Technologia

przso po przle
na przykadzie mostu w cigu DT w Gliwicach
drhab. in. Marek Salamak
mgrin. Piotr Klikowicz
Politechnika lska
Wydzia Budownictwa
Katedra Mechaniki i Mostw

mgrin. Andrzej Sikorski

PORR Polska Infrastructure S.A.

Artyku prezentuje najduszy

obiekt mostowy,
jaki wykonano
w ramach
budowy ostatniego odcinka
Drogowej Trasy
rednicowej
w Gliwicach.
Szczegowo
opisano
konstrukcj
tego mostu
i zastosowan
technologi przso po przle
z urzdzeniem
formujcym
przejezdnym
po terenie.
Pokazano
specyk ukadu
sprenia tego
typu obiektw
oraz podzia
procesu realizacji na etapy
z przyjtym
14-dniowym
cyklem.

28

16

marca 2016 roku odbyo si uroczyste otwarcie

ostatniego odcinka Drogowej Trasy rednicowej.
Po 30 latach budowy mona ju bez przeszkd dojecha
z Katowic do serca Gliwic. Kocowy, zachodni fragment
trasy, zaczynajcy si wzem z ul. Kujawsk i koczcy
na wczeniu do drogi krajowej nr 88, budowany by przez
konsorcjum Eurovia Polska S.A. (lider) i PORR Polska Infrastructure S.A. (partner). Na niecaych 6 kilometrach drogi
przechodzcej przez cise centrum Gliwic wybudowano
13 obiektw mostowych i jeden tunel. Za wikszo tych
obiektw odpowiada partner, czyli rma PORR.
Najduszy spord tych obiektw jest most oznaczony jako
Gm1-2 przeprowadzajcy DT nad Kodnic z jej terenem zalewowym. Podczas powodzi w 2010 roku obszar ten znalaz
si niemal w caoci pod wod. Std zaistniaa konieczno
budowy dugiego na ponad 550 m wieloprzsowego beto-

I SUMMARY
Span-by-span technology based on the example
of a bridge within the DT highway in Gliwice
The article presents the longest bridge which has
been constructed within the completion of the last
section of the DT central highway in Gliwice.
It describes in detail the construction of the bridge
and the span-by-span technology used with the
forming device running on the ground. The specicity
of prestressing layout of this type of structures,
as well as the division of the construction process
into stages with the accepted 14-day cycle have been
presented.
Keywords: span-by-span technology, DT in Gliwice

rusztowania stacjonarne

nasuwanie podune

rusztowania przejezdne po podporach

przso po przle

przso po przle

rusztowania przejezdne po terenie

Rys. 1.Schematy omawianych technologii

most wykonywany na rusztowaniach stacjonarnych

faza montaowa metody nasuwania podunego
faza montaowa metody nasuwania podunego
(przy zastosowaniu podpr porednich)
Rys. 2.Porwnanie obwiedni momentw wstanach montaowych

most wykonywany na rusztowaniach stacjonarnych

most wykonywany metod przso po przle

mosty temat numeru

GLIWICE

15,1
12,0

1,1

36

1,2

8,0

Rys. 3.Zdjcie mostu zlotu ptaka (fot. DT SAKatowice; autor:

K.Krzemiski)

2,0

ZABRZE

0,4

1,1

2,4

15,1
12,0

2,0

10x48=480

1,2

36

Rys. 4.Przekrj poprzeczny ischemat statyczny mostu

14400
8000

3200

3200

e
f
b
d
c
a

400 1500

2400

1500

1300

1300

1500

2400

1500 400

14200
Rys. 5.Przekrj poprzeczny rusztowa ideskowa

Rys. 6.Widok zboku rusztowania (fot. A.Sikorski)

Rys. 7.Czoo mostu itor jezdny dla rusztowania (fot. A.Sikorski)

nowego mostu, ktry biegnie stosunkowo nisko nad poziomem terenu. Wanie to pooenie mostu oraz jego dugo
i geometria przyczyniy si do podjcia decyzji o doborze
technologii wykonania. Po raz pierwszy w kraju na t skal
uyto rusztowa przejezdnych i betonowano konstrukcj
przso po przle. Autorem projektu budowlanego byo
biuro Mosty Katowice, a projekt zamienny, dostosowujcy do innej metody wykonania, opracowao biuro Mosty
Gdask. Projekt technologiczny przygotowany zosta przez
zesp technologw rmy PORR Polska Infrastructure S.A.

z uyciem duej iloci deskowania i rusztowa. Najczciej stosuje si wwczas nasuwanie podune lub rne
odmiany metody przso po przle (rys. 1).
Technologia nasuwania podunego jest ju w Polsce bardzo
dobrze znana. Wdroona po raz pierwszy jeszcze w latach
osiemdziesitych przez rm Dromex Cieszyn, wspieran
przez zesp projektantw z Politechniki lskiej [6], dzi opanowana jest przez niemal wszystkich duych wykonawcw
dziaajcych na terenie naszego kraju. Charakteryzuje si ona
du rozbienoci midzy wyteniem ustroju nonego
w stanach montaowych i w stanach uytkowych (rys. 2).
Fazy montaowe s tu zdecydowanie dominujce i determinuj wysoko konstrukcyjn ustroju nonego oraz zuycie
podstawowych materiaw konstrukcyjnych.
Jeli chodzi o metody przso po przle, to odejcie od naturalnego ukadu si wewntrznych jest znacznie mniejsze.
Oczywicie wykonanie kadego nastpnego przsa wpywa
na rozkad si wewntrznych w poprzednio wykonanych
przsach, ale wpyw ten nie jest ju tak znaczcy (rys. 2).

Technologie budowy
dugich monolitycznych mostw betonowych
Przy budowie dugich (powyej 200 m) monolitycznych
mostw betonowych i przy redniej rozpitoci przse
rzdu 30-60 m przestaj by opacalne klasyczne metody
z uyciem stacjonarnych rusztowa. W takich obiektach
poszukuje si technologii, ktre pozwol skrci czas
realizacji prac budowlanych i obniy koszty zwizane

29

FAZA 1

47
37

10

11,15

10,6

12,6

48

FAZA 10
5

38

12,45
48

12,45

12,7

FAZA 2

10

13,6

10

11

10

9,25
38

12,7

13,6

12

9,25
48

FAZA 11
9

38

10

12

12,45
48

10

11

13

9,25

38

13

10

12,45

12,7

13,6

FAZA 3

12,7

13,6

9,25

FAZA 12
5

9,25

27

10

11

12

13

12,26

12,27

Rys. 8.Wybrane etapy wykonania mostu

Rys. 9.Fragment przykadowego ukadu sprenia wmetodzie przso poprzle

W konsekwencji mona osign mniejsze zuycie

podstawowych materiaw konstrukcyjnych, co zostao
potwierdzone w wielu porwnaniach obu metod [1], [5].
W metodzie przso po przle wyrniamy rne odmiany,
w ktrych rusztowania razem z deskowaniem mog by
przestawne lub przejezdne, po terenie albo po wczeniej
zbudowanych podporach [1]. Moliwe jest te przesuwanie
samego deskowania po przestawianych rusztowaniach [2].
W paskim i mao urozmaiconym terenie, z jakim wykonawca mia do czynienia przy budowie opisywanego mostu, oraz przy niewielkiej wysokoci nad ziemi (3-4 m) celowe okazao si zastosowanie urzdze formujcych,
ktre byy przesuwane po terenie.

Charakterystyka mostu

30

Przedmiotowy most (rys. 3) skada si z 12 przse: dwch

skrajnych po 36 m oraz 10 wewntrznych po 48 m. Pod
kad z jezdni zaprojektowano osobn konstrukcj o przekroju poprzecznym dwudwigarowym i staej wysokoci
konstrukcyjnej 2,4 m (rys. 4). Decyzja o wykorzystaniu
technologii rusztowa przejezdnych wymusia cakowit
rezygnacj z poprzecznic, co uatwio przemieszczenie
form razem z rusztowaniem. Aby to zrekompensowa i zapewni odpowiedni sztywno poprzeczn i wspprac
dwigarw, na caej dugoci zwikszono grubo pyty
pomostowej do 37 cm. Ustrj nony wykonano z betonu
klasy C35/45 spronego cignami 19L15,5 (po 10 kabli
na jeden dwigar).
Dwigary oparte s na podporach za porednictwem
garnkowych oysk. Podparcie stanowi dwa skrajne, mo-

nolityczne przyczki oraz 11 porednich larw w postaci

pojedynczych, okrgych supw ( 2000 mm) pod kad
belk. Wszystkie podpory posadowione s porednio
na palach typu CFA ( 800 mm).
Warto tu nadmieni, e jako izolacj zastosowano, niezbyt
czsto stosowan w tego typu obiektach, warstw natryskow typu MMA. Podobna zostaa uyta midzy innymi
na duo wikszych mostach: przez Wis w Kwidzyniu i Toruniu. Jest to dwuskadnikowa ywica metylo-metakrylowa. Jednymi z najwikszych jej zalet s bardzo szybka i atwa aplikacja oraz twardnienie izolacji nawet przy bardzo
niskich temperaturach. Obecnie to jeden z najlepszych
materiaw hydroizolacyjnych stosowanych do obiektw
inynierskich (kolejowych i drogowych). Aplikowany natryskowo, zawsze czy si z poprzedni warstw, tworzc
bezszwow warstw, bez wzgldu na dugo przerwy
technologicznej. Decyzja o zastosowaniu takiego rozwizania materiaowego wynikaa z koniecznoci zapewnienia transportu przed uoeniem asfaltu i zabezpieczenia
powierzchni betonu na okres zimowy.
Obiekt wyposaony zosta dodatkowo w specjaln aparatur badawcz, ktra od momentu zabetonowania w sposb cigy kilkoma technikami rejestruje rne wielkoci
zyczne [3]. Podzielona jest ona na trzy niezalene systemy.
Dwa z nich su wyznaczeniu napre w oznaczonym
przle obiektu, a jeden suy do wyznaczenia reakcji
podporowych w osi przyczka od strony Zabrza (podpora
nr 13). Aparatura ta suy realizacji eksperymentu przygotowanego przez autorw we wsppracy z rm Neostrain
z Krakowa i zespoem naukowcw z niemieckiego instytutu

mosty temat numeru

Rys. 10. Przejcie urzdzenia formujcego przez rzek; zlewej widoczne cigna sprajce
nastpnego segmentu (fot. A.Sikorski)

BAM. Po raz pierwszy w Polsce zabudowano w betonowym

mocie czujniki typu Coda Wave [4]. Kady z tych omiu
czujnikw moe by zarwno transmiterem, jak i odbiornikiem sygnau. Taki ukad pozwala na lokalizacj i identykacj miejsc zmian prdkoci rozchodzenia si fal akustycznych w obrbie przestrzeni ograniczonej przez czujniki.
Wyniki z bada ultradwikowych bd porwnywane
z wynikami uzyskanymi innymi technikami, a w szczeglnoci czujnikami strunowymi i elektrooporowymi.

Podzia na segmenty i elementy technologii

Przy doborze technologii budowy wykonawca przyj
podstawowe zaoenie maksymalnego wykorzystania
potencjau swoich si i zasobw materiaowych. Tak wic
urzdzenie formujce zostao zaprojektowane przez zesp technologw rmy PORR pod kierownictwem
in. Waldemara Lewandowskiego, a do budowy uyto
jedynie wasnych materiaw.
Urzdzenie formujce w kadym etapie podparte byo
na jednej podporze staej oraz na trzech podporach
tymczasowych. Koniec podwieszony by do wspornika wykonanej ju czci mostu. Podpory montaowe
posadowione byy na awie fundamentowej (oznaczenie a na rys. 5) z podwalinami wyrwnawczymi. Trzony
podpr stanowiy klatki (a) wykonane z czterech rur 508
zwieczone oczepem, na ktrych uoone byy gwne
belki poprzeczne HEB500 (b). Pod belkami znajdoway
si elementy suce do zwalniania i regulacji w postaci
zwalniaczy klinowych (c) i siownikw hydraulicznych (d).
Na belkach poprzecznych ustawione ju byo urzdzenie
formujce, ktrego gwn cz non stanowiy stone
podwjne blachownice (e). Blachownice te miay moliwo przejedania po belkach poprzecznych za porednictwem rolek typu Hilman (f ). Na nich ustawione byy
dolne (g) i boczne (h) deskowania formujce. Po spreniu zabetonowanego przsa cae urzdzenie formujce
byo opuszczane o 15 cm, co pozwalao rozdeskowa
ustrj nony i przejecha do nowego pooenia.
Budowa ustroju nonego pod jedn jezdni skadaa si
z dwunastu faz, ktre odpowiaday liczbie przse (rys. 8).
Najpierw wyprzedzajco wykonano fundamenty palowe
i zabetonowano podwjne, okrge lary, na ktrych osadzono oyska. Nastpnie, w kolejnych przsach (segmentach)
budowano po cztery podpory montaowe, ktrych zadaniem byo podparcie przejezdnych dwigarw urzdzenia
formujcego, podtrzymujcego deskowanie. Dugo jednego segmentu wynosia 48 m (pierwszego 46 m). W kadej
fazie betonowano 10 m wspornika nastpnego przsa,
co stanowi prawie rozpitoci. W tym miejscu, ktre jest
bliskie stree zerowania si momentw od ciaru wasnego,
znajdowa si styk pomidzy segmentami.
Metoda przso po przle wymusza specyczny ukad
cigien sprajcych, w ktrym cz kabli przechodzi
do nastpnego przsa, a cz jest kotwiona na kocu segmentu (rys. 9). Na zakotwienia czynne tych kabli zakadane
s czniki, ktre stanowi jednoczenie zakotwienie bierne
kabla z nastpnego przsa. W tym przypadku w rodku

Lp.

Czynno

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22

Betonowanie segmentu
Dojrzewanie betonu
Rozdeskowanie szalunkw czoowych i bocznych
Przygotowanie styku pionowego
Przygotowanie do sprenia
Sprenie kabli z poprzedniego segmentu
Przejazd formy na kolejne przso
Podwieszenie kabli i formy nowego segmentu
Rektyfikacja formy i czyszczenie szalunkw
Inwentaryzacja geodezyjna deskowania
Odbir inspektora
Rozpoczcie montau zbrojenia
Zbrojenie belek
Woenie kabli dolnych
Woenie kabli grnych
zastawki czoowe
Zbrojenie pomostu i wspornikw
Dokoczenie zbrojenia
Monta sczkw, wpustw, kotew
Inwentaryzacja oson kabli sprajcych
Przygotowanie do betonowania
Odbir inspektora

Dzie
7 8 9 10 11 12 13 14

Rys. 11. Czynnoci przy wykonaniu jednego segmentu

kadego wewntrznego przsa znajdowao si po dziesi cigien na kady dwigar (w skrajnych przsach
po siedem). Na kocu kadego wewntrznego segmentu
kotwionych byo po pi kabli na dwigar, a kolejnych pi
przechodzio do nastpnego przsa. Na czoach dwigarw kotwionych byo po pi kabli. Taki ukad sprenia
zmusza wykonawc do wprowadzania cigien do osonek jeszcze przed zabetonowaniem, a kable musiay by
wyprzedzajco uoone wzdu ladu, po ktrym przejedzie
urzdzenie formujce pod nastpne przso (rys. 10).
Najtrudniejszym etapem caej budowy byo przejcie
urzdzenia formujcego przez rzek. Kodnica w tym
miejscu nie naley do rozlegych przeszkd. Szeroko jej
zasadniczego koryta wynosi okoo 16 m, jednak ze wzgldu na ryzyko spitrzenia wody i zalania terenu budowy
wraz z przylegymi obszarami konieczne byo zapewnienie znacznie wikszego poziomego wiata (rys. 10). Duy
wpyw na budow miay rwnie przestoje zwizane
z chwilowym wstrzymaniem caej inwestycji.
Przy wykonywaniu segmentw przyjto cykl 14-dniowy,
w ktrym kolejno odbyway si: betonowanie, dojrzewanie, sprenie, rozformowanie, przesuw, ustawienie form,
zbrojenie itd. Bardziej szczegowo pokazano to w formie
uproszczonego harmonogramu jednej fazy na rys. 11.
Rytm ten utrzymywano konsekwentnie, co naley uzna
za sukces, biorc pod uwag tylko jedn (wyduon)
zmian robocz oraz brak prefabrykacji zbrojenia. Ponadto trzeba pamita, e samo urzdzenie formujce nie
byo wyposaone w kosztowne ukady hydrauliczne, ktre
ewentualnie mogyby przyspiesza prace.

Podsumowanie
Zastosowana metoda w peni wykorzystaa bogaty know-how i potencja wykonawcy, czyli rmy PORR Polska Infrastructure S.A. Uycie wasnych zasobw materiaowych
i wasnych brygad roboczych okazao si korzystnym rozwizaniem. Eliminacja kosztownej dzierawy szalunkw
oraz zaoone tempo prac pozwoliy na eliminacj ryzyka
zewntrznego i przyczyniy si do sukcesu ekonomicznego budowy. Przyjta technologia pozwolia na znaczne
podniesienie kompetencji i umiejtnoci zaangaowanych w projekt pracownikw. Sprawne cykle budowy
kolejnych segmentw sprawiy, e budowa mostu
Gm-1.2 nie znalaza si na ciece krytycznej na adnym
z etapw projektu. Prbne obcienie przeprowadzone
przez akredytowane laboratorium z Politechniki lskiej
potwierdzio poprawno przyjtych zaoe projektowych i dobr jako wykonania.

Podzikowanie
Autorzy dzikuj za udostpnienie danych i materiaw rdowych rmom Drogowa Trasa rednicowa S.A oraz PORR
Polska Infrastructure S.A.

Pimiennictwo
1. Biliszczuk J., Onysyk J., Sadowski K., Hoowaty J., Toczkiewicz R.: Budowa mostw
betonowych metod przso
po przle. Mosty, 4/2014,
s. 22-27.
2. Borucki P.: Dobr deskowa
i rusztowa podporowych
zastosowanych do budowy mostu Gm1-5 w cigu
Drogowej Trasy rednicowej
w Gliwicach. VII Oglnopolska Konferencja Mostowcw
Konstrukcja i Wyposaenie
Mostw, Wisa, 28-29 maja
2015 r., s. 325-340.
3. Klikowicz P., Salamak M., aziski P.: Monitoring mostw
betonowych przy uyciu metod akustycznych. Materiay
Budowlane, 5/2016.
4. Klikowicz P., Salamak M.,
aziski P.: New methods for
monitoring and diagnosis
of concrete bridges coda
wave technology. The 11th
Central European Congress
on Concrete Engineering,
Hainburg, Austria 2015,
p. 257-260.
5. Salachna A.: Praktyczne
aspekty budowy mostw
metod nasuwania i metod rusztowa przesuwnych.
Seminarium IBDiM, ZMRP
i KPRM Nowatorskie rozwizania w mostownictwie
i geoinynierii, Warszawa,
13 listopada 2012 r.
6. Salamak M., Radziecki A.,
Pradelok S.: Ocena trwaoci
duego mostu wykonanego w technologii nasuwania
podunego w okresie 20 lat
uytkowania. Archiwum Instytutu Inynierii Ldowej,
18/2014, s. 179-190.

31