Professional Documents
Culture Documents
MapleV6 PDF
MapleV6 PDF
Maple 6 l phn mm ton din gii quyt cc bi ton cao cp. Bao gm nhng cng
c x l, tnh ton trong cc lnh vc ton hc nh :
1. i s tuyn tnh: Ma trn, nh thc, H phng trnh tuyn tnh, Khng gian vct
2. Gii tch: Hm s, gii hn, Lin tc , o hm, Tch phn, Phng trnh vi phn,
Chui
3. ha, Ton ri rc, Thng K, v nhiu lnh vc khc ca ton hc.
Vi trn 3000 hm s Maple l mt tr l ton hc tuyt vi gip gii quyt phn tnh ton
trong hc tp v nghin cu.
Maple lm vic theo cu lnh nhp t bn phm v c th lu thnh tp tin s dng li
khi cn.
Mt s iu qui nh khi nhp lnh:
1. Kt thc cu lnh : Mi cu lnh c kt thc bi du
; ( th in kt qu ra mn hnh)
Maple V6
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
Trong Maple
a+b
a-b
a*b
a/b
A^n
A**n
A!
22 + 5
2( 2 + 1)
> A=(2^2+5)/(2*(2^(1/2)+1));
Trong Maple
x=2
x<>4
1<=x
3<x
x>a
t>=3
Maple V6
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
2. Kiu d liu:
Trong Maple ta c cc kiu d liu sau y :
D liu
Tn Kiu
integer
S nguyn
fraction
Phn s
float
S thc
complex
S phc
string
Xu k t
exprseq
Dy
set
Tp hp
list
Danh sch
range
Min
V d
123
12/3
12.3456
a+bI
(I ch hoa)
ab cd12
a,b,c
{a,b,c}
[a,b,c]
1..3 hay a..f
(-1) n
C=
Catalan
0.915955942
2
n =1 ( 2 n + 1)
g= lim
n
k =1
1
- ln n
k
gamma
0.5772156649
infinity
ng , sai
true , false
a) xem danh sch tn cc hng dng lnh : constants;
b) Thm tn hng vo danh sch hng :
constants:=constants, tn_hng_mi ;
c) Gn gi tr cho hng mi: macro(tn_hng_mi = gitr ) ;
V d : Thm hng K=9.109558. 10-31
constants:= constants K;
macro(K=9.109558*10^(-31));
4. Bin l vng nh lu gi tr v c truy xut qua tn ca bin.
Tn bin: l tn gn ca bin gm cc ch ci (a..z , A..Z) , cc ch s (0..9) v du gch ni _
. Tn bin phi bt du ch ci hoc du _ v c phn bit theo ch in v ch thng.
Tn bin khng c trng vi cc t kha dnh ring ca Maple gm:
and break by catch description do done elif else end error export fi finally for from global
if in
intersect local minus mod module next not od option options or proc quit read return save stop then
to try union use while
Maple V6
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
2 sin x + ln(2 x - 3)
p
cos - 3 x
x
B:=(2^sin(x)+ln(2*x-3))/(cos(Pi/x)-x^(1/3));
V d: B =
I S
I. BIU THC I S
1) S nguyn
a) S nguyn t :
Cc hm s lin quan n s nguyn t
Tn hm s
ngha
isprime(n)
kim tra s n c l s nguyn t
khng.
nextprime(n)
s nguyn t nh nht v n
prevprime(n)
s nguyn t ln nht v n
ithprime(n)
s nguyn t th n
ifactor(n)
tha s nguyn t ca n
V d:
isprime(113);
-> true
nextprime(90);
-> 97
prevprime(90);
-> 89
ithprime(7);
-> 17 s nguyn t th 7
V d: Phn tch 2004 thnh cc tha s nguyn t.
ifactor(2004); -> (2)2 (3) (167)
b) c s chung Bi s chung:
igcd(n1,n2,)
c s chung ln nht ca n1,n2,
ilcm(n1,n2,)
bi s chung nh nht ca n1,n2,
V d:
igcd(24,16,112);
ilcm(8,12,9);
-> 8
-> 72
2) Khai trin:
Lnh expand(Bthc) s khai trin biu thc i s theo cc qui tc ly tha,hm m, hm
logarit, lng gic.
V d:
a
expand((x^2+1)*(x+a)/x);
-> x2 + x a + 1 +
x
6
4
2
expand((x^2+1)^3);
-> x + 3 x + 3 x + 1
expand(sin(x+y)); -> sin( x ) cos ( y ) + cos ( x ) sin( y )
Maple V6
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
expand(exp(x-y)); ->
ex
ey
3) Rt gn biu thc s:
Lnh combine(Bthc, name) vi name : power,exp, trig
Kt hp cc s hng ca biu thc i s theo cc cng thc ly tha, hm m, hm logarit, lng
gic ngc li lnh expand.
V d :
(2 x + y)
combine(exp(x)^2*exp(y),exp); -> e
-> x
combine((x^a)^2,power);
(2 a)
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
Maple V6
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
ngha
T s ca biu thc hu t f
Mu s ca biu thc hu t f
Ti gin biu thc hu t f
V d : f:=(((x-2)^3)/(x^2-4))+x/(x-1);
( x - 2 )3
x
f := 2
+
x-1
x -4
numer(f);
x4 - 6 x3 + 18 x2 - 24 x + 8
denom(f);
( x2 - 4 ) ( x - 1 )
normal(f);
x3 - 4 x2 + 10 x - 4
(x - 1) (x + 2)
Maple V6
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
- 1 5 - 1 -2
5
1 + 5
-1 + 5
5
+
-1 + 5
1+ 5
2) Gii h phng trnh, h bt phng trnh:
x 2 + y 2 = 25
V d 1: Gii h phng trnh:
x - y = 7
solve({x^2+y^2=25, x-y=7});
{ x = 3, y = -4 }, { x = 4, y = -3 }
Maple V6
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
mx + y + z = 1
hpt:={m*x+y+z=1,x+m*y+z=1,x+y+m*z=1};
hpt := { m x + y + z = 1, x + m y + z = 1, x + y + m z = 1 }
solve(hpt);
{m =1, z = z, x =-z +1 - y, y = y}, {y = z, m = -
-1 + 2z
, z = z, x =z}
z
u + v + w =1
-> { w =
-2
3
4
,v= ,u= }
5
5
5
x 2 - 3 x + 2 0
V d 4: Gii h bt phng trnh :
4 - x 2 0
bpt:={x^2-3*x+2>=0,4-x^2>=0};
bpt := { 0 4 - x2, 0 x2 - 3 x + 2 }
solve(bpt); ->
{ -2 x, x 1 }, { x = 2 }
3) Gii gn ng : phng trnh hoc bt phng trnh ta dng lnh: fsolve( eqns, vars, options );
eqns l phng trnh hoc h phng trnh.
vars l tp hp n.
options l tham s iu khin li gii nh: complex, a..b,
solve(tan(sin(x))=1,x);
->
Maple V6
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
Thc hnh
1. Tm c s chung ln nht ca 1242 v 1024
2. Phn tch tha s nguyn t ca N v suy ra s c s ca N
N= 9876543210123456789
3. Tnh gi tr biu thc vi chn s l
2 19549 + 286 + 3 28 - ep
bang
2 19549 + 286
113 + 173
5. Rt gn cc biu thc :
a)
b)
13 + 30 2 + 9 + 4 2
2+ 3
2 + 2+ 3
2- 3
2 - 2- 3
x2 - x
b) g(x) = arcsin 2
x -1
9. Tm a thc bc 2 i qua 3 im: (-2;36) , (1;120) , (-3;48)
10. Tm F(n) tha : F(n) = F(n -1) + n2 , F(1) = 0
11. Tm p , q , r , s , t phn ng sau cn bng.
Maple V6
10
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
HM S & TH
1. HM S C BN
Maple nh ngha cc hm s dng cho tng kiu d liu nh :
a) Cc hm s cho s nguyn (Integer)
Tn hm s
abs(x)
min(x1, x2, )
max(x1, x2, )
irem(m,n)
iquo(m,n)
igcd(n1,n2,)
ilcm(n1,n2,)
isprime(n)
nextprime(n)
prevprime(n)
ithprime(n)
ifactor(n)
V d:
ngha
tr tuyt i ca x
gi tr nh nht ca x1, x2,
gi tr ln nht ca x1, x2,
d s trong php chia m/n
thng s trong php chia m/n
c s chung ln nht ca n1,n2,
Bi s chung nh nht ca n1,n2,
kim tra xem s n c l s nguyn t khng.
s nguyn t nh nht v n
s nguyn t ln nht v n
s nguyn t th n trong dy cc s nguyn t
tha s nguyn t ca n
irem(23,4) ;
igcd(24,16,112);
-> 3
-> 8
iquo(23,4);
ilcm(8,12,9);
-> 5
-> 72
ngha
ex
logarit npe (c s e) ca x
logarit thp phn lgx, logarit c s b
hm cn bc hai : x
sinx , cosx, tgx, cotgx
1/cosx , 1/sinx
arcsinx , arccosx, arctgx , arccotgx
e x - e-x e x + e-x
,
2
2
x
-x
e -e
tanh(x) = sinh(x) / cosh(x)
e x + e -x
e x + e-x
coth(x) = cosh(x) / sinh(x)
e x - e -x
lg x + 2 x
V d: Biu din biu thc : A= 3 sin x +
theo Maple
tgx
A:=sin(x)^(1/3)+(log10(x)+2^x)/tan(x);
V d: Biu din thnh ly tha hm sinh(x) v hm sec(x) theo sinx, cosx
convert(sinh(x),exp) ;
convert(sec(x),sincos) ;
sinh(x) , cosh(x)
Maple V6
11
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
V d:
Im(exp(I));
-> sin(1)
argument(-1);
-> p
argument(3+4*I); -> arctg(4/3)
5
abs(3+4*I);
->
V d: Mt s hm s thc cng dng c cho s phc
sqrt(-4);
-> 2I
sqrt(3+4*I);
-> 2+I
sqrt(2.0);
-> 1.414213562
sqrt(2)
-> 2
2. NH NGHA HM S MI
Ngoi cc hm s c nh ngha sn, Maple cung cp cho ngi s dng cng c to thm
cc hm s mi theo c php sau:
TnHmS := (DanhSchBin) -> CngThcHmS ;
x2 +1
V d 1: Hy nh ngha hm s f(x) =
x +1
f:= x-> (x^2+1)/(sqrt(x)+1);
1
Tnh gi tr hm s ti x=2 dng lnh : f(2);-> 5
2 +1
g(1,2),g(-1,2);
( 1/3 )
(13
/ )
,3
V d 3: nh ngha hm s f(x) =
f:=x->piecewise(x<1, x,
f := x
f(2);
x khi x < 1
0 khi x = 1
e x khi x > 1
x=1 , 0, exp(x));
piecewise( x < 1, x, x = 1, 0, e x )
2
-> e
Hm qui :
* If iuKin then Cngthc1 else CngThc2 fi;
hoc
* If iuKin1 then Cngthc1
elif iuKin2 then CngThc2
else CngThc3 fi;
12
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
-> 4
-> 7
ngha
Php cng
Php tr
Php nhn
Php chia
Php hp
Php hp fn
V d :
* f:=x->(x^2-1)/(x-1);
g:=f+ln;
g(x);
*
h:=g@f;
h(x);
x2 - 1
f
:=
x
->
x-1
-> g := f + ln
x2 - 1
-> x - 1 + ln( x )
-> h := ( f + ln )@f
2
( x2 - 1 )
-1
2
( x - 1 )2
x -1
+
ln
x - 1
x2 - 1
-1
x-1
* F:=f@@2;
->
F(x);
F := f
(2)
( x2 - 1 )
-1
( x - 1 )2
x2 - 1
-1
x-1
Maple V6
13
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
4. V TH HM S
a. Hm 1 bin : dng lnh flot(f, h, v, option1, option2,);
trong :
f : hm s thc hoc biu thc cha x
h : min ngang (horizontal range) dng a..b hoc x=a..b
v : min dc ( vertical range) ty chn
option gm :
o tilte = Tiu th
o titlefont= [family, style, size]
o color=n
o style = point , line, patch
o numpoints : s im v ( mn)
o axes = none, normal, boxed, framed
o legend=[danh sch ch thch]
x
V d : V th hm s y= 2
x +1
plot(x/(x^2+1),x=-10..10,title="Do thi ham so");
x3
( mu xanh, kiu line)
6
Maple V6
14
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
x 2 + 1 khi x < 1
V d 3 : V th hm s y=
3 - x
khi x 1
b) Hm dng tham s:
H ta Descartes:
x = 2 cos 3 t
x = t
V d 2: V th hai hm s
trn cng mt h trc ta .
;
2
3
y = 2 sin t
y = t
plot({[2*cos(t)^3,2*sin(t)^3,t=0..2*Pi],
[t,t^2,t=-2..2]});
Maple V6
15
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
H ta cc:
plot([r(t) , j(t), t=t0 .. t1], coords=polar,option);
sin(j )
j
plot([sin(t)/t,t,t=-Pi..Pi],
coords=polar,title="cochleoid");
V d 1: V th : r=
V d 2 : V th hm s r= 2sin3j
plot([2*sin(3*t),t,t=-2*Pi/3..2*Pi/3]
,coords=polar);
Maple V6
16
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
c) Hm s n: F(x,y) = 0
Trc khi ra lnh v phi gi th tc v th hm n bi lnh:
with(plots,implicitplot);
v v bng lnh :
implicitplot(F(x,y),x=a..b,y=c..d);
V d1: V th hm n : x3 +y3 -3xy = 0
with(plots,implicitplot);
implicitplot(x^3+y^3-3*x*y,x=-2..2,
y=-2..2);
V d 2: V th x2 y2 =1 v x2+y2 =4
with(plots):
k:=implicitplot(x^2 - y^2 = 1,x=-2..2,
y=-2..2,color=red):
g:=implicitplot(x^2+y^2=4,x=-2..2,
y=-2..2,color=blue):
display(k,g);
Maple V6
17
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
d) Hm nhiu bin:
Dng lnh :
plot3d(expr1, x=a..b, y=c..d,options)
plot3d(f, a..b, c..d, options)
plot3d([exprf,exprg,exprh], x=a..b, y=c..d, options)
plot3d([f,g,h], a..b, c..d, options)
trong :
expr1, exprf,exprg,exprh l biu thc cha x,y
f, g, h l cc hm hai bin.
options bao gm cc la chn sau:
coords=c : chn h ta Descartes, cylindrical(tr), spherica (cu)
orientation=[theta,phi]:xoay th theo cc gc theta,phi l cp tham s (q,j) trong ta
cu, gi tr ngm nh [45,45].
projection=r : chn chiu phi cnh vi r[0,s1], r=0 ('FISHEYE') , r=0.5 ('NORMAL') , gi
tr ngm nh (default) l r=1 ('ORTHOGONAL')
style=s : chn mt kiu v mt trong cc loi sau : POINT, HIDDEN, PATCH (mnh ghpdefault style), WIREFRAME (khung dy), CONTOUR (ng ng mc), PATCHNOGRID,
PATCHCONTOUR, LINE.
V d 1: V th z = x2+y2 trong min D : -10 x 10 v -10 y 10
plot3d(x^2+y^2,x=-10..10,y=-10..10,
orientation=[30,90],axes=normal);
plot3d(x^2+y^2,x=-10..10,y=- 10..10,
orientation=[30,90],style=wireframe,axes=normal);
plot3d(x^2+y^2,x=-10..10,y=- 10..10,
orientation=[30,90],style=patchnogrid);
Maple V6
18
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
f) Mt cong dng hm n:
implicitplot3d(z=x*y,x=-2..2,y=-2..2,
z=-3..3);
g) V a din (polyhedra):
Dng lnh :
polyhedraplot(L,options);
Trong :
L l tp hp, danh sch cc im [[x1,y1,z1], [x2,y2,z2], ...]
options l polyscale = <constant> v polytype = <set> trong polyscale iu khin kch thc a
din (ngm nh l 1) , cn polytype l kiu ca a din nhn gi tr (tetrahedron:t din-gi tr ngm
nh, octahedron: bt din, hexahedron , dodecahedron )
V d2: V t din
with(plots):
polyhedraplot([0,0,0],polytype=tetrahedron,
orientation=[70,60]);
Maple V6
19
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
V d 3: V hnh hp
polyhedraplot([0,0,0],polytype=hexahedron,
style=PATCH,scaling=CONSTRAINED);
h) V hnh tr (cylinder) :
cylinderplot(L,r1,r2,options);
with(plots):
cylinderplot(1,theta=0..2*Pi,z=-1..1);
i) V mt cu (sphere) :
sphereplot(L,r1,r2,options);
with(plots):
sphereplot(1,theta=0..2*Pi,phi=0..Pi);
sphereplot((5*cos(y)^2 -1)/2,x=0..Pi,
y=-Pi..Pi,style=PATCH);
Maple V6
20
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
5. V MT CT
xc nh mt ct ca cc mt cong, ta dng lnh display3d v nhiu mt cong trn cng h
trc ta , nh v d sau:
V d: V hnh khi xc nh bi hai hnh tr :
x 2 + y 2 = 1 va z 2 + y 2 = 1
u tin ta v hai mt tr trong mt h trc :
with(plots):
J:=cylinderplot(1,theta=0..2*Pi,z=-1..1,color=yellow):
K:=plot3d({sqrt(1-y^2),-sqrt(1-y^2)},y=-1..1,
x=-2..2,color=gold ):
display3d({J,K});
Maple V6
21
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
V d : Dng vt th gii hn bi cc mt :
y = x ;y = 2 x ;z = 0 ;x +z = 4
with(plots):
k:=plot3d([x,sqrt(x),z],x=0..4,z=0..4,
axes='NORMAL',color=red):
g:=plot3d([x,2*sqrt(x),z],x=0..4,z=0..4,
orientation=[-47,71],color=green):
h:=plot3d(4-x,x=0..4,y=0..4,style=hidden,
light=[50,25,1,1,0]):
display({k,g,h});
k:=plot3d([x,sqrt(x),z],x=0..4,z=0..4-x,axes='NORMAL',
color=red):
g:=plot3d([x,2*sqrt(x),z],x=0..4,z=0..4-x,color=green,
orientation=[1,60]):
h:=plot3d(4-x,x=0..4,y=sqrt(x)..2*sqrt(x),color=yellow):
n:=plot3d(0,x=0..4,y=sqrt(x)..2*sqrt(x),color=white):
display({k,g,h,n});
Maple V6
22
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
Thc hnh
1
xsin khi x 0
1. Cho hm s f(x)=
x
1
khi x = 0
4. V th cc hm s:
cos t
cost.sint
a. x =
, y=
, -p t p
2
1 + sin t
1 + sin 2 t
b. r2 = cos2j
c. (x2+y2)2 = x2 y2
t 2 -1
2t
d. t a 2
, t(- , +)
, 2
t + 1 t + 1
5. Hy vit th thc trong Maple tnh a thc Legrendre Ln(x) c nh ngha bi : L0(x)=1
, L1(x) = x
n -1
v Ln(x) =
( x.L n-1 ( x) - L n-2 ( x) ) + L n-1 ( x) khi n>1
n
a) Tnh L7(x)
b) V th L2(x) , L3(x) trn cng mt h trc ta .
x
6. Cho f(x) = 2
. Tnh f2(x) , f3(x) v v th ca chng.
x +1
V vt th gii hn bi cc mt:
7. y= x2 , z = y , z +y =2
8. x2 + y2 = 4 , z = -2 , y + z = 2
9. x2 + y2 + z2 = 4 , x2 + y2 = 1
10. x2 + y2 - 4z2 + 4 =0 , z = 2
Maple V6
23
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
GII HN LIN TC
I. GII HN
1) Gii hn hm mt bin
Cu lnh : limit(f, x=a); limit(f, x=a, dir);
f - mt biu thc i s (an algebraic expression )
x - mt tn (a name)
a - mt biu thc i s ( im gii hn , c th infinity, -infinity)
dir (ty chn) hng ly gii hn l : left, right, real, complex
V d 1: Tnh
1
lim cos( x) x
x 0
limit(cos(x)^(1/x),x=0); 1
V Maple phn bit ch hoa v ch thng, nn lnh :
Limit(f(x) , x=a) cho k hiu : lim f ( x)
xa
Do lnh :
Limit(cos(x)^(1/x),x=0)=
limit(cos(x)^(1/x),x=0);
lim cos ( x )
1
x
x0
=1
Trong trng hp gii hn hai pha khng xc nh, ta xt gii hn bn phi, bn tri :
V d 2: Tnh
1
lim e x
x 0
Limit(exp(1/x),x=0): %= value(%);
lim e
1
x
x0
= undefined
Limit(exp(1/x),x=0,right): %= value(%);
lim e
1
x
x 0+
Limit(exp(1/x),x=0,left): %= value(%);
lim e
x 0-
1
x
=0
assume(a>0):
limit(exp(a*x)*cos(b*x),x=-infinity);
Maple V6
24
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
V d 1: Tnh lim
x 0
y 0
x2 - y2
x2 + y2
limit((x^2-y^2)/(x^2+y^2), {x=0,y=0});
undefined
limit((x^2-y^2)/(x^2+y^2), {x=t,y=2*t});
-3
5
V d 2: lim
x 0
y 0
xy
3 - xy + 9
limit((x*y)/(3-sqrt(x*y+9)), {x=0,y=0});
i bin t=xy ta c :
limit((t)/(3-sqrt(t+9)), {t=0});
-> -6
II. HM S LIN TC
1) Kim tra hm lin tc trn khong s thc (a,b)
iscont(expr, x = a .. b)
iscont(expr, x = a .. b, 'closed')
iscont(expr, x = a .. b, 'open')
Trong :
expr - mt biu thc i s cha bin x
x
- tn bin
a..b - khong s thc vi a,b l hng s hay infinity, -infinity
'closed' ty chn kim tra trong on [a,b]
'open' - ty chn ngm nh (default) l khong (a,b)
V d :
iscont( 1/x, x=-1..1 );
false
Maple V6
25
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
2) im gin on
tm im gin on thc ta dng lnh : discont(f, x )
trong : f mt biu thc i s cha bin x
discont cho ra tp hp cc gi tr thc m ti c th hm gin on, k c .
Khi kt qu cho bi :
_Zn~ : mi s nguyn thuc Z, cn n s th t.
_NNn~ : mi s nguyn khng m thuc N
_Bn~ : tp hp nh phn {0,1}
V d : Tm im gin on ca f(x)=
x -x-6
2
{ -2, 3 }
discont(x/(x^2-x-6),x);
V d : Tm im gin on ca f(x)=
discont(1/sin(x),x);
1
sin x
{ p _Z1~ } ngha l kp , kZ
1
sin x - 12
discont(1/(sin(x)-1/2),x);
1
2
{ p + p _B1~ + 2 p _Z3~ }
6
3
V d : Tm im gin on ca f(x)=
1
2
p + p .{0,1} + 2pk , k Z
6
3
khi x 3
ngha la :
x2
V d : Cho hm s f(x) =
ax + 1 khi x > 3
a) xc nh a hm s lin tc trn R.
b) V th hm s f(x) vi gi tr ca a va tm c.
Gii:
# a)
restart: f:=x->piecewise(x<=3,x^2,a*x+3);
f := x piecewise( x 3, x2, a x + 3 )
pt:=limit(f(x),x=3,left)-limit(f(x),x=3,right);
pt := 6 - 3 a
a=solve(pt,a);
a=2
# b)
g:=x->piecewise(x<=3,x^2,2*x+3);
g := x piecewise( x 3, x2, 2 x + 3 )
plot(g(x),x=-6..6);
Maple V6
26
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
Thc hnh
1) Tnh cac gii han sau :
sin 3x
a) lim
x 0
x
b) lim (sin
x 0
1
x) x
1 - cos 2 x
c) lim
x0
3x 2
p
d) lim 1 +
e) lim x sin x
x
x 0
x
2) Tnh cac gii han sau :
lnx
x x
a) lim
d) lim
x0
b) lim
1+ e
- 1x
lnx
f) lim (2
c) lim
ex
1
x x
+3 )
x 2 + sin x
2x 2 + cos 4 x
p x
khi x 1
(1 - x)tg
a) f(x) =
2
A
khi x = 1
khi x 1
x +1
b) g(x) =
2
khi x > 1
3 - Ax
1
1
x
1+ 2
Ve o th ham so y tai lan can x = 0
5. Tm iem gian oan cua ham so :
a) f(x) =
tg(p x)
x -2
b) g(x) =
1-e
x.2 = 1
1
x -1
c) h(x) =
1 - cosx
sin 2 x
Maple V6
27
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
O HM
I. O HM
1. o hm cp 1
Cu lnh :
diff( f(x) ,x); tnh o hm cp 1 ca hm s f(x)
x +1
Diff(log(x/(x^2+1)),x)=
normal(diff(log(x/(x^2+1)),x));
x
x2 - 1
ln
= x x 2 + 1
x ( x2 + 1 )
V d2: Tnh o hm ca y =
x x
diff(sqrt(x*sqrt(x)),x);
3
4
x
x
( 3/2 )
x 2 + 1
khi x < 1
V d 3: Tnh o hm ca f(x) =
3 - x
khi x 1
f:=x->piecewise(x<1,x^2+1,3-x);
f := x piecewise( x < 1, x2 + 1, 3 - x )
diff(f(x),x);
2x
undefined
-1
x<1
x=1
1<x
2. o hm cp n
o hm cp 2 : diff(f(x) , x, x); hay diff( f(x) ,x$2)
o hm cp n : diff( f(x) , x$n) ;
vi n s nguyn dng xc nh.
x
V d 1: Tnh o hm cp 2 ca y =
x +1
1
2x
diff(x/(x+1),x,x); -2
+
2
(x + 1)
( x + 1 )3
1
Rt gn bi lnh : normal(%); -2
( x + 1 )3
x 2 + 1
khi x < 1
V d 2 : Tnh o hm cp 2 ca f(x)=
3 - x
khi x 1
f:=x->piecewise(x<1,x^2+1,3-x):
2
x<1
diff(f(x),x$2); undefined
x=1
0
1<x
Maple V6
28
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
1
x -1
2
. Suy ra y(n)
nh ngha hm s o hm
f:=n->diff((x^2-1)*y(x)=1,x$n);
f := n diff( ( x2 - 1 ) y( x ) = 1, x $ n )
Hin dy o hm, tm cng thc qui np
f(2);f(3); f(4);
2
2 y( x ) + 4 x y( x ) + ( x 2 - 1 ) 2 y( x ) = 0
2
3
6 y( x ) + 6 x 2 y( x ) + ( x 2 - 1 ) 3 y( x ) = 0
2
3
4
12 2 y( x ) + 8 x 3 y( x ) + ( x 2 - 1 ) 4 y( x ) = 0
x
1 x - 1
1 x + 1
2
x-1
2
x+1
trong G(n + 1) = n!
V d 4 : Tnh o hm cp n ca hm s y = xex
nh ngha hm s o hm cp n:
dh:=n->diff(x*exp(x),x$n);
dh := n diff( x e x, x $ n )
Lit k cc o hm cp 1, cp 2 :
factor(dh(1));factor(dh(2));
ex ( 1 + x )
ex ( 2 + x )
Gi s y(n) = ex ( n + x ) , ta o hm hai v c :
y^(n+1)=factor(diff((n+x)*exp(x),x));
Vy y(n) = ex ( n + x )
Maple V6
29
(n + 1)
= ex ( 1 + n + x )
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
3. o hm ring
Cu lnh : diff( f(x,y) , x$n, y$m);
3 x + y
xy 2 x 2 + y 2
diff((x+y)/(x^2+y^2),x,y$2);
V d : Tnh o hm ring cp ba :
y2
( x 2 + y2 )
normal(%);
2
( x2 + y2 )
16 x y
( x2 + y2 )
48 ( x + y ) x y 2
( x2 + y2 )
8 (x + y) x
( x2 + y2 )
-6 y2 x2 + y4 + x4 + 4 x3 y - 4 x y3
( x2 + y2 )
4. Ton t o hm
D(f)
: Hm s o hm ca hm mt bin f .
Ngha l D(f)(x) = diff(f(x), x)
D[i](f) : Hm s o hm ring theo bin th i.
Tng t : D[i, j](f) = D[i](D[j](f))
V d 1: Cho f(x) = x.arcsin(x) . Tnh f(x) , f(1/2).
f := x x arcsin( x )
f:=x->x*arcsin(x);
x
D(f)(x);
arcsin ( x ) +
1 - x2
1
1
p+
3
6
6
D(f)(1/2);
Cho h(x,y,z) =
1
x2 + y2 + z 2
2h 2h 2h
+
+
=0
x 2 y 2 z 2
h:=(x,y,z)->1/(x^2+y^2+z^2)^(1/2);
h := ( x, y, z )
1
x + y2 + z2
2
normal((D[1,1]+D[2,2]+D[3,3])(h)(x,y,z));
0
Maple V6
30
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
5. o hm hm s n
implicitdiff(f, y, x)
implicitdiff(f, y, x1,...,xk)
trong :
f
y
x, x1, ..., xk
2 x y + x 2 y + 2 y y = 0
x
x
xy
solve(%,diff(y,x));
-2 2
x +2y
Lnh implicitdiff(f, y, x1,...,xk) tnh o hm ring ca y theo cc bin x1, x2, ...
V d 2: Cho phng trnh x2 + y2 +z2 =1 . Tnh
z 2 z
,
x x 2
x
z
2
z + x2
implitdiff(x^2 + y^2 +z^2=1,z,x,x); z3
Lnh implicitdiff(F, Y, U, X) trong :
F : danh sch phng trnh n dng { f1, f2, fk }
Y : danh sch hm s dng {y1, y2 ,,yn}
U : danh sch cc hm cn tnh o hm {u1,u2}
X: danh sch bin tnh o hm.
V d 3: Cho phng trnh x2 + y = z v x+y+z = 1 .
z y
Tnh
,
x x
implicitdiff({x^2+y=z,x+y+z=1},{y,z},{y,z},x);
1
1
{ D( z ) = x - , D( y ) = - - x }
2
2
Maple V6
31
b sin( t )
a
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
II. CC TR
Lnh extrema(expr,constraints,vars,s);
cho kt qu gi tr cc tr ca expr
V d 1: Tm gi tr ln nht , nh nht ca hm s :
y= x4 x2 trn on [-3 , 3]
minimize(x^4 - x^2, x=-3..3, location);
-1
1
-1
1
-1
, { { x = 2 }, , { x =
2 }, }
4
2
4
2
4
maximize(x^4 - x^2, x=-3..3, location);
72, { [ { x = -3 }, 72 ], [ { x = 3 }, 72 ] }
Maple V6
32
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
V d 2: Tm gi tr ln nht , nh nht ca hm s :
z = x2- 3x + y2 + 3y + 3 trong min 2x4 v -4y-2
minimize(x^2-3*x+y^2+3*y+3, x=2..4,
y=-4..-2, location);
-1, { [ { y = -2, x = 2 }, -1 ] }
maximize(x^2-3*x+y^2+3*y+3, x=2..4,
y=-4..-2, location);
11, { [ { x = 4, y = -4 }, 11 ] }
V d 3: Tm gi tr ln nht ca hm s u = -x + y + 2z
tha cc iu kin :
3 x + 4 y - 3 z 23
5 x - 4 y - 3 z 10
7 x + 4 y + 11z 30
x 0; y 0; z 0
restart:with(simplex):
u:= -x + y + 2*z:
dk:= {3*x+4*y-3*z <= 23, 5*x-4*y-3*z <= 10,
7*x+4*y+11*z <= 30}:
49
1
maximize(u,dk,NONNEGATIVE); -> { x = 0, y = , z = }
8
2
57
Max=subs(%,u);
-> Max =
8
Maple V6
33
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
Thc hnh
1) Tnh o hm :
khi x < 0
x
1
1
1
a) y = +
+3
b) y =
x
x
x
ln(1 + x) khi x 0
2) Tnh o hm cp cao tng ng:
x2
sinx
a) y = e .cos(sinx). Tnh y b) y =
. Tnh y(8)
1- x
3) Tnh o hm cp n ca cc hm s :
1
a) y = 2
x + 4x + 3
b) y= x2ex
dy
4) Tnh o hm
bit :
dx
x = a (t - sin t )
y
a)
b) arctg = ln x 2 + y 2
x
y = b(1 - cos t )
5) Cho hm s thc g xc nh bi :
1
g(x,y, z) =
2
(x - a) + ( y - b) 2 + ( z - c) 2
Chng t g l nghim ca phng trnh :
2g 2 g 2g
+
+
=0
x 2 y 2 z 2
6) Tnh y, y ca hm s n nh ngha bi x + y = 1 .
7) Tm cc tr ca hm s :
3x 2 + 4 x + 1
a) y = 2
b) z = x3 + 3xy2 -15x -12y
x + x +1
c) u = xyz tha iu kin : x + y + z = 5 v xy + yz + zx = 8
8) Tm gi tr ln nht v nh nht ca hm s :
a) y = 3 ( x 2 - 2 x) 2 trn [0,3]
b) z= x2 + y2 xy +x +y trong min x 0 ; y0 v x+y + 3 0
9) Tm khong cch ngn nht t mt x2 + y2 z2 = 1 n gc O.
10) Tm trn ellip x2 + 9y2 = 9 cc im gn nht v xa nht i vi ng thng 4x + 9y = 16.
Maple V6
34
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
TCH PHN
I. TCH PHN
Cu lnh :
int(expr, x) : Tch phn bt nh
int(expr, x=a..b, ...) : Tch phn xc nh
Int(expr, x) : K hiu tch phn bt nh
Int(expr, x=a..b, ...) : K hiu tch phn xc nh
Trong :
expr mt biu thc i s
x
tn bin tch phn
a, b cn tch phn
...
ty chn.
V d 1:
Int( x/(x^3+1), x );
x
x +1
3
dx
dx
3
x + 1
int( x/(x^3+1), x );
1
1
1
1
- ln( x + 1 ) + ln( x2 - x + 1 ) +
3 arctan ( 2 x - 1 ) 3
3
6
3
3
dx = - ln( x + 1 ) + ln( x2 - x + 1 ) +
3 arctan ( 2 x - 1 ) 3
3
3
6
3
3
x + 1
x
x +1
dx
Int(x/(sqrt(x)+1),x=0..1): % =value(%);
1
x
x + 1
dx =
5
- 2 ln( 2 )
3
dx
x + 2x + 1
2
Int(1/(x^2+2*x+1),x=1..+infinity):
% = value(%);
1
1
dx =
2
2
x +2x+1
1
Maple V6
35
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
Trong trng hp tch phn khng biu din c di dng hm s cp th kt qu tch phn c
biu din qua cc hm :
erf(x) = 2/sqrt(Pi) * int(exp(-t^2), t=0..x)
FresnelC(x) = int(cos(Pi/2*t^2), t=0..x);
FresnelS(x) = int(sin(Pi/2*t^2), t=0..x);
EllipticF(z,k)=int(1/sqrt(1-t^2)/sqrt(1-k^2*t^2),t=0..z)
EllipticE(z,k) = int(sqrt(1-k^2*t^2)/sqrt(1-t^2),t=0..z)
EllipticPi(z,nu,k)=int(1/(1-nu*t^2)/sqrt(1-t^2)/
sqrt(1-k^2*t^2),t=0..z)
Si(x)
= int(sin(t)/t, t=0..x)
Ci(x)
= gamma + ln(x) + int((cos(t)-1)/t, t=0..x)
Ssi(x) = Si(x) - Pi/2
Shi(x) = int(sinh(t)/t, t=0..x)
Chi(x) = gamma + ln(x) + int((cosh(t)-1)/t, t=0..x)
e - x dx
2
1
p erf( x )
2
int(exp(-x^2),x);
1
1
x2
dx
-1
Int(1/x^2,x=-1..1):
%=value(%);
1
2 dx =
x
-1
V d 6: Tnh
sin( x 2 )dx
Int(sin(x^2),x):
%=value(%);
sin( x2 ) d x = 1 2
2 x
p FresnelS
V d 7: Tnh gn ng
cos( x 2 )dx
1
2
2
FresnelC
2
p
.9045242380
int(cos(x^2),x=0..1);
evalf(%);
Maple V6
36
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
tnh gi tr ca tch phn kp ta dng lnh %=value(%); sau lnh tch phn kp.
1
V d 1: Tnh
x + y dy d x
0 x
with(student):
Doubleint(x+y,y=x..1,x=0..1):
%=value(%);
1
x + y dy dx = 1
2
0 x
1
V d 2: Tnh
x + y dx d y
x 0
Doubleint(x+y,x=0..1,y=x..1):
%=value(%);
1
x + y dx dy = 1 - 1 x - 1 x2
2
2
x 0
2. TCH PHN BI BA
Tng t tch phn kp ch khc dng lnh :
Tripleint(g, x, y, z)
Tripleint(g, x = a..b, z = e..f, y = c..d )
Tripleint(g, x, y, z, Domain)
V d 1:
Tnh
x 3 y 2 zdxdydz vi V : 0 x 1 , 0 y x , 0 z xy
with(student):
Tripleint(x^3*y^2*z,z=0..x*y,y=0..x,x=0..1);
1
xy
x3 y2 z d z d y d x
0 0 0
1
xy
1
3 2
%=value(%);
x y z d z d y d x = 110
0 0 0
Maple V6
37
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
V d 2: Tnh
Ta dng ta cu :
Tripleint(r^3*cos(theta),r=0..R,
theta=-Pi/2..Pi/2,phi=0..2*Pi);
2p
1/2 p
r3 cos ( q ) d r d q d f
0 - 1/2 p0
%=value(%);
2p
1/2 p
r 3 cos ( q ) d r d q d f = R 4 p
0 - 1/2 p0
3. TCH PHN NG
Lineint(f(x,y), x=x(t), y=y(t))
Lineint(f(x,y), x, y =a..b)
Lineint(f(x,y,z), x, y, z)
Trong :
f(x,y) mt biu thc cha x v y v bin .
a, b (tu chn ) cn di v cn trn
V d 1: Tnh tch phn ng loi 1:
AB
t3
with(student):
Lineint(z^2,x=a*cos(t),y=a*sin(t),z=b*t,t=0..3);
3
2 2
b t
a cos ( t ) + a sin( t ) + b
t
t
t
t d t
%=value(%);
3
b 2 t2 a 2 sin( t )2 + a 2 cos ( t )2 + b 2 d t = 9 b 2 a 2 + b 2
y2
= 1, x 0 , y 0
4
AB
with(student):
Lineint(x*y,x=cos(t),y=2*sin(t),t=0..Pi/2);
1/2 p
2 cos ( t ) sin( t )
( 2 sin( t ) ) + cos ( t ) d t
t
t
%=value(%);
1/2 p
Maple V6
38
14
9
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
( x 2 - 2 xy )dx + ( y 2 - 2 xy )dy
vi C l ng parabol y = x2 , -1 x 1.
b
( x 2 - 2 xy ) + ( y 2 - 2 xy ) y ' dx
restart:with(student):
int((x^2-2*x^3)+(x^4-2*x^3)*diff(x^2,x),x=-1..1);
-14
15
a 2 - x 2 dx
with(student):
changevar(x=a*sin(t),Int(sqrt(a^2-x^2),x=0..a),t);
1/2 p
a 2 - a 2 sin( t )2 a cos ( t ) d t
1/2 p
%=value(%);
0
a 2 - a 2 sin( t )2 a cos ( t ) d t =
1
a2 a p
4
V d 2: Tnh
x
x+1
dx
changevar(t=sqrt(x+1),Int(x/sqrt(x+1),x=0..1),t);
2
-2 + 2 t 2 d t
1
Int(x/sqrt(x+1),x=0..1)=value(%);
1
Maple V6
x
x+1
39
dx = -
2
4
2+
3
3
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
1
4- x - y
2
dxdy
changevar({x=r*cos(phi),y=r*sin(phi)},
Doubleint(1/sqrt(4-x^2-y^2),x,y),[r,phi]);
dr df
4 - r 2
x 2 + y 2 + z 2 dxdydz
changevar({x=p*sin(theta)*cos(phi),
y=p*sin(theta)*sin(phi),
z=p*cos(theta)},
Tripleint(sqrt(x^2+y^2+z^2),x,y,z),
[p,theta,phi]);
sin( q ) d p d q d f
x cos xdx
with(student):
intparts(Int(x*cos(x),x=0..Pi/2),x);
1/2 p
1
p - sin( x ) d x
2
0
Int(x*cos(x),x=0..Pi/2)=value(%);
1/2 p
x cos ( x ) d x = 1 p - 1
2
0
1
x n e x dx
n x
Fn :=
x e dx
0
(n - 1) x
e-n
x
e dx
Maple V6
40
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
Thc hnh
1. Tnh cc tch phn bt nh sau y:
a)
c)
e)
e x - 1dx
b)
x 2 - a 2 dx
d)
sec 2 xdx
f)
x
1
dx
x 1 + x2
1
dx
1 + sinx + cosx
x- y
dy
dx va
3
( x + y)
2. Tnh
dx
(2ax - x 2 ) 3
x- y
dx
dy .
3
( x + y)
a)
p /2
4
4x + 4 x - 2 x - 10x + 6
dx
x 5 + 7 x 4 + 16x 3 + 10x 2
3
b)
1/ 5
c)
1
x 5x2 - 6 x + 1
d)
dx
1/ 7
1
1 - x2
dx
e)
f)
sinx
dx
x
1
xy
y ( x + 1) 2
2
dxdy
Maple V6
41
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
b)
lnx
dx
(x + a)(x - 1)
d)
x
arcsin 2 dx
a
f)
c)
e)
ln(x 2 + 1)
dx
x2 +1
x2
x6 +1
dx
tg arctgx dx
3
1
a x +b
dx
d) z =
p
2
a) Fn =
cos n x.dx
p
4
b) Tn =
tg n xdx
Maple V6
42
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
CHUI S CHUI HM
1. TNG RING CHUI S
sum(f,k); Tnh tng ca f(k) theo cng thc g(k) tha: g(k+1)-g(k)=f(k) mi k.
sum(f,k=m..n); Tnh tng: f(m) + f(m+1) + ... + f(n)
sum(f,k=alpha); Tnh tng biu thc f(k) vi k = alpha l nghim ca a thc, thng dng lnh
RootOf
n -1
V d1: Tnh
k =0
sum(k^2,k=0..n-1);
factor(%);
1 3 1 2 1
n - n + n
3
2
6
1
n (2 n - 1) (n - 1)
6
V d 2: Tnh
k1
k =1
1 2
p
6
sum(1/(k^2),k=1..infinity);
k
vi k l cc nghim phng trnh : x3 2 = 0
k +1
sum(k/(k+1), k=RootOf(x^3-2));
2
V d 3: Tnh tng
n
Y ( x) = (ln(G( x)) ) hay Y (n, x) = n (ln(G( x)) ) vi G( x) =
x
x
e -t t x -1dt
nh v d sau y:
Sum(k/(k+1),k=0..n) = sum(k/(k+1), k=0..n);
n
k
k + 1 = n + 1 - Y( n + 2 ) - g
k=0
2. CHUI TAYLOR
series(expr, eqn)
series(expr, eqn, n)
trong :
expr mt biu thc hay hm theo x cn khai trin thnh chui.
eqn tn bin x hoc phng trnh dng x=a khai trin ti 0 hay a
n (ty chn) l s nguyn khng m n, khai trin n cp n, gi tr ngm nh n=6.
1
ti x=1.
x
series(1/x,x=1);
1 - ( x - 1 ) + ( x - 1 )2 - ( x - 1 )3 + ( x - 1 )4 - ( x - 1 )5 + O( ( x - 1 )6 )
V d 2: Khai trin Mac-Laurin ca hm s f(x) = cosx n cp 10.
series(cos(x),x,10);
1
1 4
1 6
1
1 - x2 +
x x +
x 8 + O ( x 10 )
2
24
720
40320
Maple V6
43
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
V d 3 : Tnh gn ng
e ti s hng th 6.
series(exp(x),x,6);
1
1
1 4
1 5
1 + x + x2 + x3 +
x +
x + O( x6 )
2
6
24
120
1.648697917
eval(%,x=0.5);
Thc hnh
1. Tnh tng ca cc chui s :
a ).
n =3
1
n -4
c).
n =1
2 + (-1)n
d).
3n
n =0
b).
n =0
1
2
n + 3n + 2
arctg 2
n + n + 1
2. Xt s hi t ca cc chui s :
a ).
n =1
c).
n =1
e).
g). 1 +
b).
n +2
1
n(n 2 + 1)
n =1
2n + 3
n n + n + 1
n =1
n +1
d ).
n =1
e -1
n
f).
n =2
1 1 1
+ + + ....
3 5 7
h).
2n -1
n 2 n +1 + 2
ln n
n
1
2
3
4
+
+
+
+ ...
1.3 3.5 5.7 7.9
1
ti ln cn x = a
1- x
4. Vit khai trin Taylor ca hm f(x) = 3 x ti ln cn x=1
5. Vit khai trin Mac-Laurin ca cc hm s sau :
1
x
a). f(x) =
b). f(x) = cos2x c). f(x) =
2
(x - 1)
1 + x2
sin t
dt ,
t
1
2
sin t
dt vi sai s khng vt qu 10-3
t
Maple V6
44
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
ode := y( x ) = y( x ) tan( x )
x
_C1
dsolve(ode,y(x)); y( x ) =
cos ( x )
trong _C1 l hng s ty
gin tin khi nhp phng trnh vi phn, ta c th dng lnh alias nh v d sau:
V d 2 : Gii phng trnh vi phn : y =
2 xy
x2 - y2
alias(y=y(x)):
ptvf:=diff(y,x)=(2*x*y)/(x^2-y^2);
xy
ptvf := y = 2 2
x
x - y2
dsolve(ptvf,y);
1 1 - 1 - 4 _C1 2 x2
1 1 + 1 - 4 _C1 2 x2
y=
,y=
2
_C1
2
_C1
y
V d 3 : Gii phng trnh vi phn : y =
x + y3
ode:=diff(y(x),x)=y(x)/(x+y(x)^3);
y( x )
ode := y( x ) =
x
x + y( x ) 3
dsolve(ode,useInt);
x -
value(%);
Maple V6
y( x)
y ( x )
d_a
_a
1
-
_b d_b
_b e
d _b + _C1 e
1
x - y( x ) 2 + _C1 y( x ) = 0
2
45
=0
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
y'
V d 4 : Gii phng trnh vi phn : xy= y ln( )
x
ode:=x*diff(y(x),x,x)=diff(y(x),x)*ln(diff(y(x),x)/x);
y( x )
ode := x 2 y( x ) = y( x ) ln
x
x
( _C1 x )
dsolve(ode);
ee
y( x ) = _C1 2
( _C1 x )
ee
x
+
+ _C2
_C1
y'
= x(x-1)
x -1
y( x )
x
ode := 2 y( x ) = x (x - 1)
x-1
x
dsolve({ode,y(2)=1,D(y)(2)=-1},y(x));
y( x ) =
1 4 1 3 3 2
1
x - x - x +3x+
8
6
2
3
ode := y( x ) 2 y( x ) - y( x ) = 0
x
x
dsolve({ode,y(0)=1,D(y)(0)=2});
y( x ) = e
( 2 x)
dsolve(ode,y,series);
4
4
8
y = _C1 1 - x3 + O( x6 ) + _C2 ln( x ) 1 - x3 + O( x6 ) + x3 + O( x6 )
9
9
27
Maple V6
46
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
ode := y = y - x
ode:=diff(y,x)=y-x;
x
Tnh gn ng vi cc gi tr y(x) vi x= 0 ; 0.25 ; 0.5 ; 0.75 ; 1
F:=dsolve({ode,y0=1.5},y,'numeric',
value=array([0,0.25,0.5,0.75,1]));
.25
F :=
.5
.75
[ x, y ]
1.5
1.892012706
2.324360630
2.808499999
3.359140899
ode := 2 y - ( 1 - y2 ) y + y = 0
t
t
init:=y0=0,yp0=-0.1:
F:=dsolve({ode,init},y,'numeric');
F := proc (rkf45_x ) ... end proc
Ta c th v th ca hm y theo t bng cc nh ngha hm Y(t) nh sau :
Y:=t->rhs(op(1,select(hastype,F(t),'function')));
plot(Y,0..14);
Maple V6
47
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
dz = y
dx
sys1:={diff(y(x),x)=z(x),diff(z(x),x)=y(x)};
sys1 := { y( x ) = z( x ),
z( x ) = y( x ) }
x
x
dsolve(sys1,{y,z});
( -x )
( -x )
{ y( x ) = _C1 e x - _C2 e , z( x ) = _C1 e x + _C2 e }
dx
= x 2 + xy
V d 2 : Gii h phng trnh vi phn dt
dy = xy + y 2
dt
sys2:={diff(x(t),t)=x(t)^2+x(t)*y(t),
diff(y(t),t)=x(t)*y(t)+y(t)^2}:
dsolve(sys2,{x,y});
1
{ y( t ) = 0 }, { x( t ) =
- t + _C1
1
{ y( t ) = },
_C1 t + _C2
} ,
-
y ( t ) + y ( t ) 2
x( t ) =
y( t )
dsolve(sys2,{x,y},explicit);
1
}, {
- t + _C1
_C1
1
x ( t ) = +
2
( _C1 t + _C2 ) 2
( _C1 t + _C2 )
{ y( t ) = 0, x( t ) =
y( t ) = -
Maple V6
( _C1 t + _C2 ) ,
1
}
_C1 t + _C2
48
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
Thc hnh
1. Gii cc phng trnh vi phn bng Maple. Th gii bng nhiu phng php, tm li gii dng
n gin nht v th kim tra li :
y
a ). 3y 2 y '+16 x = 12 xy 3
b). xy'-y = xtg
x
2. Gii cc phng vi phn sau:
a) y' + 2xy = xe -x
c) (x + y - 1)2 dy = 2(y + 2 )2 dx
b) 1 + x 2 y' = 2xy + 1 + x 2
y - 2x y + 2
d) y' - tg
=
x +1 x +1
c) y' ' + 4y =
1
sin 2 x
y'
b) xy' ' - y' - xsin = 0
x
1
e) y' ' + 3y' + 2y = x
e +1
x
dt dx dy
dy
a) = z - x
b)
=
=
xy ty tx
dt
dz
dt = x - y
Maple V6
49
y' = 5y + 4z
c)
z' = 4y + 5z
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
adjoint
angle
I. MA TRN-NH THC
1. TO MA TRN
Cu lnh :
matrix(L)
matrix(m, n)
matrix(m, n, L)
matrix(m, n, f)
trong :
m,n - s nguyn dng ch s hng v s ct.
L - Danh sch hoc vect.
f
- mt hm s dng to cc phn t ca ma trn.
V d 1:
with(linalg):
1
A :=
3
a
B :=
c
A:=matrix(2,2,[1,2,3,4]);
B:=matrix([[a,b],[c,d]]);
C:=matrix(3,2,(i,j)->i+j-1);
M:=matrix(2,2,0);
N:=matrix(2,2,3);
Maple V6
4
b
d
1 2
C := 2 3
3 4
0 0
M :=
0 0
3 3
N :=
3 3
50
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
M:=matrix([[1,2,3],[x,y,z]]);
1
M :=
x
2
y
1 x
M^t=transpose(M); M t = 2 y
3 z
0 1
1 0 0
I3=diag(1,1,1); I3 = 0 1 0
0 0 1
l1 0
m :=
0 l2
l1 0 0 0
0 l2 0 0
N :=
0
0
1
0
0
0
1
m:=diag(lambda1, lambda2);
N:=diag(m,diag(1,1));
MA TRN CON :
minor(A, r, c)
A := -6
-1
-6 1
1 1
6 1
1 1
A11 :=
A11:=minor(A,1,1);
6 1
-6 1
A21 :=
A21:=minor(A,2,1);
6 1
MA TRN KHI: blockmatrix(m,n,L);
trong : m,n : s hng , s ct ca ma trn khi m cc phn t l ma trn trong danh sch L
L - danh sch gm m*n cc ma trn.
0 1
A := matrix(2,2,(i,j) -> abs(i-j)); A :=
1 0
x x
B:=matrix(2,2,[x,x,x,x]); B :=
x x
0 1 x x
blockmatrix(1,2,[A,B]);
1 0 x x
0 1 x x
1 0 x x
blockmatrix(2,2,[A,B,B,A]);
x x 0 1
x x 1 0
Maple V6
51
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
.
3 4
g d
Tnh 2A-B ; AB , A3 , A-1.
with(linalg):
A:=matrix(2,2,[1,-2,3,4]);
1 -2
A :=
3 4
B:=matrix([[alpha,beta],[gamma,delta]]);
a b
B :=
g d
2*A-B=evalm(2*A-B);
2 - a -4 - b
2 A - B =
8 - d
6 - g
A*B=evalm(A&*B);
a-2g
b-2d
A B =
3 a + 4 g 3 b + 4 d
A^3=evalm(A^3);
-35 -30
A3 =
45 10
1/A=evalm(1/A);
1
2
5
1 5
=
A -3
1
10
10
i vi php cng, tr th A n l cc phn t Aii bi s n.
b
a - 3
evalm(B-3);
d - 3
g
Trong trng hp thc hin cc th tc (procedure) trn tt c cc phn t ca ma trn, ta
thng dng cu lnh:
map(fcn, expr, arg2, ..., argn)
trong :
fcn th tc cn thc hin trn cc s hng ca biu thc expr
expr biu thc , ma trn ...
b a
evalm(A^3);
2
2
2
( a 2 + b2 ) b + 2 a 2 b
( a + b ) a + 2 a b
2
( a + b 2 ) b + 2 a 2 b ( a 2 + b 2 ) a + 2 a b 2
Maple V6
52
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
map(factor,%);
2
2
a ( a + 3 b )
b ( 3 a 2 + b 2 )
b ( 3 a 2 + b 2 )
a ( a 2 + 3 b 2 )
nh gi y (full evaluation) :
R:=matrix(2,2,[cos(alpha),
-sin(alpha),sin(alpha),cos(alpha)]);
cos ( a ) -sin( a )
R :=
sin( a ) cos ( a )
ta gn gi tr alpha=1
alpha:=1:
lnh evalm khng nh gi y gi tr ma trn R
evalm(R);
cos ( a ) -sin( a )
sin( a ) cos ( a )
nhng lnh map nh gi y theo cc php gn
map(eval,R);
cos ( 1 ) -sin( 1 )
sin( 1 ) cos ( 1 )
o hm cc phn t ma trn:
R:=matrix(2,2,[cos(x^2),-sin(x),sin(x),cos(x^2)]);
2
cos ( x )
R :=
sin( x )
-sin( x )
cos ( x 2 )
map(diff,R,x);
2
-2 sin( x ) x
cos ( x )
-cos ( x )
-2 sin( x 2 ) x
3. RT GN MA TRN
Cu lnh:
gaussjord(A)
gaussjord(A, 'r')
gaussjord(A, 'r', 'd')
A - ma trn ch nht.
'r' - (ty chn) cho ra hng ma trn A gn vo r.
'd' - (ty chn) cho ra nh thc A gn vo d, nu A vung.
V d:
A:=array([[4,-6,1,0],[-6,12,0,1],[-2,6,1,1]]);
A := -6
-2
gaussjord(A,'r');
'rank'(A)=r;
Maple V6
-6
12
6
1
0
1
1
1
1
0
0
1
0
0
rank( A ) = 2
53
1
1
2
0
1
2
1
3
0
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
4. NH THC
Cu lnh: det(M);
V d:
A := array( [[4,-6,m],[-6,m,1],[-m,6,1]] );
4 -6 m
A := -6 m 1
-m 6 1
3
26
m
60
+
m
det(A);
5. HNG MA TRN
Cu lnh: rank(M);
V d:
A := matrix(3,3, [x,1,0,0,0,1,x*y,y,1]);
rank(A);
gaussjord(A);
1
x
0
0
6. MA TRN NGHCH O
Tnh bng php tnh A-1:
Dng lnh inverse(A); hoc evalm(1/A);
A := matrix( [[1,-6,1],[-6,1,1],[-1,6,1]] );
inverse(A);
evalm(1/A);
A := -6
-1
14
-1
14
14
-1
14
-6
1
6
-6
35
-1
35
1
1
1
10
1
10
1
2
0
-6
35
-1
35
1
10
1
10
1
2
A := -6
-1
-6
1
6
1
1
AI:=blockmatrix(1,2,[A,diag(1,1,1)]);
1
AI := -6
-1
Maple V6
-6
1
6
1
1
1
54
1
0
0
0
1
0
0
1
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
gaussjord(AI);
1
14
-1
14
1
2
-6
35
-1
35
0
1
10
1
10
1
2
1
PA , Tnh PA bi lnh adjoint(A); hoc adj(A);
det( A)
[[1,-6,1],[-6,1,1],[-1,6,1]] );
-6 1
1 1
6 1
-7
-5 12
PA := 5
2
-7
-35
0 -35
A := -6
-1
PA:=adj(A);
evalm(PA/det(A));
1
14
-1
14
1
2
-6
35
-1
35
0
1
10
1
10
1
2
1 3
B:=vector([1,-2]);
B := [ 1, -2 ]
X:=linsolve(A, B);
7
X :=
-3
H c nghim duy nht : x= 7 , y=-3
x 1 - x 2 + x 3 - x 4 = 1
x - 2x + x + 3x = 2
1
2
3
4
V d2: Gii h phng trnh :
2x1 + x 2 - x 3 - 2x 4 = 5
2x1 + 2x 2 - x 3 - 6x 4 = 4
A:= matrix([[1,-1,1,-1],[1,-2,1,3],
[2,1,-1,-2],[2,2,-1,-6]]):
B:= vector([1,2,5,4]):
Maple V6
55
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
X:=linsolve(A,B);
H c v s nghim :
x1= 2 + t , x2= -1+4t , x3= -2 +4t , x4= t , ( vi t ty )
2x - y + z = -2
A := matrix( [[2,-1,1],[1,2,3],[1,-3,-2]] ):
B:= vector([-2,-1,3]);
X:=linsolve(A,B); X :=
H v nghim
B := [ -2, -1, 3 ]
mx + y + z = 1
2
x + y + mz = m
m:=1:
A1:=map(eval,A):B1:=map(eval,B):
X:=linsolve(A1,B1); X := [ 1 - _t 1 - _t2, _t1, _t2 ]
m:=-2:
A2:=map(eval,A):B2:=map(eval,B):
X:=linsolve(A2,B2); X :=
III. KHNG GIAN VCT
1. To mt vct
Dng mt trong cc lnh :
vector([x1, ..., xn])
vector(n)
vector(n, f)
trong :
x1, ..., xn - thnh phn ca vector c kiu s.
n
- s chiu ca vector.
f
- hm s f c dng to cc thnh phn ca vector.
Do vector(n,f) tng ng vi vector(1..n , [f(1),f(2) , , f(n)])
V d :
vector( [5,4,6,3] );
vector(4);
vector(4, 0);
Maple V6
[ 5, 4, 6, 3 ]
[ ? 1, ? 2, ? 3, ? 4 ]
[ 0, 0, 0, 0 ]
56
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
v := vector(4, f);
1
x
2
x
Tn lnh
norm(v,2)
normalize(v)
scalarmul(v,k)
dotprod(u,v)
crossprod(u,v)
GramSchmidt([v1,v2,,vn])
GramSchmidt([v1,v2,,vn],normalized)
basis({v1,v2,,vn})
intbasis(V1,V2,,Vn)
sumbasis(V1,V2,,Vn)
rowspace(A)
colspace(A)
kernel(A) , nullspace(A)
ngha
Mun ca v
Chun ha v
Nhn vector v vi s k
Tch v hng uv
Tch c hng u^v
Trc giao ha GramSchmidt cc vector c lp tuyn tnh
v1,v2,,vn
Trc chun ha GramSchmidt cc vector c lp tuyn tnh
v1,v2,,vn
xc nh c s ca khng gian sinh bi v1,v2,,vn
xc nh c s khng gian giao ca cc khng gian sinh bi h
vector V1, V2,,Vn
xc nh c s khng gian tng ca cc khng gian sinh bi h
vector V1, V2,,Vn
xc nh c s khng gian sinh bi cc hng ca ma trn A
xc nh c s khng gian sinh bi cc ct ca ma trn A
xc nh c s khng gian nghim h phng trnh thun nht
AX=0
2. Cc v d
Tnh mun v chun ha vector v =(2,2,-1)
with(linalg):
v:=vector([2,2,-1]); v := [ 2, 2, -1 ]
norm(v,2); 3
2 2 -1
normalize(v); , ,
3 3 3
Tnh tch v hng v tch hu hng ca u=(2,2,-1), v=(1,2,3)
v:=vector([2,2,-1]):
u:=vector([1,2,3]):
3
dotprod(u,v);
crossprod(u,v); [ -8, 7, -2 ]
Xt tnh c lp tuyn tnh ca h vector
v1:=vector([1,2,-1,0]):
v2:=vector([2,1,2,3]) :
v3:=vector([-1,4,-7,-6]):
basis({v1,v2,v3}); { v2, v1 }
H ph thuc tuyn tnh.
Maple V6
57
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
u1 := vector([2,2,2]):
u2 := vector([0,2,2]):
u3 := vector([0,0,2]):
basis({u1,u2,u3}); { u1 , u2 , u3 }
H c lp tuyn tnh.
Trc giao ha v trc chun ha h vector
u1 := vector([2,2,2]):
u2 := vector([0,2,2]):
u3 := vector([0,0,2]):
GramSchmidt([u1,u2,u3]);
[ 2, 2, 2 ], -4, 2, 2 , [ 0, -1, 1 ]
3 3 3
GramSchmidt([u1,u2,u3],normalized);
1 3, 1 3, 1 3 , - 1 8 3, 1 8 3, 1 8 3 , 0, - 1 2, 1 2
3
3 6
12
12
2
2
3
Cho khng gian sinh bi : U = < (1,2,1) ; (1,0,2) > v W=<(2,-1,2) ; (2,1,1)>
Tm c s ca U, W, UW v U+W
U:={vector([1,2,1]),vector([1,0,2])};
U := { [ 1, 2, 1 ], [ 1, 0, 2 ] }
W:={vector([2,-1,2]),vector([2,1,1])};
W := { [ 2, -1, 2 ], [ 2, 1, 1 ] }
{ [ 1, 2, 1 ], [ 1, 0, 2 ] }
basis(U);
basis(W); { [ 2, -1, 2 ], [ 2, 1, 1 ] }
intbasis(U,W); { [ 0, 2, -1 ] }
sumbasis(U,W); { [ 2, -1, 2 ], [ 1, 0, 2 ], [ 1, 2, 1 ] }
Tm c s ca khng gian con
U={(x1,x2,x3) / x1+x2+x3= 0 , x1+2x2 x3= 0}
A l ma trn h s ca h phng trnh :
x1+x2+x3=0 , x1+2x2 x3= 0
A:=matrix([[1,1,1],[1,2,-1]]);
1 1 1
A :=
1 2 -1
-3
1
kernel(A); { , 1, }
2
2
3. Ta vect Chuyn c s :
Ta vect :
tnh ta vect v trong c s B={e1,e2,,en} ta gii h phng trnh tuyn tnh :
v
vi BT ma trn chuyn v ca ma trn B m cc hng l cc vect c s e1,e2,,en
BTX=
V d 1: Tm ta ca v=(6,9,14) trong c s
B={(1,1,1) , (1,1,2) , (1,2,3)}
with(linalg):
Bt:=transpose(matrix([[1,1,1],[1,1,2],[1,2,3]]));
Maple V6
58
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
Bt := 1
1
1
1
2
2
3
v := [ 6, 9, 14 ]
[ 1, 2, 3 ]
2
V d 2: Hy biu din p= x trong c s
B={1, (x-1) , (x-1)2 } ca P2[x]
Ta tm ta ca p trong B: bng cch biu din theo c s chnh tc { 1, x , x2 }
v:=vector([6,9,14]);
linsolve(Bt,v);
B:=transpose(matrix([[1,0,0],[-1,1,0],[1,-2,1]]));
B := 0
0
-1
1
0
-2
1
v:=vector([0,0,1]); v := [ 0, 0, 1 ]
linsolve(B,v); [ 1, 2, 1 ]
Bt := 1
1
2
3
1
1
2
V:=transpose(matrix([[6,9,14],[1,2,3]]));
V := 9
14
2
3
linsolve(Bt,V);
0
1
Ma trn chuyn c s :
Ma trn chuyn c s t B -> B1 l ma trn S l nghim : BTS = B1T
V d : B={(1,1,0 ) , (0,1,1) , (1,0,1) } v
B1={(0,0,1) , (1,-1,0) , (1,1,1) }
B:=transpose(matrix([[1,1,0],[0,1,1],[1,0,1]]));
B := 1
0
0
1
1
0
1
B1:=transpose(matrix([[0,0,1],[1,-1,0],[1,1,1]]));
B1 := 0
1
Maple V6
59
1
-1
0
1
1
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
S=linsolve(B,B1);
S1=linsolve(B1,B);
S=
S1 =
-1
2
1
2
1
2
0
-1
1
-1
0
1
1
2
-1
2
1
2
1
2
1
2
1
2
1
2
1
2
1
2
A := 0 1 1
1 1 -2
Af:=transpose(A); Af := 2 1 1
-1 1 -2
rowspace(Af); { [ 0, 1, -1 ], [ 1, 0, 1 ] }
2. TM CNG THC CA NH X TUYN TNH KHI BIT NH CA C S
V d : Cho nh x tuyn tnh f: |R2 |R2 tha: f(3,1)=(2,-4) ; f(1,1) = (0,2). Xc nh f(x,y)
with(linalg):
Ma trn chuyn v cc vect c s { (3,1) , (1,1) }
B:=transpose(matrix([[3,1],[1,1]]));
3 1
B :=
1 1
Ma trn chuyn v ca nh B
ImB:=transpose(matrix([[2,-4],[0,2]]));
2 0
ImB :=
-4 2
Ma trn ct ca vect bt k v=(x,y)
Maple V6
60
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
x
v:=matrix(2,1,[x,y]); v :=
y
Ma trn ta ca v trong B
1x-1y
2
2
X:=linsolve(B,v); X :=
3
1
- x + y
2
2
x-y
f(x,y)=multiply(ImB,X); f( x, y ) =
-3 x + 5 y
f(x,y) = (x-y , -3x+5y )
1 -5 3
Ma trn ct cc vect c s B
B:=transpose(matrix([[1,1,1],[1,1,0],[1,0,0]]));
1 1
B := 1 1
1 0
Ma trn nh ca cc vect
0
0
trong c s B l fB = AB
1 5 3
fB:=multiply(A,B); fB :=
-1 -4 1
Ma trn ct cc vect c s B
BB:=transpose(matrix([[1,3],[2,5]]));
1 2
BB :=
3 5
Ma trn ca f trong B,B, gii h : (BB)Af = fB
-7 -33 -13
f(B,BB)=linsolve(BB,fB); f( B , BB ) =
8
4 19
V d : Cho nh x tuyn tnh f: |R3 |R3 xc nh bi :
f(x,y,z) = (2y+z , x-4y , 3x )
Tm ma trn ca f trong :
a) c s chnh tc ca |R3
b) c s E={(1,1,1) , (1,1,0) , (1,0,0) }
c) Chng t hai ma trn ca f trong hai c s trn ng dng.
A:=matrix([[0,2,1],[1,-4,0],[3,0,0]]):
Ma trn hai c s :
Eo:=transpose(matrix([[1,0,0],[0,1,0],[0,0,1]]));
E:=transpose(matrix([[1,1,1],[1,1,0],[1,0,0]]));
Maple V6
61
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
Eo := 0
0
0
1
0
0
1
0 E := 1
1
1
1
1
0
0
0
Ma trn nh ca hai c s :
fEo:=multiply(A,Eo);
fE:=multiply(A,E);
0
fEo := 1
3
2
-4
0
f( Eo ) = 1 -4 0 f( E ) = -6
3 0 0
6
1
3
0 fE := -3
3
0
3
-6
5
2
-3
3
1
3
-2
-1
c) Ma trn chuyn c s S t Eo E
1 1 1
S:=linsolve(Eo,E); S := 1 1 0
1 0 0
Tnh S-1(fEo)S
3 3 3
multiply(1/S,fEo,S); -6 -6 -2
6 5 -1
V. CHO HA MA TRN
1. TR RING,VCT RING
a thc c trng ca ma trn vung A : f(x) = det(x*I -A) , I l ma trn n v
Tr ring : nghim ca a thc c trng f(x)=det(x*I-A) = 0
Vect ring ng vi tr ring l : mt nghim XO ca h thun nht [lI-A]X= O
Khng gian ring ng vi tr ring l : Khng gian nghim ca h [lI-A]X= O
Tn lnh
charpoly(A,x)
eigenvalues(A)
eigenvectors(A)
charmat(A,l)
issimilar(A,B,P)
Maple V6
ngha
a thc c trng ca A
Tr ring ca A
Tr ring v Vect ring ca A c cho dng danh sch: [l, m, {v[1,i],...
v[ni,i]}]
tr ring l , bi m , vect ring c s.
Ma trn c trng ng vi tr l : lI A
Kim tra xem A B ng dng hay khng? v A=P-1 BP
62
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
V d :
A := matrix(3,3, [1,-3,3,3,-5,3,6,-6,4]):
3
charpoly(A,x); x - 12 x - 16
eigenvalues(A); 4, -2, -2
3 3 -3
charmat(A,4); -3 9 -3
-6 6 0
lst:=eigenvectors(A);
lst := [ 4, 1, { [ 1, 1, 2 ] } ], [ -2, 2, { [ 0, 1, 1 ], [ 1, 1, 0 ] } ]
[ 4, 1, { [ 1, 1, 2 ] } ] : tr ring l1= 4 (bi 1) , vect c s ca
khng ring (1,1,2)
[ -2, 2, { [ 0, 1, 1 ], [ 1, 0, -1 ] } ] : tr ring l2= -2 (bi 2), vect c
s ca khng ring (0,1,1) (1,0,-1)
Ly danh sch vect ring t lst:
vr:=[lst[1,3,1],lst[2,3,1],lst[2,3,2]];
vr := [ [ 1, 1, 2 ], [ 1, 1, 0 ], [ 0, 1, 1 ] ]
P:=transpose(matrix(vr));
1 1 0
P := 1 1 1
2 0 1
multiply(1/P,A,P);
4 0 0
0 -2 0
0 0 -2
V d:
A:=matrix(3,3, [1,-3,3,3,-5,3,6,-6,4]):
B:=diag(eigenvalues(A));
4 0 0
B := 0 -2 0
0 0 -2
issimilar(B,A,'P'); true
1 -1 2
print(P); 1 -3 7
2 -2 5
A := -2 3 0
0 0 5
Maple V6
63
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
0
jordan(A,P);
1
print(P);
0
Cho ha trc giao
0
5
0
5
0
1
2
-1
2
1
with(linalg):
A:=matrix(3,3, [4,2,2,2,4,2,2,2,4]);
4 2 2
A := 2 4 2
2 2 4
lst:=eigenvectors(A);
lst := [ 8, 1, { [ 1, 1, 1 ] } ], [ 2, 2, { [ 1, 0, -1 ], [ 0, 1, -1 ] } ]
v:=[lst[1,3,1],lst[2,3,1],lst[2,3,2]];
v := [ [ 1, 1, 1 ], [ 1, 0, -1 ], [ 0, 1, -1 ] ]
V:=GramSchmidt(v);
-1
-1
V := [ 1, 1, 1 ], [ 1, 0, -1 ], , 1,
2
2
vt:=[normalize(V[1]),normalize(V[2]),
normalize(V[3])];
1
1
1
1
1
1
1
1
vt := 3, 3, 3 , 2, 0, - 2 , - 3 2, 3 2, - 3 2
3
3 2
2 6
3
6
3
P:=transpose(matrix(vt));
1
1
1 3
2
3 2
2
6
P := 3
0
3 2
3
1
1
1
3 2 3 2
3
2
6
orthog(P); true
8 0 0
multiply(transpose(P),A,P); 0 2 0
0 0 2
Maple V6
64
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
V d 1:
A := matrix(2,2, [2,1,1,3]);
2 1
A :=
1 3
definite(A, 'positive_def');
true
V d 2:
A := matrix(2,2, [a,b,b,d]);
a b
A :=
b d
definite(A, 'positive_def');
-a < 0 and -a d + b 2 < 0
Thc hnh
1 0 2
- 3 2
1. Cho A= 2 - 1 3 , B= 0 1 . Tnh
4 1 8
7 4
-1
T
T
A ; AA ; B AB ; (2A+BBT)AT
2. Tnh: 3A2 - 2A + 5I vi
1 - 2 3
1 0 0
A = 2 - 4 1 , I = 0 1 0
3 - 5 2
0 0 1
a) 9 4 3 b) 2 - 2 1 c)
1 - 1 1 - 1
5 3 1
2 1 - 2
1 - 1 - 1 1
4. Tnh nh thc ca ma trn :
x 2 + 1
x
0
0
2
x
x +1
x
0
a) A=
0
x
x2 +1
x
0
x
x 2 + 1
0
x 2 + 1
x
0
0
0
x2 +1
x
0
0
x
b) 0
x
x2 +1
x
0
0
x
x2 +1
x
0
0
0
0
x
x 2 + 1
c) Qui np nh thc cp n.
Maple V6
65
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
x +1
x+2
x +1 x + 3 x + 5 = 0
x + 4 x + 9 x + 14
b)
1 x x2
x3
1 2
1 3
27
1 4 16
64
=0
a) 3x 1 + 5x 2 + 2x 3 + 2x 4 = 4 b) 3x 1 - x 2 + 4x 3 + 3x 4 = 5
9x + 4x + x + 7x = 2
7x + x + 6x + x = 4
2
3
4
2
3
4
1
1
7. Tm ma trn X sao cho :
1 2
3 6 9
a)
X=
1 3
4 8 12
0 1
-3
1
9
b) 2 - 3 4 X = 47 - 20
1 - 3 4
455 - 21
mx + y + z = m
b) 2x + (m + 1)y + (m + 1)z = m - 1
x + y + mz = 1
x1 + 2 x 2 + 3 x3 = 0
10. Cho U l khng gian nghim ca h phng trnh :
v W l khng gian
2 x1 + 3x 2 + 5 x3 = 0
nghim ca phng trnh x1+x2+x3 = 0. Tm c s ca cc khng gian con U, W, UW, U+W
trong khng gian |R3.
11. Cho U=< (1,2,1) , (2,3,0) > , W=<(2,0,1) , (1,2,3)>
Tm c s v s chiu ca cc khng gian con UW v U+W trong khng gian |R3.
12. Tm nhn v nh ca nh x tuyn tnh :
a). f :|R2 |R2 xc nh f(x,y) = (2x-y,x-2y)
b). f :|R3 |R3 xc nh f(x,y,z)=(x+2y+2z ,2x-y-z ,-4x-3y-3z)
13. Cho nh x tuyn tnh f :|R2 |R2 xc nh bi :
f(x,y) = (2x-3y,x+4y).
Tm ma trn ca f trong c s B={(1,0) , (0,1)} i vi
B={(1,3) , (2,5) }
Maple V6
66
( ATADA-HNL 30/10/2009 )
1 - 18 15
{(8,-6,7) , (-16,7,-13) , (9,-3,7)} l - 1 - 22 20 .
1 - 25 22
Tm ma trn f trong c s {(1,-2,1) , (3,-1,2) , (2,1,2)}
16. Tm a thc c trng, tr ring, vect ring ca ma trn:
2
a ) A = 1
1
1
2
b) B =
-1
-1
2 1
3 1
2 2
- 4 -1 - 4
0 5 - 4
1 -2 3
4 -1 6
0 khi i = j
17. Cho ma trn Anxn nh ngha : aij =
1 khi i j
a) Tnh det(A)
b) Tnh a thc c trng ca A
c) Xc nh mi tr ring v vect c s ca khng gian ring tng ng.
18. Cho ha cc ma trn sau (nu c)
1 0 0
a) 2 2 0
3 3 3
1 - 3 3
b) 3 - 5 3
6 - 6 4
6 - 2 2
1 -3 1
a) - 2 5 0 b) - 3 1 - 1
2 0 7
1 - 1 5
20. Dng php bin i trc giao a dng ton phng v dng chnh tc :
a) f(x,y) = 2x2 +8xy +8y2
b) f(x,y,z) = 3x2 +2y2 +z2 +4xy +4yz
21. Phn loi ng cong bc hai :
a) 3x2 +10xy +3y2 -2x -14y -13 = 0
b) 25x2 -14xy +25y2 + 64x -64y -224 = 0
Maple V6
67
( ATADA-HNL 30/10/2009 )