AUTIZAM DIJAGNOSTIKI KRITERTIJITTT

Iako se ini da je nova DSM-5 klasfikacija oivjela jednu vrlo iroku grupu poremeaja, uz
oduzimanje dijagnostike neovisnosti nekim drugim specifinim poremeajima, pogled na
dijagnostike kriterije jasno otkriva namjeru iza uspostave poremeaja autistinog spektra kao glavne
dijagnostike grupe.
Dijagnostike kriterije dijelimo u 2 grupe:
1. Konstantni deficit u socijalnoj interakciji i komunikaciji, koji se posebno oituje kroz:
deficit u socijalno-emocionalnom reciprocitetu koji se oituje kroz neuobiajeni socijalno emocionalni
pristup i neuspjeh u uspostavi komunikacije, reducirano dijeljenje emocija i interesa, te izostanak
inicijative ili odgovora u socijalnoj interakciji, deficit neverbalne komunikacije koji se iskazuje kroz
lou integraciju verbalne i neverbalne komunikacije, poremeaje u kontaktu oima i razumijevanju
gesti, izostanku facijalnih ekspresija, deficit u razvoju, zadravanju i razumijevanju veza, koji dolazi
do izraaja u prilagodbi ponaanja za razliite socijalne kontekste, izostanku imaginarne igre i
izostanku interesa.
2. Ograniena i repetitivna ponaanja, interesi i aktivnosti, koja se pronalaze u najmanje dvije
od sljedee etiri grupe ponaanja:
- stereotipna i repetitivna motorika kretanja, koritenja objekata ili upotreba govora (slaganje
ili okretanje predmeta, eholalija ),
- inzistiranje na istim, nefleksibilnim rutinama, ili ritualiziranim formama neverbalnog ili
verbalnog ponaanja (velika razdraljivost na male promjene, tekoe u tranziciji )
- vrlo ogranieni i fiksni interesi, abnormalni u intezitetu ili fokusu (jaka veza s neobinim
objektima, nepostojanje interesa za redovne objekte ),
- hiper ili hipo-senzitivnost na senzorne podraaje, odnosno neuobiajen interes na senzorna
obiljeja okoline (oita neosjetljivost na bol i toplinu, otra reakcija na odreene zvukove ili teksture,
esto mirisanje objekata, opinjenost svjetlima ili pokretom ).
Uz dijagnostike kriterije, kliniari posebno obraaju pozornost na to da se simptomi moraju
manifestirati u ranom razvojnom periodu, te da imaju kliniki vrlo znaajan utjecaj na funkcionalnost
djeteta.

Razlike izmeu neuroza i psihoza

Blae psihike smetnje nazivamo NEUROZOM. One su rezultat intrapsihikih konflikata unutar linosti, te
se zbog toga javljaju bez vanjskog povoda (iz ista mira). Osoba u pravilu vodi bitke sa samim sobom, uz
potpuno sauvani realitet. Neupadljivog su ponaanja, pa ira okolina najee ne primjeuje njihovu
teinu. Tipina ponaanja neurotske linosti su pojaani oprez, emocionalna nestabilnost i sumnjiavost.
Tipina stanja su stalna napetost, anksioznost, smetnje koncentracije, neodlunost, zabrinutost, tjelesni
nemir i fobini strahovi. Sve to osobu ometa i ograniava u svakodnevnom ivotnom funkcioniranju (ono to
realno mogu, zbog straha ne mogu, a u vlastitoj koi im je tijesno i neudobno). esto je prisutno snieno
samopouzdanje, zatim znaci potitenosti i depresije, te unutarnji nemir i napetost (anksioznost). Smetnje se
uspjeno lijee klasinom psihoterapijom (individualnom ili grupnom).
PSIHOZA je teak mentalni poremeaj zbog kojega bolesnik moe biti prilino ogranien za ivot u drutvu.
Kao primarni simptom prisutan je gubitak realiteta. U susretu s psihotinom osobom esto emo uti da on
ili ona opisuje stvarnost koja se u potpunosti razlikuje od stvarnosti u kojoj se mi nalazimo: oni uju glasove
koje drugi ne uju i mogu imati ulne doivljaje koje drugi nemaju (slune i vidne halucinacije). Neki se
osjeaju proganjanima, misli su im kaotine, imaju nerjeive nesporazume i neobjanjive predstave.
Psihotinoj osobi esto nedostaje uvid u vlastitu bolest. Kod nekih dolazi i do rascjepa linosti, a kod nekih
je bitno poremeena emocionalnost (tee depresije). Postoji vie vrsta psihoza, no dvije su najtipinije:
shizofrenija (rascjep linosti) i bipolarni afektivni poremeaj (BAP) poznatiji kao manino-depresivna
psihoza (periodine izmjene stanja teke depresije i stanja pretjerana veselosti bez razloga, precijenjenih
ideja o vlastitoj vrijednosti, nekritinih postupaka kao npr. troenje novaca, prodaja, lutanja, megalomanskih
ideja u koje nekritino vjeruju).
Sve PSIHOZE su teki i vrlo esto kronini psihiki poremeaji koji zahtijevaju ozbiljno, disciplinirano i
dugotrajno psihijatrijsko lijeenje, uzimanjem propisane terapije lijekovima (antipsihotici, stabilizatori
raspoloenja, antidepresivi). U fazama kada se osjeaju dobro (faza remisije-povlaenje simptoma), nuno
je nastaviti sa uzimanjem lijekova, jer povlaenje simptoma kod ovih bolesti ne znai i izljeenje. Kao
dodatak terapiji lijekova, korisne su psihoterapija, socioterapija, terapijska zajednica ili radna terapija.
Psihoterapije se kod tih bolesti ne rade klasinim psihoterapijskim metodama koje se koriste kod neuroza ili
kriznih stanja, ve su modificirane i prilagoene kapacitetima linosti oboljelog.
Dakle glavna razlika izmeu neuroza i psihoza je u tome to neuroze nemaju gubitak realiteta, dakle uvijek
posjeduju svjesnost i kritinost o sebi i i o ivotu oko sebe. Zatim, razlika je vidljiva u intenzitetu i uestalosti
simptoma (npr. depresije ili anksioznosti), te u modulaciji emocija prilikom kontakta (emocija odgovara
vanjskom podraaju). Kod psihoza esto zbog bolesti dolazi do propadanja linosti (nekad su mogui i
kognitivni deficit), a socijalno i radno funkcioniranje je bitno umanjeno nekada ak i potpuno onesposobljeno
( to nije sluaj kod neuroza)