Professional Documents
Culture Documents
thit k fuzzy chip ny li l mt ngi trong qu trnh nghin cu khng bit g v fuzzy
logic. Ngi l TS Takashi Yamakawa, ngi gc Kyushu nhng li tt nghip Ph.D.
Tohoku Univ. (Sendai, Tohoku, Japan). Sau khi lm nghin cu Tohoku Dai thm mt nm,
Yamakawa v lm tr th Kumamoto Dai, nghin cu v mt ngnh khc: in t cng sut
cao (power electronics).
tip tc vic lm c ca mnh Tohoku Dai, Yamakawa lm ra mt fuzzy chip dng
vo vic ch ng trong power electronics v ng thnh cng. ng no nc ln gp ngi khoa
trng (gakubu-cho) hi xem c th no gip ng tm ra hng ym tr vic sn xut fuzzy
controller chip. ng c gii thiu n Omron Tateshi Denshi v ng c hng Omron
nhit lit hng ng. Cho n nm 1990, trong s 389 bng sng ch ca Nht v fuzzy logic,
Omron chim 107 bng v hu nh tt c my mc in t c nhn ca Omron lm nh cash
registers, my o huyt p, o mch p tim, my bn v xe in, my tnh lu thng
...vv..u c fuzzy logic chip bn trong.
&&&
Nhng vic ln nht trong cuc cch mng dng lun l fuzzy Nht phi k n vic t
ng ha h thng kim sot xe in ngm thnh ph Sendai (Tohoku). Trung tm nghin
cu ca Hitachi Kawasaki b ra nhiu tin vo vic nghin cu ng dng, trong c fuzzy
logic. T 1979, hai nghin cu gia Miyamoto v Yasunobu bt u ngh v vic t ng ho
ng xe in ngm dng lun l fuzzy. Cho n nm 1983, hai chng samurai ny mi tht
s chng minh c l vic t ng ha bng lun l fuzzy cho ng xe in ngm s thnh
cng. Phi mt thm my nm kh cc na Hitachi mi c th chng minh cho chnh phu?
Nht c l h thng ny s rt l an ton. Ngy 15 thng 7 nm 1987, Hitachi khnh thnh
h thng t ng kim sot cho xe in ngm Sendai, Tohoku. Hai ngy sau, Hitachi mi
mi TS Zadeh, s t ngnh fuzzy, sang xem h biu din ng xe ngm. Xe in ngng rt
m i cc nh ga, ch cch mc tiu vi centimeters. Tht l mt cuc cch mng ln v
Hitachi sau c trng thu ng dng fuzzy logic vo cc h thng subways ca thnh ph
Tokyo.
&&&
gii thch cho vic ti sao fuzzy logic li c mt ng dng tt mc d n kh n s, xin
ly th d cho vic hm thng mt chic xe in. Trong vic ny v c hc th c ba bin s
cn phi ch ng: khong cch, vn tc v gia tc. Ba bin s ny lin h vi nhau bng ba
phng trnh vi phn bt tuyn tnh. Trong quan nim c v ch ng, ngi k s phi bit r
cc thng s cn thit, chng hn trng lng ca chic xe, sc mnh ca u my, ma st
ca cc ng ry cng nh s phn b ca s ngi trn xe. Nhng con s ny khng bao
gi c c mt cch chnh xc trn thc t. V gi s c i na th ngi k s phi gii mt
h thng phng trnh vi phn bt tuyn tnh (non-linear differential equation system), mt
cng vic nng n cho my tnh trc khi tm ra mt li gii chp nhn c. Ngy xa,
ngi ti x xe in c th thng xe bng cch qua kinh nghim v phng chng, cc bc ti
nhiu lm ch gii c bi ton mang khong cch v vn tc v s khng, nhng gia tc th
may mn lm mI c bng s khng, do hnh khch d b ng chi mi.
Fuzzy logic gii bi ton cng bng cch phng chng, nhng c cho mt h s fuzzy vo cc
bin s. Vi mt phng trn (matrix) c 7 blocks cho mi chiu, tt c 7 x 7 x 7 = 343
blocks cho ba chiu ca 3 bin s, trong c cha mt lun l "IF and THEN IF" trong mi
block, b ch ng fuzzy c th tm ra nhanh chng mt gii p trong khong cch, vn
tc v gia tc cng tr v bng s khng trong cng mt lc, do ngi hnh khch s cm
thy m i thoi mi, khng phi chi mi nh ngy xa.
Trong h thng autofocus cho my nh, ngi ta khng phi dng mt s logic block ln nh
vy, mt phng trn (matrix) hai chiu vi 5 x 5 = 25 blocks l qu
&&&
Nu mun ghi ra ht cc ng dng ca fuzzy logic c l phi mt vi trang giy, ngi Nht l
ngi mang n cc ng dng thc tin cho mt l thuyt gn nh l "tri bin" t lc
ngi ta ngh n ra. Trong tt c nhng b in t thng thng nh h thng autofocus ca
tt c my chp nh, my quy video, ri my toilet t ng, my git, my xy, my lnh,
my nng, robots.etc. ngi Nht u dng fuzzy. Qu tnh ngi Nht rt "crazy" vi hai
ch fuzzy logic.
&&&
Ti (tc gi bi ny) c hn hnh gp TS Zadeh trong mt bui ni chuyn ca ng do lin
hi c kh v in t Chicago t chc cch nay hn 10 nm. ng c ci u hi v c i
mt rt l sng, ng rt ci m v phng khong. ng hi ti c c cc sch ng vit v
fuzzy logic hay khng. Ti ni tht tnh ti ch c c mt quyn v ng dng fuzzy logic do
ngi hc tr c ca ng, TS John Yen, vit vi tn ng l co-author. Tuy nhin ti phi th
nhn rng quyn sch v lng ca ti v system v circuit theory l do ng vit lc ng dy
Berkerly. ng ci v ni rng ng chng cn nh r ng vit g trong cc quyn sch .
Tuy nhin mi hn c trong lng ng li c dp ni ln. Lc gn nh 25 nm k t lc
TS Kalman ch trch ng nng n hi nghi. IFAC. ng ni vi chng ti:" Cc anh xem ti
ng hay TS Kalman ng ? ng Kalman l ngi hc tr c ca ti Columbia m sao li
ch trch nng n ti nh vy".
Vng, ti ng l ng ng, v c th gii ngy nay u tri n TS Zadeh v nhng g ng
mang n cho nhn loi qua thuyt fuzzy. Nhng huy chng cao qu nht ng u nhn c
(xin xem website ca ng nh km). ng c gii thng cao nht ca hi IEEE (M) v
gii Okawa ca chnh phu? Nht.
Ti nhn ra mt kinh nghim sng i:" Nu mnh c kin mi, mnh s nhn khng t g
nhng k ch trch, nhng nu mnh cn rng chu ng cho n lc thnh cng, mnh s
chng t c ci ng ca mnh cho nhng k th ch".
Nguyn Vit-Sn
Websites:
[1]- Gio s Lofti Zadeh: http://www.cs.berkeley.edu/~zadeh/scv.html
[2]- Gio s Barb Kosko: <http://sipi.usc.edu/~kosko/>
[3]- Gio s Hung T. Nguyen: <http://www.math.nmsu.edu/~hunguyen/>
Gio s Hung T. Nguyen l ngi Vit-Nam duy nht tng vit sch vi cc gio s Nht v
fuzzy logic.
[4]- Gio s Michio Sugeno: <http://www.brain.riken.jp/bsinews/bsinews25/no25/speciale.html>
Tham kho:
[1]- Fuzzy Logic, Daniel McNeill and Paul Freiberger, Touchstone, New York 1993.
[2]- Heaven in a Chip, Bart Kosko, Three River Press, New York 1999.
[3]- Fuzzy Logic Toolbox 2 User's Guide, The Mathworks Inc., Boston 2007
(*) Vi dng v tc gi: Nguyn Vit-Sn tt nghip i hc k thut VN, cao hc i hc
Kobe, Nht Bn v Ph.D. v EE i hc Illinois. Anh cng gia nh hin c ng thnh ph
Rockford, bang Illinois, USA.
Ngun http://www.erct.com/2-ThoVan/3-Unna/Fuzzy.htm