2-Genel Bilgiler

Kompozit Malzemelerle lgili
Genel Bilgiler
1
Prof. Dr. Mehmet Zor
Kompozit Malzemeler Dersi - Blm 1: Genel Bilgiler - Prof. Dr. Mehmet Zor
Kompozit Malzemelerin Tanm

2
En az iki farkl malzemenin

seviyede
(birbiri
makro
ierisinde
znmeyecek ekilde) birletirilmesiyle

oluturulan
yeni
malzemelere
kompozit malzemeler denir.
Ama ise bileenlerde tek bana iken mevcut olmayan baz zelliklerin (hafiflik,
dayanm esneklik, vb.) gelitirilmesi ve biraraya getirilmesidir.
Kompozit Malzemelerin Balca zellikleri

3
Kompozit aslnda karm anlamna gelmekle birlikte
1.
znen ve zen bileenlerden olumaz.

2.
Bileenler arasnda atom alverii bulunmamaktadr.
3.
Kompozit
bileenleri
kimyasal
olarak
birbirlerini
etkilemezler.
4.
Malzemeler
birbiri
ierisinde
znrse
ve
atom
seviyesinde bir karm szkonusu olursa, bu tr

malzemeler kompozit deil alam olur.
5.
Karm nanometre seviyesindeki partikller dzeyinde

olursa ise bu tip kompozitlere nano kompozitler denir.
Kompozit Malzemeler Dersi - Blm 1: Genel Bilgiler - Prof. Dr.

4 Mehmet Zor
Kompozit Malzemeler Dersi - Blm 1: Genel Bilgiler - Prof. Dr.5Mehmet Zor
Kompozit Malzemelerin Balca zellikleri

6
6.
Kompozitler genel olarak matris ismi verilen bir ana

malzeme ve takviye eleman ismi verilen daha mukavim
bir malzemeden oluturulur.
7.
Bu iki malzeme grubundan, takviye malzemesi kompozit

malzemenin mukavemet ve yk tama zelliini, matris
malzeme ise plastik deformasyona geite oluabilecek atlak
ilerlemelerini
nleyici
rol
oynamakta
ve
kompozit
malzemenin kopmasn geciktirmektedir.
Kompozit Malzemelerin Tarihesi

7
nsanolu,
krlgan
bitkisel
koyarak
ilk
alardan
malzemelerin
veya
iine
hayvansal
krlganlk
beri
lifler
zelliini
gidermeye almtr.
Bu konuda en iyi rnek kerpitir.
Kerpi retiminde, killi amur

iine
katlan
saman,
sarmak
dallar gibi sap ve lifler kerpicin
mukavemetini artrmaktadr.

8
zellikleri ve lif ynleri
farkl aa levhalar st
ste istiflenerek yaplan

ok yaylar bir baka
rnek olarak verilebilir.

9
Hidrolik balayclar ve elyaf malzeme
kullanlarak yapay ta plakalarn retim

yntemi hakknda 19. yy balarnda
alnm patentlere rastlanmaktadr.
lk kez ince levha yapmnda kullanlan
imento ve asbest kompozitleri yllarca
kullanlm
ve
bu
gn
hala
kullanlmaktadr.

10
te yandan, gnmzde kompozitlerin
donatlmasnda
yaygn
olarak
kullanlan liflerle ilgili uygulamann

ok yeni olmad aratrmalardan da
anlalmaktadr. rnein cam liflerinin

retimi,
eski
Msra
kadar
dayanmaktadr.
Dahas M.. 1600 yllarnda Msrda
ince cam liflerinin imalatnn , XVIII.

Hanedan
devrinden
kalan,
farkl
renkte cam liflerinden elde edilen

eitli eyalardan anlalmaktadr.

11
Cam liflerinin sanayide kullanmyla ilgili ilk kayt

1877 tarihlidir.
Liflerle takviye edilmi sentetik reineler 1950li

yllardan
itibaren
endstride
kullanlmaya
balanmtr. Bu malzemenin en tannm grubunu
cam
elyaf
takviyeli
polyester
(CTP)
oluturmaktadr.
lkemizde
fiber-glass
diye
tannan
bu
malzemeler, 1960l yllardan itibaren sv tanklar,
at levhalar, kk boy deniz tekneleri gibi

elemanlarn
imalatnda
kullanlmaktadr.
lkemizde seri retimi yaplm ilk yerli otomobil

olan Anadolun kaportas da bu malzemedendir.

12
Gnmzde, havaclk, gemicilik,
birok
sektrlerde
ok
farkl
malzemeler ve rnler gelitirilmitir.
enerji gibi
kompozit

13
Kompozit malzemelerle ilgili tantm videolar:

http://www.youtube.com/watch?v=dbywZ4PJ3QA
Kompozit Malzeme rnekleri

14
Beton Kolonlar
Kompozit Malzemelerin Snflandrlmas

15
Kompozit
malzemelerin
oluum
seenekleri sonsuz denebilecek kadar

oktur.
Bundan
dolay
snflandrlmalar olduka zordur.

Ancak burada yaygn snflandrmalar
zerinde durulacaktr.

16
Matris Malzeme cinsine Gre Snflandrma:

17

Metal Matris Kompozitler (MMK):
Bu malzemeler ana yapy matris metalin oluturduu ve takviye eleman

olarak da genellikle seramik bir takviye faznn kullanld kompozitlerdir.
Bu malzemelerin seiminde hemen hemen hibir snrlama yoktur.
Deneysel almalara bakldnda ok farkl trlerin kullanld gze

arpar. Son 45-50 yldr MMKler ile ilgili pek ok aratrma yaplm ve
literatrde olumlu ekilde yer almtr.
Metal matriks kompozitler geleneksel malzemelere en byk alternatiftir.
Seramiklerin yksek elastik modl ile metallerin plastik ekil deitirme

zellikleri birletirilerek anmaya dayankl, krlma tokluu ve basma
gerilmesi yksek malzemeler elde edilmektedir.
Bu kompozitler yaygn olarak otomotiv, havaclk ve savunma sanayinde

kullanlmaktadr.

18

Seramik matris kompozitler (CMK):
Seramik malzemeler ok sert ve krlgandrlar. Ayrca yksek scaklk dayanmlarna ve

greceli dk younluk zelliklere sahiptirler.
Seramik malzemeler sl ok direnci ve tokluu dk malzemelerdir. Bunlar; Al2O3,

SiC, Si3N4, B4C, cBN, TiC, TiB, TiN ve AINdir.
Bu bileikler deiik yaplarda olup amaca gre bir ya da bir ka beraber kullanlarak
seramik matriks kompozitler elde edilir. Sandvi zrhlar, eitli askeri amal paralar
imali ile uzay aralar bu rnlerin balca kullanm yerleridir.
Seramik matrikse ilave edilen karbon, seramik ve cam fiberler zellikle yksek scaklk
uygulamalar gibi zel artlar iin gelitirilmektedir.
Seramik malzemelerin seramik fiberler ile takviye edilmesi durumunda, mukavemet
ykselmekte ve tokluklar da artmaktadr.
Almina ve zirkonya esasl seramik kompozitler zerindeki son yllardaki almalar, bu

malzemelerin sadece roket bal, uzay aralar gibi uygulamalarda deil ayn zamanda
insan vcudunda da biomalzeme olarak kullanlmaya balanmasna sebebiyet vermitir.

19
Polimer matris kompozitler (PMK):
Srekli fiber takviyeli olarak yaygn olarak kullanlan polimer matriksler termoset ve termoplastikler olarak iki
gruba ayrlr. Bu kompozitlerin srekli fiberlerle takviye edilmi polyester ve epoksi reine matriksli olanlar en
nemlileridir.
Kullanlan takviye malzemelerinin balcalar ise, cam fiber, kevlar fiber, bor fiber ve karbon fiberlerdir.
PMKlerin retiminde en ok kullanlan yntemler, elle svama, tel sarma, kese kalplama ilemi, pultrzyon
metodu, sv ak teknii, takviyeli reaksiyon, enjeksiyon kalplama, ekstrzyon ve termo oluum yntemleridir.
PMKlerin balca kullanm alanlar ise, korozyon direnci sebebiyle denizcilik uygulamalar, hafiflii sebebiyle
otomotiv ve dier tamaclk endstrileri ile spor malzemeleri, yanmazlk zellii istenen otomotiv i
dekorasyonu gibi alanlar olarak gsterilebilir.


20
Matris - Takviye Eleman Malzeme Cinslerine Gre:

Matris
Malzemeleri
Takviye
Elemanlar
Kompozit Yapnn ekli
Polimerler
Elyaf/Lifler
Tabakalar
Metaller
Granl
Kaplamalar
Seramikler
Whiskers
Film-Folya
Pudra
Bal petei (Honey-Combs)
Yonga
Filaman Sarlm Yaplar
Granl: Tane eklindeki hammadde, Plastik poetlerin geri dnmnden elde edilen
pirin byklgndeki ham rn
Whiskers: Doranm veya tlm elyaf

21
Takviye Elemanlarnn ekil ve Yerletirilmesine Gre:

a. Elyafl kompozitler
b. Parackl kompozitler
c. Tabakal kompozitler
d. Karma kompozitler

22
Takviye Elemanlarnn ekil veya Yerletirilme Biimine Gre:
a)
Elyaf (Fiber) takviyeli kompozitler (Tek tabaka

kompozitler):
Bu kompozit tipi ince
elyaflarn matris yapda yer
almasyla meydana gelmitir.
Elyaflarn matris iindeki yerleimi kompozit yapnn

mukavemetini etkileyen nemli bir unsurdur.
Uzun elyaflarn matris iinde birbirlerine paralel

ekilde yerletirilmeleri ile elyaflar dorultusunda
yksek
mukavemet
salanrken,
elyaflara
dik
dorultuda olduka dk mukavemet elde edilir, iki

boyutlu yerletirilmi elyaf takviyelerle her iki ynde de
Elyaf takviyeli bir kompozit levha Matris (Matrix) ve
eit mukavemet salanrken, matris yapsnda homojen
takviye/elyaf
dalm ksa elyaflarla ise izotrop bir yap oluturmak
bileenlerinden oluur. Bu bileenler birbirleri iinde
mmkndr
zlmezler veya birbirlerine karmazlar.
(Reinforcement/fiber)

23
b) Parackl kompozitler:
Bir matris malzeme iinde baka bir malzemenin paracklar

halinde bulunmas ile elde edilirler.
zotrop yaplardr. Yani tm ynlerde ayn malzeme davran

gsterirler.
Yapnn mukavemeti paracklarn sertliine baldr. Partikl ve

matris birbiri iinde zlmez (makro balant).
En yaygn tip plastik matris iinde yer alan metal paracklardr.
Metal paracklar sl ve elektriksel iletkenlik salar. Metal matris iinde seramik paracklar ieren
yaplarn, sertlikleri ve yksek scaklk dayanmlar yksektir. Uak motor paralarnn retiminde
tercih edilmektedirler . Partikl boyutu nanometre seviyesinde ise bu tip kompozitlere
nanokompozitler denir.

24
c) Tabakal kompozitler:
Tabakal kompozit yap, en eski ve en yaygn kullanm alanna

sahip olan tiptir.
Farkl elyaf ynlenmelerine sahip tabakalarn bileimi ile ok

yksek mukaveket deerleri elde edilir.
Isya ve neme dayankl yaplardr.
Metallere gre hafif ve ayn zamanda mukavemetli olmalar

nedeniyle tercih edilen malzemelerdir.
Srekli elyaf takviyeli tabakal kompozitler uak yaplarnda,
kanat ve kuyruk grubunda yzey kaplama malzemesi olarak ok

yaygn bir kullanma sahiptirler.

25
Ayrca, uak yaplarnda yaygn bir kullanm
alan olan sandvi yaplar da tabakal

kompozit malzeme (laminated composite
materials) rneidirler. Sandvi yaplar, yk
tamayarak sadece izolasyon zelliine sahip
olan dk younluklu bir ekirdek

malzemenin alt ve st yzeylerine
mukavemetli levhalarn yaptrlmas ile
elde edilirler.

26
Matris ismi verilen malzeme, kendisinden daha mukavim fiber (ubuk veya rg) malzemelerle birletirilerek
bir kompozit tabaka (lamina) elde edilir.
Daha sonra birden fazla tabakann birletirilmesiyle tabakal kompozit malzemeler elde edilir.
Bunlar matris veya fiber malzeme cinsine veya fiber rg ekline gre isimlendirilir.
Fiberlerin dizili yn ( q ) tabakalar arasnda farkllk gsterebilir.
Sanayide ok geni bir uygulama alan vardr.
Fiber takviyeli tabakal kompozitler


27
Sandvi kompozitler
ki tabaka arasna, farkl bir formdaki farkl bir malzemenin

yerletirilmesi ile elde edilen yaplara sandvi kompozitler ad verilir.
Tabakalarn herbirisi izotropik bir malzeme olabildii gibi,
fiber
takviyeli bir tabaka da olabilirler.
D cephe kaplamalarnda kullanlan sandvi kompozit paneller
Bal Petei formunda sandvi

kompozit

28
d) Karma (Hibrid) kompozitler :
Ayn kompozit yapda iki yada daha fazla elyaf eidinin bulunmas
olasdr. Bu tip kompozitlere hibrid kompozitler denir.
Bu alan yeni tip kompozitlerin gelitirilmesine uygun bir alandr.
rnein, kevlar ucuz ve tok bir elyafdr ancak basma mukavemeti

dktr. Grafit ise dk toklua sahip, pahal ancak iyi basma
mukavemeti olan bir elyafdr.
Bu iki elyafn kompozit yapsnda hibrid kompozitin tokluu grafit

kompozitden iyi,maliyeti dk ve basma mukavemetide kevlar
elyafl kompozitden daha yksek olmaktadr

29
Takviye elemanlarnn
ekline ve yerletirilme
biimine gre:

30
Takviye elemanlarnn ekil ve Yerletirilme biimine gre : rnekler


31
Dier Snflandrma eitleri:
Doal Kompozitler: Ahap, kemik gibi malzemeler,

tabii (doal) kompozit malzemelerdir.
Aacn kompozit yaps
Kemiin kompozit yaps
Niin Kompozit Malzeme?

32
Bu
sorunun
birden
ok
cevab
bulunmaktadr.
Tad karakteristik zellikleri ile dier

malzemelere gre birok avantajlar bulunan
kompozit
malzemeler
uzun
mrleri,
hafiflikleri, yksek kimyasal ve mekanik

dayanmlar
gibi
pek
ok
zelliklerinden dolay tercih edilirler.
stn

33
Kompozit malzemelerin retimiyle aadaki
zelliklerin biri veya birkann gelitirilmesi

amalanmaktadr:
-Mukavemet (Dayanm) -Elektrik iletkenlik
-Yorulma dayanm
-Akustik iletkenlik
-Anma dayanm
-Rijitlik
-Korozyon dayanm
-Hafiflik
-Krlma tokluu
-Ekonomiklik
-Termal zellikler
-Estetiklik
-Isl iletkenlik

34
Younluk
gr/cm3
ekme Muk.
MPa
Elastisite Modl
GPa
Alamsz elik
7.9
459
203
58
26
Alminyum
2.8
84
71
30
25
Al alam-2024
2.8
247
69
88
25
Pirin
8.5
320
97
38
11
Ahap (Kayn)
0.7
110
13
157
19
Kemik
1.8
138
26
75
14
Bor-Epoksi
1.8
1600
224
889
124
Karbon-Epoksi-1
1.6
1260
218
788
136
Karbon-Epoksi-2
1.5
1650
140
1100
93
Kevlar-Epoksi
1.4
1400
77
1000
55
S Cam-Epoksi
1.8
1400
56
824
33
E Cam-Epoksi
1.8
1150
42
639
23
Malzeme
zgl ekme
Mukavemeti
/
zgl Elas.
Mod.
E/

35
Kompozitlerin Salad Balca Avantajlar:
1.
Yksek mukavemet/younluk
oran (zgl Mukavemet):

Yksek mukavemet deerlerine sahip
kompozitler retilebilir. Geleneksel malzemelere
gre mukavemet/younluk oranlar daha yksek
olabilir. rnein: Yksek mekanik zelliklere sahip

kompozit profiller retilebilmekte ve
konstrksiyonlarda kullanlabilmektedir.

36
2.
Yksek rijitlik/younluk oran (zgl Rijitlik):
Rijitlik/younluk oran yksek kompozitler

retilebilir.

37

3.
Hafiflik: Plastik esasl kompozitler, geleneksel

malzemelere gre hem daha hafiftirler hem de
daha yksek mukavemet deerlerine

sahiptirler. Kompozit malzemeden retilen bir
profil kesit, muadili bir elik profilin ortalama
1/4 ' arlndadr.

38

4.
Yksek Dielektrik Diren:
Kompozitlerin
zellikleri,
yksek
birok
elektrik
makine
yaltm
elemannn
imalatnda tercih nedeni olmaktadr.

Ayrca,
elektrik-elektronik
sektrnde
yaygn olarak kullanlrlar.
rnek: Trafo, kablo, plaka gibi elemanlarn

retiminde yaygn olarak kullanlrlar.

39

5.
Korozyon dayanm:
evre artlarna kar kompozitlerin antikorrozif zellikleri, dier malzemelere gre ok

stndr.
Yksek kimyevi diren yetenei sayesinde kompozit malzemeler kimyasal tesislerde ve

dier kimyasal korozyon riski tayan alanlarda yaygn olarak kullanlmaktadr.
Kimyevi madde depolama tanklarndan platform ve yrme yollarna kadar birok alanda
kullanlrlar.

40
6. eitlilik: Farkl mekanik
zelliklere sahip, farkl

kombinasyonlara sahip
kompozit malzemeler imal

edilebilir.

41

7- Kalplama kolayl:
ok paradan oluan karmak makine elemanlar
kompozitler kullanlarak tek para olarak imal

edilebilir.
Bu sayede para says azaldndan ara birletirme
detay ve paralarnn azalmasyla retim sresi

ksalmaktadr.
Halbuki alminyum, elik gibi geleneksel
malzemelerde bu durum ok zordur.

42
8. Renk eitlilii:
Kompozitlerde kullanlan
polyester reine, amaca uygun

olarak, zel pigment katklar ile
renklendirilerek kendinden renkli
olarak retilebilirler.

43
9. Tasarm esneklii: Karmak
makine elemanlar bile kompozit
malzeme ile kolayca

tasarlanabilir.

44

10. effaflk zellii:
Kompozitler, cam kadar k geirgen olabilir.
effaf olmalar nedeniyle, k geirgenliin nem
kazand seralarda ve gne kollektr imalatnda

kullanlrlar
This multi-colored solar powered dome can be

fitted with varied colored transparent
composite material.

45
11. Beton yzeylere uygulama:
zellikle, betonun gzenekli olmas

nedeniyle, kompozitin ana bileenlerinden
polyesterin betonun gzeneklerine

szmasndan dolay iyi bir yapma salanr.
Ctp polyester at izolasyonu

46

12. Ahap yzeylere uygulama:
Kompozitler ahap yzeylere koruyucu

ve kaplama olarak kullanlr. Ancak
ahap kuru olmas halinde, polyester
reineye katk yaplarak iyi bir
yapma salanmas gerekir.

47

13. Metal yzeylere uygulama
Metal yzeyindeki pas ve ya kalntlar

temizlendikten sonra kompozitlerle
kaplanabilir.
Bu sayede demir ve elik yzeyler
korozyondan korunabilir.

48

14. Yanmazlk zellii:
Kompozitlerin alev dayanm, kullanlan polyesterin zelliine

baldr. Kompozit bileenlerinin zelliklerine gre yanmaya
kar direnleri artrlabilir.
Is iletimleri dk olduundan, izolasyon malzemesi olarak
kullanlrlar.
Kimyasal katklarla alev dayanmlar iyiletirilebilir. Alev

geciktirme, ilerletmeme ve kendiliinden snme zelliklerine
sahip kompozit malzemelerin yangn esnasnda kard zehirli
gaz oran minimum seviyededir. Bu zellikleri ile yangn
merdiveni gibi kritik gvenlik noktalarnda kullanlrlar.

49

15. Isl dayanm:
Bilhassa termoset plastik grubundan

polyester reine esasl kompozitler
yumuamak suretiyle ekil
deitirmezler. Isl dayanmlar
kullanlan polyester reinenin cinsine
baldr.
ALMNZE YANGINA
YAKLAMA VE GR
ELBSES
Cam elyaf, KEVLAR: PBI

/KEVLAR
veya
Preox
kuman bir yzne yksek
scakla
dayankl
alminize bir polyester
filmin
vakum
altnda
kaplanmas yoluyla retilir.
Bu zel imalat teknii
nedeniyle
atlamaz,
krlmaz, aside, baza, tuza
ve petrol rnlerine kar
dayankldr. 1000Clik s
kaynandan
yansyan
snn kuma cinsine bal
olarak
%95ini
geri
yanstarak itfaiyeciyi korur.

50
16. Tamir edilebilirlik:

Hasar grmeleri halinde tamir edilebilirler.
Onarm ileminde bir kalp kullanlr.
Onarm sonras zmpara ve boya yaplr.

51
17. lenebilirlik:
Kompozitler,
zmparalanr.
kolayca
Bu
kesilir,
amala
delinir,
kullanlan
aletlerin sert elik veya elmas ulu olmas

halinde daha iyi sonu alnabilir.

52
18. Geni renk ve desen seenekleri,

19. Esneklik,
20. Szdrmazlk (su izolasyonu),

21. U.V. nlarna dayanm,
22. Montaj kolayl
Kompozitlerin Dezavantajlar
53
1.
malat gerekletirilmi kompozitin zellikleri her zaman

ideal olmayabilir. Malzemenin kalitesi retim metodunun
kalitesine baldr, standartlam bir kalite mevcut

deildir.
2. Tabakal kompozitler, tabakalar aras kayma
gerilmelerine hassas olduklarndan delaminasyon
meydana gelebilir.
3. Baz kompozitler gevrek olduklarndan kolaylkla zarar

grrler, onarlmalar yeni problemler oluturabilir.
4. Onarlmadan nce ok iyi temizlenmeleri ve scak
kurutulmalar gerekir. Baz kurutma teknikleri uzun
zaman alabilir. Bazen de bu ok zor olmaktadr.
Kompozitlerin Uygulama Alanlar

54

55
Kompozit malzeme teknolojisindeki gelimelerle birlikte, sanayi ve

teknoloji uygulamalarnda gittike artan oranlarda kullanlmaya
balanmtr.
zellikle uak sanayisinde ve daha pek ok sektrde nemli lde
kullanlan kompozitler zerindeki bilimsel almalar youn bir
ekilde devam etmektedir.

56
Kompozit malzemeler yaplar ve zellikleri
sayesinde ok eitli alanlarda kullanlr. Her

sektrn farkl ihtiyalar ve beklentileri
olduundan, kompozit malzemelerin, rn
esneklikleri nemli bir avantaj olarak karmza
kmaktadr.
Kompozitler, farkl sektrlerde hammadde olarak

kullanld gibi imalat yardmc ekipmanlar olarak
da kullanlrlar.
Kompozit malzemelerin yaygn olarak kullanld

balca sektrler ve bu sektrlerde kullanlan rn
tipleri aada ksaca zetlenmektedir:

57
Uzay teknolojisi,
Denizcilik sektr,
Tp alannda (Tbbi cihazlarn imalat),
Robot teknolojisi,
Kimya sanayisi,
Elektrik-Elektronik teknolojisi,
Mzik aletleri endstrisi,
naat ve yap sektr,
Otomotiv Sektr,
Savunma Sanayi ve Havaclk Sektr,
Gda ve Tarm Sektr
Spor malzemeleri imalat (yksek atlama srklar, tenis raketleri, srf, yar tekneleri, kayak vs.)
gibi pek ok alanda kullanlmaktadr.

58
naat ve Yap Sektr ndeki Uygulama Alanlar:
D ve i cephe kaplamalar
Dekoratif uygulamalar
at kaplama levhalar ve at detay profilleri
Tayc profiller
Yamur suyu tama sistemleri
Muhtelif amal izolasyon ileri

Beton kalplar
Prefabrik binalar
Kprler
Su tanklar, Mazgal Oluklar, Yeralt Borular, Gda Reyonu Kaplamalar.

Rasathane Kubbeleri, Ak Saha Dolaplar., lan Panolar, vb.

59
Cam takviyeli Polyester (CTP) ile yaplm pencere nveleri


60
Prefabrik Binalar

61
Kabinler
Borular

62
Otomotiv ve Tamaclk Sektr ndeki Uygulama Alanlar:
Otomobil firmalar, mterilerinin ihtiyalarna karlamak ve rekabet

glerini artrmak amacyla hafif otomobiller retmektedirler. Hafif
otomobiller, enerji tasarrufu yannda mekanik (ivmelenme ve frenlenme)
olarak ok nemlidir.

63
Otomobil kaportalar
Kamyon ve otobs yan panelleri
Tr dorse yan talar
Kamyon rzgarlk ve n panelleri

Konteyner imalat
Karayolu iaret levhalar
Karayolu kenar dikmeleri vs...

64
Cam Silecei; %30 Cam+PBT
Fitre Kutusu; Mercedes, %35 Cam+Poliamid 66
Pedallar; %40 Cam+Poliamid 6
Dikiz Aynas; %30 Cam+ABS
Far Gvdesi; BMW, %30 Cam+PBT
Hava Giri Manifoldu; BMW, Ford, Mercedes, %30 Cam+Poliamid 6
Otomobil Gsterge Paneli; CTP, GMT
Otomobil Spoiler; CTP
Otomobil Yan Gvde skeleti; Ford, CTP
Otomobil kaporta; Corvette, SMC CTP
Konteyner imalat
GM otomobil n panel

65
Savunma Sanayi Uygulamalar:
Uak ve helikopter gvde paralar,

Uak burun ve kanat paralar
Havan toplar gvdeleri ve sandklar
Kurun geirmez panel imali
Miferler,
Mayn ve hcum bot para ve gvdeleri ,
Barnaklar vs...

66
Havaclk Sanayii Uygulamalar:

67
Havaclk Sanayii Uygulamalar:

68
Gda ve Tarm Sektr Uygulamalar:
Silolar
Gda depolama tanklar
Salamura tanklar
Kltr balkl ekipmanlar
Seralar
Tahl depolar
Sulama kanallar vs...

69
Denizcilik Sektr Uygulamalar:
Yelkenli/motorlu tekneler,
Can kurtarma flikalar,
amandralar,
Kanolar,
Dubalar-iskeleler,
Deniz motorsikleti,
Srf tahtas,
Marina ekipmanlar vs...

70
Kimya Sektr Uygulamalar:
Muhtelif amal boru ve balant
paralar
Kimyasal tesis zemin zgaralar
Asit tanklar ve kaplamalar
Eloksal ve galvano tanklar
Artma ekipmanlar
Endstriyel platform ve korkuluklar
Absorber ve Scrubber (gaz ykama
kolonlar)
Havalandrma kanallar vs...

71
Enerji Sektr Uygulamalar:
zolatrler,
Antenler,
Devre kesiciler,
Sigorta- panel kutular,

aydnlatma gvdeleri,
Yaltkan platformlar,
Elektrik ve aydnlatma direkleri,

Devre kesici kutular,
Kablo tayclar, kablo kanallar,
Merdivenler, balast, kofralar vs..

72
Kompozit Bileenleri
73
Daha ncede belirtildii zere bir kompozit yap,
Matris ve Takviye eleman isimleri verilen 2

farkl malzemeden oluur.
Matris, kompoziti oluturan ana malzeme, takviye
eleman ise matrisi glendiren daha mukavim
malzeme olarak isimlendirilebilir. rnek:
Kompozit BileenleriMATRS
74
Matris, kompozit malzemenin iki nemli bileeninden

ana bileeni olup kompozit malzemeye aadaki
katklar salar:
matris
Kuvvetleri elyafa (liflere) iletmek ve dzgn
dalmn salamak,
Lifleri ortamn etkisi ve darbelerden korumak,
Kompozit malzemenin tokluunu artrmak,
lif
Kompozitlerde atlak olumasn veya oluan atlan
ilerlemesini engellemek..
Kompozit Bileenleri MATRS

75
Balca Matris Malzeme Cinsleri:
2.
Plastik matris malzemeleri (Polimerler)

- Termosetler
- Termoplastikler
- Elastomerler
Metal matris malzemeleri (Aluminyum,
3.
Yksek scaklk matrisleri (Seramikler)
1.
titanyum, magnezyum, gibi)
76
Plastik Matris Malzemeleri (Reineler/Polimerler)
Plastik, istenilen biimi alabilen anlamna gelen yunanca "plastikos" kelimesinden gelir.
En basit tanmyla monomer denilen kk molekllerin birbirlerine eklenmesiyle oluan
ve polimer ismi verilen, uzun zincir yapya sahip sentetik malzemelerdir.
77

Plastiklerin Genel zellikler:
Monomer ismi verilen kk molekllerin, scaklk, basn
ve birok kimyasaln etkisiyle birbirlerine eklenmesi ve

polimer (plastik) ismi verilen uzun zincirleri oluturmas
ilemine polimerizasyon denir.
Polimerizasyon
ilemi
sonunda
Etilen
(monomer),
polietilene (polimer), propilen, polipropilene, stiren

polistirene
dnmektedir.
Bylece,
polimerler
(plastikler) meydana gelmektedir.
78
Polimerler (plastikler), dk retim maliyetleri, kolay ekil

almalar ve amaca uygun retilebilmeleri nedeniyle pek ok alanda
kullanlrlar.
Kompozitlerin yaklak % 90 polimer (plastik) esasl matrislerden

retildiklerinden, kompozit malzemelere takviye edilmi
plastikler de denir.
79

Polimer moleklleri birok zincirden oluurlar. Bunlar birlemi veya birlememi

(termoplastik) veya boyutlu apraz bal zincirler (termoset) oluturabilirler.
Bir tantc film: http://www.youtube.com/watch?v=QxazXEjI0SU
80

Polimerizasyon sreci belirli aamalarda durdurularak

belirli zelliklere sahip reine (resin) elde edilmesi mmkn
olmaktadr. Yksek younluklular tanma vb. ye elverili
kaplarn yapmnda, dk younluklular ise film vb.
yapmnda kullanlmaktadr.
Polimerizasyon rnleri dorudan kullanlabildii gibi

katk maddeleri ile esneklik, dayanm, scaa dayanm,
ultra-viyoleye dayanm gibi zellikleri artrlmakta ve

bunlardan deiik rnlerin imalatnda
yararlanlmaktadr.
81

Plastiklerin ana kayna, petrol rafinerilerinin artk maddeleridir.
Dnyada retilen toplam petroln yaklak % 5 i plastik retimi iin
kullanlmaktadr.
Plastikler aadaki gibi gruplandrlabilir:
- Termoset gurubu: Isl sertleir plastikler
- Termoplastik gurubu: Isl yumuar plastikler
- Elastomerler
82

Termoset plastikler,
Isl sertleir plastikler diye de bilinirler.
Kovalent balarla, boyutlu olarak balandklar iin olduka rijit bir

yapya sahiptirler.
apraz balantlarla sertletikleri iin stldklarnda znmezler ve

erimezler.
Sv halde bulunan termoset plastikler, monomer molekllerin

kimyasal reaksiyonlar sonucunda yanal balarn birbirine
balanmasyla elde edilirler.
retimleri srasnda gerekleen polimerizasyon reaksiyonu geri

dnml olmad iin stlarak yumuatlamazlar dolaysyla ekil
verilemezler.
Termoset plastikler, termoplastikler gibi tekrar tekrar

kullanlmazlar fakat yeniden retim srecine sokulabilirler.
83

Termoset plastiklerin,
Sertlememeleri iin dondurucularda depolanmalar gerekir.
Dondurucu iinde olmak artyla raf mrleri, 6 ila 18 ay

arasnda deimektedir.
Dondurucudan karlp oda scaklnda bir mddet (1-4 hafta

aras) bekletildiklerinde sertleirler, zelliklerini kaybederler ve
biim verilemezler.
Termoset reineler kimyasal etkiler altnda zlmezler

84

Termoset Plastik Malzemeler:
Polyester,
Epoksi,
Yksek scaklk reineleri,
Fenolik,
Silikon,
Poliimid,
Poliretan,
Cynate Esters
85

POLYESTER TERMOSETLER
Birleik bir kelime olan Polyester kelimesi, ok anlaml

poly ve organik bir tuzu ifade eden ester kelimelerinden
oluur. ok sayda organik tuz eklinde de ifade
edilebilir.
Kimyasal olarak ester moleklleri zincirinden oluurlar.

Tereftalik asit ile etilen glikoln polimerlemesinden oluur.
Polyester,
hem
Trkiyede
hem
de
Dnyada
CTP
uygulamalarnda en yaygn kullanlan reinedir.
Polyester reineler 100
OC
scakln altnda mekanik ve
kimyasal dayanmlar iyidir.

Cam takviyeli Polyester (CTP) depolar
86

Baz Kullanm alanlar:
Boyaclkta, lstik sanayinde ve metallerde korozyona kar koruyucu
olarak ve ayrca ahap malzemelerde neme kar koruyucu olarak

kullanlrlar.
Denizcilikte (Gemi iskeleti) ve inaat sektrnde (Yap panelleri)

kullanmlar olduka yaygndr.
Ayrca boru, tank, otomotiv gvdesi paralar gibi elemanlarn retiminde

Elyaf takviyeli Polyesterler yaygn bir ekilde kullanlrlar.
87

Baz Avantajlar:
1.
Polyesterin sertleme ncesi viskositesi dk olduundan cam elyafn iyi

slatt iin zellikle cam elyaf ile iyi bir kompozit oluturur.
2.
Kullanm kolay ve maliyeti dktr.
3.
Polyesterin ba ekli (forml) deitirilerek farkl zellikler elde edilebilir.
4.
El yatrma gibi basit kalplama tekniklerinden, en ileri kalplama

tekniklerine kadar, eitli kalplama tekniklerine uygundur.
88

Baz Dezavantajlar:
1.
Sertleme srasnda yksek oranda ekme (% 512) meydana gelir.

Bu durum, liflerin basma gerilmesi altnda burkulup krlmasna
neden olur.
2.
Dzgn yzey elde etme zorluu vardr.
3.
Zehirli gaz yayarlar.
4.
Raf mrleri ksadr.
5.
Alkali ve bazik ortamlarda korozyon dayanm dktr.
6.
Bnyelerine su alarak bozunurlar.
CTP logar kapa
89

Epoksi
Epoksi, termosetler grubundan yaptrc bir kimyasal
reinedir.
90

Epoksi
Epoksit grubunun polimerizasyonu ile

retilir ve farkl formllerle zellikleri
deitirilebilir.
Kullanlan sertletiricinin trne bal

olarak kompozit malzemenin zellikleri
deiir.
Self leveling epoxy kaplama
91

Epoksi
stn zellikleri:
1.
Suya, aside, yaa ve kimyasallara direnci ok iyidir, zamanla diren

zelliini yitirmez.
2.
Genellikle iki komponentli olan epoksiler,belli sre sonra sv halden kat
hale geer. Sertleme srasnda dk oranda ekme meydana gelir.

3.
Mkemmel mekanik dayanklla sahiptir. Islakken 140C, kuruyken

220C ye kadar sl dayanma sahiptir.
92

Epoksi
stn zellikleri:
4. Srtnmeye ve anmaya kar dayankl yzeyler oluturur.

5. Dekoratif uygulamalarda geni bir renk yelpazesine sahiptir.
6. Agrega ilave edilerek srtnme direnci artrlr ve kayma direnci
yksek bir zemin elde edilebilir.

7. Estetiktir, kolay temizlenir ve hijyeniktir. Solvent iermez.
93

Epoksi
stn zellikleri:
8. Birok elyaf ile iyi bir ba oluturur. Cam ve karbon elyaf ile mkemmel
mekanik zelliklere sahip kompozit elde edilebilir. Bu kompozitler uzay,
havaclk ve denizcilik sektrnde yaygn olarak kullanlr.
9. Yaptrc olarak kullanlan bir kimyasal reinedir. Tamir amacyla
atlaa doldurulmu epoksi, atlan neden olduu sreksizlii giderir ve
atlak kenarlarn birbirine balayarak gerilme ylmalarn nler.
94

Epoksi
Dezavantajlar:
1. Maliyetleri yksektir.
2. Cilde zararldrlar.
3. Doru karm son derece nemlidir.
95

Epoksi
Epoksinin Sertlemesi, yaklak 1 saatlik srede 127-177
C de ve belirli bir basn altnda gerekleir.

Genellikle iki bileeni olan epoksiler, dier termoset
plastikler gibi belli bir sre sonra sv hlden kat hle

geer ve bir iki hafta iinde son sertlie ularlar.
96

Epoksi
Kullanm Alanlar:
Yaplarn evresel etkilere kar dayankl hale getirilmesi her zaman yap
sektrnn en nemli tartma ve aratrma konularndan biri olmutur.
Bundan dolay epoksi, her trl kara ve deniz yaplarnda, doann (rzgar,
frtna, dalga, sl deiimler, donma-znme, kirlenme, kimyasal etkiler, vs.)
ve sanayinin (mekanik, fiziksel ve kimyasal) en kt artlarna kar yap
yzeylerini (i ve d) estetik olarak kaplayarak korumak iin gelitirilen bir yap
malzemesidir.
97

Epoksi
Kullanm Alanlar:
Yzey
koruyucu
kaplamalarnda,
kaplama
Astar
olarak
olarak;
Boru
teneke
kutu
kaplamalarnda, zemin kaplamalarnda, Anmaya kar
koruyucu kaplama olarak ve dekoratif kaplama olarak

kullanlr.
98

Epoksi
Kullanm Alanlar:
naat
sektrnde;
atlaklarn
ve
oyuklarn
doldurulmasnda, elik donatlarn yerletirilmesinde

ve yaptrc olarak yap elemanlarnda kullanlr.
Taze betonu, eski sertlemi betona balamak iin
yaptrc olarak ayrca prefabrik beton elemanlarn

montajnda, atlak ve krklarn tamiratnda,
99

Epoksi
Kullanm Alanlar:
Ahap malzemelerin tamiratnda, deiiklik yaplmasnda ve imalat
hatalarnn giderilmesinde, ve Ahap, metal (elik, alminyum gibi) ve ta

malzemelerin yaptrlmasnda,
Yksek dayanml zemin ve duvar boyas olarak ve su alt imalatlarnda,
Kimyasal direnleri, sertlikleri ve yapma zelliklerinden dolay otomotiv

sanayinde,
Elektrikli ve elektronik cihaz imalatlarnda yaygn olarak kullanlmaktadr.
100

Epoksi
Kullanm Alanlar:
Dnyadaki petrol rezervlerinin tkenmesi ve mevcut enerji kaynaklarnn
evre kirletici olmas sebebi ile alternatif enerji kaynaklarnn kullanm
kanlmaz bir hale gelmitir. lk byk petrol krizi ile ivme kazanan rzgar
enerjisi de bu alternatif kaynaklardan bir tanesidir. 1970'li yllarn
balarndaki teknolojiler ile azami 25 kW mertebelerinde rzgar trbinleri
imal edilebilirken, kompozit ve elektrik-elektronik teknolojilerindeki
gelimeler sayesinde gnmzde 5000 kW gcnde makinalar daha
ekonomik bir ekilde retilebilmektedir. Bu trbinlerin kanatlar 60 metre
boyuna kadar cam-karbon-epoksi kompozit malzemelerden
retilebilmektedir.
101

Fenolik Reineler:
Fenol formaldehit kondenzasyon rn olup, bu ham maddelerin bazen
trevlerinde kullanlmaktadr. Kat ve sv trleri vardr. Yurdumuzda sv
reine retimi vardr.
300 C ye kadar srekli, eer asbest elyafla takviye edilirse 1000 C ye kadar ksa
sreli olarak kullanlabilirler.
Viskoziteleri yksektir.
Gzenek oluma tehlikesi yksektir. Bu nedenle yksek kalplama basnlar gerekir.

Sertleme sonras 250 C ye kadar sl ilem uygulanmas gerekir.
Suya ve bir ok aside kar dayankldrlar. Ancak alkalilere duyarldrlar.
Krlgan yapl fenolik reinelerde yzey kalitesi dktr.
102

Silikon:
Silisyum, oksijen ve muhtelif hidrokarbonlar ihtiva
eden, ok saydaki sentetik (suni) polimerlerden
birisidir.
Mekanik zellikleri dk olmasna ramen 250 C
ye kadar srekli olarak alabilir.

Suya, sya ve korozyona kar dayanmlar ok iyidir.
Maliyetleri yksektir.
103

Poliimit Reineler:
Yksek scaklk reinesidir.
127-316 C scakla kadar kullanlan
polimit reinelerdir.
retimleri zordur.
Maliyetleri yksek reinelerdir.
Renegade Materials (Springboro, Ohio) now

produces commercial quantities of
polyimide-based products, such as this 60inch wide AFR-PE-4/carbon fiber woven
fabric prepreg. Source: Renegade Materials
104

Poliretan/retan:
Karbamat balantlar ile birletirilen organik niteler zincirinden oluan bir

polimerdir. Kpkler, yksek performansl yaptrclar, sentetik elyaf,
contalar, hallarn alt ksmlar, sert plastik gibi malzemelerin imalatnda

kullanlrlar.
Esnek poliretan kpkler, poliretan sngerler olarak da bilinirler ve
Poliretan Su Yaltm ve Zemin Kaplama
yataklarda, mobilyalarda konfor malzemesi olarak kullanlrlar. Esnemeyen

poliretan kpkler ise, daha ok s ve ses izolasyonunda kullanlrlar.
Poliretan rnlere ou zamanlar retan da denir. Ancak etil karbamat

olarak da bilinen zel retan maddesi ile kartrlmamaldr. Poliretanlar etil
karbamatdan yaplmaz ve onu iermezler.
Poliretan kpk
105

Poliretan/retan:
Poliretanlar ilk kez Alman bilim adam Otto Bayer tarafndan 1937 ylnda
bulunmutur.
Gnlk hayatmzda hemen elimizin altnda bile kullanlmasna karn farknda

olmadmz poliretan artk otomotiv, snger, ayakkab, tama, soutma, yaltm,
mobilya, tekstil, gda, elektronik, boya, sanayi paralar retimi ve salk sektr
(biyouyumlu) gibi branlarn deimez paras olmakla birlikte inaat ve yap
sektrnde henz yerini tam olarak bulamamtr.
%100 Poliretan
deri ceket
Poliretan sngerden, ses

yaltm odas
Poliretan kuma kapl koltuk
Otto Bayer (1902-1982) with a

polyurethane foam mushroom
106

Cynate Ester
Genellikle uak endstrisinde kullanlrlar.

Yaltkanlklar ok iyidir.
Ya durumda 200C ye kadar kullanlabilirler.
107

Termoset Plastik Malzemeler> Baz Termoset Matrislerin zellikleri
zellik
Polyester
Epoksi
Polimit
Younluk(gr/cm3)
1.1 - 1.4
1.1 - 1.2
1.43 - 1.9
ekme Mod.(GPa)
1.2 - 4
1-2
2-5
1.5
3.1 - 4.9
-
45 - 95
140 - 90
0.35 -0.36
55 - 120
0.25 .39
70 - 110
288
-
2-6
1.5 8.5
1.5 - 3
Kayma Mod.(GPa)
ekme Muk.(MPa)
Basma Muk.(MPa)
Poisson Oran
Kopma uzamas(%)
108

TERMOSETLERN LENMES
Termoset polimerler dk mol ktleli bir n polimer ierisine gerekli olan apraz
balayclar, katk ve dolgu maddeleri kartrlarak kalplamaya hazrlanrlar.
Kalplanmadan nce viskoz sv veya toz halindedirler. Baz uygulamalarda toz reineler
yeniden granl, palet, tablet veya benzeri geometrilerde sktrlarak ekillendirilirler ve
depolanrlar.
erisine sertletirici ve hzlandrc maddeler katlarak depolanan termosetler, depolama

srasnda apraz balanma tepkimeleri vermeye yatkndrlar. Bu nedenle uygun bir sre
ierisinde ekillendirilmeleri gerekir.
Depolanma sresi nleyici katlmam alkit reineleri ve doymam poliesterler iin birka
hafta, fenolik reinelerde ise iki yl kadardr.
109

Termosetlerin kalplama yntemleri
Sktrarak kalplama
Transfer kalplama
Enjeksiyon kalplama
Dkm
110

Termoplastik Malzemeler
Genel zellikler:
1.
Hem otomotiv sektrnde hem de uak sanayisinde yaygn olarak

kullanlan Termoplastiklere, sl yumuar reineler de denir.
2. Termoplastikler stldklarnda yumuar, soutulduklarnda tekrar

sertleirler. Metallerin yaklak 5 kat termal genleme katsaylarna
sahiptirler.
3. zgl slar metallerin 2 kat seramiklerin 4 katdr.

4. Termal iletkenlikleri ise metallerden 3 kat dktr.
111

Genel zellikler:
6. ounlukla enjeksiyon ve ekstrzyon

kalplama yntemleri ile retilen
termoplastikler, GMT (Glass Mat

Reinforced Thermoplastics /
Preslenebilir Takviyeli Termoplastik)
retim tekniklerinde kullanlrlar.
Durable and very flexible thermoplastic

elastomer hose with a high degree of flexibility
112

Avantajlar:
1.
Hammadde olarak raf mrleri uzundur. (raf mr: rafa kaldrldnda

dayanabilecei mr)
2.
Geri dnm kabiliyetleri bulunmaktadr.
3.
Yksek sneklik oranna (%1-500) sahiptirler.
4.
Termoplastik mamuller, ilem sonras stlarak yeniden ekillendirilebilirler.
5.
Oda scaklnda kat halde bulunan termoplastikler, soutucu olmakszn

depolanabilirler.
6.
Sertlemeleri iin organik zclere ihtiya duyulmaz.
7.
stn krlma tokluklar nedeniyle darbe dayanmlar da yksektir.
8.
Elektrik yaltkanlk zellikleri ok iyidir.
113

Dezavantajlar:
1.
ok dk mukavemete (bilhassa ekme) dk sertlie ve dk rijitlie sahiptirler.
2.
Kompozit malzeme retiminde matris olarak kullanlmalar zor ve maliyetleri de

yksektir.
3.
Oda scaklnda ilenmeleri zordur.
4.
Baz termoplastikleri istenilen ekillere sokabilmek iin zclere ihtiya duyulur.
5.
Termoplastik hammaddeleri, termoset malzemelere gre daha pahaldr.
6.
Oda scaklnda bile snme (zamana bal ekil deiimi) olabilir.
7.
Dk ergime scaklna sahiptirler.
114

Termoplastik Malzemelerden Bazlar
Asetal / Poli-Methelene-Metilen (POM)
Poli-Etilen (PE)
Polimet metha arkilik (Akrilik) (PMMA)
Poli-Amids (PA) / Naylon
Akronitril-Butadiene-Streyn(ABS)
Poli-Propilen (PP)
Poli-Tetra-Fluor-Ethylene (PTFE)
Poli-Vinil-Klorr (PVC)
Poli-Eter-Slfon (PES) Poli-Eter-Imid (PEI)
Poli-Amid-Imid (PAI) Poli-Phenilen-Sulfid (PPS)
Poli-Eter-Eter-Keton (PEEK) Poli-Stiren (PS)
115

Asetal / Poli-Methelene-Metilen (POM) :
Temel malzemesi formaldehit olup ticari olarak Poli-MetheleneMetilen (POM) bilinir.
Yksek rijitlik, dayanm, tokluk ve anma direncine sahiptir.

Ergime noktas (180oC) olup nem alma kapasitesi dktr.
Bu zellikleri ile inko ve pirince yakndr. Baz otomobil paralar,
kap kollar, pompa paralar gibi elemanlarn imalatnda kullanlr.

Asetal den yaplm
bir balant eleman
116

Polimet metha arkilik (Akrilik) PMMA:
Akrilik veya Poli-Met-Metha-Arkilik (PMMA), lineer polimer olduundan
Akrilik ip
ekilsizdir.
Saydaml nedeniyle optik uygulamalarda cama alternatif olarak kullanlr.
rnek: oto kuyruk lensleri ve uak camlar.
izilme direnlerinin dk olmas camlara gre dezavantajdr.
Tekstilde ve Poli-Akro-Nitril (PAN) retiminde yaygn olarak kullanlr.
Akrilik saydam levhalar
Akrilik kazak
117

Akronitril-Butadiene-Streyn (ABS)
stn zelliklere sahip olan ABS iki fazl olup

1. faz sert Streyn-Acrylonitrile kopolimeri
iken,
2. faz Streyn-Butadiene kopolimeri olup
kauuktur.
farkl temel hammaddesi deiik
oranlarda kartrlarak elde edilir.
ABS den yaplm bir alet antas
118

Poli-Tetra-Fluor-Ethylene (PTFE)
Teflon olarak ta bilinen bu malzemenin, evresel ve

kimyasal etkilere kar direnci olduka iyidir.
Sudan etkilenmez ayrca elektrik ve sl direnci iyidir.
Dk srtnme direncinden dolay yalanamayan

paralarn imalatnda kullanlr.
Kimya sanayisinde ve gda sektrnde de kullanlmaktadr.
119

Poli-Amids (PA)
En nemli PA ailesi Naylon (Naylon 6 ve Naylon 6.6) olup Du
Pont irketi tarafndan gelitirilmektedir. Mukavemeti, elastik

modl yksek ve anma direnci de iyidir.
Kendi kendini yalama zelliine sahiptir. 125oC ye kadar mekanik

zelliklerini koruyabilir.
Su emmesi en nemli dezavantajdr.
Dk srtnmenin gerekli olduu ve yksek mukavemet gerekli

olmad yerlerde (Dili, yatak gibi) metal yerine kullanlabilir.
kinci gurup PA Aramidler olup ticari isimleri Kevlardr. Kevlarn
zgl mukavemeti elikten olduka yksektir.
PA dan yaplm kap ekme kollar

120

Poli-Etilen (PE)
Dk ve yksek younluklu olmak zere iki tr
olan PE nin deformasyon direnci iyidir.
Granr PE
Dk nem alma, dk maliyet, kimyasal

kararllk, kolay ilenebilirlik, yaltkanlk gibi
stn zelliklerinden dolay film ve tel imalatnda
kullanlrlar.
Yksek younluklu PE nin mukavemeti ve rijitlii

daha yksektir. ie, boru gibi elemanlarn
imalatnda kullanlr.
PE borular

121

Poli-Propilen (PP)
Enjeksiyon kalplarnda kullanlan hafif bir plastik olup
zgl mukavemet deeri ok iyi konumdadr.
Ergime scaklnn yksek olmasndan dolay belirli

alanlarda kullanlr.
Gda anbalajlama, oyuncak, deme, pencere, kap

imalatlarnda kullanlrlar.
Ayrca rijit borular, tel ve kablo yaltm, film imalat gibi
alanlarda kullanlr. PVC s ve a kar kararszdr.

122

Termoplastik Reinelerin Erime ve lem Scaklklar
Malzeme
Erime scaklk
aral (C)
Maksimum ilem
PP Poli-Propilen
160-190
110
PA Poli-Amid
220-270
170
PES Poli-Eter-Slfon
180
PEI Poli-Eter-Imid
170
PAI Poli-Amid-Imid
230
290-340
240
390
250
PPS Poli-Phenilen-Sulfid
PEEK Poli-Eter-Eter-Keton
scakl (C)
Kompozit Bileenleri ve Etkileri MATRS

123

Termoplastik Reinelerin Mekanik ve Termal zellikleri
Malzeme Ad
z Ktle
g/cm3
ekme Muk.
MPa
Elastik Mod.
MPa
Scaklk
Snr oC
Poli-Etilen (PE) (dk younluk)
0.92-0.93
7-17
105-280
80
Poli-Etilen (PE) (yksek younluk)
0.95-0.96
20-37
420-1260
100
1.50-1.58
40-60
2800-4200
110
Poli-Propilen (PP)
0.90-0.91
50-70
1120-1500
105
Poli-Stiren (PS)
1.08-1.10
35-68
2660-3150
85
Akronitril-Butadien-Streyn(ABS)
1.05-1.07
42-50
75
Poli-Met-Metha-Arkilik (PMMA)
1.11-1.20
50-90
2450-3150
125
Poli-Tetra-Flor-Etilen(PTFE)(Teflon)
2.10-2.30
17-28
420-560
120
Poli-Amids (PA) Naylon 6.6
1.06-1.15
60-100
2000-3500
82

124

Elastomerler
Elastomerler, termosetler gibi apraz bal olan uzun zincir

molekllerinden oluur. Kk kuvvetler etkisinde ok byk
elastik deformasyonlar meydana gelir.
Bazlarnda % 500 civarnda elastik ekil deiiklii meydana

gelebilir.
En
nemlileri
kauuk
olup
iki
kategoride
incelenebilir:
a- Doal kauuk; Belirli bitkilerden elde edilir.
b- Sentetik kauuk; termoset ve termoplastik polimerlerde

kullanlrlar ve benzer polimerizasyon ilemleriyle retilirler.
Elastomer Tampon

125
Metal Matris Malzemeleri

Baz durumlarda metaller de matris olarak az da olsa kullanlmaktadr.
Genel zellikler:
1. Metal matrisli kompozitler, otomotiv, uzay,
havaclk gibi baz alanlarda kullanlmaktadr.
2. Metal matris malzemeleri, plastik matrislere gre

mukavemetleri, rijitlikleri ve tokluklar yksek
olduundan kompozit malzemenin bu zelliklerinin
ykselmesinde byk katk salarlar.

126
Metal Matris Malzemeleri

Genel zellikler:
3. Metal matrisler her elyafla iyi bir kompozit
oluturmazlar. Ancak yzeyi silisyum karbr kaplanm
boron elyaf ile iyi bir kompozit yap elde edilebilir.
4. Metal matrisler, her elyafla iyi ara yzey oluturmadklar
iin kompozit retimi zor ve pahal olup bu en nemli
dezavantajlarndan biridir.
5. Kompozit retiminde hafif metallerden alminyum,
magnezyum, nikel, titanyum, bakr, inko ve bunlarn
alamlar ska kullanlan metal matris malzemelerdir.


127
Metal Matris Malzemelerden Bazlar

Alminyum ve Alamlar:
Yaygn kullanlan metal matrislere rnek olarak 6061 ve 2024 alminyum alamlar
ile 1010 saf alminyum verilebilir.
Kompozit malzeme 450-550oC de scak presleme ile retilir. Byle bir malzeme
300oC ye kadar zelliklerini korur.
Alminyum alamlar ile Karbon elyaf kullanlarak da kompozit retilebilir. Ancak

aralarndaki korozyonu nlemek iin elyaf yzeyinin nikel veya gmle kaplanmas
gerekir.
Elektrik iletkenliinin gerekli olduu alanlarda tercih edilirler.
Alminyum alamlarnda Mg, Mn, Si, Cu, ve Zn alam elementleri tek tek veya birka birlikte belirli zellikleri salamak
zere kullanlr.
Bunlar:- Sertlemeyen alamlar: Al-Mg ve Al-Mn, - kelme ile sertleebilen: Al-Cu-Mg, Al-Mg-Si ve Al-Zn-Mg eklinde
snflandrlabilirler.

128

Magnezyum ve Alamlar:
Magnezyumun mukavemeti Alminyumdan dk olmasna ramen, younluu
(1.74 gr/cm3) dk olduundan zgl mukavemeti Al dan yksektir. Bundan

dolay uzay aralarnda, yksek hzl makinelerde ve nakliye aralarnda kullanlr.
Korozyon direnlerinin kt olmas, dk rijitlik, yorulma mukavemetlerinin

dk olmas ve yksek scaklkta snme ve anma zelliklerinin kt olmas
dezavantajlardr.
Magnezyumun ile kullanlan alam elementleri Al ve Zn dir. Magnezyumun da

sertleebilen ve sertlemeyen trleri bulunmaktadr.
Talal imalatta dier metallere gre daha iyidir.

129

inko ve Alamlar:
Zn ve alamlarnn ergime scaklklarnn dk (419oC) olmas dkm malzemesi

olarak tercih edilmelerini salamaktadr. Bundan dolay 0.5 mm kalnlkl ince
cidarl, kark ekilli ve kk apl delikler kolaylkla oluturulabilir.
Pres dkmle retilen Zn alamlar Zamak adn alr: Zamak-3, Zamak-5, Zamak8, Zamak-15 ve Zamak-27 alam eitleri bulunmaktadr. Bu alamlar Z33520,
Z35540 vb. eklinde de kodlandrlmaktadr.
Zn anot ve elik/dkm katot olmak zere, dkme demir ve elik zerine

kaplandnda korozyon direnci salar (Zn ile kapl elik=Galvanize elik).
inkonun younluu (7.13 gr/cm3) olup bu olduka yksektir.
Dk devirlerde ve ar yklemelerde anma direnleri ok iyidir.
Zn ve alamlar oda scaklnda yorulma dayanm iyi fakat dk scaklklarda

gevrektirler. Bunlar uzun sre kullanmlarnda sneklikleri artarken dayanmlar
biraz der.
Mutfak eyalar, baz otomobil hassas paralar Zn pres dkmle retilmektedir.

130

Titanyum ve Alamlar:
Metaller arasnda Titanyumun sl genleme katsays en dk

olanlardandr. Ayrca mukavemet ve rijitlii Alminyumdan daha yksektir.
Korozyon direnleri de iyidir.
Titanyum ile kullanlan alam elementleri Al, Mn, Si ve V dur.
Isya dayanmlar nedeniyle titanyum alamlar kompresr pervanesi, disk

gibi makine elemanlarnn imalatnda kullanlrlar.
Matris olarak titanyum alamlar, Borsic ve SiC elyafla birletirilerek

kompozit retilebilir.
Bunlarn kullanm scaklklar 420-550oC civarndadr.
stn zgl mukavemetleri nedeniyle zellikle uak ve uzay sanayisinde

kullanlr.
Boing 787 iin gelitirilmi bir

balant eleman. Titanium
Metal Matrix Composite
(TMMC)

131
Yksek Scaklk Matrisleri

Seramikler
Seramik; en basit tarifiyle, ok yksek
scaklkta piirilmi toprak demektir.
Seramiin tarihi, uygarlk tarihi kadar eskidir.

Seramik; daha teknik bir tanmla, bir veya
birden fazla metalin, metal olmayan

elementlerle birlemesi ve sinterlenmesi
sonucunda elde edilen inorganik bileiktir.
Multifunctional, ceramic matrix

composite/foam core sandwich structure.

132

Seramikler
Genel zellikler:
1.
Seramikler; Silikatlar, alminatlar, su ve metal oksitler ile

alkali ve toprak alkali bileiklerden olumaktadr.
2.
Seramik grubuna oksitler, nitritler, boridler, karbitler,

silikatlar ve slfidler girmektedir.
3.
Baz seramiklerde iyonik, ksmen kovalent ba bulunur.

Bundan dolay ok kararl bir yapya sahiptirler.
4.
Baz seramikler amorf, bazlar kristal yapldrlar.
5.
Seramik malzemeler; endstriyel frnlar (tula fb.),

elektrik-elektronik, optik sanayisi gib pek ok alanda
kullanlmaktadr.
An F-16 Fighting Falcon F100 engine exhaust

nozzle with five A500 Ceramic Matrix
Composite divergent seals, identified by the
yellow arrows.

133

Seramikler
6.
Mukavemetleri ok yksek olmakla birlikte, Seramik malzemeler, ok sert
ve gevrek yapya olduklar iin krlgan yapya sahiptirler. Bu nedenle

kullanm alanlar snrldr.
7.
Isl dayanmlar yksek olduundan, yksek sya maruz yerlerle

kullanlrlar. rnek: Endstriyel frnlar, elektronik ve optik cihazlar
giibi.
8.
Ergime scaklklar yksektir (silis 1750C'de alminat 2050C'de ergir).

Elektrik ve sl ynden yaltkandrlar. Silise %6 alminat ilave edilirse
ergime scakl 1550C'e der. Demir oksit ve alkali bileikler ergime
scakln daha da azaltarak 900Cye kadar drebilir.

134

Seramikler
9.
Seramikler matris olarak kullanlmalar halinde,
kompozit malzemeler 1300oC ye kadar

kullanlrlar. rnek: SiC veya Al2O3 elyaf ile
takviye edilmi SiC ve Si3N4 seramikleri
10. Karbon elyafnn da kullanld bu tr
matrislerde (cam, seramik, mullit, MgO, Al2O3,

Sic) elyafn grevi malzemenin tokluunu
artrmaktr
Seramik matris
kompozitten yaplm bir
yanma odas eleman

135

Karbon Elyaf Karbon Matrisi
(Carbon/carbon)
Karbon matris ve karbon
elyafndan retilmi kompozitler

4000oC ye kadar dayanabilirler.
Bu kompozitler, yksek
scaklklarda ok iyi termal ve
mekanik zelliklere sahiptirler.
CMC (Ceramic Matrix Composites)-encased carbon/carbon
structures that reduce component weight
Kompozit Bileenleri - Takviye/Elyaf

136
Elyaf malzemelerinin fiziki zellikleri, retilen kompozit
malzemenin zellikleri zerinde ok etkilidir.

Takviye malzemeleri 3 kategoride incelenebilir:
Parack takviye elemanlar,
Sreksiz elyaf malzemeleri,
Srekli elyaf malzemeleri
eklinde snflandrlabilir.

137
Parack takviye elemanlar:

Genel zellikler:
1.
Bu tr takviye malzemeleri, mikroskopik veya makroskopik boyutta olabilirler.
2.
Parack takviyeli kompozitler, izotropik malzeme gibi deerlendirilebilirler.
Parack takviye
Matris

138

Genel zellikler:
2.
Byk
ve
kk
parack
Agrega
eklinde
Hafif Yaltml Duvar Blou
kullanlrlar:
a. Byk parack olarak kullanlan
kompozitlerde, yk bileenler
tarafndan
birlikte tanr (Agrega).

b.
Kk
paracklar
dislakasyonlarn hareketlerini
ise,
Al2O3 (Almina)
engelleyerek
kompozitin mukavemetini artrrlar. Parack

boyutlar 1 m yi gemez (Al2O3 ve
SiC seramikler).
Almina composite
refraktor paneli

139

Avantaj ve Dezanantajlar:
1.
Dkm yoluyla retilen parack takviyeli kompozitlerin en

byk dezavantaj, eriyik viskozitesinin dmesi nedeni
ile paracklarn slatlamamas ve homojen dalmdaki
zorluktur.
2.
Parack takviyeli kompozitlerin retimi elyaf takviyeli

kompozitlere gre daha ekonomiktir.
3.
4.
Ancak Elyaf takviyeli kompozitler, parack

takviyelilere gre daha stn mekanik zelliklere
sahiptirler.

140
Sreksiz Elyaflar (Doranm-tlm elyaf/Whiskers)

Genel zellikler:
1.
Liflerin aplar birka m yi gememektedir.
2.
Sreksiz elyaflar, birka mm den birka cm ye kadar deien boyutlarda olabilirler.
3.
Bu nedenle elyafn parack halden lif haline geii iin ok uzun olmasna gerek yoktur.

141
Srekli Elyaflar
Gnmzde kompozit yaplarda kullanlan en nemli takviye malzemeleri srekli

elyaflardr.
Srekli elyaflar, zellikle modern kompozitlerin gelimesinde nemli rol oynamaktadr.
Elyaf takviyeler, kompozitin temel mukavemet elemanlar olup,
Dk younluk,
Yksek elastisite modl,
Yksek mukavemet,
Sertlik
Matris
gibi zelliklere sahip olmalar gerekir.
Srekli Elyaf

142
Srekli Elyaflar
Srekli elyaf malzemeleri, tel sarma metodu gibi metotlarla
kesilmeden ip eklinde retilirler ve kullanlrlar.

Elyaflar kendi boylar dorultusunda, kompozitin mekanik
zelliklerini iyiletirirler.

143
Srekli Elyaflar
Elyaf malzemelerinin yksek performansl mhendislik malzemeleri olmalarnn nedenleri:
1. Kk apta retildikleri ve i yap tane

boyutlar kk olduu iin malzeme kusurlar
minimize
edilmitir.
Bu
nedenle
stn
mikroyapsal zelliklere sahiptirler. Bundan

dolay
Elastisite
modlleri
ve
mukavemetleri yksektir.
2. Lif boyu/ap oran byk olduundan matris
tarafndan elyafa iletilen yk miktar da
artmaktadr.

144
Srekli Elyaflar
Elyaf malzemelerin bir retim biimi:
rg dokuma Elyaflar (Woven Fabric)

Kompozit bir tabakada farkl ynlerde eit mukavemet elde edebilmek
iin kuma eklinde dokunmu elyaflar kullanlr.

Srekli liflerle hazrlanan dokuma elyaf kumalarnn farkl amalar
iin gelitirilmi trleri bulunmaktadr.

145
Srekli Elyaflar
Elyaf malzemelerin bir retim biimi:
Dokuma Elyaflar

146
Balca Elyaf Malzemeler:
Cam elyaf,
Karbon (Graphite) elyaf,
Aramid (Kevlar) elyaf,
Bor elyaf,
Oksit elyaf,
Yksek younluklu polietilen elyaf,
Poliamid elyaf,
Polyester elyaf,
Doal organik elyaflar

Bu elyaf malzemeleri arasndan en ok Cam, Karbon, Bor ve Aramid elyaflar kullanlmaktadr. Bu elyaf tr
de srekli elyaf olarak retilebilmektedir.

147
Cam elyaf (Glass fiber):

Cam elyaf; silika, kolemanit, alminyum
oksit, soda gibi maddelerden

retilmektedir.
Cam elyaf, elyaf takviyeli kompozit
retiminde en ok kullanlan elyaf trdr.

Cam elyaf; eritilmi camn, zel
tasarlanm, tabannda kk delikler

bulunan zel bir frndan basn altnda
geirilmesiyle retilir.

148
Cam elyaf: retim emas

149
Cam elyaf:
Cam elyaf biimlendirildikten sonra ypranmaya kar

dayanmn artmas iin kaplama ilemi yaplr. Elyaf kaplama
malzemesi olarak genellikle kompozit retiminden nce
(suyla) kolaylkla zlebilen polimerler kullanlr.
Elyaf ile reinenin birbirine iyi yapmas ok nemlidir. Aksi

halde, kompozit malzemenin sertlii ve mukavemeti dk
olur. Bu durumun engellenmesi iin elyaf kimyasallarla

kaplanr.

150
Cam elyaf:
CTP BORULAR

151
Cam elyaf:
CTP BORULAR

152
Cam elyaf trleri:
A Cam - Pencerelerde ve ie imalatnda en ok kullanlan cam eidi olup
kompozit retiminde ok fazla kullanlmaz.
C Cam - Kimyasallara direnci yksektir. Depolama tanklar gibi yerlerde

kullanlr.
E Cam -Takviye elyaflarnn retiminde en ok kullanlan cam trdr. Dk
maliyet, iyi yaltm ve dk su emi oran zelliklerine sahiptir.
S ve R Cam - Yksek maliyetli ve yksek performansl bir malzemedir. Uak

sanayisinde yaygn olarak kullanlr. Elyaf iindeki tellerin aplar E Camnn
yars kadar olduundan lif says artar. Bundan dolay retilen kompozitin
zellikleri ok stn olur ve daha sert yzey elde edilir.
Silicone-type E-glass Fiber

153
Cam elyaf
retim prosesi:

154
Karbon Elyaf (Carbon Fiber):
1965 ten sonra gelitirilen zellikle uak ve uzay sanayinde geni

uygulama alan bulan karbon elyaf, kompozit teknolojisinde
byk neme sahiptir.
Cam elyaf, gnmzde en ok kullanlan takviye malzemesi
olmasna ramen, gelimi kompozit malzemelerde yaygn olarak

karbon elyaf kullanlmaktadr.
Karbon elyaf cam elyafna gre daha hafif ve mekanik zellikleri

daha iyidir. Ancak retim maliyetleri yksektir.
Hava aralarnn iskeletlerinde ve spor aralarnda metallerin yerine

kullanlmaktadr.

155
Karbon Elyaf:
Karbon elyaf yksek sl ilem

uygulandnda karbonlar.
Bu yeni elyafa grafit elyaf denir.
Gnmzde karbon elyaf ve grafit
elyaf ayn malzemeyi
tanmlamaktadr.
Carbonfiber gear

156
Karbon Elyafnn stn zellikleri:

1.
Yksek elastisite modl,
2.
Dk younluu,
3.
Yksek scaklk dayanmn,
4.
Korozyon dayanm,
5.
Yksek sertlik,
6.
Yksek mukavemet ve yorulma dayanm,
7.
Btn reinelerle kompozit oluturabilme,
8.
Srekli gelitirilebildiinden, karbon elyaf eitleri srekli

deimektedir.

157
Karbon Elyaf
Dezavantaj : retiminin Pahal Olmasdr.
Tipleri: Piyasada 2 eit karbon Elyaf vardr. Bunlar:
1.
Srekli Elyaf: Dokuma, rg ve bobine sarlm

olarak bulunur. Bantlarda, Prepreglerde, vb.
kullanlmaktadr.
2.
Krplm Elyaf (whichkers): Genellikle

enjeksiyon kalplarnda, Basnl kaplarda, Makine
elemanlar imalatnda, kimyasal ortamlarda
kullanlrlar.

158
Karbon Elyaf
Karbon elyaf iki malzemeden retilmektedir:
Zift tabanl karbon elyaf: Dk mekanik
zelliklere sahip olduundan yapsal

uygulamalarda az kullanlr.
PAN (PoliAkriloNitril) tabanl karbon
elyaf: Mukavemeti yksek ve daha hafiftir.

Srekli gelitirilmektedir.
Karbon elyafndan
retilmi uak pervanesi

159
Karbon Elyafn Isl zellikleri

160
Aramid (Kevlar) Elyaf (DuPont-Aromatic Polyamid)

Genel zellikleri:
1.
Polimerler, matris olarak kullanlmalarnn yan sra elyaf olarak da

kullanlrlar. rnek Kevlar (Aramid) bir polimer elyaf olup kompozit
malzemeye yksek mukavemet ve sertlik kazandran, hafif bir
malzemedir. Aramid, bir eit naylon olan aromatik poliamiddir.
2.
Aramid elyaf piyasada daha ok ticari isimleri Kevlar (DuPont) ve
Twaron (Akzo Nobel) ile bilinmektedir. En ok kullanlan Kevlar

(Aramid) elyaflar Kevlar 29, ve Kevlar 49 dr.
3.
Farkl uygulamalar iin farkl zelliklere sahip aramid elyaf

retilebilmektedir. Genellikle doal rengi sardr.

161

Aramid (Kevlar) Elyaf
Baz stn zellikleri;
1.
Dk younluk,
2.
Yksek mukavemet ve yorulma dayanm,
3.
Yksek darbe dayanm ve anma dayanm,
4.
Yksek kimyasal dayanm,
5.
E-Cam elyafna yakn basn dayanm,
6.
Kevlar elyafl kompozitler, Cam elyafl kompozitlere gre

%35 daha hafiftir.

162

Dezavantajlar
1.
Baz aramid elyaf trleri ultraviole nlarna hassastrlar.
2.
Ia duyarl olduklarndan karanlkta saklanmalar gerekir.
3.
Matrisle iyi birlemeyebilirler. Bu durumda reinede

mikroskobik atlaklar oluabilir. Bu atlaklar, malzeme
yorulduunda su emiine yol aabilir.

163

Baz Kullanm Alanlar:
Balistik koruma uygulamalar; Askeri
kasklar, Yksek darbe dayanml Kevlar 29

kurun geirmez yelek imalatnda,
Koruyucu giysiler; eldiven, motosiklet
koruma giysileri, avclk giysi ve

aksesuarlar,

164

Baz Kullanm Alanlar:
Yelkenli yatlar iin yelken direi,
Hava aralarnda gvde paralar,
Tekne gvdesi,
Endstri ve otomotiv uygulamalar iin kemer ve hortum,
Fiberoptik ve elektromekanik kablolar,
Debriyajlarda bulunan srtnme balatalarnda ve fren

kampanalarnda,
Yksek s ve basnlarda kullanlan conta, salmastra vb.

165

Bor Elyaf
Karbon elyafndan daha gl ve ayn
zamanda daha pahal elyaf tr ise bor

elyafdr.
Bor, oda scaklnda kat durumda olan
ikinci
hafif
(genellikle
elementtir.
ekirdek
Tungsten/Wolfram)
olarak
adlandrlan ince bir telin zerine bor

kaplanarak imal edilir. Bu nedenle Bor
elyaf kendi bana bir kompozittir.

166
Bor Elyaf
Bor-tungsten elyaflar, scak tungsten flama (ince tel) nn

H ve Bortiklorr (BCl3) gazndan geirilmesi ile retilir.
Bylece Tungsten flamann dnda bor tabakas oluur.
Bor elyaflar deiik aplarda retilir. Mekanik zellikleri

yksek olduundan havaclkta kullanlmaktadr.
Silisyum karbr (SiC) veya Bor Klorr (B4C) kaplanarak
yksek scaklklara dayanm artar. zellikle (B4C)

kaplanmasyla ekme mukavemeti nemli lde artar.
Bor elyafnn maliyeti yksek olduundan, son yllarda

karbon elyaf daha ok kullanlmaktadr.

167
Balca Elyaf malzemeler:
zellik
E-Cam
S-Cam
Bor
Karbon
Kevlar49
Younluk(gr/cm3)
2.54
2.49
2.68
1.85
1.44
ekme Muk.(MPa)
2000
4750
3450
2900
3750
ekme Mod.(GPa)
80
89
414
525
136
3-200
3-13
100-1000
5-13
12
2.9
-1
-2
2.75
0.7
0.5-1.3
2.5
Lif ap (m)
Isl G.K(oC-1.10-6)
Kopma Uz. (%)

168
Balca Elyaf malzemeler:

2-Genel Bilgiler

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

2-Genel Bilgiler

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Kompozit Malzemelerle lgili

Kompozit Malzemelerin Tanm

En az iki farkl malzemenin

znmeyecek ekilde) birletirilmesiyle

kompozit malzemeler denir.

Kompozit Malzemelerin Balca zellikleri

znen ve zen bileenlerden olumaz.

Bileenler arasnda atom alverii bulunmamaktadr.

seviyesinde bir karm szkonusu olursa, bu tr

Karm nanometre seviyesindeki partikller dzeyinde

Kompozit Malzemeler Dersi - Blm 1: Genel Bilgiler - Prof. Dr.

Kompozit Malzemeler Dersi - Blm 1: Genel Bilgiler - Prof. Dr.5Mehmet Zor

Kompozit Malzemelerin Balca zellikleri

Kompozitler genel olarak matris ismi verilen bir ana

Bu iki malzeme grubundan, takviye malzemesi kompozit

malzemenin kopmasn geciktirmektedir.

Kompozit Malzemelerin Tarihesi

Kerpi retiminde, killi amur

dallar gibi sap ve lifler kerpicin

Kompozit Malzemelerin Tarihesi

zellikleri ve lif ynleri

ste istiflenerek yaplan

Kompozit Malzemelerin Tarihesi

kullanlarak yapay ta plakalarn retim

lk kez ince levha yapmnda kullanlan

imento ve asbest kompozitleri yllarca

Kompozit Malzemelerin Tarihesi

kullanlan liflerle ilgili uygulamann

anlalmaktadr. rnein cam liflerinin

ince cam liflerinin imalatnn , XVIII.

renkte cam liflerinden elde edilen

Kompozit Malzemelerin Tarihesi

Cam liflerinin sanayide kullanmyla ilgili ilk kayt

Liflerle takviye edilmi sentetik reineler 1950li

balanmtr. Bu malzemenin en tannm grubunu

malzemeler, 1960l yllardan itibaren sv tanklar,

at levhalar, kk boy deniz tekneleri gibi

lkemizde seri retimi yaplm ilk yerli otomobil

Kompozit Malzemelerin Tarihesi

Gnmzde, havaclk, gemicilik,

malzemeler ve rnler gelitirilmitir.

Kompozit Malzemelerin Tarihesi

Kompozit malzemelerle ilgili tantm videolar:

Kompozit Malzeme rnekleri

Kompozit Malzemelerin Snflandrlmas

seenekleri sonsuz denebilecek kadar

snflandrlmalar olduka zordur.

Kompozit Malzemelerin Snflandrlmas

Matris Malzeme cinsine Gre Snflandrma:

Kompozit Malzemelerin Snflandrlmas

Matris Malzeme cinsine Gre Snflandrma:

Bu malzemeler ana yapy matris metalin oluturduu ve takviye eleman

Bu malzemelerin seiminde hemen hemen hibir snrlama yoktur.

Deneysel almalara bakldnda ok farkl trlerin kullanld gze

Metal matriks kompozitler geleneksel malzemelere en byk alternatiftir.

Seramiklerin yksek elastik modl ile metallerin plastik ekil deitirme

Bu kompozitler yaygn olarak otomotiv, havaclk ve savunma sanayinde

Kompozit Malzemelerin Snflandrlmas

Matris Malzeme cinsine Gre Snflandrma:

Seramik malzemeler ok sert ve krlgandrlar. Ayrca yksek scaklk dayanmlarna ve

Seramik malzemeler sl ok direnci ve tokluu dk malzemelerdir. Bunlar; Al2O3,

imali ile uzay aralar bu rnlerin balca kullanm yerleridir.

Seramik malzemelerin seramik fiberler ile takviye edilmesi durumunda, mukavemet