzeyi Deerleri

ekil 12.6.5 FSM Kprsnden Geen Gnlk Aralarn Mevcut Durumda ve Maksimum Tasarm
Kapasitesindeki
Hizmet
Dzeyi Mekansal
Deerleri Deiimi
ekil 12.6.6 stanbulda
Konut ve Sanayi
Alanlarnn

12.6.1.1.2.3
Kentselyllara
Alanda
Deiim
Tablo 12.6.9da
gre
konut ve sanayi alanlarndaki deiimler grlmektedir. Buna gre 1980
ylnda
21.883 ha
konut
alan, 2005
ylnda
73.612zerindeki
haa km;
1980hem
ylnda
Arazi kullanm
ve olan
ulam
arasndaki
ilikilerin
birbirleri
etkileri,
ksa6.898
hem ha
de olan
uzun
sanayi
alan,
2005
ylnda
10.298
haa
kmtr.
dnemde ortaya kmaktadr. Ulam, kentsel gelimenin ynlendirilmesinde nemli bir etkendir.
Ulam trlerindeki deiim arazi kullanmlarnda baz deiimler yaratabildii gibi, arazi
kullanmndaki deiimler de ulam sistemi zerinde yeni taleplere yol amtr. Gelecekte beklenen
ulam talepleri, arazi kullanm kararlarna gre oluacak kent yapsna baldr. Arazi kullanm yaps
ile ulatrma sistemi arasndaki etkileim iki ynldr. Bu blmde, ilki (Boazii Kprs) 1973
ylnda ve ikincisi de (Fatih Sultan Mehmet) 1988 ylnda faaliyete geen karayolu kprlerinin,
stanbulun arazi kullanm-doal evre-ulam ilikileri temelinde doal ve yaplam evre zerinde
yaratt deiimler incelenmektedir.

260
259

1980

1995

2005

Konut Alanlar (ha)

21.883

43.356

73.612

Sanayi Alanlar (ha)

6.898

7.188

10.298

Yllar

Konut
Alanlar
(ha)

Konut
Alan
Art Hz
(%)

1980

21.883

100

1995

43.356

2005

73.612

Nfus

Nfus
Art

Hz

Younluk
(ki/ha)

(%)
4.666.103

100

213

198

8.557.385

183

197

336

10.018.735

215

136

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

Tablo 12.6.9 stanbuldaki Konut ve Sanayi Alanlar (ha)

Tablo 12.6.10da stanbulda konut alanlar ve nfus art oranlar verilmitir. stanbulda yllara gre
konut alanlar, nfusa kyasla daha yksek oranda artmaktadr. Bu oransal art zellikle 1995-2005
dneminde kentteki ikinci konut sahipliinin, uydu yerleimlerinin ve kentsel saaklanmalarn
artyla daha da belirginlemitir (ekil 12.6.7).

Tablo 12.6.10 stanbulda Konut Alanlar ve Nfus Art Oranlar

zel Orman
Alan (Ha)
Toplam Orman

1990

1995

Azalma
Oran
[1990-1995]

2005

Azalma
Oran
[1995-2005]

Toplam
Azalma Oran
[1990-2005]

4.997

4.050

23,0

3.477

16,0

34,7

15,7

16,8

262.572

259.13
4

1,3

218.344

Alan (Ha)*

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

Tablo 12.6.11 Orman Alanlar zerindeki Fiziksel Deiim

12.6.1.1.2.4 Doal Eikler zerinde Deiim

Sre ierisinde stanbulda orman alanlarnn deiimi ekil 12.6.8de grlmektedir. Tablo
12.6.11de yllara gre zel nitelikteki orman alanlar ve tm orman alanlarndaki fiziksel deiimler
ve azalma oranlar verilmektedir. 1990 ylnda 262.572 ha olan toplam orman alan 2005 ylnda
%16,8 azalarak 218.344 ha kalmtr. zel orman alanlarnda 1990-2005 yllar arasndaki azalma
oran ise %34,7 ile toplam orman alanlarndan daha byk bir kayba maruz kalmtr. 5.321 ha olan
zel orman alanlarnn, 1990 ylnda %7lik bir blm orman vasfn yitirerek yerleime aldndan
4.997 hektarlk blm orman alan olarak kalmtr.

261

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

*Toplam Orman Alan, zel orman alanlarn da kapsamaktadr.

ekil 12.6.9 stanbulda 2B Alanlarnn Younlat Blgeler

TEM gzergah boyunca yer alan ilelerden; Sultanbeylinin %25i 2B alan iken, Beykozun %10u,
mraniyenin %7si, Pendikin %5i ve Gaziosmanpaann da %4 2B alandr.
stanbulda havza alanlar iindeki yaplama basks incelendiinde; havza koruma alanlar
ierisindeki yaplama kstlarna ramen tarihsel sre ierisinde havzalarda konut ve sanayi
alanlarnn mekansal
olarak
grlmektedir.
ekil 12.6.10da
ekil
12.6.8artt
stanbulda
Orman Alanlarnn
Deiimi havza iinde yer alan konut
alanlar, ekil 12.6.11 de havza iinde yer alan sanayi alanlarnn deiimi verilmitir.
2005 yl kadastral orman haritalarnda kadastrosu yaplm 260.048 ha olan alan iinde, 2005
ylnda orman vasf tayan 218.344 ha orman alan olarak tespit edildiine gre, toplam 41.704
halk bir orman kayb sz konusudur. stanbulda 1990-2005 yllar arasnda orman alanlarndaki
deiim incelendiinde hem zel orman alanlarnda hem de toplam orman alanlarnda giderek artan
oranda bir azalma grlmektedir.
zel orman alanlarnda konut arlkl yerleime alma eklinde gelien bu deiim, dier orman
alanlarnda tarm arazisi elde etme ve dier arazi kullanm alanlarna ynelik olarak yaanan bir
dnm srecini beraberinde getirmitir.
ekil 12.6.9da stanbulda 2B alanlarnn younlat blgeler verilmitir. 2B alanlarnn zellikle
Anadolu yakasnda younlat grlmektedir. 6831 sayl Orman Kanununun 2. maddesinin B
fkrasnca stanbulda konut, tarla ama vb. faaliyetler sonucunda igal edilen 14.436 ha alan, orman
rejiminin dna karlmtr. 2B alanlar, stanbulun kuzeyinde ve Anadolu yakasnda TEM
gzergh boyunca younlamtr.

263262

Yl

1980

Sanayi
Alan
Geliimi
(ha)
722

Sanayi Alan
Art
Hz
(%)
100

Konut
Alan
Geliimi
(ha)
402

Konut Alan
Art Hz (%)

100

1995

550

76

3.333

829

2005

1.971

273

18.682

4.647

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

Tablo 12.6.12de tarihsel srete havza alanlarndaki yaplama oranlar verilmitir. Havza alanlar
iinde belli kstlarla yaplamaya izin verilirken, havza iinde yer alan konut ve sanayi alanlar 1980
ylndan 2005 ylna kadar geen sre iinde yksek oranlarda art gstermitir.

Tablo 12.6.12 Tarihsel Sre inde Havza Alanlarnda Yaplama

ekil 12.6.10 Havza inde Yer Alan Konut Alanlarnn Deiimi

ekil 12.6.11 Havza inde Yer Alan Sanayi Alanlarnn Deiimi

264

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

12.6.1.2

2023 Yl Alternatif Yaka Geii Senaryolar

Bu blmde Karayollar Genel Mdrl tarafndan Kuzey Marmara Otoyolu (stanbul 3. evre Yolu
dahil) projesi kapsamnda gelitirilen alternatif koridorlarn stanbul Metropoliten alan arazi kullanm
ve ulam talebi ilikisi gz nnde bulundurularak BB Ulam Ana Plannda yer alan ulam
yatrmlarnn da ekillenmesi asndan analizi ve deerlendirmesi yer almaktadr.
3. Koridor alternatif gzergahlar; Vaniky - Arnavutky, Nakkatepe-Ortaky, ubuklu -Yeniky,
Beykoz
- Tarabya,
Anadolukava
- Saryer
ve Garipe-Poyraz
olarakAlternatifleri
belirlendiinden bu
ekil 12.6.12
Karayollar
Genel Mdrl
Tarafndan
Gelitirilen 3. Koridor
gzergahlara ait analizler gerekletirilmitir. ekil 12.6.12da 3.Koridor alternatif gzergahlar
grlmektedir. Alternatiflerin yolculuk talepleri hesaplanrken UBAK tarafndan gelitirilen Karayolu
12.6.1.2.1 Alternatif Senaryolarn Deerlendirilmesi
Tneli Boaz Geii projesi de dikkate alnmtr. Bu nedenle deerlendirilen senaryolarda Karayolu
Sz
gzergahlarn
deerlendirilmesinde blgenin trafik yknn dengelenmesi,
Tnelikonusu
Boaz alternatif
Geii projesi
de yer almaktadr.
orman ve yerleim alanlarna etkisi gibi ltler yer almaktadr. 2023 hedef yl iin karayolu ulam
talebinin karlanmasna ynelik, yaka geii olarak dnlen 3. Koridor arazi kullanm, evresel
etki, maliyet ve ulam talep ilikisi kapsamnda deerlendirilmitir.
Alternatiflerden herhangi birinin yaplmamas durumu Senaryo-1, 2 nolu alternatifin yaplmas
durumu Senaryo-2, 3 nolu alternatifin yaplmas durumu Senaryo-3, 4 nolu alternatifin yaplmas
durumu Senaryo-4, 5 nolu alternatifin yaplmas durumu Senaryo-5 ve 6 nolu alternatifin yaplmas
durumu da Senaryo-6 olarak adlandrlmtr.
Sz konusu deerlendirmede ama ana koridorun faydalarnn belirlenmesi olduundan bu
analizlerde a geliim senaryolarndan farkl olarak daha basit ve sade karayolu ebekesi
kullanlmtr. Kullanlan karayolu ebekesi zerine rayl sistem vb. projeler eklendiinde oluacak
faydalarda art grlebilecektir. 1 nolu senaryo 18,723 linkten, 2 nolu senaryo 19,203 linkten, 3 nolu
senaryo 19,024 linkten, 4 nolu senaryo 19,238 linkten, 5 nolu senaryo 19,235 linkten, 6 nolu senaryo
ise 19,386 linkten olumaktadr.
Alternatif senaryolarn test edilmesinde UAP iin gelitirilen ulam talep tahmin modeli kullanlm
olup modelin yaps ve hesap yntemleri Blm 10da verilmitir. Blm 12.5.1de anlatlan lojistik
talep tahminleri hesaplamalarda yer alarak sz konusu analizlere ilave edilmitir.

Tablo 12.6.13te farkl senaryolara gre 2023 yl iin karayolu tnelindeki ve alternatiflere

266
265

Tnel
Geii

I.Kpr

2.Kpr

3.Koridor

Senaryo-1 40,340

280,577

358,438

Senaryo-2 37,839

241,906

300,657

364,364

Senaryo-3 45,496

270,013

255,623

226,095

Senaryo-4 41,767

259,290

317,052

269,649

Senaryo-5 41,861

259,244

316,305

268,571

Senaryo-6 41,244

258,280

311,635

234,618

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

gre kprler zerindeki birim otomobil says tahminleri verilmitir. Tablo 12.6.14te ise 2023 yl
alternatif senaryolara gre tm alma alannda (stanbulun tamam) gerekleecek toplam ve
ortalama yolculuk mesafe ve sre deerleri grlmektedir.
BLGLER

SENARYO-1

SENARYO-2

Toplam yolcu-km
(otomobil-servis)
Toplam yolcu-saat
(otomobil-servis)

110,987,778

135,657,400

6,450,349

Toplam yolculuk
(otomobil-servis)
Ortalama yolcu-km
(otomobil-servis)
Ortalama yolcu-saat
(otomobil-servis)
Ortalama yolcu dk
(otomobil-servis)

SENARYO-3

SENARYO-4

SENARYO-5

SENARYO-6

128,167,310

137,345,882

137,405,342

138,020,415

6,779,987

6,611,919

6,702,436

6,692,789
6,506,132
(Birim Otomobil)

6,311,663

6,458,429

6,409,051

6,445,585

6,447,692
6,419,642
Birim Otomobil Deerleri

18

21

20

21

21

21

1.02

1.05

1.03

1.04

1.04

1.01

61

63

62

62

62

61

Tablo 12.6.13 Alternatif Senaryolara Gre 2023 Yl Yaka Geii Yapan Ara Saylar

Tablo 12.6.14 Alternatif 2023 Senaryolarna Gre Hesaplanan Yolculuk Bilgileri

Maliyetler
Yakt
Emisyon
Grlt
Ara Sahiplii
Zaman
Toplam

Senaryo-1

Senaryo-2

Senaryo-3

Senaryo-4

Senaryo-5

Senaryo-6

30,590,910

33,118,215

32,791,230

33,405,336

33,473,891

24,776,613

4,688,727

5,503,145

5,316,348

5,390,767

5,400,302

3,495,696

266,318

311,223

300,915

304,038

304,334

193,794

16,804,851

20,304,742

19,381,054

20,522,778

20,562,976

13,210,339

132,414,55
5
184,765,35
9

124,368,25
0
183,605,57
5

130,048,50
9
187,838,05
5

123,902,07
3
183,524,98
9

124,105,07
1
183,846,57
3

123,432,38
6
165,108,82
6

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12
Senaryo-3
Senaryo-4
Senaryo-5
Senaryo-6

Senaryo-1

Senaryo-2

Toplam Fayda
(ara ba)
Yaka Fayda (ara
ba)
Toplam Fayda

0,57

33,45

14,83

27,13

27,22

36,56

1.159.784

-3.072.696

1.240.370

918.786

19.656.533

Yaka Fayda

-4.220.223

-3.779.048

-4.042.561

-4.224.809

3.750.293

Tablo -0,36
12.6.15 Senaryolara
Emisyon, Grlt,
0,55 gre Yakt,0,49
3,75 Ara Sahiplii, Zaman ve Toplam Maliyet Tahminleri

Tablo 12.6.16 Senaryolara gre stanbul Toplam ve Yaka Geii Maliyetlerindeki Deiim

Bunun yan sra sz konusu alternatif senaryolar iin yakt, emisyon, grlt, ara sahiplii, zaman
ve toplam maliyet deerleri hesaplanmtr (Tablo 12.6.15). Maliyet deerleri Asya yakas toplam,
Avrupa yakas toplam ve yaka toplam olarak ayrtrlmtr. Ayrca toplam maliyet deerlerinin ara
saylarna blnmesiyle ara ba oranlar elde edilmitir. Hesaplama yntemleri ile ilgili detaylar
Blm 15te yer almaktadr. Maliyet hesab karlatrmalar yaplrken yolculuk yaplan aracn
sahipliinden kaynaklanan maliyetler, harcanan yakttan kaynaklanan maliyetler, aratan dar atlan
emisyon gazlarnn neden olduu maliyetler, aracn neden olduu grlt maliyetleri ve yolculuk
zamannn deiiminden kaynaklanan maliyetler dikkate alnmtr.

267

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

ekil 12.6.14 Senaryolara Gre 2023 Yl Toplam Gnlk Fayda ($)

ekil 12.6.13- 15te srasyla senaryolara gre 2023 yl gnlk ara bana gnlk fayda, toplam
gnlk fayda ve ara bana gnlk yaka geii fayda deerleri grlmektedir.

3
2,5

ekil 12.6.15 Senaryolara Gre 2023 Yl Ara Bana Gnlk Yaka Geii Faydas (Gn/Ara)

12.6.1.2.2

Alternatif Senaryolarn Kentsel Alan zerindeki Fiziksel Etkileri

Anadolu yakasnda TEM yolu uzunluu yaklak 41 kmdir. Bu uzunluk 4er kmlik 10 paraya
blnm ve TEM evresindeki konut ve sanayi geliiminin llmesi iin 11 nokta belirlenmitir.
ekil 12.6.16da sz konusu noktalarn konumlar verilmitir. Bu noktalardan ilki Tuzla ilesindedir.

0,5

-
ekil 12.6.13 Senaryolara Gre 2023 Yl Toplam Gnlk Marjinal Fayda (Gn/Ara)

268
269

JT

^3
jryj

Uy

.*
yy1 j

iiLr-

mi. ~

JHP

5.

--

yp
| W'

stanbul Metropoliten Alan

Kentsel Ulam Ana Plan
Kl* Entegre
T#
Final Rapor
3 2* r&.
Blm 12

Lejand

Clilmr4 >.Xkl A.nm

Atar*
IHI *>*'
XOO Mr

1
P-nJ

*'

r* V ft

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

ekil 12.6.16
ekil
Anadolu
12.6.17Yakas
Avrupa3.Koridor
Yakas 3.Koridor
Senaryolarna
Senaryolarna
Gre Yerleim
Gre Yerleim
Alan ngrs
Alan ngrs
Amal Amal
lm
lm
Noktalar
Noktalar

Noktadan
Bu noktalardan
itibarenilki
2 km
(12)
sonrasna
ili ilesindedir.
kadar sanayi
Noktadan
geliimi,itibaren
4 km sonrasna
3,2 km. sonrasna
kadar dzensiz
kadaryaplam
dzenli ve
konut
dzensiz
geliimi
yaplam
izlenmektedir.
konut geliimi
kinci nokta
izlenmektedir.
da Tuzla ilesindedir.
13. nokta Kthane
Bu noktadan
ilesindedir.
2 km sonra
Budzensiz
noktann
konut
yakn alan,
evresinde
3,7 km
yerleime
sonra site
rastlanmamaktadr.
biiminde yaplam
14. nokta
konut
Gaziosmanpaa
alan yer almaktadr.
ilesindedir.
3. nokta
Bu noktadan
Pendik
ilesindedir.
2,6 km. sonrasna
Bu noktadan
kadar4,4
dzenli
km sonrasna
ve dzensiz
kadargelimi
dzensiz
konut
gelimi
alankonut
bulunmaktadr.
alan bulunmaktadr.
15. nokta 4.
da
nokta
Gaziosmanpaa
Sultanbeyli ilesi
ilesi snrlarndadr.
snrlarndadr. Bu
Bunoktadan
noktadanitibaren
itibarenkuzeyde
kuzeyde4,6
1,3kmlik
km ve
birgneyde
blgede 3,6
dzenli
kmlik
ve
bir
dzensiz
blgede
gelimi
dzensiz
konut
gelimi
alanlarna
konut
ulalmaktadr.
alanlarna rastlanmaktadr.
16. nokta Baclar
5. ilesindedir.
nokta mraniye
Bu noktann
ilesindedir.
yakn
Dzensiz
evresinde
konut
yerleime
alanlarrastlanmamaktadr.
bu noktadan 7,5 km
17.sonraya
nokta Kkekmece
kadar ulamaktadr.
ilesindedir;
6. nokta4,1
yinekmye
mraniye
kadar
ilesindedir.
sanayi alan,8,97 kmye kadar dzensiz
dzenli gelimi
gelimikonut
konutalan
alanlar
yer almaktadr.
yer almaktadr.
Kkekmece
mraniye ilesinde
ilesinde
bulunan
bulunan 7.
18.noktadan
noktadan1,9
5,2kmye
kmye kadar
kadar sanayi
dzenli alanna,
ve dzensiz
5,9 kmye
gelimikadar
konutdzensiz
alanna rastlanmaktadr.
gelimi konut
alanna
19. nokta
rastlanmaktadr.
Avclar ilesindedir
8. nokta
ve yine
1,8 kmye
mraniye
kadar
ilesindedir
dzenli gelimi
ve 4,3 kmye
konut kadar
alan dzensiz
bulunmaktadr.
gelimi
20.
konut
nokta alan
Bykekmece
bulunmaktadr.
ilesindedir.
9. nokta3,5
Beykoz
km mesafeye
ilesinde kadar
olup, bu
sitenoktadan
biimde yaplam
5,2 kmlik bir
dzenli
mesafeye
konut
kadar
alanlar
siteyer
biimde
almaktadr.
yaplam
21. nokta
dzenliBykekmece
konut alanlar ile
ilesinde
dzensizyer
gelimi
almakta
konut
ve alanlar
5,4 kmye
bir arada
kadar yer
site
almaktadr.
eklinde yaplam
10. nokta Beykoz
dzenli ilesinde
konut alan
yer almakta
bulunmaktadr.
ve 2,8 kmye
22. nokta
kadar yine
dzensiz
Bykekmece
konut alan, ilesi
5,9
kmye
snrlarndadr.
kadar site1 eklinde
km mesafeye
yaplam
kadar dzenli konut
gelimi
alan
konut
grlmektedir.
alan bulunmaktadr.
Son nokta
23.olan
nokta
11.atalca
nokta
yine
ilesinde
Beykoz
yerilesi
almakta;
snrlar
1 kmye
iindedir.
kadar4,1
dzenli
km mesafeye
gelimi konut
kadaralan
dzensiz
bulunmaktadr.
gelimi konut
24. nokta
alanolan
ile 5,3
son
kmye
nokta kadar
da atalca
site eklinde
ilesinde
yaplam
bulunmakta
konut alanlar
ve 10
bulunmaktadr.
kmye kadar dzenli gelimi konut alan
bulunmaktadr.
Avrupa
yakasndaysa TEMin uzunluu Bykekmece Glne kadar yaklak 47 kmdir. Bu uzunluk
stanbul
dikkateblnm
alndnda
Mesafeler
(Tablo
12.6.17)
hazrlanmtr.
Buna
4er
kmlikgeneli
12 paraya
ve TEM
evresiTablosu
iin konut
ve sanayi
geliiminin
llmesi
iingre
13
yaplmas
planlanan
3. Koridor
alternatiflerine
gre ortalama
olarak,
gzergh
boyunca 5 kmlik bir
nokta
belirlenmitir.
ekil
12.6.17de
Avrupa yakasndaki
noktalarn
konumlar
verilmitir.
kuan yerleime alaca ngrlmektedir. Bu ngr nda

271
270

lesi

Dzenli
Konut

Dzensiz
Konut

Sanayi

4
2
4,4

3,7

1
2
3

Tuzla
Tuzla
Pendik

Sultanbeyli

3,6

5
6
7
8

mraniye
mraniye
mraniye
mraniye

7,5
8,9
5,9
4,3

9
10
11
12

Beykoz
Beykoz
Beykoz
ili

5,2
5,9
5,3
3,2

5,2
2,8
4,1
3,2

13
14
15
16

Kathane
Gaziosmanpaa
Gaziosmanpaa
Baclar

2,6
4,6

2,6
4,6

17
18
19
20

Kkekmece
Kkekmece
Avclar
Bykekmece

7
5,2
1,8
3,5

21
22
23
24

Bykekmece
Bykekmece
atalca
atalca

5,4
1
1
10

Ortalama

4,36

1,9

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor 4,1
5,2 12
Blm

doal eiklerin haricinde muhtemel yerleime alacak blgeler, alternatiflere gre ayr ayr
belirlenmitir.

4,5Tablo

12.6.17
3. Koridor Senaryolarna Gre Yerleim Alan ngrs Yapabilmek Amacyla Konut Alanlar
2,6
ve Sanayi Alan lm Yaplan Noktalara Olan Mesafesi (km)
En uzak mesafe (km)

Alternatifler

Yerleime Almas
ngrlen Alan (ha)

Senaryo 1

Senaryo 2

15.798

Senaryo 3

14.462

Senaryo 4

15.790

Senaryo 5

14.933

Senaryo 6

16.100

Kpr senaryolarna gre mevcut konut alanlarnn ve doal eiklerin karlmas durumunda,
yerleime almas ngrlen alanlar Tablo 12.6.18de verilmitir. 2. senaryoya gre yerleime
almas ngrlen alan yaklak 15.000 ha olup Silivri Kkekmece ve Tuzlada daha fazladr.

Tablo 12.6.18 Kpr Senaryolarna Gre Yerleime Almas ngrlen Alan Hesab

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

12.6.2

Yaka Geii Rayl Sistem Koridorlar

Perdelerdeki

ihtiyaca

bakldnda

Boaz

hattnda

yeni

koridor

ihtiyacnn

ortaya

kt

grlmektedir. Toplu tama talebinin daha fazla olmas nedeniyle alternatif rayl sistem ihtiyac
domaktadr. Bu nedenle Boaz geen en yksek gelime potansiyeline sahip 6 adet rayl sistem
projesi deerlendirmeye alnm ve yaplan farkl analizler en uygun hattn seiminde dikkate
alnmtr.
ekil 12.6.18de Boaz geen sz konusu rayl sistem projelerinin gzergahlar grlmektedir.
Gzergahlarn belirlenmesinde hatlarn istasyon yerleri, tren iletim verimlilikleri, yolcu konforu,
transfer istasyonlarnn konumu ve rahatl, dier balant hatlar ve topografik koullar dikkate
alnmtr. Deerlendirmeye alnan hatlar unlardr:
-

Stleme - Kazleme Metro Hatt

Kadky - Kazleme Metro Hatt

Bostanc - Kazleme Metro Hatt

Stleme - Gayrettepe Metro Hatt

nalan - Mecidiyeky Metro Hatt

Stleme - ncirli Metro Hatt

Tablo 12.6.19da alternatif rayl sistem gzergahlarna ait uzunluk, istasyon says ve tahmini iletime
al yl bilgileri verilmitir. Alternatif hatlarn Boaz tnelle denizin altndan gemesi nerilmektedir.
Bu hatlar Marmaray projesine alternatif olmas ve Avrupa yakasndaki kentlemi alanlar ile Anadolu
yakasndaki youn yerleim alanlarn birbirine balamas bakmndan nem tamaktadr.

ekil 12.6.18 Boaz Geen Rayl Sistem Hatt Gzergahlar

272
273

Proje Ad

Uzunluk (km)

stasyon Says

Stleme - Kazleme Metro Hatt

22,3

14

Kadky - Kazleme Metro Hatt

40,5

27

Bostanc - Kazleme Metro Hatt

45

29

Stleme - Gayrettepe Metro Hatt

12

nalan - Mecidiyeky Metro Hatt

11,8

Stleme - ncirli Metro Hatt

27,3

15

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

Deerlendirilen gzergahlar arasnda en ksa hat 12 kmlik uzunlua sahip olan StlemeGayrettepe Metro hatt olup bu hat ayn zamanda en az istasyona sahip olan hattr. Hat uzunluu en
fazla olan gzergah 45 km ile Bostanc-Kazleme metrosu olup hat zerinde toplam 29 istasyon
bulunmaktadr.

Tablo 12.6.19 Alternatif Rayl Sistem Gzergah Bilgileri

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

Hatlarn ve istasyon konumlarnn tasarmnda dikkate alnan genel kriterler u ekildedir:

-

Dou-bat aksnda Marmarayn yolculuk talebini azaltacak, kentin ana rayl omurgasn oluturacak,
MA blgesine hizmet salayacak ve ayn zamanda konut alanlar ile btnleik zellikte olmas
gerekmektedir.
ekil
12.6.19 Stleme-Kazleme Metro Hatt Gzergah ve stasyonlar

naat maliyetlerini en aza indirecek gzergahn seilmesine dikkat edilmelidir.

Hat gzergahnn mmkn olduunca ana yollar, park alanlar vb. kamusal alan snrlar iinde
StlemeKazleme
Metro Hatt stasyon Noktalar
tutulmas
gerekmektedir.
stasyon
noktalar
belirlenirken
bu TCDD
alanlarn
mevcut ve
planlanan ulam
stasyon- No.1:
10. yl
Caddesi
ile var olan
Kazleme
istasyonunun
balantsistemlerine
noktasnda transfer
yer
almaktadr. istasyonu olacak ekilde balantsnn salanmas gerekmektedir. stasyonlar yaklak olarak 1.0 1.5 km aralklarla yerletirilmelidir.
stasyon No.2: 10. Yl Caddesi ile Mevlanakap - Mevlevihane Caddelerinin kesitii noktada bulunmaktadr.
Kurb yarap en az 300m; istasyonlar arasndaki maksimum eim %3.5 olmaldr. stasyonlar dz ve
stasyon No.3 10. Yl Caddesi ile Silivrikap - Seyit Nizam Caddelerinin kesitii noktada bulunmaktadr.
ayn seviyede olmaldr.
stasyon No.4: 10. Yl Caddesi ile Millet Caddesinin kesitii noktada bulunmaktadr. Topkap-Habipler
Tramvay Hattyla Fetihkap istasyonunda transfer olmaktadr.
12.6.2.1
Alternatif Hat Gzergahlar ve stasyon Noktalar
stasyon No.5: Ulubatl Hasan Kavann bulunduu blgede istasyon bulunmaktadr. Topkap-Habipler
Stleme
- Kazleme
Metro transfer
Hatt olmaktadr.
Tramvay
Hattyla Vatan
istasyonunda
Bu Fevzipaa
hat Kazleme
ile Stlemeyi
birbirine balamaktadr.
Srasylablgede
Fatih, Zeytinburnu,
Eyp
stasyon No.6:
Caddesi
ile Savaklar ve Beylerbeyi
Caddelerinin kesitii
istasyonu olup
ileleri
boyunca
devam
ederek
D100
karayolu
paralel
olarak
Beyolu,
ili
ve
Beikta
ilelerinden
Topkap-Habipler Tramvay Hattyla Edirnekap istasyonunda transfer olmaktadr.
gemekte, Boaz denizin altndan geerek skdar ilesine varmakta, buradan Kadky ilesine
stasyon No.7: Halcolu Okmeydan Caddesi zerinde olup Metrobs Hattnn Halcolu stasyonuyla
geerek Stleme blgesine ulamaktadr. Hattn toplam uzunluu 22.3 km olup 14 istasyonu
transfer olmaktadr.
bulunmaktadr. Bu hat yerleim blgesinin ortasndan getiinden uygun bir yer seimi iin daha
stasyon No.8: Okmeydan Kavsanda bulunan istasyon Metrobs Hattnn Okmeydan stasyonuyla transfer
ayrntl analizlerin yaplmas gerekmektedir.
olmaktadr.
stasyon No.9: Darlaceze Caddesi zerinde olup Perpa Merkezinin nnde bulunmaktadr.
stasyon No.10: Merkez Caddesi zerinde olup Metrobs Hattnn Mecidiyeky stasyonuyla, ihaneDarafaka Metro istasyonunun Mecidiyeky-ili stasyonundan transfer olmaktadr.

275
274

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

stasyon No.11: Burhaniye Caddesi ile Kubak Caddesinin kesiim noktasna gelmektedir.
Metrobs Hattnn Altunizade stasyonuyla transfer olmaktadr.
stasyon No.12: Acbadem Caddesi zerinde olup amlca Kz Lisesinin nnde olmas
planlanmaktadr.
stasyon No.13: Taoca Sokak ile Tal Sokak kesiiminde olmas planlanmaktadr.
stasyon No.14: Ziverbey yolunda bulunan TCDD Stleme stasyonunun balant
noktasnda bulunmaktadr.

Kadky - Kazleme Metro Hatt

Bu hat Zeytinburnu ilesinde bulunan Kazleme blgesinden balayp srasyla Bayrampaa,
Gaziosmanpaa, Eyp, Kathane, Beikta ve Saryerden devam ederek Boaz tnelle geerek
skdar ve Kadky ilelerinden geerek Kadky ilesinde bulunan Stlemede son
bulmaktadr. Hattn toplam uzunluu 40,5 km olup 27 istasyonu bulunmaktadr. Hattn depo alan
mraniye ilesinde ekmeky Triyaj Alan Deposunda yer almaktadr. Ulam A. den alnan bilgiye
gre, sz konusu alan 170 ara kapasitesindedir. Sonraki aama iin, her metro iin gerekli ara
saysn dikkate almak suretiyle deponun gerekli boyutunun hesaplanmas iin daha ayrntl
analizlerin yaplmas gerekmektedir.

ekil 12.6.20 Kadky- Kazleme Metro Hatt Gzergah ve stasyonlar

276

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

Kadky - Kazleme Metro Hatt stasyon Noktalar

stasyon No.1: 10. yl Caddesi ile var olan TCDD Kazleme istasyonunun balant noktasnda yer
almaktadr.
stasyon No.2: nn Bulvar zerinde bulunan Zeytinburnu Kaymakaml binasnn nnde olmas
planlanmaktadr. Bu duraktan Yenikap - Bakrky Metro Hattyla transfer yapacaktr.
stasyon No.3: Mevlana Caddesi zerinde olmas planlanan istasyon noktas ayn zamanda Nakliyeciler
sitesinin gney ksmnda bulunacaktr.
stasyon No.4: Topkap 3 kava zerinde bulunmaktadr.
stasyon No.5: Topkap Caddesi zerinde yaplmas planlanmaktadr.
stasyon No.6: Abdi peki Caddesi zerinde bulunan Bayrampaa le emniyet Mdrlnn kuzeyinde
bulunmas planlanmaktadr.
stasyon No.7: smetpaa Caddesi zerinde bulunan Aksaray - Havaalan Hafif metro istasyonuna transfer
olacak ekilde planlanmtr.
stasyon No.8: Rami Kla Caddesi zerinde olup stanbul Gda Toptanclar ars ve Eyp ve Bayrampaa
bulunan KkSanayi Sitelerine hitap edecek ekilde planlanmtr.
stasyon No.9: Ordu caddesi zerinde olup Gazi Osman Paa Belediye Binasnn kuzeyinde olmas
planlanmaktadr.
stasyon No.10: Ordu caddesi ile Yldz Tabya Caddesinin kesiim noktasna gelmektedir.
stasyon No.11: Silahtar Aa Caddesi ile Karadeniz caddesinin kesiim noktasndadr.
stasyon No.12: Eyp Sultan Caddesi zerinde yer almakta olup Kathane Belediye Bakanlnn
kuzeyinde yer almaktadr.
stasyon No.13: Sadabat Caddesi ile Mermerciler Sokann kesiim noktasnda olmas planlanmaktadr.
stasyon No.14: Taoca Caddesi zerinde olmas planlanmaktadr.
stasyon No.15: Gen Osman Kprl Kavanda olmas planlanmaktadr. Ayrca Levent Monoray hattyla
transfer olacaktr.
stasyon No.16: Bykdere Caddesi zerinde olup Yenikap - Saryer Metro Hatt ile transfer olacak ekilde
planlanmtr.
stasyon No.17: Tepecik yolu ile Kakts Sokak kesiim noktasna gelmektedir.
stasyon No.18: Atabey sokak ile Ayyldz Sokak kesiim noktasnda olmas planlanmaktadr.
stasyon No.19: Bosna Bulvar ile Barbaros Sokak kesiim noktasna gelmektedir.
stasyon No.20: Mehmet Akif Ersoy Caddesi (Nato Yolu) zerinde olup skdar - Tadelen Hafif Metro Hatt
ile transfer olacak ekilde planlanmtr.
stasyon No.21: Kltr Sokak ile Tufan Sokak Kesiim noktasnda olmas planlanmaktadr.
stasyon No.22: General Tahsin Yazc Caddesi ile Fevzi akmak Caddesinin kesitii yerde olup Kadky Sultanbeyli Metro Hattyla transfer olmaktadr.

277

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

stasyon No.23: Gztepe Kprl Kavanda olup Kadky - Kartal Metro hattyla transfer olacaktr.
stasyon No.24: Merdivenky yolu ile Ressam Salih Ermez Caddesi kesiiminde bulunmaktadr.
stasyon No.25: Fahrettin Kerim Gkay Caddesi zerinde olup Marmara niversitesinin gneyinde yer
almas planlanmaktadr.
stasyon No.26: Ziverbey yolu zerinde olup TCDD Stleme stasyonuyla transfer olacak ekilde
planlanmtr.
stasyon No.27: Albay Faik Szdener Caddesi zerinde olup Kadky - Kartal Metro hattyla transfer olacaktr.

Bostanc - Kazleme Metro Hatt

Bu hat Zeytinburnu ilesinde bulunan Kazleme blgesinden balayp srasyla Bayrampaa,
Gazosmanpaa, Eyp, Kathane, Beikta ve Saryerden devam ederek Boaz tnelle geerek
mraniye, Ataehir ve Kadky ilelerinden geerek Kadky ilesinde bulunan Bostanc
Mahallesinde son bulmaktadr. Hattn toplam uzunluu 45 km olup 29 istasyonu bulunmaktadr. Hat
esas olarak yerleim blgesinin ortasndan gemekte olup depo alan olarak Alibeyky Triyaj Alan
nerilmektedir. Ulam A.. ve BB ile yaplan almalar srasnda skdar - ekmeky Metrosunun
depo olarak kullanlmas iin yan ray ile balantnn mmkn olduu tespit edilmitir. Ancak Bostanc
- Kazleme Metro Hatt iin uygun bir yer seilmesi iin daha ayrntl analizler gerekmektedir.

ekil 12.6.21 Bostanc- Kazleme Metro Hatt Gzergah ve stasyonlar

278

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

Bostanc-Kazleme Metro Hatt stasyon Noktalar

stasyon No.1: 10. yl Caddesi ile var olan TCDD Kazleme istasyonunun balant noktasnda yer
almaktadr.
stasyon No.2: nn Bulvar zerinde bulunan Zeytinburnu Kaymakaml binasnn nnde olmas
planlanmaktadr. Bu duraktan Yenikap - Bakrky Metro Hattyla transfer yapacaktr.
stasyon No.3: Mevlana Caddesi zerinde olmas planlanan istasyon noktas ayn zamanda Nakliyeciler
sitesinin gney ksmnda bulunacaktr.
stasyon No.4: Topkap 3 kava zerinde bulunmaktadr.
stasyon No.5: Topkap Caddesi zerinde yaplmas planlanmaktadr.
stasyon No.6: Abdi peki Caddesi zerinde bulunan Bayrampaa le emniyet Mdrlnn kuzeyinde
bulunmas planlanmaktadr.
stasyon No.7: smetpaa Caddesi zerinde bulunan Aksaray - Havaalan Hafif metro istasyonuna transfer
olacak ekilde planlanmtr.
stasyon No.8: Rami Kla Caddesi zerinde olup stanbul Gda Toptanclar ars ve Eyp ve Bayrampaa
bulunan KkSanayi Sitelerine hitap edecek ekilde planlanmtr.
stasyon No.9: Ordu caddesi zerinde olup Gazi Osman Paa Belediye Binasnn kuzeyinde olmas
planlanmaktadr.
stasyon No.10: Ordu caddesi ile Yldz Tabya Caddesinin kesiim noktasna gelmektedir.
stasyon No.11: Silahtar Aa Caddesi ile Karadeniz caddesinin kesiim noktasna gelmektedir.
stasyon No.12: Eyp Sultan Caddesi zerinde yer almakta olup Kathane Belediye Bakanl nn
kuzeyinde yer almaktadr.
stasyon No.13: Sadabat Caddesi ile Mermerciler Sokann kesiim noktasnda olmas planlanmaktadr.
stasyon No.14: Taoca Caddesi zerinde olmas planlanmaktadr.
stasyon No.15: Gen Osman Kprl Kavanda olmas planlanmaktadr. Ayrca Levent Monoray hattyla
transfer olacaktr.
stasyon No.16: Bykdere Caddesi zerinde olup Yenikap - Saryer Metro Hatt ile transfer olacak ekilde
planlanmtr.
stasyon No.17: Tepecik yolu ile Kakts sokak kesiim noktasna gelmektedir.
stasyon No.18: Atabey sokak ile Ayyldz sokak kesiim noktasnda olmas planlanmaktadr.
stasyon No.19: Adem Yavuz Caddesi ile Dumlupnar Caddesinin Kesiim noktasnda olacaktr.
stasyon No.20: Kksu Caddesi zerinde olup mraniye lesi Saray Mahallesinde bulunan alveri
merkezinin kuzeyinde yer alacaktr.
stasyon No.21: Alemda Caddesi ile Karanfil Sokann kesitii blgede olmas planlanmaktadr.
stasyon No.22: Elalm Caddesi ile Osman Gazi caddesinin kesiim blgesine gelecek ekilde planlanmtr.

279

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

stasyon No.23: Turgut zal Bulvar ile Ataehir Bulvarlarnn kesiimine denk gelmektedir.
stasyon No.24: Prof. Dr. Hfz zcan Caddesi ile G6 sokan kesiim blgesinde olacaktr.
stasyon No.25: Bostanc Yolu zerinde olan BB Yol Bakm antiyesinin Dousuna denk gelmektedir.
stasyon No.26: Karsl Ahmet Caddesinde olmas planlanmaktadr.
stasyon No.27: Bostanc Kprl Kava blgesinde olmas planlanmaktadr.
stasyon No.28: Baheler Sokak ile Emin Ali Paa Caddesinin kesiimin de olmas planlanmaktadr.
stasyon No.29: Badat Caddesi zerinde olmas planlanmakta olup TCDD Bostanc stasyonu ile entegre
olacaktr.

Stleme- Gayrettepe Metro Hatt

Bu hat Kadky ilesinde bulunan TCDD Stleme istasyonundan balayp srasyla Kadky ve
skdardan devam ederek Boaz tnelle geerek Beikta ilesinden geerek ili ilesinde
bulunan Gayrettepe blgesinde son bulmaktadr. Hattn toplam uzunluu 12 km olup 4 istasyonu
bulunmaktadr. Sz konusu hat yerleim blgesinin ortasndan getiinden uygun bir yer seilmesi
iin daha ayrntl analizlerin yaplmas gerekmektedir.

ekil 12.6.22 Stleme - Gayrettepe Metro Hatt Gzergah ve stasyonlar

280

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

Stleme - Gayrettepe Metro Hatt stasyon Noktalar

stasyon No.1: Ziverbey yolu zerinde bulunan TCDD Stleme istasyonunun balant noktasnda yer
almaktadr.
stasyon No.2: nar Sokak ile Glistan Sokak kesiimin de olmas planlanmaktadr.
stasyon No.3: Altunizade Kprl Kavanda olmas planlanan istasyon bu blgede skdar - ekmeky
Metro Hatt ile transfer olacaktr.
stasyon No.4: Mselles Sokak zerinde olmas planlanan istasyon bu noktada Yenikap - Saryer Metro Hatt,
Metrobs ile de Zincirlikuyu stasyonunda transfer olacaktr.

nalan - Mecidiyeky Metro Hatt

Bu hat skdar ilesinde bulunan nalan blgesinden balayp skdar lesinden devam edip
Boaz tnelle geerek Beikta ilesinden devam ederek ili lesinde bulunan Mecidiyeky
blgesinde son bulmaktadr. Hattn toplam uzunluu 11.8 km olup istasyon says 5 adettir. nalanMecidiyeky metro hatt, Kartaldan gelen metronun Boaz geen tamamlaycs olarak
dnlmektedir. Sz konusu hat yerleim blgesinin ortasndan getiinden uygun bir yer seilmesi
iin daha ayrntl analizlerin yaplmas gerekmektedir.

ekil 12.6.23 nalan - Mecidiyeky Metro Hatt Gzergah ve stasyonlar

281

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

nalan - Mecidiyeky Metro Hatt stasyon Noktalar

stasyon No.1: D-100 yanyol ile Dereyolu Sokak kesiiminde olmas planlanmaktadr. Bu istasyon KadkyKartal metrosu ile transfer olacak ekilde dnlmtr.
stasyon No.2: nar Sokak ile Glistan Sokak kesiimin de olmas planlanmaktadr.
stasyon No.3: Altunizade Kprl Kavanda olmas planlanan istasyon bu blgede skdar - ekmeky
Metro Hatt ile transfer olacaktr.
stasyon No.4: Mselles Sokak zerinde olmas planlanan istasyon bu noktada Yenikap - Saryer Metro
Hatt, Metrobs ile de Zincirlikuyu stasyonunda transfer olacaktr.
stasyon No.5: ili Bykdere Caddesi zerinde olmas planlanan istasyon burada Yenikap-Saryer Metro
Hatt ve Kabata-Beikta-Baclar Metro Hatlar transfer olmas planlanmaktadr.

Stleme - ncirli Metro Hatt

Gzergh Kadky ilesinde bulunan TCDD Stleme istasyonundan balayp srasyla Kadky
ve skdar dan devam ederek Boaz tnelle geerek srasyla Beikta, Kathane, Beyolu,
Eyp, Zeytinburnu, Gngren, Bakrky ve Bahelievler lelerinden geerek ncirli blgesinde son
bulmaktadr. Hattn toplam uzunluu 27.3 km olup istasyon says 15 adettir. Metrobs gzergahn
takip eden bir hat olarak dnlmtr. Sz konusu hat yerleim blgesinin ortasndan getiinden
uygun bir yer seilmesi iin daha ayrntl analizlerin yaplmas gerekmektedir.

ekil 12.6.24 Stleme - ncirli Metro Hatt Gzergah ve stasyonlar

282

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

Stleme - ncirli Metro Hatt stasyon Noktalar

stasyon No.1: Ziverbey yolu zerinde bulunan TCDD Stleme istasyonunun balant noktasnda yer
almaktadr.
stasyon No.2: Uzunayr Kprl Kava blgesinde olmas planlanan istasyon burada Kadky-Kartal
Metro Hatt le transfer olacak ekilde planlanmtr.
stasyon No.3: Altunizade Kprl Kavanda olmas planlanan istasyon bu blgede skdar - ekmeky
Metro Hatt ile transfer olacaktr.
stasyon No.4: Beylerbeyi Kprl Kava blgesinde olmas planlanmaktadr.
stasyon No.5: Dereboyu Caddesi ile Bykkuyu Sokak kesiiminde olmas planlanmaktadr.
stasyon No.6: Barbaros Bulvar Kavanda olmas planlanan stasyon bu blgede Metrobs ile Zincirlikuyu
stasyonunda transfer olacaktr.
stasyon No.7: ili Bykdere Caddesi zerinde olmas planlanan istasyonunun burada Yenikap-Saryer
Metro Hatt ve Kabata-Beikta-Baclar Metro Hatlar ile transfer olmas planlanmaktadr.
stasyon No.8: alayan Kava blgesinde olmas planlanmtr.
stasyon No.9: Darlaceze Caddesi zerinde bulunan Perpa Ticaret Merkezi ile D-100 karayolu arasnda
olmas planlanmaktadr. Bu stasyondan Beyolu Havaray Sistemiyle transfer olmaktadr.
stasyon No.10: Okmeydan Kavak blgesinde olmas planlanmaktadr.
stasyon No.11: Halcolu Kavak blgesinde olmas planlanmaktadr.
stasyon No.12: Edirnekap Rami Caddesi zerinde olup Topkap-Habipler Tramvay Hattyla ehitlik
stasyonunda transfer olmaktadr.
stasyon No.13: Osmaniye Kava blgesinde olmas planlanan istasyon bu blgeden Zeytinburnu-Kabata
Tramvay Hattyla transfer olmaktadr.
stasyon No.14: General Ali Rza Grcan Caddesi ile Haldun Taner caddesinin kesiiminde olmas planlan
stasyon bu noktada Aksaray-Havaalan Hafif Metrosuyla transfer olmaktadr.
stasyon No.15: ncirli Kava blgesinde olmas planlanan istasyon Bakrky-Beylikdz Hafif Metro Hatt
ile transfer olacaktr.

12.6.2.2

Alternatif Rayl Sistem Hatlarnn Deerlendirilmesi

Stleme-Kazleme, Kadky-Kazleme, Bostanc-Kazleme, Stleme- Gayrettepe,

nalan-Mecidiyeky ve Stleme - ncirli Metro Hatlar yaka geilerindeki yolculuk talebini
karlamak, talep ynetimi politikalar ile otomobil kullanclarnn bu hatlara geiini salamak
hedeflenmektedir.
Sz konusu alternatiflerin deerlendirilmesinde ekonomik, finansal analizler ile Blm 15te belirtilen
proje deerlendirme kriterleri dnda nerilen alternatif hatlarn mevcut ya da gelecekte planlanan
dier rayl sistem hatlar ile olan entegrasyonuyla oluacak performanslar incelenerek analiz
edilmitir.

Tablo 12.6.20de alt alternatifin karlatrmas grlmektedir. Boaz geii iin seilecek

283

Hatlar

Hat
Kodu

Bostanc-Kazleme

Uzunluk
(km)

PBH4
PBH1
PBH2
PBH5
PBH3
PBH6

Kad ky-Kaz le me
Stleme-Kazleme
nalan-Mecidiyeky
S tleme-Gayrettepe
Stleme-ncirli

Vagon
Says

yolcu/km

Maliyet
(milyon
$)

Bindi
Says

45

174

45,955

2,984

2,067,973

40,5

194

39,547

2,922

1,601,656

22,3

129

32,640

1,647

727,865

11,8

93

84,660

914

998,984

12

93

45,405

926

544,855

27

150

42,957

2,003

1,172,735

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

rayl sistem hatt deerlendirilirken bu gzerghlar kesen rayl sistemler ile bu gzerghlar
etkileyebilecek rayl sistem hatlarnn gnlk yolculuk saylar da gz nnde bulundurulmutur. Her
gzergh iin zaman aral, vagon kapasitesi vagon says ayn alnmtr.
Hatlar

Bostanc-Kazleme
Kadky-Kazleme
StlemeKazleme
nalan-Mecidiyeky
StlemeGayrettepe
Stleme-ncirli

Marm
aray

1,673,0
92
1,654,9
87
2,324,
328
1,787,1
48
2,196,
186
1,840,7
59

Kadk
y
Kartal
Kayna
rca
1,112,
628
1,158,
992
1,167,
193
1,403,
553
1,146,
617
1,212,
745

skdar
ekmek
y

Acbade
m
Sultanbe
yli

795,638

834,507

1,029,9
79
1,033,3
36
1,071,5
80
1,193,8
93
1,159,5
39

467,684
570,564
481,823
506,349
492,738

Beikta
Tekstil
kent

Yenik
ap
Bakr
ky

Yenika
p
Saryer

Tekstilke
nt
Bahee
hir

Toplam

1,195,29
3
1,094,87
3
1,080,26
6
1,206,49
6
1,100,29
0
1,137,27
3

29,183,
299
27,593,
092
29,642,
225
29,575,
792
29,988,
899
29,130,
382

Tablo 12.6.20 Alternatif Rayl Sistem Hat Bilgileri

1,770,98
3
1,618,29
3
1,618,60
7
1,891,23
9
1,665,49
7
1,668,13
0

965,83
6
925,70
9
1,143,
291
1,012,
515
1,128,
899
987,05
9

1,315,
573
1,169,
789
1,322,
476
1,400,
311
1,712,
596
1,296,
193

Tablo 12.6.21de alternatif rayl sistem hatlarnn dier hatlar zerindeki etkileri grlmektedir.
Deerlendirme sadece alt alternatif iin deil ayn zamanda Marmaray hatt da dhil olmak zere
toplam sekiz farkl rayl sistem hatt incelenerek toplam yolculuklar da gz nne alnarak yaplmtr.
Sz

konusu

Bostanc-Kazleme,

Kadky-Kazleme,

Stleme-Kazleme,

nalan-

Mecidiyeky, Stleme- Gayrettepe ve Stleme - ncirli Metro Hatlar alternatif

gzerghlar kesen ve Anadolu Yakas ile Avrupa Yakasn birbirine balayan Marmaray hattnn
bindi saylarnn srasyla 1.673.092 kii/gn, 1.654.987 kii/gn, 2.324.328 kii/gn, 1.673.092
kii/gn, 2.196.186

kii/gn, 1.787.148 kii/gn,

1.840.759 kii/gn olduu grlmektedir.

Deerlendirme srasnda gz nne alnan dier rayl sistemlerin bindi saylar ile toplam gnlk
bindi saylarna bakldnda Bostanc - Kazleme Metro Hatt ile nalan-Mecidiyeky Metro
Hattnn olduu alternatifler dier alternatiflere gre daha verimli olduu grlmektedir.
Tablo 12.6.22de alternatif rayl sistem hatlarnn gerekletirilmesiyle dier hatlarda km bana yolcu
says deerlerinde meydana gelecek deiimler grlmektedir.

Tablo 12.6.21 Alternatif Rayl Sistem Hatlarnn Dier Hatlar zerindeki Etkileri (Bindi saylar)

Hatlar

Marmara
y

Kadkoy
Kartal
Kaynar
ca

skdar
ekmeky

Acbade
m
Sultanb
eyli

Beikta
Tekstilk
ent

Yenikap

Bakrk
y

Yenik
ap
Sary
er

Tekstilke
nt
Bahee
hir

Bostanc-Kazleme

21,870

41,986

32,878

38,814

72,285

21,634

43,736

42,561

21,753

66,053

StlemeKazleme
nalan-Mecidiyeky

30,383

44,045

42,700

26,538

66,066

23,361

52,964

44,280

22,410

77,193

StlemeGayrettepe
Stleme-ncirli

28,708

43,269

49,334

23,551

67,979

24,062

45,764

47,915

22,918

68,087

52,83
4
46,97
9
53,11
1
56,23
7
68,77
9
52,05
6

95,623

Kad ky-Kazl eme

137,97
7
132,24
4
163,32
7
144,64
5
161,27
1
141,00
8

87,590
86,421
96,520
88,023
90,982

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

Tablo 12.6.22 Alternatif Rayl Sistem Hatlarnn Dier Hatlar zerindeki Etkileri (yolcu/km)

284

Kod

Hat Ad

Ekonomi
k

Verimlilik
Oran

Gene
l
Talep

Kentsel
Geliimle
Uyumluluk

Finansal

Verimlilik
Oran

Sosyal
Deerlendirme

Doal
Deerlendirme

PBH4
PBH5
PBH6
PBH3
PBH1
PBH2

BostancKazleme
nalanMecidiyeky
Stlem
encirli
Stlem
eGayrettepe
KadkyKazleme
Stlem
eKazleme

AAAAABB

AAAABBB

AAAABBC

AAABBBB

AAABBBC

AAABBBC

Acil
htiya
Durumu

Genel
Deerlendirme

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

Tablo 12.6.23 nceliklendirilmi Rayl Sistem Yaka Gei Hatlar

Alternatif Boaz Hatlar
Marmaray
Bostanc - Kazleme

Gnlk Tanan

Sabah Zirve Saat

Yolcu Says
(kii/gn)

Tanan Yolcu Says

(kii/saat)

786,211

95,525

1,080,775

131,314

Marmaray

829,108

100,737

Kadky - Kazleme

862,102

104,745

Marmaray

955,514

116,095

Stleme - ncirli

850,466

103,332

Marmaray

925,743

112,478

nalan - Mecidiyeky

922,072

112,032

1,176,291

142,919

Marmaray
Stleme - Gayrettepe

534,462

64,937

2 .500.000
1,192,489

144,887

Stleme -Kazleme

512,249

62,238

Marmaray

742,469

90,210

843,407

102,474

Marmaray

Boaz Gei Hatt iin nerilen alt alternatiften iki gzergah seilirken yolcu saylar, Ekonomik
PBH-4

Bostanc - Kazleme

Verimlilik
Oran (E-IRR), Genel
384,202
46,681 Talep, Kentsel Geliimle Uyumluluk, Finansal Verimlilik Oran (F-

nalan - Mecidiyeky

PBH-1
IRR), Sosyal Deerlendirme ve Acil htiya Durumu gibi birbirlerinden farkl ltler gz
nnde

bulundurulmutur. Tablo 12.6.23te hat deerlendirmelerine ait karlatrmalar grlmektedir. Yaplan

PBH-2

karlatrmalar sonucunda ortaya kan genel deerlendirmede en iyi gzergah Bostanc Kazleme Metro Hattdr. Bu gzergah Stleme - ncirli Metro Hatt takip etse de Ekonomik
PBH-5
Verimlilik Oran (E-IRR) deerlendirmesine bakldnda nalan - Mecidiyeky Metro Hattnn ikinci
PBH-3

ncelikli yaplmas gereken gzergah olduu sylenebilir. Ayrca bu iki hattn uzunluklar, tadklar
gnlk yolcu says, maliyet ve yolcu/km deerlerine bakldnda nalan - Mecidiyeky Metro
PBH-

Hattnn Stleme - ncirli Metro Hattna gre daha ncelikli olduu grlmektedir. Blm
15te
6
0

Proje Deerlendirme ve nceliklendirme detaylar yer almaktadr.

Marmaray Kadky skdar Acbadem Beikta Yenikap Yenikap Tekstilkent Kartal ekmeky Sultanbeyli Tekstilkent Bakrky
Saryer Baheehir Kaynarca

Tablo 12.6.24 Boaz Perdesi zerindeki Alternatif Rayl Sistem Hatlarna Ait Yolculuk Bilgileri
ekil 12.6.25 Alternatif Rayl Sistem Hatlarnn Dier Temel Hatlar zerindeki Etkileri (Yolcu bindi
says deiimi)

ekil 12.6.25te Boaz geen sz konusu alternatif rayl sistem hatlarnn yolcu bindi saylar
bakmndan

Marmaray,

Kadky-Kartal-Kaynarca,

skdar-ekmeky,

Acbadem-Sultanbeyli,

Beikta-Tekstilkent, Yenikap-Bakrky, Yenikap-Saryer ve Tekstilkent-Baheehir temel hatlar

zerideki etkileri grlmektedir. Buna gre Marmaray ve Stleme-Kazleme metro hatt
yapldnda tanan yolcu says fazla etkilenmemektedir. Bostanc-Kazleme ve KadkyKazleme hatlar en fazla etki yaratan ve Marmarayn yolcu saysn paylaarak azaltan halardr.
Kadky-Kartal hattndaki yolcu says deiimine bakldnda ise nalan-Mecidiyeky hatt
yapldnda yolcu paylam olaca grlmektedir. skdar-ekmeky hatt deerlendirildiinde en
fazla etki eden hattn Bostanc-Kazleme olduu, Acbadem-Sultanbeyli koridorunda yolcu
paylamn en az etkileyen hattn Bostanc- Kazleme olduu grlmektedir. Beikta-Tekstilkent
hattn sz konusu seenekler fazla etkilememektedir. Yenikap-Saryer hatt incelendiinde en fazla
Stleme-Gayrettepe hattndan etkilendii ve yolcu saysnn artt grlmektedir. TekstilkentBaheehir hatt iin fazla bir etkileim bulunmamaktadr.

285

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

Bu deerlendirmelerin nda ayr bir senaryo dnlm, Tablo 12.6.24te grld zere
Bostanc-Kazleme ve nalan-Mecidiyeky hatlarnn her ikisinin birlikte yaplmas durumunda
Boaz geen rayl sistem hatlarnn Boaz kesitinde tadklar gnlk ve sabah zirve saate ait yolcu
saylar karlatrlmtr. Bu tabloya gre Marmaray, Bostanc-Kazleme ve nalan-Mecidiyeky
hatlarnn nn birden almas durumunda sabah zirve saatte olas yolculuk talebini
karlamaktaki skkln giderilmesinde faydal olaca sonucuna varlmtr.
ncelik sralamasnda mali kaynak ve zaman snrlamas dnldnde drt istasyondan oluan,
11.8 kmlik nalan-Mecidiyeky hatt 2011 yl sonu itibariyle faaliyete geecek olan Kartal-Kadky
hattnn uzatlmas eklinde dnlebilir; Bostanc-Kazleme gzergah ise daha sonraki
aamalarda gerekletirilebilecektir.

12.6.3

Yaka Geii Yk Hareketleri

Bu blmde Blm 12.5te anlatlan alma alan iindeki yk hareketleri konusu, yaka geileri
bakmndan irdelenmitir. Yaka geilerinde kentii trafik ile birlikte yk aralarnn hareketlilii sz
konusudur. Bu durum, kentii trafii olumsuz etkilemekte, yk aralar iin belirli zaman kstlama
uygulamalar yaplmaktadr. Ancak bu durum ekonomik kayplara yol amaktadr. Sz konusu talebin
karlanmasna ynelik olarak deniz ulamnn ve faaliyete geecek olan Marmaray altyapsnn
kullanlmas, mevcutta kullanlan FSM koridoru ve hizmete aldnda 3. Karayolu Koridorunun
kullanlmas seeneklerine gre fayda analizi yaplmtr.
ekil 12.6.26da 2.Kpr, 3.Koridor, Marmaray Ro-La ve Ambarl-Pendik Ro-Ro hatlarn kullanan
yaka geii yk hareketleri grlmektedir.

ekil 12.6.26 Yaka Geii Yk Hareketleri

287
286

Bir erit Kapasitesi (Birim Oto)

2,100

Bir erit Ar Tat Kapasitesi (%30) - (Birim Oto)

2,100*0,3

630

Tek Yn Ar Tat Kapasitesi - 4 erit (Birim Oto)

630*4

2,520

Gnlk Tek Yn Ar Tat Kapasitesi - 14 Saat (Birim Oto)

2,520*14

35,280

Gnlk Tek Yn Ar Tat Kapasitesi - 14 Saat (Yk Arac)**

35,280/4

8,820

Gnlk ift Yn Ar Tat Kapasitesi -14 Saat (Yk Arac)**

8,820*2

17,640

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

Tablo 12.6.25te yaka geii yapan Marmaray hatt ve 3. Koridorun tama kapasiteleri verilmitir. Tek
erit kapasitesi birim otomobil cinsinden 2100 iken tek eride ait ar tat kapasitesinin kapasitenin
%30u olduundan 630 birim otomobile denk gelmektedir. Buradan tek ynde 4 eritlik ar tat
kapasitesi 2,520 birim otomobile; tek ynde gnlk ar tat kapasitesi ise 35,280 birim otomobile
karlk gelmektedir. Gnlk ar tat kapasitesi yk aralar cinsinden tek ynde 8,820 iken ift
ynde 17,640 aratr.
Tablo 12.6.26da Ambarl-Pendik hattna ait Ro-Ro tama kapasitesi verileri grlmektedir. Hattn
gnde 16 saat alt kabul ile bir feribota ait gidi ve dn sresi 285 dakika olup 4,75 saate
denk gelmektedir. Bir feribotun tama kapasitesi 140 (yk arac) iken bir turda 280 yk arac
tanmaktadr. Feribotlarn 16 saat almas durumunda yaplan tur says 3 olmaktadr. Yaplmas
planlanan iskele says 8 olup her iskelede tek ynl alan 2 gemi olmas dnlmektedir.
Feribotlarn 3 tur yapt dnldnde her feribotun tayaca yk arac kapasitesi 840
olmaktadr. Her iskele iin yk arac kapasitesi 3,360 olup limann toplam kapasitesi 26,880 yk
aracn kapsamaktadr.
Bir feribotun toplam tur sresi (dk)

143x2=285

Bir feribotun toplam tur sresi (saat)

4,75

Bir feribotun kapasitesi (Yk Arac)

140

Bir tur iin tanan yk arac says

140*2=280

16 saat almas durumunda tur says

Tablo 12.6.25 Marmaray ve 3. Koridor Tama Kapasiteleri*

16*60/285=3

Tasarlanan iskele says

Her iskeledeki tek ynl gemi says

Her feribotun kapasitesi (Yk Arac)

3*280=840

Her iskelenin kapasitesi (2x2) (Yk Arac)

Toplam liman kapasitesi (8 iskele) (Yk Arac)

840*4=3,360
*FSM Kprsnn gnlk gie noktalarnda yaplan saymlardan elde
3.360*8=26,880
edilmitir. ** Yk arac, kamyon ve trlar iermektedir.

Tablo 12.6.26 Ambarl-Pendik Hatt Ro-Ro Tama Kapasitesi

Yk
arac-km

Yk
arac-saat

1,439,142

408,565

Zaman
Maliyeti
(TL)
23,288,229

Yakt Maliyeti
(TL)

5,380,442

3,899,883

222,293,331

4,729,494

6,143,225

1,976,063

112,635,596

5,934,787

2,593,359

282,660

16,111,641

1,991,642

2,571,682

272,827

15,551,111

2,480,474

2,412,459

226,438

12,906,978

1,826,305

2,160,526

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan
Blm 12
Final Rapor
Blm 12

ykleme ve boaltma sresi 60 dakikadr. Ara iindeki sre 143 dakika, limana eriim sresi 40
Tablo
Tamacl
Senaryolarnn
Karlatrlmas
dakika
olup12.6.28
toplam Alternatif
sre 183 Yk
dakikadr;
bu da yaklak
3 saatlik
bir sreye denk gelmektedir.
Tablo 12.6.27 Ambarl-Pendik Hatt Ro-Ro Tamacl Sefer Bilgileri
2.

Kpr

(FSM)

Ro-La (Marmaray)
Ro-Ro
FSM ve Karma Gei
3.

Koridor

3. Koridor ve Karma Gei

Feribot hatt yolculuk uzunluu (km)

55

Feribot hz (km/saat)

40

Bir sefer iin geen sre (dk)

83

Feribot ykleme-boaltma sresi (dk)

Toplam ara ii sre (dk)

30x2=60
143

Limanlara eriim sresi (dk)

20x2=40

Toplam sre (dk)

183

Toplam sre (saat)

Tablo 12.6.28de yaka geen farkl yk tamacl hatlarna ait senaryolarn mesafe, sre ve
maliyetler asndan karlatrlmas verilmektedir. 2009 ylnda Lojistik Aratrmalar kapsamnda
yaplan anket almalar sonularna gre yk aralarna ait zaman deeri 57 TL/sa olarak kabul
edilmitir.
lk senaryoda yalnzca Fatih Sultan Mehmet Kprsnn yk tamacl iin kullanlmas durumuna
ait sonular yer almaktadr. Mesafeye gre bir karlatrma yapldnda yk aralarnn kat ettii en
ksa mesafe bu senaryoda gzlenmektedir. kinci senaryoda yalnzca Marmaray Ro-La hattnn
kullanlmas durumuna ait sonular yer almaktadr. Bu senaryoda yolculuk sresi ve toplam maliyet,
dier senaryolara gre olduka fazladr. Yalnzca Ambarl-Pendik Ro-Ro hattnn kullanlmas
durumunu ieren nc senaryoda yolculuk mesafesi ve yakt maliyeti dier senaryolardan fazladr.
Drdnc senaryo, Fatih Sultan Mehmet Kprs ve karma geiin yaplmas durumunu ifade
etmektedir. Beinci senaryo, yk aralarnn yalnzca 3. Koridor geiini kullanmas durumunu
iermektedir. Bu senaryo incelendiinde zaman maliyeti bakmndan altnc senaryodan sonra en az
deere sahip olduu grlmektedir. Altnc ve son senaryoda 3. Koridor geiinin de iinde
bulunduu karma gei sz konusudur. Dier senaryolarla karlatrldnda bu senaryo tama
sresi ile zaman ve yakt maliyetlerinin en az olduu yk geii senaryosudur. ekil 12.6.27de
senaryolara ait toplam yk tama maliyetleri karlatrmas grlmektedir.

Tablo 12.6.27de Ambarl-Pendik hatt Ro-Ro tamaclna ait sefer bilgileri yer almaktadr. Tabloya
gre Ambarl-Pendik aras feribot hatt yolculuk uzunluu 55 km, feribot hz 40 km/sa ve tek seferde
yolculuk sresi yaklak 83 dakikadr. Feribotun

288
289

Alternatif-1

Alternatif-2

Alternatif-3

Karayolu

717

357

717

Rayl Sistem

343

624

624

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

12.7Alternatif A Geliim Stratejileri

Ulam Ana Plan Hedef Yl Ulam talebinin karlanmas iin 3 adet alternatif senaryo gelitirilmitir.
Toplam Maliyet

Alternatiflerin gelitirilmesinin amac, yksek maliyetli ulam yatrmlarn verimli kullanabilme

ve
(TL)
evre dzeni plannn hedeflerini destekleyen altyapnn kurgulanmasdr. Alternatif 1de mevcut ve
25,448,756

inaat devam eden rayl sistem alarnn tamamlanmas ve yeterli mali kaynak bulunamamas
227,022,826
durumunda rayl sistem a ilave etmeyip var olan kaynaklarla karayolu ana yatrm
yaplmas

kurgulanmtr. Alternatif 2 iin, btn rayl sistem projelerinin uyguland rayl 118,570,384
sistem arlkl
senaryo; alternatif 3 iin ise her iki sistemin de arlkl olarak datld karma bir sistem
18.103.283

uygulanarak talep tahminleri yaplmtr.

18,031,585

Talep tahminini etkileyen faktrler;

14.733.283
Nfus, istihdam, alan says, renci says, gelir ve otomobil sahiplii gibi sosyal
ve ekonomik

veriler,

Karayolu ve toplu tama ebekeleri zerindeki deiikliklerdir.

Bu deikenler ierisinde sosyal ve ekonomik deikenler trafik analiz blgelerinde retilen ve
ekilen trafik ykn ve bu talebin trlere gre dalmn etkilerken dier deikenler kiilerin uzun
vadede gidecekleri yerleri deitirmesine neden olabilecei gibi, tr seimini ve rota tercihlerini de
etkilemektedir.

Tablo 12.7.1 Alternatiflere Gre Ulam Ana lave Edilen Karayolu ve Rayl Sistem Uzunluklar

ekil 12.6.27 Alternatif Yk Tamacl Maliyetlerinin Karlatrlmas

3. Koridorun yaplmas durumunda Ambarl-Pendik Ro-Ro hatt, yk tamaclnda %6lk bir orana
sahipken 3. Koridorun oran %90 olmaktadr. 3. Koridorun yaplmamas durumunda ise Ro-Ro
hattnn pay ykselmekte ve Fatih Sultan Mehmet Kprs %81lik bir orana sahip olmaktadr.
Sonu olarak 2023 yl sonras iin tahmin edilen yk hareketlerinin mevcut durum ile
karlanmasnn mmkn olmad grlmektedir. Yakalar aras ksa mesafeli yk tamaclnda
denizyolu ve rayl sistemlerin (Ro-Ro ve Ro-La) karayolu ile zaman ve maliyet asndan rekabetinin
olduka g olduu sylenebilir. Ayrca kombine tamacln tercih edilmesi iin trler aras
ykleme ve boaltma srelerini ksaltacak nlemlerin alnmas gerekmektedir.

290

e
d)
D
(

Ev-l

10,834,629

31%

Ev-Okul

7,792,026

22%

Ev-Dier

12,687,599

36%

Dier

3,713,228

11%

Yaya

1,261,252

12%

Otomobil

3,479,745

32%

Servis

1,475,681

14%

T Tama

4,617,951

43%

Yaya

3,667,793

47%

Otomobil

1,132,915

15%

Ev-l

Ev-Okul

Servis
Ev-Dier

Dier

Toplam

Yolculuk Amac/Tr

841,383

11%

T Tama

2,149,935

28%

Yaya

3,498,636

28%

Otomobil

5,113,034

40%

T Tama

4,075,929

Yaya
Otomobil
Servis
T Tama

649,609
1,375,599
133,014
1,555,006

32%
stanbul
Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan
Final Rapor
17%
Blm 12
37%
4%
42%
Tablo

Toplam

35,027,482

100%

Yaya

9,077,290

25.91%

Otomobil

11,101,292

31.69%

Servis

2,450,078

6.99%

Toplu Tama

12,398,822

35.40%

12.7.2 1 Nolu Alternatif Senaryo iin Tm Yolculuklarn Trel Dalm Oranlar

12.7.1

Karayolu Arlkl A

stanbul Metropoliten alannda temel rayl sistem a dnda herhangi bir rayl sistem yatrm
yaplmadan hedef ylna kadar sadece karayolu yatrmlaryla oluturulan ulam altyapsdr. 717 km
karayolu eklenmesi ve 343 km rayl sistem ebekesine ulalmas durumunu kapsamaktadr. Bu
senaryoda kullanlan karayolu ebekesi 22,615 linkten olumaktadr.
Tablo 12.7.2de 2023 yl 1. alternatif senaryoya ait tm yolculuklar iin trel dalm oranlar
grlmektedir. Ulam trlerine gre yolculuklar incelendiinde ise alma alan tmnde yaplan
yolculuklarn %35ini toplu tama yolculuklarnn oluturduu grlmektedir. Otomobil yolculuklar
%32lik oranla ikinci srada yer alrken, bunu %26 oranndaki yaya yolculuklar ve %7 oranndaki
servis yolculuklar takip etmektedir.
Bu senaryo iin alma alannda otomobil, servis ve toplu tama tr yolculuklarn ieren toplam
25,950,192 motorlu yolculuk olaca tahmin edilmitir. Motorlu yolculuklar iinde toplu tamann pay
%48 iken otomobilin pay %43, servisin pay ise %9 olarak hesaplanm olup alma alan
genelindeki motorlu yolculuk hareketlilik oran 1.507 olarak tahmin edilmitir.

291

1,837,528

46%

Ev-Okul

387,906

10%

Ev-Dier

1,149,362

29%

586,679

15%

0%

Otomobil

488,394

27%

Servis

247,739

13%

1,101,396

60%

Dier
Ev-

Yaya

T. Tama
Ev-Okul

Yaya
Otomobil
Servis
T. Tama

Ev-Dier

Dier

e
d)
D
( &

Ev-

Toplam

Yolculuk Amac/Tr

Yaya

0%

71,347

18%

34,127

9%

282,431

73%

0%

Otomobil

546,604

48%

T. Tama

602,758

Yaya
Otomobil
Servis
T. Tama
Toplam
Yaya
Otomobil
Servis
Toplu Tama

0
193,038

52% Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

stanbul
Final
0%Rapor
Blm 12
33%

16,205

3%

377,436

64%

3,961,475

100%

0%

1,299,383

32.80%

298,071

7.52%

2,364,021

59.68%

Ulam trlerine gre yolculuklar incelendiinde yaka geii yolculuklarnn yaklak %60n toplu
tama yolculuklarnn oluturduu grlmektedir. Yaka geii yolculuklarnda otomobil yolculuklar
oran %33 iken servis yolculuklar %7lik bir paya sahiptir.
2018 ylnda yaka geii yapan yolculuk says 3,3 milyon civarndayken 2023 ylnn ilk
senaryosunda bu oran 4 milyona yaklamaktadr. Ancak karayolu altyapsnn kapasite deerine
yaklamas nedeniyle karayolu yolculuklarnn says 100 bin civarnda artm, rayl sistem
yolculuklar ise 550 bin civarnda bir art gstermitir. ekil 12.7.2de bu senaryoya ait karayolu
atamas sonucu hacim/kapasite oranlar verilmitir.

Tablo. 12.7.3 1 Nolu Alternatif Senaryo iin Yaka Geii Yolculuklarnn Trel Dalm Oranlar

ekil 12.7.1 1 Nolu Alternatif Senaryo iin Trel Dalm Oranlar

Tablo 12.7.3te yaka geii yapan yolculuklara ait trel dalm oranlar verilmektedir. alma alan
genelinde yaka geii yapan 3,961,475 yolculuk olaca tahmin edilmitir. Yaka geii yolculuklar
amalarna gre incelendiinde ilk srada 1,837,528 yolculuk ve %46lk oranla ev-i yolculuklarnn
geldii grlmektedir. Yaka geii yolculuklar sralamasnda %29luk oranla ev-dier yolculuklar
ikinci srada yer alrken bunu %15 oranndaki dier yolculuklar ile %10 oranndaki ev-okul
yolculuklar takip etmektedir.

292

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

ekil 12.7.2 1 Nolu Karayolu Arlkl Alternatif Senaryoya Ait Karayolu ebeke Atamas Hacim/Kapasite Oranlar

294

293

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

12.7.2

Rayl Sistem Arlkl A

stanbul Metropoliten alannda temel karayolu a dnda herhangi bir karayolu sistem yatrm
yaplmadan hedef ylna kadar sadece rayl sistem yatrmlaryla oluturulan ulam altyapsdr. 357
km karayolu eklenmesi ve 624 km rayl sistem ebekesine ulalmas durumunu kapsamaktadr. Bu
senaryoda kullanlan karayolu ebekesi 22,160 linkten olumaktadr. 1. Alternatife gre rayl
sistemler daha fazla gelitirilmi buna karn uzun dnemde yaplmas dnlen baz karayolu
projelerinin yaplmamas durumu ortaya konmutur. Ksa ve orta dnemde eklenen projelerin listesi
Blm 16da detayl olarak verilmitir.
Tablo 12.7.4te 2023 yl 2. Alternatif Senaryoya ait tm yolculuklar iin trel dalm oranlar
grlmektedir. Ulam trlerine gre yolculuklar incelendiinde ise alma alan tmnde yaplan
yolculuklarn %36sn toplu tama yolculuklarnn oluturduu grlmektedir. Otomobil yolculuklar
%31lik oranla ikinci srada yer alrken, bunu %26 oranndaki yaya yolculuklar ve %7 oranndaki
servis yolculuklar takip etmektedir.
Bu senaryo iin alma alannda otomobil, servis ve toplu tama tr yolculuklarn ieren toplam
26,039,888 motorlu yolculuk olaca tahmin edilmitir. Motorlu yolculuklar iinde toplu tamann pay
%49 iken otomobilin pay %42, servisin pay ise %9 olarak hesaplanm olup alma alan
genelindeki motorlu yolculuk hareketlilik oran 1. Alternatif senaryoda olduu gibi 1.512 olarak tahmin
edilmitir. Bu alternatifte rayl sistem yatrmlarna arlk verildii iin motorlu yolculuklar iinde toplu
tamann pay %1 orannda artarken, zel otomobilin pay ayn oranda azalmtr.

295

Yolculuk Amac/Tr
E

v-

Yzde (%)

10,834,629

31%

Ev-Okul

7,792,026

22%

Ev-Dier

12,687,599

36%

Dier
Ev-

Ev-Okul

3,713,228

11%

Yaya

1,256,403

12%

Otomobil

3,460,619

32%

Servis

1,473,362

14%

T Tama

4,644,245

43%

Yaya

3,657,186

47%

Otomobil

1,125,388

14%

Servis
Ev-Dier

Dier

Toplam

837,487

11%

T Tama

2,171,965

28%

Yaya

3,488,482

27%

Otomobil

5,101,215

40%

T Tama

4,097,902

Yaya
Otomobil
Servis
T Tama

645,246
1,367,856
132,546
1,567,580

32%
stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan
17%
Final
Rapor
Blm 12
37%
4%
42%
100%Tablo.12.7.4

Toplam

35,027,482

Yaya

9,047,317

25.83%

Otomobil

11,055,078

31.56%

Servis

2,443,396

6.98%

Toplu Tama

12,481,692

35.63%

2 Nolu Alternatif Senaryo iin Tm Yolculuklarn Trel Dalm Oranlar

Yolculuk Amac/Tr

Toplam

Ev-
Ev-Okul

1,840,550
400,071

46%
10%

Ev-Dier

1,177,045

29%

Dier

590,172

15%

Yaya
Ev-

Otomobil
Servis
T Tama

Otomobil

26%

240,218

13%

1,124,145

61%

0
68,256
31,904

8%

T Tama

299,911

75%

0%

Otomobil

548,035

47%

T Tama

629,010

53%

Yaya
Otomobil
Dier

0%
17%

Servis
Yaya
Ev-Dier

0%

476,187

Yaya
Ev-Okul

Yzde (%)

0
189,203

0%
stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan
Final Rapor
32%
Blm 12
3%

Servis

15,620

T Tama

385,349

65%

4,007,837

100%

Toplam
Yaya
Otomobil

Ulam trlerine gre yolculuklar incelendiinde yaka geii yolculuklarnn yaklak %61ini toplu

0%

tama yolculuklarnn oluturduu grlmektedir. Yaka geii yolculuklarnda otomobil yolculuklar

1,281,680

31.98%

oran %32 iken servis yolculuklar %7lik bir paya sahiptir. ekil 12.7.4te bu senaryoya ait karayolu

Servis

287,742

7.18%

Toplu Tama

2,438,415

60.84%

atamas sonucu hacim/kapasite oranlar verilmitir.

Tablo. 12.7.5 2 Nolu Alternatif Senaryo iin Yaka Geii Yolculuklarnn Trel Dalm Oranlar

Yaya

Otomobil

Servis

Ki Toplu Tama

ekil 12.7.3 2 Nolu Alternatif Senaryo iin Trel Dalm Oranlar

Tablo 12.7.5te yaka geii yapan yolculuklara ait trel dalm oranlar verilmektedir. alma alan
genelinde yaka geii yapan 4,007,837 yolculuk olaca tahmin edilmitir. Yaka geii yolculuklar
amalarna gre incelendiinde ilk srada 1,840,550 yolculuk ve %46lk oranla ev-i yolculuklarnn
geldii grlmektedir. Yaka geii yolculuklar sralamasnda %29luk oranla ev-dier yolculuklar
ikinci srada yer alrken bunu %15 oranndaki dier yolculuklar ile %10 oranndaki ev-okul
yolculuklar takip etmektedir.

296

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

ekil 12.7.4 2 Nolu Rayl Sistem Arlkl Alternatif Senaryoya Ait Karayolu ebeke Atamas Hacim/Kapasite Oranlar

298

297

v-

10,834,629

stanbul
Metropoliten
Alan Alan
Entegre
Kentsel
Ulam
Ana Plan
stanbul
Metropoliten
Entegre
Kentsel
Ulam
Ana Plan
FinalFinal
Rapor
Rapor
Blm
12 12
Blm
31%

Ev-Okul

7,792,026

22%

Ev-Dier

12,687,599

36%

Dier

3,713,228

11%

Yaya

1,256,403

12%

altyapsdr. 717 km karayolu eklenmesi ve 624 km rayl sistem ebekesine ulalmas durumunu

Otomobil

3,460,619

32%

kapsamaktadr. Bu senaryoda kullanlan karayolu ebekesi 22,615 linkten olumaktadr.

Servis

1,473,362

14%

ekil 12.7.5de 2023 yl 3. alternatif senaryoya ait tm yolculuklar iin trel dalm oranlar

T Tama

4,644,245

43%

grlmektedir. Ulam trlerine gre yolculuklar incelendiinde ise alma alan tmnde yaplan

Yaya

3,657,186

47%

Otomobil

1,125,388

14%

837,487

11%

T Tama

2,171,965

28%

servis yolculuklar takip etmektedir.

Yaya

3,488,482

27%

Bu senaryo iin alma alannda otomobil, servis ve toplu tama tr yolculuklarn ieren toplam

Otomobil

5,101,215

40%

25,980,165 motorlu yolculuk olaca tahmin edilmitir. Motorlu yolculuklar iinde toplu tamann pay

T Tama

4,097,902

32%

645,246

17%

1,367,856

37%

Ev-

Ev-Okul

Servis

Ev-Dier

Yaya
Otomobil
Dier

Servis
T Tama

132,546

4%

1,567,580

42%

Toplam

35,027,482

100%

Yaya

9,047,317

25.83%

Otomobil

11,055,078

31.56%

Servis

2,443,396

6.98%

Toplu Tama

12,481,692

35.63%

Karma Ulam Sistemi

stanbul Metropoliten alannda temel a dnda karayolu ve rayl sistemin birlikte gelitirildii ulam

yolculuklarn %36sn toplu tama yolculuklarnn oluturduu grlmektedir. Otomobil yolculuklar

%31lik oranla ikinci srada yer alrken, bunu %26 oranndaki yaya yolculuklar ve %7 oranndaki

%48 iken otomobilin pay %43, servisin pay ise %9 olarak hesaplanm olup alma alan
genelindeki motorlu yolculuk hareketlilik oran 1.508 olarak tahmin edilmitir.
Tablo 12.7.6 3 Nolu Alternatif Senaryo iin Tm Yolculuklarn Trel Dalm Oranlar

Yolculuk Amac/Tr Toplam Yzde (%)

26% H Yaya

A 3 6%
m/

12.7.3

m
f H Servis
/

H Dtnmnhil

M Toplu Tama

7%

299

Yolculuk Amac/Tr
E

Toplam

Yzde (%)

v-

1,836,425 46%

Ev-Okul

388,780 10%

Ev-Dier

1,151,486 29%

Dier
Ev-

588,419

15%

Yaya 0 0%
Otomobil 483,839 26%
Servis 248,401 14%
T Tama 1,104,184

Ev-Okul

60%

Yaya 0 0%
Otomobil 70,788 18%
Servis 34,289 9%
T Tama 283,703

Ev-Dier

73%

Yaya 0 0%
Otomobil 546,250 47%
T Tama

Dier

605,235

Yaya 0 0%
Otomobil 193,702 33%

53%
stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan
Final Rapor
Blm 12

Servis 16,367 3%
T. Tama
Toplam

378,351
3,965,109

Yaya
Otomobil

100%
0 0%

1,294,580 32.65%

Servis
Toplu Tama

Tablo
64% 12.7.7 3 Nolu Alternatif Senaryo iin Yaka Geii Yolculuklarnn Trel Dalm Oranlar

299,057 7.54%
2,371,473

59.81%

ekil 12.7.5 3 Nolu Alternatif Senaryo iin Trel Dalm Oranlar

Tablo 12.7.6da yaka geii yapan yolculuklara ait trel dalm oranlar verilmektedir. alma alan
genelinde yaka geii yapan 3,965,109 yolculuk olaca tahmin edilmitir. Yaka geii yolculuklar
amalarna gre incelendiinde ilk srada 1,836,425 yolculuk ve %46lk oranla ev-i yolculuklarnn
geldii grlmektedir. Yaka geii yolculuklar sralamasnda %29luk oranla ev-dier yolculuklar
ikinci srada yer alrken bunu %15 oranndaki dier yolculuklar ile %10 oranndaki ev-okul
yolculuklar takip etmektedir.
Ulam trlerine gre yolculuklar incelendiinde yaka geii yolculuklarnn yaklak %60n toplu
tama yolculuklarnn oluturduu grlmektedir. Yaka geii yolculuklarnda otomobil yolculuklar
oran %33 iken servis yolculuklar %7lik bir paya sahiptir. ekil 12.7.7de bu senaryoya ait karayolu
atamas sonucu hacim/kapasite oranlar verilmitir.

300

301

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

Alternatif-1

Alternatif-2

Tm
Yaya

Yaka
Geii

25.91%

Otomobil
Servis

Alternatif-3

stanbul
stanbulMetropoliten
MetropolitenAlan
AlanEntegre
EntegreKentsel
KentselUlam
UlamAna
AnaPlan
Plan
Final
Final
Rapor
TmRapor
Yaka
Tm
Yaka
Blm
Blm12
12
Geii
Geii
25.66%

25.83%

12.8Alternatif A Geliim Stratejileri Performans Analizi ve 2023 Plan Ann

31.69%

32.80%

31.24%

6.99%

7.52%

6.85%

31.98%

31.56%

32.65%

7.18%

6.98%

7.54%

Belirlenmesi

Bu blmde daha nce detayl olarak anlatlan 2023 yl gelecek gelime senaryolar arasnda farkl
Toplu
Tama

35.40%

59.68%

36.26%

60.84%

35.63%

59.81%

analizlere gre karlatrmalar yaplmtr. ncelikle bu alternatifin srasyla karayolu arlkl,

rayl sistem arlkl ve karma geliim olmak zere farkl karayolu ve rayl sistem a uzunluklar
kullanlarak elde edilen sonulara gre deerlendirilmesi konusu karlatrma asndan nem
tamaktadr. Sz konusu senaryolar stanbul metropoliten alan geneli iin gelecekteki ulam
talebinin tahmini asndan trel dalm oranlar, yaka geii yapan ara saylar, ortalama yolculuk
sreleri, ortalama yolculuk mesafeleri gibi kriterler bakmndan ele alnmtr.
Tablo 12.8.1de 2023 yl gelecek senaryolarnn trel dalm oranlar grlmektedir. alternatifte
de trel dalmlar benzer oranlar gsterirken zel otomobil yolculuklar karayolu arlkl geliim
senaryosu olan 1 nolu alternatifte en fazla orana sahiptir. Rayl sistem arlkl 2 nolu alternatifte en
az zel otomobil yolculuklar gzlenirken karma geliim senaryosu olan 3 nolu alternatifte zel
otomobil yolculuklar oran ise sz konusu iki alternatifin arasnda yer almaktadr. Yaka geii yapan
zel otomobil yolculuklarnda da yine ayn sralama bulunmaktadr.
ekil
Senaryolara
Aitalternatif
Toplam ve
Dalm
Oranlar
Toplu12.8.1
tamaAlternatif
yolculuklarnda
2 nolu
en Yaka
bykGeii
oranaTrel
sahipken
bunu
3 ve 1 nolu alternatifler
takip etmektedir. Rayl sistem yatrmlarnn 2 nolu alternatifte daha fazla olmas, bu alternatifte tm
alma alan ve yaka geii yolculuklar iin toplu tamann paynn yksek kmasna neden
Tablo 12.8.2de trlere ait yaka geii yolculuk deerlerinin alternatif senaryolara gre
olmaktadr.
karlatrmas verilmitir. Buna gre zel otomobil ve servis trlerine ait yaka geii yolculuklarn en
Tm alma alanndaki yaya yolculuklar bu alternatif senaryo iin karlatrldnda yaya
az gzlendii senaryonun rayl sistem arlkl geliim senaryosu olan 2 nolu alternatifte olduu
yolculuklar trel dalm oranlar karayolu, karma ve rayl sistem senaryolar eklinde
grlmektedir. Buna karn toplu tama yolculuklar bu senaryo iin en yksek deere ulamaktadr.
sralanmaktadr.
Yolculuk toplamlarna bakldnda en fazla yaka geii yolculuunun rayl sistem arlkl senaryoda
Servis
1 veve3 karayolu
nolu alternatiflerde
birbirine
oldukatakip
yakn
iken en dk servis
olduuyolculuklar
grlrken dalm
bunu karma
arlkl geliim
senaryolar
etmektedir.
yolculuklar oran tm alma alan ve yaka geileri iin 2 nolu alternatifte grlmektedir.

Tablo 12.8.2 Trlere Gre Yaka Geii Yolculuklarnn Karlatrlmas

zel

Otomobil
Tablo 12.8.1 Senaryolara Gre Trel Dalm Oranlar

Servis
Alternatif 1

Alternatif 2

Alternatif 3

1,299,383

1,281,680

1,294,580

298,071

287,742

299,057

2,364,021

2,438,415

2,371,473

3,961,475

4,007,837

3,965,109

Toplu

Tama
ekil 12.7.6 3 Nolu Karma Geliim Senaryosuna Ait Karayolu ebeke Atamas Hacim/Kapasite Oranlar

Toplam
302

303

Otomobil
Servis
Toplu Tama
Toplam

Alternatif 1

Alternatif 2

Alternatif 3

42.78%

42.02%

42.55%

9.44%

9.21%

9.40%

47.78%

48.77%

48.04%

100.00%

100.00%

100.00%

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

ekil 12.8.2 Trlere Gre Yaka Geii Yolculuklarnn Karlatrlmas

Tablo 12.8.2de 2023 yl gelecek senaryolarna gre alma alan tmn kapsayan yaya
yolculuklar hari tutulduunda motorlu yolculuklara ait trel dalm oranlar grlmektedir. Buna
gre motorlu yolculuklar iinde zel otomobil ve servis yolculuklarnn karayolu arlkl geliim
senaryosu olan 1 nolu alternatifte en fazla orana sahip olduu grlmektedir. Motorlu yolculuklar
iinde toplu tama yolculuklar rayl sistem arlkl geliim senaryosu olan 2 nolu alternatifte en
fazla orana sahip olmutur.
Tablo 12.8.4te geliim senaryolarna gre tm alma alann kapsayan motorlu yolculuklarn
karlatrmas verilmektedir. Buna gre en fazla motorlu yolculuun gerekletii senaryo, rayl
sistem arlkl senaryo olan ikinci alternatif olup bunu karma geliim ve karayolu arlkl geliim
senaryolar takip etmektedir. Motorlu yolculuk hareketlilik oranlar 1,2 ve 3 nolu alternatifler iin
srasyla 1.507, 1.512 ve 1.509 olarak hesaplanmtr.

Tablo 12.8.3 Senaryolara Gre Motorlu Yolculuk Trel Dalm Oranlar

304

Motorlu Yolculuk
Says

Motorlu
Yolculuk
Hareketlilik Oran

Alternatif 1

25,950,192

1.5072

Alternatif 2

26,039,888

1.5124

Alternatif 3

25,980,165

1.5090

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

Tablo 12.8.4 Geliim Senaryolarna Gre Motorlu Yolculuklar

305

Mesafe-Sre/Ara Tr

Alternatif-1

Alternatif-2

Alternatif-3

Ortalama Yolcu-km

Otomobil

23.89

24.55

23.85

25.02

24.76

24.75

Ortalama Yolcu-dk

Toplu
Tama
Otomobil

73.87

76.92

72.48

78.50

78.08

75.65

Ortalama Yolcu Hz

Toplu
Tama
Otomobil

19.40

19.15

19.74

Toplu
Tama

19.12

19.03

19.63

(km/sa)

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

alma alannda zel otomobil ve toplu tama yolcularnn kat ettii ortalama mesafe, ortalama
yolculuk sresi ve ortalama hz bakmndan karlatrldnda Tablo 12.8.5te verilen sonular
ortaya kmaktadr. Alternatiflere gre otomobil ve toplu tama yolculuklar karlatrldnda
yolculuk uzunluunun ve sresinin 3 nolu alternatifte en az deerde olduu grlmektedir. Otomobil
ve toplu tama trleri iin hesaplanan yolculuk hz, karma geliimi ngren 3 nolu alternatifte en
yksek deere sahip olmaktadr.

Tablo 12.8.5 Alternatif Geliim Senaryolarna Gre Ortalama Mesafe, Sre ve Hz Deerleri

ekil 12.8.3 Motorlu Yolculuk Trel Dalm Oranlar

26.040.000
26.020.0
26.000.000
25.980.000
25.960.000
25.940.000
25.920.000
25.900.000
Alternatifi

Alternatif 2

Alternatif 3

ekil 12.8.4 Geliim Senaryolarna Gre Tm alma Alan Genelinde Yaplan Motorlu
Yolculuklarn Karlatrlmas

Gelecekte kentsel yerleim alanlar yaylaca iin buna bal olarak ortalama yolculuk
uzunluklarnda da art meydana gelecektir. 2023 hedef ylna ait geliim senaryolar, tm

306

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

ekil 12.8.6 Alternatif Geliim Senaryolarna Gre Ortalama Sre Deiimi

ekil 12.8.7 Alternatif Geliim Senaryolarna Gre Ortalama Hz Deiimi

Tablo 12.8.5te ortalamalar verilen, senaryolara gre sre ve mesafe deerlerine ait toplamlar Tablo
12.8.6da grlmektedir. Tablodaki zel otomobil ve toplu tama toplamlar karlatrldnda 2 nolu
alternatif senaryoda yolculuk mesafesinin en fazla deere ulat grlmektedir. Bunu 3 nolu
alternatif ve yakn bir deerle 2 nolu alternatifin takip ettii sylenebilir. Toplam yolculuk sreleri
incelendiinde ise en avantajl alternatifin en az yolculuk sresine sahip olan 3 nolu karma geliim
senaryosu olduu grlmektedir. Bunu 1 nolu ve 2 nolu alternatifler takip etmektedir.
ekil 12.8.5 Alternatif Geliim Senaryolarna Gre Ortalama Mesafe Deiimi
Sz konusu 3 nolu karma geliim senaryosu, 1 nolu karayolu arlkl geliim senaryosuna gre
47,833,791 dakika, 2 nolu rayl sistem arlkl senaryoya gre ise 87,635,099 dklk yolculuk sresi
tasarrufu salamaktadr.
Sonu olarak farkl ltler bakmndan deerlendirilen alternatif senaryolar arasndan 3 nolu karma
geliim senaryosu 2023 plan a olarak tercih edilmitir.

308307

Alternatif 1

Alternatif 2

Alternatif 3

Otomobil-dk

820,041,908

841,568,517

801,296,114

Toplu tama-dk

973,338,349

991,613,048

944,250,352

1,793,380,257

1,833,181,565

1,745,546,466

Otomobil-km

211,639,639

213,117,100

210,375,801

Toplu tama-km

270,632,046

292,196,338

273,262,903

Toplam-km

482,271,685

505,313,438

483,638,705

Toplam-dk

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 12

Tablo 12.8.6 Alternatif Geliim Senaryolarna Gre Toplam Sre ve Mesafelerin Karlatrlmas

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 13

Blm 13 Karayolu Plan Projeleri

13.1Plan Projeleri
Plan projeleri; BB tarafndan onaylanan inaat aamasnda, uygulama projesi biten ve devam eden
projeleri, BB tarafndan planlanan ancak henz onaylanmam projeleri, KGM, DLH ve BBin
ulamla ilikili yan irketlerinin planlad ya da nerdii projeleri kapsamaktadr. Ayrca 1/100.000
lekli evre Dzeni Plan kararlar dorultusunda oluturulan geliim blgelerindeki karayolu a
maksimum karayolu a kapsamnda deerlendirilmitir. Aadaki ekil 13.1.1 de alma alanna
ait ana plan projeleri gsterilmektedir.

2 .000 .000.000

1.800.000.000
1.600.000.000
1.400.0.

000

1.200.0.

000

1 .000 .000.000

800.000.000
600.000.000
400.0.

000

200.0. 000

o
Toplam-dk

Toplam-km

M Alternatifi H Alternatif 2 U Alternatif 3

ekil 12.8.8 Alternatif

Geliim Senaryolarna Gre Toplam Sre ve Mesafeler

ekil 13.1.1 Karayolu Ana Plan Projeleri

Blm 12deki incelemeler sonucunda; sosyo-ekonomik deiim, beklenen yolculuk talebi, ulam
altyaps zerinde yarataca etki, evre kirlilii, yakt tketimi, ara sahiplilii ve kazanlan zaman
deeri asndan hesaplar yaplm ve alternatif koridorlarn kentsel ulam sistemi zerindeki etkileri
belirlenmitir. Ayrca Ulatrma Bakanl tarafndan belirlenen 6 Nolu alternatif koridor olan Kuzey
Marmara Otoyol (stanbul 3. evreyolu dahil) Projesi, plan maksimum ann ierisine dahil
edilmitir (ekil 13.1.2).

309
310

ID

Ana Kullanm (Mevcut)

Ana Kullanm (2023 Yl)

930419

meskun konut ve tarim

tarm

930417

meskun konut ve tarim

gelime konut

930409

meskun konut ve tarim

turizm

930411

meskun konut ve tarim

gelime konut

930416

meskun konut ve tarim

tarm

930408

meskun konut ve tarim

park + gelime konut

930414

meskun konut ve tarim

tarm

stanbul
stanbul
stanbul
Metropoliten
Metropoliten
Metropoliten
Alan
Alan
Alan
Entegre
Entegre
Entegre
Kentsel
Kentsel
Kentsel
Ulam
Ulam
Ulam
AnaAna
Ana
Plan
Plan
Plan

Final
Final
Final
Rapor
Rapor
Rapor
Blm
Blm
Blm
13 13
13

Tablo 13.2.2kurulmas
Mevcut vehalinde
2023 Yl
in Silivride
stihdam,
Halk
Geliri, renci
Says
yeterli
altyapnnNfus,
da buna
balHane
olarak
planlanmas
gerekmektedir.
Silivri
T.C.
LES
TRAFK
blgesinin 2023 ylnda
bir alt merkez SLVR
olmas planlanmaktadr.
2023 ylANALZ
Ana plan a oluturulurken
STANBULBYKEHR
BYKEHRBELEDYES
BELEDYES Ji
STANBUL
KUZEY
MARMARA
OTOYOLU VE
K
ZONLARINA
GREann
MEVCUT
DARE BAKANLII
Silivri , ULAIM
blgesinin
lekli planlardan
gelen karayolu
dier blgelerle eriimin nasl
l/ ULAIM
DAREst
BAKANLII
' ULA W PLANLAMA
MDRL
ULAIM PLANLAMA
MDRL '55
NER ANA YOL EBEKES
UAP PROJE OFSdeerlendirilmitir.
etkileyecei

13.2.2

Ataehir

Ataehir lesine ait trafik analiz zonlarna gre mevcut durumdaki ve 2023 ylnda gereklemesi
planlanan karayolu ann durumu ekil 13.2.2de gsterilmektedir. Zonlardaki mevcut ve 2023 ylna
ait arazi kullanm yaps, nfus, istihdam, hane halk geliri, renci says, nfus younluu (kii/km 2),
yol younluu (kii/km 2), yollarn kaplad alan (km 2) bilgileri ise Tablo 13.2.6da zetlenmektedir.

*: Zonda yaayan renci saysdr.

**Zonda okuyan renci saysdr.
Otoyollar - Mevcut Ana Yol
ebekesi 2023 Yl neri

930419

12.775

3.975

grld
Silivri blgesi
stihdam Tablo 13.2.2.de
Otomobil gibi,
Ev-renci*
Hane
Ana
Yol ebekesi ile Snn
Says
orandaGller
(%92,2) art gzlenmektedir. Bunun
Halk
4.808
Geliri
1.386
1.587
1.717
Silivri ilesi Trafik Analz Zonlar

930417

4.268

1.540

2.434

930409

50.224

ID

930411
930416

Yl

Nfus

20
05

alan

16.812

10.296

3.546

4.321

5.754

1.541

3.043

4.354

1.115

2.191

7.598

1.725

1.339

930419

303.16
3
335.00
0
65.000

112.17
4
123.95
5
24.051

25.000

200.00
0
50.000

74.003

930411
930416

20
23

1.745

916

214

13.2Gelime
Plan Projeleri
1.853 Alanlarndaki
895
1.988
1.890
Tablo
13.2.3
2023
Yl
Silivri
Blgesi
Verileri
1.131
324
1.018
360
13.2.1
Silivri
13.2.1 Silivrideki Zonlarda En Yksek Alana Sahip Arazi Kullanm
2.376

435

934

1.058

1.565

588

1.974

2.223

3.253

101.027

72.865

71.511

4.324

147.172

83.945

79.008

4.324

28.556

17.230

14.222

22.000

3.253

66.648

53.016

52.085

Silivri lesine ait trafik analiz zonlarna gre mevcut durumdaki ve 2023 ylnda gereklemesi
planlanan karayolu ann durumu ekil 13.2.1de gsterilmektedir. Zonlardaki mevcut ve 2023
ylna ait arazi kullanm yaps, nfus, istihdam, hane halk geliri, renci says, nfus younluu

88.512

(kii/km 2), yol younluu (kii/km 2), yollarn kaplad alan (km 2) bilgileri ise Tablo 13.2.1de

75.530

18.501

855

ekil
13.2.1 Silivri
Analiz Zonlarna
Gre Mevcut ve neri (2023) Yollar Tablo
2.345
6.242lesi Trafik
10.914
10.702

13.511

930414

930409

renci**

yannda Tablo 13.2.3te nfus, istihdam, hane halk

2.329
geliri, otomobil
says,
renci
mevcut ve
2023 yl
deDahil)
grlmektedir.
ekil
13.1.2
Kuzeysaysndaki
Marmara Otoyolu
(stanbul
3. deerleri
evreyolu

930408

930417

mevcut
Okul-ve 2023 yl nfusu karlatrldnda nemli

zetlenmektedir.

20.000

2.723

6.154

12.017

10.901

930408

70.000

25.901

7.500

3.253

23.327

18.555

16.698

930414

200.00
0

74.003

10.000

3.253

66.648

53.016

48.061

ekil 13.2.2 Ataehir lesi Trafik Analiz Zonlarna Gre Mevcut ve neri (2023) Yollar
*Alan olarak zon snrlarna giren tm alanlar dahil edilmitir.

Tablo 13.2.4
En Yksek
Alana 2Sahip
Arazi
Kullanm
Kentsel alanlarda
yol Ataehirdeki
younluu iinZonlarda
snr deer
15-20 km/km
olarak
kabul
edilmektedir. Silivri
blgesine eklenen yeni yollarn bu eik deerden yksek olduu grlmektedir. Fakat 930416
numaral zonda yol uzunluu dk kmaktadr. Ancak bu alann ana arazi kullanm fonksiyonunun
tarm olmas nedeniyle yol uzunluu yeterlidir.
Yol

younluklar

karlatrlrken

arazinin

gelecekteki

kullanm

yaps

Yolun
kaplad alan
(km 2)

<o
cv
o

2)
(km/km
younluu
Yol

D
c
o
Z

Nfus
younluu
(kii/km )

bulundurulmaldr. Bunun nedeni blgede ekim merkezi oluturabilecek alanlarn

<0
edN_
:3 vP

*
CN
2
m
n(
la
Al

k
D
cE
D ^N '
3

4.509

15,53

19,09

48,96

0,39

2,49

4.055

16,03

10,92

23,23

0,47

2,95

18,15

32,58

45,25

0,72

3,96

n
la
Al

930408

(A
u
f

N
70.000

930409

65.000

930411

200.000

930414

200.000

7.259

27,55

12,52

17,15

0,73

2,66

930416

50.000

847

59,02

2,21

13,02

0,17

0,29

930417

335.000

4.941

67,79

47,69

31,79

1,5

2,21

930419

303.163

2.715

111,68

31,91

24,17

1,32

1,18

11.022

TOPLAM
ID

Ana kullanm (Mevcut)

156,9
2
Ana kullanm (2023 yl)

303036

meskn konut

meskn konut

311
313
312

da

gz

nnde

303038

meskn konut

ID

Yl

Nfus

303036

200
5

23.05
9
33.42
1
59.00
0
85.25
0

303038
303036
303038

202
3

meskn konut
ala
n

stihdam

Otomobil
Says

Ev-renci*

Okulrenci**

2.673

5.085

6.633

6.025

Hane
Halk
Geliri
1.712

12.258

17.162

3.630

8.683

8.258

10.482

21.831

33.150

3.253

12.989

14.784

15.196

31.544

64.433

6.383

37.452

21.362

22.830

8.156

stanbul
stanbul
Metropoliten
Metropoliten
Alan
Alan
Entegre
Entegre
Kentsel
Kentsel
Ulam
Ulam
Ana
Ana
Plan
Plan
stanbul
Metropoliten
Alan
Entegre
Kentsel
Ulam
Ana
Plan

Final
Final
Rapor
Rapor
Final
Rapor
stanbul
Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan
Blm
Blm
13
Blm
1313Rapor
Final
(%)
Yzdesi
Alan

2
(kmalan
Kaplad
) Yolun

Blm 13

303036

59.00
0
85.25
0

303038
TOPLA
M

17.55
4
13.97
3

2)
(km/km
younluu
Yol

(km)
Uzunluk

2
(kmAlan
)*

Zon ID

(2023)
Nfus

Nfus younluu
(kii/km2)

Tablo 13.2.5
13.2.11
Mevcut
ve
2023Yl
YlAtaehirde
Halkalda
Nfus,
Halk
renci
Tablo
2023
Nfus, stihdam,
stihdam,
Hane
Halk Geliri,
Geliri,Gl
renci
Says
TekMevcut
bir zonve
parasndan
oluan Altnehir
Blgesi,Hane
Kkekmece
ve Says
TEM Otoyolunun
zerinde konumlanmtr. 2023 yl iin bu blgeye eklenen yollarla birlikte yol younluu 37,13
km/km2ye ulamakta bu da yeterli gzkmektedir.

*: Zonda
yaayan renci
saysdr.
13.2.4
Halkal
**Zonda okuyan renci saysdr.
4,1
16,7
0,244 Blgesine
7,258ait trafik analiz zonlarna gre mevcut durumdaki ve 2023 ylnda gereklemesi
Halkal
0
9
saysdr.
3,3 *: Zonda
8,08 yaayan
0,412renci
6,748
planlanan
karayolu
ann
durumu
13.2.4te
gsterilmektedir.
Tablo
13.2.12
2023ekil
Yl Halkal
Blgesi
in VerilerZonlardaki mevcut ve 2023 ylna
3
**Zonda okuyan renci saysdr.
ait arazi kullanm yaps, nfus, istihdam, hane halk geliri, renci says, nfus younluu (kii/km 2),
7,4
3

3,36
1
6,10
1

2
2
yol younluu (km/km
), yollarn
kaplad
alan (km
) bilgileri
Tablo 13.2.12de zetlenmektedir.
Tablo 13.2.6
2023
Yl Ataehir
Blgesi
in ise
Veriler

*Alan olarak zon snrlarna giren tm alanlar dahil edilmitir.

Halkal Blgesi Basn Ekspres Yolunun solunda ve TEM Otoyolunun altnda kalan nemli bir alandr.
Yol younluu bakmndan 13,77 km/km 2 ile eik deerin altnda kalmaktadr. Alt lekli planlarda
ulam
taleplerinin
yeniden
bu blgede
*Alan
olarak
zon snrlarna
girentahminleri
tm alanlaryaplarak
dahil edilmitir.

yeni karayolu koridorlarnn oluturulmas

iin almalar yaplmaldr.

ID

Ana kullanm (mevcut)

928384

Meskun konut ve havza

Ataehir
son yllarda
geliim gsteren
younlukta
birveblgedir.
ekil 13.2.3
Altnehir
ve Kayaba
Blgelerikonut
Trafikalanlarnn
Analiz Zonlarna
Greolduu
Mevcut
neri Bu da yeni
13.2.5
Kra
karayolu
altyaps
ihtiyacn
dourmaktadr.
Bu
blgede
BBnin
blgeyle
ilgili yol- kavak
Ana kullanm (2023 yl)
(2023) Yollar
projelendirmeleri
ve
devam
etmektedir.
Bu blge
D 100
Karayolu
ile ylnda
TEM
otoyolu
Blgesine
ait imalatlar
trafik
analiz
zonlarna
mevcut
durumdaki
ve
gereklemesi
ekil
13.2.5 Kra
Blgesi
Trafik
Analizgre
Zonlarna
Gre
Mevcut
ve 2023
neri
(2023)
Yollararasnda
GelimeKra
konut
kalmasndan
dolay ann
Anadolu
yakasnda
merkezi
bir konumda yer
almaktadr.
planlanan
karayolu
durumu
ekilok
13.2.5te
gsterilmektedir.
Zonlardaki
mevcut ve 2023 ylna
Tablo
13.2.7
Atnehir,Kayabandaki
Zonlarda
En
Yksek
Alana
Sahip
Arazi
Kullanm
2
ait
arazi kullanm
yaps,
istihdam, hane
geliri, renci
says, nfus younluu
(kii/km
),
303038
nolu zonda,
ananfus,
yol statsndeki
yolhalk
younluunun
hesaplamalarda
eik deerin
altnda
Tablo 13.2.13
Kradaki
Zonlarda
En
Yksek
Alana
Sahip
Arazi
Kullanm
2
2
yol
younluu
(km/km
),
yollarn
kaplad
alan
(km
)
bilgileri
ise
Tablo
13.2.15te
zetlenmektedir.
kald gzkse de genelde toplu konut alanlarndaki i yollar ulam ihtiyacn karlar niteliktedir.

13.2.3
Altnehir - Kayaba
Tablo 13.2.8 Mevcut ve 2023 Yl Kayaba Nfus, stihdam, Hane Halk Geliri, renci Says
Altnehir ve Kayaba Blgelerine ait trafik analiz zonlarna gre mevcut durumdaki ve 2023 ylnda
gereklemesi planlanan karayolu ann durumu ekil 13.2.3te gsterilmektedir. Zonlardaki mevcut
ve 2023 ylna ait arazi kullanm yaps, nfus, istihdam, hane halk geliri, renci says, nfus
younluu (kii/km 2), yol younluu (km/ km 2), yollarn kaplad alan (km 2) bilgileri ise Tablo

284.90
2

105.418

284.902

66,77
6

ID

Ana kullanm (mevcut)

928381

meskun konut ve havza

Yl

Nfus

alan

928381

200
5
202
3

79.35
1
152.5
50
u

27.179
56.446

ID

Nfus (2023)

Zon ID

92838
1

s k
N

152.55
0

1,967

2,946

(
la
Al
n

12,906

316
318
317
315
314

Otomobi
l
Says
12.666

Ev-renci*

26.657

Hane
Halk
2.447
Geliri

16.185

21.720

32.544

4.324

50.836

38.226

39.159

( f

11.820

37,13

*Alan
olarak
Ana kullanm
(2023
yl)zon snrlarna giren tm alanlar dhil edilmitir.

stihda
m

C CN
m
O
y i i
i

u
>- _
2 E o c(
=S y

73,04

23.029

meskn konut

ID

928381

15.882

45.9032023 Yl Altnehir,
71.391
71.698Blgesi in Veriler
13.2.9
Kayaba
Tablo 13.2.10 Halkaldaki Zonlarda En Yksek Alana Sahip Arazi Kullanm

35.000

2n2E "t

4.267

2.723Tablo

Okulrenci**

(%)
Yzdesi
Alan

22.930

(kii/kmr
younluu
Nfus

80.618

Ev-renci*

Trafik Analiz Zonlarna Gre Mevcut ve neri (2023) Yollar

=
CN i

OEy
(k ~

10,30

13,7
7

Ana kullanm (mevcut)

Ana kullanm (2023 yl)

919250

Sanayi ve meskun konut

Meskn konut

919255

Sanayi ve havza

Tarm

n
la
l
a

re k<2

a ( k n lu
lo
Y

0,748

Alan yzdesi (%)

928384

*: stihda
Zonda yaayan
renci saysdr.
13.2.9da
Otomobil
Hane zetlenmektedir.
m
**Zonda
okuyan renci saysdr.Says
ekil Halk
13.2.4 Halkal Blgesi
20.205
1.513
3.804
Geliri

alan

Yolun kaplad
alan (km2)

20
05
20
23

(2023)
Nfus

Zon ID

928384

Nfus

Uzunluk (km)

928384

Yl

(km)
Uzunluk

ID

5,799

Okul-renci**

alan

stihda
m

919250

20
05

37.82
3
9.082

13.744
3.647

20
23

111.50
0
25.10
0

41.257

Zon ID

919255

919250

111.50
0
25.100

919255

9.287

Nfus Yo
unluu
(kii/km )

919250

(2023)
Nfus

919255

Otomobil
Says

Evrenci*

Okul-renci**

16.797

Hane
Halk
Geliri
1.675

1.953

7.218

5.042

13.146

2.192

1.055

976

4.450

70.000

3.253

24.548

29.556

22.595

70.000

4.324

8.364

*
)
n
2"t2 E

12.34
9
1.394

9,02
9
18,0
01

Alan Yzdesi
(%)

Nfus

6.653

2
(kmAlan
Kaplad
)
Yolun

Yl

(km)
Uzunluk

ID

)
_=
E

13,88

25,11

0,553

6,129

15,00

32,32

0,464

2,578

34.766

stanbul
Metropoliten
Alan
Entegre
Kentsel
Ulam
AnaAna
Plan
stanbul
Metropoliten
Alan
Entegre
Kentsel
Ulam
Plan

Final
Rapor
Final
Rapor
Blm
13 13
Blm

Tablo 13.2.15
2023 Yl
Blgesi
Veriler
Tablo 13.2.16 Sultanbeylideki
Zonlarda
En Kra
Yksek
Alana in
Sahip
Arazi Kullanm

*Alan olarak zon snrlarna giren tm alanlar dahil edilmitir.

Tablo13.2.17 Mevcut ve 2023 Yl Sultanbeyli Nfus, stihdam, Hane Halk Geliri, renci Says
Kra blgesi Grpnar Hadmky Yolu, D 100 Karayolu ve TEM Otoyolu arasnda bulunmaktadr.
Grpnar Hadmky Yolu sanayi blgelerine yakn olmasndan dolay youn ar tat trafiinin
yaand bir gei noktasdr. Blgedeki yol younluu 20 km/km 2 nin zerindedir ancak transit
gei blgesi olduu iin alt lekli planlar ve gelecek dnemdeki talepler gzlemlenerek tekrar
deerlendirilmelidir.

13.2.6

Sultanbeyli

Sultanbeyli lesine ait trafik analiz zonlarna gre mevcut durumdaki ve 2023 ylnda gereklemesi
planlanan
karayolu
ann durumu ekil 13.2.6da gsterilmektedir.
*: Zonda yaayan
renci
saysdr.
**Zonda okuyan
renci
saysdr.
ait etkin arazi kullanm yaps, nfus, istihdam, hane halk geliri,
2

Zonlardaki mevcut ve 2023 ylna

renci says, nfus younluu
2

(kii/km ), yol younluu (km/km ), yollarn kaplad alan (km ) bilgileri ise Tablo 13.2.18de
Tablo 13.2.18 2023 Yl Sultanbeyli Blgesi in Veriler
zetlenmektedir.
ID

Ana kullanm (mevcut)

Ana kullanm (2023 yl)

307086

Meskun konut ve havza

Havza ii yaplama kstl alanlar

307084

Meskun konut ve havza

Havza ii yaplama kstl alanlar

307085

Meskun konut ve havza

Orman

307087

Meskun konut ve havza

Orman

Tablo 13.2.14 Mevcut ve 2023 Yl Kra Nfus, stihdam, Hane Halk Geliri, renci Says

*: Zonda yaayan renci saysdr.

**Zonda okuyan renci saysdr.

ID

Yl

Nfu
s

alan

stihdam

307086

200
5

35.4
26
43.0
62
55.1
73
63.5
87
50.0
00
45.0
00
65.0
00
80.0
00

10.804

307085

30708
4
30708
5
30708
6
30708
7

(2023)
Nfus

Zon ID

307087

u
<o = E
2 = =S
*

5.660

Geliri
1.413

2.878

8.303

9.597

11.181

10.894

1.465

2.511

12.510

15.609

7.425

1.722

3.828

13.727

16.907

7.486

1.440

2.743

16.231

16.187
320
15.274
319

18.501

4.288

2.723

8.056

12.529

13.069

16.651

8.254

2.723

5.539

11.276

16.649

24.051

5.626

2.723

8.001

16.288

17.615

29.601

5.672

2.723

9.847

20.047

12.751

2
(kmalan
Kaplad
)
Yolun

202
3

307084

Okul-

2)
(km/km
Younluu
Yol

307086

Ev-renci*

(km)
Uzunluk

307087

Otomobil

2
(kmAlan
)*

307085

Nfus Younluu
(kii/km )

307084

Hane

Says
renci**
ekil 13.2.6
Sultanbeyli
lesi Trafik Analiz Zonlarna
Gre Mevcut ve neri (2023) Yollar
Halk

45.000

16.298

2,761

16,37

5,928

0,121

4,374

65.000

10.895

5,966

23,54

3,945

0,185

3,108

50.000

6.287

7,953

39,01

4,905

0,280

3,516

80.000

8.018

9,977

34,06

3,414

0,244

2,445

8.841

Ana kullanm (mevcut)

Ana kullanm (2023 yl)

925350

Havza ve orman

Havza ve orman

Nfus

alan

925350

20
05
20
23

121.3
47
257.4
04

35.487

Zon ID

925350

925350

stihda
m
20.145

95.243

20.145

um
2 c =
y(

257.404

*
2)
2
m
n(
la
Al
)

1.507

170,826

Otomobil
Says

Hane
Halk
Geliri
1.480
Uzunluk ( km)

Yl

(2023)
Nfus

ID

8.741

3.253

8.577

u
>- _ =
Eoc
= y(

2 n
d km
.2 <3 S
.o C ^

Ev-renci*

Okulrenci**

23.068

16.641

Alan yzdesi
(%)

ID

68.232

49.055

J2 ka

68,85

32,44

2,122

1,242

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final
Rapor
stanbul
Metropoliten
Alan
Entegre
Kentsel
Ulam
Ana
Plan
stanbul
Metropoliten
Alan
Entegre
Kentsel
Ulam
Ana
Plan
stanbul
Metropoliten
Alan
Entegre
Kentsel
Ulam
Ana
Plan
Blm
13
Final
Rapor
Final Rapor

ID

Ana kullanm (mevcut)

Final Rapor
Ana
kullanm
Blm
13 (2023 yl)
Blm
1313
Blm

928384

Meskn konut ve havza

Gelime konut

Tablo 13.2.23 Mevcut ve 2023 Yl Ispartakule Nfus, stihdam, Hane Halk Geliri, renci Says
YAKUPLU TRAFK ANALIZ ZONLARINA
N
Arnavutky,
3.T.C.evreyolu ve balant yollarnn yaplmasyla birlikte geliecek yeni yerleim alandr.
STANBUL BYKEHR BELEDYES S/
GRE
MEVCUT
VE
NER
ANA
YOL
DARE BAKANLII
Byk
bir ULASH
alan
kaplayan Arnavutky, havza ve orman
alanlar karlp 3. evreyolu ve balant
ULAIM PLANLAMA MDRL
EBEKES
yollar ilavesi ile birlikte planlanan yol younluu bakmndan yeterli gzkmektedir. Ancak alt lekli

planlarla talepler yeniden deerlendirilmelidir.

*: Zonda yaayan renci saysdr.
**Zonda okuyan renci saysdr.

13.2.8

Ispartakule
Tablo 13.2.24 2023 Yl Ispartakule Blgesi in Veriler
Ispartakule Blgesine ait trafik analiz zonlarna gre mevcut durumdaki ve 2023 ylnda
gereklemesi planlanan karayolu ann durumu ekil 13.2.8de gsterilmektedir. Zonlardaki
mevcut ve 2023 ylna ait arazi kullanm yaps, nfus, istihdam, hane halk geliri, renci says,
nfus younluu (kii/km 2), yol younluu (km/km 2), yollarn kaplad alan (km 2) bilgileri ise Tablo
13.2.24te zetlenmektedir.

*Alan olarak zon snrlarna giren tm alanlar dahil edilmitir.

Ispartakule,
Kkekmece Gl ve TEM Otoyolunun kuzeyinde yer alan geliim blgesi ayn

Otoyollar
zamanda

da
Mevcuttransit
Ana Yol ebekesigei blgesidir. Yaplacak
yeni karayolu balantlaryla birlikte karayolu

2023 Yl nen Ana YoJ

younluu
yeterli
seviyeye ulaacaktr. Yerleim alanlar iindeki yollarn alt lekli planlara gre
ebekesi1 le Snn Goller

talepYakuplu
analizleri
ileriki dnemlerde test edilmelidir.
Trafik Analz Zonlar
ID

Yl

Nfus

ala
n

928384

20
05
20
23

80618

22930

stihda ekil 13.2.9

Otomobil
Ev-renci*
OkulBlgesi Trafik
Analiz Zonlarna
Gre Mevcut ve neri (2023) Yollar
Hane Yakuplu
m
renci**
13.2.9
Yakuplu Says
HalkArnavutky
ekil
13.2.7
lesi Trafik Analiz Zonlarna Gre Mevcut ve neri (2023) Yollar
Geliri
20205
1513
3804
15882
23029

28490
2

105418

35000

928384

Yakuplu Blgesine ait trafik analiz zonlarna gre mevcut durumdaki ve 2023 ylnda gereklemesi
2723 13.2.25 45903
71391
71698
Tablo
Yakupludaki
Zonlarda
En Yksek
Alana Sahip Arazi
Kullanm
planlanan
karayolu
ann durumu
ekil 13.2.9da
gsterilmektedir.
Zonlardaki
mevcut ve 2023 ylna
Tablo 13.2.19 Arnavutkydeki Zonlarda En Yksek Alana Sahip Arazi Kullanm
ait arazi kullanm yaps, nfus, istihdam, hane halk geliri, renci says, nfus younluu (kii/km 2),
yol younluu (km/km 2), yollarn kaplad alan (km 2) bilgileri ise Tablo 13.2.27de zetlenmektedir.

Tablo 13.2.20 Mevcut ve 2023 Yl Arnavutky Nfus, stihdam, Hane Halk Geliri, renci Says
*Alan olarak zon snrlarna giren tm alanlar dhil edilmitir.

Tablo 13.2.26 Mevcut ve 2023 Yl Yakupluda Nfus, stihdam, Hane Halk Geliri, renci Says
TEM Otoyolu Sultanbeyli blgesinin ortasndan gemektedir. Bu blgedeki yol younluunun dk
olduu grlmektedir. Bu blgenin havza ve orman alan iinde olmas nedeniyle, yerleik alan
iindeki yollarn alt lekli planlarla birlikte incelenerek taleplerin yeniden gzden geirilmesi
*: Zonda yaayan renci saysdr.
gerekmektedir.
**Zonda okuyan renci saysdr.

Tablo 13.2.21 2023 Yl Arnavutky Blgesi in Veriler

Arnavutky
ekil 13.2.8 Ispartakule Blgesi Trafik Analiz Zonlarna Gre Mevcut ve neri (2023) Yollar
Arnavutky lesine ait trafik analiz zonlarna gre mevcut durumdaki ve 2023 ylnda gereklemesi

13.2.7

planlanan karayolu ann durumu ekil 13.2.7de gsterilmektedir. Zonlardaki mevcut ve 2023 ylna
Yol younluu
(km/km 2)

ait
arazi
kullanm
yaps, nfus,
istihdam,
hane halk
geliri,
says, nfus younluu
Tablo
13.2.22
Ispartakuledeki
Zonlarda
En Yksek
Alana
Sahiprenci
Arazi Kullanm

928384

284.902

s k

4.267

66,776

*Alan olarak zon snrlarna giren tm alanlar dahil edilmitir.

73,04

37,13

ID

Ana kullanm (mevcut)

Ana kullanm (2023 yl)

919244

Meskn konut ve lojistik

Meskn konut ve lojistik

919248

Meskn konut

Meskn konut

919247

Meskn konut

Meskn konut

ID

Yl

Nfus

alan

stihdam

919244

200
5

14275

4778

11671

4525

40440
41700
36400

919248
919247
919244
919248

202
3

Alan yzdesi (%)

zetlenmektedir.

Yolun kaplad alan

(km2)

*
)
m
n(
la
Al
)

2
2

Uzunluk (km)

FE
k
o ^ y i
u( f N

Nfus (2023)

Zon ID

(kii/km 2), yol younluu (km/ km 2), yollarn kaplad alan (km 2) bilgileri ise Tablo 13.2.21de

1,967

Otomobil
Says

3400

Hane
Halk
Geliri
2548

5721

2681

15614

19049

2109

15430

10000

4324

13469

30000

4324

12130

324
321
323
322

2,946

Evrenci*

Okul-renci**

2302

2111

2877

1667

1963

1582

4035

7152

5705

21241

10449

9411

9649

7473

919244

41.700

919245

55.000

919247

115.00
0

8.116

25318

2)
(km/km
younluu
Yol

28817

23468

yzdesi
(%) Alan

3253

Yolun
kaplad
alan (km 2)

27621

(km)
Uzunluk

42552
2
(kmAlan
)*

Nfus Yo
unluu
(kii/km )

D
c
o
Z

11500
0

Nfus ( 202

919247

5,138

4,368

7,174

0,253

4,931

10.680

5,15

0,466

2,347

0,092

1,789

20.049

5,736

0,055

7,583

0,312

5,431

stanbul
stanbul
Metropoliten
Metropoliten
Alan
Alan
Entegre
Entegre
Kentsel
Kentsel
Ulam
Ulam
Ana
Ana
Plan
Plan

Final
Final
Rapor
Rapor
Blm
Blm
1313

TabloPendikdeki
13.2.27 2023
Yl Yakuplu
Blgesi
in Veriler
Tablo 13.2.28
Zonlarda
En Yksek
Alana
Sahip Arazi Kullanm

ID

Ana kullanm (mevcut)

Ana kullanm (2023 yl)

306074

Askeri alan + meskn konut

Askeri alan + meskn konut

306073

Meskn konut

Meskn konut

306077

Meskn konut

Meskn konut

306072

Meskn konut

Meskn konut

306070

Meskn konut

Meskn konut

306075

Meskn konut

Meskn konut

306078

Meskn konut

306079

Meskn konut

Meskn konut
*Alan olarak zon snrlarna giren tm alanlar dahil edilmitir.
Meskn konut

306076

Meskn konut

Teknopark

306066

Meskn konut

Meskn konut

306080

Havaliman

Havaliman

306071

Meskn konut

Meskn konut

306067

Meskn konut

Meskn konut

Yakuplunun gney blgesinde Ambarl Limannn olmasndan dolay burada youn lojistik
hareketlilii sz konusudur. Haramidere - Kumcular arasnda youn yk arac trafii yaanmaktadr.
Mevcut arazi kullanm planlar ile nerilen 2023 yl yol younluu 15 km/km 2nin altndadr. Alt lekli
planlarda mutlaka talep analizleri yaplarak yol a gelitirilmelidir.

13.2.10
Pendik
Tablo 13.2.29 Mevcut ve 2023 Yl Pendikte Nfus, stihdam, Hane Halk Geliri, renci Says
Pendik lesine ait trafik analiz zonlarna gre mevcut durumdaki ve 2023 ylnda gereklemesi
planlanan karayolu ann durumu ekil 13.2.10da gsterilmektedir. Zonlardaki mevcut ve 2023
ylna ait arazi kullanm yaps, nfus, istihdam, hane halk geliri, renci says, nfus younluu
(kii/km 2), yol younluu (km/km 2), yollarn kaplad alan (km 2) bilgileri ise Tablo 13.2.30da
zetlenmektedir.

ID

Yl

Nfus

ala
n

stihdam

Hane
Halk
Geliri

Otomobil
Says

Evrenci*

Okulrenci**

325 326

306073

45773

13948

4504

1706

4486

10553

306077

82685

26050

8338

1627

6994

16952

13134

306072

47324

14534

5417

1544

3946

8656

7720

306070

18425

5834

3652

1530

1752

4662

7296

23459

8010

4078

1733

2252

6002

4436

32707

9679

1704

1463

2539

8759

2920

306079

18206

6950

1765

2503

2886

4072

5801

306076

15308

4772

5477

2206

2005

3954

1461

306066

16231

4857

20814

1376

1228

4182

4884

306080

4063

1384

2617

1596

382

872

306071

48798

2860

1446

3270

9666

7891

306067

28364

8338

1754

3019

7314

7647

306073

71050

22784

4324

15642

17804

18012

306075
306078

2005

15874
9395
26289

11990

306077

45586

12090,1

4324

27124

32658

22786

306072

12320
0
76300

28232

12855

3253

16798

19119

14623

306070

35000

12950

35348

4324

11663

8770

11245

72450

26807

28690

4324

15951

18155

16108

86100

31858

15470

3253

18956

21575

15640

80681

18757

4324

72663

54639

53412

306076

21805
0
29050

10749

16502

4324

6396

7279

4735

306066

60550

22404

31127

3253

9756

15173

15443

306075
306078

2023

1653

4324

16028

19298

43609

306067

38288

14167

12469

3253

8429

10149

10011

(kii/km

Nfus (2023)

*
)
m
n(
la
Al
)

2
2

Alan yzdesi
(%)

2916

10314

Yolun
kaplad alan
(km 2)

1772

26937

D
c
o
Z

4070

2)
(km/km
younluu
Yol

3253

72800

11000

Nfus
younluu

306080

69646

306071

Uzunluk (km)

306079

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
3,18
24,64

0,129

2,147

3,11

21,72

0,143

2,718

6,47

31,72

Tablo
0,204

25.401

2,866

3,26

21,06

0,155

5,408

76.300

26.521

2,877

2,71

11,42

0,237

8,236

306073

71.050

24.534

2,896

7,02

30,15

0,233

8,048

306075

72.450

21.309

3,4

7,08

27,87

0,254

7,469

306076

29.050

3,559

1,82

8,80

0,207

5,829

306077

123.20
0
86.100

30.708

4,012

3,17

10,76

0,295

7,351

14.379

5,988

8,13

24,04

0,338

5,652

218.05
0
11.000

23.951

9,104

7,64

14,61

0,523

5,743

810

13,579

0,95

2,75

0,344

2,53

306066

60.550

30.940

1,957

306067

38.288

17.833

306070

35.000

12.877

306071

72.800

306072

306078
306079
306080

8.162

Blm 13

6,59
6,638

13.2.30
2023 Yl Pendik Blgesi in Veriler
7,493

327

Proje Ad

Uzunluk (m)

Harem-Beylerbeyi

4.320

Beylerbeyi-Hekimba

3.676

ayrba-Derbent

2.650

Armutlualt-Poligon

2.290

Ayazaa-Armutlualt

2.300

Dolmabahe-Fulya

1.135

Fulya-Levazm

2.250

Zincirlidere-Levaz m

1.400

Levazm-Armutlualt

3.360

stanbul
stanbul
Metropoliten
Metropoliten
Alan
Alan
Entegre
Entegre
Kentsel
Kentsel
Ulam
Ulam
Ana
Ana
Plan
Plan

Final
Final
Rapor
Rapor
Blm
Blm
1313

ekil 13.3.2 Asya Yakasndaki 1km

Kavak
TnelProjeleri
Yol

2x2 eritli tnel yol

45.695.634

Geliim Tnel
blgeleri
ve merkezi alanlarda planlanan tnel projelerininin inaat maliyetleri Tablo.13.4.2
13.3.2
Projeleri
Tablo 13.3.2 Etd Edilecek Tnel Projeleri
ve
Tablo
13.4.3te
gsterilmektedir.
Youn yerleim alanlarnda yeni ulam koridorlar oluturmak iin kamulatrma gerekmektedir. Bu
nedenle tnel projeleri, topografik koullara gre yapm maliyeti ve sre asndan daha makul
13.4.2 Tnel
Gelime
Blgelerindeki
Projeleri naat
alternatif Tablo
zmdr.
projelerinin
listesiYolaadaki
Tablo Maliyetleri($)
13.3.1de ve ekil 13.3.3te
belirtilmektedir. Burada verilen tnel projeleri 2023 plan proje listesine ilave edilmitir. Tablo
13.2.32de yer alan projeler ve ekil 13.3.3te krmz olarak gsterilen projeler daha sonra alt lekli
planlarda talep analizleri ile birlikte etd edilmelidir.

Tablo 13.3.1 Plan Projelerinde Yer Alan Tneller

*Alan olarak zon snrlarna giren tm alanlar dahil edilmitir.

Pendik Marmara Denizi, D 100 Karayolu ve TEM Otoyolu arasnda uzanan byk bir geliim alandr.
Bu blgede Sabiha Gken Havaliman yer almaktadr. Planl bir geliim gsteren bu alanda ulam
Proje Ad

altyaps yol younluu asndan yeterli gzkmektedir. Blgede planlanan teknopark alannn
ekil 13.3.1 Avrupa Yakasndaki Kavak Projeleri
bulunmas ve havalimannn gelecekte kapasitesine ulamas durumunda lojistik talep ile birlikte

Uzunluk (m)

Bebek-Baltaliman

2.261

Tophane-pliki

1.500

ihane-Tophane

970

Levazm-Yldz

2.230

engelky-Vaniky

2.100

yenidenProje
gzden
geirilmelidir.
13.4Karayolu
Maliyet
Tahminleri
nerilen projelerin ncelik srasn belirlemek ve fizibilitesini hesaplamak iin yaklak maliyetler
13.3Merkezi Alanlardaki Karayolu Projeleri
tahmin edilmitir. Proje maliyeti; inaat maliyetini ve kamulatrma bedelini iermektedir.
13.3.1
Kavak ve Balant Kollar
13.4.1
naat Birim Maliyeti

Vaniky-Gksu

1.200

Bykekmece-Haramidere

14.000

Merter-Kazleme

4.100

Gksu-ubuku

3.260

geit, viyadk,
ek erit
ilavesi,kyaslanarak
yol geniletmesi
veya balant
noktalarna
ilave
katlm
eritleri
maliyetler
gerekleen
projelerle
incelenmitir.
Bu projede
kullanlan
birim
maliyetler;

ayrba-Ayazaa

2.750

eklindedir
(ekil 13.3.1
ve ekil
13.3.2).Projelendirme Birimi ve Karayollar Genel Mdrlnden
BB
Ulam Planlama
Mdrl
Karayolu

Davutpaa-Samatya

3.364

alnan
bilgilerden
hazrlanm
birimprojeler
maliyetler
olarak
gsterilmitir.
Trafik
sorunlarn
zmeyi yaklak
amalayan
daha
okTablo
kent13.4.1de
merkezlerinde
veya otoyol giri

Unkapan-Samatya

2.600

Ortaky-Kurueme

850

BB, tmbalang
kent alann
kapsayan
birok
kavaklarda
projesi uygulamaktadr.
Bunlar;
Projelerin
maliyetini
tahmin
etmek
iin birimiyiletirme
inaat maliyetleri
tespit edilmitir.
Birim alt

noktalarndaki kavaklarda yer almaktadr. Merkezi i alannda bulunan nemli kavaklarn

hemzemin kavak trnden katl kavak trne gre dzenlenmekte veya kavaklara ek balant

Hasky-pliki

1.400

Saryer Tneli

278

yollar yaplmaktadr. Bu projeler ana yollardaki kapasitenin arttrlmasna ynelik zmler olarak

Eyp Tneli

220

yaplmaktadr. Trafik sirklasyon projeleri ile birlikte etd edilmesi gereken detayl alma gerektiren

Hasky-Takzak

700

projelerdir. Alt lekli planlardaki

taleplere
gre Maliyeti
yeniden test edilmeli ve zm nerileri
Tablo 13.4.1
naat Birim

skdar Tneli

277

gelitirilmelidir.

Havaalan-Kathane (Eyp)

12.350

Kadky-Moda

920

Beykoz-Anadolu Hisar

500

Yol Tipi

lt

Mevcut 2x1 olan, 2x2 olarak geniletilmi yol

Yol Yapm Maliyeti($)

1km geniletilmi yol

1.262.085

2x1 eritli yeni yol

1km yeni yol

1.216.473

2x2 eritli yeni yol

1km yeni yol

4.065.956

2x3 eritli yeni yol

1km yeni yol

3.864.980

stgeit

1m stgeit
1m Altgeit

11.756

1m 2 Sanat Yaps

2.681

Altgeit
T rompet kavakta sanat yaps

3 Yoncal kavakta sanat yaps

Blgeler

1m Sanat Yaps

Uzunluk (km)

naat Maliyeti($)

156,92

427.535.451

Ataehir

7,43

19.386.633

Altnehir, Kayaba

73,04

229.014.273

Silivri

537

1.232

329
331
328
330

Halkal

10,3

21.986.530

Kra

28,88

56.693.354

Sultanbeyli

1,33

2.806.929

Arnavutky

68,85

144.879.631

Ispartakule

73,04

229.014.273

Yakuplu

4,889

10.274.531

Pendik

54,54

120.276.372

479,219

1.261.867.977

TOPLAM
Proje Ad

Uzunluk (m)

naat Maliyeti($)

Harem-Beylerbeyi

4.320

197.405.139

Beylerbeyi-Hekimba

3.676

167.977.151

ayrba-Derbent

2.650

121.093.430

Armutlualt-Poligon

2.290

104.643.002

Ayazaa-Armutlualt

2.300

105.099.958

Dolmabahe-Fulya

1.135

51.864.545

Fulya-Levazm

2.250

102.815.177

Zincirlidere-Levazm

1.400

63.973.888

Levazm-Armutlualt

3.360

153.537.330

Toplam

23.381

1.068.409.619

Tablo 13.4.3 Merkezi Alanlarda Planlanan Tnel Projeleri naat Maliyetleri($)

stanbul
stanbul
stanbul
Metropoliten
Metropoliten
Metropoliten
Alan
Alan
Alan
Entegre
Entegre
Entegre
Kentsel
Kentsel
Kentsel
Ulam
Ulam
Ulam
Ana
AnaAna
Plan
Plan
Plan

Final
Final
Final
Rapor
Rapor
Rapor
Blm
Blm
Blm
13
13 13

deerleri
blok olarak
deiiklikler
gsterir,gre,
arazi hkmetin
kullanm ve
arazi inaatlar
stndeki iin
yaplara
baklarak
iv)arazi
mar
kanununun
18. Madde
uygulamasna
altyap
bir parselin
belirlenir.
maksimum %40n, eer arazi belediyenin arazi kullanm plannda planlanm olarak
bedelsiz
olarak
edilebileceini
Bu kural kaba
mlk sahibi
ile
Aadaki
ekil 13.4.1de
her
alt
blgenin
resmi
arazi
dalm
gsterilmektedir.
Bugzkmyorsa,
dorultuda
birok
proje
iin istimlak
arazinin
birim deerleri
piyasaifade
fiyateder.
konusunda
tahminlerde
grmelerde
uygulanr.
Lakinile
18.arazi
Madde
uygulamas
bu
lekte
Bu
verilere
gre Boazii
blgesinde
bedelinin
2.000
US$/m2ye
ulat
bulunulmutur.
Tablo
13.4.4te
baznda
arazinin
birim
piyasadeerlendirilmemitir.
fiyat ilegrlmektedir.
resmi arazi deerleri
karlatrlmaktadr.

TYL/m 2

Tablo 13.4.5 Geliim Blgeleri iin Yakalara Gre Kamulatrma ve naat Maliyetleri ($)
Tablo 13.4.4 Ortalama Resmi Arazi Deerleri ve Piyasadaki Arazi Deerleri (2006)

le

(a)
Resmi

Adalar
Avclar
Baclar
Bahelievler
Bakrky
Bayrampaa
Beikta
Beykoz
Beyolu
Bykekmece
atalca
Eminn
Esenler
E
yp
Fatih
Gaziosmanpaa
Gngren
Kadky
Kathane
Kartal
Kkekmece
Maltepe
Pendik
Saryer
Silivri
ili
Sultanbeyli
Tuzla
mraniye
skdar
Zeytinburnu

TYL/ m

(b)
deer

148
63
249
232
618
275
685
21
593
63
11
282
133
112
196
158
157
243
69
64
96
33
66
21
604
5
22
20
368
443

Piyasa
TYL/ m

(b) / (a)

ekil 13.4.1 Arazi Deerlerinin Zonlara Gre Deiimleri (2006)

deeri
2

533
3.6
533
8.4
2)412
Bir arazinin
kamulatrlmas iin gerekli aamalar: (Sorulacak-karayolu Proje Birimine)
1.7
540
2.3
Bir arazinin kamulatrma maliyeti, o gnk piyasa koullarna gre deimektedir.
790
1.3
Genellikle
944
3.4 belirlenmi olan emlak deerinin 2 - 5 kat fazlasdr. Bir altyap inaatnn
752
1.1
kamulatrma
bedelinin belirlenmesi iin;
240
11.5
Alan (parsel)
ve projeden etkilenen binalar belirlenir
650i)
1.1
370
5.9
ii) Bu alan ve binalarn satlp satlmad kontrol edilir
170
15.5
4000iii) Etkilenen
14.2 arazi ve binalarn deerleri tahmin edilir. Bu BBnin emlak ekspertizi tarafndan
380
2.8
belirlenir. Blgedeki arazi kullanm, arazi zerindeki yap tipi, yap uygulamas, yapnn
480 13.4.2 4.3
Kamulatrma Maliyeti Kaynak: UAP Proje Ekibi
2000
10.2
istikameti,
yapnn ya vs. uygun piyasa deerini tahmin edebilmek iin deerlendirmede
1) Arazi Deeri
170
1.1
ayrntl olarak dikkate alnr.
623
4.0
Kamulatrma maliyeti toplam proje maliyetinin zaruri bir blmdr ve baz projelerde inaat
801
3.3 kamulatrma
4)iv) Binalarn
Arazi
artlar
ve maliyet
deeri toplam
zemin
alan,tahmini
uygulamalar, ya, ama vs. baznda standart
maliyetinden
daha yksek kmaktadr.
700
10.1
deerlendirme
kriterleri
ile
bulunur.
488
7.7arazi alm ve kamulatrma maliyetleri ile ilgili kaba tahminler aadaki
Her proje iin
Arazi
Birim fiyatn belirlemek iin aadaki veriler toplanmtr:
367v) Arazi
- ya da
mlk
sahibi ile
grlr.
emlak satlk ise, belediye bir mteri gibi grlr.
artlar
varsaymlar
esas
alnarakEer
yaplmtr:
658 i)
6.8 ve
Maliye
Bakanl tarafndan yaynlanan caddelere gre ayrlm kamu arazi fiyat listesi (2006
Eer13.6
emlak satlk deilse, yukarda (iii) maddesince deerlendirilen fiyat teklif edilir.
448
Maliyet
verileri).
752 i)
11.5 tahmini iin Tablo 13.4.4te gsterilen ortalama piyasa birim deerleri
vi) Eer mal sahibi teklif edilen deeri kabul etmezse, karar iin mahkemeye bavurabilir.
200
9.7Fakat deerlendirme esnasnda, ilelerde hem ok gelimi hem de
kullanlmtr.
ii) Alt blgelere
gre ayrlm ve Maliye Bakanl tarafndan yaynlanm kamu arazi fiyat listesi (2006,
650
1.1
gelimemi
blgeler
bulunduundan
birim deerlerle ilgili baz deiiklikler
2002,
300
65.3 1992 verisi)
234
10.6
yaplmtr.
430 iii) BB
21.8Kamulatrma Mdrl tarafndan kendi fizibilite almalar iin hazrlanm 151 yol altyap
929
2.5
ii) Yeni
yol inas
projesi iin
yol genilii, yolun geniliine 10 metre daha ilave edilerek
projesinin
tahmini
kamulatrma
maliyeti.
1000
2.3

3)

Arazi Piyasahesaplanmtr.
Deeri

iii) Tnel projeleri iin kamulatrma gerekmedii varsaylmtr.

Yukardaki aamalardan gemeden emlan piyasa deerini bulmak imkanszdr; nk

Blgeler

Uzunluk (km)

Yol Yapm
Maliyeti($)

Kamulatrma
Maliyeti($)

Toplam
Maliyet ($)

Avrupa Yakas

416

1.771.258.701

5.438.310.799

Anadolu Yakas

64

272.501.339

2.146.403.290

Toplam

480

2.043.760.040

7.584.714.089

7.209.569.50
0
2.418.904.62
9
9.628.474.12
9

333
332
334

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 14

Blm 14 Rayl Sistem Plan Projeleri

14.1Rayl Sistem Temel A Yapsnn ncelenmesi
Aadaki ekil 14.1.1de gsterilen rayl sistem temel ann toplam uzunluu 226,8 kmdir. Temel
a mevcut, ina halinde ve ihale aamasndaki projelerden oluan 2014 ylna kadar hizmete
almas planlanan projeleri iermektedir.

ekil 14.1.1 Rayl Sistem Temel A

Kaynak: UAP Proje Ekibi

1)

Merkezi Alanlardaki A Yo unluu

Dnya rneklerine bakldnda merkezi alanlarda youn rayl sistem a bulunmakta ve merkezi
alanla banliy blgeleri arasndaki yolcu hareketlilii salamaktadr. Tokyo, Londra, Paris ve New
York gibi merkezi alanlarda demiryolu ann yksek younlukta olmasndan dolay kent
tamaclnda demiryolunun pay yksektir. Bu bak asyla Taksim, ili ve Levent gibi i
merkezlerinde kuzey - gney ynl bir metro a olmasna ramen younluk asndan yeterli
gzkmemektedir. Bu nedenle merkezi alanlarda toplu tama kullanmn arttrmak ve eriimin
kolaylatrmak iin daha youn rayl sistem hatlarna ihtiya vardr.

2)

Arazi Kullanm Plan le Uyumu

Temel a arazi kullanm plannn ngrd kentsel gelimeyi destekleyecek yeterli a yapsna
sahip deildir. Kentin dou - bat ynde gelimesini destekleyecek bir a yapnn oluturulmas iin
temel aa ilave edilmesi gereken hatlar yer almaktadr. Bu hatlar Silivri

335
336

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 14

lesi ve Kkekmece Glnn kuzeyinde yer alan yeni gelime alanlarnn merkezi alanla
balantsn salanmas iin oluturulan yeni koridorlardr.
Temel adaki projeler nfusun youn olduu yerlere ve talebin yksek olduu koridorlara aittir.
Ayrca arazi kullanm plannda yksek lekli bir gelimenin olaca ngrlen Silivri lesine giden
demiryolu balants yer almamaktadr. Temel ada baz yeni yerleim alanlarna ait demiryolu hatt
bulunmamaktadr.
3)

Boaz Geii
Asya ve Avrupa yakasn birbirine balayacak olan Marmaray Projesi ile saatte tek ynde

70.0

yolcu tanabilecektir. Talep tahminleri, Marmaray Boaz geiinin toplu tamaclk iin
yeterli olmayacan gstermektedir. Boaz geilerinde talep ynetimi ile otomobil kullanmnn
azaltlmasna ynelik politikalar gelitirilmesiyle boaz hzl geen toplu tama koridorlarna ihtiya
duyulacaktr.

14.2Rayl Sistem Projeleri (Maksimum Rayl Sistem A)

Maksimum rayl sistem a, ana plan toplu tama a omurgasnn oluturulmas iin kurgulanm
rayl sistem projelerini iermektedir. Temel adan ve plan projelerinden olumaktadr. Maksimum
rayl sistem a 749,27 kmden olumaktadr. Bu projeler ekonomik ve finansal adan
deerlendirilecek sonunda da ilerinde en iyi performans verenler seilerek 2023 ana plan a
oluturulacaktr. ekil 14.2.1 ve ekil 14.2.2de maksimum rayl sistem a gsterilmekte ve
projelerle ilgili detaylar aada yer almaktadr.

ekil 14.2.1 Maksimum Rayl Sistem A (Merkez ve Dou)

337

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 14

1) P1-1: Baclar - Halkal Hafif Metro Hatt (7,5 km)

Bu hat ina halindeki Otogar-Baclar (Kirazl) hafif metro hattnn bir uzantsdr. Bu hat Yenibosna Atatrk Havaalan-kitelli metro hattn geerek dou - bat istikametindeki Baclar ve Halkal hattn
birbirine balar. Bu hattn Kkekmecedeki yksek younluklu konut ve ticaret alanlarna hizmet
etmesi amacyla kurgulanmtr.
2) P1-2: Tekstilkent - sto - Olimpiyat Ky - Baheehir (Ispartakule) Metro Hatt (12,5 km)
Bu hat, Kabata - Beikta - ili - Giyimkent - Baclar metro hattnn bir uzants olup Baclar kitelli - Olimpiyat Ky metro hattna ve TCDD hattna balanr. Bu hat, TEMin gneyinde bulunan
Halkal konut alanna ve Kkekmece Glnn kuzeyindeki konut alanna ve ticaret alanna
hizmet edecek ve kentin merkez blgesine alternatif ulam koridoru oluturacaktr. Gln
kuzeyindeki alan engebeli olduu iin hattn baz ksmlar yer seviyesinde, baz ksm ykseltilmi ve
baz ksm da yer altnda bulunmaktadr.
3) P1-3: Pendik - Sabiha Gken Havaalan Banliy Hatt (8,2 km)
Pendik - Sabiha Gken Havaalan banliy hatt, Sabiha Gken Havaalanna yaplacak yolculuklar
karlamak ve ayn zamanda Marmaray hattnn bir kolu olacak ekilde planlamtr. Bylece
Marmaray hatt ve Kadky - Kartal - Kaynarca metro hattndan gelen yolcular Pendik istasyonunda
entegre edilecek ve Pendik - Sabiha Gken Havaalan banliy hattn kullanarak kolaylkla
aktarmasz Sabiha Gken Havaalanna eriebileceklerdir.
4) P2-1: D 100 - Kartal DO Havaray Hatt (3,0 km)

Bu hat Kadky - Kartal metro hatt ve Marmaray hatt ile Kartal istasyonunda da entegre

338

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 14

edilecektir. Bu hat sadece iki paralel demiryolu hattna kpr olmayacak ayn zamanda Kartala
modern ulam sistemi salayacaktr. Bu hat Kartal Kentsel Dnm Projesinde yer alp bu proje ile
birlikte gzden geirilmelidir.
5)

P2-2: Sabiha Gken Havaalan - Formula-1 Havaray Hatt (7,7 km)

Bu hattn Sabiha Gken Havaalanndan Akfrat Blgesinde bulunan Formula-1 pistine direkt
balants vardr.

6)

P2-3: Hacosman - ayrba Metro Hatt (2,7 km)

Saryeri stanbulun merkezine balayan bu hat Taksim - 4.Levent metro hattnn kuzey uzantsdr.

7)

P2-4: 4. Levent - Gltepe - eliktepe Havaray Hatt (8,6 km)

Bu hat arazinin topografik yapsndan dolay 4.Levent metrosuna eriim kolaylatrlmas iin
dnlmektedir.

8)

P2-5: Beikta - Saryer Metro Hatt (14,5 km)

Bu hat, Beikta lesinden geerek ehir merkezine ve Saryer lesine balanr. Mevcut metro ve
onun uzants olan Taksim - ayrba hattna alternatif bir aks olacaktr.
Bu yndeki hat bir metro sistemi olarak nerilmitir. Ancak metro inas iin buradaki trafik talebinin
yeterli olmad dnlmektedir. nk buradaki nfusun 2023te 225.000 olaca tahmin edilmekte
ve hat zerindeki nfus younluu greceli olarak azdr. Ayrca bu hattn Boazn tepelik
alanlarndan gemesi nedeniyle metro sisteminin standart zelliklerini karlayabilecek uygun bir
gzergahn bulunmasn gletirecektir.
Bu gzergahta metro hatt yerine havaray, AGT veya lineer motor ekimli (LIM) rayl sistem hatt
gibi baka bir rayl sistem hatt nerilmektedir: Bu sistemlerin kapasitesi metro sisteminden dk,
maksimum eimleri ise daha yksektir (metro sisteminde maksimum eim %3,5; bu sistemlerde ise
%6). Sadece havaray ve AGT hatt iin yzey alanna ihtiya vardr.

9)

P2-6: Ispartakule - Beylikdz - Avclar Metro Hatt (10,5 km)

Bu hat, Bykekmecenin kuzey ve gneyinde Ispartakule stasyonu ve Ambarl Liman arasnda O3 Otoyolu boyunca uzanmakta ve hem yolcu hem de lojistik adan hizmet vermesi dnlmektedir.
Bu hattn nemli rol Ispartakule ve Hadmky arasnda mevcut TCDD hattn kullanarak Ambarl
Liman ve Hadmky Lojistik Merkezi arasnda yk akn salamaktr.

10) P2-7: Ispartakule - Kra - Bykekmece - Silivri Banliy Hatt (13,8 km)
Bu hat batdaki gelime alan Silivriyi stanbulun merkezine balayacaktr. Bu hattn Tekstilkent sto - Olimpiyat Ky - Baheehir (Ispartakule) metro hattndaki ve TCDD hattndaki Ispartakule
stasyonunda transfer noktas vardr. Bu hat Ispartakule istasyonundan endstriyel alan Kratan
(Bykekmece) geerek batya doru gider, O-3 Otoyolu boyunca gneye ve D-100 Karayolu
boyunca devam ederek Bykekmece Glnn gneyine iner ve sahil kysndan geerek Silivride
son bulur.

339

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 14

11) P2-8: skdar - Beykoz Metro Hatt (17,5 km)

Bu hat skdar ve Beykoz leleri arasnda Boaz kys boyunca uzanmaktadr. 2023 ylnda bu
blgenin nfusu 169.000 olmas beklenmekte ve nfus younluunun dier merkezi blgelere oranla
ok

yksek

olmayaca

tahmin

edilmektedir.

Dolaysyla

bu

hatta

youn

trafik

talebi

beklenmemektedir. Sistem dier rayl sistem hatlarndan bamsz alacaktr. Bu nedenle bu hattn
sistemi tekrar gzden geirilmeli; Lineer ekimli Rayl Sistem hatt, AGT veya havaray hatt bu
gzergah iin nerilebilir.
12) P2-9: kitelli - Olimpiyat Ky - Altnehir Metro Hatt (13 km)
Bu hat Baclar - kitelli - Olimpiyat ky metro hattnn uzants olup yeni gelime blgesi
Baakehire rayl sistemle geii salamaktadr. Bu hat banliy hatt ile Altnehir istasyonunda
entegre edilmektedir. Kkekmece Glnn kuzeyinde gelimenin salanmas asndan bu hat
nemlidir.
13) P2-10: Ataky - Atatrk Havaliman Banliy Hatt (2,5 km)
Bu hat ile Marmaray hattnn Ataky istasyonundan Atatrk Havalimanna balant salanacaktr.
14) P2-11: Tadelen - Tuzla Metro Hatt (19,9 km)
Bu hat skdar -Tadelen Hattnn bitim noktasndan balayp Sabiha Gken Havaalan ve oradan
da Tuzla blgesindeki sanayi alanlarna gidecek ekilde planlanmtr.
15) PP-1: Ataehir Havaray Hatt (11 km)
Bu hat Bostancdan balayp Ataehir blgesini geerek mraniyeye ulamaktadr. Bu hat Kadky Kartal - Kaynarca Metro Hatt, Kadky - Sultanbeyli metro hatt ve skdar
-

Tadelen hatt ile entegre edilecektir.

16) PP-2: Dudullu - Bostanc Metro Hatt (8,6 km)

Bostancdan balayp Ataehir blgesini geerek mraniye - Dudullu blgesine giden bir metro
hattdr.
17) PP-3: Kadky - Sultanbeyli Metro Hatt (21,5 km)
stanbul - Ankara Otoyolu (O-4) kenarndaki yeni konut ve sanayi alanlarna hizmet eden rayl sistem
a yetersiz kalmtr. O-4 Otoyolu ve FSM Kprs (0-2) Balant yolunun kesitii yer kent merkezi
olarak gelimi ve burada nfus younluu yksek kmtr. Boazdan gemesi nerilen yeni rayl
sistem hattnn bu blgeye kuzey ve gney ynde hizmet etmesi dnlse de, dou ve bat
istikametindeki yeni bir rayl sistem hattnn da toplu tamacln gelitirilmesi asndan nemlidir
(Kadky - Sultanbeyli metro hatt ya da skdar - ekmeky LRT hatt gibi). brahimaa
stasyonunda Marmaray hatt ve Altunizade stasyonunda skdar - ekmeky metro hatt ile
entegre olacak; douda Tadelen - Tuzla metro hatt ile birleecek ve Sabiha Gken Havalimanna
yaplan yolculuklara hitap edecektir. Bu gzergah Kadky, Tadelen ve Sultanbeyli blgeleri ile
Sabiha Gken Havalimanna hizmet etmektedir.
18) PP-4: kitelli - Habipler Tramvay Hatt (2 km)
Bu hat kitelli - Baakehir metro hattnn bitiminden balayarak Sultaniftlii - Arnavutky metro
hattna balanmaktadr.

340

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 14

19) PP-6: Silivri - Gmyaka Banliy Hatt (44,7 km)

Bu hat Ispartakule - Silivri Banliy hattnn devam olarak planlanmtr. Bu hat sayesinde Silivri
blgesinde oturan kiiler hem blge iinde hem de stanbulun merkezine daha rahat ve hzl
eriecektir.
ekil 14.2.3te gsterildii gibi Silivri lesi, TEM ve D-100 Karayolu arasnda dou-bat ynnde
geliecek ve yaklak 1,2 milyon nfuslu yeni bir yerleim blgesi olacaktr. Yeni gelime blgesi
stanbulun merkezinden 50 - 80 km uzanda ve deniz kys boyunca 30 kmlik uzunlukta
yaylmtr. Bu blgedeki mevcut nfus 118.000 olup, nfus younluunun 4.877 kii/ha olmas
planlanmaktadr. Yeni kentleen blgelerde rayl sistem a aadaki nedenlerden dolay gerekli
olmaktadir:

1,2 milyon nfusa sahip bir kentin yeterli byklkte rayl sistem a bulunmaldr. rnein Kobenin
(Japonya) nfusu 1,5 milyon olup 242 kmlik rayl sistem ana sahiptir.

Yeni gelime blgesi, trafik skkln azaltmak iin, stanbulun merkezine rayl sistem a ile
balanmaldr. Ayrca bu blgeye rayl sistem hatt sunularak bu blgenin kalknmas salanmaldr.

Batdaki yeni kentsel gelime blgesi Silivriyi stanbula balamak iin uzun mesafeli rayl sistem a
gerekmektedir.
Silivride yaayanlar stanbulun merkezine daha hzl ve konforlu bir ekilde gtrmek iin
Ispartakuleden balayan Ispartakule - Kra - Bykekmece - Silivri metro hatt (P2-7) ile Silivri Gmyaka rayl sistem hattn (PP-6) birletirmek gerekmektedir. Bu gzergahlar kademe kademe
hayata geirilmeli ve Gmyakaya kadar uzatlmaldr. stanbulda planlanan 3.Uluslararas
havalimanna bu hatla ulam salanabilir. Bu hat yeni kalknma blgesinden ve yeni uluslararas
havalimanndan geerek Gmyakaya kadar ular.

20) PP-7: Sultaniftlii - Arnavutky Tramvay Hatt (11,6 km)

Bu hat Arnavutky lesinden balayarak Sultaniftliinde Topkap - Habipler tramvayna
balanacaktr.
21) PP-8: Tuzla Tramvay Sistemi (30,6 km)
Bu hat Tuzla iinde ulam kolaylatrmak iin dk younluklu tramvay eklinde planlanm bir
hattr.
22) PP-9: Maltepe Havaray Hatt (3,5 km)
Bu hat Marmaray hattnn Maltepe durandan balayp Kadky - Kartal - Kaynarca metro hattn
keserek Babyk blgesine kadar kan bir hattr.
23) PP-10: Halkal - atalca Banliy Hatt (46,8 km)
Bu hat Avrupa Yakasndaki Marmaray hattnn bitim noktasndan balar ve Ispartakule - atalca
arasnda eriimi salar.
24) PP-11: Hisarst Rayl Sistem Hatt (4 km)
Bu Hat Levent blgesinde Yenikap - Saryer Metro Hattnn Levent istasyonunda balayp Rumeli
Hisar blgesine Nispetiye Caddesinden giden bir hattr.

341

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 14

25) PP-12: Silivri - Selimpaa Havaray (69,3 km)

Selimpaa blgesinden balayp gzergah kuzey-gney ynnde devam edip Silivri blgesinin bat
ucunda son bulunmaktadr. Gzergah boyunca Silivri-Gmyaka Metro Hatt ile kesiim
noktalarnda transfer olmaktadr.
26) PBH- Boaz Hatlar
PBH boaz geen rayl sistem hatlarnn kodunu tarif eder.
Blm 12 de boaz gei koridorlaryla ilgili blmde geen rayl sistem hatlaryla ilgili alternatifler
aada yer almaktadr. Bu projelerden en uygun olanlar yine blm 12 de seilmi ve plan anda
yeralmtr. Aadaki hatlar analiz edilen btn projeleri tanmlamaktadr.
a)

PBH-1: Kadky - Kazleme Metro Hatt (40,5 km)

Bu Hat Anadolu Yakasnda Kadky den balayp bu yakada Marmaray, Kadky-Kartal Metro Hatt,
Kadky-Sultanbeyli Metro Hatt ve skdar-ekmeky Hafif Metro Hatt ile Transfer olup, Avrupa
Yakasnda ise Yenikap - Saryer metro hatt, Kabata - Beikta-Ispartakule metro hatt, Topkap Habipler Tramvay, Yenikap - Havaalan, Kabata - Zeytinburnu Tramvay ve Yenikap - Bakrky
metro hatt ile entegre olacak ve Kazleme de bitecektir. Bu hat stanbul boazn alttan geecek
eklide projelendirilmitir.

b)

PBH-2: Stleme - Kazleme Metro Hatt (22,3 km)

Bu Hat Anadolu Yakasnda TCDD Stleme stasyonundan balayp bu yakada Marmaray,
Kadky-Kartal Metro Hatt, Kadky-Sultanbeyli Metro Hatt ve skdar-ekmeky Hafif Metro Hatt
ile Transfer olup, Avrupa Yakasnda ise Yenikap - Saryer metro hatt, Kabata - Beikta-Ispartakule
metro hatt, Topkap - Habipler Tramvay, Yenikap - Havaalan, Kabata - Zeytinburnu Tramvay ve
Yenikap - Bakrky metro hatt ile entegre olacak ve Kazleme de bitecektir. Bu hat stanbul
boazn alttan geecek eklide projelendirilmitir.

c)

PBH-3: Stleme - Gayrettepe Metro Hatt (12 km)

Bu Hat Anadolu Yakasnda TCDD Stleme stasyonundan balayp bu yakada Marmaray,
Kadky-Kartal Metro Hatt, Kadky-Sultanbeyli Metro Hatt ve skdar-ekmeky Hafif Metro Hatt
ile Transfer olup, Avrupa Yakasnda ise Yenikap-Saryer Metro Hatt ile Gayrettepe istasyonunda
transfer olacaktr. Bu hat stanbul boazn alttan geecek eklide projelendirilmitir.

d)

PBH-4: Bostanc - Kazleme Metro Hatt (42 km)

Bu hat Bostancdan balayp Anadolu yakasnda srasyla Marmaray, Kadky - Kartal metro hatt,
skdar - ekmeky hafif metro hatt ile Avrupa yakasnda ise Yenikap - Saryer metro hatt,
Kabata - Beikta-Ispartakule metro hatt, Topkap - Habipler Tramvay, Yenikap - Havaalan,
Kabata - Zeytinburnu Tramvay ve Yenikap - Bakrky metro hatt ile entegre olacak ve
Kazlemede bitecektir. Bu hat stanbul boazn alttan geecek eklide projelendirilmitir.

e)

PBH-5: nalan - Mecidiyeky Metro Hatt (11,8 km)

Bu Hat Anadolu Yakasnda nalan Blgesinden balayp Kadky-Kartal Metro Hatt,

342

Sefer arah

Kapasite (yolcu/saatyn)
4-vagonlu

6-vagonlu

2dak

32.640

48.960

2dak15san

30.363

45.544

2dak 30san

28.383

42.574

2dak 45san

26.645

39.967

3dak

21.760

32.640

3dak15san

20.724

31.086

3dak30san

19.782

29.673

3dak45san

18.922

28.383

4dak

16.320

24.480

4dak 15san

15.730

23.595

4dak 30san

15.181

22.772

4dak 45san

14.670

22.004

13.056

19.584

5dak

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final stanbul
Rapor
Metropoliten
Alan Entegre
Ana Plan
stanbul
Metropoliten
Alan Entegre
KentselKentsel
Ulam Ulam
Ana Plan
Blm
14 Rapor
Final
Final Rapor
Blm 14
Blm 14

Tablo 14.3.1 Sefer Aralna ve Vagon Dizinine Gre Rayl Sistem Kapasiteleri
Vagon zellikleriHafif Metro Hatt ile Transfer olup, Avrupa
Kadky-SultanbeyliTablo
Metro14.3.3
Hatt rnek
ve skdar-ekmeky
Yakasnda ise Yenikap-Saryer Metro Hatt ile Gayrettepe ve ili istasyonlaryla transfer olacaktr.
Bu hat stanbul boazn alttan geecek eklide projelendirilmitir.

f)

PBH-6: Stleme - ncirli Metro Hatt (27,3 km)

Bu Hat Anadolu Yakasnda TCDD Stleme stasyonundan balayp bu yakada Marmaray,
Kadky-Kartal Metro Hatt, Kadky-Sultanbeyli Metro Hatt ve skdar-ekmeky Hafif Metro Hatt
ile Transfer olup, Avrupa Yakasnda ise Yenikap-Saryer Metro Hatt, Kabata-Beikta-Baclar
Metro Hatt, Topkap-Habipler Tramvay, Aksaray-Havaalan Hafif Metro Hatt, Zeytinburnu-Baclar
Tramvay

Hatt

ve

Bakrky-Bahelievler-Baclar

Metro

Hatt

ile

transfer

olacak

ekilde

projelendirilmitir.
27) Yksek Hzl Tren
TCDDnin Ankara - stanbul ve stanbul - Kapkule arasnda yksek hzl tren projesi bulunmaktadr.
Kaynak: UAP Proje Ekibi

Bu projelere ait gzergahlar belirli olmadndan rayl sistemlerle entegrasyonu kurgulanamamtr.

Yeni yaplacak bu hatlar havaalanlar, dier nemli merkezler ve metropoliten alandaki rayl sistem
stasyonlardaki
platformlar tren
uzunluuna
greplanlanmal
ina edildiinden,
drt vagonlu trenden alt vagonlu
alar ile entegrasyonu
salanacak
ekilde
ve projelendirilmelidir.
tren kullanmna geilmesi iin yeralt istasyon uzunluunun arttrlmas gerekmektedir. Bu da maliyet
ve zaman gerektiren bir durumdur. Bu nedenle yolculuk taleplerinin nceden tahmin edilmesi ve
14.3Raylseimi
Sistem
Projeleri
Maliyet
Tahmin
Yntemleri
sistemin
ok
nemlidir.
Aadaki
Tablo
14.3.2de rayl sistem trne ve saysna gre tren
uzunluu
Bylece
yolcu kapasitesinden
ara says,
tren olmak
uzunluu
ve istasyon
Rayl gsterilmektedir.
sistem projelerinin
maliyetleri
yapm ve iletme
maliyetleri
zere
iki ksmda
uzunluu
hesaplanabilir.
incelenmitir.
naatn yeraltnda, zeminde ya da yer stnde olmas durumu, sistem tr vb
etmenler maliyeti etkilemektedir. Aada farkl alternatiflere gre detayl maliyet hesaplar yer
almaktad r.
Tablo 14.3.2 Rayl Sistem Trne Gre Tren Uzunluu
Rayl sistem hatlarnda modern ve gvenli bir iletim sistemi kurmak ok nemlidir. Bunun iin rayl
sistem hatlar; gvenli, konforlu, kullanl, belirlenen talebi karlayacak kapasitede ve iyi sr
kalitesinde olmal, engelli kiilere kolay eriim ve kullanm kolayl salamaldr. Ayrca yolculuk
zaman, toplam ara says, enerji tketimi, g kayna, ray ekipman arasndaki dengeyi en iyi
salayacak ekilde aralar tasarlanmal; aralarn hem normal hem de acil durumda yatay ve dey
kurptaki seyri kontroll olmaldr.
Planda baz standartlar kullanlm hatta baz kabuller yaplmtr. rnein her vagon iin 240 - 272
yolcu ve metrekareye 5 - 7 yolcu decek ekilde kabul yaplmtr. Bylece drt vagonlu trene 1.088
altsonrasnda
vagonlu trene
1.632 yolcu
yolcu talebini
dmektedir.
Standart
youndai baz
saatleri
iin 2 - 5
2023veyl
oluacak
karlamak
iinsefer
seferaralklar
aralklarnda
esneklik
dakika;
i
saatleri
dnda
ise
7,5
15
dakika
alnmtr.
stasyonlar
aras
mesafelerin
0,8
- 1,5 km
yaplabilir. Aadaki Tablo 14.3.3te rayl sistemlere ait vagon zellikleri gsterilmektedir. Bylece
varsaylrsa planlanan
ortalama
iletme
hz 30 - 40
km/saat
olacaktr.
stasyon
araziarasnda
yapsna,olduu
yolcu kapasitesine,
enerji kullanm
trne,
kurp yarapna
vb gre
uygun
rayl sistem
tr aralklar
seilebilir.arttka hz da artmaktadr. Aadaki Tablo 14.3.1de gsterildii gibi baz standartlardan
da yararlanlmtr.

Banliy
Metro
Hafif Metro
Tramvay
Havaray (normal)
Havaray (kk)

Vagon
uzunluu
(m)
20
20
20
30
15
10

Yolcu
kapasitesi
(yolcu/vagon)
272
272
272
272
170
70

Vagon
Says

Tren uzunluu (m)

4 - 10
4 - 10
4-6
2-3
4
4

80-200
80-200
80-120
60-90
60
40

Yolcu
kapasitesi
(yolcu/tren)
1.088-2.720
1.088-2.720
1.088-1.632
544-816
680
280

344
Ray Genilii

1.435 mm

Vagon Genilii

2,95 m

Vagon Uzunluu

20 m

Vagon Ykseklii
Dingil Arl

3.655 m (pantograf ve AC
Hari)
15 t

Vagon Arl

M:31 ton T: 26 ton

Ray
Platform Ykseklii
Ray Gc

UIC 60 kg/m
1.100 m
1.500 V DC

G Kayna

Asma / Sabit Katenar

En fazla Eim

3,5 % (istasyon seviyesinde)

En Kk Viraj Yarap

300 m (istasyondan 600 m)

En Kk Dikey Viraj Yarap

3.000 m

En Yksek Tren letim Hz

80 km/s

Hzlanma Oran

0,92 m/s2 (3.3 km/s/s)

343

Yava lama Oran

0,97 m/s2 (3.5 km/s/s)

Acil Durum Freni

1,25 m/s2 (4.5 km/s/s)

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor

Tren Says

Blm 14

Zaman

5-6

6-7

Dalm Oran

0,2

0,6

Bostanc-Kazleme

13

24

22

12

12

Kad ky-Kaz 1 1 e me

13

24

22

12

12
12
Tablo 14.3.5

Stleme-Kazleme

13

24

22

12

12

12

12

12

12

Stleme-Gayrettepe

13

24

22

12

12

12

12

12

12

15-16

1718
0,8

1819
0,8

Tren Says

Zaman

7-8
1

8-9

9-

10-

11-

12-

0,9

0,5

0,5

0,5

0,5

10 14.3.6da
11 gsterilmitir.
12
13
US$ olup Tablo

1920
0,7

12

2021
0,6

12
12
Rayl

2122
0,5

12

13
14
0,
5

12
Sistem

2223
0,5

14-15
0,5
12

Trne12
Gre Birim Maliyetler

Dalm Oran

0,5

1617
0,7

Bostanc-Kazleme

12

17

19

19

17

14

12

12

23
0,
2
5

Toplam

263

Kad ky-Kaz 1 1 e me

12

17

19

19

17

14

12

12

263

Stleme-Kazleme

12

17

19

19

17

14

12

12

263

Stleme-Gayrettepe

12

17

19,
2

19

17

14

12

12

263

Kaynak: Rayl Sistem Mdrl ve UAP Proje Ekibi

Tablo 14.3.6 Plan Projeleri Maliyet Tahminleri ($)

Kaynak: UAP Proje Ekibi

Gnlk toplam tren says trafiin en youn zaman dilimi (sabah 07:00-08:00 saatleri aras) dikkate
alnarak hesaplanmtr. Tren iletim saatleri saat 5:00 ten (lk trenin kalk) 24:00e (son trenin
varna) kadardr. rnein aadaki Tablo 14.3.4te baz hatlarn zaman dilimine gre tren saylar
gsterilmektedir.
Sistem

Tespit

Metro 1
Metro 2
Hafif Metro

lnaat+
elektromekanik
(milyon USD /km)
64
64
47

Vagon

1,7*8
1,7*4
1,7

Yeralt:100%
Yeralt:100%

Tramvay
Banliy

8
36

1,7
1,7

Havaray 1 (Yksek
Kapasiteli)
Havaray 2 (Dk
Kapasiteli)

25

1,5

Yeralt :50%
Hemzemin:50%
Viyadk: 100%

12

1,5

Viyadk: 100%

Tablo 14.3.4 Zaman Dilimine Gre Tren Says

Yeralt :70%
Hemzemin:30%
Hemzemin: 100%

Kaynak: UAP Proje Ekibi

14.3.1

Yapm Maliyeti Tahmin Yntemi

Rayl sistem projesinin maliyeti zel ve yerel koullara gre deimektedir. Bu almadaki birim
maliyette; inaat maliyeti, elektro mekanik maliyetler ve ara maliyeti yer almaktadr. Her sistem iin
farkl kompozisyonlar belirlenmitir. Tablo 14.3.5te rayl sistem trne gre birim maliyetler
gsterilmektedir. Ayrca plan projelerinin toplam maliyeti 23.786 milyon
Proj
e
Kod
u

Hat
Kod
u

Proje Gzergah

Tr

Uzunl
uk
(km)

Vago
n
Says

Maliyet (Milyon US$)

naat
+ M&E

Vagon
Maliyet
345
i

Toplam

Temel A
C-1

M2

hane-Yenikap

Metro 1

3,6

92

213

156

369

C-2

M3

Kadky-Kartal-Kaynarca

Metro 1

26,5

144

1590

245

1835

C-3

M4

Otogar-Baclar (Kirazl)

5,6

20

258

34

314

C-4

M5

Baclar-kitelli-Olimpiyat Ky

Metro 2

15,9

25

954

83

1037

C-5

B1

Marmaray Projesi

Banliy

76,5

440

C-6

M1

Aksaray-Yenikap

0,7

35

35

T-1

M6

skdar-ekmeky

20

239,6

940

407,3

1347,3

148,8

960,6

3990

925,3

4937,3

Toplam

Hafif Metro

Hafif Metro
Metro 1

UBAK

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 14

Plan Projeleri
T-2

M7

Bakrky-Beylikdz

Metro 1

25

132

UBAK

D-1

M5

Bakrky-Bahelievler-Baclar

Metro 2

46,4

UBAK

D-2

M8

Metro 1

24,5

103,2

D-3

M12

Yenikap-Bakrky

Metro 1

41,2

D-4

T5

Hali evresi

Tramvay

9,6

28,5

76,8

48,5

125,3

P1-1

M4

Baclar-Halkal

Hafif Metro

7,5

45

352,5

76,5

429

P1-3

B4

Pendik-Sabiha Gken Havaalan

Banliy

8,2

63

UBAK

P210

B3

Ataky-Atatrk Havaliman

Banliy

2,5

47

UBAK

P2-2

H2

Sabiha Gken Havaalan-Formula 1

Havaray 2

7,7

33,2

92,4

56,4

148,8

P2-7

B6

Ispartakule-Kra-Bykekmece-Silivri

Banliy

13,8

81,7

496,8

138,9

635,7

P1-2

M8

Metro 1

12,5

67

800

113,9

913,9

P2-4

H3

4.Levent-Gltepe -eliktepe

Havaray 1

8,6

33,9

103,2

57,6

160,8

D-6

H1

ihane-Kulaksz-Cemal Kamac

Havaray 1

5,8

26

145

44,1

189,1

PP-6

B6

Silivri-Gmyaka

Banliy

44,7

203,9

346,7

PP-1

H5

Ataehir Havaray

Havaray 2

11

48,8

1.609,
2
132

1.955,
9
214,9

PP10

B2

Halkal-atalca

Banliy

46,8

272

PP-8

T8

Tuzla Tramvay Sistemi

Tramvay

30,6

46,8

765

79,6

844,6

P2-1

H4

Kartal D-100-Kartal DO

Havaray 1

28,4

36

48,3

84,3

D-5

M9

Yenibosna-kitelli

Metro 2

12,2

61,9

780,8

105,3

886,1

P211

M13

ekmeky-Tadelen-Tuzla

Metro 1

24

107,6

1536

183

1719

PP-9

H6

Maltepe Havaray

Havaray 2

3,5

46,3

42

78,7

120,7

PP-3

M11

Kadky-Sultanbeyli

Metro 2

21,5

117,4

1376

199,6

1575,6

PP-4

M14

kitelli-Habipler

Tramvay

48,2

128

81,9

209,9

PP-7

T7

Sultanitlii-Arnavutky

Tramvay

11,6

85,8

742,4

145,8

888,2

P2-6

B5

Ispartakule-Beylikdz-Avclar

Banliy

10,5

90

378

134,3

512,3

P2-5

M15

Beikta-Saryer

LIM

14,5

98

928

166,6

1094,6

P2-8

M16

skdar-Beykoz

LIM

17,5

96

1120

163,2

1283,2

PP11

M17

Hisarst Rayl Sistemi

Metro 2

54

256

91,8

347,8

PP12

H7

Silivri-Selimpaa Monoray

monoray

69,3

215

831,6

365,5

1197,1

PBH
-1

M19

Kadky-Kazleme Metro Hatt

Metro 1

40,5

194

2592

329,5

2921,5

PBH
-2

M20

Stleme-Kazleme Metro Hatt

Metro 1

22,3

129

1427,2

219,8

1647

PBH
-3

M21

Stleme-Gayrettepe Metro Hatt

Metro 1

12

93

768

158,4

926,4

PBH
-4

M10

Bostanc-Kazleme Metro Hatt

Metro 1

42

174

2688

296,1

2984,1

PBH
-5

M18

nalan-Mecidiyeky Metro Hatt

Metro 1

11,8

93

755,2

158,9

914,1

PBH
-6

M22

Stleme-incirli Metro Hatt

Metro 1

27,3

150

255,5

2002,7

624,3

3201,
2

1
747,2
24273,
3

4402,6
2

28675,
9

Kabata-Beikta-ili-Giyimkent-Baclar

Tekstilkent-sto-Olimpiyatky-Ispartakule

Toplam

1568

175,4

1
743,4

UBAK

82,9
UBAK

346

TRAMVAY

M1- LRT

M2-METRO

T1-T2

0,54
0,06
14.130
6.348.958
12.838.147
749.081

ENERJ GDERLER (USD/Tat-km)

ARA BAKIM-ONARIM GDERLER (USD/Tat-km)
HAT BAKIM-ONARIM GDERLER (USD/Km)
KRA GDERLER (USD/Yl)
PERSONEL GDERLER (USD/Yl)
DER (USD/Yl)

0,43
0,08
19.269
5.542.078
11.646.989
552.616

0,77
0,11
16.301
3.896.981
8.675.021
513.528

stanbul
stanbul
Metropoliten
Metropoliten
Alan Entegre
Alan Entegre
KentselKentsel
UlamUlam
Ana Plan
Ana Plan

Final Rapor
Final Rapor
Blm Blm
14
14

Hat
Ko
du

Hat Ad

M1

Aksaray Hatt

M2

Taksim Hatt

M3

Kadky Hatt

M4

Otogar Hatt

M5

Bakrky Hatt

M6

skdar Hatt

M7

Beylikdz Hatt

M8

ili Hatt

M9

Tr

TabloTablo
14.3.714.3.8
RaylHat
Sistem
Trne
Gre
Bakm &
letme
(O&M)
Maliyet Tahminleri ($)
Bana
Bakm
& letme
(O&M)
Maliyet
Tahminleri

Hafif Metro

Uzunluk
(km)

Maliyet (Milyon $)

Toplam iletme ve
Bakm Giderleri

Km bana bakm
giderleri

Maliyet
milyon
$

20

17,8

0,89

1.083

Metro

24,9

8,9

0,36

1.302

Metro

26,5

17,3

0,65

520,9

13,1

8,6

0,66

767

20,5

5,9

0,29

1.105

Hafif Metro

20

13,0

0,65

1.283

Hafif Metro

25

16,3

0,65
Kaynak: Ulam A..

1.399

Metro

37

24

0,65

2.657

Olimpik Hat

Metro

15,5

9,3

0,60

1.306

M1
0
M1
1
M1
2
M1
3
M1
4
M1
5
M1
6
M1
7
M1
8
T1

Boazii Hatt

Metro

42
27
2.984,1
Yukardaki
varsaymlar
kullanlarak0,65
hat ve km bana
toplam bakm ve iletme giderleri Tablo

sultanbeyli Hatt

Metro

21,5
14
0,65toplam bakm ve
1.576
14.3.8de
zetlenmitir.
Tm hatlarn
iletme maliyeti ylda 400 milyon $; bakm

Yenikap Hatt

Metro

Tuzla Hatt

Metro

maliyeti ise km bana 21,45 milyon $ olarak tahmin edilmitir.

Habipler Hatt

Metro

Beikta Hatt

T2

Hafif Metro
Metro

0,65

518

24

13

0,54

1.719

0,65

210

LIM

14,5

0,65

1.095

Beykoz Hatt

LIM

15,5

11

0,74

1.283

Hisarst Rayl Sistemi

Metro

0,71

348

nalan Hatt

Metro

11,8

0,65

914

Kabata-Zeytinburnu Hatt

Tramvay

14,1

10

0,71

110

Zeytinburnu-Baclar Hatt

Tramvay

5,1

0,76

43

T4

Topkap Hatt

Tramvay

15,0

10

0,66

217

T5

Hali Hatt

Tramvay

9,6

0,71

125

T7

Arnavutky Hatt

Tramvay

11,6

0,65

888

T8

Tuzla Tramvay Sistemi

Tramvay

30,6

22

0,71

845

B1

Marmaray Banliys

Banliy

76,5

50

0,65

3.443

B2

Halkal-atalca

Banliy

46,8

31

0,65

2.147

B3

Atatky-Atatrk Havaalan

Banliy

2,5

0,80

170

B4

Pendik Hatt

Banliy

8,2

12

1,44

403

B5

Ispartakule Hatt

Banliy

10,5

Kaynak: UAP Proje Ekibi

0,65
832

B6

Silivri Hatt

Metro

58,5

38

0,65

4.230

H1

Beyolu Monoray

Monoray

5,8

0,71

189

H2

F1 Monoray

14.3.2 7,7
Monoray

H3

4.Levent-Gltepe-eliktepe

Monoray

H4

Kartal Monoray

Monoray

H5

Ataehir Monoray

Monoray

H6

Maltepe Havaray

Monoray

H7

Silivri-Selimpaa Monoray

Monoray

Toplam

Bakm
Tahmin Yntemi149
5 ve letme Maliyeti
0,71

8,6
6
0,71
Bakm
ve iletme
maliyetleri deiken
giderler olup160,8
sistemin trne gre farkllk gstermekte ve
3

0,71

84,3

11

0,68

214,9

3,5

0,73

120,7

rayl sistemin hizmet hacmine baldr. Bu maliyetleri enerji, ara ve hat bakm onarm, kira, personel
vb giderler oluturmaktadr. Bakm ve iletme giderlerini tahmin edebilmek iin; tren-km, yolcu-km,
yolcu,
hizmet hacmi bana
den giderler kullanlmaktadr.
69,3 alan
49veya tren says gibi0,71
1.197,1
37.638projelere k tutmutur. Bylece bakm ve
alan bir sistemin iletme giderleri rnek alnarak dier

iletme maliyetlerinin (O&M) hesaplar Ulam A. finansal verilerinden retilen birim maliyetler
(Tablo 14.3.7) kullanlarak tahmin edilmitir.

348
347

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 15

Blm 15 Alternatif Plan Projelerinin Deerlendirilmesi ve

nceliklendirilmesi
Bu blmde, 13. ve 14. blmlerdeki maksimum ada yer alan tm projeler ksa, orta ve uzun
dnem projeleri olacak ekilde ekonomik, finansal ve evresel adan deerlendirilip ncelik
sralamas yaplacaktr.
Ulatrma Bakanlnca gelitirilen projelerin uygulanma sreleri ana plana dahil edilmi ve kentsel
ulama olan etkileri bu almada yer almtr. Ancak bu projeler onaylanm olduundan ekonomik,
finansal ve evresel adan deerlendirmesi bu blmde yer almamtr.
evre Dzeni ve Nazm Planlarda yeni yerleim alanlar iin herhangi bir etaplama yaplmamtr. Bu
al mada, evre Dzeni ve Nazm Planlarn ngrd karayolu a iin gemiteki kentsel
geliimler gzlemlenmi, meskun blgelere btnleik ve kademeli geliecei kabulyle etaplamalar
yaplm ve yeni yerleim alanlarndaki yollar 2014, 2018 ve 2023 yllarna gre bir yol a paketi
eklinde hesaplamalar yaplmtr. Merkezi alanlarda kurgulanan yksek maliyetli projeler iin de
(karayollar tnelleri, viyadkl yollar) hesaplamalar yaplm ve gereklilii analiz edilmitir.
15.1Ekonomik Deerlendirme
15.1.1

Yntem ve Kabuller

Fayda-maliyet analizi ile plan projeleri ekonomik adan deerlendirilmitir. Projelerin ekonomik
faydas deerlendirilirken ara iletme maliyeti, evresel maliyetler (grlt, emisyon, su kirlilii),
ara sahiplii maliyeti, kaza maliyeti ve zaman maliyeti gznnde bulundurulmutur. Bu projelerin
yaplmas ve yaplmamas durumlarna gre ulam talep tahmin modelinin trafik atama sonular
karlatrlarak hesaplanmtr. Projelerin ekonomik deerlendirilmesi yaplrken aadaki yntemler
uygulanmtr:

1. Tm projeler iin inaat yapm maliyeti balang tarihinden itibaren sene olup bunlarn yllara
gre dalmlar srasyla %20, % 40 ve %40tr.
2. Proje mr 30 yl olarak kabul edilmitir.
3. Trafik atamas 2014, 2018 ve 2023 yllar iin yaplmtr. Projelerin ekonomik faydas her 3 etap iin
ve ara yllar iin yaplmtr.
4. 2023 hedef ylndan sonra nfusun ve ekonomik faydann deimeyecei kabul edilmitir.
5. Ulam talep tahmin modelinin trafik atama sonularna alma alanna giren / kan d yolculuklar
Kaynak: Ulam A..

ve lojistik yk aralarnn etkileri dahil edilmitir.

6. Net bugnk deeri hesaplamak iin faiz oran %12 (Trkiyede genellikle kullanlan deer) olarak
alnmtr.
7. Bir karayolu projesinin yllk bakm maliyetinin, projenin ina maliyetinin %1,5i olduu kabul edilmitir.
Rayl sistem projelerinde ise, yllk iletme ve bakm maliyetleri her proje iin ayr hesaplanmtr (% 3
ile %5 arasnda deimektedir).
8. Trkiyede mevcut KDV orannn %18 olduu kabul edilerek, bir projenin ekonomik

349 350

Ara Sahiplii Maliyetleri

($/km)

Motorlu Tat Vergisi

0,017

Zorunlu Trafik Sigortas

0,010367

Emisyon Denetimi Bedeli

0,0007

Ara Muayene Bedeli

0,00413

Ya

0,001667

Lastik

0,005556

Bakm-onarm, yedek para

0,014867

Toplam
Ara Ypranma

0,054286
Otomobil

Panelvan, Minibs

Ticari Kamyon

0,07

0,076

0,09

stanbul
stanbulMetropoliten
MetropolitenAlan
AlanEntegre
EntegreKentsel
KentselUlam
UlamAna
AnaPlan
Plan

Final
FinalRapor
Rapor
Blm
Blm15
15

Hane halk Anketi

Hesap Yntemi
Ara-Km

Yakt Tipi
Benzinl
i
64,3%

Dizel

LPG

28,7
%

7,0
%

15.1.2.5
Emisyon
Maliyeti
Tablo
15.1.1
Ara
Tablo
15.1.7projenin
Ara Trne
ve
Hza
Gre
COSahiplii
(Karbonmonoksit)
Emisyon
Deerleri (Gr/Km)
maliyeti
toplam
finansal
maliyetinin
% 85iMaliyetleri($/km)
olduu kabul
edilmitir.
Emisyon
maliyetlerinin
tr maliyet
alnmtr.
Bunlardan
birincisi;
10.
Ara iletme
maliyetihesaplanmasnda;
(VOC) ve yolculuk iki
zaman
maliyeti toplam
(TTC) 2010
ylna ait
sabit fiyatlar
baz
aralarn hesaplanmtr.
egzost borularndan
gazlardan
kaynaklanan
kirliliin
ikincisi
iklim
alnarak
VOCdekan
3,2 sabit
katsays;
TTCde ise
yllk maliyeti,
olarak artan
5,2 ise;
katsays
deiikliine
neden bu
olan
seraGSYHdaki
gaz emisyon
maliyetidir.
alnmtr.
TTCdeki
katsay
byme
orandr.Ulamdan kaynakl sera gazlar, petrol
karma, rafine etme; ara retme, bakm ve yol inaat, bakm srasnda oluan gazlardr.
15.1.2
Karayolu Hesap Yntemleri
Tablo 15.1.5 ve Tablo 15.1.6da belirtilen birim maliyetler, kent ii ve krsal alan ayrm yaplarak kii
bana ulusal
orannda
stanbula
uyarlanmtr.
15.1.2.1
Ara gelir
letme
ve Yolculuk
Sresi
Maliyetleri (VOC & TTC)
Bir projenin ekonomik faydas iin ara iletme maliyeti, evresel maliyetler (grlt, emisyon, su
kirlilii), ara sahiplii maliyeti, kaza maliyeti ve zaman maliyeti kazanlar dikkate alnd iin bu
faydann
tahmin
edilmesinde
szin
konusu
deerlerin
birim
maliyetlerine
duyulmaktadr.
Tablo 15.1.5
Farkl
Ara Tipleri
Ara-km
Bana
Egzost
Emisyonihtiya
Maliyeti
Ulam maliyetleri deerlendirilirken takip edilen hesap metodolojisi aada zetlenmektedir.
Tablo 15.1.2 Ara-Km Bana Ypranma Maliyeti ($)
15.1.2.2
Yakt Tketimi ve Emisyon Birim Tketim Deerlerinin Hesaplanmas
Avrupa Birlii Ekonomi Komisyonu tarafndan Euro IV standartlar gereince belirlenen tm ara
cinslerine gre km bana lt cinsinden yakt tketimi deerini veren denklem aada belirtilmektedir.
Not: Servis iin;0,75*maliyetjPanelvan+0,25*maliyetj0tomobil

L = a + b.v + c.v2 + d.v3

Kaynak: Victoria Transport Institute-Vehicle Costs,2009

L=tketim deeri(lt/km)

Not: Kii bana den ulusal gelir Amerika Birleik Devletleri iin $45,759.46 / stanbul iin $ 13500 alnarak o oranda kltme
yaplmtr.
V=ortalama ara hz(km/sa)
Kaynak: Transportation Cost and Benefit Analysis 2- Air Pollution Costs, Victoria Transport Institute(
)

www.vtpi.org

a,b,c,d =ara
belirlenen parametreler.
15.1.2.4
Yakttiplerine
Tketimgre
Maliyeti
Euro
IV
standartlar
gereince
belirlenen
tmotomobil
ara cinslerine
gre
standart
emisyon
parametreleri
TabloTketimi
15.1.6
Farkl
Ara
Tipleri
in Ara-km
Bana
Sera
Gaz
Emisyonlar
Maliyeti
Yakt
Maliyetinin
hesaplanmasnda,
iin; 17.09.09
tarihli pompa
fiyatlarnn
%64,3
gelitirilmitir.
gre
hza
bal %7
km lpg
bana
gr ortalamalar
cinsinden birim
tketim
veren
benzin
3,21/lt +Buna
%28,7
dizel
2,66/lt+
1,73/lt
alnarak
yaktdeerini
sat fiyat
litredenklem
bana
aada
belirtilmektedir.
1,97 USD olarak hesaplanmtr (1 USD=1,50 TL olarak alnmtr).
E = (a + b.v + c.v 2 + d.ve + f.ln(v) + g.v3 +h/v + i/v 2 + j/v3).x
E=emisyon faktr(g/km)
Tablo 15.1.3 Hane Halk Anketindeki Yakt Tiplerine Gre Km Bana Ara Kullanm Yzdeleri
V=ortalama ara hz(km/saat)
a,

....j,x deikenler

Not: Kii bana den ulusal gelir Amerika Birleik Devletleri iin $45,759.46 / stanbul iin $ 13500 alnarak o oranda kltme yaplmtr.
15.1.2.3
Ara Sahiplii
Maliyeti
Kaynak: Transportation
Cost and Benefit
Analysis 2- Air Pollution Costs, Victoria Transport Institute(
)

www.vtpi.org

Ara sahiplii maliyetleri hesaplanrken elde edilen birim maliyetler Tablo 15.1.1 de belirtilmektedir.
Bu tablodaki veriler Trkiye artlar iin ayr ayr hesaplanmtr. Tablo 15.1.2deki ara tiplerine gre
ara-km bana ypranma maliyetinde($) ise, Avrupadaki rnek almadan yararlanlarak
Saatte ve
10panelvan
ile100 km
hz%50
aralnda
CO, NOX,
CO
araTL/lt
tiplerine
greortalamas
birim emisyon
2 iin2,66
Servis
iin;
krsal 2,53TLl/lt
,%HC
50 ve
euro
diesel
alnarak
1,73
hesaplarda
dikkate alnmtr.
tketimolarak
deerleri
hesaplanmtr
(ekil 15.1.1
ile 15.1.4
ve Tablo
15.1.7USD/lt
ile 15.1.11
USD/lt
hesaplanm
ve kamyon
iin krsal
motorin
fiyat 1,69
olarakaras).
kabul edilmitir.
Birim sat fiyat zet olarak Tablo 15.1.4de verilmitir.

Tablo 15.1.4 Ara Cinslerine Gre Akaryakt Sat Fiyat($/lt)

Ara Tipi

$/lt

Otomobil

1,97

Servis-Panelvan

1,73

Kamyon

1,69

Otomobil iin akaryakt sat fiyatn belirlemek iin; Tablo 15.1.4deki akaryakt kullanm oranlarna
gre ortalama alnarak 1,97 $/lt olarak bulunmutur.

353
352
351

Maliyet ($)2007 (ara-km bana)

Kent ii alanda
Pik
Pik saat dnda
saatte

Krsal
aland
a

Kent ii zel Ara

0,039

0,032

0,002

Panelvan
Dizel Otobs

0,07
0,115

0,058
0,099

0,004
0,008

Servis arac

Kent ii zel Ara

Kent ii alanda
Pik saat dnda

Krsal
alanda

stanbula Uyarlanm Hali

0,0113
0,0095

0,0007

Pik
saatte

0,0205
0,0338

0,0172
0,0292

0,0013
0,0024

0,0238

0,0202

0,0016

Maliyet ($)2007 (ara-km bana)

Kent ii alanda
Krsal
Kent ii alanda
alanda
Pik saatte | Pik saat dnda
Pik saatte | Pik saat dnda
stanbula Uyarlanm Hali
0,1
0,091
0,082
0,0294
0,0269

Panelvan

0,138

0,126

0,112

0,0406

0,0369

Dizel Otobs
Servis arac

0,501

0,455

0,41

0,1473
0,0673

0,134
0,0612

CO

Otomobil

Kamyon

Krsal
aland
a
0,024
1
0,033
1
0,120
6
0,055

Benzinli ara

Dizel Ara

p*0,67+d*0,32

diesel LGV

10

0,787

0,446

0,670

1,525

20

0,546

0,307

0,464

0,688

30

0,466

0,224

0,384

0,388

40

0,426

0,163

0,338

0,275

50

0,402

0,115

0,306

0,245

60

0,386

0,079

0,284

0,259

70

0,375

0,053

0,268

0,299

80

0,366

0,037

0,257

0,355

90

0,359

0,031

0,251

0,423

0,354

0,033

0,248

0,499

10
0

servi
s
0,87
0
0,60
3
0,49
9
0,43
9
0,39
8
0,36
9
0,34
8
0,33
4
0,32
6
0,32
2

panelvan
0,870
0,603
0,499
0,439
0,398
0,369
0,348
0,334
0,326
0,322

stanbul
stanbulMetropoliten
MetropolitenAlan
AlanEntegre
EntegreKentsel
KentselUlam
UlamAna
AnaPlan
Plan

Final
FinalRapor
Rapor
Blm
Blm15
15

Tablo 15.1.8 Ara Trne ve Hza Gre NO x (Nitrojenoksit) Emisyon Deerleri (Gr/Km)

NO
x

otomobil

kamyon

ekil 15.1.3e gre, kamyonun 10 km/sa iin HC emisyon deeri dier aralarn yaklak 8 katdr.

Benzinli ara

Dizel Ara

p*0,67+d*0,32

diesel LGV

10

0,097

0,378

0,186

ekil.
0,476

20

0,097

0,336

0,173

0,455
paralel

30

0,098

0,299

0,162

40

0,101

0,268

0,153

50

0,105

0,245

0,149

60

0,110

0,233

0,149

70

0,118

0,234

0,154

80

0,129

0,250

0,166

90

0,143

0,282

0,186

0,160

0,334

0,214

100

servi

panelva

Btn hz deerleri
s
n iin kamyonun HC iin emisyon deeri daha fazladr.
15.1.4e
0,24gre, CO
0,242
2 emisyon deerinde btn aralar iin farkl hz deerlerinde birbirine
2

0,22sralandklar
0,225 gzlenmektedir.
olarak
5

0,425
0,21 Trne
0,210
Tablo
15.1.10 Ara
ve Hza Gre CO 2 (Karbondioksit) Emisyon Deerleri (Gr/Km)

0
0,19
0,199
9
15.1.2.6
Grlt
Maliyeti
0,361
0,19
0,193
3
Grlt
maliyetlerinin
hesaplanmasnda Tablo 15.1.11 de belirtilen birim maliyetler, kent
0,337
0,19
0,193
3
alan ayrm 0,20
yaplarak 0,201
kii bana ulusal gelir orannda stanbula uyarlanmtr.
0,326
1
0,332
0,21
0,216
6
0,361
0,24
0,242
2
Tablo 15.1.11
0,418
0,27
0,279 Farkl Ara Tipleri iin Ara-km Bana Grlt Maliyeti
9
0,392

ii ve krsal

ekil 15.1.2ye gre; btn hz aralklar iin kamyonun Nitrojenoksit emisyon deeri dier ara
trlerinden daha yksek olduu grlmektedir. rnein, 10 km/sa giden ara trlerinden kamyonun
ekil 15.1.1de 10 km/sa hzda giden bir arata CO emisyonunun en yksek deerinin kamyonda
emisyon deerinin otomobilin deerinden 2 kat daha fazladr.
olduu grlmektedir. Bu durum dk hzda giden ar tatlarn yksek oranda CO gaz kndan
kaynaklanmaktadr. 50 km/sa hz deeri iin; kamyonda en dk CO emisyon deeri grlrken
Tablo
Ara Trne
Hza Gre
HC (Hidrokarbon)
Emisyon Deerleri (Gr/Km)
dier15.1.9
ara trlerinde
dahaveyksek
CO emisyon
deeri grlmektedir.
HC

otomobil

kamyon

Benzinli ara

Dizel Ara

p*0,67+d*0,32

diesel LGV

servis

10

0,091

0,109

0,096

0,793

0,124

panelva
n
0,124

20

0,043

0,068

0,050

0,442

0,066

0,066

30

0,034

0,050

0,039

0,320

0,050

0,050

40

0,031

0,038

0,033

0,262

0,042

0,042

50

0,029

0,029

0,029

0,231

0,037

0,037

60

0,028

0,022

0,026

0,214

0,034

0,034

70

0,028

0,016

0,024

0,204

0,031

0,031

80

0,028

0,012

0,022

0,199

0,029

0,029

90

0,027

0,010

0,021

0,198

0,028

0,028

0,027

0,009

0,021

0,198

0,028

0,028

10
0

CO 2

otomobil

kamyon

p*0,67+d*0,32

diesel LGV
350,656

Dizel
Ara

10

Benzinli
ara
261,132

215,571

243,941

20

177,196

154,921

168,296

30

149,816

131,683

142,515

40

137,063

118,856

129,866

50

130,726

111,372

123,225

60

128,204

107,824

120,401

70

128,502

107,849

120,608

80

131,220

111,473

123,589

90

136,229

118,900

129,321

100

143,531

130,418

137,900

Kent ii alanda

355
356
354
servis

panelva
n

317,12
317,12
3
3
271,084
218,78
218,78
5
5
234,597
185,27
185,27
0
0
209,043
168,82
168,82
6
6
189,976
160,19
160,19
3
3
177,624
156,52
156,52
1
1
173,552
156,79
156,79
0
0
179,832
160,66
160,66
5
5
198,762
168,11
168,118
8
232,749
179,27
179,27
0
0
Maliyet ($)2007 (ara-km bana)
Krsal
Kent ii alanda

Krsal

Pik saatte | Pik saat dnda

Kent ii zel Ara

0,008

0,008

0,004

Pik saatte | Pik saat dnda

alanda
stanbula Uyarlanm Hali
0,0024
0,0024
0,0013

Panelvan

0,008

0,008

0,004

0,0024

0,0024

0,0013

Dizel Otobs
Servis arac

0,041

0,041

0,021

0,0121
0,0048

0,0121
0,0048

0,006
0,0025

Maliyet($)2007

Ara-km bana kaza maliyetleri

(stanbul'a yarlanm hali($))
(ara-km bana)
0,0311

(ara-km bana)
0,106

Otomobil

Maliyet($)2007

Ara-km bana su kirlilii maliyetleri

(istanbul'a uyarlanmi hali($))
(ara-km bana)

(ara-km bana)
Otomobil

alanda

0,009

0,0026

stanbul
stanbul
Metropoliten
Metropoliten
Alan
Alan
Entegre
Entegre
Kentsel
Kentsel
Ulam
Ulam
AnaAna
Plan
Plan

Final
Final
Rapor
Rapor
Blm
Blm
15 15

15.1.14 Ekonomik
15.1.2.8 Tablo
Su Kirlilii
Maliyeti Deerlendirme Sonular (Karayolu Tnel Projeleri)
Su Kirlilii maliyetlerinin hesaplanmasnda kullanlan veriler Tablo 15.1.13.de zetlenmektedir.

Kod

Tnel Ad

Tablo 15.1.13 Ara-km Bana Su Kirlilii Maliyeti

PKT-01

Armutlualt-Poligon

naat
Maliyeti
240
(Milyon$)

PKT-02

Ayazaa-Armutlualt

240

PKT-03

Beylerbeyi-Hekimba

454

PKT-04

ayrba-Derbent

PKT-05
PKT-06

letme
Maliyeti
3,60 $)
(Milyon

Fayda ($)

E-IRR (%)

2.179.817

70%

3,60

1.688.797

59%

6,81

1.585.150

38%

308

4,62

2.151.461

59%

Dolmabahe-Fulya

211

3,16

1.740.583

66%

Fulya-Levazm

279

15.1.2.9 4,19 Zaman Maliyeti

2.194.745

61%

PKT-07

Harem-Beylerbeyi

240

3,60Maliyetinin hesabnda;
1.775.597
61%
Zaman
tm yolculuk
amalarnn ortalama yolculuk bana zaman maliyeti

PKT-08

Levaz m-Armutl ualt

419

PKT-09

Zincirlidere-Levazm

201

6,29 17 kurutur
1.925.144
45%hesaplanmasnn detaylar Ulam Kalibrasyon Raporunda
dakikada
(Zaman deerinin
Tablo 15.1.14e gre gre en ok faydal olan kuzey-gney dorultusunda ve Bykdere Caddesine
3,01
58% 1,57, yaka geen otomobillerde doluluk 1,35 kabul edilmi
anlatlmaktadr).
Bir 1.375.290
otomobildeki doluluk
paralel uzanan Armutlualt - Poligon, Ayazaa-Armutlualt tnel projeleri gzkmektedir.
olup otomobil iin zaman maliyeti saatte 10,7$, yakay geen otomobillerin zaman maliyeti ise 12,6$

Kaynak: Transportation Cost and Benefit Analysis 2- Water Pollution Costs ve Victoria Transport Institute (

www.vtpi.org)

olarak hesaplanmtr. Servis iin doluluk 10 kii olup saatteki zaman maliyeti 68$, panelvan iin
23,7$, kamyon iin 38,8$ olarak kabul edilmitir.
80%

15.1.2.10

3000

70% Maliyetlerin Elde Edilmesi

Toplam

2500

60%
XMaliyet=XTa
t Says*yol Uzunluu *km bana birim Maliyet
2000

50%
Ara sahiplii
maliyeti= trafik hacim deeri * uzunluk* $/km cinsinden ara sahiplii birim maliyeti.

Ara iletme40%
maliyeti=birim yakt tketimi(lt/km)* trafik hacim deeri*uzunluk* akaryakt
sat fiyat(lt/
1500
$) .

30%

1000

Emisyon maliyeti=
20% trafik hacim deeri * uzunluk *farkl ara tipleri iin ara-km bana kirletici
maliyetleri ($) .
500
10
Grlt maliyeti= trafik hacim deeri * uzunluk *farkl ara tipleri iin ara-km bana grlt
%
0
maliyetleri ($) .
r-.
r\i
'd
00
ro
o
m
CTl
0%
o
o
o
o
o
o
O bana kaza maliyetleri
Kaza maliyeti= trafik hacim
deeri * uzunluk
*farkl ara
tipleri
iin ara-km
Q_

($) .

O.

E-IRR Maliyeti.
KmlatifToplam
evresel Maliyetler= Emisyon maliyeti+
Grlt maliyeti+Su Kirlilii

Zaman maliyeti= trafik hacim deeri *Zaman(saat)*Zaman Deeri($/saat) .

(%)

ekil
15.1.5
zel Karayolu
Projeleri
inevresel
Kmlatif
Maliyet ve E-IRREmisyon,
Deerleri
Toplam
maliyet=
Ara iletme
maliyeti+
maliyetler(Grlt,
Su Kirlilii) +Ara

Not: Kii bana den ulusal gelir Amerika Birleik Devletleri iin $45,759.46 / stanbul iin $ 13500 alnarak o oranda kltme yaplmtr.

sahiplii maliyeti+ Kaza Maliyeti+ Zaman maliyeti.

Kaynak: Transportation Cost and Benefit Analysis 2- Noise Costs, Victoria Transport Institute(

www.vtpi.org)

Plan dneminde arazi kullanm kararlaryla geliecek proje paketlerine ait yollarn ekonomik adan
(E-IRR %67)
faydalDeerlendirme
olduu gzkmektedir
(Tablo 15.1.15).
15.1.3
Ekonomik
Sonular
15.1.2.7
Kaza Maliyeti
15.1.3.1
Dnemsel Karayolu A ve zel Karayolu Projelerinin Ekonomik Deerlendirmesi (EKaza
maliyetlerinin
hesaplanmasnda
kullanlan
veriler
Tablo 15.1.12de
zetlenmektedir.
IRR)
Tablo 15.1.15 Ekonomik
Deerlendirme
Sonular
(Karayolu
Proje paketleri)
zel projelerin (merkezi alanlardaki tnel projeleri) ve karayolu paket projelerinin ekonomik faydas
ve ekonomik i verimlilikTablo
oran 15.1.12
(E-IRR) Ara-km
Tablo 15.1.14
ve Kaza
TabloMaliyeti
15.1.15te gsterilmektedir. Ekonomik
Bana
i verimlilik oran eii %12 olduundan, projeler ekonomik adan uygun gzkmektedir.

Kaynak: Transportation Cost and Benefit Analysis ve Crash Costs,Ted Miller, Victoria Transport Institute(

Proje Paketleri

naat
Maliyeti ($)

letme Maliyeti

358
357

Fayda ($)

E-IRR (%)

67

($)

2011-2014

539.770.248

1.064.274.369

1.154.637.075

2014-2018

646.041.435

858.959.450

7.884.401.185

2018-2023

3.648.363.39
4

1.107.218.417

17.566.000.970

www.vtpi.org)

stanbul
Metropoliten
Alan
Entegre
Kentsel
Ulam
Ana
Plan
stanbul
Metropoliten
Alan
Entegre
Kentsel
Ulam
Ana
Plan

Final
FinalRapor
Rapor
Blm
1515
Blm

15.1.3.2

TabloSistem
15.1.16Projelerinin
Ekonomik Deerlendirme
Sonular (Rayl
Sistem Projeleri)
Rayl
Ekonomik Deerlendirmesi
(E-IRR)

Daha nceden de belirtildii gibi Boaz geen alternatif rayl sistem projeleri ve Ulatrma Bakanl
tarafndan yaplmas ngrlen ya da yapm devam eden projelerin etkileri ulam talep tahmin
hesap yntemleri ierisinde yer almakla fakat aada eknomik deerlendirme tablosu ierisinde
bulunmamaktadr. Boaz geen alternatif koridorlar Marmaray projesini destekleyici ve gelecekteki
ulam talebini karlayacak nitelikte ve talep ynetimi ile yaka geilerinde otomobil kullanmn
azaltacak ekilde tasarlanmtr. Blm 12de bununla ilgili gerekelere yer verilmitir. Bu alternatif
koridorlarn ekonomik deerlendirmesi ise Tablo 15.1.16da yaplmtr.
Rayl Sistem hatlarnn ekonomik ynden faydalar iin projenin yaplmas ve yaplmamas
durumundaki maliyet farklarn alarak projenin ne kadarlk bir fayda getirecei hesaplanmtr. Bu
hesaplamalar yaplrken kullanlan parametreler ve elde edilen hesap sonular aada
belirtilmektedir. Farklar alnan maliyet parametreleri; ara iletme maliyeti, zaman maliyeti, evresel
maliyet ve kaza maliyetidir.
Ara letme Maliyeti (VOC) + Kaza Maliyetlerindeki Fayda= otomobil ve servis kullanclarnn
(Yakt+Ara sahiplii-bakm+Ara ypranma + Kaza maliyeti) maliyetlerindeki azalma
Zaman Maliyetindeki Fayda (TTC)= toplam oto, servis ve toplu tama kullanc sresindeki azalma
evresel Maliyetteki Fayda= otomobil ve servis kullanclarnn evresel etkideki maliyet azalmas
(Emisyon +Grlt +Su kirlilii)
Toplam Fayda= VOC + TTC+ evresel etki
Zaman maliyeti (TTC) hesaplanrken 2005 yl 0,17 $/saat deeri ile 0,54 $/saat deeri arasndaki
ara yllardaki deerler interpolasyon yntemiyle bulunmutur.
Mevcut durum (2011 yl) ve gelecekteki durum (2023 yl) iin ekonomik fayda bulunmutur. Her bir
hat iin proje net ak emalar oluturulmu ve 2011 ve 2023 yllar arasndaki faydalar
interpolasyon yoluyla hesaplanmtr.

Proje
Kodu

Proje Blm

Proje
Yapm
Maliyeti
(milyon $)

Toplam
letme
Giderler
milyon $

EIRR(%)

Fayda
(Milyon$)

D-2

Kabata-Beikta-ili-Giyimkent-Baclar

1.743,40

16,30

76,40%

949

T-1

skdar-ekmeky

1.545,00

16,00

14,08%

330

D-1

Bakrky-Bahelievler-Baclar

654,90

5,87

57,70%

259

D-3

Yenikap-Bakrky

518,00

4,57

401

T-2

Bakrky-Beylikdz

1.399,00

16,30

109,51
%
32,79%

913,90

7,84

39,20%

742

1.575,60

14,00

20,10%

549
5.072
622

P1-2

Tekstilkent-sto-Olimpiyatky-Ispartakule

PP-3

Kadky-Sultanbeyli

PP-4

kitelli-Habipler

209,90

1,30

Yenibosna - kitelli

327

886,10

9,33

206,54
%
18,20%

P2-11

Tadelen-Tuzla

1.456,60

12,97

23,00%

P1-1

Baclar-Halkal

429,00

4,89

13,39%

88

P2-7

Ispartakule-Kra-Bykekmece-Silivri

635,70

9,00

40,06%

1.021

PP-1

Atasehir Havaray

214,90

7,43

24,58%

99

PP-8

Tuzla Tramvay Sistemi

324,40

21,65

5,00%

97

Hali evresi

153,30

6,80

32,45%

100

PP-11

Hisarst Rayl Sistemi

347,80

3,00

18,60%

110

PP-7

Sultaniftlii-Arnavutky

238,60

7,50

28,04%

ihane-Kulaksz-Cemal Kamac

145,00

4,11

46,18%

444359
360
68

1.956,00

29,14

11,17%

341

512,30

10,00

0,00%

1.094,60

10,28

0,81%

63

86,00

2,12

42,36%

85

1.283,20

12,41

17,28%

403
82

D-5

D-4

D-6

267

PP-6

Silivri-Gmyaka

P2-6

Ispartakule-Beylikdz-Avclar

P2-5

Beikta-Saryer

P2-1

Kartal D-100-Kartal DO

P2-8

skdar-Beykoz

P2-4

4.Levent-Gltepe -eliktepe

160,80

6,09

33,36%

PP-9

Maltepe Havaray

120,70

2,55

34,99%

92

PP-12

Silivri-Selimpaa Havaray

1.197,10

49,09

0,00%

101

P2-2

Sabiha Gken Havaalan-Formula 1

148,80

5,45

35,06%

108

PBH-5

nalan-Mecidiyeky

914,12

93,48

28,44%

464

PBH-4

Bastanc-Kazleme

2.984,10

27,34

18,08%

945

PBH-6

Stleme-ncirli

2.002,68

18,00

14,30%

376

PBH-3

Stleme-Gayrettepe

926,44

7,83

23,11%

109

PBH-1

Kadky-Kazleme

2.921,46

26,42

13,20%

676

PBH-2

Stleme-Kazleme

1.646,98

14,55

8,28%

229

stanbul
stanbul
Metropoliten
Metropoliten
AlanAlan
Entegre
Entegre
Kentsel
Kentsel
Ulam
Ulam
Ana Plan
Ana Plan

FinalFinal
Rapor
Rapor
Blm
Blm
15 15

15.2.2

Rayl Sistem Projelerinin Finansal Deerlendirilmesi

Tablo 15.2.1de rayl sistemlerin finansal deerlendirmesi yaplmtr. Genelde tm rayl sistem
projelerinin F-IRRsi ortalama %17,6 olarak hesaplanmtr. verim oran yksek projelerin
ortalamas ise %23,3tr.

Tablo 15.2.1 Rayl Sistem Projelerinin Finansal Deerlendirme Sonular

Kod

Hat Ad

Tip

Uzunluk

F-IRR (%)

Proje

Toplam

Maliyeti
(milyon $)

Giderleri
(milyon $)

1.545,00

16,00

19,5

15.2.1Hafif Metro
Ama ve25
Yntem1.399,00

16,30

22,7

(km)
ekil 15.1.6 Rayl
SistemYapm
Projeleri in
Kmlatif Maliyetleri ve E-IRR Deerleri
letme

15.2Finansal Deerlendirme

T-1

skdar-ekmeky

Hafif Metro

T-2

Bakrky-Beylikdz

D-1

Bakrky-Bahelievler-Baclar

Metro
9
654,90 gibi 5,87
35,6
Maksimum
rayl sistem
projeleri
gelir reten projeler,
nakit giri (toplanan bilet creti) ile nakit

D-2

Kabata-Beikta-ili-Giyimkent-Baclar

Metro (ina, iletme

24,5
16,30 karlatrlarak
25,1
klar
ve1.743,40
bakm maliyeti)
finansal adan deerlendirilmitir. Bir

D-3

Yenikap-Bakrky

Metro
4,57nne alnmadan,
49,1
projelerin
karll,7 fayda 518,00
dalm gz
finansal i verimlilik oran (F-IRR) ile

D-4

Hali evresi

Tramvay
llmtr.

D-5

Yenibosna - kitelli

Metro iin aadaki

12,2 temel
886,10
9,33
Analiz
kabuller alnmtr:

D-6

ihane-Kulaksz-Cemal Kamac

P1-1

Baclar-Halkal

P1-2

Tekstilkent-sto-Olimpiyatky-Ispartakule

P2-1

Kartal D-100-Kartal DO

P2-2

Sabiha Gken Havaalan-Formula 1

P2-4

4.Levent-Gltepe -eliktepe

P2-5

Beikta-Saryer

1.

Havaray

20

9,6

5,8

153,30

145,00

6,80

36,6

4,11

17,7
37,1

Tm projeler iin inaat yapm maliyeti balang tarihinden itibaren sene olup bunlarn yllara
Hafif Metro
7,5
429,00
4,89
gre
dalmlar srasyla
%20,
% 40 ve
%50dir. Bu 15,6
%10luk fark vergi miktarn iermektedir.
Metro

12,5

913,90

7,84

41,7

Havaray

86,00

2,12

12,5

Havaray

7,7

148,80

5,45

12,1

Havaray

8,6

160,80

6,09

10,3

LIM

14,5

1.094,60

10,28

0,0

2.

Proje mr, projenin iletmeye almasndan itibaren 30 yldr.

3.

2023 hedef ylndan sonra nfusun ve ekonomik faydann deimeyecei kabul edilmitir.

4.

ebeke atamasna, alma alanna giren / kan d yolculuklar da dahil edilmitir.

5.

Net bugnk deeri hesaplamak iin faiz oran %12 (Trkiyede genellikle kullanlan deer) olarak
alnmtr.

6.

Standart bini creti 1,00 $ (km bana 0,25 TL alnmtr) olarak alnmtr. Bilet fiyatlar mesafeye
gre deimektedir.

7. Yukardaki
Talep tahmin
modeli
haftaekonomik
ii baz alnarak
hesaplanmtr.
Y l bykten
ierisindeke
hafta ii
gnsralanm
says 260
tabloda
yer alan
i verimlilik
oranlar (E-IRR)
doru
kabulekil
edilmitir.
sonu gnlerini
dahilgre
edebilmek
iin hafta
iine ait yolcu bindileri 1,3
veolarak
aadaki
15.1.6 Hafta
oluturulmutur.
Bu ekle
kitelli-Habipler
(PPile arplarak
toplam
says hesaplanmtr.
1,3 yaklak
katsays2 ise
Ulam
4) katsays
hatt ekonomik
adan yl
en ierisindeki
yksek proje
olarakbindi
gzkmektedir.
Bunun nedeni
kmlik
bir
A.den
alnan balants
yolculuk bilgileri
kullanlarak hesaplanmtr.
rayl sistem
ile Habipler-kitelli
arasndaki mesafeyi 7-8 kat ksaltmaktadr. SilivriSelimpaa (PP-12) hatt da ekonomik adan en dk kmaktadr. Bunun nedeni ise yatrm
maliyetinin blgedeki talebi karlamas asndan dk olmasdr.

361
362

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 15

15.3Sosyal ve evresel Deerlendirme (SD)

Bu blmde projelerin; yrrlkteki kanun ve ynetmelikler erevesinde doal ve kltrel varlklar,
boazii n ve geri grnm blgesi, su havzalar gibi hassas blgeler iinde olmas durumunda
evresel etkisi ve kamulatrma ihtiyac durumlarda ise sosyal deerlendirmesi yaplmtr.
15.3.1

alma Blgesindeki Hassas Blgeler

alma alan ierisinde yer alan hassas blgelerde; kltr ve tabiat varlklar, canl eitlilii olan
alanlar, su havzalar, orman alanlar ve tabiat parklar bulunmaktadr.
15.3.1.1

Kltr ve Tabiat Varlklar

Kltr ve Tabiat Varlklar, 2863 sayl Kltr ve Tabiat Varlklarn Koruma Kanunu ve 2960 sayl
Boazii Kanunu ile korunmaktadr. stanbulda 150 korumal alan ve 26327 adet korunacak kltrel
varlk vardr. Kltrel varlklarn byk bir ksm Tarihi Yarmadada ve Tabiat varlklar ise Boazn
kuzey ksmnn her iki tarafnda younlamtr (ekil 15.3.1).
Boazii Kanununa gre ngrnm blgesinde herhangi bir yaplama yaplamaz, gerigrnm
blgesinde ise yaplama izne tabidir. Tarihi Yarmada blgesi ise Kltr ve Tabiat Varlklarn
Koruma Kanunu ile korunmaktadr. Tarihi yarmada da yer alan 4 blge (Sleymaniye, Zeyrek,
Ayvansaray - Cankurtaran ve Sultanahmet) UNESCO Dnya Kltr Miras listesinde yer almaktadr.
Trkiyede Kltr ve Tabiat Varlklarn Koruma Kanunu kapsamnda, Kltr ve Turizm Bakanlnn
sorumluluundaki 20 adet blgede Koruma Kurulundan 6 tanesi stanbuldadr. Eyll 2005 tarihi
itibariyle, Trkiyede toplam tescilli sit alannn 77 adedi stanbul l snrlar ierisindedir (Tablo
15.3.1).
Tablo 15.3.1 stanbul li Sit Alanlarnn Trlerine Gre Dalm

P2-6

Ispartakule-Beylikdz-Avclar

Metro

10,5

512,30

10,00

2,0

P2-7

Ispartakule-Kra-Bykekmece-Silivri

Metro

13,8

635,70

9,00

32,7

P2-8

skdar-Beykoz

LIM

17,5

1.283,20

12,41

5,6

P2-11

Tadelen-Tuzla

Metro

24

1.456,60

12,97

28,1

PP-1

Atasehir Havaray

Havaray

11

214,90

7,43

0,0

PP-3

Kadky-Sultanbeyli

Metro

21,5

1.575,60

14,00

16,4

PP-4

kitelli-Habipler

Metro

209,90

1,30

22,6

PP-6

Silivri-Gmyaka

Metro

44,7

1.956,00

29,14

12,5

PP-7

Sultaniftlii-Arnavutky

Metro

11,6

238,60

7,50

9,3

PP-8

Tuzla Tramvay Sistemi

Havaray

30,6

324,40

21,65

28,9

PP-9

Maltepe Havaray

Havaray

3,5

120,70

2,55

0,0

PP-11

Hisarst Rayl Sistemi

metro

347,80

3,00

1,0

PP-12

Silivri-Selimpaa Havaray

monoray

69,3

1.197,10

49,09

0,9

PBH-1

Kadky-Kazleme

metro

40,5

2.921,46

26,42

14,2

PBH-2

Stleme-Kazleme

metro

22,3

1.646,98

14,55

11,3

PBH-3

Stleme-Gayrettepe

metro

12

926,44

7,83

15,3

PBH-4

Bastanc-Kazleme

Metro

42

2.984,10

27,34

17,9

PBH-5

nalan-Mecidiyeky

metro

11,8

914,12

27,1

PBH-6

Stleme-ncirli

metro

27,3

2.002,68

93,48
363
18,00

ST ALANI TRLER

STANBUL

Doal Sit Alan

Arkeolojik Sit Alan
Kentsel Sit Alan
Tarihi Sit Alan

SA
YI
22
18
16
1

Karma Sit Alan

Toplam

20
77

%
64,2
13,2
9,8
0,5
12,4
100,
0

15,2

Yllar

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Toplam

Uzlamal denen
Kamulatrma
Bedeli (TL) (8.
Madde)

15.851.789

77.112.010

111.803.337

91.976.612

96.716.381

50.973.420

43.433.532

Daval
Kamulatrma Bedeli
(TL) (10. Madde)

7.711.264

36.216.853

63.132.588

43.635.134

70.113.869

85.420.115

286.229.634

67%

68%

64%

85%

58%

44%

60%

Uzlama Oran

stanbul
stanbul
Metropoliten
Metropoliten
Alan
Alan
Entegre
Entegre
Kentsel
Kentsel
Ulam
Ulam
Ana
Ana
Plan
Plan
stanbul
Metropoliten
Alan
Entegre
Kentsel
Ulam
Ana
Plan

Final
Final
Rapor
FinalRapor
Rapor
Blm
Blm
15
15
Blm
15

Tablo
Yllar Aras Sosyal
Kamulatrmada
Uzlama
Oranlar
Tablo15.3.2
15.3.32004-2009
Ana Plan Projelerinin
ve evresel
Deerlendirilmesi

Kaynak: BB Emlak Ynetimi Daire Bakanl, 2009

15.3.1.5 Sera Gaz ve Hava Kirleticiler

Birlemi Milletler klim Deiiklii ereve Szlemesi atmosferdeki sera gaz birikimlerini, iklim
sistemi zerindeki tehlikeli insan kaynakl etkiyi nleyecek bir dzeyde durdurmay amalamaktadr.
Sera Gaz Emisyon Azaltm Salayan Projelere likin Sicil lemleri Teblii (2010); iklim deiiklii
N
Etkiler
o
.
Sosyal
evre
1

Gnlsz yer
deitirme

Planl Kentsel
Geliim

Kltrel miras

Tanmlar

ehirsel alanlarda yaplan

yol kamulatrmas
uygulandnda baz
yeniden yerlemeler
kanlmazdr.
Arazi kullanm kararlar ve
buna bal olarak nfus
planl kentsel gelimeyi
etkilemektedir.

mesuyu
Havzalar

Ksa Aklama

Puanlama

projelerin kayt altna

alnmasna
ilikinKltrel
usul ve esaslar
dzenlemektir.
ekil
15.3.1 Doal,
ve Peyzaj
Deerler Analizi

Kaynak: KTVK, 2005

2009da yaplan
Proje kamulatrmada
CO, NOx, naat
HC, ncesi
CO2 safhada
gazlarnn kirletici
deerlerinin hesabnda kullanlan birim emisyon faktrleri
kamulatrmalarn %
baz yeniden yerleimlerin
yer deitirenlerin says
nceki
balklarda
aklanmtr.
Euro
IV
gereince belirlenen tm ara cinslerine gre
44 mahkeme
olmas kanlmazdr.
ok ise C, standartlar
az ise B,
karardr.
yoksa A olarak
standart emisyon parametreleri gelitirilmitir.
Buna gre hza bal km bana gr cinsinden birim
deerlendirilmektedir.

15.3.1.3
Su Havzalar
ve Canl
tketim deeri
hesaplanm
ve eitlilii
her bir projeye etkileri derecelendirmeye tabi tutulmutur. Bu balk
Ulam yatrmlarn
Arazime
kullanma
ve plana
Planl
kentselile geliimi
Su
havzalar
Suyu
Kanun
no: 2560
belirlenmitir.
havzalar koruma kuaklarna gre
ile ilgili hesaplama yntem ve formlleri
Balk 15.1.2.5de
yer Su
almaktadr.
arazi kullanm
uygunluu incelenecektir.
destekleyeci projeler iin
yaplabilecek faaliyetler bu kanunla
etkilemektedir.
A, belirlenmitir. Bunlardan uzun mesafe koruma kuanda (2000
az destekleyenler
iin B,Deerlendirme
15.3.2
Planbaz
Projelerinin
ve evresel
m-HavzaAna
Snr)
faaliyetlerSosyal
snrlanmtr,
ksa
mesafe koruma kuanda (0-300m) ise her trl
desteklemeyenler iin C

Ana
Plan projelerin
sosyal
evre,dere
doal
evrebandnda
ve kirlilik
faktrler
yaplama
yasaktr vedeerlendirilmesinde
sk kontrol edilmekte
ve mutlak
koruma
iseile
100ilgili
metre
iinde

Tarihi yarmada ve dier

blgelerdeki kltrel
varlklarda baz evresel
etkilerin olumas
muhtemeldir.

Trafikten kaynaklanan
stanbul da deiik
Projeler kltrel miras
belirlenmitir.
Projelerde;
A:(SK
Herhangi
bir etki
beklenmemekte;
B:2009).
Az etki beklenmekte; C: Etki
her trl yaplama
yasaktr
mesuyu
Havzalar
Ynetmelii,
emisyon ve
yerlerde birok kltrel
etkilemiyorsa A, ksmen
titreimlerden
dolay
varlkboyutlarnn
vardr. Uygulamabilinmemekte
etkiliyorsa B,
beklenmekte,
veetkiliyorsa
aratrlmas gerekmekte eklinde snflandrlmtr.
stanbuldasafhasnda
ekolojik detayl
ve biyolojik ynden
nemli doal yaam alanlar bulunmaktadr (Bkz. ekil 1.2.8).
eserler etkilenebilir.
C
Tablo 15.3.3de
Ana
plan projelerinin deerlendirme kapsam gsterilmektedir.
inceleme
yaplacaktr.

stanbul da snrl su
kaynaklarndan dolay su
havzalarn korumak
nemlidir.

Su havzalarnda
Su havzalarnn projelerle
mesuyu havzalarnda
yerleme koullar iin
uyumu teyid edilecektir.
yer almyorsa A, ksmen
15.3.1.4
Sosyal Etkiler - Arazi Kamulatrmas
ynetmelikler
etkiliyorsa B, yer alyor
uygulanr.
ve etkiliyorsa
2942 ve 4650 sayl Kamulatrma
kanunuCkapsamnda

Doal evre
3

ile mcadele kapsamnda sera gaz emisyonlarnn azaltlmas, snrlandrlmas iin yrtlen

Deerlendirme

Biyoeitlilik adan nemli nemli ku alanlar ise IUCN (Dnya Korunma Birlii) tarafndan
RAMSAR szlemesi ile korunmaktadr.

kamulatrma yaplmaktadr. Kanuna gre

madde 8 anlama yoluyla, madde 10 mahkeme yolu ile ve acil kamulatrmada ise el atma yolu ile
yaplmaktadr.
BB bnyesinde yaplan kamulatrmalarda ise piyasa deeri kabul edilmektedir. BB 2004-2009
Kaynak: Kltr ve Tabiat Varlklarn Koruma Kurulu, 2005

yllar arasnda toplam 1.283.000 m 2 alan ve 1.124.000.000 TL deerinde kamulatrma yapmtr.

Kamulatrmalarda uzlama oran 2009 yl iin % 44 olarak gereklemitir (Tablo 15.3.2). Uzlama
orannn az olmas kamulatrma gerektiren ulam projelerinin uygulanmasnda mahkeme ile
15.3.1.2
Orman Alanlar ve Tabiat Parklar
zme gidilmesi durumunda srecin uzayaca ve bu nedenle yatrmlarn ksa dnemde
Orman alanlar Orman Kanunu ile tabiat parklar ise Milli Parklar Kanunu ile korunmaktadr (Bkz.
gereklemeyebilecei dikkate alnmaldr.
Tablo 15.3.1 ve ekil 15.3.1).

366
364
365

Doal Koruma
Alanlar

Kltr ve Tabiat Varlklar,

Boazii ve nemli ku
alanlar kaynak deerleri
ile hassas alanlar olarak
kanun ve uluslararas
szlemelerle
korunmaktadr.

Kanunlarla kontrol
edilir.

Boaz boyunca yer alan

koruma alanlarnn
dikkatlice konumu
incelenecektir.

Ara motor yaktlar sera

gaz yaymaktadr.

Euro standartlarna
uyum.

Proje
uygulamas
ile
oluacak sera gaz tahmini
yaplmaktadr.

VTPI parametreleri kabul

edilmitir.

VTPI parametreleri ile

hesaplanmtr.

Ana yollar etrafnda ara

grlts dikkate
alnmaktadr ve yok
kenarlar iin grlt
lm yoktur.

Ana yollar etrafnda

tedbir alnacaktr.

Doal koruma
alanlarnda yer
almyorsa A, ksmen
etkiliyorsa B, yer alyor
ve etkiliyorsa C

Kirlilik
5

Hava kirlilii
(Kresel snma)

Su kirlilii

Grlt ve
vibrasyon

Kazalar

Trafik kazas says

artmaktadr.

Toplam Maliyet
ierisinde 15.2.1.5
balnda yer
almaktadr.
Toplam Maliyet
ierisinde 15.2.1.8de
yer almaktadr.

Uygulama aamasnda
detayl inceleme
yaplacaktr.

Toplam Maliyet
ierisinde 15.2.1.6 yer
almaktadr.

Trafik kazas nedenleri

tespit edilecektir.

Toplam Maliyet
ierisinde 15.2.17de yer
almaktadr.

stanbul
Metropoliten
Alan
Entegre
Kentsel
Ulam
Ana Ana
Plan
stanbul
Metropoliten
Alan
Entegre
Kentsel
Ulam
Plan

Final
Rapor
Final
Rapor
Blm
15 15
Blm

Teknik Tedbirler

naat Tedbirleri

Tablo
15.3.4
evresel
Tedbir
rnekleri
Yukardaki
proje deerlendirme
kritereleri
dorultusunda
karayolu
zel projelerinin ncelik sralamas
Grlt snmleyen
asfalt, ana yollarda
grlt
nleyici
setler;

Her tip ara iin Mevcut AB emisyon standartlarna

uymak;

Manzara ile Ulam altyapsnn entegrasyonu;

aadaki
Tablo 15.4.2de gsterilmektedir.
T.C.

Kurun, slfr ve benzin asndan yakt kalite

Kpr ve su ak iin tneller, hayvan gei yollar ve rayl sistemleri.

STANBUL BYKEHR BELEDYES

Ekonomik
Aralar

standartlarna uymak,

. ULAIM DARE BAKANLII . 3gg,

Motorlu aralar iin grlt standard;

Btn ulam modelleri iin harici giderlerin vergi ve cretler ile

CNG araba tantm.

iselletirilmesi
(rnein
enerji vergisi,
yakt vergisi,
cretli yol ve park
Tablo
15.4.2
Karayolu
zel Projelerin
nceliklendirmesi
UAP PROJE
OFS

' ULAIM PLANLAMA MDRL

Ulam Planlama ve Trafik Ynetimi

<P

cretleri);

Toplu tama hizmetlerinin gelitirilmesi,

Farkllatrlm satn alma vergileri (motor hacmi ve motor tipi gibi)

Kentlerde yol boyunca ayr kamyon ve bisiklet

Ara sahiplerini hurda tevii vererek eski ve evreyi kirleten

yollarnn salanmas;

aralarn AB standartlarnda yeni temiz aralarla deitirmesi iin

Kent iinde ve youn yerleim alanlarnda tek ift

LEJAND

cesaretlendirmek;

plaka uygulamas, hz snrlamas ve park yasa

Dolam vergileri (rnein ABde).

gibi uygulamalarla ara kullanmnn

Dier

snrlandrlmas,

Aralar iin dzenli emisyon kontrol,

Rayl sistemin uztalmas; deniz ulam ve karayolu

Trafie k saatlerinin dzenlenmesi (rnein ar vastalarn gece ve

ile entegre ulamn salanmas,

hafta sonu sr yasa),

Trafik yasaklar;
Trafik gvenlii uygulamalar.

Aralarn hz limitlerinin drlmesi,

Dzgn ara kullanmaya tevik etmek;

Eitim kampanyalar,

Ara paylam,

Farkl alma saatleri.

15.4Proje nceliklendirmesi
Ana plan projelerinde ekonomik i verim oran (E-IRR) asndan ncelik sralamas yaplmtr.
Ulamda yolculuk maliyetinin ve seyahat sresinin azaltlmas bir ulam projesinin sosyal yararnn
gstergesidir. ekil 15.4.1, E-IRRlerin fayda art ve projelerin kmlatif maliyet toplam artn
gstermektedir. Deerlendirmeye tabi tutulan ulam projeleri, sosyal adan faydal olmal ve
Belediyenin
kaynaklar
kstl olduundan
maliyetleri
de finansal limitin ierisinde
ekilfinansal
15.3.2 Ana
Plan Projelerinin
Sosyal veproje
evresel
Etki Sentezi
kalmas gerekmektedir. Bu nedenle ulam talebine cevap verebilecek kapasite retimi, ulam
projesinin finansal i verimlilik oran ve sosyal-evresel etkiler nceliklendirme ltlerinde yer
almaktadr
(Tablove15.4.1).
15.3.4
Sosyal
evresel Deerlendirilmeye Ynelik neriler
Projelerin sosyal ve evresel deerlendrilmesine ynelik yaplan neriler aadaki ekilde
zetlenebilir:

Boazii ngrnm blgesinde yaplacak projelerde silet ve toprafik koullar dikkate alnmaldr.
Tablo 15.4.1 Deerlendirme Kriterlerine Gre Puanlama
Su havzalar ve orman alanlar yasalarda belirtilen dzenlemelerle korunmas gereken alanlardr.

Yaplacak projelerde hidrolojik yapnn dengesini bozmayacak ekilde projeler gelitirilmelidir.

evresel Etkilerin Artmas

Tablo 15.3.4de AB lkelerinde alnan evresel tedbirler gsterilmektedir. Trkiyede evresel tedbir
olarak ekonomik aralar (zellikle tat alm vergisi, tat vergisi ve yakt vergisi) kuvvetli bir ekilde

uygulanmaktadr. Emisyon standard ve yakt kalite standard gibi dier nlemlerin AB standartlar ile
15.3.3ekonomik
Ana
Plan Projelerinin
Sosyalgerekli
ve evresel
Etkisera
Sentezi
bymeye
paralel olarak
tedbirlerle
gaznn yaratt kirlilii minimize etmek
ekil
15.3.2de
gsterildii
gibi
sosyal
ve
evresel
adan
hassas blgeler (korunan blgeler);
iin gerekli admlar atlmaldr.
Boazii blgesi, kltr ve tabiat varlklarnn bulunduu blgeler, su havzalar ve yeniden yerleim
blgeleri, ilgili mevzuat ve proje zellikleri ile deerlendirilmitir.
Kriter

Gsterge

Ekonomik geri dn

Ekonomik IRR

Talep - Karayolu

V-km/km

Talep - Toplu Tama

Yolcu
Yolcu-km
Talep/Toplam Yolcu

Planl Kentsel Geliimle Uyumluluk

Finansal geri dn

evresel
deerlendirme

Finansal IRR

Doal

X>60%
X>30000
X>600000
Y>25000
Z>%2,5

60>X>15%

15%>X

30000-10000

10000<X

300000-600000

300000<X

25000-10000

10000<Y

%1,5-%2,5

Destekleyici
X>15%

liki yok
15>X>5%

Zt

5%>X veya geliri yok

Biraz etki (+)

Olduka Etkl (++)

(SEA sonucu)

Etki
yok
(Belirti yok)

Biraz etki (+)

Olduka Etkili (++)

Tal
ep

%1,5<Z

367
369
368

Etkili
deil
(Belirti yok)

Acil ihtiyalar
E-IRR

(evre Deerlewndirmesi
Sonucu)

Sosyal

Proje Ad

Kentsel
Geliimle
Uyumluluk

A
F-IRR

Sosyal
Deerlendirme

Doal
Deerlendirme

Acil
htiya
Durumu

Genel
Deerlendirme

AAABCCC

Armutlualt-Poligon

Ayazaa-Armutlualt

AAABCCC

Beylerbeyi-Hekimba

AAACCCC

ayrba-Derbent

AAABCCC

Dolmabahe-Fulya

AAABBCC

Fulya-Levazm

Harem-Beylerbeyi

AAABBCC
AAABBCC

Levazm-Armutlualt

AAABCCC

Zincirlidere-Levazm

AAACCCC

stanbul
stanbul
Metropoliten
Metropoliten
Alan Alan
Entegre
Entegre
Kentsel
Kentsel
Ulam
Ulam
Ana Plan
Ana Plan

FinalFinal
Rapor
Rapor
BlmBlm
15
15

Tablo 15.4.3
Sistem
Projelerinin
Yukardaki tabloda
geenRayl
ltler
ekonomik,
sosyal nceliklendirilmesi
ve blgedeki kentsel geliim kriterleri gz nne
alnarak puanlanm ve genel deerlendirmede toplanmtr. Buna gre yedi snflamadan
ekonomik lt dierleri de sosyal ve evresel lttr. Ancak ekonomik ltn (E-IRR) ierisinde
sosyal ve evresel faktrler de yer almaktadr. Proje nceliklendirmesi Adan Cye doru
azalmaktadr. Buna gre aadaki Tablo 15.4.4te karayolu tnel ve rayl sistem projelerinin ncelik
sralamas ve kmlatif toplamlar yer almaktadr.

Tablo 15.4.4 Tm Projelerin nceliklendirilmesi

Kod

Hat Ad

EIRR

Genel
Talep

Kentsel
Geliimle
Uyumluluk

F-IRR

Sosyal
Deerlendirme

Doal
Deerlendirme

Acil
htiya
Durumu

Genel
Deerlendirme

T-1

skdar-ekmeky

AAAAAAB

T-2

Bakrky-Beylikdz

AAAAABB

D-1

Bakrky-BahelievlerBaclar

AAAAAAB

D-2

Kabata-Beikta-iliGiyimkent-Baclar

A
B
AAAAAAB
ncelikAsralamas aadaki
TabloA15.4.3te gsterilmektedir.
Buna gre renklendirilmi ksm Boaz

D-3

Yenikap-Bakrky

A
A
A
B
AAAAAAB
geen alternatif
hatlar
olup kendi ierisinde
deerlendirmeye
tabi tutulmutur (Baknz Blm 12).

D-4

Hali evresi

AAABBBB

D-5

Yenibosna - kitelli

AAAABBB

D-6

ihane-Kulaksz- Cemal
Kamac
Baclar-Halkal

AABBBBC

AAAABBC

Tekstilkent-stoOlimpiyatkyIspartakule
Kartal D-100-Kartal DO

AAAAABB

ABBBBBC

P2-2

Sabiha Gken
Havaalan- Formula 1

BBBBBBC

P2-4

4.Levent-Gltepe eliktepe
Beikta-Saryer

ABBBCCC

AACCCCC

P1-1
P1-2

P2-1

P2-5

Yukarda aklanan proje deerlendirme kritereleri sonular dorultusunda rayl sistem projelerinin

P2-6

Ispartakule-BeylikdzAvclar

AABCCCC

P2-7

Ispartakule-KraBykekmece-Silivri

AAAABBC

P2-8

skdar-Beykoz

ABBBBCC

P2-11

Tadelen-Tuzla

AAAABBB

PP-1

Atasehir Havaray

AAAABCC

PP-3

Kadky-Sultanbeyli

AAAAABB

PP-4

kitelli-Habipler

AAAAABB

PP-6

Silivri-Gmyaka

AABBBCC

PP-7

Sultaniftlii-Arnavutky

AABBBBB

PP-8

Tuzla Tramvay Sistemi

AAAABCC

PP-9

Maltepe Havaray

ABBBCCC

PP-11

Hisarst Rayl Sistemi

AAABBBC

PP-12

Silivri-Selimpaa
Havaray

ABBCCCC

PBH-1

Kadky-Kazleme
Metro Hatt
StlemeKazleme

AAABBBC

AAABBBC

PBH-3

StlemeGayrettepe

370B
371

AAABBBB

PBH-4

Bostanc-Kazleme

AAAAABB

PBH-5

nalan-Mecidiyeky

AAAABBB

PBH-6

Stleme-ncirli
Metro Hatt

AAAAABC

PBH-2

Kod

AAAAAAB

Kmla
tif
Toplam
1.743

1.545

AAAAAAB

3.288

Bakrky-Bahelievler-Baclar

655

AAAAAAB

3.943

D-3

Yenikap-Bakrky

518

AAAAAAB

4.461

T-2

Bakrky-Beylikdz

1.399

AAAAABB

5.860

914

AAAAABB

6.774

1.576

AAAAABB

8.350

210

AAAAABB

8.560

2.984

AAAAABB

11.544

D-2

Proje Ad
Kabata-Beikta-ili-Giyimkent-Baclar

T-1

skdar-ekmeky

D-1

P1-2

Tekstilkent-sto-Olimpiyatky-Ispartakule

PP-3

Kadky-Sultanbeyli

PP-4

kitelli-Habipler

PBH-4

Bastanc-Kazleme

Proje Yapm
Maliyeti(milyon $)
1.743

Genel
Deerlendirme

D-5

Yenibosna - kitelli

P2-11

Tadelen-Tuzla

886

AAAABBB

12.430

1.457

AAAABBB

13.887

PBH-5

nalan-Mecidiyeky

P1-1

Baclar-Halkal

914

AAAABBB

14.801

429

AAAABBC

P2-7

15.230

Ispartakule-Kra-Bykekmece-Silivri

636

AAAABBC

15.866

PP-1

Atasehir Havaray

215

AAAABCC

16.081

PP-8

Tuzla Tramvay Sistemi

324

AAAABCC

16.405

D-4

Hali evresi

153

AAABBBB

16.558

PP-11

Hisarst Rayl Sistemi

348

AAABBBC

16.906

PKT-05

Dolmabahe-Fulya

211

AAABBCC

17.117

PKT-06

Fulya-Levazm

279

AAABBCC

17.396

PKT-07

Harem-Beylerbeyi

240

AAABBCC

17.636

PKT-01

Armutlualt-Poligon

240

AAABCCC

17.876

PKT-02

Ayazaa-Armutlualt

240

AAABCCC

18.116

PKT-04

ayrba-Derbent

308

AAABCCC

18.424

PKT-08

Levazm-Armutlualt

419

AAABCCC

18.843

PKT-03

Beylerbeyi-Hekimba

454

AAACCCC

19.297

PKT-09

Zincirlidere-Levazm

201

AAACCCC

19.498

PP-7

Sultaniftlii-Arnavutky

239

AABBBBB

19.737

D-6

ihane-Kulaksz-Cemal Kamac

145

AABBBBC

19.882

PP-6

Silivri-Gmyaka

1.956

AABBBCC

21.838

P2-6

Ispartakule-Beylikdz-Avclar

512

AABCCCC

22.350

P2-5

Beikta-Saryer

1.095

AACCCCC

23.445

P2-1

Kartal D-100-Kartal DO

86

ABBBBBC

23.531

P2-8

skdar-Beykoz

1.283

ABBBBCC

24.814

P2-4

4.Levent-Gltepe -eliktepe

161

ABBBCCC

24.975

PP-9

Maltepe Havaray

121

ABBBCCC

25.096

PP-12

Silivri-Selimpaa Havaray

1.197

ABBCCCC

26.293

P2-2

Sabiha Gken Havaalan-Formula 1

149

BBBBBBC

26.442

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 15

Tablodan da anlald gibi birbirine alternatif projeler elendikten sonra kalan 38 projenin toplam
maliyeti 26.442 milyon $dr. stanbulun teknik ve mali kstlar da dnerek plan dnemi
ierisindeki baz projelerin gerekletirilmesi mmkn olamayacandan bu tablo daha da
ksaltlabilir.

373 372

Dnem

BB
Eklenen
Yol
Uzunluu
(km)

KGM
Eklenen
Yol
Uzunluu
(km)

BB Yol Yapm
Maliyeti ($)

letme/Bakm
Maliyeti
($)

Kamulatrma
Maliyeti ($)

Toplam Maliyet
($)

32

539.770.248

1.064.274.369

2.512.436.542

4.116.481.159

858.959.450

3.097.091.587

4.602.092.472

BB
Yllk
Ortalama
Eklenen Yol
Uzunluu
(km)

Ksa Dnem
(2009-2014)
Orta Dnem
(2014-2018)

159
196

140

49

646.041.435

Uzun Dnem
(2018-2023)
Toplam

195

27

39

3.648.363.394

1.107.218.417

2.711.535.287

7.467.117.098

550

167

39

4.834.175.077

3.030.452.237

8.321.063.416

16.185.690.730

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor

Blm 16

16.3Rayl
Plan
Blm
16 ASistem
Geliim
Plan
16.3.1
Rayl
Sistem
Gzerghlar
16.1A Geliim
Plan
Yaklamlar
Rayl
plan anda;
14. Blmdeki
maksimum
a vegelitirilmi
15. Blmlerdeki
ekonomik
Plann sistem
hedef veana
politikalar
dorultusunda
bundan nceki
blmlerde
ebeke projelerinin
deerlendirme,
proje
ncelikleri
ve finansal
kstlamalarvedikkate
projenin
ksa, orta ve uzun
ekonomik, sosyal,
doal
ve evresel
adan incelenmi
ncelikalnarak
sralamas
yaplmtr.
dnem etaplandrmalar yaplmaktadr. Etaplandrmada yer almayan projeler 2023 sonrasna
Planlama yaklammz ise Ana Plan hedef ve politikalar dorultusunda kentsel geliimi
telenmitir.749,27 km iken Ana Plan a 614,67 km uzunluundaki 39 hattan olumaktadr. Rayl
destekleyecek ynde eriim ve konforun optimum dzeyde olduu, mali kaynaklarn dengeli
sistem hatlarnn M1, M2, T1, T2, T3, T4, ve F1 gibi hat kodlar (metro: M, tramvay:T, banliy: B,
kullanlaca bir yapda olmaldr. Bu nedenle gelecekteki a yaps aada belirtilen konular dikkate
finikler: F, teleferik: K havaray: H) vardr. Hattn iki ucundaki istasyon isimleri (r: Taksim - 4.Levent,
alnarak etaplandrlmtr:
Aksaray - Havaliman, Kabatas - Zeytinburnu gibi) hattn ismini oluturmaktadr. Tablo 16.3.1de rayl

sistem
kodlar
hatekim
isimlerimerkezleri
verilmektedir.
Bu planda
bu kodlarn
devamll
salanmtr.
Yeni althatlarnn
merkezlerde
yerve
alan
ile merkezi
blgelerin
eriimini
kolaylatracak
an
kurgulanmas

Ana ulam koridorlarndan maksimum verim elde etmek iin kentii yollarn entegre edilmesi

Liman, havaalan ve lojistik merkezler arasndaki balantlarn gelitirilmesi esas alnmak suretiyle
Tabloyol
16.3.1
Plan Aarazi
Listesi
alt merkezleri birbirine balayan
a Ana
gelecekteki
kullanm plann destekleyecek ekilde
glendirilecek stratejiler esas alnacaktr.
Bylece insanlarn ekonomik aktivite ve gnlk hayatn destekleyen, srcler ve yayalar iin hzl konforlu ve gvenli, doal afetlere kar gvenli ve kalite standartlarna uygun, evresel etkiye
duyarl, stanbulun topografik yapsna uygun, finansal - ekonomik olarak kabul edilebilir ve kentin
arazi kullanm kararlarna uygun bir ebeke hedefine ulalmaya allacaktr.
Projeler ksa dnem (2014), orta dnem (2018) ve uzun dnem (2023) projeleri olmak zere etaplara
ayrlmtr. Etaplara karar verilirken projelerin tahmini biti tarihleri, blgenin gelecekteki ulam
ekil
16.2.1sosyo
Karayolu
Ana Plan
Aarazi kullanm, dier ulam trleriyle
ihtiyac, projenin bulunduu
evrenin
ekonomik
yaps,
olan balants gibi birok deikenler gz nne alnmtr.
ekil 16.2.1de grld gibi kentin gelime blgesinin hemen yaknnda bulunan blgelerdeki ana

yollar ve entegre
16.2Karayolu
Plan balant yollar ksa vadede younlarken, orta dnemde Ulatrma Bakanlnn
blgesel
uluslararastarafndan
projesi olannerilen
Kuzey Marmara
balant
yollar
yaplacandan
bu
Ulatrmave Bakanl
nemli Otoyolu
ulam ve
akslar
orta
dnemde
yaplmas
yollara eriim salayacak
planlanmtr.
Uzun
dnemde
ise planlanan
yollarzerindeki
bat blgesinde
planlanmaktadr.
Bu nemliyollar
akslar
merkezi alanla
birbirine
balayan
ve 3 kmnin
yollar
younlamtr.
kapsayan kentii ulam koridorlar ise BB tarafndan nerilmi olup orta dnemlik programa
alnmtr.
Uzunluu
kmnin altnda
olan
kentiibilgiye
yol projeleri,
trafik
ve yol
2009
yl BB
Faaliyet3 Raporundan
elde
edinilen
gre kente
22 sirklasyon
km yeni yol projeleri
ilave edilmitir.
geniletme
projelerimali
yatrm
program ierisinde
Buradan
hareketle
kapasitelerin
de dikkatebulunmamaktadr.
alnd planlanan yol a ve maliyet bilgileri Tablo
16.1.1de
gsterilmitir.
Tnel projeleri
ve geliim blgelerindeki blgesel yollar ise Blm 15teki kriterler erevesinde
deerlendirilmi olup orta ve uzun dnemli programa alnmtr. Bylece 2023 ylna kadar ksa
vadede 159 km, orta vadede 196 km ve uzun vadede 195 km olmak zere toplam 550 kmlik
Tablo 16.2.1 Ksa, Orta, Uzun Vadeli Projeler
karayolu a ilave edilecektir. 2023 yl iin dnemsel yatrmlara gre karayolu ana plan a ise ekil
16.2.1de gsterilmektedir.

Proj
e
Kod
u
E-1

Hat Ad

Uzunluk
(km)

ihane-T aksim-Darrafaka

18,59

E-2

Aksaray-Havaalan

19,3

E-3

Kabata-Zeyti n bu rn u

14,1

E-4

Zeytinburnu-Baclar

5,12

E-5

Tnel-Taksim

1,6

E-6

Tnel-Karaky

0,6

E-7

Taksim-Maka

0,3

E-8

Kadky-Moda

2,6

E-9

Taksim-Kabata

0,64

E-10

Eyp-Piyerloti

0,42

E-11

Banliy Hatt

72

E-12

Topkap-Habipler

15

C-1

hane-Yenikap

3,6

C-2

Kadky-Kartal-Kaynarca

26,5

375
374

C-3

Otogar-Baclar(Kirazl)

5,6

C-4

Baclar-kitelli-Olimpiyat Ky

15,9

C-5

Marmaray Projesi

4,5

C-6

Aksaray-Yenikap

0,7

D-2

Kabata-Beikta-ili-Giyimkent-Baclar

24,5

T-1

skdar-ekmeky

20

D-1

Bakrky-Bahelievler-Baclar

D-3

Yenikap-Bakrky

T-2

Bakrky-Beylikdz

25

P1-2

Tekstilkent-sto-Olimpiyatky-Ispartakule

12,5

PP-3

Kadky-Sultanbeyli

21,5

PP-4

kitelli-Habipler

PBH
-4
D-5

Bastanc-Kazleme

P211
PBH
-5
P1-1

ekmeky-T adelen-T uzla

Yenibosna-kitelli

42
stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan
Final Rapor
12,2
Blm 16
24

nalan-Mecidiyeky

11,8

Baclar-Halkal

7,5

P2-7

Ispartakule-Kra-Bykekmece-Silivri

13,8

PP-1

Atasehir Havaray

11

PP-8

Tuzla Tramvay Sistemi

30,6

Hali evresi

9,6

Hisarst Rayl Sistemi

Sultaniftlii-Arnavutky

11,6

ihane-Kulaksz-Cemal Kamac

5,8

PP-6

Silivri-Gmyaka

44,7

P210
P1-3

Ataky Atatrk Havaalan

2,5

Pendik Sabiha Gken Havaalan

8,2

Halkal atalca

46,8

D-4
PP11
PP-7
D-6

PP10
Toplam

614,67

376

Yl

TBM kurulmas
TBM naas
Tnel naas
E&M ler

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor

stanbul16Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Blm
Final
Rapor
stanbul
Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan
Blm
16
Final Rapor
Blm 16 Ancak ayn anda birka inaat alan oluturularak

veya ayn anda birka blmn inaat yaplarak

inaat sresi ksaltlabilir. rnein; 15 kmlik bir yeralt metrosu, 5er kmlik blm olarak ele
16.3.2
Ksa,
ve Uzun
Vadeli ayn
Projeler
alndnda
ve Orta
inaat
almas
anda yapldnda, 5 kmlik yeralt metrosu ile ayn srede
ina
edilebilir.
Bir rayl
sistem projesinin; planlamas, projelendirilmesi ve inaat ile birlikte hayata gemesi iin
yaklak
10 yllk
bir sre
gerekmektedir.
Dnyadaki
rneklere
bakldnda
yeraltnda
yaplan
bir
Rayl
sistem
hattnn
yzeyden
yaplmas
durumunda
inaat
sresi ayn
uzunluklu
yeralt
metro hattnn daha
inaatksadr;
be yl olmakla
birlikte
bu sre istasyonun
ve yerin
konumuna
metrosundan
ancak arazi
istimlaklar
nedeniylederinliine
bu sre daha
uzun
olabilir. bal
Ana
olarak deimektedir.
Bu nedenle
ksa16.3.4te
dnemdeaadaki
faaliyete sreler
gemesi
zoralnacaktr.
olan rayl sistem a; finansal
plandaki
rayl sistem projeri
iin Tablo
baz
kaynaklar ve zaman planlamas yaplarak ulam talebini karlayacak ekilde kurgulanmaldr.
rnek olarak Tablo 16.3.2de tnel ama makinesi (TBM) ile yaplan alma plan gsterilmektedir.
Tablo 16.3.4 Rayl Sistem Trne Gre Yapm Sreleri (Yl) -1

Tablo 16.3.2 TBM inaat Sreci

Kaynak: UAP Proje Ekibi

Tablo 16.3.5 Rayl Sistem Trne Gre Yapm Sreleri (Yl) -2

Kaynak: JICA Proje Ekibi

Kabuller:

Yl

Hat uzunluu= 5km (tamam yeraltnda), stasyon says = 5,

2023 ylnda (ekil 16.3.1 ve ekil 16.3.2) Asya yakasnda, skdar-ekmeky (M6) metro hatt
Tnel
yapm hz ilelerinde
= ortalama dou
10m/gn,
gnleri =Marmaray
Ayda 25 gn,
skdar
ve mraniye
bat
ynnde;
banliy hatt ve Kadky-Kartal4

10

Hazrlk almalar

ekil
16.3.1
Raylparalel
Sistem
Ana Plan A (Merkez)
Kaynarca
(M3) metro
hatt
ise kyya
iletilecektir.
Szleme
tr
= Yap-let-Devret
(Y D)

Alan Aratrmas

Bir
metro
inaat; inaat
arazinin tespiti,
n etd,
ihale
dokmanlarnn
ve
Avrupa
yakasnda
ise ky yaplacak
boyunca; Marmaray
hatt, M1,
M2, M5,
M8,
M9 ve T1 hatthazrlanmas
dou

Arazi stimlak

ihalenin
yaplmas,
uygulama
projesinin
hazrlanmas, Sisteme
tnel ve istasyon
inaat,
iler
bat ynnde
ana koridorlar
oluturmaktadr.
dou - bat
aksnelektromekanik
destekleyen kuzey

n Etd almas

(E&M) ve- gney

denemeynl
sr
gibi da
birok
Tablo
5 km uzunluundaki
bir metro
hatlar
ilavefaaliyetleri
edilmitir.iermektedir.
Ana plan a
gelecekteki
talebi karlamak
iin

STANBUL BYKEHR BELEDYES

V&f/

RAYLI SSTEM ANA PLAN AGI

SW DARE BAKANUl
inaatnn
alma
takvimi
durumda
toplam sre Merkezi
10 yldr.alanda rayl sistem a
boaz
geen
yenigsterilmektedir.
bir rayl sistem Bu
hattn
da (BATI
iermektedir.
BLGES)

hale Dkmanlarnn Hazrlanmas

ULA

halenin Yaplmas

ULA M PLANLAMA MDRL 'S? UAP PROJE OFS

daha younlam olup bylece eriim imkan daha da artmtr.

Uygulama Projesinin Hazrlanmas

Ayrntl Alan Aratrmas

Tablo 16.3.3 Metro Yapm Sreci alma Takvimi

Ayrntl Tasarm
Tnel naat
stasyon naat
E&M almalar
Deneme Sr

Metro
Hafif
Metro
Tramvay
Havaray

Metro
Hafif
Metro
Tramvay
Havaray

0-5km
4
3
2
8
0-5km
9
6,5
7

10km
6
5
5
8
10km
9,5
7
8
7,5

15k
m
6,5
5,5
5
12
15km
10,5
7,5

20km
10
8
6
12
20km
11,5
7,5
7,5

30km
12
12
8
12
30km
12,5
8
8

50km
12
ekil12
16.3.2 Rayl Sistem
Plan
(Bat Blgesi)
Kaynak:Ana
JICA
ProjeA
Ekibi
12
12
50km
15
-

378
377
379

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor

Blm 16

16.3.3

Rayl Sistem Gerekleme Plan

Ana planda yer alan rayl sistem hatlarna ilikin gerekleme plan Tablo 16.3.6da gsterilmitir. 6
adet ksa vadeli, 9 adet orta vadeli ve 9 adet uzun vadeli proje bulunmaktadr. naat ve ihale
aamasndaki projeler ksa vadeli projeler; dier projeler de Blm 15teki analizler sonucu nerilen
ekil 16.3.3 Rayl Sistem A Gelime Plan
orta ve uzun vadeli projeleri kapsamndadr.
Aadaki Tablo 16.3.6da rayl sistemlere ait uygulama plan ve 2011-2023 yllar arasndaki yatrm
maliyetleri verilmektedir. Buradaki ksa, orta ve uzun dnemde renklendirilmi ksmlar Ulatrma
Bakanlnn yatrm programnda yer almaktadr. Ayrca burada 2023 ylndan sonras iin nerilen
projelerin maliyetleri de yer almamaktadr.

380
381

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor

Blm 16

382

stanbul
Metropoliten
Alan
Entegre
Kentsel
Ulam
AnaAna
Plan
stanbul
Metropoliten
Alan
Entegre
Kentsel
Ulam
Plan
Final
Rapor
Final
Rapor

Blm
16 16
Blm

16.3.4

Ana Plan Projelerinin

ve Srecin
Gzden
Geirilmesi
Tablo
16.3.7 Proje
Maliyet
Listesi

Rayl sistem ana plan a arazi kullanm planna, talep tahminine ve mevcut durumun eitli
faktrlerine gre kurulmutur. Planlamann ve talep tahminin doas gerei, rayl sistem geliimi ile
ilgili olarak gelecekte beklenmedik gelimeler olabilir ya da sosyo ekonomik koullara bal olarak
gelime planland gibi olmayabilir. Bu nedenle evresel koullar dikkate alnarak ksa vadeli inaat
plan her 3-5 ylda bir gzden geirilmeli ve revize edilmelidir.
Yukarda belirtilen dnelere gre rayl sistem projelerinin tahmini maliyetleri Tablo 16.3.7de
gsterilmektedir. Bu tabloya gre tm sistemin toplam maliyeti 28,2 milyar $ olarak gzkse de bu
maliyetlerin iinde UBAKa ait projeler de yer almaktadr. Bu maliyetlere arazi kamulatrma
maliyetleri dahil edilmemitir. Bylece 2023 ylna kadar BBnin ngrd projelerin toplam maliyeti
15,58 milyar $dr (Tablo 16.3.6).

Pro
je
Ko
du

Hat
Kod
u

Proje Gzergah

Tr

Uzunlu
k
(km)

Vago
n
Says

Toplam
naat
Maliyetleri
(milyon $)

Ksa Vadeli Proje

C-1

M2

hane-Yenikap

Metro

3,6

48

22,2

C-2

M3

Kadky-Kartal-Kaynarca

Metro

26,5

214

520,9

C-3

M4

Otogar-Baclar(Kirazl)

Hafif
Metro

5,6

62

338,0

C-4

M5

Baclar-kitelli-Olimpiyat Ky

Metro

15,9

137

870,0

C-5

B1

Marmaray Projesi

Banliy

76,5

440

4.344,0

C-6

M1

Aksaray-Yenikap

Hafif
Metro

0,7

35

T-1

M6

skdar-ekmeky

Hafif
Metro

20

202

1.283

D-2

M8

Kabata-Beikta-ili-Giyimkent-Baclar

Metro

24,5

103

1.743,4

D-1

M5

Bakrky-Bahelievler-Baclar

Metro

46

654,9

D-3

M12

Yenikap-Bakrky

Metro

41

518,0

PBH
-5
PP1

M18

nalan-Mecidiyeky

Metro

11,8

93

914,1

H5

atasehir monoray

11

49

214,9

212,1

1.436,
2

11.458,9

Havaray

Toplam

Orta Vadeli Proje

T-2

M7

Bakrky-Beylikdz

Hafif Metro

25

132

1.399

P1-2

M8

Tekstilkent-stoc-Olimpiyatky-Ispartakule

Metro

12,5

67

913,9

PP3
PP4
PBH
-4
PBH
-4
P1-1

M11

Kadky-Sultanbeyli

Metro

21,5

117

1.575,6

M14

ikitelli_habipler

Metro

48

209,9

M10

Bostanc Kazleme (1 Etap)

Metro

22,9

139

1.701,9

M10

Bostanc Kazleme (2 Etap)

Metro

19,1

127

1.438,3

M4

Baclar-Halkal

Hafif Metro

7,5

45

429,0

D-4

T5

Hali evresi

Tramvay

9,6

29

125,3

P210
P1-3

B3

Ataky-Atatrk Havaalan

Banliy

2,5

47

169,9

B4

Pendik-S. Gken Havaalan

Banliy

8,2

63

402,9

130,
8

814,5

8.366,1

Toplam
Uzun Vadeli Proje
D-5

M9

Yenibosna-kitelli

Metro

12,2

62

886,1

P211
PP8
PP11
PP7
D-6

M13

ekmeky-Tadelen-Tuzla

Metro

24

108

1.719,0

T8

tuzla tramvay sistemi

Havaray

30,6

47

324,4

M17

Hisarst Rayl Sistemi

metro

54

347,8

T7

sultancftlgi arnavutkoy

Tramvay

11,6

86

238,6

H1

ihane-Kulaksz-Cemal Kamac Gzergah

Havaray

5,8

26

145,0

PP6
PP10
P2-7

B6

Silivri-Gmyaka

Banliy

44,7

204

1.956,0

B2

Halkal-Catalca

Banliy

46,8

272

2.146,6
383

B6

Ispartakule-Kra-Bykekmece-Silivri

Banliy

13,8

82

635,7

Toplam

193,5

939,3

8.399,1

Genel Toplam

536,4

3.190,
0

28.224,1

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor

Blm 16

oluan a gelecek bir ka ylda da toplu tamann ana taycs olmaya devam edecek, hatta
stanbulda gelimi rayl sistem ann tamamlanmas durumunda bile kentii toplu tama
yolculuklarnn byk bir ksm otobs ile desteklenecektir. Bu bakmdan otobs ann gelitirilmesi
ok nemlidir.
Ara trafiinin youn olduu saatlerde baz yollara trafik talep ynetimi uygulanarak (Bkz. Blm 17)
ya

da

otomobil

kullanmn

kstlayarak

insanlar

toplu

tama

kullanmna

ynlendirmek

gerekmektedir. Hatta yeraltndan geen rayl sistem hatlarna paralel lastik tekerlekli hatlarn da
(rayl sistem hattna rekabet oluturmayacak) ilave edilerek engelli ya da kapal alan korkusu
olanlarn yzeydeki toplu tamay kullanmalar salanabilir.
Yoldaki tkanklk otobs iletmeciliinin performansn drmektedir. Dolaysyla uzun mesafeli
otobs hatt iletmeciliinden rayl sistemleri besleyen ksa hatlarn oluturulmas gerekmektedir.
Rayl sistem a gelitike de bu a destekleyecek dikey hatlar tasarlanmaldr. Rayl sistem
hatlarnn bakm-onarm saatlerinde (gece - haftasonu vs) talebe gre rayl sistem hatlarna paralel
ek otobs hatlar da konulmaldr. Bylece mevcut otobs kapasitesi yeni hatlarda deerlendirilebilir
ve rayl sistem hatlar da desteklenmi olur.
Aadaki ekil 16.4.1de merkezi alanda otobs iletmesine ilikin rnekler verilmektedir.
Sistemlerin birbiri ile koordineli ya da besleyici olmas nerilmektedir.

Blnm a

Koordineli a

ekil 16.4.1 Merkezi Alanda Otobs A

Merkezi alanda, yksek kapasiteli otobsler ile metrobs a, yksek kapasiteli otobslerin
kullanld gelimi otobs a veya standart/kk otobslerin kullanld besleyici otobs a
kullanlabilir.

16.4.2

Metrobs A Geliim Plan

Metrobs sistemi metropollerde kullanlan bir eit BRT (Hzl Otobs Tamas) sistemidir. BRT
sistemi kendilerine tahsis edilen yollarda yksek kapasiteli otobs filolar ile faaliyet gstermektedir.
Metrobus sistemi, yksek kapasiteli rayl sistemlere oranla yatrm ve iletme maliyeti dk ve
yapm hz
yksek bir
trdr.
Ayrca
seyahat
16.4Lastik
Tekerlekli
veulam
Denizyolu
Toplu
Tama
Plansresini ksaltarak yolculara zamandan tasarruf
salamakta,
aralarn
kendine
aitTama
yolda Plan
gitmesi
nedeniyle kaza oran ve riskini azaltmaktadr.
16.4.1
Lastik
Tekerlekli
Toplu
Yaklam
Sistemde alan yksek teknolojili aralar ile gvenlik ve konfor salanmaktadr.
stanbulda kentii rayl sistem inaat zaman aldndan (6-8 yl ya da daha fazla) ksa vade iin
ETTnin
stanbulun
ana
arterlerindeki
trafik younluunu
hzl ve konoforlu
toplu tama
hattna
farkl
zmler getirilmelidir.
Otobsazaltmak,
ve minibslerden

385384

Hat Ad

2014

2018

2023

yolcu-km/gn

yolcu-km/gn

yolcu-km/gn

Avclar - Beylikdz

1.142.065

923.940

933.288

Avclar - Stleme

4.373.916

3.871.517

3.900.118

amlca - Kurtky

3.473.496

3.438.975

2.991.247

Grpnar - Kumburgaz

2.079.653

2.553.119

1.832.804

Kumburgaz - Silivri

2.879.613

4.063.010

3.720.631

Mahmutbey - Hadmky

1.989.153

2.041.868

512.614

stanbul
stanbul
Metropoliten
Metropoliten
Alan
Alan
Entegre
Entegre
Kentsel
Kentsel
Ulam
Ulam
Ana
Ana
Plan
Plan
stanbul
Metropoliten
Alan
Entegre
Kentsel
Ulam
Ana
Plan
Final
Final
Rapor
Rapor
Final
Rapor
stanbul
Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan
Blm
Blm
16
Blm
16
Final16
Rapor
Blm 16

Tablo 16.4.2
Metrobs
ulam salamak amacyla
iletmeye
aldHatlarnda
Metrobus Yolcu-Km
sistemi, ilk olarak Topkap - Avclar hattnda
Tablo 16.4.4 Metrobs Hatlar naat Maliyetleri
hizmete balamtr. Yap mna 2007 yl banda balanan 18,3 kilometrelik hat, sekiz ay gibi ksa
srede tamamlanmtr. Daha nce 67 dakikada olan Topkap - Avclar arasndaki mesafe 22
dakikaya inmitir. Avclar - Stleme arasndaki mevcut hat ekil 16.4.2de gsterilmektedir.

b)

Proje Maliyeti Tahmini ve Yntemi

Avclar - Topkap arasnda hizmet veren metrobs hattnn fizibilite almasna gre inaat birim
Ortalama
yolcuTL
kapasiteli
alak zeminli,
5 Emisyon
Metrobs
aralar16.4.3te
iin dizel
maliyeti
5,3 193
milyon
/km alnarak
tahmini Euro
inaat
maliyeti Standartl
hesaplanm
olup Tablo
yakt tketimi
ortalama
litre/km
ve ortalama
ara
fiyat
ise 945.000
(2009
ylnda marka
ETTnin
gsterilmitir.
Ayrca
otobs1,2
filosu
maliyeti
945.000 TL
(2009
ylnda
ETTninTL
ald
Mercedes
ald Mercedes
Capacity
otobsn
yaklak
maliyeti) olarak kabul edilmitir.
Capacity
otobsn marka
yaklak
maliyeti)
olarak tahmin
edilmitir.
c)

Finansal Deerlendirme

Tablo
16.4.3
Mevcut
Metrobs Hatlarnn
Maliyeti
30 Ekim
2010
itibariyle
Metrobste
uygulanan Tahmini
tam biletnaat
tarifesi;
ilk durak iin 1,35 TL,
duraktan sonra 1,95 TL uygulanmaktadr. Planda yolcu bana ortalama gelir ise yaklak 1$ olarak
hesaplanmtr. Tablo 16.4.5te hatlara gre gelir bilgileri yer almaktadr.

Hat Ad

2014

2018

2023

yolcu/gn

yolcu/gn

yolcu/gn

Avclar - Beylikdz

194.649

203.443

Avclar - Stleme

459.231

327.277

amlca - Kurtky

288.027

265.188

Grpnar - Kumburgaz

212.546

229.344

Kumburgaz - Silivri

151.986

212.771

232.374

Tablo63.735
16.4.1 Yllara ve Hatlara Gre Tahmin Edilen Gnlk Metrobs Yolculuklar
197.804
1) Metrobs Hatt n Fizibilite almas

Mahmutbey - Hadmky

Tablo 16.4.5 Metrobs Yolculuklarndan Elde Edilen Yllk Gelir

a) Talep Tahmini
Metrobs
projesinin ilk etab yaklak (Avclar-Topkap) 150 milyon US$, ikinci etabn (Topkap189.239
Nfusun 2023te 16 milyona ulaaca ve metrobs hattna olan talebin de buna paralel geliecei
Zincirlikuyu)
356.726maliyeti yaklak 100 milyon $ ve nc etabn (Zincirlikuyu-Stleme) maliyeti ise
varsaylmaktadr. Buna gre 2014, 2018 ve 2023 yllarna ait talep tahminleri ve yolcu-kmleri
80 milyon
$dr. Ortalamada, Metrobs altyaps yaklak 8 milyon $/kmye mal olacaktr. Yeni hatlarn
240.785
aadaki Tablo 16.4.1 ve Tablo 16.4.2de gsterilmektedir.
altyap178.863
maliyetleri ise Tablo 16.4.4te gsterilmitir.
ekil 16.4.2 Mevcut Metrobs Hatt
234.213

TEM ya da D100 Karayolu koridorunda metrobs hattnn uzatlmas iin n fizibilite almas
gerekmektedir. D100 Karayolu zerindeki metrobs hattnn Avclar -Topkap aras (18,4 km) Eyll
2007de, Topkap - Zincirlikuyu (9,2 km) aras Eyll 2008de ve Zincirlikuyu - Stleme (15 km)
aras Mart 2009da hizmete girmitir. nerilen projelerin toplam uzunluu 117,8 km olup ekil
16.4.3te gsterilmektedir.
Gzergah

Mesafe (m)

Maliyet (milyon $)

18.430

150

Topkap - Zincirlikuyu

9.200

100

Zincirlikuyu - Stleme

15.000

80

Toplam

42.630

330

Avclar - Topkap

Hat Ad

Mesafe(km)

Alt
yap
Maliyeti
(milyon
US$)

388
387
386

Filo
Filo
Boyutu

Toplam
maliyet
(milyon
US$)

Mamutbey - Hadmky

17,1

137

85

Maliyet
(milyon
US$)
54

Avclar - Beylikdz

10,7

86

53

33

119

Beylikdz - Kumburgaz

17,6

141

88

55

196

Kumburgaz - Silivri

27,8

222

139

88

310

amlca - Kurtky

22,7

182

113

71

253

Toplam

95,9

767

478

301

1.068

N
o

Hat

Avclar - Stleme

Yap m Gideri ve
Ara
Alm
(Milyon US$)
-

Mamutbey - Hadmky

190

191

Yllk Gelir (Milyon US$)

Yllk letme
Gideri (Milyon
US$)
26

2014

12

155

201
8
111

202
3
121

79

67

22

Avclar - Beylikdz

119

66

69

64

Beylikdz - Kumburgaz

196

10

72

78

60

Kumburgaz - Silivri

310

21

51

72

79

amlca - Kurtky

253

18

97

90

81

1.068

92

520

485

427

Toplam

S
ra

Hat

Deerlendirme Gstergesi
F-IRR (%)
51,7

NBD*
(US$
371

31,0

266

Beylikdz Kumburgaz
amlca - Kurtky

29,4

315

Mamutbey - Hadmky

25,7

102

Kumburgaz - Silivri

15,0

1
2

Avclar - Beylikdz

stanbul
82Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan
Final Rapor

Blm 16

Tablo 16.4.6 Metrobs Projelerinin Finansal Deerlendirmesi ve nceliklendirilmesi

d)

Deerlendirme Sonucu

Tm projelerin finansal i verimlilik oran (F-IRR) %12den yksektir. Bu nedenle metrobs hatlarnn
finansal olarak uygun olduklar belirlenmitir ve an mevcut rayl sistemlerin yapm yllar gz nne
alnarak ncelik sralamas yaplm ve Tablo 16.4.6da yer almaktadr.

389

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor

Blm 16

*NBD:Net Bugnk Deer

Bu metrobs projelerinden Beylikdz-Avclar hatt, mevcuttaki metrobs hattnn devam niteliinde

olmasndan dolay ksa dnem iin nerilmitir. Dier metrobs hatlarnn yaplmas orta dnemde
planlanm; ancak etaplandrma sreci rayl sistemlerin gerekleme durumuna gre tekrar gzden
geirilmelidir.
16.4.3

ekil 16.4.4 Deniz Ulam Geliim Plan

Deniz Ulam Geliim Plan

Deniz ulamnn stanbuldaki rol tarihsel neme sahiptir. Ancak kprler yapldktan sonra boaz
16.4.4
Transfer
Merkezleri
Plan dt grlmtr. Srekli artan trafik talebi ve
geen deniz
hatlarndaki
yolu Geliim
tamaclnn
boaz
kprlerinin
zirveye
ulamas
nedeniyle
arz/talep
boluunu
doldurmak
Transfer
merkezlerikapasitesinin
kentii ulamn
nemli
parasndan
biridir.
nk transfer
merkezleri
tm iin
toplu
yaka
geii
yapan
deniz
ulamnn
pay
tekrar
artmaya
balamtr.
Deniz
ulam
boaz
kysndaki
tama sisteminin hizmet dzeyini belirleyen faktrdr (ekil 16.4.5).
yerleimler iin karayolu ulamna kar vazgeilmez bir alternatiftir.
Bunun dnda stanbulun Marmara Blgesi ile ulam salayacak Ro Ro/feribot/arabal vapur
hatlar mevcuttur. Bunlar; Yenikap - Bandrma, Yenikap - Yalova, Yenikap - Bursa, Pendik - Yalova,
Eskihisar - Topulardr.
Gelecekte yaplacak karayolu ve demiryolu projelerinin uygulamas en az 6-8 yl daha sreceinden
stanbul ulamndaki denizyolunun paynn arttrlmasna ynelik politikalarn desteklenmesi
gerekmektedir.
Yukarda ifade edilen mevcut hatlardaki kapasiteyi arttrc nlemler ksa vadede ele alnmaldr.
Bunlar:
1.

Mevcut filonun kapasitesi arttrlarak modernize edilmesi gerekmektedir (Yeni aralara yatrm
yaplrken eski aralarn modernize edilerek ksa mesafede kullanlmas ve mevcut iskelelerin
iletme kapasitesinin gelitirilerek yenilenmesi).

2.

Gelecekteki talebi karlamak ve boaz geen yk trafiini hafifletmek iin Ambarl merkezli Ambarl
- Mudanya, Ambarl - Eskihisar gibi Ro Ro hatlar nerilmitir. Ayrca Ambarl - Bandrma, Gemlik Ambarl, Bandrma - Gmyaka Ro Ro hatt ve stinye- ubuklu, Tarabya - Paabahe arabal
vapur hatlar planlama kapsamnda yer almaktadr (ekil 16.4.4).

ekil 16.4.5 Transfer Merkezleri ve Park Et- Devam Et Alanlar

390
391

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor

Blm 16

Transfer merkezlerinde dikkat edilecek hususlar:

Yolcularn bekleyebilecei yeterli byklkte alana sahip olmaldr.

Yolcu hareketliliinin ya da bir ulam trnden dier bir ulam trne geilerin sorunsuz,
rahat ve gvenli salanmas iin sinyalizsayon sisteminin verimli ve yrme mesafesi ve
transfer sresinin az olmas gerekmektedir.

stasyonlarda yolcu talebinin yksek olmas buralarn ticari gelimeya ak olmasn

gstermektedir. Bir terminal istasyonunda alveri, kafe, restoran vb ticari hizmetler yolcular
iin ekim alanlarn oluturmaktadr. stasyonlardaki ticari alanlar ayrca rayl sistem
kullanclarnn var noktas olabilir, bu da yolcu hacmini ve rayl sistem gelirini
arttrmaktadr. Bu nedenle ana istasyonlarda ticari oluumlar desteklenmelidir.

Demiryolu ulam hzl ve gvenilir bir iletim sistemine sahiptir. Ancak yolcular bir ulam
trn seerken transferlerin akc olmasna ok nem vermektedir. Bu nedenle bir hattan
dier bir hatta kolay eriimin salanmas gerekmektedir. Rayl sistem istasyonlarnda
aada belirtildii gibi birka transfer tr bulunmaktadr:

Rayl Sistem Trleri Arasnda Tren Geili letim: Yolcular deil hatlar arasnda trenlerin
transferi sz konusudur. Rayl sistem hatlar yaps nedeniyle genellikle zordur ve tramvay

metro gibi iki hattn farkl tip olmas nedeniyle ise imkanszdr.

Bir Platform zerinden Transfer: Yolcularn ayn platformda bir trenden dierine transfer
olmalardr. Bu transfer yolcular iin uygundur.

Platform

ve

Meydanlar

zerinden

Transfer:

Yolcularn

bilet

giesinden

kmadan

meydandaki dier platformlar kullanarak bir trenden dierine transfer olmalardr. Bu iki hat
meydanda birbirlerine balanmaldr.

Bir stasyonda Transfer: Yolcularn bir demiryolu hattndan kp ayn istasyonu kullanarak
dier demiryolu hattna gemeleridir. Yolcularn genellikle bilet giesinden gemeleri
gerekmektedir.

ki stasyon Arasnda Transfer: Yolcularn bir demiryolu hattndan kp, istasyon dna
karak, baka bir istasyondaki dier hatta gemeleridir.

Dier Ulam Trleri Arasnda Transfer: Yolcularn tren ve otobs, tren ve taksi, tren ve zel
ara gibi bir ulam sisteminden dier bir ulam sistemine transfer olmalardr.

ekil 16.4.6da ana planda yer alan rayl sistem hatlar arasndaki transfer noktalar gsterilmektedir.
Bu noktalardan Bakrky, Yenikap, Kadky, skdar istasyonu en nemli transfer alanlardr.

392

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor

Blm 16

ekil 16.4.6 2023 Yl Rayl Sistem Hatlar Arasndaki Transfer Noktalar

393

stanbul Metropoliten
Metropoliten Alan
Alan Entegre
Entegre Kentsel
Kentsel Ulam
Ulam Ana
Ana Plan
Plan
stanbul

Final Rapor
Rapor
Final
Blm 17
17
Blm

Blm 17 Ulam Talep Ynetim Plan

Tablo koullarn
17.1.1 Trafik
Ya anan
Yollar ve
Kavaklar
Bu blmde trafik
veSkkl
gvenliini
iyiletirmeye
ynelik
trafik skkln azaltma
yntemleri, trafik gvenlii, ulam talep ynetimi ve stanbul iin nerilen ulam talep ynetimi gibi
politikalar anlatlmaktadr. Trafik skkln azaltma yntemleri ve trafik gvenlii balklar altnda
stanbul iin genel olarak alnabilecek tedbirler anlatlrken, ulam talep ynetimi (UTY) bal
altnda Dnyada kabul grm UTY nlemleri ve bu nlemlere paralel olarak stanbul iin nerilen
UTY politikalar anlatlmaktadr.
17.1Trafik Skkl
17.1.1

Trafik Skkl Ya anan Noktalarn Tespiti

stanbul Bykehir Belediyesinin sorumluluk alan ierisinde alma ekibi tarafndan trafik
skklnn yaand nemli kavak ve arterler noktasal ve izgisel olarak belirlenmitir. Bu
almada zellikle merkezi alanlarda birden fazla akmn birletii noktalara, sinyal iaretlerinin
olduu kavaklara, yol kenar parklarnn yapld yerlere, otobs duraklarnn konumuna ve arter
zerinde hizmet eden toplu tama hatlarna (minibs, dolmu, taksi vb.) gre skkln yaand
yerler belirlenmitir.
Akmlarn birlemesi; ana arter akmna balant yollarndan gelen akmlarn eklenmesi ile
olumaktadr. Ana arterdeki hacmin kapasiteye ulamas sonucunda ilave akmlar iin yer
kalmamakta dolaysyla kapasiteyi geen akmlar trafik skkln oluturmaktadr.
Ara toplu tama hatlarnn ve durak konumunun ana arter zerinde nemli bir etkisi vardr. Aralarn
yolcu almak veya indirmek iin duraa yanamas ile durak bazl almayan minibslerin yolcu istei
zerine her yerde durmas, hem trafik gvenliini olumsuz ynde etkilemekte hem de trafik
skklna neden olmaktadr. zellikle bu durumun dar eritli ya da erit saysnn az olduu
yollarda kapasiteye etkisi fazladr. D-100 karayolu yan yollarnda, ile merkezlerinde, Minibs
Caddesi, Vatan Caddesi ve Millet Caddesi bu tr skklklklarn fazlaca yaand yerlerdir.
Baz durumda trafik sinyalizasyon sisteminin de kapasiteye olumsuz etkisi bulunmaktadr. zellikle
youn yaya geiinin olduu meydanlarda ksa sreli trafik skklna neden olmaktadr. Kad ky
Meydan, Taksim ve Mecidiyeky Meydan bu duruma rnek olarak verilebilir.
Yol kenar parklanma durumu da kapasiteyi nemli derecede etkilemektedir. Aktif olarak alan
nemli bir arterin bir veya daha fazla eridinin sadece parklanmaya ayrlmas trafii olumsuz ynde
etkilemektedir. rnein 2 eritli ve tek ynl bir yolun tek eridinin parklanmaya ayrlmas, sadece
tek eridin aktif olarak kullanlmasna ve park halindeki bir aracn yola kmas durumunda hem trafik
gvenlii olumsuz etkilenmekte hem de uzun trafik kuyruklarnn oluturmasna neden olmaktadr.
zellikle Kadky-Kartal arasnda yer alan Minibs Caddesi, Vatan, Millet, Libadiye ve Alemda
Caddelerinde youn olarak yol kenar parklanmalar grlmektedir.
Aadaki Tablo 17.1.1 ve ekil 17.1.1de trafik skklnn en youn olduu yollar ve kavaklar
gsterilmektedir.

1
2
3
4
5
6
7
8
9
1
0
1
1
1
2
1
3
1
4
1
5
1
6
1
7
1
8
1
9
2
0
2
1
2
2
2
3
2
4
2
5
2
6
2
7
2
8

Aklama

le

Barbaros Bulvar, Bykdere Caddesi

Taksim-Dolmabahe
Kadky Merkez-Kozyata Kava Aras

Beikta-ili
Beyolu-Beikta
Kadky

Kava
k

Arter

Maltepe - Minibs Caddesi

Kadky-Maltepe

Alemda - Mithatpaa Caddesi

skdar Meydan
Altunizade

mraniye
skdar
skdar

V
V
V

Yenikap-Karaky Aras
Vatan Caddesi

Fatih-Beyolu
Fatih

V
V

Millet Caddesi
Fevzi Paa Caddesi
Mahmutbey Yeilky Balant Yolu (Bas n Ekspress Yolu)

Fatif
Fatih
Bakky-Baclar

V
V
V

Bahelievler Merkez
Mecidiyeky Meydan ve evresi
Eminn Meydan ve Hali Kprs Aras

Bahelievler
Beyolu-ili
Fatih

V
V
V

Galata Kprs
Taksim Meydan ve Mecidiyeky Meydan Aras (Nispetiye-Nianta)

Beyolu
Beyolu-ili

V
V

Karaky Meydan - Ortaky Aras

Beyolu-Beikta

Bostanc Kprs-Bostanc Sahili Aras

Acbadem Caddesi

Kadky
Kadky

V
V

Libadiye Caddesi
Abdi peki Caddesi

skdar
Bayrampaa

V
V

Merter (Gngren)
Kadky Merkez

Gngren
Kadky

V
V

Kadky Meydan
Sirkeci Arabal Vapur skelesi On
Yenikap

Kadky
Eminn
Eminn

V
V
V

Vatan Caddesi - Lunapark

Fatih

V
V
V

394

2
9
3
0
3
1
3
2
3
3
3
4
3
5
3
6
3
7
3
8
3
9
4
0
4
1
4
2
4
3
4
4
4
5
4
6
4
7
4
8
4
9
5
0
5
1
5
2
5
3
5
4
5
5
5
6
5
7
5
8
5
9
6
0
6
1
6
2

Beikta Meydan

Beikta

Taksim Meydan
Balta Liman Kemik Hastahanesi

Beyolu
Saryer

V
V

Zincirlikuyu
4.Levent
Maltepe Merkez

i
i

N
N
Maltepe

V
V
V

Capitol Alveri Merkezi On

Nuh Kuyusu Caddesi Burhan Felek Kava

skdar
skdar

V
V

Mecidiyeky Meydan
Kurueme
Yldz Teknik niversitesi Kava

N
Beikta
Beikta

V
V
V

Karaky Meydan
Millet Caddesi apa Kan Merkezi
Ye ilky Meydan

Beyolu
Fatih
Bakrky

V
V
V

mraniye Recepaa
Badat Caddesi Kantarc

mraniye
Kadky

V
V

Aksaray Geit
Ataky 9 Ksm

Eminn
Bakrky

V
V

skdar Merkez
Halk Pazar On - Dner Kavsak
Kadky Altyol

skdar
skdar
Kadky

V
V
V

Libadiye Caddesi
Libadiye Caddesi Shell Benzin istasyonu Onu

skdar
skdar

V
V

skdar TEM Balant Yolu

Dolmabahe
engelky Caddesi

skdar
Beikta
Beykoz

V
V
V

Kanlca ubuklu Caddesi

Fevzipaa Caddesi

Beykoz
Fatih

V
V

Bakrky DO Denizotobs skelesi On

Gztepe S.S.K. Hastahanesi On

Bakrky
Kadky

V
V

Gztepe Kaptan Arif Sokak

Cevahir Alveri Merkezi On

Kadky
ili

V
V

Ozgrlk Meydan (ncirli)

Merter Merkez

Bakrky
Gngren

V
V

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 17

ekil 17.1.1 stanbulda Trafik Skkl Yaanan Arter ve Kavaklar (2010)

17.1.2

Trafik Skkln Azaltma Yntemleri

Farkl kollardan gelen akmn birlemesi sonucu oluan trafik skkln gidermek iin ana arterin
katlm yollar uzatlabilir veya toplu tama aralar (ana arter zerindeki otobs duraklarnn konumu
dikkate alnarak) ile katlm yollarn kullanan aralarn kesimesi engellenebilir. Baz arterler
zerinde katl kavak zmleri gelitirilerek trafik skkl azaltlabilinir.
Ara toplu tama hatlarnn olumsuz etkilerini gidermek iin; minibslere ynelik belirli durak sistemi
gelitirilerek geliigzel durmalarnn nne geilmesi, yol kenar park etmenin yasaklanmas,
minibs hatlarnn daha ksa gzergahlarda iletilmesi ve dier toplu tama trleri ile entegre olacak
ekilde planlanmas gibi tedbirler alnabilir.
Sinyalizasyon sistemine bal olarak oluan trafik skkln azaltmak iin; kavak kollarndaki trafik
akmna gre dinamik sinyal sistemi gelitirilebilir.
Bunlarla beraber trafik skkln azaltmaya ynelik stanbul Bykehir Belediyesi Ulam
Koordinasyon Mdrlnn ksa vadeli nemli almalar bulunmaktadr. Bu almalar;

Tepest Kava Projesi

Tepest Kava, Alemda Caddesi ile mraniye TEM Balant Yolu kesiiminde bulunmaktadr.
Tepest mevkiinde bulunan dnel kavakta yaanan olumsuzluklarn

395
396

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 17

giderilmesi; blgede bulunan konut ve alveri merkezlerinin blgeye getirdii trafik ykleri de
dikkate alnarak kavaktaki trafik sirklasyonunun rahatlatlmas, blgede trafik aknn emniyetli,
kontroll ve hzl eriimin salanmas iin hazrlanan projedir. Bylece Tepest Katl Kavak Projesi
ile mraniye-Dudullu, ile Yolu-Tepest ile civardaki konut ve alveri merkezlerinden gelen-giden
ara trafiinin kesintisiz, emniyetli ve hzl bir ekilde ulam salanabilecektir.

Madenler Kava Projesi

Madenler Kava; ile Yolu zerinde ekmeky lesi Madenler Mevkiinde bulunan hemzemin bir
kavaktr. ile Yolu - ahinbey Cadde kesiiminde hazrlanan Madenler Katl Kavak Projesi ile
Blnm Devlet Yolu statsnde bulunan ile Yolunun ana trafik aks (stanbul-ile) zemin altna
alnm, ile Yolu - ahinbey Cadde kesiiminde de hemzemin geometrik dzenleme, sinyalize
kavak projesi ve yaya-ara trafiinin emniyetli geiinin salanmas ngrlmtr.

Harem ayrova D-100 Karayolu Yanyol Projesi

Sz konusu proje ile D100 karayoluna paralel yan yol sreklilii ve D100 karayoluna kontroll eriim
salanacaktr. Yan yol srekliliinin salanmas, otobs - minibs durak ve gzergahlarnn yan yol
zerine alnmasyla (D100 karayolu zerinde transit giden otobsler hari) D100 karayolu trafiinde
rahatlama salanaca dnlmektedir.

Perembe Pazar Trafik Sirklasyon Projesi

Perembe Pazar; ihanede, Tersane Caddesi ve Kemeralt Caddesi arasnda kalan blgedir.
Planlanan alma; Oku Musa Caddesi, air Ziyapaa Caddesi, Bankalar Caddesi ve Perembe
Pazar Caddesi ve bu yollara balanan yollardaki trafik aknn salanmas eklindedir.

17.1.3

Sinyalizasyon Sisteminin Gelitirilmesi

BB Trafik Kontrol Merkezine bal 1600n zerinde sinyalize kavak vardr. Bunlarn iletimi basit
yollu sabit sinyal parametreleri olan bir sistemdir.
Gelimi byk kentlerde uygulanan trafik akna duyarl dinamik sinyalizasyon sistemi stanbul iin
nerilmektedir. Gelimi bu sinyalizasyon sistemi iin gerek zamanl yol trafik bilgisine ihtiya
vardr. Bu nedenle anayol ve arayol zerindeki ara detektrlerinin says arttrlmaldr. Anlk trafik
bilgilerini toplamak iin akll ulam sistemlerinden faydalanarak trafik bilgi sistemi gelitirilmelidir.
Gerek zamanl trafik akm verilerinin toplanmas trafik ynetiminin temel ilevidir. Mevcut trafik bilgi
verilerini toplama sistemi esas olarak ana yollarda trafik koullarn gzlemlemek iin tasarlanmtr.
Ancak sistemin daha etkin almas iin veri tr, veri toplama frekans, veri ileme ve bilgileri
yayma aralar glendirilmelidir.
Sinyalizasyon sisteminin gelimesinde hedeflenen yol a trafik bilgi sistemi kapsamna dahil
edilmelidir. Ana arterlere taklan her balantya ara detektr kurularak trafik bilgisi toplanlacaktr.
Detektrlerden toplanan veriler Trafik Kontrol Merkezine gerek zamanl sinyalizasyon sistemi ile
gnderilir. Bylelikle balantlardan her 5 dakikada bir trafik koullar ve yolculuk sresi
hesaplanabilir.
Her balantya ait trafik verisi alndktan sonra, hizmet dzeyi, kuyruk uzunluu ve

397

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 17

yolculuk sresi dahil birok bilgi hesaplanp medya bilgilendirilir.

Japonyada kullanlan gerek zamanl ara navigasyon sisteminin (VICS 1 in benzeri) stanbulda da
uygulanmas nerilmektedir.

Bunlarn dnda ksa vadede (2014 ylna kadar) Trafik Bilgi Sisteminin glendirilmesine ynelik
yaplmas gerekli almalar aada sralanmtr:

Elektronik Denetleme Sistemi (EDS) uygulama eitliliinin (Kavak ihlal tespit sistemi, hz ihlal
tespit sistemi ve Mobil EDS vb.) arttrlmas ve maksimum verimin salanmas iin kent genelinde
yaygnlatrlmas.

Yolun ileyiini aksatacak sis, kar, yamur, buzlanma gibi doa olaylar veya hz limiti uygulamalar,
elektronik denetleme uyarlar, youn trafik uyars, dikkat ve tat snrlamalar, trafik kazas, ara
arzalanmalar vb durumlarda yol gvenliinin maksimum seviyeye karlmas iin baz eritlerin
kapatlmas veya deiken erit uygulamasnn yaplmas. Bunun iin uygulanabilir arterlerin tespit
edilmesi.

Trafik gzlem, lm ve bilgilendirme sistemleri kapsamnda kullanlan kamera, detektr, deiken

mesaj panolar vb. akll ulam sistemlerine ait teknik alt yapnn kent genelinde yaygnlatrlmas.

Kent genelinde yer alan sinyalize kavaklarn EYS (eriilebilir yaya sinyalizasyon sistemi) ile
zrllerin kullanmna uygun hale getirilmesi. Ayrca sinyalize ve kontrolsz kavaklarn yayalar,
aralar ve bisiklet kullanclar tarafnda etkin ve gvenli bir ekilde kullanm iin yolun geometrisine
gre yatay-dey iaretleme ve sinyalizasyon konseptinin ncelik srasna gre uygulanmas.
ekil 17.1.2de D-100, TEM ve 1.snf kent ii karayolu a gsterilmektedir. Bu a zerindeki trafik
hzlarn gsteren sinyal sistemi bulunmaktadr. ekil 17.1.2de krmz renkle gsterilen 1. Snf kent
ii yollara yeni sinyal sistemi ile donatlarak anlk hz bilgisine eriilebilecek bir alt yapnn 2014
ylna kadar tamamlanmas hedeflenmelidir. Ayrca bu yol a zerinde anlk trafik bilgilerini toplamak
iin akll ulam sistemlerinden faydalanarak trafik bilgi sistemi gelitirilmelidir.

Japonya da yaplp iletilen ara bilgi ve iletiim sistemi. Sistem ara iindeki navigasyon nitesine yol kenarndaki sinyaller yolu ile gerek zamanl
trafik durumu verileri salar ve arac en ksa hat/zaman boyunca hedefe ynlendirir.

398

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 17

17.1.4

Yasad Yol Kenar Parklanmas ile lgili Yaptrmlar

stanbulda trafik tkanklnn nedenlerinden biri arter yollar boyunca yol kenarna yaplan
parklanmalardr. Yasa d park etmi aralar yoldan kaldrldnda trafik koullar nemli lde
rahatlayacaktr. rne in; 2006 ylnda Japonyada yol kenar parklanmasna kar nemli lde
kstlar getirilmitir. Uygulamaya geildikten bir ay sonra, Tokyo Ticaret Merkezindeki 32,1 km.lik
karayolu anda, tkanklk sresinde %29,4luk ve ulam sresinde %12,2lik bir azalma
salanmtr.
Kural ihlalleri arasnda yasa d parklanmalarnn says en yksek deere sahiptir ve yasa d yol
kenar parklanmas trafik tkanklna neden olmaktadr. zellikle arter yollar boyunca trafik aknn
sorunsuz ve emniyetli olmas iin yaptrmlarn arttrlmas gerekmektedir.

17.1.5

Trafik Gvenlii

Trafik kaza veritabannn gelitirilmesi ve uygulanmas,

sklatrlmas, kaza kara noktalarnn belirlenmesi ve bu
almalarnn yaplmas, renciler ve halk iin trafik
gerekmektedir.

399

gvenlik denetiminin
noktalarda iyiletirme
gvenlii eitiminin yaygnlatrlmas

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 17

17.1.6

Kurumsal Yapnn Glendirilmesi

ok Sayda kamu kurumu, stanbul Bykehir Belediyesi, l Emniyet Mdrl, Karayollar Genel
Mdrl (KGM) ve l Jandarma Komutanl trafik kazalar ve gvenlii ile ilgilenmektedir. Ayrca,
trafik gvenlii ile ilgili faaliyetlerde alan sigorta irketleri ve STKlar gibi birok zel kurulular
bulunmaktadr. Trafik kazalarn nlemek ve trafik gvenliini gelitirmek iin bu kurumlar arasndaki
ibirliini salamak, planlarn ve rollerin net bir biimde paylamn salamak gerekmektedir. Ayn
zamanda, trafik gvenlii ve trafik mhendislii ile ilgili konularda eitilmeleri gerekmektedir. Trafik
gvenlii ve buna ilikin faaliyetleri desteklemek iin de daha fazla bte tahsis edilmelidir.

17.1.7

Kaza Veritaban

lkemizde trafik kaza verileri farkl kurumlar tarafndan toplanmaktadr. Bunun yerine trafik kaza
verilerinin tek bir kurum (Emniyet Mdrl) altnda toplanmas salanabilir. Hazrlanan kaza
verileri il, ile ve blge mdrlkleri yolu ile Emniyet Genel Mdrlne rapor edilmesi daha
baarl sonular alnmasn salayacaktr.
Mevcut sistemde ise l Jandarma Komutanl tarafndan toplanan kaza verileri Emniyet
Mdrlnn veri tabanyla uyumlu olmal ve dier kurumlar kaza verilerine kolayca ulaabilmelidir.
Uluslararas karlatrma asndan kaza veritaban uluslararas standartlara gre gncellenmelidir.

17.1.8

Yol Gvenlik Denetimi

Yol gvenlik denetimi, mevcut ve gelecekte yaplacak yol ve kavaklar iin, bamsz bir denetim
ekibi tarafndan yaplan bir gvenlik performans incelemesidir. Yol gvenlik denetiminin zellikleri
unlardr:

Gvenlik denetimi 3-5 kiilik i disiplin komitesinden oluur.

Gvenlik denetiminin komite yeleri genellikle projeden bamszdrlar.

Alann gzden geirilmesi denetimin bir parasdr.

Gvenlik denetimlerinde kontrol listeleri kullanlr ve alan gzden geirilerek tm tasarm zellikleri
incelenir.

Gvenlik denetimleri anlalr haldedir ve kazaya yol aacak tm faktrler dikkate alnr.

Gvenlik denetimlerinde yayalar, bisiklet, kamyon ve ara kullananlarnn ihtiyalar dikkate alnr.

Kaza oluabilecek yerler nceden tespit edilir.

17.1.9

Trafik Gvenlii Eitimi

stanbulda srclerin (zellikle kural ihlali yapan srclerin) ve halkn trafik gvenlii hakknda
bilgi edinmesi gerekmektedir. Bununla birlikte TV, radyo, gazete gibi medya araclyla trafik eitim
programlar oluturulmaldr.

400

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 17
_______________________________________________________________________________________________________________________________

Trafik gvenlii eitiminde ele alnmas gereken birok konu bulunmaktadr. Baz rnekler aada
verilmitir.

Ara hazrl ve kontrol

Dar alanda manevra

Yatay - dey iaretlemeler ve sinyalizasyon

Arala ilgili zellikler

Ara kullanc trleri

Yol e itleri

Kavaklar

erit deitirme

Geme ve sollama

Motorlu olmayan ara trafii

Ara kullanmn etkileyen psikolojik faktrler

Emniyet kemeri kullanm ve faydalar

Alkol ve uyuturucu

Ara bakm
Bu balamda, lke genelinde ara kullanm iin src ehliyeti bir koul olmasna ramen trafik
gvenlii iin 3-5 yllk aralklarla src eitimi uygulamas nerilmektedir.

17.2Ulam Talep Ynetimi (UTY)

Ulam talep ynetimi (UTY) trafik skklna son vermek ve ulamn olumsuz evresel etkilerini
azaltmak amac ile zel ara kullanmn kontrol eden nlemlere dikkat ekmektedir. stanbulda
karayolu a snrl iken ara says hzla artmaktadr. Yol a kapasitesinin geniletilmesi fiziki ve
finansal olarak bazen mmkn olmamaktadr. Hi nlem alnmazsa stanbul yakn zamanda
bugnknden ok daha ar tkanklklarla kar karya kalacaktr. Bu nedenle UTY nlemlerini
ieren uygulama almalar yapmak son derece nemlidir. Ancak bu UTY nlemlerinin uygulanmas
iin uzun bir hazrlk sresi gerekmektedir.
ekil 17.2.1de grld gibi ulam talep ynetimi iin aada baz nlemler gsterilmitir. Bunlar
drt gurupta snflandrlabilir. Bu yntemlerin hepsi dorudan ara kullanmn kstlar ya da dolayl
olarak dier ulam trlerinin ekiciliini arttrarak zel aral yolculuklarn saysn azaltmay
amalar.

401

Tip

Cihaz
Maliyeti

letme
Maliyeti

Kullanc
Uygunsuzluu

Fiyat Esneklii

Yaptrm

Kartl
deme

Dk

Dk

Yksek

Zayftan ortaya kadar

Kolay
(manuel)

Nakit
deme

Orta

Yksek

Ortadan yksee kadar

Kolay
(manuel)

Elektronik
deme

Yksek

Orta

Dk

Yksek

Kolay
(Elektronik)

Optik
ara
tanma
GPS

Yksek

Yksek

Dk

Yksek

Orta
(veritaban)

Yksek

Yksek

Dk

Yksek

Zor (ilave
sistem)

stanbul
stanbulMetropoliten
MetropolitenAlan
AlanEntegre
EntegreKentsel
KentselUlam
UlamAna
AnaPlan
Plan

Final
FinalRapor
Rapor
Blm
Blm17
17

Maliyet asndan makul olmal ve geri dnm salanmal Yol cretlendirmesi Otopark
Toplum bakmndan;

Talebin Bastrlmas

ynetimi Uzaktan eriim Toplu

ulam kullanm Park et &

Fayda-maliyet oran asndan, tm etkiler gz nne devam

alnarak,
pozitif
net / park
fayda ortaya
et Bisiklet
eritleri
alanlar
Yayalatrma
/
transit
konmaldr.
Trel Deiim

Ulam
evresel etkisi pozitif olmal
Talep
Ulam trleri arasnda cret
Ynetimi

Bunlarla birlikte skklk

mall / Okul saatleri Esnek

alma saatleri Skkln

entegrasyonu salanmal

Talebin Ynlendirilmesi
cretlendirmesinde
cret

Sistemi

toplanmasna ynelik sistemler aadaki gibidir.

Be eit cret toplama sistemi bulunmaktadr. Bunlar;

cretlendirilmesi Trafik Bilgi

Yksek

doluluklu

ara

eritleri/Metrobs Paylaml oto

Lojistik hizmetlerin etkin kullanm

Kartl deme: Bu sistemin uygulanmas

iin kullanc bir kart almal (Karta ait bakiye olmaldr) ve
Etkin Ara Kullanm
bu kart aracn n camna yaptrmaldr. Sonrasnda cretli yollara kurulan gielerden bu kart
alglanarak cret alnmaldr.
ekil 17.2.1 Ulam Talep Ynetimi nlemleri
Nakit deme: deme noktalarndan nakit deme yaplr.

Elektronik deme: Skkln cretlendirildii alana girildiinde elektronik sistem tarafndan

Yukardaki
UTYElektronik
nlemlerinden
skklk
cretlendirmesi,
et-devam
et ve park
ynetimi
cretinbelirtilen
alnmasdr.
sistemin
uygulanaca
tm giripark
noktalarna
gielerin
yerletirilmesi
politikalar
(Otopark ynetimi), yaya ve bisiklet ulam stanbulda uygulanabilecek UTY nlemleri
gerekmektedir.
olarak
belirlenmitir.
nerilen
UTY politikalarna
geilmeden
nce
skklkalnmasdr.
cretlendirmesi, park et
Optik
Ara Tanma:
Cep gielerinden
optik sistem
tarafndan
cretlerin
devam et sistemi iin neriler ve otopark kontrollerinin salanmasna ynelik teknik veya dnya
GPS: GPS cihaz aracn bulunduu konumu izlemek iin kullanlr. Veriler otomatik olarak
rnekleri ksaca zetlenerek aada anlatlmaya allmtr.
merkezden kullanclar iletilir. Uygulama iin ilave sistem gereklidir.
Bu cretlendirme yntemleri arasnda kartl, nakit ve elektronik deme seenekleri stanbulda
ancakcretlendirilmesi
deme srasnda gielerde beklemeden dolay trafik skkl olumakta ve
17.2.1kullanlmakta
Skkln
src hatalarndan dolay da trafik gvenlii aksamaktadr. Bu nedenle kartl, nakit ve elektronik
Skkln cretlendirilmesi, ara kullanm cretlendirilerek, youn i saatlerinde trafik talebinin
cret toplama seenekleri tercih edilmemeli ve de GPS- optik ara tanma sistemleri uygulanmaldr.
fazla olduu yerlerde talebi makul seviyeye indirmek iin uygulanmas dnlen bir politikadr. Etkili
zetle tercih edilecek her bir yntemin avantaj ya da dezavantaj bulunmaktadr. cretlendirme
ve makul bir sistem oluturmak iin aadaki koullar gerekmektedir.
yntemi seilmeden nce btn bu zellikler dikkate alnmal ve stanbula uygulanabilirlii
Kullanc bakmndan;
llmelidir.

Kullanclar iin kolay anlalr olmas

Uygun olmadka aralarn gie ceplerinde bekleme yapmamas

Kullanclarn uygun seyahat seeneklerine sahip olmas (rnein; alternatif yollar, seyahat
zamanlar, hatlar, gidilecek yerler)

Kolay deme seeneklerinin olmas (nakit, otomatik ya da kartl gei sistemi, kredi
Tablo 17.2.1 cret Toplama Yntemlerinin Karlatrlmas
kart vs.)
Ulamla ilgili kurumlar bakmndan;

Aralarn gie ceplerinde durmasna veya baka bir ekilde trafii aksatmasna izin verilmemeli

cretler kullanc maliyetlerini doru bir ekilde yanstmal

Trafik tkanklna zm olmal ve yolculuk davranlarnda etkili olmal

Farkl ara tiplerini kapsayacak ekilde hazrlanmal

cret toplama sistemi doru ve gvenilir olmal

Kural ihlalleri iin kesin yaptrmlar uygulanmal

402

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 17
_______________________________________________________________________________________________________________________________

17.2.2

Park Et - Devam Et

Park et devam et sisteminin kullanlmasndaki ama insanlarn merkezi alanlara otomobille giriini
engellemek ve merkeze yakn alanlarda aralarn park edip toplu tama aralar ile devam
etmelerini salamaktr.
JICA alma Ekibinin yaptrd bir saha aratrmasna gre nemli sonu kmtr. Birincisi ev
ile park alan arasndaki mesafenin 4 kmden fazla olmamas, ikincisi Pak Et - Devam Et alanlar ile
toplu tama duraklar arasndaki en uygun mesafenin 0 -200 m arasnda olmas, ncs de
durakta bekleme sresinin minimum ve toplu tama aralarnn konforlu olmas gereklilii ortaya
kmtr.
Park Et - Devam Et sisteminde fiziki tesislerin gelitirilmesi veya hzl transferin salamas kullanc
asndan nem arz etmektedir. Bunlara ek olarak tesislerde kent rehberinin bulunmas, skklk
durumunun bildirilmesi ve kiilerin otopark alannda zaman geirmesini salayarak dier donatlarn
bulunmas kullanclar asndan olduka nemlidir.

17.2.3

Otopark Talep Ynetimi

MAdaki ara trafii eitli otopark talep ynetimi politikalaryla azaltlabilir ya da ynetilir hale
getirilebilir. MA eperinde park alanlarnn salanmas (ehir dna parkn desteklenmesi); MAdaki
otopark alanlarnn snrlandrlmas (yasa d yol kenar parknn engellenmesi) buna birer rnektir.
Bunun dnda yol kenarnda kargo ellelemesi ou kez trafii olumsuz etkilemektedir. Bu nedenle
bu tr aralara ynelik zel yerlerin belirlenmesi yarar salayacaktr.
Bylece otopark cretleri ara kullanclarnn MAya girmeleri konusunda caydrc olurken, artan
park gelirinin bir ksm kamu otoparklarnn inaatnda kullanlabilir. Toplanan cret miktarlar, gn
iindeki zaman dilimine, park sresine ve motorlu aracn trne gre deimelidir.
MA blgesinde uzun sreli park creti arttrlp MA d ndaki alanlar cazip klmak iin de otopark
creti dk tutulursa kent merkezine otomobil ile giri azaltlabilir dolaysyla da trafik skkl
drlm olur.

17.3stanbul Ulam Talep Ynetimi Plan

Yukarda bahsedilen ulam talep ynetimi politikalar dnyadaki bir ok metropollerde uygulanrken
stanbulda ksmen uygulanmaktadr. Tarihi Yarmada zelinde uygulanacak talep ynetimi
uygulamalar, otopark ynetimi, transfer merkezleri ve park et-devam et sistemi, kentii lojistik talep
ynetimi, otoyol-boaz gei ve toplu tama cretlendirme gibi politikalar nerilmektedir. Bunlarla
ilgili detaylar aada sralanmtr.
17.3.1

Otopark Ynetimi

17.3.1.1

Park Alanlar Gelitirme Politikalar

stanbuldaki otomobil saysndaki hzl art da gz nnde bulundurularak (Eyll 2007 - Eyll 2008
otomobil saysndaki art oran %3,89 - TK), ulam sorununun nemli bir ksmn tekil eden
otopark sorununa zm getirmek amacyla; stanbul genelindeki

cretlendirme sisteminin trafik talebine etkisi; belirlenen aralarn saysna, cret yapsna, seilen
alma alanna ve ulam trne bal olarak deiir.

403 404

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 17

otopark ihtiyacn karlamaya ynelik stanbul Genelinde Mevcut Otopark Alanlarnn Tespiti ve
Ulam Sistemleri Entegrasyonu Kapsamnda otopark Alanlar Planlamas almas yaplmaktadr.
Bu dorultuda ile baznda mevcut otopark alanlar tespit edilerek, mevcut otopark ihtiyac ve meri
plan kararlar ile ortaya kacak arazi kullanm kararlar dorultusunda, gelecee ilikin otopark
ihtiyacnn karlanmasna ynelik otopark alanlar planlanmakta ve otopark trleri belirlenmektedir.

Planlanan otopark alanlar BBnin eitli birimleri tarafndan projelendirilmektedir.

Mevcut durum itibariyle; stanbul Bykehir Belediyesi kendi mlkiyetinde bulunan

alanlarda otopark iletme sistemi olarak iki yntem izlemektedir. Bunlardan biri yapm ve
iletmenin kendi birimlerince gerekletirilmesi, dieri ise yap-ilet-devret modeli ile zel
teebbslerce imalatnn yaplmas ve belirli srelerde iletmenin zel teebbse
verilmesidir. Ayrca mlkiyeti dier kamu kurulularna ait olan alanlarda otopark yaplmas
durumunda ise stanbul Bykehir Belediyesi yaplan protokoller gereince otopark
yapmn tevik etmektedir.

stanbul Genelinde Mevcut Otopark Alanlarnn Tespiti ve Ulam Sistemleri Entegrasyonu

Kapsamnda Otopark Alanlar Planlamas almasnda baz nlem paketleri olmaldr. Bu nlem
paketleri unlar kapsamaldr:

Otoparkn tanm ve snflandrlmas

Arazi kullanm plan ile koordinasyon ve balantlar

Otopark gelitirme hedefi

Ulam sistemleri ile entegrasyonu ve nceliklerin belirlenmesi

Kamu ve zel sektr arasnda rol paylam

zel sektr tarafndan otopark tesisi gelitirilmesini destekleme ve kontrol

nlem paketi formle edildii zaman, ehirdeki merkezi ticaret blgeleri iin Otopark
Strateji Plan hazrlanmaldr. Bu plan aadaki balklar kapsamaldr:

Mevcut otopark koullar ve sorunlar

Otopark sorunu iin temel strateji

Otopark arz stoku

Otopark talebi tahmini ve tesis gelitirme hedefi

Faaliyet verimliliini arttrc nlemler

Balayc evresel koullar

zel gelime plan

Mevcut park tesislerinin daha verimli kullanmn tevik etmek iin u yntemler nerilmektedir:

Park alanlarnn iletim sisteminin tm deme seeneklerine (n deme, nakit, sonradan

deme) gre eitlendirilmesi

Parklarn doluluk ve boluk oranlarnn grlebildii deiken mesajl ynlendirme

tabelalarnn (VMS) kullanlmas

Farkl otopark talebi olan kullanmlar iin ortak otopark tesislerinin tevik edilmesi

405

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 17

Yk aralar iin (kamyon, kamyonet, tr vb ) zel otopark alanlarnn tesis edilmesi

Trafik

Koordinasyon

Merkezinin

(TKM)

web

adresi

zerinden

http://tkm.ibb.gov.tr/yolDurumu/YogunlukHaritasi.aspx
otoparklarn konum ve bilgilerine eriimin salanmas

Trafik odakl stresi, i gc ve zaman kaybn asgariye indirmek amacyla, ara sahiplerinin eitli
alternatifleri (telefon, e-mail, fax, sms vs.) kullanarak nceden otopark yerini rezerve etme imknnn
salanmas

Park et - devam et noktalarndaki transfer merkezlerine aralarn otopark eden kullanclarn toplu
ulam vastalarn daha kolay ve dk cretle kullanabilmesinin salanmas

Yurtd rneklerinde olduu gibi ciddi ve nitelikli bir otopark kltrn oluturmaya ynelik kent ii
Trafik Rehberi, Trafik Gvenlii ve Src El Kitab, Otopark El Kitab vb. gibi kitapklarla ve aylk
bltenlerle yazl ve grsel materyallerin oluturulmas.

17.3.1.2

Yol Kenar Park Ynetimi

Yol kenar park ynetimi sadece park arz iin deil ayn zamanda akc trafik iin de nemlidir. Her
yol snf iin yol kenar park kuralna ilikin kriterler koyulmaldr. Blgedeki park talebi dikkate
alnmakszn arter yollar boyunca yol kenar park yasaklanmaldr. Bu kriterler yol snflandrlmas,
yol geometrisi, yol genilii, erit says, yol kenar akl, trafik younluu, tkanklk dzeyi, arazi
kullanm ve yol d park yerinin olmas trnden faktrleri belirli bir yol blmnde yol kenar
parkna izin verilip verilmeyeceine karar vermek asndan dikkate alnmaldr. zinli park sresi,
park cret dzeyi, cret yaps ve izin verilen ara tr gibi faaliyet detaylarn ieren kurallar
hazrlanmaldr.
Yol kenar parklanmas; Ulam Koordinasyon Mdrlnce mevcut trafik koullar, trafik
sirklasyon planlar, ulam alt yap yatrmlar dikkate alnarak yaplmakta, yapmc birimlerce
imalat gerekletirilmekte ve SPARK tarafndan iletilmektedir. Bu dorultuda ilgili birimler arasnda
gerekli koordinasyon salanmal, denetimlerinin ise Elektronik Denetim Sistemleri kullanlarak ilgili
yasa ve ynetmeliklerce grevlendirilmi kiilerce yaplmas gerekmektedir.

17.3.1.3

Yasa D Parklanmaya Ynelik Yaptrmlar

Daha nce de nerildii gibi, arter yollar boyunca akc bir trafik temini iin yasa d parka ynelik
daha kat yaptrmlar uygulanmaldr. Daha etkili yaptrm faaliyetleri iin aadaki almalar
nerilmektedir:

Yolun park yasa uygulanan blmnn net bir biimde grlebilmesi iin yasakl blge boyunca
daha fazla trafik iareti, viraj boyunca kaldrmlarn boyanmas ve yol kenar park alanlar dikdrtgen
eklinde boya ile aka iaretlenmesi gerekir.

Balant kullanm, ceza pusulas veya dier cihazlar yasa d park etmi aralara ilitirilecektir: Bu
cihazlar aracn hareket etmesini nler veya yasa d park etmi arac belirtir ve yasa d park iin
caydrc bir ilev grr.

Video kamera yolu ile gzlemleme: Arter yollar boyunca kurulu video kameralar yasa d park
gzlemlemek iin kullanlabilir. Yasa d park etmi ara bulunduunda,

406

% 3,2 Ortalama Hane Halk Gelirine Paralel Byme le:

13,29 $

% 5,2 GSYH Bymesine Paralel Byme le:

17,26 $

% 6,3 Gelimi Kentler Regresyon Modeli Bymesi le:

20,15 $

stanbul
stanbul
stanbul
Metropoliten
Metropoliten
Metropoliten
Alan
Alan
Alan
Entegre
Entegre
Entegre
Kentsel
Kentsel
Kentsel
Ulam
Ulam
Ulam
Ana
AnaAna
Plan
Plan
Plan

Final
Final
Final
Rapor
Rapor
Rapor
Blm
Blm
Blm
17
17 17

ikaz mesaj halka hitap sistemi yolu ile duyurulabilir veya alana yakn bir trafik polisi ikaz veya
Tablo 17.3.1
ehirlere
Gre
Otomobil
Sahiplii, GSYH
Otopark
creti Deerleri
ceza yazmak
iin
arlr.
Bu uygulama-yeni
bir ve
kanun
karlmasn
gerektirmesine ramenJaponya dahil baz lkelerde uyguland gibi yaptrm uygun nitelikleri olan zel bir kurulua
szleme yolu ile devredilebilir.

Denetimin glendirilmesi iin yetki ve grev tanmlamasnn net bir ekilde yaplmas ve
uygulanmann salanmas iin yaptrmlarn glendirilmesi gerekmektedir. Orta ve uzun dnem iin
gerekli yasal dzenlemeler yaplmaldr.
I

0,00 J-----1 , 1 --------------- , 1 ------------------------------- 1 , ----------------,----1 , 1 \

17.3.1.4

0-1 1-2 2-3 3-4 4-5

5-6 6-7 7-8 8-9
9-10 Park Sresi (Saat)
Yeni Yaplacak Binalarda
Otopark
Uygulamalar

Yeni yaplacak binalarda otopark uygulamalarna ynelik dzenleme gerekmektedir. Bina yapm
sistemi
geirilmeliMerkez
ve daha
kat bir denetleme
sistemi hazrlanmaldr.
Daha iyi ve gvenli
ekilgzden
17.3.1 stanbul
Alanndaki
2010 Yl Ortalama
Park creti
park hizmeti sunmak iin otopark alanlarn tasarlamaya ynelik teknik standartlar gelitirilmelidir.
Kaynak:ISPARK A.., 2010

Bu dzenlemeler aadaki koullar gerektirir:

Otopark
Bina trne
gre hangi
dzenlemenin
karar alanlarda daha ksa sreli parklanma ve
talep ynetimi
asndan
bugn yaplaca
kullanlan merkez
yksek
fiyat otopark
politikasndan
merkez
alanlarda
otopark fiyatlandrmasnn nasl
daha
Gereken
sayda
alannayararlanlarak
karar vermek iin
hesaplama
forml
olaca konusunda yaplan aratrmada 2023 yl iin farkl tahmin yaplmtr. Buna gre

Otopark alannn bykl, zrller veya engelliler iin zel otopark alalar, otopark gvenlii,
hesaplanan deerler;
otopark giri k noktalarnn trafie etkisi vb. ilgili mevzuatlarn gelitirilmesine ynelik almalar
yaplmaldr.

17.3.1.5

Otopark cretlendirmesi

Kent merkezindeki mevcut otopark talebi, buradaki kentsel ilevlerin yeri, tipi, younluu ile ayn
zamandaBu
park
yerlerinin
varl,
creti veekil
toplu
tama gsterilmektedir.
sisteminin kullanm dzeyi ile ilgilidir.
eklindedir.
deerlerin
yllara
gre deiimi
17.3.2de
Gnmzde stanbulda kent merkezindeki otopark talebini; otomobil sahibi olan merkezdeki iyeri
alanlar, i takibi nedeniyle merkeze gelenler ve alveri-gezi- elence amacyla gelenler
yaratmaktadr. Ayrca otomobil kullanmndaki art ve otopark cretlendirmesinin dier yabanc
lkelerdeki ehirlere gre daha dk olmas otomobil ile kent merkezine girileri destekleyici bir rol
oynamaktadr.
stanbulda 2010 yl merkez alan ortalama otopark cretlerinin saatlik dalm ekil 17.3.1de
gsterildii gibidir. Buna gre otopark cretleri 2 saat ve 8 saatten sonra art gstermektedir. Bu
noktalardaki parklanmalarn 2 saat iin ev-ulu dier ve ev-ulu olmayan, 8 saat iinse ev-ulu i ve
ev-ulu okul yolculuklarna hizmet verdii dnlmektedir. 2010 yl merkez alanda 1-3 saatlik park
iin ortalama 5$, 7-9 saatlik park iin ise ortalama 10$ cret alnmaktadr. Gnlk ortalama otopark
creti ise 8,49 $dr.
ekil 17.3.2 Yllara Gre Merkezi Alanda Ortalama Otopark creti Tahminleri ($)

Otomobil Sahiplii /
1000 kii 1

GSYH/kii ($)1

Tokyo

307

45.425

52,50
cretinin
17,26 $ olaca hesaplanmtr. nc yntemde ise Colliers International tarafndan

Paris

418

41.305

Washington

573

34.420

yaplm dnya kentleri merkez alanlar otopark fiyatlandrmas almasndan yaralanlarak 2023 yl

New York

444

34.395

Berlin

354

23.480

Hamburg

418

37.306

San Francisco

600

37.154

25,00

Kopenhag

275

37.058

47,28

Milan

406

24.972

28,31

Los Angeles

527

28.243

28,20

Stockholm

386

33.438

34,22

Chicago

573

32.110

31,00

Houston

693

30.680

12,00

Helsinki

322

28.323

41,05

Vancouver

520

25.793

15,57

Cenevre

491

45.308

26,26

Dusseldorf

500

43.745

35,39

Stuttgart

498

40.342

28,31

Viyana

373

39.316

56,62

Oslo

384

39.067

55,69

ehirler

Birinci
hane halk gelirindeki % 3,2lik arta paralel bir byme ile 13,29 $, ikinci
Gnlkyntemde
Otopark
2

creti ($)
yntemde
GSYH bymesine paralel byme ile %5,2 art ile merkez alanda ortalama otopark
33,97
14,00

stanbul iin merkez alanlar fiyatlandrmas yaplmtr. ncelikle dnya kentlerindeki otopark
44,00

cretlerinin zel ara sahiplii ve kii bana den GSYH deerlerinden etkilenip etkilenmedii
25,48

aratrlmtr.
Bu almada Tablo 17.3.1de gsterilen veriler kullanlmtr.
33,97

408407

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 17

ekil 17.3.3 2023 Yl Gnlk Otopark cret Kademelenmesi (TL)

17.3.2

Transfer Merkezleri ve Park Et-Devam Et Sistemi

Kaynak:tama
1) UITP Millenium
Cities
Database,yolcularn
2006
Metropoliten alanda toplu
sistemini
kullanan
gidecei yerlere daha hzl ve kolay
2) Colliers International,
Aratrmas,
2009 aktarlmalar iin 2000 ylndan itibaren
ulamalar, bir sistemden
dier bir Otopark
ulamcreti
sistemine
rahat

stanbul Genelinde Ulam Sistemi Trleri ve Transfer Merkezleri ad altnda transfer merkezleri ile
ilgili almalar yaplmaktadr. htiya erevesinde, Ocak 2010 itibariyle stanbul metropoliten alan
Yukardaki veriler kullanlarak yaplan regresyon almalar sonucunda gnlk otopark cretinin zel
iin 2023 yl projeksiyonunu esas alan ve farkl ulam trleri arasnda entegrasyon salayan
ara sahiplii ve kii bana den gelirden % 92 orannda etkilendii ortaya kmtr. Bu al ma
Transfer Merkezleri Revizyon almas balatlmtr.
sonucunda, otopark cretinin alaca deer aadaki ekilde formle edilmitir.
Bu alma kapsamnda;
Gnlk Ortalama Otopark creti = 0,0015*GSYH - 0,0436*0tomobil Sahiplii

Kent eperlerinde planlanan transfer merkezlerinin Park Et-Devam Et arlkl olmas ve ehir
Bu forml
dorultusunda
stanbul
iin 2023 ehir
yl merkez
alangirmelerinin
gnlk ortalama
otopark creti 20,15 $
dndan
gelen zel aral
yolculuklarn
merkezine
azaltlmas
olarak hesaplanmtr. Bu deerlendirme sonucunda 2023 yl otopark cretlerinin ortalama 13 $

Merkezi alanlarda planlanan transfer merkezlerinde ise farkl rayl sistem hatlarnn istasyonlar
ile 20 $ arasnda deiebilecei sonucuna varlmtr. zel otomobil kullanmn azaltc nlemler
arasnda ve farkl ulam trleri (rayl sistem, lastikli tekerlekli toplu tama sistemi, denizyolu
olarak, rayl sistem ann yaygnlamas ile birtikte orta ve uzun vadede kademeli olarak, merkezi
sistemi) arasnda gei salayan zmlerin gelitirilmesi hedeflenmektedir.
alanlarda otopark cretlerinin ortalama 2,5 katna kartlmas tavsiye edilmitir.
Bu hedefler dorultusunda genel olarak transfer merkezleri iin yer seim kriterlerinde;
stanbul geneli otopark cretlendirme politikasn belirlerken 1/100.000 evre Dzeni Plannda hedef
nerilen
ekim yrme
alanlarnn
oluturaca
ve skk alanlardaki zel ara
yl iin
Toplu
tamayeni
aralarna
mesafesinde
ve trafik
kolay potansiyeli
eriilebilir olmas
kullanmn azaltma politikas gz nnde bulundurulmutur. Bu politika erevesinde otopark creti

Arter yollara kolay ulalr olmas

merkezi alanlarda yksek, eperlerde ise dk tutulmutur. Minimum olarak otopark cretinin art,
aylkEriim
orta veya
dzeyde
hizmet
hane yollarnda
halk gelirindeki
artdk
ile orantl
olarak
ekilvermesi
17.3.3teki gibi kademelendirilmitir.

Grlt, hava kirlilii, titreim vb. evresel etkilerin minimum olmas

409 410

Genel zellikler

Nfus

2009

2023

stanbul

Tarihi
Yarmada

stanbul

Tarihi Yarmada

12.915.158

433.796

16.000.000

434.977

stihdam

3.726.000

276.809

5.952.432

346.031

Yolculuk Say s

24.271.995

1.546.247

35.027.482

1.935.799

Alansal Byklk (krp)

5.991

16

5.991

16

Yolculuk/ km2

4.051

96.640

5.847

120.987

Ara Says

cretlendirme
Yok

cretlendirme
Var

Azalma

Oran %

Giri - k

482.922

420.159

62.763

13%

Transit Gei

57.379

43.098

14.282

25%

stanbul
stanbul
stanbul
Metropoliten
Metropoliten
Metropoliten
Alan
Alan
Alan
Entegre
Entegre
Entegre
Kentsel
Kentsel
Kentsel
Ulam
Ulam
Ulam
AnaAna
Plan
Ana
Plan
Plan

Final
Final
Final
Rapor
Rapor
Rapor
Blm
Blm
Blm
17 1717
______________________________________________________________________________________________________________________

Toplam Gecikme-Saat
Ara-km

Ucretlendirme
Yok

Ucretlendirme
Var

51.031

41.504

1.063.972

Ara-saat

72.260

Azalm
a

17.3.4
Taksi
Duraklar
Planlamas
ve letim
Sistemi
600.000
Bu alma
Uygun byklkte
arazi
bulunmas
gerekmektedir.
sonularna
gre
Fatih lesinin
btn
giri ve k noktalarnda otomobil ve servis
9.527

aralar
iin
bir cret Planlamas
belirlenmitir.
olarak
Boazii
tarifesinin Bu
ayns
kabul
Taksi
Duraklar
vecret
letim
Sistemi
adlKprsndeki
bir alma cret
yaplmaktadr.
almada;
Transfer
1.009.892
54.080Merkezlerinin Projelendirilmesinde;
edilmitir.
Bylece
Tarihi
Yarmadada
ara
saysnda
ve
trafik
skklnda
azalma
salanacaktr.
taksilerin
ulam
sistemi
iinde
planl
ve
programl
yer
almalar,
ulam
sirklasyonu
iinde
trafie
400.000
61.651
10.609

nerilen alann tanm

ilave yk getirmemesi, toplu tama sisteminin btncl planlama anlay iinde gelitirilmesine katk
300.000
500.000

salamas
hedeflenmektedir.
200.0
Tm eriimlerin
dahil edildii planlama almas
Planlama
ve yasal dzenleme almalar sonrasnda taksi iletim sistemine ynelik almalar da
100.000
Alan
etrafndaki ulam plan
yaplmaktadr. Byk lekli hastaneler, oteller, alveri merkezleri, spor kompleksleri, nikah
o
daireleri,
Arazi kullanm
kongre ve sergi salonlar gibi ticari-sosyal-kltrel odaklarn kentsel trafie olan etkilerini

TYA Ucretlendirme Yok

TYA cretlendirme Var

etmek iin
taksi durak yerlerinin ve ynlendirme almalar yaplmaktadr.
minimize
Talep tahmininin
deerlendirilmesi

H Giri J k Yapan Ara Says HTransitGei Yapan Ara Says

stanbul Bykehir Belediyesi bnyesinde ynetilmesi planlanan Call Center (ar Merkezi) ile

Mevcut ve ngrlen trafik hacmi (gnlk ve youn saatler)

ekil taksilerin
17.3.5 Tarihi
Yarmadaya
Giren-kan vesalanacaktr.
Transit Geen
Ara taksilerin
Saylarndaki
Deiimler meydanlar
tek bir
noktadan ynlendirilmesi
Ayrca
kent merkezleri,
(2023)
veTransfer
merkezleri talep
tahmini
youn saatler)
trafik kapasitesi
yksek
ana (gnlk
arterler vezerinde
serbest dolamalarn engelleyici almalar
dnk talepler
gelecee
Trafik sirklasyon
plan dorultusunda gelitirilmelidir.
Yukardaki ngrler dorultusunda Tarihi Yarmada blgesi iin toplam gecikme sresi, toplam
mesafe
evresel
etkiler
dikkate
alnmaldr.
(km)
ve toplam
yolculuk
sresi hesaplanmtr (Tablo 17.3.4).
17.3.5Yukarda
Tarihi
Yarmada
Blgesi
Ulam Talepplanlanan
Ynetimi Uygulamalar
belirtilen kriterler
dorultusunda
ve projelendirilen transfer merkezlerinde
Tarihi,
kltrel,
turistik, eitim,
alanlarndaki
nemi,fiyatlandrma
sahip olduu politikalar
esiz gzellikleri
ile beraber
etaplama
yaplmas,
park etfinans
- devam
et alanlarnda
uygulanarak
toplu
Tarihi
Yarmadadaki
birok
eser
UNESCO
Dnya
Miras
Koruma
Alan
himayesi
altnda
korunmakta
tama kullanmn
bu alanlarn
trafie
ve evreye
olan etkisi aratrlarak ekonomik
Tablo tevik
17.3.4 edilmesi,
Tarihi Yarmadada
Trafik
Deerleri
ve Fayda
vevebufinansal
blgedeki
projeler
Kltr ve
Bakanl stanbul 4 Numaral Kltr ve Tabiat Varlklarn
fizibilite
almalar
ile Turizm
desteklenmelidir.
Koruma Blge Kurulunca deerlendirilmektedir.
17.3.3
ve Yayastanbul
Ulam ve
Sistemi
Aadaki Bisikletli
Tablo 17.3.2de
Tarihi Yarmadada 2023 yl iin ngrler verilmektedir. Bu
tabloya
gretemel
Tarihialan
Yarmadada
2023 ylndayaratt
nfus yaklak
istihdam
346.000,
Otomobili
ulam sistemlerinin
kresel, 434.000,
kentsel ve
yerel says
dzeydeki
eitli
2
2
alan
says
1.935.800,
alan
bykl
16
km
ve
1
km
ye
120.000
yolculuk
yaplaca
olumsuzluklarn karsnda, motorsuz ulam trlerinin desteklenmesi srdrlebilir ulam politikalar
hesaplanmaktadr.
Dolaysyla
2023
ylnda
Tarihi
Yarmada
blgesinde yaplan yolculuk says
kapsamndaekil
balca
stratejiler
arasna
girmitir.
Ayrca
bu ulam
17.3.4
Tarihi Yarmadada
cret
Toplama
Yerleritrlerinin tercih edilmesi, kiilerin
Blgede cretlendirme
sistemi
uygulandnda
otomobil
iletoplam
yaplannfusun
yolculuklarda
gecikme
stanbuldaki
tm
yolculuk
saysnn
%5,5i,
nfusu
ise
%2,7sitoplam
kadar
yaamlarnda
dzenli egzersiz
yapmalarna
olanak salad
iin ve
bisiklet
yayaolaca
ulam
2023gnlk
yl iin
Tarihi Yarmadann
cretlendirilmesi
sonucunda
buraya giri
k ve
yapan
ara
9.527 saat, alnan mesafe 54.080 km, kaybedilen sre ise 10.609 saat daha az olacaktr.
ngrlmektedir.
salkl
yaam
asndan
da nemli ulam
Buherhangi
dorultuda;
saylar
Tablo
17.3.3te
gsterilmektedir.
Bunaalternatifleri
gre 2023 olarak
ylndadesteklenmektedir.
Tarihi Yarmadada
bir
Ayrca gei cretinin
uygulanp
uygulanmamas
durumuna
gre
gnlk
yakt
ve
emisyon
deerleri
Tablo
17.3.2
stanbul ve
Tarihi
Yarmadada
Yl
in
ngrler
politikann
Bisikletuygulanmamas
ulam
kent
iidurumunda
yolculuklarda
482.922
nemli
ara
birgiri-k;
ulam 2023
tr
57.379
haline
ara
getirmek
transit gei
iin sreklilii
yapacaolan
hesaplanmtr (Tablo 17.3.5).
ve 2023
ylnda
cretlendirilmesi
durumunda
ise 420.159
ara giri-k;
ara
bisiklet
yollarblgenin
yaplmaldr.
Bisiklet yollarnda
kullanclarn
gvenliine
ynelik 43.098
yatay ve
dey
transit
gei yapaca
tahmin edilmitir. Sonu olarak Tarihi Yarmadaya giri-k yapan ara
iaretlendirmeler
yaplmaldr.
transit gei
yapan ara
saysnda
ise 14.282
bir azalma
saysnda
Bisiklet62.763;
kullanmnn
arttrlmasna
ynelik
yol kenar
veyadeerinde
yol dnda,
otoparksalanaca
alanlarnn bir
ngrlmtr.
ksmnda, merkez
fonksiyonlarn
evresinde
ve
toplu
tama
noktalarnda
bisiklet
otoparklar
Tablo 17.3.5 Gnlk Yakt ve Emisyon Deerleri
dzenlenmeli; bu ulam tr toplu tama ile entegre edilmelidir.
17.3.3ulamna
Tarihi Yarmadaya
Giren-kan
ve Transit
Geen Ara Saylar
(2023)
Tablo
Bisiklet
ilikin bisiklet
kiralama hizmeti
de sunulmaldr.
Kentin eitli
noktalarna (zellikle
byk toplu tama duraklarna) kiilerin kent iindeki yolculuklarnn tmn veya bir ksmn
bisikletle yapmalar tevik edilmeli ve kentin bir noktasndan alnan bisikletin dier bir noktasna
braklma olana sunulmaldr.
Bisiklet kullanmnn zendirilmesine ynelik kullanc bilinlendirme eitim ve aktivitelerin
dzenlenmesi gerekmektedir. Bu dorultuda yukardaki balklar ksa vadede hayata geirilmelidir.
17.3.5.1
Tarihi Yarmada Blgesel cretlendirme Politikas
Ama; tarihi blgenin aral giri ve klar cretlendirilerek blgeye otomobille yaplan yolculuklarn
azaltlmas ve transit geilerin minimuma indirilmesidir. Bu dorultuda trafik skklnn youn
olarak yaand ve eitli ulam trlerini bir arada bulunduu Tarihi Yarmadada (Fatih lesi)
blgesinin cretlendirilmesine (06:00-23:00 saatleri arasnda) ilikin bir alma yaplmtr.
Ucretlendirme Yok
165.488

Ucretlendirme
Var
155.434

CO(kg)

568

511

57

NOx(kg)

187

176

11

HC(kg)

79

68

12

210

189

21

Gnlk Yakt Tketimi(lt)

Emisyon
Tketim
Deerleri

CO 2 (kg)

Azalma
10.054
413412
411

Alanlar

Yenilenmi/Onarlm
Yollar
L

gndz

Mevcut
Yollar
L

gece

gndz

gece

(dBA)

(dBA)

(dBA)

(dBA)

Krsal alanlar

55

45

60

50

Grltye duyarl alanlar (eitim,

kltr ve salk alanlar), yazlk
yerleim alanlar ve kamp yerleri

60

50

65

55

Yerleim alanlar

63

53

68

58

65

55

70

60

67

57

72

62

alanlar ve yerleim alanlar

Endstriyel alanlar

stanbul
stanbulMetropoliten
MetropolitenAlan
AlanEntegre
EntegreKentsel
KentselUlam
UlamAna
AnaPlan
Plan

Final
FinalRapor
Rapor
Blm
Blm1717

Tablo 17.3.6 Karayolu evresel Grlt Snr Deerleri

Nokta
Says

cretlendirme Yok

cretlendirme Var

ekil
17.3.6 cret Uygulanmas Durumunda Ulam Maliyetlerindeki Deiimler
Gece(dB)

Gndz(dB)

Gece(dB)

Gndz(dB)

55

45

54

44

61

55

61

55

59

49

58

57

47

56

Tarihi Yarmadadaki on adet nokta zerinde (ekil 17.3.7) ulam talep modeli sonularndan
48
Tablo
17.3.7 Grlt
Hesap
Deerleri
yararlanlarak
ulamdan
kaynaklanan
grlt
analiz
almasnn sonular Tablo 17.3.6da
46

33

33

gsterilmektedir.
Bu tabloda yerleim yerindeki grlt deerlerinin 63-68 dBlik snr deerin altnda
3

61

53

61

kald
53grlmektedir.

49

40

33

58

49

57

48

64

57

64

57

10

60

51

60

51

Kaynak:

www.ibb.gov.tr/en-US/Organization/Birimler/.../cevreselyonetmelik.doc

Tablo 17.3.5e gre, cretlendirme uygulandnda gnlk yakt tketimi ve emisyon deerleri
azalmaktadr. Tarihi
Yarmadada
cretlendirme
uygulandnda
ekil
17.3.7 Grlt
Hesab Yap
lan Noktalar2023 yl iin gnde 10.054 lt daha
az yakt tketilecek dolaysyla gnde 57 kg CO, 11 kg NO x, 12 kg HC, 21 kg CO 2 gaz daha az
atmosfere yaylacaktr.
Tarihi Yarmada blgesi iin ulamla ilgili maliyetlerdeki azalma hesaplanm ve ekil 17.3.6da
gsterilmitir.

415414

Data on road
Road traffic iaput datahflp Dav: 7.00-22.00

Nitfc: 22.00 7.00

Motoreydes per hour

1 1

Cars pet hour

Speed cars

[50

50 < kdometess pet hour Onales. pes bour

Number of vans hr

(o

Number of beavy trocks hr

(o

Speed racks

80

80 _______]

Road surface hmtp

Smootb a sfalt **

stanbul
stanbul
Metropoliten
Metropoliten
Alan
Alan
Entegre
Entegre
Kentsel
Kentsel
Ulam
Ulam
Ana
Ana
Plan
Plan
stanbul
Metropoliten
Alan
Entegre
Kentsel
Ulam
Ana
Plan
stanbul
Metropoliten
Alan
Entegre
Kentsel
Ulam
Ana
Plan
stanbul
Metropoliten
Alan
Entegre
Kentsel
Ulam
Ana
Plan

Final
Final
Rapor
Rapor
Final
Rapor
Final
Rapor
Final
Rapor
Blm
Blm
17
Blm
1717
Blm
1717
Blm

zel
Aralar

Ticari
Aralar

Taksiler
Yk
Kamu
Yayalar
Toplu
Aralar
Aralar
17.3.6
Toplu
Tama
cret
Politikas
Tablo 17.3.12
Paris
Metrosunda
Blgelere
Gre Uygulanan
cret Politikas
Tablo
17.3.8
Ara Trne
Gre Yollardaki
Eriim Snrlamalar
Tama
Aralar

Blgede
Yaayanlara
Ait Aralar

($)

Bu blmde baz nemli dnya ehirlerinde uygulanan toplu tama cret politikalar ile gelecekte
stanbul iin nerilen toplu tama cret politikalar anlatlmtr.

Tam kapal
yaya yollar
Transit yollar

17.3.6.1
V

Eriim yollar 1

Eriim yollar2

Ana yollar1

Ana yollar 2

Baz Dnya ehirlerinde Uygulanan Toplu Tama cret Politikalar

V

Londra, Paris ve New York kentlerinde metro ve blgesel demiryolu hattnda uygulanan cret
politikas
V aadaki gibidir.V

Dier Vrayl sistem

uygulanan
fiyat politikalarna bakldnda; ayn blge iinde iki farkl
V trlerinde
V
V
Londra
V
V merkezine
V
V
istasyondan
kent
ulamak
iin farkl cret tarifesi uygulanmaktadr. Baka bir deyile
Londraya ait genel bilgiler Tablo 17.3.9da verilmektedir. Bu tabloya gre Londrann nfusu yaklak
cret politikasnn blgelemedendataziyade
kar duyarl olduu anlalmaktadr. Bunun
on geometry mesafeye
halp
7,5 milyondur. Kent genelindeki toplam rayl sistem uzunluu 1.633 km olup bunun 408 kmsi
Heigth of road
G Hovizoatal distance in meters fi ocu ceater of road
dnda kent merkezinin bulunduu 1 ve 2. Blgede mesafeye baklmakszn 2,3 $lk sabit bir cret
metrodur.
Metro
ileMthtnyou
gerekletirilen
yolculuklarda
bir biletli iin 2,9 $ cret alnmaktadr.
Fiil in 0 fzcro.
not blank')
*ant to calculat* th* distance
for a ffvu nois* 1\1
alnmaktadr.
Hegth of house or obierver
5

a)
V

\W agle (127 gjad- fiil \iew)

V
Bunun
dnda
MAda
kltrel
alanlarn
iin UTYye
olarak baz uygulamalar
Aadaki
Tablo
17.3.13te
1 miras
ve 2.Blge
iin korumak
geerli cret
tarifesi ek
gsterilmektedir.
Buna gre
Fraction sound absobmg sol (0=al har d. non absorbtng. 1= al absorbing

nerilmektedir:
yukarda
ii
yolculuklarda
mesafeye baklmakszn
sabit bir cret
Perceriagebahsedildii
reecbon from oppos*e gibi
side (0=noblge
surtacc. 1 al
rr-ctn
e
0
Distance to cflcctrvT turfacc
on oppoutc
side
0
uygulanmaktadr.
Ancak
blge
geilerinde ise mesafeye gre cret
miktarlar deimektedir.
(a)
Blgede
yaayanlar
iin
HnotK nf 4U'ta*
nhirrl t mvl hr m Uti
S mi otopark alanlar
O
rnein 1. veya 2. Tablo
Blgede
13-21km
arasnda
yaplan
yolculuklarda
bilet fiyat 3,2 $; 22-37km iin
17.3.9
Londra
Kentine
Ait Genel
(b) Skklk yaanan
blgelerde
ehir d
otoparklarna
yeniBilgiler
dzenlemeler getirilmesi
4,5 $; 38-55 km iin 7,9 $ ve 56-97 kmlik mesafe iin de 12,2 $dr.
(d) Yol kenarnda parklanmann
ekil 17.3.8 yasaklanmas
Grlt Hesabnn Yapld Java Program

Tarihi alanlarda transit yollarn gelitirilmesi (rnein; Sirkeciden Kapal arya kadar
http://www.xs4all.nl/~rigolett/ENGELS/vlgcalc.htm

Kaynak: (e)

olan
blgede)
Tablo
17.3.13
Paris Metrosu Dndaki Rayl Sistem Hatlarnda 1 ve 2.Blge iin Uygulanan
cret yollar
Tarifeleri
(f) Yerleim yapsna zarar verilmeden mevcut
iin yol geliim planlar yaplmaldr.

17.3.5.2
Nfus
(2006)

ekil 17.3.10
Londra
Rayl
Sistem
A
ekonomik
adan
nemli
olan
blgede
UTY politikasna
bulunmaktadr;
ancak
nemi
itibariyleetkili
alt olabilecek
blgede cret
Biletli
Yolculuk
nlemlerini
iermektedir.
Bunlar trafik
hcrelerine giri-k
yapan bilet
yaya ve
motorlu
ynelik
yaplmtr.
Blgelemeleye
gre metro
fiyatlarnda
deiiklilikler
Topla
Hafif
Rayl almalar
m
aralara ilikinzellikle
nerilerdir.
Sistem
grlmektedir.
kent merkezi 1.Blgede yer almakta ve bu blge iin en pahal cret
b) Paris
uygulanmaktadr.
be blge iiniindeki
ise sabityollar
bilet ara
fiyattrne
uygulanmaktadr.
29 politikas
Tablo
1.633gsterildiiDier
gibi
2,9 alma
grerayl
eriim
Paris
kent17.3.8de
nfusu
11.491.000 kii
olup kii alan
bana gelir 58.550
$dr. Toplam
sistem uzunluu
snrlamas
getirilerek
alt farkl
ekilde 1.Blgede
snflandrlmtr:
En
pahal
bilet
uygulamasnn
yapld
metro
bilet
fiyat
2,9
$dr.
Blge
geilerinde ise
1.705 km olup blge iinde rayl sistemlerle yaplan yolculuklarda bir bilet fiyat
artan yollar:
fiyatlandrma
geilerinde alnan en yksek cret 1. Blge ile
giderek
Tam$dr.
kapal
Sadeceuygulanmaktadr.
yayalara ak olanBlge
yollardr.
2,3

Bu alma
tarihi,adet
kltrel
ve
2 blge
Londrada
dokuz
Rayl Sistem Uzunluu(km)
Bir

Kii Bana

7.512.00
0

Tarihi Yarmadada TrafikKaynak:

Hcrewww.emta.com
Sistemi

Milli Gelir ($)

Banliyo

Met
ro

Tramvay

59.941

788

408

28

6.Blge arasnda olup yolculuklar iin 6,7$ alnmaktadr. 1.Blge dndaki dier blgelerde ise blge
Transit yollar: Toplu tama aralar, kamu aralar ve yayalara ak olan yollardr. Kamu aralar
iinde ve geilerde 2,1$ alnmaktadr (Tablo 17.3.10).
gnn belirli saatlerinde bu yollara girebilmektedir (7:00 den 20:00e kadar). Ayrca yk aralarnn
Tablo 17.3.11 Paris Kentine Ait Genel Bilgiler
giriine hafta ii 7:00 - 10:00 ve 14:30 - 17:30 aras izin verilmektedir.

17.3.10
Metrosunda
Blgelere
Gre Uygulanan
Politikas
($) aralarna ak
Tablo
Eriim
YollarLondra
1: Blgede
yaayanlara
ait aralar,
toplu tamacret
aralarna
ve kamu
ekil 17.3.8de gsterilen bo yerlere atanm ebekeden gelen saatteki ara says ve ara tipine
olan yollardr.
gre hzlar girilerek grlt deerleri dB cinsinden hesaplanmtr.

Eriim Yollar 2: Yk tayan aralar hari dier tm ulam aralarna ak olan yollardr.

Ana Yollar 1: hafta ii gnn belirli saatlerinde (7:00 - 10:00 ve 14:30 - 17:30) btn ulam
Kaynak:

www.emta.com

aralarna ak
olan
yollardr.
bu yol
zerinde
park sresi
en fazla 30 dakika ile snrldr.
ekil
17.3.9
FatihAyrca
lesinde
nerilen
Eriim
Snrlamalar

Ana yollar 2: Bu yollarda herhangi bir snrlama bulunmamaktadr.

Paris kentinde alt adet blge bulunmaktadr. Uygulanan cret politikalar kullanlan rayl sistem
Bu sisteme benzer bir ekilde Ulam Koordinasyon Mdrl ve Fatih le Belediyesince baz
trne gre deimektedir. rnein metro hatt kentin 3.blgesine kadar ulamaktadr. Metro hatlar
cadde ve sokaklarda hafat ii 10:00-18:00 saatleri arasnda uygulanmaktadr. Bu projeler Fatih
mesafe ve blgelemeden bamsz olarak iletilmekte ve bir biletli yolculuk creti ise 2,3 $dr. Tablo
lesinin btn alann kapsamamakta, zellikle UNESCO tarafndan kltrel miras listesinde yer
17.3.12de Paris metrosunun cret politikas gsterilmektedir.
alan 4 blgenin (Sleymaniye, Zeyrek, Ayvansaray - Cankurtaran ve Sultanahmet) tamam ve
Blge
Numaralar
1

blgeler
aras
ulam ilikisini kapsayacak ekilde planlanmal ve yk ak dzenlenerek blge
5
6

2,9

3,7

4,3

4,9

ihtiyacn karlayak ekilde gelitirilmelidir.

6,0
6,7

2,1

3,5

3,5

2,1

2,1

3,5

iersindeki 3,5
metro bilet creti ve Londraya zg Oyster kart cretidir.
2,11 Blge3,5

2,1

2,1

3,5

2,1

416
419
418
420
417

2,1

2,1

Nfus
2006

Rayl Sistem Uzunluu

Kii Bana
Milli Gelir
($)

11.491.00
58.550
0
Blge Numaralar
1

Banliy
o

Metro

1.466

200

Tramvay

39

2,3

2,3

2,3

2,3

2,3

2,3

Blgeler ve Geiler

Ortalama Mesafe (Km)

cret($)

1 veya 2. Blge ii
1 Blge Geerse
2 Blge Geerse

0-12
13-21
22-37

2,3
3,2
4,5

Toplam

1.705

km)

Bir Biletli
Yolculuk

2,3

3 Blge Geerse
4 Blge Geerse

38-55
56-97

Blgeler ve Geiler
Blge iinde
1 Blge Geerse
2 Blge Geerse
3 Blge Geerse
Nfus,
Kii
(2007)
Bana
Milli
Gelir
55.693

18.815.988

7,9
12,2

Ortalama Mesafe (Km)

cret ($)
0-22
4,2
23-40
5,1
41-61
7,1
61-89
9,0
Rayl Sistem Uzunluu(km)
Bir Biletli
Yolculuk
Banliy
Metr
Toplam
o
creti ($),
2010
579
392
971
2,25

stanbul
stanbul
Metropoliten
Metropoliten
Alan
Alan
Entegre
Kentsel
Kentsel
Ulam
Ulam
Ana
Ana
stanbul
Metropoliten
Alan
Entegre
Kentsel
Ulam
Ana Plan
Plan
stanbul
Metropoliten
AlanEntegre
Entegre
Kentsel
Ulam
AnaPlan
Plan

Final
Rapor
Final
Final
Rapor
FinalRapor
Rapor
Blm
17
Blm
17
BlmBlm
17 17

Tabloalnmaktadr.
17.3.17
Metro-North
Harlem
Hattnda
Olan
cret
Politikas
($) fiyatnn
uzunluuna
olan oranna
edilmitir.
Buna
gre
stanbul
iin
bir adet bilet
ortalama
blgeler
esas
Kentdikkat
merkezine
hitap
edenGeerli
en
nemli
blge
(Manhattan,
Bronx,
Brooklyn
ve Queens)
blgedir.
bir biletli
creti
$dr. Blge
dna kldka
yolculuk1 numaral
uzunluuna
oran I.Blgede
0,08 $ iken,
dier yolculuk
kentlerde
ise 6,5
0,17-1,05
$ arasnda
deimektedir.
blgelemeye
bal
da cret
1.Blge ilestanbul
en dardaki
14 numaral
blge
Ayrca bir
adetolarak
bilet fiyatn
1ltmiktar
benzindeimektedir.
fiyatna oranladmzda
iin kan
deer 0,41
$dr. Di
arasda
bir biletli
yolculuk
creti deimektedir.
23 $dr. Bu Her
deer
Long Island
blgesel bilet
er gerekletirilen
kentlerde ise bu deer
0,63-2,53
$ arasnda
iki durumda
da stanbuldaki
demiryolunda
en yksek
cretgre
miktardr.
Di dk
er blgelere
bakldnda
ise; 3(Tablo
numaral
blge ekil
fiyatnn denen
dier dnya
kentlerine
olduka
olduunu
gstermektedir
17.3.18konum
itibari ile kent merkezine yakn olduundan dolay blge iersinde bir biletli yolculuk creti ise
17.3.13).
4,25 $dr. Fakat bu blge dndaki dier blgelerde (4,7,9,10,12 ve 14 numaral blgeler); blge
iersinde gerekletirilen bir biletli yolculuk creti 2,5 $dr. Blge geilerinde ise blgenin alansal
Tablo 17.3.18 stanbul ve Baz Kentlere Ait Genel Bilgiler
bykl gz nne alnarak cret miktarlar deimektedir.
zetle 1 ve 3 numaral blgelerde hem blge iindeki yolculuk hem de blge geilerinde yksek
cret politikas uygulanrken, dier d blgelerde daha dk cret politikas uygulanarak kent
merkezine yaplan yolculuklarn saysn azaltan bir politika hakim grnmektedir. Ayrca 1 ve 3
numaral blgelerde sadece blge esasl bir fiyat politikas uygulanrken, dier blgelerde ise hem
blgeyi hem de mesafeyi dikkate alan cret politikas uygulanmaktadr. Tablo 17.3.16da Long Island
blgesel demiryoluna ait numaralandrlm blgelerde geerli olan cret politikas gsterilmektedir.

Tablo 17.3.16 Long Island Blgesel Demiryolunda Geerli Olan cret Politikas ($)

Blge
Numaralar

1
3
4

6,50

8,0
0
4,2
5

9,2
5
6,2
5
2,5

10,
75
7,5
2,5

12,
50
9,2
5
4,5

2,5

2,5
2,5

7
9
10
12

1
0

1
2

14

ekil 17.3.11 Paris Metro A

15, c) 17,
23,0
New York
00
75
0
11,
15,
19,7
New
York
ehrinin
5
25
5 nfusu 18.815.988 kii olup kii bana gelir 55.693 $dr. Toplam rayl sistem
5,7
8,
13,5
5
5971 km olup, kent merkezinde metroda geerli olan bir biletli yolculuk creti 2,25 $dr.
uzunluu
4,5
7,
12,5
5
2,5
5,7
10,5
5
2,5
2,5
7,25
2,5
5
Aadaki Tablo
dier blgeler
iin Ait
mesafeye
gre alnan cret miktarlar gsterilmektedir.
Tablo 17.3.15
New Yorka
Genel Bilgiler
2,5 17.3.14te
Bu tabloya gre 0-22 km uzunluundaki yolculuklar iin 4,2 $; 23-40 km uzunluundaki yolculuklar

14

iin 5,1 $;
41-61km
uzunluundaki
yolculuklar
iin 7,1$
ve 62 89 km
yolculuklar
iin de
Metro-North
Blgesel
Demiryolu:
Metro-North
Blgesel
Demiryoluna
ait 5uzunluundaki
farkl hat bulunmakta
ve bu
9
$
cret
alnmaktadr.
hatlarn tamam kent merkezine (Manhattan blgesine) ulamaktadr. Bu hatlar arasnda, Harlem
hatt gz nne alnarak, cret politikas hakknda bir deerlendirme yaplmtr. Buna gre bu hat
Tablo 10
17.3.14
Rayl cret
Sistem
Trlerinde
3,4,5
ve 6.Blge
in
Uygulanan cret
zerinde
farkl Metro
blge Dndaki
bulunmaktadr.
politikas
yine
bu blgelere
gre
yaplmaktadr.
Dier
Kaynak:
stanbul Kesiimler
ehri,
Urban Age
(2009)
Politikas
blgesel demiryolunda olduu gibi bu hat zerinde de 1.Blge (Manhattan-Harlem 125 Cadde ) en
ekil 17.3.12bir
New
Yorkyolculuk
Metro A
nemli blgedir. Bu blgede gerekletirilen
biletli
creti dier blgelerden daha fazla
Kent
merkezi
Bronx,
Manhattan,
Brooklyn
ve
Queens
blgelerinden
olumaktadr.
Sadece
bu
olup 6,25$dr. Blge geilerinde ise sabit bir cret uygulanmamaktadr.
En fazla bilet
creti
blgeler ile
arasnda
veren
ve bu blgeler ile banliyler arasnda hizmet veren
10.Blge
1.Blgehizmet
arasnda
olupmetro
20,25 sistemi
$ alnmaktadr.
17.3.6.2
in Toplu
Tama
Politikalar
Long Island stanbul
ve Metro-North
rayl
sistemcret
hatlar
bulunmaktadr. Sadece kent merkezinde hizmet
Dier blgelere bakldnda; blge ii yolculuklarda her blge iinde 2,5 $lik sabit bir cret
stanbul
iin toplu tama
cret
politikas
veren
metro sisteminde
bir biletli
yolculuk
cretigelitirilirken
2,25 $dr. baz dnya ehirlerindeki parametreler gz
alnmaktadr. Ancak blge geilerinde cret deerleri mesafeye gre deimektedir. Aadaki Tablo
nnde tutulmutur. Aadaki Tablo 17.3.18de stanbul ile baz dnya ehirlerine ait bilgiler
Long Island
Blgesel Demiryolu:
Farkl bir cretlendirme
sz konusu
1.Blge dier blgelerden
17.3.17de
Metro-North
blgesel demiryolunda
uygulanan cret
tarifesi olup
gsterilmektedir.
verilmektedir. Bu bilgiler; GSYH, bir biletli yolculuk creti, ortalama yolculuk uzunluu, 1 lt benzin
farkl tutularak cretlendirme yaplmtr. 1.Blge yukarda bahsedilen 4 blgeyi temsil etmektedir.
fiyat, bir bilet fiyatnn gnlk GSYHye oran, bilet fiyatnn 1lt benzin fiyatna oran ve bilet fiyatnn
Dier blgeler ise 1.Blgeden dar doru oluan blgeleri gstermektedir.
ortalama yolculuk uzunluuna oran eklindedir. Hesaplamalarda zellikle bir bilet fiyatnn, 1 lt
Longbenzin
Islandfiyatna
blgesel
vedemiryolu
ortalama hattnda
yolculuk 8 adet blge bulunmakta ve cret sisteminde bu
Blge
Numaralar
1
2

6,2
5

8,
5
2,
50
2,
5

9,
75
3,
00
2,
5
2,
5

11,25

3
4

2,
5

3,75
3,75
2,50
2,5

6
13,
25
4,2
5
5,5
0
4,5
0
2,5
0
2,5

7
8

7
15
8,
50
6,
75
6,
00
5,
00
2,
50
2,
5

10

17,
25
11,
00
9,7
5
8,5
0
6,5
0
5,0
0
2,5
0
2,5

19,
5
12,
75
11,
75
10,
50
9,0
0
6,5
0
4,7
5
3,0
0
2,5

20,
25
13,
25
11,
75
10,
75
9,2
5
7,2
5
5,2
5
3,2
5
2,5
0
2,
5

9
10
ehirler

Kii
Bana
GSYH ($)

Gnlk
Kii Bana
GSYH ($)

Bir
Bilet
Fiyat(
$)

Ortalama
Yolculuk
Uzunluu
(km)

1
Lt
Benzin
Fiyat($)

Bir Bilet
Fiyat/Gnl
k Kii
Bana
GSYH ($)

424
423
422421

Bir
Bilet
Fiyat/1 Lt
Benzin
Fiyat

Bir Bilet
Fiyat/Ortalama
Yolculuk
Uzunluu

Stockholm

60.008

164

4,5

1,8

0,03

2,53

0,64

Londra

59.941

164

2,9

1,8

0,02

1,61

1,05

Paris

58.550

160

2,3

1,8

0,01

1,25

0,33

Budapet
e
stanbul

18.995

52

0,9

1,5

0,02

0,63

0,17

10.000

27

13

2,5

0,04

0,41

0,08

stanbul
Metropoliten
Entegre
Kentsel
Ulam
Ana Plan
stanbul
Metropoliten
Alan Alan
Entegre
Kentsel
Ulam
Ana Plan

Rapor
FinalFinal
Rapor
17
BlmBlm
17

Mesafe (km)

cret ($)

cret/Mesafe

Yolculuklarn
Dalm

0-7

1,5

0,21

34%

8-13

0,15

20%

14-20

2,3

0,12

97,66 TL olmaktadr (Tablo 17.3.21).

17.3.19 stanbul in Gelecekteki Toplu Tama cret Politikas
Tablo
17.3.20
stanbul'da Otomobille Ortalama Yolculuk Maliyeti
14%

21-26

2,6

0,10

10%

27-33

2,8

0,08

7%

34-39

3,2

0,08

5%

40-46

3,5

0,08

4%

47-52

3,7

0,07

3%

53-59

0,07

2%

60-65

4,3

0,07

2%

0,15

100%

Arlkl Ortalama

yolculukmesafeye
maliyeti 23,19
olarak
hesaplanmaktadr.
Zaman maliyeti
de bu
deereTablo
ilave edildiinde
dayalTL
toplu
tama
cret politikas gelitirilmitir
(Tablo
17.3.19).

Bir Bilet
Fiyat/Ortala
tTa Yolculuk
Uzunluu
Bir Bilet

stanbul'da Otomobille Ortalama Yolculuk Maliyeti =

[Vergi,

ara

muayene,

ya,

lastik,

bakm

onarm,

Fiyat/] t

yedek

para

Benin Fiyat
maliyeti+Yakt

tketim

maliyeti+Emisyon maliyeti+ Grlt kirlilii maliyeti+Kaza maliyeti+Su kirlilii maliyeti+Zaman

maliyeti+Ypranma maliyeti+Kpr creti]* Ortalama yolculuk uzunluu
Stockholm Londra

Tablo 17.3.21
Yaka Geiinde
Ortalama
Yolculuk
Maliyetleri
ekil 17.3.14
stanbulda
Gelecek
iin Mesafecret likisi

Miktar
Ortalama yolculuk uzunluu

Birim

ekil
Bu17.3.13
cret sisteminin
Baz Kentlerdeki
uygulanmas
Bilet iin
Fiyat
rayl
- Yolculuk
sistem ann
Mesafesi
yaygnlamas
ve Bilet Fiyat
ok nem
- Yakttamaktadr.
Fiyat
Orta
16
km
Arasndaki
liki
ve uzun vade iin n grlen bu fiyatlandrma politikas ksa dnemde yeni alan hatlar ve toplu

Vergi, ara muayene, ya, lastik, bakm onarm,

yedek para maliyeti
Yak t tketim maliyeti

0,0543

50 km/saat hzda yakt miktar

0,339

$/km

tama plan kapsamnda etd edilip gzden geirilmelidir.

1,97

$.litre/km

Dnya metropollerindeki GSYH, akaryakt fiyat ve mesafeye gre bilet fiyatlar dikkate alnarak
litre/km

stanbulda iin benzer bilet fiyat belirlenmi ve aadaki Tablo 17.3.19 ve ekil 17.3.14te
Otoyol ve Boaz Geileri Fiyatlandrma Politikalar
0,040817.3.7
$/km
gsterilmitir. Buna gre yolculuklarn %90 65 kmlik mesafe iinde yapld ngrlmtr. Bu
0,0024
$/km iki kprden de gnlk ortalama 440.000 ara gemekte ve kprlerde herhangi bir
stanbulda
tabloya gre en ksa mesafe 7 km olarak belirlenmi ve balang bilet fiyat 1,5 $ kabul edilmitir.
0,0311
$/km
skklk
cret tarifesi uygulanmamaktadr. Buna gre 1. Snf aralarn gei creti standart 3,75 TL
Bylecehesaplamalar
ksa mesafenda
yolculuu
iingei
0,21maliyetinin
$/km crettoplam
baz alnmtr.
Yolculuk mesafesi
arttka
Yukardaki
yaka
yolculuk maliyetine
olan oranna
0,0026
$/km
(ift yn)
alnmaktadr.
yolcunun
km
bana
dedii
cret
azalmaktadr.
bakldnda (Tablo 17.3.22), toplu tamay kullanan kiinin yaka geiinde en yksek fiyat dedii
10,7
saat
stanbulda
ortalama
maliyeti
aadaki
Tablo 17.3.20deki
kriterler
dikkate
alnarak
formle
grlmektedir.
Bu
durumayolculuk
gre yaka
geilerinde
otomobil
kullanan kiinin
kpr
kullanmas
Sonu olarak
arlkl
ortalamaya
gre
0,15 $/km
cret denerek
yukarda
rnekleri
verilendaha
kentlerin
0,32
saat
edilmitir.
Buna gre ortalama 16 km yolculuk uzunluunda (yaka geii ile birlikte) otomobil ile
caziportalama
gzkmektedir.
deerlerine yaklalmtr. Km bana denen cretin mesafe arttka azalmasndan dolay
0,07
$/km
yaplan yolculuun maliyeti 21,65 TLye gelmektedir. Buna zamann ekonomik deeri de eklenirse
bu durum kent merkezine uzak mesafeden gelen kiiler iin avantaj salayacaktr. Ancak 1/100.000
2,637131 99,54 TL $olmaktadr. Oysa toplu tama ile yaplan yolculuklarda bilet fiyat kadar maliyet olumakta
evre Dzeni Plan alanlarn yakn blgelerinde istihdam etmelerini ngrmektedir. Bu nedenle
Tablo 17.3.22 Yaka Geiinde Ortalama Yolculuk Maliyet Oranlar
3,75
ve yaka TL
geildiinde 2 adet tam bilet fiyat (3 TL) denmektedir. Ayrca otomobil kullanarak arabal
mesafe bazl fiyatn dnda Boaz geii ve Tarihi Yarmada blgesine geite bir bilet fiyat ilave
1,50
TL
vapurla yaka
geii yapldnda; vapur fiyat olarak 1 yolcu ve arabann creti alnmakta (6 TL) ve
edilecektir. Toplu tama iin baz dnya kentlerindeki parametreler gz nne alnarak stanbul iin
6
toplam TL

Pik saatte emisyon maliyeti

Grlt kirlilii maliyeti
Kaza maliyeti
Su kirlilii maliyeti
Zaman maliyeti
Ortalama yolculuk sresi
Ypranma maliyeti
Kpr creti
Kpr creti
1 ABD
(Otomobil+Yolcu)=Arabal vapur creti
Arabal vapur sresi

0,3

Ulam Tr

saat

Tek Yn (TL)

Toplu Tama

ift Yn (TL)

zel oto

21,65

43,29

zel Oto (Zaman Maliyeti iinde)

99,54

199

zel oto (Arabal Vapurla) (Zaman Maliyeti iinde)

97,66

195,32

zel oto (Arabal Vapurla)

23,19

46,38

Maliyetler
Toplu Tama
zel Oto-Arabal Vapur
zel Oto - Kpr

0,50

Paris Budapete stanbul

1,5/3

Ora
n
0,50

6/23,19

0,26

1,75/21,65

0,08

427 426
425

0,08
I

------T-----^-------------San Francisco

stanbul

0,8

2,6

1 Lt yakt Fiyat($)
Kpr creti($)

2,5

6,25

0,96

62.300

9.733

Kpr creti/Yakt
GSYH ($)

stanbul
Metropoliten
Alan
Entegre
Kentsel
Ulam
Ana
Plan
stanbul
Metropoliten
Alan
Entegre
Kentsel
Ulam
Ana
Plan

Final
FinalRapor
Rapor
Blm
1817
Blm

stanbulda 0,96 lt akaryakt alnabilmektedir. Bu durum stanbulda ara iletme maliyetine

Blm 18alnrken
Plan Performans
gre yaka gei cretleri, otomobil kullanclarn caydramamaktadr (Tablo 17.3.23).
Ulam Ana Plan, a planlamas ve bunu destekleyen talep ynetimi uygulamalarn iermektedir.
Tablo 17.3.23 stanbul ve San Francisco Karlatrmalar
Bu planda yer alan talep ynetimi politikalarnn uygulanmas ile zel otomobil kullanm azalacak
Plan Performans Kriterleri
Ortalama yolcu-Km
Ortalama yolcu-dk
Ortalama hz Km/saat

Pla dolays
Plan Aile+ plan ama ve hedeflerine ulalabilecektir. Tablo 18.1.1de grld gibi plan a ile
n
UTY
A birlikte talep ynetimi politikalarnn uygulanmas trafikte skkln azalmasn dolays ile ulam
19,0
19,39
3
artmasn salamaktadr. Bylece yolculuk srelerinde tasarruf salanmaktadr.
21,8 hznn
21,68
9
72,4
68,56
8
75,6
74,71
5
15,7
16,97
5
17,3
17,41
Tablo
Plan A
Talep Ynetimi
Performans
stanbulda 2023
yl18.1.1
iinToplu
kpr
ve ve
otoyollarda
cret politikasnn bugn uygulanan
6
Tama
zel
Oto- zel uygulanan
Oto- Arabal Vapur

Otomobil
Toplu Tama
Otomobil
Toplu Tama
Otomobil
Toplu Tama

deerlerin en az 2 katKpr
olmas gerektii bu plann ngrsdr. Bylece otomobil kullanm
hedeflenen dzeyde
ekilkalacaktr.
17.3.15 Boaz Geii cretlendirme Politikas

Ayrca dnyada uygulanan rneklerden stanbula benzer ABD San Francisco Eyaletindeki Oakland
Bay kprsnden gnde yaklak 280.000 ara gemektedir. Burada uygulanan skklk
cretlendirme sistemi ile hafta ii pik saatte otolardan 6 $, paylaml otolardan 2,5 $ alnmaktadr.
Otolardan hafta ii pik saatler dnda 4 $ ve haftasonunda da 5 $ alnmaktadr.
Ara
letm
e
Plan A 2023

70

evresel
Maliyetle
r
8

Plan A+TYP

65

Gnlk Fayda
(milyon $)
Yllk Fayda
(291gn)(milyon $)

1.285

115

Tablo
gsterdii gibi otomobil kullanmndan kaynaklanan iletme giderlerinde ylda 1,3
Zaman18.1.2de
stanbul
Maliyeti
Geneli
milyar, evresel maliyetlerde 115 milyon, zaman maliyetinde ise ylda 4,6 milyar ve stanbul
141 de bir ylda
219 6 milyar dolar tasarruf salanacaktr.
genelinde
126
198
16
4.631

21
Tablo 18.1.2 Ulam Maliyetlerindeki Deiim (USD/gn)
6.030

ekil 17.3.16 San Francisco - Oakland Bay Kprs

San Francisco ve stanbula ait baz deerler karlatrlacak olursa; kpr geilerinden alnan
ortalama cret stanbuun 2 kat, benzin fiyat ise stanbulun 0,3 kat kadardr. Bir baka deyile San
Franciscoda kpry gemek iin denen cret ile 6,25 lt akaryakt

429
428

Parametreler
Nfus (*1000) 1
stihdam (*1000)

renci Says(*1000)

Kii Bana GSYH ($)

Otomobil Says (*1000)
Gnlk Yolculuk (*1000)

200
9
13.3
93
3.81
7
2.83
8
9.73
3
1.84
1
24.2
72

201
4
14.1
58
4.32
2
3.16
2
13.4
56
2.50
0
25.2
93

201
8
15.3
05
5.08
2
3.65
2
16.5
21
3.19
3
29.2
43

202
3
17.2
17
6.34
6
4.43
3
20.8
84
4.33
5
35.0
27

Barselona
Budapete

st. 23

st. 10

1,56
2,15
2,35
1,44
bt ut gar

Paris Kopen.
Londra

1,66

Helsinki

Sevilla

2023/200
9
1,29

Madr
id

Varova *

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Blm 18

Final Rapor
Blm 18

Tablo 18.1.3 stanbuldaki Sosyo-Ekonomik Parametreler

Tablo18.1.4 Farkl Dnya Kentlerine Ait zel Otomobil ve Toplu Tama Ulam Dalmlar

Gebze Dahil

ekil 18.1.1 de 2006 yl verileri kullanlarak baz Avrupa kentlerinin refah seviyesi ile kentsel
alandaki nfusun hareketlilik oranlarnn stanbul ile karlatrlmas yaplmtr. Genel olarak refah
seviyeleri yksek olan kentlerde hareketliliin daha yksek olduu grlmektedir. Gelirin dnda
kentlerin yaps ve dier sosyo-ekonomik faktrler hareketlilii etkilemektedir.

Kentler
Amsterdam
Paris
Barselona
Berlin
Johannesburg
angay
Londra
Sao Paulo
Budapete
New York
stanbul (Alternatif 3 -Plan-2023) 1
stanbul(Trafik Talep Ynetim Politikas)
stanbul (2009)1
Kopenhag
Mumbai

zel Otomobil
83,60%
70,60%
4.5
62,30%
57,81%
4
53,62%
3
53,49%
51,95%
3 .
47,69%
2,5
3 46,10%
2
(J 45,40%
_ 1,5
O 42,58%
1
> 39,22%
0,5
29,16%
0
13,40%
11,90%
BB-UTM

Toplu Tama
16,40%
29,40%
37,70%
42,19%
46,38%
46,51%
48,05%
52,31%
53,90%
54,60%
57,42%
60,78%
70,84%
86,60%
5.000 10.000 15.000 20.000 25.000 30.000 35.000 40.000 45.000 50.000
88,10%

201 o

G S YH E U R O

"Emta Barometer" of Public Transport in the European Metropolitan Areas. 2006

ekil 18.1.1 Avrupa Kentlerinde Hareketlilik ve Refah likisi

Bu planla
ylnda
bahsi geen
ulalmadnn
gstergesi
olarak
2023
ylna2023
kadar
stanbulda
nfus,hedeflere
istihdam, ulalp
kii bana
den yllkperformans
gelir, oto says
gibi sosyogelimi metropollerle
baz ulam
karlatrlmas
ekonomik
gstergelerdestanbulun
art olacaktr.
Bylecegstergelerinin
stanbulda yolculuk
saysndammkndr.
art olacaTablo
gibi
18.1.4de
dnyadaki
metropoller
ile 18.1.3de
stanbulungrld
2009 yl gibi
a plan
ve talepenynetimi
sonucu
aral
yolculuk
oran nemli
da artacaktr.
Tablo
stanbulda
fazla otomobil
aral yolculuklarda
trel dalm
oranlar
karlatrlmtr.
saysnda
art olacaktr.
evre dzeni
plan
hedefi olan 16 milyon nfusun almamas durumunda
bile istihdam ve renci says art daha fazla olacaktr. Refah seviyesinin artmas ile nfusun
hareketliliinin artmas doaldr.

431
430

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 18

ekil 18.1.3te yer alan grafikte baz Avrupa kentlerinin metropoliten alanlarnda kentsel merkez
blgelerine yaplan yolculuklarn trel dalmlar yer almaktadr. ekil 18.1.3e gre stanbulda
merkezi alana yaplan rayl sistem a ve talep ynetimi ile oto kullanm azaltma politikalar sonucu
toplu tama kullanmnn 2023 ylnda mevcut duruma (2010) gre daha az olmasna ramen Avrupa
kentlerinden daha yksek olaca sylenebilir.

Dardan Merkeze Yaplan Yolculuklarda Trel Dalm (%)

100
%n
90
% 80
% 70
% 60
% -

~.------------------------------------------------- 1-------------------------- 1-----------

BB-UTM 2009 Toplu Tamaya servis yolculuklar dahil edilmitir.

50
Kaynak:
% - Emta Barometer of Public Transport in the European Metropolitan Areas, 2006. Urbanage stanbul
Konferans Raporu, 2009

zel Tama2023
Topluylnda
Tama refah

dzeyinin art ile zel otomobil sahipliinin ve oto yolculuklarnn artmas

kanlmazdr. Bu plann ama ve hedefleri dorultusunda yer alan aral yolculuklarda otomobil
ekil 18.1.3 Avrupa Kentleri ve stanbul da Kentsel Merkeze Yaplan Aral Yolculuklarn Trel
Dalm
kullanmnn azaltlmasn salamak iin
stanbulda gelimi metropollerden daha fazla toplu tama
kullanm hedeflenmektedir.

ekil 18.1.2 Baz Metropoller ve stanbulda Aral Yolculuklarn Trel Dalm

433

432

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 19
_______________________________________________________________________________________________________________________________

Blm 19 Ulam Altyaps in Afet Ynetimi

Doal felaketlere kar salam ve gvenli bir ulam a gelitirmek iin, olas doal felaket risklerini
ve ulam ana etkilerini aratrmak nemlidir. stanbul da gerekleme olasl yksek olan ve
kente ok fazla hasar verecei dnlen doal felaket depremdir.
Bu blmde olas doal felaketlerden deprem ele alnacak ve ulam asndan deerlendirmeler
yaplacaktr.
19.1stanbulda Deprem Analizi
stanbulun gneyinde yer alan Marmara denizi blgesi deprem riski yksek olan bir blgedir. Burada
gemiten bu yana birok byk deprem gereklemitir. Depremin ana nedeni, Trkiyede Anadolu
Yarmadasnn kuzey ksmnda bulunan ve doudan batya 1000 km.yi aan alana yaylm olan
Kuzey Anadolu Fay hattdr (KAF zerindeki tektonik hareketler ile ilgilidir).
KAF hatt stanbulun gneyinde Marmara Denizinin altnda yer almaktadr. Bu nedenle greli
deprem younluu alma alannn gney ksmnda daha yksek, fay hattndan uzaklatka yani
kuzeye gidildike azalmaktadr. 2001 ylnda Afet Ynetimi zerine yaplan JICA almasna gre,
PGA (maksimum zemin ivmesi) 400 ile 500 gal arasnda, ve Marmara Denizi ky alan boyunca
ksmen 600 gal olarak hesaplanmtr. alma alannn kuzey blgesindeki PGA ise 200 gal den az
olarak hesaplanmtr. stanbulun Avrupa yakas yerleim alannda PGA deeri 300 ile 600 gal
arasndadr. Anadolu yakas yerleim alannda PGA deeri ise corafi fakllklara bal olarak daha
azdr.
stanbul gneyden kuzeye doru 1. ila 4. derece deprem kuaklarnda yer almaktadr. stanbulun
iinde bulunduu deprem kuaklar ekil 19.1.1de gsterilmektedir.

LEJAND

Deprem Kuaklar
ALAN (%)
1. DERECE DEPREM KUAI (%16)
| 2. DERECE DEPREM KUAI (%42)
| 3. DERECE DEPREM KUAI (%30)
I 4. DERECE DEPREM KUSAGI (%12)
| Aktif Heyelan Blgesi
| Potansiyel Heyelan Blgesi
Alvyon Blgesi
| le Snr

ekil 19.1.1 stanbulda Deprem Kuaklar

Kaynak: MP, 1/100.000 Doal Yap Grubu almalar

434

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 19

stanbul Metropoliten alannda yaklak 13 milyon insan yaamaktadr ve nfusun 2023 ylna kadar
yaklak 16 milyona kaca ngrlmtr. 2023 hedef ylna kadar kentleme faaliyeti devam
edecektir. Bu kentlemeyi srdrlebilir klmak iin, ulam, enerji, iletiim ve hizmet tesisleri gibi
birok ehir alt yaps gelitirilecektir. Bu nedenle ehir altyapsnda, insan kayplarn nlemek ve
depremim yarataca hasarlar azaltmak iin gerekli nlemleri almak ok nemli bir konudur.
JICA (Japonya Uluslararas birlii Ajans) 2001~2002 yllar arasnda, BB adna teknik ibirlii
kapsamnda deprem hasar tahmini almas yrtmtr. Bu raporda yer alan tavsiyelere
dayanarak, BB 2003 ylnda stanbul Deprem Master Plann hazrlamtr. Bu blmde ele alnan
konularn ierii esas olarak bu iki rapora dayanmaktadr. Bu almalardan sonra 2005 ylnda
yaplan yasal dzenlemelerle Bykehir Belediye snr il snrna kadar geniletilmitir. Bu nedenle
hasar tahmini eski stanbul Bykehir Belediyesi snrn kapsamaktadr.

19.2stanbul in Deprem Master Plan (DMP)

stanbul in Deprem Master Plan (DMP) BB tarafndan Temmuz 2003te bir ka niversitenin
ibirliinde yaplan almalara dayanarak hazrlanmtr. DMP, her bir problem iin zel bir yaklam
gelitirerek, stanbulda olas deprem riskine kar nceden uygulanmas gereken hasar azaltma
nlemlerini ieren geni kapsaml bir almadr. Bu plan tm ynetsel birimlerin, zel teebbslerin
ve halkn gerekli faaliyetlerinin sorumluluunu belirleyen bir dizi sosyal szlemenin erevesini
izmektedir.
Plan ana blmden olumaktadr: Saknm Plan, Eylem Plan ve Aratrma ve Etkinlik
Programlar. Saknm Plan, metropoliten alandaki risk ynetim faaliyetlerinin analizine yneliktir.
Eylem Plan, sosyal yaamn yeniden oluturulmas programn ve fiziki dnmn ieren
kapsaml yerel rehabilitasyon projelerine yneliktir. Aratrma ve Etkinlik Programlar blmnde ise
eitli destek ve kaynaklarn belirlenmesi gibi dier aratrmalar yer almaktadr.

ekil 19.2.1 DMP emas

435

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
stanbul
Blm 19Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan
______________________________________________________________________________________________________________________________
Final
Rapor
Blm 19

DMPdeki eylem planna entegre etmek iin; uygulama projesi listesinde, 13 proje paketi
tanmlanmtr. Bu paketlerden ulamla ilgili olan, Makroform leinde Ulam Risklerinin
Tanmlanmas ad altnda hazrlanmtr. Bu paket stanbulda risk oluturan st dzey ulam
altyaplarna ynelik ya da ulam altyaplarndan kaynaklanan fiziki etmenlerin, olas etkilerinin
deerlendirilmesini iermektedir. Bu deerlendirme, bata deprem ve dier olas doal afetlerin
yarataca zararlarn en aza indirilmesini, ulam altyaplarnn alternatifsiz olmalar durumunda,
ulam talebine ynelik riskleri deerlendirerek, makroform leinde ulam altyaplarna ynelik
uzun vadeli gelime planlarnn irdelenmesini amalamaktadr.

19.3Karayolu in Deprem Afet Ynetimi

Deprem felaketi anndaki acil durum halinde karayolu a, kurtarma faaliyetlerine ve acil ihtiya
malzemeleri ulamna hizmet eder. Bu nedenle bu yollar korunmal ve nem derecelerine gre
sahip olduklar donanmlar yenilenerek glendirilmelidir. Yollarn nemi u ncelie gre
sralanabilir:
1)

Dngsel yollar

2)

Halka yollara balanan nemli radyal yollar

3)

Liman, hava alan afet ynetim merkezi ve korunaklar gibi ana ulam tesislerine balanan ehir
yollar.
ekil

19.3.1de

deprem

kuaklarna

gre

ana

yollarn

yol

hiyerarisine

gre

uzunluu

gsterilmektedir. Buna gre ana yollarn %37si (2370km) birinci derece deprem kuanda yer
almaktadr.

Deprem Kuaklar
1. Derece Deprem Kua

2. Derece Deprem Kua

3. Derece Deprem Kua

1. Derece Yol

Ana Yollar

Toplam
Uzunlu)
794

2. Derece Yol

906

14

3. Derece Yol

240

Otoyol

264

Kavak

164

1. Derece Yol

2370
799

37
13

2. Derece Yol

1032

16

3. Derece Yol

700

11

Otoyol

440

Kavak

163

1. Derece Yol

3134
30

49
0,5

2. Derece Yol

131

3. Derece Yol

529

Otoyol

31

0,5

Kavak
4. Derece Deprem Kua
Toplam

3. Derece Yol

%
13

0,1

727
110

11
2

6341

100

436

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 19

Bu yaplarn iyiletirilmesinin ana hedefi acil ulam yollar zerindeki kpr ve viyadklerin
iyiletirilmesidir. nk anayollarda rastlanan kpr, viyadk gibi yaplarn zarar grme olasl daha
yksektir. Bylece itfaiye, ambulans gibi acil kurtarma aralarnn herhangi bir deprem annda ak
salanm olacaktr. Fay hatt nn zerindeki yollarda bu tip riskler artmaktadr. Yollarn kapanmas
sonucu eriilemeyecek, risk tayan alanlar ve acil ulam yol a ekil 19.3.2de gsterilmitir.

Kaynak: T.C. stanbul li Sismik Mikro-Blgeleme Dahil Afet nleme/Azaltma Temel Plan almas, JICA, 2002

19.3.1

Depremin Kprler zerindeki Etkisinin ncelenmesi

JICA almasnda, KGM (17. Karayollar Genel Mdrl) ve BB tarafndan toplam 480 kpr
verisi toplanmtr. Elde edilen kpr bilgilerine dayanarak, deprem verileri ve alan gzlemleri, JICA
Katayama Prosedrne uygun n deprem aratrma analizi yaptrmtr. Bu analizin sonucuna gre,
izlenen 480 kprden, 21inde st ksmnn dmesine bal yksek hasar olasl vardr ve 4
kprde orta derecede hasar olasl tespit edilmitir.
ekil 19.3.3de yaplan alma kapsamnda otoyollar zerindeki dk, orta ve yksek riskli kpr
ve viyadkler gsterilmektedir.

ekil 19.3.1 Deprem Kuaklarna Gre Anayol Uzunluklar

Karayolu, kentsel alanda insan hayat iin gerekli eitli malzemelerin ulatrlmas konusunda ana
ilev grmektedir. Bu ilev deprem gibi bir nedenle krlrsa, her trl kentsel faaliyet uzun bir zaman
iin duracaktr. Bu tr sorunlar engellemek iin, yol durumunun gvenilirliini yksek iddette
depreme kar nceden kontrol etmek ve alt yap iin gerekli yaptrmlar hayata geirmek nemlidir.

437
438

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 19

ekil 19.3.3 Otoyol zerindeki Dk, Orta ve Yksek Riskli Kprler ve Viyadkler

439

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 19
_______________________________________________________________________________________________________________________________
Kaynak: Trkiye Cumhuriyetinde Sismik Mikro Blgeleme Dahil stanbulda Felaket nleme/Azaltma Ana Plan, JICA, 2002

19.4Ulam Tesisleri ve Bileenlerinin Gvenlik Konusunda Aklar

1)

Karayolu ebekesi: Yollar, kprler, viyadkler, sinyaller, trafik klar, CCTVler, otoparklar, otobs
duraklar, taksi cepleri.
Depremin yol kmesine yol aarak verecei dorudan hasarn yannda, iddetine gre binalarn
kmesi ile yollarn bloke olmasna da neden olabilmektedir. Yol blokaj veya Yol bloklar terimleri
yol geniliinin 3m (yol zerindeki en kk aralarn yol almasna izin veren) olduu ve yol
kne bal olarak oluan enkaz nedeni ile yolun gvence altna alnamad durum olarak
tanmlanmaktadr.
Herhangi bir depremde, kpr ve viyadklerde krlma olmas veya taban yapsnn nemli oranda
zarar grmesi sz konusu olabilmektedir. Sinyaller, trafik klar, yol aalar gibi yol kenar
tesislerinin de yklmas insanlarn yaralanmasna veya trafik aknn tamamen kapanmasna yol
aar ve bu da acil kurtarma faaliyetlerini etkin olarak almalarn etkiler.

2)

Demiryolu ebekesi: Raylar, aralar, sinyaller, ray antiyeleri, onarm antiyeleri, elektrik tesisleri,
istasyonlar/terminaller.
Demir yolu ana gelecek dorudan hasarlar demir yolu ulam akn durdurmakta ve kurtarma
faaliyetlerinin gvenlik denetimini gerektirmektedir. Demir yolu faaliyetlerinin durmas ok fazla
zaman kayb ve ekonomik zarara neden olur.

3)

Limanlar/Yk idaresi cihazlar: Depo binalar, ofis binalar, sahil eridi, vagon basklleri, tanklar,
vinler, silolar, boru hatlar ve demir yolu terminalleri.
Su deliklerinde biriken basn ve ar basn, liman duvarlarnn bozulmasna ve i dolgu
malzemelerinin svlamasna ve buna bal zararlara ayrca deniz alt heyelanlarna ve buna bal
olarak limanlarn ekillerinin bozulmasna yol aar. Sarsnt yolu ile oluan hasarlar katlanma ve
yanal yaylmaya yol aar. Tm bu hasarlar 1999 Kocaeli depremi srasnda zmit Krfezi sahil
eridinde ve limanlarnda gzlenmitir.

4)

Hava Ulam Sistemi: Uak pisti, taksi yolu, terminal binalar, kontrol kuleleri, hangarlar.
Deprem sonras beklenen hasarlar; kapsaml bina hasarlarn, ekipman hasarlarn, krlan
camlardan balayp, duvar atlaklar ve bina iskeletlerinin ksmen veya tamamen kmesine kadar
varan hasarlar iermektedir. Hi sabitlenmemi veya dzgn sabitlenmemi ekipmanlar, kayp
devrilebilir ve bu yolla denmi borulara hasar verebilir. Kap cihazlar yerinden kabilir ve
almaz hale gelebilir. Yakt tanklar ve borular krlp kopabilir veya hasar grebilir. Yakt tank
hasarlar duvar yklmasndan, kmeye hatta yangn ve patlamalara yol aan kmelere kadar
varabilir. Alak mevkideki hava alanlar ve alvyonlu yzeyler sel ve tsunami nedeni ile de hasar
grebilir. Uak pisti hasarlarnn oran pistin altndaki topran dayankllna baldr. Bunlar
svlama veya skma nedeni ile hasar grebilir. Yolun yer deitirmesi, krlp yukar kmas,
atlama veya kaldrmn devrilmesi de hasar biimlerine dahildir.

19.5Afet Ynetiminde Ulam Altyapsna likin Tavsiyeler

stanbul dahil Marmara blgesinde 30 yl iinde 7den byk iddette bir depremin olma olasl,
%65 olarak tahmin edilmektedir. Bu olaslk 1999daki zmit depreminden sonra

440

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 19
_______________________________________________________________________________________________________________________________

hesaplanmtr. Devlet kurulular ve BB byk bir depremden nce kamu binalar ve tesisleri iin
hasar azaltc nlemlerin hayata geirilmesi gerekliliini kabul etmektedirler. stanbul Deprem Master
Plannda, deprem ncesinde planlarn baarl bir ekilde uygulanmas durumunda, deprem sonras
finansal ykn daha az olacana iaret edilmektedir.
1)

Depreme Kar Gl Bir Ulam Ann Oluturulmas

nsan yaamn gvence altna almak amac ile ulam an depreme kar glendirmek nemlidir.
Mevcut ulam ann seviyesini ykseltmek iin depreme dayankl yol a yaptrm tm yeni inaat
almalarnda dikkate alnmaldr ve ayrntl aratrma almalarna dayanan tasarm standartlar
gelitirilmelidir.

2)

Acil Durum Yol Ann Gvence Altna Alnmas

Acil durum yol a, acil tbbi hizmetlerin ulamna, kurtarma faaliyetlerine ve yardm malzemelerinin
belirlenen alanlara ulatrlmasna hizmet edeceinden ncelikli bir yol adr. Bu yol a BB
tarafndan belirlenmitir ancak blgesel hasar hacmine dayanan yeni bir aratrma yaplmaldr. Bu
ara trma ile tahliye alanlar, felaket ynetim merkezleri, acil durum hastaneleri v.s gibi acil durum
faaliyetlerini ieren belirleme almalar yaplmaldr. Bu tesisler acil durum yol a tarafndan etkili
bir biimde birbirine balanmaldr. zellikle sahil yoluna, acil durum yolu olarak ncelik verilebilirlii
ayrntl jeolojik aratrmalara dayanarak glendirilmelidir.

3)

Acil Durum Trafik Ynetim Plannn Oluturulmas

Depremden hemen sonra yollarn hasar grmesi, binalarn yklmas ve depremden zarar gren
kiilerin yollar tkamas nedeniyle trafik ak karacaktr. Bu nedenle, acil durum yol ann
gvence altna alnmas ve depremden zarar gren kiilerin ulamn salamak amacyla nceden
belirlenen arter yollarn servis verebilmeleri iin acil eylem trafik ynetim plannn oluturulmas
gerekmektedir.

4)

Demir Yolu, Liman ve Havaalan Faaliyetleri iin Saknm Plannn Oluturulmas

Deprem felaketinden sonra, demir yolu, liman ve havaalan tesisleri deniz ar lkelerden rahata
yardm malzemelerinin kabul ve bu malzemelerin felaketten etkilenen blgelere ulatrlmas
konusunda ve yardm malzemelerinin, enkaz veya atklarn geici olarak depolanmas konusunda
nemli rol oynarlar. Bu tesislerin deprem sonras faaliyetlerini yerine getirmeye devam edebilmeleri
iin saknm planlarnn olmas gereklidir.

441

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 20

Blm 20 Finansal ve Kurumsal Planlama

20.1Finansal Kaynaklar ve Uygulama Modelleri
Ulatrma projeleri iin dnyada yaygn olarak kullanlan finansman modelleri; Yap-let-Devret (Y
D), Yap-let (Y), Tasarla-Yap-Finansla-let (TYF), Yap-Sahiplen-let-Devret (YSD), YapSahiplen-let (YS), Yap-Kirala-let-Devret (YKD), Kamu zel Sektr Ortakl (KSO) ve
Menkulletirme seeneklerinden olumaktadr. Bu finansman seeneklerinden kamu-zel sektr
ortakln JCA alma ekibi tarafndan bu projede ulam yatrmlar iin uygulanabil ir finansman
kayna olarak ne karlmtr. Bu konuyla ilgili detaylar aada aklanmtr.
20.2Kamu-zel Sektr Ortakl Tan m
zel sektr ve devletin, kamu altyap projelerini ortaklaa yrtmesi olarak tanmlanr. Bu tip
projelerde devlet ve zel firma; yatrm, risk, finansman, sorumluluk ve kar gibi konularda paylam
iindedir. Kamu ve zel sektrn ortakla gitmesinin amac, iki tarafn da sahip olduu avantajlar
ortak bir projede kullanabilmesidir. Her farkl projede taraflarn stlenecei roller farkl olabilir. Baz
ortaklklarda zel sektr firmas hizmetin verilmesinde hakim rol oynarken, bazen sadece inaatn
yaplmas ve finansman salanmasnda ne kabilir. Bu tip ortaklklar yoluyla, kamu altyap
yatrmlar ve kamu hizmetlerinin salanmasnda, tasarm, finans, inaat, iletme ve bakm
faaliyetlerinde verimlilik art salanm olur.
20.2.1

Kamu - zel Sektr Ortaklnda Uygulama Yntemleri

Kamu-zel sektr ortakl uygulamada ska rastlana eitleri aadaki gibidir.

letme-bakm

Tasarla-yap

Anahtar teslim

Mevcut iletmeye ek

Kirala-satn al

Kirala-gelitir-ilet

Geici zelletirme

Yap-devret-ilet

20.2.2

Uygulama Yntemlerinin Tanmlanmas

Kamu-zel sektr ortakl genel anlamda tanmlanabilen dinamik bir modeldir. lk olarak, sabit tek
bir model bulunmamaktadr. Ayrca finansal ve yasal yap bakmndan snrsz tercih seenei
mevcuttur. Her projenin kendine zg koullar vardr; bu nedenle bu zellikleri karlayan zgn
olarak yaplandrlm uygun bir Kamu-zel Sektr Ortakl biimine ihtiya bulunmaktadr.
letme - Bakm: Kamusal bir varln, zel sektrden bir ortak ile bakm ve iletilmesinin yaplr.
Elde edilen gelirler iki ortak arasnda paylalr.

442

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 20

stnlkleri:

Hizmet kalitesindeki ve verimlilikteki art potansiyeli,

Hizmet sunma maliyetlerinde salanacak tasarruflar,

Kontrat artlarnn belirlenmesindeki esneklikler,

Varln kamu mlkiyetinde olmas,

Deien piyasa taleplerine ge karlk verebilmedir.

Sakncalar:

Ortaklk artlarnn harici kontratlarn yaplmasna izin vermeyebilmesi,

zel ortan ykmlln yerine getirememesi durumunda, yeni ortak bulma maliyetidir.
Tasarla - Yap: zel sektrden bir ortak ile bir kamu iletmesi tasarlanr ve ina edilir. Sonra
iletmesini kamu stlenir, dier ortak kardan pay alr.
stnlkleri:

zel ortan deneyimlerinden faydalanmak,

naat maliyetlerinde tasarruf salamak,

Yenilikleri adapte etmede esneklik kazanmak,

zel sektre daha fazla risk yklemek,

naat aamalarnda daha az sorun kmas,

in asl sahibi olan kamunun sonular tek noktada kontrol edebilmesidir.

Sakncalar:

Kamu kontrolnn azalmas,

Anlama salanm kontrat zerinde daha sonra deiiklik yapabilmedeki zorluklar,

Karmak dllendirme prosedrleri,

Salanan dk sermaye maliyetinin, rn-hayat-dngsnn hesaba katlmamas
nedeniyle ortaya kabilecek yksek iletme ve bakm maliyetleri ile dengelenmesidir.

Anahtar Teslim: Kamu finansman salar ve zel sektr orta tasarm ve inaat yapar. Varl k, belirli
bir sre zel sektr ortak tarafndan iletilir. Kamu, performans kriterleri koyar ve uygulanmasn izler.
lgili varlk, kamunun sahipliindedir. Bu yol, kamunun sahiplie ok nem verirken, zel sektrn
inaa etme ve iletme deneyimlerinden faydalanmay istemesi durumunda daha ok kullanlr.
stnlkleri:

naat riskinin zel ortakta olmas,

artname, tasarm ve iletim ilkelerini belirleyebilir,

letmenin belirli bir sre zel ortakta olmas, inaatn daha kaliteli yaplmasn salar,

zel ortan inaa etmedeki verimliliinden salanan kamu yarar,

naatn ksa srede tamamlanmasdr.

Sakncalar:

Kamunun iletmedeki kontrolnn azalmas,

443

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 20

Karmak dllendirme prosedr olmas,

Anlama salanm kontrat zerinde deiiklik yaplmasndaki zorluklar,

Projeye bal olarak, finansal risk kamu tarafndan stlenilebilmesidir.

Mevcut letmeye Ek: zel sektr, mevcut varla finansmann kendi salayarak bir ek yapar.
Yatrm tutar ve nceden belirlenmi makul bir getiriyi kazanana kadar iletir.
stnlkleri:

Kamunun iyiletirme iin fon kullanmak zorunda olmamas,

Finansman riskinin zel ortakta olmas,

zel ortan inaat deneyiminden kamunun fayda salamas,

naatn hzla tamamlanmas,

Projenin uygulanma sresindeki azalmadr.

Sakncalar:

Gelecekte yaplmas gerekli iyiletirmelerin kontrata konmamas ve daha sonra dahil

etmedeki zorluklar,

Mevcut kontratlarn yeni ortaa gre yeniden dzenlenmesi,

Kamunun kontrol kaybetmesidir.

Kirala - Satn Al: zel sektr orta tasarm, finans ve inaat yapar. Sonra kamuya belirli bir dnem
iin kiraya verir. Kira szlemesi sonunda, kamuya devir yaplr. Bu yol, kamunun bir tesisi kurmak
veya bir hizmeti vermek istedii fakat finansman salayamad durumlarda daha ok kullanlr.
Binalar, tama filolar, bilgisayar ekipmanlarn salanmasnda ska kullanlan bir yoldur.
stnlkleri:

Kira demeleri, bor faiz demelerinden daha az olabilir,

letme riskinin zel ortakta olmas,

Daha iyi hizmetin daha ucuza verilebilmesi,

naatta verimliliin salanmas,

Performansa gre demeli bir kira kontrat yaplabilir olmasdr.

Sakncalar:

Varlk ve iletmesi zerindeki kontroln azalmasdr.

Kirala - Gelitir - let: zel sektr orta, kamudan bir varl kiralar veya satn alr. Sonra gelitirir,
modernize eder ve iletir. zel sektr orta yapt yatrm ve nceden belirlenmi bir getiriyi
kazanana kadar iletmeye devam eder.
stnlkleri:

Eer zel ortak varl satn alrsa, kamu iin nemli bir nakit girii salanr,

Kamu, iyiletirme iin fon kullanmam olur,

Finans riski zel ortakta olur,

Gelir arttrc frsatlar, her iki ortak iin de mevcuttur,

444

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 20

Tesis ve hizmetlerin iyiletirilmesi, kullanclara daha kaliteli hizmet sunulmasn salar,

zel ortan inaat verimliliinden kamu faydalanm olur,

naat hzla tamamlanr,

Projenin ksa zamanda uygulamaya alnr olmasdr.

Sakncalar:

Varlk zerindeki kontroln kaybedilmesi,

Satlacak veya kiralanacak varlk deerinin belirlenmesindeki zorluklar,

Ba ile edinilmi varlklarn satlmas veya kiraya verilmesindeki zorluklar,

zel ortan baarsz olmas durumunda, kamu hizmeti salamak iin tekrar devreye
girmek zorunda kalabilir,

Gelecekte yaplmas gereken iyiletirmeler kontrata konmazsa, daha sonra eklemek ok

zordur.

Geici zelletirme: Bir kamusal varlk, zel sektre gelitirmesi iin devredilir. Varlk, zel sektr
tarafndan sahiplenilir, gelitirilir ve iletilir. zel sektr, yapt yatrm ve nceden belirlenmi
makul bir getiriyi kazandnda, varlk kamuya iade edilir.
stnlkleri:

Eer kontrat iyi hazrlanmsa, standartlar ve performans kontrol yaplabilir,

Varln transfer edilmesi, kamunun ynetim maliyetlerini azaltr,

zel ortak inaatta ve iletmede verimlilik art salar,

naat ve iletme iin zel sektr fonlarna ulalm olur,

letme riskinin zel ortak zerinde olmasdr.

Sakncalar:

Varlk zerindeki kontroln kaybedilmesi,

Kontrat, gelecekte beklenen sorunlar da dnlerek hazrlanmaldr,

zel ortak, kullanm cretini kamunun belirleyecei cretten yksek belirleyebilir,

zel ortan batmas veya gerekli performans salayamamas durumunda, baka bir ortak
ile deitirilmesindeki zorluklar,

zel ortan gelecekte ayn hizmeti verebilecek potansiyel bir rakip olmas,

Kamu alanlarnn iten atlmas veya zel ortaa gemesidir.

Yap - Devret - let: Kamu, finans ve inaat iin bir ortak bulur. Varlk tamamlannca, kamuya
devredilir. Bunun karlnda sz konusu varlk, zel sektr ortana yapt yatrm ve nceden
belirlenmi makul bir getiriyi kazanana kadar kiraya verilir.
stnlkleri:

zel ortan inaat deneyiminden fayda salanr,

zel ortan iletme deneyimi sayesinde, maliyetlerde tasarruf salanr,

Varlk, kamu mlkiyetindedir,

Kamu, alnacak cret ve verilecek hizmetleri kontrol eder,

letme performans ve hizmet standartlar kamu tarafndan kontrol edilir,

445

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
Blm 20

Performans standartlar salayamayan zel orta yenisiyle deitirebilmedir.

Sakncalar:

zel ortan batmas veya performans gsterememesi durumunda, kontrat

bitirmedeki zorluklardr.

20.2.3

Kamu-zel Sektr Ortakl Uygulamasnn Kullanm Nedenleri

Kamu-zel Sektr ortaklnn kullanlmasnn ana nedeni yeni bir altyapnn finansmann salarken
arz-talep boluunu karlamak amacyla ilave finansmann oluturulmas olarak kabul edilebilir.
Gelimekte olan lkeler her yl, %90ndan fazlas hkmet tarafndan sponsor edilen ulam
altyapsnn gelitirilmesine yaklak 200 milyar US$ harcamaktadr. Mevcut tahminler gelimekte
olan lkelerin yeni gelitirme ve bakm harcamalar iin finansman ihtiyacnn GSMHnin yaklak
%5.5i olduuna iaret etmektedir. Dk gelirli lkelerde finansman ihtiyac, potansiyel olarak
GSMHnin %7sine kadar ykselebilmektedir. Kamu-zel Sektr ortakl yaplar, altyap
finansmannda ilave kaynaklarn kazancna imkan salamaktadr.
Kamu-zel Sektr ortakl bu gelimekte olan gereklilie cevap olarak ortaya km ve avantajlar
kabul edilmitir.

20.2.4

Kamu-zel Sektr Ortakl Projelerinin Avantajlar Finansal

Avantajlar:
Bte kstlarnn hafifletilmesi
Proje finansmannn en uygun ekilde datm ve risklerin zel sektre transferi
Gereki deerlendirme ve maliyet uygulamalarnn kontrol Ekonomik ve Sosyal
Avantajlar:
naat ak izelgesinin oluturulmas

Ekonominin modernletirilmesi ve hizmetlerin gelitirilmesi

Yerel finansal piyasann gelimesi ile birlikte uluslararas finans piyasalarna eriim, Siyasi
Avantajlar:

Kamu kurumlar iin finansr/mlk sahibi yerine dzenleyici ilevinin olumas

Risklerin dengeli datlmas ve risklerden feragat etme durumunun olmamas

Proje istikrar

20.2.5

Kamu-zel Sektr Ortaklnn Dezavantajlar

Kamu-zel Sektr Ortaklklarnn uyum sureci birtakm eletiriler almaktadr. lk bakldnda, kamu
sektr hizmet salaycs ile karlatrldnda Kamu kuruluu veya hizmetlerinin finansman iin
daha maliyetli bir seenek olarak grlmektedir. Bunun sebepleri u ekilde belirtilmektedir:

446

Dnem

BB Eklenen
Yol
Uzunluu
(km)

KGM Eklenen
Uzunluu (km)

Yol

BB Yllk Ortalama
Eklenen Yol
Uzunluu (km)

BB Yol
Yapm
Maliyeti
(milyar$ )

Ksa Dnem (2009-2014)

159

32

0,61

Orta Dnem (2014-2018)

196

140

49

1,37

Uzun Dnem (2018-2023)

195

27

39

2,85

Toplam

550

167

39

4,83

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor
stanbul
Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan
Blm
21
stanbul
Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan
Final Rapor

Final
Blm Rapor
20

2023 ylnda 615 km uzunluundaki rayl sistem a ngrmektedir (ekil 21.1.2). Planda mevcut

Blm 21
______________________________________________________________________________________________________________________________
aa ilave olarak 140 km uzunluunda 12 adet ksa vadeli (inaat devam edenlerle birlikte), 131 km

D borlanma ile karlatrldnda zel finansman maliyeti daha yksektir, bu nedenle toplam
uzunluunda
10 Uygulama
adet
orta vadeli
ve 194
km uzunluunda
9 adet uzun
vadeli ncelikli
proje bulunmaktadr.
proje maliyeti
artmaktadr.
Blm
21
Plan
ve Program,
Uygulama
Aralar,
EylemlerBu
projelerin
ksmkamu
BB tarafndan
yaplrken bir ksm
da olarak,
Ulatrma
Bakanl
tarafndan
yaplacaktr.

zel bir
sektr,
sektr salayclarndan
farkl
alm
iin yaplan
harcamadan
kar elde
Plann ngrd yeni karayolu ve rayl sistem yatrmlarnn ksa, orta ve uzun dnemlere gre
beklemektedir.
Bunaetmeyi
gre BB
btesinden rayl sistem yatrmlarna ksa vadede 3,77 milyar $, orta vadede 7,09
uygulama program hazrlanmtr.

Kamu-zel
Sektr6,61
Ortaklna
maliyetleri,
Sektr
Ortaklnn yaps ve
milyar
$, uzun vadede
milyar $ girmede
toplamdailem
da 17,47
milyar $Kamu-zel
tahsis edilmesi
gerekmektedir.
karmaklndan
tr
hem zel hem de kamu sektr iin yksektir.
21.1Uygulama
Plan ve
Program
Kamu-zel Sektr Ortakl projeleri inaat, iletme ve bakm koullarn birletirerek, projenin tm
2023 ylna mevcut karayolu ebekesine kadar ksa vadede 159 km, orta vadede 196 km ve uzun
yaam dnm maliyetini en aza indirmek iin zel sektre gl tevik salamaktadr. Finansman,
vadede 195 km olmak zere toplam 550 kmlik yol ilave edilmitir. Karayolu yatrm plan aadaki
Tablo
21.1.2yapldndan
2009-2023 Rayl
Sistem Yatrm
Plan zerinde net bir alacak durumu
yllk bteleme
eklinde
ve genellikle
bakm talepleri
Tablo 21.1.1de gsterilmitir. Buna gre BB btesinden karayolu yatrmlarna ksa vadede 0,61
belirlenemediinden geleneksel kamu sektr finansmanna uyarlanmas olduka zordur.
milyar $, orta vadede 1,37 milyar $, uzun vadede 2,85 milyar $ toplamda da 4,83 milyar $ tahsis
mtiyaz ve
Szlemesi arasndaki fark u ekildedir:
edilmesi
gerekmektedir.

Amalar: mtiyazda hedef ok amal iken geleneksel yaklamda tek hedef sz konusudur - naat
program iin sorumluluklar ve hizmet koullar.

Sre: mtiyaz srecinde yaklak 30 yl olmak zere uzun vadeli bir szleme imzalanrken i
szlemesi srecinde ortalama 1 yllk bir sre sz konusudur.
Tablo 21.1.1 2009-2023 Karayolu Yatrm Plan
Finansman: szlemesinde ara finansman, ortak finansman veya taeron finansman
bulunmamakta iken imtiyaz durumda finansman, imtiyaz irketinin sorumluluundadr.

Yatrm: szlemesinde taeron firmann yatrm yapma gereklilii bulunmamakla birlikte imtiyaz
durumunda yatrm imtiyaz irketi tarafndan yaplmaktadr.

*Kamulatrma dahil deildir.

20.3Alternatif Finansman Kaynaklar

Kamu-zel Sektr Ortakl uygulamalar ulam ana plannn uygulanmas iin gerekli ilave fonlarn
arttrlmasnda etkili bir aratr. Vergi geliri tahsisinin artmasna ek olarak Yap-let-Devret ve dier
bte d finansman mekanizmalar BB altyap yatrm programndaki arz-talep boluunu
doldurabilmekte ve gereken yeterli fonu salayabilmektedir. Sz konusu finansman kaynaklar; vergi
gelirleri, bte-d finansman mekanizmalar, yap-ilet-devret, zel maksat arac, zelletirme ve
dorudan yabanc sermaye yatrmlar, ok tarafl ve iki tarafl mali yardmn ynlendirilmesi ve
piyasa borlanmalardr.

KARAYOLU AI GELME PL ANI

I. STANBUL BYKEHR BELEDYES |M|

.afe. ULAIM DARE BASKANUCl 1

1+

*2? ULAW PLANLAMA MDRL 1 UAP PROJE OFS

LEJAND

/ v r >.....................................................................................................................................................................

Karayolu Yatrmlar
s -H-

...

Anayol ar

' .

* . : ''
' T-. i ,v T
v-A . / \

--------U.UBAh
--------20ie<l8AK

VoVC

7*5 .

UMl Kjf yO*J

20MJ6 2018JB8

202i ee
--------.'OJi.v^ro

ekil 21.1.11 Srtf

Dnemsel Karayolu A Geliim Plan
* Stun
8 a lljrCui Bw->rw
Bcnavrv

447
448

Dnem

BB (km)

UBAK
(km)

Toplam
(km)

BB naat Maliyeti
(milyar$)

Mevcut

150,0

Ksa Dnem (2009-2014)

119,6

20,5

150,0
140,1

3,77

Orta Dnem (2014-2018)

95,1

35,7

130,8

7,09

Uzun Dnem (2018-2023)

146,7

46,8

193,5

6,61

Toplam

Proj
e
Kod
u

511,4

103,0

Projeler

614,4

17,47

Sistem

Uzunlu
k
(km)

Yapm
Sresi

Karayolu
Karayolu.Tnel

159
196

4
4

Karayolu

171.6

(yi)

Proje
Maliyeti(Milyo
n
USD) 540

PKT-1
PKT-2

stanbul
Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan
Proje Paketi
1

PKT-3

Proje Paketi 3

PKT01
PKT02
PKT03
PKT04
PKT05
PKT06
PKT07
PKT08
PKT09
UBAK01
UBAK02
UBAKT1
UBAK1

Armutlualt-Poligon

Tnel

2,3

2,5

Ayaza a-Armutl u a ti

Tnel

2.3

Tnel

3.7

2.5

Tnel

2.7

2,5

Tnel

1.1

211

Fulya-Levazm

Tnel

2.3

2.5

279

Harem-Beylerbeyi
Levaz m -Armutl u a ti

Tnel
Tnel

4,3
3.4

2.5
2.5

240
419
201

Final
Proje Paketi
2 Rapor

Blm 21

Beylerbeyi-Hekimba
ayrba-Derbent

KARAYOLU YATIRIM PLANI

Dolmabahe-Fulya

Zincirlidere-Levazjm
UBAK(3.Kpr ve Balant Yollar)
UBAK(ile Otoyolu)
UBAK(Karayolu Tneli)

Tnel

1.4

2.5

Karayolu, Kpr, Viyadk ve

Tnel
Karayolu

589,8
67.4

4
4

Karayolu.Tnel

33,5

Karayolu

12,0

UB.AK(stanbul-anakkale Otoyolu)

Ksa Dnem
2010

2011

2012

Orta Dnem
2013

2014

2015

__

HH Mi

142

142

2016

2017

2018

2019

646
1.056
240
240 Yllk Uygulama Program
Tablo 21.1.3
454
308

- M

Yllara gre Yatrm Miktar (Milyon USD) (UBAK HAR)

Dnemlere Gre Toplam Yatrm Miktar (Milyon USD) (UBAK HAR)

2.593

119

119

4.834

119

119

617

247

400

580

646

Orta Dnem
2016
2017

2018

2019

1.369

RAYLI SSTEM YATIRIM PLANI

Kamulatrma dahil deildir.

Proj
e
Kod
u

Projeler

Sistem

Uzunlu

Yapm

Proje

i
(yi)4

n
USD)

k
2010
Maliyeti(Milyo
Sres
ekil 21.1.2
Rayl
Sistem
A Gelime Plan
(km)
Metro
Metro

3.6
21.7

2011

Ksa Dnem
2012
2013

2014

C-1
C-2A

ihane-Yenikap
Kadky-Kartal

C-2B

Kartal-Kaynarca

C-3
C-4

Otoqar-Baqclar(Kirazl)
Baclar-kitelli-Olimpiyat Ky

C-5

Marmaray

sonrasna ait nerilen

projelerin76.5
maliyetleri4 tabloda yer4.344
almamaktadr.
Banliy
I I l! I I ! !

C-6
T-1

Aksaray-Yenikap
skdar-ekmeky

2023 ylna kadar BBnin

ngrd
karayolu
projelerinin
toplam yol yapm maliyeti 4,8 $ milyar,
Metro
20
3
1.283

D-2

Kabata-Beikta-ili-Giyimkent-Baclar

Metroyapm 24.5
1.743
rayl sistem projelerinin
maliyeti ise3 17,47 milyar
$dr. ekil 20.2de ise stanbul Ulam Ana

D-1

Bakrky-Bahcelievier-Baclar

D-3
PBH-5

Yenikap-Bakrky
nalan-Mecidiyeky

PP-1

Ataehir Monoray

T-2

Bakrky-Beylikdz

P1-2
PP-3

22
371

Aadaki Tablo 21.1.3

ve rayl sistemlere
Metro de karayolu
4.8
150 ait uygulama plan ve 2010-2023 yllar
H3ff maliyetleri
Metro
5.6
2.2
150
arasndaki yatrm
verilmektedir.
BB ve UBAK
yatrmlar ayrtrlm olup 2023 yl
Metro

15.9

2.5

300

Hafif Metro

0.7

35

Metro

655

Metro

11.8

518
914

Plan ve A Geliim Metro

Yatrm Plan7gsterilmektedir.
2
Havaray

11

Hafif Metro

25

Tekstilkent-sto-Olimpiyatky-Ispartakule
Kadky-Sultanbeyli

Metro
Metro

12.5
21.5

PP-4

kitelli-Habipler

Metro

210

PBH4A
PBH4B
P1-1
D-4

Bostanc-Kazleme (I.Etap)
Bostanc-Kazleme (2 Etap)

Metro
Metro

22,9
19.1

2,5
2.5

1.702
1.438

Hafif Metro
Tramvay

7.5
9.6

2
2

429
125

P2-10

Ataky-Atatrk Havaalan

Banliy

2.5

170

P1-3

Pendik-S Gkcen-Havaalan

Banliy

8.2

1.5

403

D-5

Yenibosna-kitelli

Metro

12,2

P2-11

ekmeky-Tadelen-Tuzla

PP-8

Tuzla Tramvay Sistemi

PP-11

Hisarst Rayl Sistemi

PP-7
D-6

Sultenciftii-Arnavutky
ihane-Kulaksz-Cemalkamac

PP-6
PP-10

Baclar-Malkal
Hali evresi

2015

2,5

449

215
1.399

!II

I!!

914
1.576

886

Metro

24

2,5

1.719

Havaray

30.6

1,5

324

Metro

348

Tramvay
Havaray

11.6
5.8

2.5
2

239
145

Silivri-Gmyaka
Halkal-atalca

Banliy
Banliy

44.7
46.8

3
3

1.956
2.147

P2-7

Ispartakule-Krac-B ekmece-Silivri

Banliy

13.8

636

P2-2

S Gken Havaliman-Formulal

Havaray

7.7

P2-4

4-Levent-Gltepe-eliktepe

Havaray

8.6

P2-1

Kartal DIOO-Kartal-DO

Havaray

PP-9

Maltepe Havaray

Havaray

3.5

fil

PP-12
P2-5
P2-8
P2-6

Silivri-Selimpaa Havaray
Beikta-Saryer
skdar-Beykoz
Ispatakule-Beylikdz-Avclar

Havaray
LM
LM
Banliy

69.3
14.5
17.5
10.5

Yllara gre Yatrm Miktar (Milyon USD) (UBAK HAR)

Dnemlere Gre Toplam Yatrm Miktar (Milyon USD) (UBAK HAR)

Yatrm Sektr Sektr

Ksa

Orta

Uzun

Yol&Kopru

0,6

1,3

2,9

Toplam
(Milyar $)
4,8

Rayl Sistem

3,7

7,1

6,6

17,4

Bakm&onarm

0,8

1,0

1,5

3,3

Dier Alt Sektrler

3,0

4,2

3,5

10,7

Kamulatrma Min

0,9

1,0

1,5

3,4

Kamulatrma Max

2,5

3,1

2,7

8,3

Toplam (Milyar $)

8,9

13,6

14,5

36,9

524

462

17.472

638
3.769

1.098

1.047

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor

Blm 21

ekil 21.1.3 stanbul Ulam Ana Plan A Geliim ve Yatrm Plan

21.2BB Ulam Sektr Yatrm Plan

Aadaki Tablo 21.2.1te Ulam Ana Plannda yer alan projelerin toplam maliyetleri yer almaktadr.
Buna gre BB tarafndan yeni yol yapm, yol bakm onarm ile dier alt sektrlere ait (toplu tama
ara alm, filo yenileme vb) 2023 ylna kadar ulama ayrlacak fon miktar kamulatrma hari
yaklak 36 milyar $dr. Ancak yeni yaplacak yollara ait kamulatrma iin ise 2023 ylna kadar 3 - 8
milyar $ arasnda Belediye btesinden kaynak ayrlmas gerekmektedir. Ulam yatrmlar,
dnemsel olarak art olacak ekilde planlanmtr.

Tablo 21.2.1 2009-2023 Ulam Sektr Yatrm Plan (Milyar $)

450

1.80
8

1.693
1.717
7.090

1.871

1.619

2,
5
0,
3
0,8

3,
7
0,
6
=

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor

Blm 21

20
18
16
14
12
10
8
6
4
2
0

Kamulatrma dahil deildir.

ekil 21.2.1de karayollar ve rayl sistem projelerinin tamamlanma dnemlerine gre yatrm
miktarlar gsterilmektedir.

451

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor

Blm 21

A Yat rm in Mali Kaynaklar:

mar Kanununun 18. maddesi uyarnca yaplan bedelsiz terk uygulamalar

2,7gelirler (yolcu, reklam, vb.)

Planlanan toplu tama iletmelerinden elde edilecek

Otopark gelirleri

3,1

uygulamalar kapsamndaki gelirler

1,5

Kamulatrma
T
Yksek katma deerli ulama hizmeti veren Belediye
arz, zelletirilme vb.
3,5 irketlerinin halka Max
4,2
1,5

fonksiyonlardan elde edilecek gelirler

6,6

Kamulatrma

Dier Alt

Sektrler
Planlanan ulam altyaplarnn arazi
7,1 kullanmlarna getirecei yksek katma deerin kamusal

paylar ( arazi gelitirme - Land Development)

T istasyon, durak, iskele ve transfer merkezlerinde

Min
Rayl ve dier toplu tama hatlarnn
yer alan ticari

Bakm&Onarm

Boaz kprlerin elde edilen gelirlerinin

1,3 belediyeye ait pay (%10)
Ksa Dnem

Orta Dnem

Uzun Dnem

21.4Ulam Yatrmlarnn Hzlandrc Alternatif Fon Kaynaklar

Ulatrma projeleri
iinTamamlanma
dnyada yaygn
olarakGre
kullanlan
finansman
modelleri; Yap-let-Devret
ekil 21.2.1
Sresine
Ana Plan
Proje Yatrmlar
(YD), Yap-let (Y), Tasarla-Yap-Finansla-let (TYF), Yap-Sahiplen-let-Devret (YSD), YapSahiplen-let (YS), Yap-Kirala-let-Devret (YKD), Kamu zel Sektr Ortakl (KSO) ve
ekil
21.2.2de seeneklerinden
karayollar ve rayl
sistem projelerinin
tamamlanma
dnemlerine
gre yatrm
Menkulletirme
olumaktadr.
Bu finansman
seeneklerinden
kamu-zel
sektr
miktarlar
gsterilmektedir.
2011
yl
iin
yaklak
0,6
milyar
$lk
bir
yatrm
planlanmakta
ve
2020
ortakln JICA alma ekibi tarafndan bu projede ulam yatrmlar iin uygulanabilir finansman
yl
plan olarak
dneminin
en yksek yatrm yln gstermektedir. 2018 ylndan sonra tnel projeleri
kayna
ne karlmtr.
planland iin karayolu yatrmlarnn toplam yatrmlar iindeki paynda art grlmektedir.
Kamu-zel Sektr Ortakl uygulamalar ulam ana plannn uygulanmas iin gerekli ilave fonlarn
arttrlmasnda etkili bir aratr. Vergi geliri tahsisinin artmasna ek olarak Yap-let-Devret ve dier
bte d finansman mekanizmalar BB altyap yatrm programndaki arz-talep boluunu
doldurabilmekte ve gereken yeterli fonu salayabilmektedir. Sz konusu finansman kaynaklar; vergi
3000

gelirleri, bte-d finansman mekanizmalar, yap-ilet-devret, zel maksat arac, zelletirme ve

2500 yabanc sermaye yatrmlar, ok tarafl ve iki tarafl mali yardmn ynlendirilmesi ve
dorudan

piyasa- borlanmalar eklindedir.

Global2000
yada yerel ekonomik krizin etkisiyle yukarda belirtilen uygulama aralar ve bu aralara bal
mali kaynaklar yetersiz kalabilir. Byle bir durum iin baz metropollerde farkl fon gelitirme
-

seenekleri uygulanmaktadr. JICA Proje Ekibi bu konu ile ilgili baz neriler gelitirmitir.
Tkankln
cretlendirilmesi, rayl sistem a hzlandrma fonu, yeni yerleim blgeleri kalknma
1500
fonu gibi neriler iin yasal dzenlemeler gerekmekte ve ksa dnemde aada verilen nerilerin
yaplabilirlii ile ilgili aratrma yaplmaldr.
Karayolu Rayl Sistemler

21.5ncelikli Eylem nerileri

ekil 21.2.2 Karayolu ve Rayl Sistem Yatrmlarnn Yllara Gre Dalm
1. Ulam Ana Plannn Gncellenmesi:
Arazi kullanm planlarnn gerekleme eilimleri gzlemlenerek stanbul Ulam Ana Plan (UAP)
21.3Uygulama Aralar
her 5 ylda bir, a planlar her 3 ylda bir, BB-UTM (stanbul Bykehir Belediyesi Ulam Talep

5393 Sayl Belediye Kanunu

Tahmin Modeli) ve altyaps her yl gncellenmelidir.

5216 Sayl Bykehir Belediyesi Kanunu

Yolculuk bilgileri veritaban gncellenmelidir.

3194 Sayl mar Kanunu

Hane halk anketleri ihtiyaca gre gncellenmelidir.

2464 Sayl Belediye Gelirleri Kanunu

RaylSayl
sistemKamulatrma
ana plan a Kanunu
arazi kullanm planna, talep tahminine ve mevcut
2942

A yatrm in Mali Kaynaklar

452
453

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor

Blm 21

durumun eitli faktrlerine gre kurulmutur. Planlamann ve talep tahminin doas gerei,
rayl sistem geliimi ile ilgili olarak gelecekte beklenmedik gelimeler olabilir ya da sosyo
ekonomik koullara bal olarak gelime planland gibi olmayabilir. Bu nedenle evresel
koullar dikkate alnarak ksa vadeli inaat plan her 3-5 ylda bir gzden geirilmeli ve revize
edilmelidir.
2.

Blgesel ve kk lekli turizm ulam plan ve projeleri yaplmaldr,

Turizm potansiyeli yksek olan blgelerde (Boazii, amlca Tepesi, Adalar, Hali evresi,
Galata blgesi, tarihi alanlar vb.) turizm amal ulam planlamas ile bu alanlar arasndaki
ulamn salanmasna dnk zel projeler (teleferik, nostaljik tramvay vb.) gelitirilmelidir.

3.

Toplu Tama Master Plan yaplmaldr.

Yoldaki tkanklk otobs iletmeciliinin performansn drmektedir. Dolaysyla uzun mesafeli

otobs hatt iletmeciliinden rayl sistemleri besleyen ksa hatlarn oluturulmas gerekmektedir.
Rayl sistem a gelitike de bu a destekleyecek dikey hatlar tasarlanmaldr. Rayl sistem
hatlarnn bakm-onarm saatlerinde (gece - hafta sonu vs) talebe gre rayl sistem hatlarna
paralel ek otobs hatlar da konulmaldr.

Mevcut denizyolu filosunun kapasitesi arttrlarak modernize (Yeni aralara yatrm yaplrken
eski aralarn modernize edilerek ksa mesafede kullanlmas ve mevcut iskelelerin iletme
kapasitesinin gelitirilerek yenilenmesi) edilmesi gerekmektedir.

Gelecekte yaplacak karayolu ve demiryolu projelerinin uygulamas en az 6-8 yl sreceinden

ulamdaki denizyolu paynn arttrlmasna ynelik politikalar desteklenmelidir.

Uzun minibs hatlarnn daha ksa gzergahlarda iletilmeli ve dier toplu tama trleri ile
entegre olacak ekilde planlanmaldr.

Bu planda nerilen toplu tama cret politikas ksa, orta ve uzun dnem iin gelitirilmelidir.

Planda yer alan Metrobs hatlarnn etd ve projeleri yaplmaldr.

Kentsel ulam altyapsnn maksimum verimle kullanlmas iin merkezi alanlar cretlendirilmeli,
otopark talep ynetimi, boaz geileri, karayolu ve toplu tama cretlendirme politikalar
gelitirilmelidir.

4.

Metropoliten alan Lojistik Master Plan yaplmaldr.

Gelecekteki talebi karlamak ve boaz geen yk trafiini hafifletmek iin Ambarl merkezli
Ambarl - Mudanya, Ambarl - Pendik gibi Ro Ro hatlar nerilmitir. Ayrca Ambarl - Bandrma,
Gemlik - Ambarl, Bandrma - Gmyaka Ro Ro hatt ve stinye - ubuklu, Tarabya Paabahe arabal vapur hatlar planlama kapsamnda yer almaktadr.

5.

Plann ngrd rayl sistem hatlarnn etd ve fizibilitelerini ieren projeler yaplmaldr.

6.

Trafik skkl yaanan ve acil zm bekleyen blgeler iin projeler gelitirilmelidir.

Tarihi Yarmada, MA ve alt blgeler ile nemli meydanlar vb (Taksim, Mecidiyeky, Kadky,
skdar, Eminn vb).

Tarihi Yarmadada UNESCO tarafndan kltrel miras listesinde yer alan 4 blgenin
(Sleymaniye, Zeyrek, Ayvansaray - Cankurtaran ve Sultanahmet) tamam ve

454

stanbul Metropoliten Alan Entegre Kentsel Ulam Ana Plan

Final Rapor

Blm 21

blgeler aras ulam ilikisini kapsayacak ekilde trafik talep ynetimi planlamas yaplmal ve
yk ak dzenlenerek blge ihtiyacn karlayak ekilde gelitirilmelidir.
7.

Mevcut yol ann kapasitesini arttrc trafik sirklasyon projeleri ile trafik talep ynetimi projeleri
yaplmaldr.

Ara toplu tama hatlarnn olumsuz etkilerini gidermek iin; minibslere ynelik belirli durak
sistemi gelitirilerek geliigzel durmalarnn nne geilmeli, yol kenar parklanmalar
yasaklanmaldr.

Plandaki anayollarla ilikisi olan tali yol ve kavak projelerinin trafik sirklasyon projeleri ile
birlikte etd edilmeli, alt lekli planlardaki talepler belirlenmeli ve ulam modelleri ile test
edilmeli gerekirse zm nerileri gelitirilmelidir.

Ksa dnemde dinamik sinyal sistemi projelendirilmeli ve uygulamaya geilmelidir.

Anlk trafik bilgisini kullanclara ulatracak projeler gelitirilmeli ve ksa dnemde hayata
geirilmelidir.

Bisiklet ulamn kent ii yolculuklarda nemli bir ulam tr haline getirmek iin sreklilii olan
bisiklet yollar ksa dnemde planlanmaldr.

Toplu tama kullanmnn tevik edilmesi iin transfer merkezleri ve park et - devam et alanlar
ksa ve orta dnemde projelendirilmeli, trafie ve evreye olan etkisi aratrlarak ekonomik ve
finansal fizibilite almalar ile desteklenmelidir.

Merkez fonksiyonlarn evresinde ve toplu tama noktalarnda bisiklet otoparklar dzenlenmeli;

toplu tama trleri ile entegre edilmelidir.

Taksilerin kent merkezleri, meydanlar ve trafik kapasitesi yksek ana arterler zerinde serbest
dolamalarn engelleyici almalar gelecee dnk talepler dorultusunda gelitirilmelidir.

8.

Trafik Gvenlii Master Plan yaplmaldr.

Arter yollar boyunca trafik aknn sorunsuz ve emniyetli olmas iin yol kenar parklanmasna
ilikin yaptrmlarn arttrlmas gerekmektedir.

Trafik kaza veritabannn gelitirilmesi ve uygulanmas, gvenlik denetiminin sklatrlmas, kaza

kara noktalarnn belirlenmesi, bu noktalarda iyiletirme almalarnn yaplmas ve trafik
gvenlii eitiminin yaygnlatrlmas gerekmektedir.

Engellilerin metropoliten alanda zgrce dolaaca, istediklere yere kolayca eriebilecei yol,
kaldrm, kavak dzenlemeleri ile toplu tama aralarna eriimin rahat salanaca projeler
yaplmaldr.

9.

UAP destekleyici alternatif fon kaynaklar aratrlmaldr.

Tkankln cretlendirilmesi, rayl sistem a hzlandrma fonu, yeni yerleim blgeleri kalknma
fonu, kamu zel sektr itiraki gibi konularda aratrma yaplmaldr.

455

,TH?,fW
ULAIM
PLANLAMA
MDRL
JL STANBUL
BYKEHR
BELEDYES
H. t
STANBUL
ULAIM
ANA PLANI
LEJAND
ULAIM DARE BAKANLII
PLANI

BU

PLAN NOTLARI
1.Harita zerinde dnemsel alar faaliyete gei dnemlerini ifade etmektedir.
2.
Planda yol geniletme, kavak ve trafik sirklasyon projeleri
gsterilmemektedir.
3.
3 kmnin altnda kentii yeni yol projeleri gsterilmemektedir, kentii ve yolcu
deniz ulam hatlar harita zerinde gsterilmemektedir.
4.
Planda yer alan dnemsel yatrm programnda UBAKfUlatrma Bakanl)
tarafndan gerekletirilecek projeler plan programnda yer almakta
ancak plan btesinde yer alm am aktadr.
5.
A plan plan raporunda yer alan talep ynetimi politikalaryla bir btndr.
6.
Planda yer alan a gzergahlar ematiktir, l alnamaz.

A GELM VE YATIRIM