PITANJA 2.

KOLOKVIJ
1. Na organizaciju i ralanjivanje funkcija koji faktori utiu?
a)
b)
c)
d)
e)
f)

broj i kvalifikaciona struktura kolektiva zaposlenih

sredstva koja stoje na raspolaganju za realizaciju zadataka
granina podruja funkcija
Organizacijski problem
organizacijska koncepcija (hijerarhija)
oblik organizacije preduzea

2. ta predstavlja organizacijska jedinica?

Organizacijska jedinica predstavlja nosioca odreene funkcije ili samo jednog njezinog
dijela.Organizacijske jedinice vre realizaciju poslova jedne ili vie funkcija.
3. Definicija funkcije
Funkcije predstavljaju aktivnosti-poslove kojima se ostvaruju posebni zadaci kao dijelovi
ukupnog zadatka, ili skup povezanih poslova kojima se najsvrsishodnije obavlja poseban
zadatak preduzea.
4. Koje funkcije sadri savremena organizacija?
1)

MARKETING

2) FUNKCIJA ISTRAIVANJA I STUDIJ PROIZVODA

3) RAZVOJNA FUNKCIJA
4) KADROVSKA FUNKCIJA
5) PROIZVODNA FUNKCIJA
6) NABAVKA
7) RAUNOVODSTVENA FUNKCIJA
8) POMONO-TEHNIKE SLUBE
9) UPRAVLJANJE KVALITETOM
5. Definicija Marketinga?
Marketing predstavlja poslovnu funkciju kojom se identificiraju neispunjene potrebe i elje, definie i
ocjenjuje njihova veliina, utvruju ciljna trita, odluuje o odgovarajuim proizvodima, uslugama i
programima i poziva sve u organizaciji da misle na kupca i njemu slue.

6. ta Marketing obezbjeuje kupcu, proizvoau i ta dioniaru?

Marketing kupcu obezbjedjuje zadovoljenje,proizvodjacu profit,a dionicaru korist.
7.
a)
b)
c)

Navedite odnose koji su diktirali razvoj Marketinga?

ponude i potranje
konkurencija
sve tei uslovi prodaje i intenzivnije promjene u okruenju.

8. Navedite faze u razvoju poslovne koncepcije marketinga?

Koncept proizvodnje - proizvodna orijentacija
Koncept proizvoda - orijentacija na proizvod
Koncept prodaje - prodajno komercijalna orijentacija
Koncept marketinga - marketing orijentacija
Koncept drutvenog marketinga
9. ta je marketing MIX?
Marketing mix (etiri P) je skup marketinkih instrumenata to kompanija koristi da bi
postigla svoje marketinke ciljeve na ciljnom tritu. Ti instrumenti su klasifikovani pomou
etiri faktora:
proizvod (Product),
cijena (Price),
mjesto/distribucija (Place)
promocija (Promotion).
10. Primjer organizacije funkcije Marketing?

11. ta omoguuju industrijska istraivanja?

Industrijska istraivanja omoguuju:
da preduzea konkretnije zacrtavaju svoju budunost,
da dre korak s razvojem i

da svoju proizvodnju neprestano, ali svrsishodno mijenjaju i usavravaju.

12. Razlozi zapostavljanja industrijskih istraivanja i studija proizvoda?

Kampanjski rad na podruju razvoja (nedostatak finansijskog resursa za razvoj),
pomanjkanje kadrova sposobnih da zacrtaju smjer razvoja
zadovoljavajue trenutno stanje (plasman, izvoz)
13. Radi ega se obavljaju industrijska istraivanja?
Industrijska istraivanja obavljaju se radi :
postizanja osnovnih zadataka poslovanja:
- Potrebe za razvojem novog proizvoda
- Poboljanje starog proizvoda
- Pronalaenje nove upotrebne vrijednosti starog proizvoda
- Rjeavanje problema proizvodnog odnosno tehnolokog procesa u vezi s tim novim
rjeenjima
- Rjeavanje ekonominosti proizvodnje
14. Koje su faze i redoslijed u istraivanju proizvoda?
a) Ideje o novom proizvodu
b) Preliminarno istraivanje, ukljuivi patentno istraivanje
c) Predprojektovanje, odnosno laboratorijska istraivanja
d) Razvoj plana proizvodnje, ukljuivi i kooperaciju
e) Poluindustrijska proizvodnja
f) Konano ispravljanje i oblikovanje proizvoda
15. Primjer organizacije funkcije Istraivanje i studij prizvoda (grafik)?

16. Kako je sve mogu razvoj preduzea?

- Razvoj preduzea je mogu:
modernizacijom i proirenjem postojeih kapaciteta
primjenom nove tehnike i tehnologije
uvoenjem nove opreme
poboljanjem starog i uvoenjem novog proizvoda
kombinacija (najee)

17. Ko obino obavlja poslove razvoja u velikim, srednjim i malim preduzeima?

- U velikim preduzecima poslove razvoja obicno obavlja sluzba razvoja,u srednjim
preduzecima operativni poslovi razvoja i moda neki istraivaki,i u malim preduzecima
rukovodni radnici, odnosno vlasnici preduzea ili veliki partneri.
18. Primjer organizacije Razvojne funkcje ( grafik)?

19. Koje poslove je obavljala Personalna sluba?

zapoljavanje i raskid radnog odnosa,
evidencija radnika
praenje uinaka radnika
administrativni poslovi
20. ta je kadrovska politika?
Kadrovsku politiku su utvrdili organi preduzeca.
21. Koji su zadaci Kadrovske slube?
- U ll svjetskom ratu zadaci Kadrovske sluzbe su bili:
svestrana briga za uslove rada i ivota u preduzeu i van njega
struno i drutveno usavravanje radnika
afirmacija radnika
- Danas zadatak Kadrovske sluzbe jeste upravljanje ljudskim potencijalima.
22. Od ega zavisi nain organizovanja Kadrovske slube?
a) Stava organa preduzea

b) veliine preduzea
c) Kadrovske politike,koju su zacrtali organi preduzea
d) Ljudi,koji su angairani u kadrovskoj slubi
23. Primjer organizacije kadrovske funkcije (grafik)?

24. ta je zadatak Proizvodne funkcije u organizaciji?

- Proizvodna funkcija ima zadatak da u skladu sa:

strukturom i karakterom osnovnih sredstava,

kvalifikacionom strukturom zaposlenih i
njihovim radnim iskustvom

proizvodi odreenu vrstu proizvoda

o u odreenoj koliini i kvalitetu,
o u odreeno vrijeme i
o s najmanjim trokovima.
25. Polazne osnove organizacije proizvodnje?
- Polazne osnove organizacije proizvodnje koje je potrebno uzeti u razmatranje prilikom
postavljanja organizacije su:

Karakter proizvodnje (kontinuiran proces i diskontinuiran proces)

Ritam proizvodnje 8uzastopni,paralelni,kombinovani)
Vrsta proizvodnje (osnovna,pomocna,sporedna)
Tip proizvodnje (pojedinana,serijska,masovna)

26. Osnovne karakteristike pojedinanog tipa proizvodnje?

1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
8)

proizvodnja se vri po narudbi za poznatog kupca

tehnika priprema se vri za svaki proizvod
priprema RM se vri za svaku operaciju na svakom mjestu
mainski park je sastavljen od univerzalnih maina (relativno jeftina, niskoproduktivna,
prihvataju irok asortiman, visoko struni kadar)
radna mjesta su rasporeena u grupama prema srodnosti
radna snaga je vee kvalificiranosti
zalihe materijala su vee
ciklus proizvodnje je dui

27. Karakteristike serijskog tipa proizvodnje?

1) proizvodi se za skladite
2) trokovi pripreme RM odnose se na sve komade jedne serije
3) trokovi konstruktivno-tehnoloke razrade odnose se na sve serije odnosnog proizvoda
4) razrada tehnolokog procesa je detaljnija
5) struktura radne snage je na prosjeno niem nivou
6) mainski park i alati imaju specijalistiko obiljeje (mehanizovane/automatizovane,
relativno skuplje, ne zahtjeva visoko strune kadrove, uzak asortiman proizvoda)
7) zalihe materijala su nie nego u pojedinanoj proizvodnji
8) primjena standarda je iroka
28. Glavne karakteristike masovnog tipa proizvodnje?
1) Proizvodnja je kontinualna (radi se neprekidno u tri smjene)
2) RM su grupisana u odjeljenja prema toku tehnolokog procesa
3) Odjeljenje vri samo jednu fazu prerada
4) Tehnoloka priprema je izvrena u fazi izgradnje objekta
5) Ciklus proizvodnje je ravan vremenu koje je tehnoloki neophodno da material proe od
prve do posljednje faze proizvodnje
6) Unutranji transport je mehanizovan
7) Problemi odravanja sredstava za rad su jako naglaeni
8) Proizvodnja se prekida jedanput u godini radi remonta postrojenja

29. Glavne karakteristike lanane proizvodnje?

Lanana proizvodnja je kombinacija masovnog i linijsko- serijskog tipa proizvodnje.Zahtijeva:

masovnu potronju artikala (obiljeje masovne proizvodnje)

linijski raspored maina (karakteristika linijsko-serijskog tipa)

- Prosjean broj uesnika u lancu je 50 (max 80); optimalan 20-30.

- Osnovna karakteristika lancane proizvodnje je radni takt koji je ravnomjeran.
- Potreban broj RM rauna se tako da se za vrijeme najkrae operacije uzima jedno RM, a za sve
ostale operacije broj RM se dobija iz odnosa vremena dotine i najkrae operacije
30. Dobre i loe strane linijskog tipa sistema proizvodnje?
Dobre strane linijeskog tipa:
a) Predmet rada prelazi najkrai put
b) Nema povratnih hodova
c) Olakana je meufazna kontrola

Lose strane linijskog tipa:

a) Zahtijeva vea investiciona ulaganja
b) Stepen iskoritenja kapaciteta je nii nego kod smaknutog sistema
c) Trai da se jedna te ista maina pojavi na liniji onoliko puta koliko puta se ponovi dotina
tehnoloka operacija -vee investicije
d) Oteano rukovoenje
e) Monotonija zbog ponavljanja operacija
31. Dobre i loe strane grupnog tipa sistema proizvodnje?
Dobre strane:
a) Manja investiciona ulaganja
b) Olakano rukovoenje
c) Radnik ima mogunost linog usavravanja (mijenja posao)
Lose strane:
a) Zahtijeva veu operativnu povrinu ve linijski sistem (smjetaj komada)
b) Tehnika kontrola se vri poslije svake operacije (produeno vrijeme proizvodnje)
32. Sistem trougla?
Sistem trougla nastoji da unutranji transport svede na najmanju mjeru. Radna mjesta su
rasporeena po sistemu istostraninog trougla. Tamo gdje se radi o veem broju operacija
(4 ili vie) javlja se potreba dodatnog transporta. Sistem trougla i grupni sIstem
karakteristini su za maloserijsku proizvodnju.

sl. Sistem trougla

33. Uspjenom realizacijom zadatka Proizvodne funkcije ta se postie?
Zadatak proizvodne funkcije jeste izrada proizvoda odreenog obima i asortimana, tano
utvrenog kvaliteta, u odreeno vrijeme sa najmanjim trokovima. Uspjesnom realizacijom
postize se kontinuitet proizvodnje(uklanjaju mrtva vremena),eliminisu usa grla,te se postize
ekonomicno iskoristenje reprodukcijskog materijala pomonog materijala pogonske i toplotne
energije.
34. Primjer organizacje Proizvodne funkcije (grafik)?

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.

35. Zadaci pripreme proizvodnje?

Zadaci pripreme proizvodnje su:
Da ispita i utvrdi sve okolnosti uz koje e se proizvoditi
Normalno odvijanje procesa bez zastoja, ekscesa i nepotrebnih improvizacija
Planira proizvodnju i unaprijed odreuje sve kvantitativne odnose
Vrsta tehnolokog postupka
Koja radna snaga
Koje je radno vrijeme
Materijal
Trenutak poetka rada
Plan narudbe kooperantima
36. Koji su rezultati uvoenja pripreme proizvodnje?
1) Poveanje proizvodnje i proizvodnosti rada
2) Veliki organizacijski probemi-potreba za veom organizovanosti
3) Bolje iskoritenje maina i drugih postrojenja
4) Ne eka se na materijal i alate
5) Ne eka se na poluproizvod ili gotov proizvod
37. Osnovni zadaci Tehnike pripreme proizvodnje?
Osnovni zadaci Tehnicke pripreme proizvodnje jesu :
- poslovi planiranja proizvodnje,koji podrazumijevaju definisanje plana proizvodnje,
- konstrukcija (konstruktivna dokumentacija,pregledavanje nacrta i slicno)
- tehnicki proces koji podrazumijeva operacione liste
- odredjivanje materijala
- priprema alata
- kooperacija (plan kooperacije,analiza o potrebnim i raspolozivim kapacitetima)
38. Osnovni zadaci Operativne pripreme proizvodnje?
Osnovni zadaci su:
- studij rada (Pronalaenje najekonominijeg naina rada,normiranje vremena)
- Operativno planiranje ( izrada operativnog plana)
- lansiranje radnih snaga
- kapaciteti (Praenje stepena zauzetosti kapaciteta (maina, ljudi, prostora))

- Odreivanje transportnih pravaca

39. ta je tekue, a ta investicijsko odravanje?
- Tekue odrzavanje obavljalju radnici u proizvodnom procesu.
- Investicijsko odrzavanje (kapitalni remont) obavljaju specijalizirane organizacije.
40. Koji su najee primjenjivani sistemi organizacije Odravanja?
Odravanje pod rukovodstvom proizvodnje
Odravanje kao sluba sigurnosti
Odravanje po kartoteci
Planirano odravanje
Preventivno odravanje
41. Cilj i znaaj nabavke?
Cilj nabavke: obezbeivanje kontinuiteta proizvodnje uz minimalne trokove nabavke i zaliha.
Znacaj nabavke :utie na uspeh proizvodnje i prodaje
42. Faktori koji utiu na uspjenost poslovanja Nabavne slube?
a. subjektivni nabavna politika, organizacija nabavne slube i kvalitet kadrova
b. objektivni uslovi na tritu
43. Koji zadatak ima Nabavna sluba?
Nabavna sluba ima zadatak da prati ponudu po:
cijeni,
koliini,
asortimanu,
kvalitetu,
rokovima isporuke
ali i da aktivno deluje na proizvoae da svoju ponudu prilagode tranji.
44. ta je nabavna politika i koji su njeni principi?
Nabavna politka je sastavni dio politike marketinga preduzea. ini je skup principa koje treba
potovati prilikom snadbjevanja, kao i izbor naina i sredstava za ostvarivanje ciljeva nabavke.
Principi nabavne politke su:
1. nabavljati odgovarajuu robu
2. nabavljati u pravo vreme
3. nabavljati u potrebnim koliinama
4. nabavljati to povoljnije
5. gajiti dobre poslovne odnose sa poslovnim partnerima (poslovni moral)
45. Navedite sve zadatke (poslove) Nabavne funkcije?
1) istraivanje nabavnog trita
2) grupisanje svih zahtjeva za nabavku
3) izrada operativnog plana nabavke
4) Ispitivanje ponuda, izbor i zakljuivanje ugovora sa dobavljaima
5) kontrola rokova isporuka
6) evidencija u nabavci

7) poslovi oko prijema isporuke

8) skladite
46. Operativni plan nabavke?
- Operativni plan nabavke izradjuje se na osnovu obraenih zahtjeva za nabavu.
- Osnovni godinji plan materijala izradjuje se na osnovu godinjeg plana proizvodnje
uzimajui u obzir:
- zalihe materijala
- prijelaznu proizvodnju
Razrada plana nabave:

po rokovima
po koliinama
po dobavljaima
po nainu transporta

47. Primjer Organizacije Nabavne funkcije (grafik)?

48. Analiza Nabavne funkcije ta obuhvata?

1) Predmet analize
2) Rezultati analize
3) Odnosi sa dobavljaima
4) Promjene na traitu (cijene, uslovi, novi proizvoai, nov materijal)
5) Kretanje zaliha
6) Analiza nabavnih cijena
49. Zbog ega kaemo da je Prodaja jedna od najvanijih funkcija u procesu
reprodukcije?

Prodaja je jedna od najvanijih funkcija u procesu reprodukcije jer omoguuje da se

proizvedeni proizvodi realiziraju, pretvore u novac, odnosno da se dostave krajnjem
potroau.
50. Hronoloki gledano gdje se Prodajna funkcija nalazi u okviru poslovnih aktivnosti?
Zato?
Hronoloki gledano prodajna funkcija nalazi se na samom kraju poslovnih aktivnosti, ali
razmatra se na prvom mjestu jer u trinim ekonomijama mogunosti i uslovi prodaje
gotovih proizvoda diktiraju strukturu proizvodnje, strukturu nabavke.
51. Kako se organizuje Prodajna funkcija u manjim, a kako u veim poslovnim
sistemima?
- U manjim preduzecima prodajna funkcija se ukljuuje u komercijalni sektor zajedno sa
slubom nabave i skladitenja.
- U velikim preduzecima prodajna funkcija se organizuje samostalno, kao posebna sluba.
52. U emu se ogleda tijesna saradnja izmeu prodaje i nabave?
- Tijesna saradnja izmeu prodaje i nabave mora postojati kada se prodajna funkcija
organizuje kao posebna sluzba.Ogleda se u tome sto:
- Planiranje prodaje diktira proizvodnju i nabavu
- U poremeenim trinim uslovima ---kompenzacioni poslovi
53. Od ega zavisi organizacija slube prodaje?
1)
2)
3)
4)
5)

tipa proizvoda
-homogenosti proizvodnje (masovni artikli za iroku potronju ili proizvodnja po narudbi)
-prodajnih metoda (vlastite prodavnice ili trgovaka mrea)
-asortiman proizvoda (vie grupa proizvoda ili samo jedan ili jednu grupu proizvoda)
-situacije na tritu (mora imati dinamiki karakter)

54. Prodaja proizvoda ireg asortimana po kakvom sistemu moe biti organizovana?
Prodaja proizvoda ireg asortimana moe biti organizovana po sistemu:
- prodajnih podruja
- grupa proizvoda
- grupa kupaca
55. ta omoguuje priprema prodaje?
1) da se realno sagleda mjesto to ga preduzee zauzima na tritu,
2) kakav je udio preduzea u proizvodnji odreenog proizvoda,
3) kakav se perspektivni plasman moe oekivati u budunosti ako se provedu odreeni
planirani zahvati
56. ta obuhvata istraivanje trita prodaje?
1) utvrivanje kapaciteta trita,
2) analizu i statistiku prodaje
3) utvrivanje moguih prodajnih kvota i

4) drugih relevantnih podataka i vijesti.

57. Koji je glavni zadatak ekonomske propagande?
Ekonomska propaganda dobiva sve vee znaenje, a glavni joj je zadatak da obavjetava
kupce o karakteristikama i prednostima proizvoda to ih naa organizacija proizvodi ili
namjerava proizvoditi, u cilju poveanja obima prodaje.

58. Primjer organizacije Prodajne funkcije (grafik)?

59. Koji su osnovni zadaci Raunovodstvene slube i ta omoguuje menadmentu?

- Osnovni zadaci rukovodstvene sluzbe su:
praenje i evidentiranje ukupnih sredstava
raunovodstvena kontrola rada radnih jedinica i preduzea
- Ona mora omoguciti menadzmentu da prati: rentabilnost i ekonominost poslovanja.
60. Koja funkcija predstavlja oi preduzea, objasniti?
Racunovodstvena funkcija predstavlja oci preduzeca zato sto pokazuje gdje se
preduzee nalazi i u kojem pravcu se kree.
61. Koje su karakteristike dobre Raunovodstvene slube?
1) kvalitetan kadar
2) savremena oprema
3) brzo registrira robno-novana kretanja
4) Na vrijeme ukazuje na nedostatke i slabosti u poslovanju

Organizacija koja ima takvu raunovodstvenu slubu:

moe bolje iskoristiti sredstva koja ima
moe postii mnoge finansijske utede u proizvodnji i prometu

62. Decentralizovani nain organizovanja Raunovodstvene slube, za koji sluaj je

opravdan?
- Opravdan je jedino u preduzeima sa prostorno odvojenim pogonima ili u preduzeima u
okviru holding drutva

63. Karakteristike centralizovanog naina organizovanja Raunovodstvene slube?

1) poslovi se obavljaju bre, kvalitetnije i ekonominije
2) Vee su i svestranije mogunosti za koritenje modernih kompjuterskih ureaja koji
omoguavaju automatsko prikupljanje, obradu i distribuciju raunovodstvenih podataka
3) ne prouzrokuje nikakve negativne posljedice za odnose u preduzeu , ako se podaci tano
iskazuju
64. Primjer organizacije Raunovodstvene funkcije (grafik)?

65. ta su tabni organi i koje vrste zadataka preuzimaju na sebe?

tabni organ jeste sluba koja radi rastereenja rukovodioca na sebe preuzima:
-savjetodavne,
-koordinirajue,
-kontrolne i
-evidencijske zadatke, koji se proteu na sve organizacijske jedinice.
66. Navedite primjere moguih tabnih organa?

To su: Planska sluzba,Pravna sluzba,Sluzba statistike,Revizijska sluzba,Sluzba za

informisanje,Sluzba za organizaciju.
67. ta je Upravljanje kvalitetom?
- Upravljanje kvalitetom je upravljaki postupak za kvalitet u poslovnom sistemu koji ostvaruje
funkciju upravljanja kvalitetom u sistemu kvaliteta prema odreenoj politici kvaliteta, ciljevima
kvaliteta i odgovornosti, putem: planiranja kvaliteta, kontrole kvaliteta, osiguranja kvaliteta i
poboljanja kvaliteta.
68. ta predstavlja Sistem kvaliteta?
Sistem kvaliteta predstavlja dio sistema upravljanja poslovanjem organizacije koji ukljuuje:
ustrojstvo organizacije, djelatnosti planiranja, odgovornosti, praksu, procedure, procese i druge
potrebne resurse za primjenu, postizanje, ocjenu, odravanje i mijenjanje (poboljanje) politike
kvaliteta.
69. ta je Politika Kvaliteta?
Politika kvaliteta organizacije je jedan od elemenata poslovne politike i predstavlja ope
namjere i ciljeve organizacije u pogledu kvaliteta koje je utvrdio najvii organ upravljanja.
70. ta su Ciljevi kvaliteta?
Ciljeve kvaliteta definie najvie rukovodstvo poslije odreivanja politike kvaliteta, jer se samo
na taj nain mogu ispuniti zahtjevi za kvalitet proizvoda i usluge.
71. ta je Planiranje kvaliteta?
Planiranje kvaliteta je dio upravljanja kvalitetom fokusiran na odreivanje i planiranje ciljeva i
zahtjeva kvaliteta, te odreivanje neophodnih procesa i resursa koji su neophodni za
ispunjenje ciljeva kvaliteta, te planiranje primjene elemenata sistema kvaliteta.
72. ta je Kontrola kvaliteta?
Kontrola kvaliteta je dio upravljanja kvalitetom koji obavlja operativne aktivnosti i postupke za
ostvarenje zahtjeva kvaliteta.
73. ta predstavlja Osiguranje kvaliteta?
Osiguranje kvaliteta je dio upravljanja kvalitetom fokusiran na proces obavljanja planiranih i
sistemskih aktivnosti i dokazivanja koja su neophodna za sticanje povjerenja da e element,
odnosno rezultat procesa, ispuniti propisane zahtjeve kvaliteta.
74. ta je Poboljanje kvaliteta?
Poboljanje kvaliteta je dio upravljanja kvalitetom u funkciji procesa poboljanja kvaliteta i
skupom akcija koje se preduzimaju u cijeloj organizaciji s ciljem povienja efikasnosti procesa,
radi postizanja uspjeha, kako za organizaciju, tako i za potroae.

75. Primjer organizacije Funkcije Upravljanje kvalitetom (grafik)?

76. Kada dolazi do organizacijskih promjena?

Do organizacijskih problema dolazi kada se pojave:
greske u organizaciji: posljedica neznanja,nepravilan raspored radnika,nepravilnog i
nejasnog rasporeda dunosti, ovlatenja i odgovornosti,pomanjkanja komunikacije i
sl.,pretjerana organiziranost,naruavanje organizacijske discipline;
Rast preduzeca: obino se dopunjava postojea organizacija,stvaranje nove
organizacije,temeljita reorganizacija;
Nova saznanja: automatizacija,uvoenje robota,kontrolno-mjerni instrumenti,nove raunarske
maine i slicno;
Dolazak novih rukovodnih kadrova: pozitivne promjene i negativne promjene
77. ta su osnovna (stalna) sredstva preduzea i ta spada u osnovna sredstva
preduzea?
- Osnovna (stalna) sredstva su trajna sredstva preduzea koja se postepeno troe u procesu
poslovanja preduzea, imaju dui vijek trajanja (>1 god.) i postepeno prenose svoju vrijednost
na nove proizvode.
- U osnovna sredstva preduzeca spadaju:

osnovna sredstva u obliku stvari (zgrade, prirodna bogatstva, maina, oprema, alati,
transportna sredstva)
osnovna sredstva u obliku novca (akcije, obveznice, dugoroni krediti)
osnovna sredstva u obliku prava (licence, patenti, koncesije, ulaganja u nauna
istraivanja)

78. Koje sisteme i metode obrauna amortizacije poznajete?

Razlikujemo:
- vremenski sistem: linearna,progresivna,degresivna metoda
- funkcionalni sistem: metoda funkcionalne amortizacije prema kolicini ucinka i metoda
funkcionalne amortizacije prema satima rada
- kombinacija vremenskog i funkcionalnog sistema
79. Na emu se temelji vremenski sistem amortizacije i ta je potrebno poznavati za
njegovu primjenu?
- Vremenski sistem amortizacije temelji se na pretpostavci da troenje osnovnog sredstva
ovisi o vijeku njegovog trajanja. Za utvrivanje amortizacijske kvote uglavnom se koriste tri
metode: linearna,progresivna,degresivna.
- Za njegovu primjenu potrebno je poznavati :
osnovicu za amortizaciju
amortizacijsku stopu
vijek trajanja osnovnog sredstva
80. ta je linearna, progresivna i degresivna metoda obrauna amortizacije?
Linearna (ravnomjerna) metoda zasniva se na pretpostavci da se osnovno sredstvo
ravnomjerno troi kroz itav amortizacijski vijek trajanja, pa su i obraunati iznosi amortizacije
u svim godinama isti.
Progresivna metoda zasniva se na pretpostavci da godinji iznos amortizacije iz godine u
godinu raste prema unaprijed odreenom razmjeru.
Degresivna metoda zasniva se na pretostavci da se najvei iznos amortizacije obraunava u
prvoj godini, zatim opada, da bi u zadnjim godinama amortizacijska kvota bila najmanja.
81. ta je funkcionalni sistem amortizacije i koje metode poznajete?
- Obraun amortizacije na osnovu ovog sistema ima cilj da priblii amortizaciju fizikom
troenju osnovnog sredstva (dugotrajna imovina) preduzea.Razlikujemo:
metodu funkcionalne amortizacije prema kolicini ucinka
metodu funkcionalne amortizacije prema satima rada
82. Kada se koristi kombinovani sistem amortizacije?
Kombinovani sistem amortizacije se koristi,u prvom redu, kod preduzea koja koriste
osnovna sredstva intenzitetom rada veim od intenziteta koji odgovara radu jedne smjene.
83. ta su obrtna sredstva preduzea (kratkotrajna imovina) i koje su im karakteristike?
- Obrtna sredstva su dio imovine preduzea koja tokom poslovanja mijenja svoj oblik.
- Obrtna sredstva imaju krai vijek trajanja (<1 god.) i u potpunosti prenose svoju vrijednost
na nove proizvode (sirovine, repromaterijal, novac na raunu banaka, devizna sredstva
preduzea, potraivanja od kupaca).

Novac prelazi u reprodukcijski materijal koji se u procesu proizvodnje, uz angaovanje

radne snage i sredstava za rad, pretvara u potraivanja i najzad u novac s kojim se ponovo
nabavlja reprodukcioni materijal.
Prema tome, promjena oblika obrtnih sredstava je bitna karakteristika ovih sredstava i
neophodan preduslov za obavljanje procesa reprodukcije.
84. Redosljed opsluivanja procesa reprodukcije od strane obrtnih sredstava (ema)?

85. ta predstavlja koeficijent i vrijeme trajanja obrtaja obrtnih sredstava?

Koeficijent obrtaja predstavlja broj koji pokazuje koliko se puta obrtna sredstva obrnu
tokom jednog razdoblja,a vrijeme trajanja obrtaja jeste vrijeme koje je potrebno da se
obrtna sredstva u krunom toku okrenu.
86. Potrebna obrtna sredstva ovise o vie faktora, kojih?
Faktori o kojima ovise potrebna obrtna sredstva su:
- vrsta i obim proizvodnje
- duljina tehnolokog procesa
- uslovi opskrbe sirovinama i materijalima
- uslovi i brzina prodaje i naplate proizvodnje
87. Koji su elementi potrebni za izraunavanje potrebnih obrtnih sredstava u
proizvodnim preduzeima?
Potrebni su slijedeci elementi:
- obim planirane proizvodnje
- cijena kotanja svakog proizvoda
- brzina obrtaja (broj dana trajanja obrtaja i koeficijent obrtaja)
88. ta je solventnost, a ta insolventnost preduzea?
- Pod solventnou preduzea podrazumijevamo sposobnost preduzea da u svako
vrijeme udovolji svojim finansijskim obavezama.
- Insolventno preduzece je ono koje nema dovoljno likvidnih sredstava da podmiri svoje
obaveze.
89. Uzroci insolventnosti?
- pogreno ili nikakvo planiranje finansijskog poslovanja, istraivanja trita i prodaje,
- angaovanje obrtnih sredstava u osnovna sredstva,
- poslovanje s gubitkom,
- angaovanje obrtnih sredstava u dugorone finansijske plasmane.

90. Rjeenja u sluaju insolventnosti preduzea?

1) pribavljanje dodatnih sredstava iz kratkoronih zajmova,

2) sporazum sa dobavljaima da odgode rok podmirenja dospjelih potraivanja,
3) porazum sa kupcima da uplate predujam ili skrate rok isplate svojih obaveza
91. Podjela trokova sa aspekta rasporeivanja trokova,objasniti ta predstavlja svaki?
Sa aspekta rasporedjivanja troskova razlikujemo:
- neposredne ili direktne i
- ope ili indirektne trokove.
Neposredni trokovi su: neposredni trokovi materijala, funkcionalna amortizacija, bruto
plae neposrednih radnika, neposredni trokovi tuih usluga i ostali neposredni trokovi.
Opi trokovi su zajedniki trokovi vie obraunskih jedinica ili vie uinaka, pa se ne
mogu neposredno rasporeivati, ve se to ini na poseban ili indirektan nain.
92. Kako se vri rasporeivanje trokova po mjestima?
93. ta se podrazumjeva pod kalkulacijom (raspored trokova po nosiocima) i ematski
predstaviti strukturu obrauna cijene po elemntima?
Pod kalkulacijom podrazumijevamo raunski postupak kojim se izraunavaju cijene
kotanja, nabavna, prodajna i druge cijene.
94. Koje kalkulacione tehnike poznajete?
kalkulaciju cijene kotanja,
kalkulaciju dopunskog troka,
kalkulaciju cijene proizvodnje.
95. Podjela trokova sa aspekta koritenja kapaciteta i objasniti svaki?
Razlikujemo: - stalne ili fiksne troskove
- promjenjive ili varijabilne troskove
Stalni trokovi se ne mijenjaju u ukupnom iznosu sa promjenom iskoritenosti kapaciteta.
- To su trokovi: vremenske amortizacije, trokovi investicionog odravanja, premije
osiguranja, zagarantovane plae, najamnine i zakupnine, vei dio opih trokova uprave i
prodaje, te drugi trokovi koji se ne mijenjaju promjenom iskoritenosti kapaciteta.
- Stalne troskove dalje dijelimo na: apsolutne stalne i relativno stalne trokove.
Promjenjivi ili varijabilni trokovi rastu ili opadaju porastom ili smanjenjem koliine
uinka preduzea.
Ovi trokovi se dijele na: proporcionalne, degresivne (trokovi pripreme rada, transporta,
ogrijeva, osvjetljenja i dio trokova materijala) i progresivne promjenjive trokove
(poveanje energije,poveanje prekovremenog i nonog rada,poveanje otpada,karta i sl.)
96. Osnovni finansijski izvjetaji, objasniti svaki?
Osnovni finansijski izvjetaji su:
bilans,
raun dobiti i gubitka,
izvjetaj o promjenama u finansijskom poloaju i
biljeke uz finansijske izvjetaje.

Bilans je sistemski pregled imovine, kapitala i obaveza na odreeni datum.

Raun dobiti i gubitka prikazuje prihode i rashode te finansijki rezultat ostvaren u
odreenom vremenskom periodu.
Izvjetaji o promjenama u finansijskom poloaju pruaju potrebne informacije o
promjenama finansijskog poloaja preduzea tokom obraunskog razdoblja.
Biljeke uz finansijske izvjetaje predstavljaju detaljnu razradu i dopunu podataka iz
imovine, obaveza, kapitala, promjene finansijskog poloaja i dobiti ili gubitka.
97. Navedite ta spada u prihode, a ta u rashode?
Prihodi preduzeca su:
1) prihodi od prodaje,
2) prihodi od finansiranja (prihodi od kamata, pozitivne kursne razlike)
3) prihodi na osnovu upotrebe vlastitih proizvoda, roba i usluga,
4) ostali poslovni prihodi,
5) prihodi od sudjelovajuih interesa sa drugim preduzeima,
6) prihodi od ostalih ulaganja i zajmova iz okvira stalne imovine s drugim preduzeima
7) prihodi od ostalih interesa i slini prihodi ostvareni sa drugim preduzeima i
8) vanredni prihodi (od prodaje osnovnih sredstava, vikovi robe).
Rashodi preduzeca su:
1) materijalni trokovi (trokovi sirovina i materijala, trokovi prodane robe),
2) trokovi usluga,
3) trokovi osoblja (dnevnice i plae, trokovi poreza, socijalnog i penzionog
4) osiguranja i dr.)
5) amortizacija i vrijednost usklaivanja dugotrajne imovine,
6) vrijednosno usklaivanje kratkorone imovine,
7) rezervacija trokova i rizika,
8) ostali trokovi poslovanja,
9) kamate, kursne razlike i slini trokovi iz odnosa sa drugim preduzeima,
10)rashodi finansiranja (rashodi kamata, negativne kursne razlike i sl.)
11) promjene vrijednosti zaliha nedovrene proizvodnje i gotovih proizvoda,
12)vanredni rashodi (razni gubici, manjkovi, otpisi obrtnih sredstava).
98. Kakav poslovni rezultat moe biti i kako se rauna?
- Poslovni rezultat preduzea moe biti pozitivan, pa preduzee ima dobitak ili negativan,
pa preduzee ima gubitak.
- Dobitak se dobije kada se od ukupnog prihoda oduzmu ukupni rashodi.
Na osnovu zakonskih propisa iz dobitka se najprije izdvaja porez na dobit.
99. Ekonomska mjerila uspjenosti poslovanja, najee primjenjivana?
To su:
- proizvodnost rada,
- ekonominost,
- rentabilnost.
100.

ta je proizvodnost rada?

Pod proizvodnou rada podrazumijeva se jedno od mjerila uspjenosti poslovanja koje

predoava uspjenost rada izraenu odnosom izmeu ostvarene koliine uinka i koliine
ljudskog rada upotrebljenog za njeno ostvarenje.
101.

ta je ekonominost?

Pod ekonominou se podrazumijeva ekonomsko naelo uspjenosti poslovanja koje se

izraava kroz odnos izmeu ostvarenih uinaka i koliine rada, predmeta rada, sredstava za
rad i tuih usluga potrebnih za njegovo ostvarenje.

102.

ta je rentabilnost?

Pod rentabilnou se podrazumijeva naelo uspjenosti poslovanja koje zahtijeva da se

odreenom vrijednou kapitala ostvari to vei poslovni rezultat.