Professional Documents
Culture Documents
Huong Dan Xay Dung Website PDF
Huong Dan Xay Dung Website PDF
MUC LUC
Chng I Khai quat chung .......................................................................2
Chng II Thit k giao din....................................................................8
Chng III Thit k web site..................................................................22
Chng I
Khai quat chung
Bai vit nay da trn c s thc tin khi chung ti thc hin vic
xy dng mt Web site (khai nim ch n mt may hay mt
mang cung cp cac trang thng tin di dang WWW). No phan
anh nhng c gng va hiu bit cua chung ti trong qua trnh hoc
hoi cung nh thc nghim.
Trn Internet, qua thc co rt nhiu Web site chu trong n ngn
ng HTML, cung co rt nhiu Web site danh cho muc ch thng
mai, ngh thut. Th nhng lai co t ngun thng tin cp n
vic thit k mt trang Web, mt Web site, thit k hoa, giao
din ngi s dung hay nhng kin thc v cach thc t chc
thng tin.
Muc ch cua Web site cn thit k
Bc u tin trong cng oan thit k mt Web site la chung ta
a co nhng quyt nh chc chn v vic chung ta se "xut ban"
cai g vi Web site cua mnh. Khng co chu nh va muc tiu ro
rang th ca web site o se tr nn lan man, sa ly va cui cung i
n mt im kho co th quay tr lai. Thit k cn thn va nh
hng ro la nhng cha khoa dn n thanh cng trong vic xy
dng mt Web site.
Trc khi xy dng mt Web site, chung ta nn:
Xac nh i tng c gia cua web site.
Web site co muc ch ro rang.
Thit lp cac chu chnh cua web site.
Thit k cac khi thng tin chu yu ma web site se cung cp.
Chung ta cung nn bt u vi vic xac nh ngun tai nguyn v
ni dung, hnh anh thng tin ma chung ta cn n tao nn web
trn trang chu nay nn ch tip n cac trang bn trong web site.
Chung ta cung phai tao c thng bao ngn gon, suc tch cai co
trong web site co th c c gia quan tm.
c gia mi va c gia khng thng xuyn
S c gia nhom nay phu thuc vao mt cu truc site ro rang, d
truy nhp n s tng quat v cu truc toan b thng tin trn web
site. Ngi mi truy nhp se co cam giac b e doa bi mt cu
truc menu phc tap, ngai i su vao web site nu trang u
khng co hin anh hp dn va khng c sp xp ro rang. Theo
Jakob Nielsen Sun Microsystems, th co di 10% c gia cun
man hnh xung di phn u cua mt trang web. Cac c gia
khng thng xuyn lai chu trong n trang khai quat, cu truc
co phn lp va hnh anh hoa, biu tng giup ho nh, kt ni
n v tr thng tin ho cn trong web site cua chung ta. Mt t
in cac khai nim ky thut, t vit tt va danh sach cac vn
thng c xay ra (FAQ - frequently asked questions) co th rt
hu dung cho cac c gia mi va khng thng xuyn cua chung
ta.
Cac c gia chuyn nghip, thng xuyn
S c gia nay phu thuc vao web site cua chung ta nhn thng
tin nhanh chong va chnh xac. Cac c gia chuyn nghip rt st
rut vi menu nhiu lp co hoa cht lng kem ma ch cung
cp t 2 n 6 la chon mt ln. Ho khat khao cac menu khng
hoa (text), co th keo tha c va thi gian nap xung nhanh
chong. Cac kiu cach lam dang hoa se lam ho phat in. Cac
c gia chuyn nghip, thng xuyn thng co chu nh ro rang
trong u, do vy se anh gia cao cac menu text chi tit, cac net
chnh cua web site hoc cac ch s site phong phu giup ho tm
kim, thu nhn thng tin nhanh chong.
Cac c gia nc ngoai
Phai lun nh la chung ta ang thit k cho World Wide Web. Cac
c gia cua chung ta co th la mt ngi ngay ngoai ph, hoc mt
bi cac mi lin kt ra ngoai thng tin chu cht. Gii han cac lin
kt bng nut "Tip tuc", hay "Quay v trang trc" am bao moi
c gia se nhn thy cung mt giao trnh, cho phep chung ta d
oan chnh xac hn thi gian truy nhp cua ngi oc. ai a s
giao trnh gia thit thi gian truy nhp di mt gi, hoc se c
phn oan thanh cac phn t hn mt gi. Chung ta cung nn
thng bao cho ngi oc v lng thi gian cua bai giang, hoc
cung lu y ho ng i xa khoi phn chnh cua bai giang nu bai
giang o cn phai tra tin oc.
Cac ng dung ao tao loai nay thng yu cu s log-in cua c
gia, va cung thng s dung cu hoi dang form co tra li ung/sai
hoc theo dang la chon cu tra li t mt danh sach. Thng tin
v oc gia, bang im c lu tr trong c s d liu c lin
kt vi web site.
Day hoc
Trong cac ng dung day hoc da trn cng ngh web, thng tin
c trnh bay thng tinh t va co chiu su hn la trong cac ng
dung ao tao. Cac mi lin kt la mt manh cua web, tuy nhin
chung co th la mt s gy ri cho cac hoc sinh t trang trnh bay
chnh. Nu chung ta cho phep ngi oc lin kt n cac tai
nguyn web khac ngoai web site cua chung ta, chung ta nn nhom
cac lin kt trong trang nay cach bit khoi phn thng tin chnh.
Thng thng ngi oc mun in thng tin trn web va se oc
chung sau nay. Chung ta nn cung cp cho ho mt phin ban "in"
ring, trong o cac trang ring bit, ngn se c gp lai thanh
mt trang dai.
Giao duc
Cac c gia t hoc hoi, t kham pha se bc mnh vi phong cach
thit k qua thu gon, qua trnh t. Thng thng cac c gia
nhom nay thng co trnh cao. Thit k mt cu truc uyn
chuyn, co tng tac, khng n iu la ly tng i vi cac c
gia nay, do rt kho oan nh chnh xac chu nao se c quan
Chng II
Thit k giao din
Khai quat
Cac c gia cua web khng ch xem thng tin, ho tng tac vi no
theo cach thc mi khng nh cac tin l trong vic thit k tai
liu giy. Giao din ngi dung hoa (GUI) cua h thng, cng
thm cac tng tac n du, hnh anh va cac quan nim c s
dung chuyn tai moi tnh nng, thng tin ln man hnh, va trai
qua thi gian cac c thu trc quan cua cac thanh phn giao din
hoa va s tng tac chc nng hoa a tao nn net c trng
"nhn thy va cam nhn" cua cac trang web cung cac mi lin kt
hypertext. Thit k hoa va cac hnh anh "ky hiu" trc giac
khng ch lam ep trang web - hoa tr thanh mt phn c
tch hp cua kinh nghim cua c gia i vi web site cua chung
ta. Trong cac tai liu co anh ln nhau, khng th hoan toan tach
ri thit k hoa vi thit k giao din.
Trang Web i lp vi thit k tai liu thng thng
ai a s nhn thc hin tai cua chung ta v thng tin co cu truc
bt ngun t vic t chc cac quyn sach, tap ch xut ban nh
kya c in va cng tac ch s hoa th vin, cac h thng phn
loai c phat trin quanh cac n ban o. "Cac tiu chun v hnh
thc" cua cac cun sach trong th gii noi ting Anh a c thit
lp cung nh cng nhn rng rai; cac hng dn chi tit cho vic
toa mt cun sach co th tm oc trong cac quyn nh The
Chicago Manual of Style. Moi c im cho mt cun sach, t muc
luc n chu thch, ch s a c rut ra qua hang th ky, va ngi
oc trc kia cung a phai i din vi cac vn t chc ht nh
ngi oc by gi cua cac tai liu a phng tin (hypermedia).
Cun Kinh thanh nm 1456 cua Gutenberg thng c trch dn
nh cun sach hin ai u tin, tuy th cung phai sau khi phat
trin manh vic xut ban cung hn 100 nm kinh nghim th vic
10
Cho cac kho khn khi tao cac web site va d s dung, va y u
ni dung, chin lc thit k tt nht la ap dung nht quan mt s
qui c thit k c ban trong moi trang web cua chung ta. Cac
thanh phn c ban cua mt tai liu khng phc tap, no cung
chng la g so vi cng ngh Internet. No rt ging vi iu c
giang trong mt lp bao ch: ai, cai g, khi nao va u.
Ai
Ai ang noi? Cu hoi nay tht c ban, va thng tin thng c
am bao n ni cac tac gia cua web thng bo qua phn tin quan
trong nht ma mt c gia cn n anh gia ngun gc, lai lch
cua tai liu: ai ang noi cho ti? Du trang web co xut phat t mt
ca nhn hay t mt vin nghin cu, cung lun phai thng bao
cho ngi oc ai a tao trang web o. Cn thac cac web site truyn
ba thng tin khng chnh xac, hn na la gat v tai nan may bay
TWA 800 la tt v du sng ng cua vn thng tin khng ngun
gc hoc khng xac ang se nhanh chong tr nn tri hn, ln at
cuc iu tra va kt lun chnh thng.
Cai g
Moi tai liu u cn tiu d hiu gy s chu y cua c gia,
nhng trong nhiu trng hp c bit i vi cac trang web, yu
t c ban nay lai c ky quan trong. Tiu la cai u tin cac c
gia cua cac trang World Wide Web nhn thy khi cac trang c
nap dn xung. Trong cac trang nhiu hnh anh hoa, tiu la
cai duy nht ma ngi ta co th nhn thy trong thi gian ch anh
c nap ln trang web. Ngoai ra, tiu la phn vn ban se c
chng trnh duyt s dung nh mt "anh du trang" nu c
gia chon no a vao danh sach ghi nh. Mt tiu khng sat
thc, ti ngha, hoc mt tiu qua ky thut se khng giup
ngi oc nh c tai sao ho lai cho trang web nay vao danh sach
lu tr.
11
Khi nao
Tnh hp thi la mt yu t quan trong trong vic anh gia toan
b mt tai liu. Chung ta lam thng tin trong thi ai ma moi tai
liu giy a am bao: bao, tap ch, va hu nh moi quan h th t
vn phong a c xac nh ngay thang. Do o chung ta hay
ngay thang cho moi trang web, va thay i mi khi tai liu c
cp nht. iu nay c bit quan trong i vi cac vn ban online
dai va phc tap ma ch c cp nht tng phn, tuy vy iu nay
cung co th khng u ni bt cho cac c gia vang lai, khng
thng xuyn. Thng tin v doanh nghip, cac ban hng dn,
thng tin v san phm va cac tai liu ky thut di dang trang
web nn co thm thi gian c sa cha, cp nht lai.
Ni nao
World Wide Web la mt a im duy nht co chiu thng tin cc
ln nhng lai co t ch dn ro rang v v tr thc s cua tai liu.
Nhn vao mt lin kt web, chung ta co th kt ni n mt web
server Sydney (Uc) hay Chicago (My) hoc mt ni nao o trn
Internet rng ln. Nu ban khng thng thao lm trong vic phn
tch a ch Internet (URL), tht kho khn xac nh tai liu
ang thc s nm u. Sau cung y chnh la World Wide Web,
va cu hoi tai liu n t u i khi khng th tach khoi cu hoi
tai liu nay cua ai. Chung ta nn lun lun thng bao cho c gia
chung ta ang u, cung vi (nu no thch hp) cac thng tin v
doanh nghip, vin, c quan cua chung ta.
Nn kt hp a ch cua trang chu (home URL) t nht cac trang
chnh trong web site cua chung ta tao thun tin cho vic thc
hin cac kt ni n chung ta. Mt khi c gia lu cac trang nh
mt file text hoc in ra giy, cac mi lin kt co th se b mt i.
Cac phin ban mi cua mt s trnh duyt chnh co thm tnh
nng t ng thm a ch vao cac banr in, nhng rt nhiu c
gia khng s dung cac c tnh nng cao nay. Va a s chung ta
by gi co hang nui ban in cac trang web, khng d g tm lai a
ch cua mt tai liu nao o.
12
Chung ta hay s dung nht quan tiu , cac thng tin phu tr
nh tn s hu, thi im cp nht va t nht mt lin kt n
trang chu trong moi trang web cua chung ta. Nn t a ch cua
trang chu ln mt s trang chnh trong web site cua chung ta.
Thm cac thanh phn c ban nay va chung ta a thc hin c
90% con ng cung cp cho cac c gia cua chung ta mt giao
din web co th hiu c.
Thit k giao din c ban
Thit k hng ti ngi s dung
Giao din hoa cho ngi s dung (GUI) c thit k nhm cho
ngi dung iu khin trc tip may tnh cua ho. Ngay nay, ngi
s dung yu cu mt mc hoan hao cua moi thit k giao din
hoa, k ca cac trang web. Muc ch la cung cp moi cn thit
cho tt ca c gia quan trong cua chung ta, m phong cng ngh
web cho moi mong ch cua ho, va khng bao gi oi hoi ngi oc
ch n gian la lam theo mt giao din ma t nhng can tr
khng cn thit ln con ng cua ho.
y la ni nghin cu cua chung ta v cac nhu cu va tm ly hoc
khach hang la nhng yu t quyt nh. Khng th thit k cho
mt c gia v danh ma chung ta khng bit n cac yu cu cua
ngi o. Chung ta nn tao cac kch ban mu cho cac nhom c
gia ang tm kim thng tin trn web site cua chung ta. Mt c
gia co kinh nghim tm mt mu tin nht nh co c giup
hay can tr bi thit k cua chung ta? Mot c gia mi co b lung
tung trc mt h thng menu phc tap? Th nghim cac thit k
cua chung ta va nhn cac phan hi t c gia la phng phap tt
nht tm ra cac y tng thit k cho phep c gia nhn c cai
ho mun t web site cua chung ta.
13
14
15
16
17
18
19
20
Lin kt c nh va tng i
Khng nh cac phm Back hay Forward trong cac trnh duyt nh
Netscape va MS Internet Eplorer, Mosaic, ch co chc nng tng
i n cac trang ma c gia va ri khoi, phm Trang tip va
Trang trc trong cac trang web la cac lin kt c nh do chung
ta tao nn ch n mt vn ban nht nh. Bng cach tao cac phm
lt trang, phm ch n muc luc, chung ta a cung cp cho c gia
phng tin hiu cach thc chung ta t chc thng tin trn web
21
site, ngay ca khi ho n khng phai t trang chu, hoc t muc luc
ni dung. Phm n khng cho phep c gia oc tin theo th t ho
chon, nhng cho phep ho oc cac trang lin tip nh ta trnh bay:
22
Chng III
Thit k web site
Khai quat
Tn tai nhng ly thuyt co h thng va c ban cho vic chia nho
bt c khi thng tin ln nao, cho du no c em i in hay cho
World Wide Web. C s cua moi h thng ly lun la gii han cua
con ngi trong vic lu gi va nh lai thng tin. Cac nha tm ly
hoc nhn thc a bit t hang thp nin trc rng ai a s
chung ta ch co th lu gi khoang 4 n 7 mu thng tin ri rac
trong tr nh ngn han. Muc ch cua cac h thng t chc la gi
s lng mu thng tin ma ngi oc cn lu nh n ti thiu,
bng vic s dung kt hp gia thit k hoa, qui c lp va
bin tp thng tin thanh cac n v ring re. Phng phap c gia
timg kim va s dung thng tin cung tha nhn, cac tin ngn hn,
ring bit se chc nng hoa hn va d nh v hn khi thng tin
dai.
ai a s web site co thng tin tham khao c gia tm kim
trong cac bai ngn hn. c gia rt t khi oc cac tai liu dai, lin
tuc trn man hnh, va a s ho, nhng ngi i tm mt mu tin,
se kho chu khi phai ra soat mt bai dai toan ch cui cung tm
cai ho cn. Cac oan tin nho cua cac thng tin co lin quan se d
t chc hn thanh cac khi thng tin ring tao nn h thng
ng nht, hnh thanh nn c s cac lin kt hypertext. "Nho" ch
co th c xac nh trong ng canh cua tai liu chung ta trnh
bay va cai ta mong mun cho c gia.
Cac bc trong t chc thng tin
Ngay lai ngay, cuc sng xa hi va cng nghip cang t oi hoi
chung ta tao ban tng trnh chi tit v cai chung ta bit va
nhng cai o lin quan n nhau nh th nao, nhng khng co
mt nn tang h thng hoa logc va vng chc, web site cua chung
23
24
Vic ap dung phn chia thng tin phai linh ng, va nht quan
vi y thc chung, vi h thng logic va vi s thun tin cho c
gia web. Cach tt nht phn chia va t chc thng tin thc
hin theo ban cht cua ni dung. Cung co luc cn tao mt tai liu
dai trn web nh mt ban tng hp cua cac oan thng tin. iu
nay cn thit khi chung ta tao cac trang web c gia co th lu
hay in chung.
H thng phn cp
Nu ch xac nh cu truc nh v c ban cho c gia th moi t
chc cn n s phn cp theo tm quan trong. Moi "oan" thng
tin co th va nn c sp xp theo mc quan trong, va c h
thng theo mc quan h gia cac thanh phn. Khi chung ta a
xac nh c hp ly cac mc u tin, chung ta co th xy dng
mt h thng phn cp t mc u tin nht hay mc tng quat
nht, xung n mc cu th nht hay mc chi tit nht. H thng
phn cp thc s la cn thit i vi web, v y tng trang chulin kt phu thuc vao s phn cp, di chuyn t cai nhn khai
quat nht cua toan web site (trang chu), qua cac menu con xung
n trang ni dung a ngay cang tr nn c trng.
Cac mi quan h
Khi i din vi mt h thng thng tin mi, phc tap, c gia bt
u xy dng cac m hnh ly tr, va sau o s dung chung anh
gia cac mi lin h gia nhng chu , va gia thit v v tr tm
thy thng tin ho cha thy trc o. S thanh cng cua web site
chung ta nh mt h thng thng tin se chu yu c xac nh bi
25
Chc nng
Sau khi a tao nn web site, chung ta nn phn tch tnh thm
my cua no, va tnh thc t cung nh tnh hiu qua cua ca c cu
h thng. Chung ta chon cu truc h thng nao cho web site
khng quan trong, quan trong la thit k web site thch hp, cn
bng gia cu truc va quan h cua menu hay cac trang
"homepage" vi cac trang ni dung c lp, cac hoa lin kt, tai
liu. Muc ch la xy dng mt h thng phn cp cua menu,
trang web sao cho t nhin i vi c gia, khng gy tr ngai
hoc lam lung tung khi oc web site.
Cac web site qua nng, ch co mt mc lin kt, uy thac vao cac
trang menu nng n ma sau mt thi gian se ging nh mt m
hn n cac thng tin khng lin quan n nhau, c lit k
khng theo mt trt t nao ca:
26
27
Cu truc site
Nu ban la ngi quan tm, chu y n World Wide Web, ban tht
kho thoat khoi dnh dang n hypertext, hypermedia. Ngay nay,
ch ban may tnh y p y ngh ky quc v vic thng tin trn
web co th bng cach nao o lin kt moi cai vi nhau. Vi gi y
nay, ban co th bo qua mt trong nhng thach thc ln nht cua
vic trnh bay thng tin - t thng tin vao trt t logic nh th
nao va tao mt web site d hiu, ang quan tm cho c gia.
Khng co g xa s tht ca. Nu chung ta ch co y tng m h v
cach thc mt phn web site lin quan n phn khac, nu chung
ta khng co mt cai nhn tng th hoc y thc ro rang v t chc,
c gia cua chung ta se sm bit u, va ai a s ho se bo i
tm thng tin khac tt hn.
S ni tip
Cach n gian nht h thng thng tin la theo day, vi no
chung ta co th hin th thng tin mt cach tun t. Thng tin se
tip ni nhau nh mt ban tng thut, theo thi gian, hoc trong
s sp xp logic no la y tng cho s lun ban ni tip. Sp xp
tun t co th theo th t thi gian, v du nh mt chui logic cac
chu c phat trin t tng quat n cu th, hoc cung co th
theo th t abc, nh cac ch s, t in bach khoa, t in thut
ng. Tuy nhin, cach t chc nay ch thch hp vi cac web site
nho (hoc cac danh sach cu truc nh ch s), cac chui cang dai
28
29
Phn cp
S phn cp thng tin la mt trong nhng cach tt nht t
chc cac khi thng tin phc hp. Sp xp co phn cp c bit
thch hp cho cac web site, v cac web site lun c thc hin
theo cach re nhanh t mt trang chu duy nht. a s c gia quen
thuc vi cac biu phn cp, va cac ch du se tr nn d hiu
hn. Mt t chc phn cp cung tac ng co ch n ban thn vic
phn tch ni dung web site do s phn cp ch hoat ng hiu
qua khi chung ta a t chc hoan hao ni dung cua chung ta. Do
biu phn cp rt ging n cu truc cua cac doanh nghip,
vin, c gia d dang xy dng m hnh ly tr cua ca web site:
30
Kt lun
a s cac web site phc tap u s dung ca bn kiu cu truc
thng tin trn. Ngoai tr cac site ma co yu cu kht khe v vic
phai h tr cac trang hin th ni tip, c gia cua chung ta thch
s dung cac web site theo kiu t do nh "mang nhn", nh a s
cac sach tra cu hay ky thut vn hay s dung. Tuy nhin, iu
nay cung khng thao g cho ban khoi s cn thit phai h thng
hoa suy ngh va trnh by no mt cach minh bach, nht quan, cai
ma se h tr cho cac muc ch cua web site. Sau y la biu th
hin mi tng quan gia bn kiu cu truc va muc ch, s phc
tap cua ni dung.
31
32
tng c gia cung nhu cu cua ho. Muc ch cua a s web site la
chuyn tai thng tin ni tai (cho sinh vin, nhn vin va cac
khach hang) va giao thip vi cac khach hang quan trong, nhng
mt maket c thit k cn thn khng ch m rng kha nng
cua mt man hnh vn phong. Bng cach gi anh hoa va phai
v kch thc, trang web c nap xung khng chm lm ma vn
co menu hoa.
Trang chu cua W3C kha n gian, chu yu la menu text cung cp
mt ty l y hiu qua gia s kt ni vi kch thc trang, nhng
vi mt giao din thun khit. Trang web nap nhanh va c
thit k thch hp cho cac c gia web c bit, nhng lai khng
hp dn i vi cac c gia bnh thng:
33
34
35
i vi cac trang web, bn canh phn chnh cua ban bao cao,
chung ta co th thm danh sach cac ngun thng tin cn thit
khac. Th muc, phu luc, t in thng tin co th to ln s co
th i kem vi ban bao cao, nhng co th t ln web, tao iu
kin cho cac c gia khac co th tm hiu ma khng cn oc qua
ban bao cao co ca nhng phn khng cn thit vi ho.
Cac vn thng gp - cac trang FAQ
Web va mi trng trn c s web a m ra mt hoc vin n nht
v song, o la trang FAQ, ni ma cac vn , cu hoi thng xay
ra t c gia c lit k cung cac cu tra li. Cac trang web FAQ
ly tng cho vic thit k web site h tr, cung cp thng tin trong
nhom lam vic, cho ni b doanh nghip. Vi mt trang FAQ c
thit k tt, bng cach tham chiu c gia n o, chung ta co th
lam cho c gia hiu thng tin va cac dch vu chung ta cung cp
qua web site. Trang FAQ cung co th giam thiu nhn s tiu tn
vao vic h tr khach hang, nhng ngi bnh thng ch tra li
cac cu hoi lp lai, thng ky cua khach hang, c gia.
Thit k Intranet
a s cac web site oc thit k cho cac c gia trong hoc vin,
cng ty, va khng cung cp ra ngoai th gii World Wide Web. Cac
site intranet chia se cung cng ngh vi cac site c thit k cho
c gia web trn Internet, tuy vy s thit k va ni dung cua
intranet nn phan anh c s thuc y rt khac nhau cua cac
c gia intranet.
Cac site bn ngoai
Cac site bn ngoai thng nhm n vic thu hut c gia. Muc
ch chung nht la nng cao thi gian truy nhp, dn dt c gia
vao su trong site va i lai cho s tm hiu c gia la thng tin
hp dn, giai tr. Trong cac web site bn ngoai, cai cn ganh vac la
c gia t co ng lc lu lai, do vy phai lun thu hut c s
chu y bng anh hoa ep, thi thuc ho tm hiu kham pha web
site.
36
37