Fakultet informacionih tehnologija

Smjer: Poslovna informatika

Predmet: Tehnoloki menadment
Mentor: Prof. dr. Vladimir Stojanovi
Studenti: Muamer Bei i Armin Bahti

UENJE NA DALJINU
(studija sluaja)

Banja Luka, Oktobar 2016. godine

UENJE NA DALJINU

Studenti:

Muamer Bei
Armin Bahti

17-14/VPI
177-15/VPI

Naziv smjera: Poslovna informatika

Predmet: Internet marketing
Godina studija: III i IV
e-mail: info.muamerbesic@gmail.com, armin.bahtic@gmail.com

1.0.Sadraj

1.0.

Sadraj.......................................................................................................... 2

2.0.

Popis priloga................................................................................................. 3

3.0.

Uvod............................................................................................................. 4

3.1.

Panevropski univerzitet Apeiron................................................................4

4.2.

Oteana upotreba LMS-a...........................................................................6

4.3.

Nizak stepen integracije sa ostalim studentskim servisima.......................7

5.1.

Izrada vlastitog LMS-a...............................................................................8

5.2.

Alternativna rijeenja i implementacija......................................................9

6.0.

Zakljuak.................................................................................................... 11

2.0.Popis priloga
Slika
Slika
Slika
Slika

1
2
3
4

Analiza saobraaja izmeu klienta i servera pri otvaranju DL sistema.......6

Rezultat ankete - nedostatci LMS-a.............................................................7
Tehnologije na kojima je zasnovan postojei LMS.......................................8
Novi interfejs LMS-a.................................................................................... 9

3.0.Uvod
Za svaku profitnu organizaciju, trina pozicija igra vanu ulogu. Pored
ostalih bitno sredstvo u nadmetanju sa drugima ima tehnika na koju se ta
organizacija oslanja. Nauna disciplina kojom se organizacije slue u
procesu upravljanja sa svojom tehnikom jeste tehnoloki menadment.
Osnovni aspekti koje tehnika treba da zadovolji kako bi imala svrhu su
efikasnost i efektivnost, a kako bi ovo osigurale organizacije treba da
pristupaju ovom problemu sa velikom panjom.

3.1. Panevropski univerzitet Apeiron

Univerzitet postoji tek desetak godina, osnovan je 2005. godine kao
visokokolska ustanova sa sjeditem u Banja Luci. Kako je obrazovanje
vana stavka na spisku prioriteta svake drave, tako je univerzitet Apeirion
morao proi proces akreditacije od strane odgovarajuih dravnih organa.
Pored brojnih priznanja i dozvola, steena su i prava za izvoenje prvog,
drugog i treeg ciklusa studija, te dozvole za rad izvan sjedita.
Obrazovna koncepcija utemeljena je na evropskim i amerikim
standardima u sistemu ocjenjivanja, organizaciji studija, didaktikim
metodama i nastavnim planovima i programima. U centru panje se nalaze
studenti, a svi su napori usmjerenu prema poboljanju kvaliteta edukacije.
Posebna usluga univerziteta se izdvaja mogunost praenja nastave na
daljinu, odnosno, putem sistema za uenje na daljinu koji je u upotrebi jo
od 2007. godine. Informacioni sistemi ovog tipa su u svijetu poznati pod
nazivom LMS (eng. Learning menagement system), a usluga univeziteta u
ovoj oblasti se temelji na web baziranoj aplikaciji pod nazivom Learning
Cubes 4.

4.0.Cilj studije i uoeni nedostaci

Cilj studije je uoiti eventualne nedostatke i probleme kod sistema za
uenje na daljinu Panevropskog univerziteta Apeiron, ponuditi rjeenja i
naine implementacije ponuenih rjeenja. Razmatrajui osnovne
elemente sistema za uenje na daljinu: aurnost nastavnih materijala,
podrani servisi i usluge, te tehnike karakteristike.
Tokom studije smo koristili i oslanjali se na odreenu skupinu analitikih
metoda i alata za analize internet baziranih sistema, a naravno i na
vlastita iskustva iz oblasti web razvoja, te vrili poreenje postojeeg
sistema sa novim standardima. Tako smo doli do nekoliko stavki za koje
smatramo da su loe do srednje dobro rijeene, a miljenja smo da to
moemo promijeniti.

4.1. Brzina LMS-a

S obzirom na dostignuti nivo automatizacije softvera, koji nudi Panevropski
univerzitet Apeiron brzina pristupa LMS servisu je nedostatak, odnosno,
prosjeno vrijeme potrebno da se otvori jedna stranica LMS-a veliine 3MB
iznosi 20 sekundi, to je za dananje standarde loe.
U momentu kada korisnik, putem internet preglednika, zatrai sadraj
stranice pokree se proces u kom int. preglednik uspostavlja komunikaciju
sa web serverom i za prenos svakod od djelova stranice alje posebni upit
stim da isto vremeno moe poslati samo est upita dok ostali ekaju sve
dok se tekui ne odgovore. Poto se radi o fragmentiranom sadraju
potrebno je izvjesno vrijeme da se svi zahtjevi poalju. Druga bitna stavka,
je nain kako web server priprema i alje traenu internet stranicu prama
korisniku. U sluaju LMS-a cijela stranica se sperma i alje od jednom, a
poto ima mnogo sadraja, prenos traje.

Slika 1 Analiza saobraaja izmeu klienta i servera pri otvaranju DL sistema

Zakljuili smo i da po prijemu stranice prvo se izvrava CSS i JavaScript

elementi, a zatim se prikazuju i slike, kao struno miljenje web eksperta
CSS koji je u ovom sluaju grafiki dio web programiranja i JavaScript slui
fajlovima koji se tek pozivaju tokom otvaranja stranice, to dovodi do
usporavanja web prezentacije i sam proces koji korisnicima sa
nedostatkom zadovoljavajue internet konekcije dovodi do nepotrebnom
ekanju na punjenje web stranice.

4.2. Oteana upotreba LMS-a

Iskustvo prilikom pristupa servisu LMS ilustrativno prikazuje komponenti
koji oteavaju upotrebu LMS navigacije nedostaje princip User Friendly,
elementi koji su po strunom miljenje pogreno pozicionirani stvaraju
prikaz nepreglednost i konfuznosti korisniku, to oteava koritenje
sistema. Kao miljenje grafikog dizajnera naeg strunog tima dizajn
grafikih elemenata odaje dojam ne profesionalno i iskaz neaurnost.
Primjetili smo, da upotreba nastavnih materijala zahtjeva podrku gotovo
ne koriteni tehnologija i dodatni aplikacija, pa tako smo doli do nekoliko
6

stavki za koje smatramo da su loe do srednje dobro rjeenje, a miljenja

smo da to moemo promijeniti.

4.3. Nizak stepen integracije sa ostalim

studentskim servisima
Napravili smo anketu, u kojoj smo ljude stavili pitanje Sudei prema LMSservisa, gdje vidite mogunost poboljanja? Veina ispitanika se odluila
da nedostatak mogunost podravanja online prijave i odjave ispita,
mogunost slanja molbi i zahtjeva za obavljanje administrativnih obaveza.
Tokom studije smo saznali da studentima nedostaje mogunost online
izrade objavljivanja dokumenata i radova, kojima e imati pristup neovisno
o lokacije i vremenu se korisnik nalazi. Nedostatak po studentima, ini
mogunost evidencije linog uspjeha, a istovremeno da struktura i struno
osoblje Panevropskog univerziteta Apeiron imaju uvid u evaluaciju
studenata.

Apeiron anketa nedostatak LMS sistema

Online prijava i odjava ispita

objavljivanje dokumenata i radova

Evidenciju linog uspjeha studenta

Slika 2 Rezultat ankete - nedostatci LMS-a

4.4. Nerelevantni propusti

Veliki broj studenata, pored navedenih problema, se ali i na aurnost
nastavnih materijala i aurnost u kategoriji Moji kursevi. Nastavni
materijali nisu od tekue godine i obino su stari 2-3 godine, a esto
nemaju pristup kursevima koje trenutno moraju sluati pa je neophodno da
se obraaju tehnikoj slubi. Poboljanjem saradnje predavaa i tehnike
slube koja je zaduena za odravanje LMS-a moe doprinjeti rijeavanju
ovog problema, koji i nije tehnie prirode. Meutim, najvei neprijatelj
7

napredka i naprednih tehnologija su bile navike ljudi, uvjek je bilo onih, i

bie ih, koji koriste izreke poput: meni to nije potrebno, ja to neu da
korisnim, ja to ne znam, itd.
Za prevazilaenje ovog problema potrebno je ili zaposliti dodatne kadrove
koji e raditi ovaj dio posla ili uvesti sankcije za one koji ne obavljaju svoju
dunost adekvatno ili kombinaciju i jednog i drugog.

5.0.Primjenljiva rijeenja i njihova implementacija

Kad je tehnologija u pitanju i problemi ove prirode, tj. ako tehnologija koju
korisnimo ne moe pratiti tehnoloki progres i ne zadovoljava vie
adekvatno potrebe, primjenjuju se u glavnom dva rijeenja. Prvo je
modernizacija i nadogradnja postojee tehnologije, a drugo je nabavka
nove tehnologije. Kojem od navedenih e se pribjei zavisi od nekoliko
faktora, ali je sigurno najvani omjer uloenog i dobijenog.
Dakle, studija preglae rijeenje po kom bi se izradio novi sistem za
podrku uenja na daljinu upotrebom vlastititih kadrova i postojeih
resursa.

5.1. Izrada vlastitog LMS-a

Tehnologije na kojima se temelji postojei sistem za uenje na daljinu ili LMS zadovoljavaju
svijetske standarde i predstavljaju dobar odabir pri izradi web baziranih sistema. Postojea
server platforma bazirana na Microsoft Windows Server 2012 operativnom sistemu i web
servisom IIS 7.5 u potpuno bi se zadrale uz manje promjene u podeavanjima.
Poto je Univerzitet Apeiron uglavnom Microsoft orijentiran i posjeduje licence za Microsoft
razvojne alate, a pored toga i kadrovi i studenti su vie usmjereni prema Microsoft-u, te
posjedujemo iskustvo steeno izradom i upotrebom postojeeg sistema koje je, takoer,
raeno u Microsoftovim programskim jezicima logino bi bilo da se ovim putem i nastavi.
Dakle, novi sistem bi trebalo izraditi upotrebom iste tehnologije, tj. upotrebom MS SQL
Server-a kao servera baze podataka, ASP.NET jezika za programiranje serverske strane
aplikacije, na klijentskoj strani bi se aplikacija oslanjala na .NET Framework 4, HTML, CSS3
i jQuery.

Slika 3 Tehnologije na kojima je zasnovan postojei LMS

U sklopu Univerziteta postoji Fakultet Informacionih Tebnologija koji izuava oblast

informatike i stvara kadrove koji, meu ostalim, pronalaze svoje mjesto i u industriji
projektovanja i izrade web baziranih aplikacija. Integraciom izrade novog LMS-a u studijske
programe viih godina studija i pruanjem mogunosti studentima da uestvuju u neemu
stvarnom uz pomo i saradnju asistenata cijena izrade bo mogla postati zanemariva. Po
zavretku svakako je potrebno izvriti patentiranje i licenciranje to ostavlja mogunost dalje
prodaje ili ak iznajmljivanja aplikacije uz pruzanje usluge odravanja drugim
visokokolskim ustanovama.

5.2. Alternativna rijeenja i implementacija

Ukoliko se uoeni nedostaci sistema za uenje na daljunu zanemare, ne samo da e postati
neisplativ i neodriv, ve e predstavljati i lou reklamu za Univerzitet.
Druga mogunost je nadogradnja i modernizacija postojeeg LMS-a. Ovakvo rijeenje moe
biti atraktivno sa aspekta vremena i trokova, te obuke korisnika. Meutim, treba imati na
umu da ovo ipak nije temeljito rijeenje problema.
Dakle, zadrali bi dobre osobine postojeeg sistema kao to su serverska platforma uz
odreene promjene u posluivanju web stranica. Izvrni dio aplikacije bi ostao gotovo u
originalnom stanju uz izmjene dijela zaduenog za uitavanje sadraja stranica, na ovaj nain
bi se znatno ubrzao rad LMS-a. to znai da nebi uitavali 3-5MB sadraja nego 0,5MB po
stranici i tako poboljali vrijeme odziva na samo 1-2 sekunde.
Kako bi zadovoljili dalje zahtjeve korisnika, slijedei korak je izrada novog korisnikog
interfejsa. Novi interfejs mora biti intuitivan, pregledan i jednostavan za upotrebu. Mora na
brz i efikasan nain pruiti korisniku sve eljene informacije.

Slika 4 Novi interfejs LMS-a

Postojei LMS nije dovoljno integrisan sa ostalim studentskim servisima univerziteta,

studenti su skrenuli panju na prednosti koje bi takav sistem imao. Ovaj zahtjev se moe
ispiniti samo izradom vie modula za postojei LMS, njihove funkcije bi bile slijedee:
podrka online prijave i odjave ispita,
mogunost slanja molbi i zahtjeva za obavljanje administrativnih obaveza,
online izradu i objavljivanje dokumenata i radova, kojima e imati pristup neovisno o
lokaciji i vremenu,
evidenciju linog uspjeha studenta, itd.
I u sluaju alternativnog rijeenja izvoa radova bi trebao da bude sam Univerzitet i njegovi
studenti kako je to ranije izloeno.

10

6.0.Zakljuak
Nakon sagledavanja svih inilaca gore navedenih potreba za
implementaciju i izmjenu postojeeg softvera, zahtjeva i mogunost
Panevropskog univerziteta Apeiron i dogovora sa korisnicima u ovom
sluaju studentima i menadmentom, upravi i koritenje miljenja strunog
taba, donijeli smo zakljuak da e za Panevropski univerzitet Apeiron koji
izuava oblast informatike i stvara kadrove koji, meu ostalim, pronalaze
svoje mjesto i u industriji projektovanja i izrade web aplikacija potrebno
implementirati novi ili nadogradnja DL sistem tako da ujedno stvaraju
mogunost studentima da uestvuju u neemu kao napredak i znak
jedinstva i daju mogunost buduim generacijama da sudjeluju u
poboljanje sistema i tako i novi DL sistem postaje znanstveni znak
sposobnosti samog univerziteta Apeiron. Postojei LMS nije dovoljno
integrisan sa ostalim studentskim servisima univerziteta, studenti su
tokom izrade studije sluaja skrenuli na nedostatke sadanjeg sistema kao
kanjenje, aurnost i nepreglednost samog DL sistema i tako sam projekat
je omoguio prikupljanje informacije za izmjene datog sistema uenje na
daljinu. Kao primarni cilj studije je stvaranje mogunost online prijave i
odjave za ispite, slanja molbi i zahtjeva od strane studenata i online izradu
i objavljivanje dokumenata i radova na sistemskoj platformi. Projekat
obuhvata korake od unapreivanja i rjeavanja problematike DL sistema.
Mogunost modernizacije postojeeg LMS-a je aspekt koji koristi
postojeeg sistema kao to su serverska platforma uz odreene promjene
u upotrebi, gotovo izvrni dio aplikacije ostaje gotovo u originalnom stanju
uz izmjene dijela koji ine najveu potekoe sadanjeg sistema koji su
uitavanje sadraja stranica. Opis problematike i rijeenje alternative je
zakljueno u prethodnom dijelu tako da sama implementacija koji ini
najvei korak ovog projekta koja je struno opisana u narednom dijelu.

11