Professional Documents
Culture Documents
TS en Iso 6947
TS en Iso 6947
40
TRK STANDARDI
n sz
Bu standard, CEN tarafndan kabul edilen EN ISO 6947 (1997) standard esas alnarak,
TSE Metalurji Hazrlk Grubuna bal Tahribatsz Muayene ve Kaynak zel Daimi Komitesince
hazrlanm ve TSE Teknik Kurulunun 8 Nisan 2002 tarihli toplantsnda Trk Standard olarak
kabul edilerek yaymna karar verilmitir.
Bu standardn kabul ile TS 6205 prEN 1157 (1996) sayl standard iptal edilmitir.
TRK STANDARDI
NDEKLER
0
Giri ................................................................................................................................................. 1
Kapsam ........................................................................................................................................... 1
Tarifler ............................................................................................................................................. 1
2.1
alma konumu ....................................................................................................................... 1
2.2
Eim, S...................................................................................................................................... 1
2.3
Dnme, R .................................................................................................................................. 2
3 alma konumlar ......................................................................................................................... 4
3.1
Esas konumlar .......................................................................................................................... 4
3.2
Eik konumlar ........................................................................................................................... 8
3.2.1
Plkalar ve borularda boyuna kaynaklar ........................................................................... 8
3.2.2
Borularda epeevre kaynaklar ......................................................................................... 8
4 Ksa gsterili............................................................................................................................... 10
TRK STANDARDI
Giri
ISO 6947: 1980 standardnn revizyonu iin esas sebepler aada verilmitir.
alma konumlar plka ve boru kaynaklar iin geerli olmaldr.
ISO 6947: 1980'de alma yn ile ilgili bir husus bulunmamasna ramen, alma konumunun tayini
iin mesel; aa veya yukar gibi, kaynan yn temel bir parametredir.
alma konumu, aln veya i ke birletirmesi veya yar bitirilmi mamuldeki aln veya i ke
birletirilmesi gibi, birletirmenin ekline bal deildir.
ISO 6947: 1980'de belirtildii gibi eim (0 il 90) arasnda veya dnme (en ok 180 'ye kadar) (saat
yn veya ters ynde) iin snrlamalar, kaynan ve kaynan uzaydaki ynnn tam olarak
tanmlanmasn engeller; bu sebeple bu standard, otomtik ve robot kayna iin uygulanamaz. ISO
6947'nin bu ikinci basksnda, btn kaynak tiplerini ve ynlerini kapsayacak ekilde btn bir krenin
ihtiva edilmesi amalanmtr.
Herhangi bir yanl anlalmay nlemek iin esas konumlar ksa gsterili amacyla kolayca
kullanlabilecek semboller vastasyla belirtilmitir. Bu semboller, muhtemel anlaml ksaltmalardan
bamsz olarak, yani herhangi bir lisandan tretilmeden seilmitir.
Kaynak ekseni, normal olarak ubuk elektrodun konumu ile ayndr. Esas konumlar, herhangi bir eim
veya dnme tolerans olmakszn tarif edilmitir. Baz ubuk elektrotlarn uygulanmalar iin gerekli
toleranslarn ilve edilmesi faydal olabilir. Bu gibi durumlarda, esas konum, mesel dz konum gibi,
eim ve dnme snrlar belirtilmek suretiyle ilve edilebilir.
Kapsam
Bu standard, alma konumlarn belirler ve evreleyen yapdan bamsz olan eim ve dnme alar
vastasyla yatay referans dzlemini (genellikle atelye tabanna paralel) referans alan bir alanda
kaynaklarn yerletirilmesini mmkn klar.
Tarifler
2.2 Eim, S
Dz (dorusal) kaynak durumunda, kk ekseni ile yatay referans dzleminin (ekiI 1) pozitif x ekseni
arasndaki a.
Eim matematiksel olarak pozitif ynde (saatin ters ynnde) llr.
Koordinat sistemi, kk ekseni dey referans dzleminde olacak ekilde dzenlenir (x/z dzlemi, ekiI
1) ve alma yn koordinat merkezinden da doru ynlenir.
Eri kaynak yaplmas durumunda, ayn varsaym uygulanr. Eim, sz konusu kaynan zel
kesitindeki ve x eksenindeki kk eksenine olan teetten elde edilir.
Her bir zel kesit, kendine zg koordinat sistemine sahiptir.
Not - Eik eksenli borular iin eim, kaynak ynyle ifade edilir (Madde 3.2).
a) S = 45
TRK STANDARDI
2.3 Dnme, R
Dnme, kaynak ekseni ile (kaynak kk ve kapak pasosu merkezlerini birIetiren hat gibi) y eksenine
paralel bir hat veya pozitif y ekseni arasnda kalan sz konusu kaynan enine kesit dzlemindeki
matematiksel pozitif ynde (saatin ters ynnde) llen adr.
Kaynak enine kesiti iin bak yn, aIrna ynnn tersi gibi koordinat merkezine doru ynlenir
(ekil 2).
S=90 veya S=270 (ekiI 1) eimleri durumunda, btn alar meydana geIebiIeceinden dnmenin
belirtilmesi gerekli deiIdir. Simetrik ve simetrik olmayan aln ve i ke kaynaklarnda dnmenin nasl
belirtileceine dair rnekler ekil 3ten ekiI 5e kadar verilmitir.
Not 1 - Kaynak ekseni, ounlukla ilve malzemenin (mesel, rtl elektrot) konumuna karlk gelir.
Not 2 - Eik eksenli borular iin, dnme,eim as ile ifade edilir (Madde 3,2).
TRK STANDARDI
ekil 2 Dnme, R
ekil 4 Yatay i paras yzeyli, simetrik olmayan aln kaynaklarnn dnme ( R ) rnekleri
TRK STANDARDI
alma konumlar
TRK STANDARDI
a) ematik diyagram
b) Sadeletirilmi grn
ekil 6 Esas konumlar
TRK STANDARDI
Aklama
Sembol
Dz konum
PA
Yatay dz konum
PB
Yatay konum
PC
Yatay tavan
konumu
PD
Tavan konumu
PE
Eim
S
0
180
0
0
180
180
0
0
180
180
0
0
180
180
0
180
90
270
Dnme
R
90
90
45
135
0
135
0
180
0
180
225
315
225
315
270
270
-
TRK STANDARDI
a) PA : Dz konum
b) PB : Yatay dz konum
c) PC : Yatay konum
g) PG : Dik a sa konum
1)
1)
TRK STANDARDI
TRK STANDARDI
b) Aa kaynak yn (J)
ekil 11 - Zirve rnekleri, kaynak yn ve eik eksenli sabitlenmi borular iin eikliin gsteriIii
TRK STANDARDI
Ksa gsterili
Esas konumlar, izelge 1de belirtilen uygun semboller vastasyla gsterilir (rnek 1). Esas konum
iin sembole, hanede verilen eim ve dnme deerleri ilve edilebilir (rnek 2).
Eik konumlar, eik eksenli borular dnda, Madde 3.2.1e gre eim ve dnme vastasyla gsterilir
(rnek 3).
Eik eksenli borularda epeevre kaynaklar iin, eim ve dnme ksa gsterilii, Madde 3.2.2ye gre
sadeIetirilir (rnek 4 ve rnek 5).
rnekler : Plkalar
1 " Yatay dz " (PB) esas konumu, aadaki gibi gsterilir :
PB
2 130 eimli ve 45 dnmeli Yatay dz (PB) esas konumu aadaki gibi gsterilir:
PB 130 045
3 30 eimIi ve 90 dnmeli eik konum aadaki gibi gsterilir :
030 - 090
rnekler: Borular
4 Yukar kaynak (H) kaynak ynl ye 30 lik eim as olan eik eksenli borularda kaynak konumu
aadaki gibi gsterilir :
H - L030
5 Aa kaynak (J) kaynak ynl ve 60 lik eim as olan eik eksenli borularda kaynak konumu
aadaki gibi gsterilir :
J - L060
10