Univerzitet u Tuzli

Mainski Fakultet
Odsjek: Energetsko mainstvo
Tuzla, 26.11.2016. godine

SEMINARSKI RAD
Predmet: Osnove teorije sistema
Tema: RTV sistemi

Student:
Jasmina Muminovi
Br. Indeksa: I 5/16

Prof:
Asistent:

Dr.sc. Edin Cerjakovi, docent

Mr.sc. Adnan Mustafi, vii asistent

UVOD
RTV sistemi (radio i televizijski sistemi) su dio
telekomunikacijskih sistema. Telekomunikacije su
svako emitovanje, prenos ili prijem poruka (govor,
zvuk, tekst, slika ili podaci) u vidu signala,
korienjem inih, radio, optikih ili drugih
elektromagnetskih sistema.
Televizija je oblik telekomunikacija za prenos
promenljivih slika nepokretnih ili pokretnih
objekata. Zadatak svakog radio-komunikacionog
sistema je da od jednog do drugog korisnika
prenese radio-signale sa to boljim kvalitetom.
1. TV SISTEMI
Televizija je trenutno prenoenje slike na daljinu,
putem telekomunikacionog sistema. Televizija je
konverzija pokretne scene, sa odgovarajuim
zvukom, u elektrini signal, prenos tog signala na
daljinu i njegova rekonverzija u prijemniku, u sliku
i zvuk. Formiranje i obrada signala slike u studiju,
kao i njegova reprodukcija u TV prijemniku jeste
sloena oblast u koju su ukljuene i mnoge druge
tehnike discipline, kao to su raunarska tehnika,
procesiranje signala, digitalizacija, satelitske
komunikacije, optiki sistemi i mnoge druge.
Prenoenje slike na daljinu podrazumeva slanje
televizijskog signala ka krajnjim korisnicima, dakle
do TV prijemnika, putem telekomunikacionog
sistema.

Slika 1. UproTen prikaz TV sistema i sistema

prenosa televizijskog signala
U televizijskom centru, na primer u studijskoj
kameri, formira se televizijski signal, koji se
obrauje, sinhronizuje i kombinuje sa drugim
izvorima slike, a zatim se zajedno sa prateim
tonom, posredstvom veza alje na predajnik. Ove
veze mogu biti ostvarene pomou radio-relejnih
zemaljskih linkova, pomou optikih kablova,

korienjem SDH (Synchronous Digital Hierarchy)

mrea itd. Klasinom radio-difuzijom, televizijski
signal doveden na predajnik, emituje se do krajnjih
korisnika, odnosno TV prijemnika.
1.2. HISTORIJSKI RAZVOJ TV SISTEMA
Prvi pokuaji sa prenosom slike na daljinu datiraju
jo krajem XIX stoljea, kad je u Evropi i Americi
prijavljeno nekoliko patenata. Meu njima
najznaajniji je patent nJemakog inenjera Pola
Nipkova (Paul Gottlieb Nipkow) iz 1884. godine.
Sistem je bio mehaniki, a proces analize slike
realizovan je pomou rotirajueg diska koji se
nalazio ispred slike. Disk je bio od neprovidnog
materijala, a na njemu su bili izbueni mali otvori
poredani po spiralnoj putanji. Okretanjem diska,
svjetlosni mlaz, koji od izvora svjetlosti preko
soiva pada na sliku prolazei kroz jedan od otvora,
opisuje jednu analizatorsku liniju. Reflektovana
svjetlost od objekta se preko selenijumske fotoelije pretvarala u promjenljivu struju. Posle
zavretka jedne linije pojavljivao se svjetlosni mlaz
iz sledeeg otvora na disku i otpoinjao ispisivanje
druge linije koja se, zbog spiralnog rasporeda
otvora na disku, nalazila ispod prve linije. Za jedan
obrtaj toka ispisivale su se sve linije, tj. emitovala
se kompletna slika.

Slika 2. Nipkovljev mehaniki televizijski sistem

Prihvaeno je da se kao dan poetka televizije
rauna 26. januar 1926. godine, kad je kotski
inenjer Don Logi Beird (John Logie Baird)
lanovima britanskog kraljevskog drutva
predstavio televizijsku sliku, iji je kvalitet bio
visok za tadanje stanje tehnologije. Uprkos malom
broju elemenata u slici, mogle su se razlikovati
nijanse sivog i izrazi lica na likovima.
Prvo eksperimentalno emitovanje televizijskog
programa poelo je 1927. godine u SAD, od strane
kompanije General Electric i 1928. godine od strane
kompanije Radio Corporation of America (RCA). U
Velikoj Britaniji je 1935. godine demonstriran prvi

potpuno funkcionalni elektronski televizijski

sistem, koji je prihvaen od strane BBC-a (British
Broadcasting Corporation) i 1936. godine poelo je
prvo redovno javno emitovanje televizijskog
programa. Redovno emitovanje televizijskog
programa u SAD poelo je 1941. godine, a u
Japanu 1953. godine.
1.3. ELEMENTI TELEVIZIJSKOG
SISTEMA
Elementi jednostavnog televizijskog sistema su:
Izvor slike - ovo moe biti kamera za
direktni prijenos ili skaner letee toke za
prijenos filma
Izvor zvuka.
Odailja, koji modulira jedan ili vie
televizijskih singala s informacijama o
slici i zvuku.
Prijemnik koji prikluplja signale slike i
zvuka iz televizijske emisije.
Televizijski ureaj (televizor), koji
pretvara elektrine signale u sliku u zvuk.
Praktini televizijski sistemi ukljuuju opremu za
izbor razliitih izvora slike, miksanje slika iz
nekoliko izvora odjednom, ubacivanje prethodno
snimljenih video signala, sinkroniziranje signala iz
vie izvora te direktno generiranje slika iz
kompjutera u svrhu identifikacije stanice.
1.4. STANDARDI U TV SISTEMU
U analognoj radio difuznoj tehnici koriste se TV
sistemi poznati pod nazivima:
NTSC (National Television Systems
Committee),
PAL (Phase Alternation Line) i ,
SECAM (Sequentiel Couleur avec Memoire).
Bez obzira na to koji se sistem koristi, video signal
na osnovu kojeg se vri sinteza slike u prijemniku
mora da nosi informacije o sjajnosti (osvetljaju),
vrsti boje (dominantnoj talasnoj duini) i zasienju
(istoi boje) pojedinih elemenata slike.
U periodu od 1946. do 1952. godine u Americi je
eksperimentalno proveravano vie sistema za
prenos slike u boji. Godine 1950. osnovan je
Nacionalni komitet za televizijski sistem (National
Television Systems Committee NTSC) koji je
1953. godine usvojio sistem televizije u boji kakav
se i danas koristi u Sjedinjenim Amerikim
Dravama I pored pogodnosti koje je NTSC
standard donio, bio je u potpunosti kompatibilan sa
ranijim crno-bjelim sistemom, ubrzo su se pokazali
nedostaci NTSC sistema kod difuzije televizijskog
signala. Ovaj sistem je veoma osjetljiv na fazne
greke koje se manifestuju kao promjena vrste boje.
Poto televizija u boji jo nije bila uvedena u

Evropi, traena su pobojanja sistema kako bi se

eliminisali ovi nedostaci.
Krajem pedesetih i poetkom ezdesetih godina
prolog vjeka zavren je razvoj dva nova sistema
koji nisu bili osetljivi na fazne greke. U
Francuskoj je razvijen sistem SECAM (Sequentiel
Couleur avec Memoire) a u Njemakoj PAL (Phase
Alternation Line) koji su, pored NTSC sistema,
prihvaeni kao svjetski standardi.
DVB standard (Digital Video Broadcasting)
odnosno digitalno emitovanje televizije, je grupa
internacionalno prihvaenih standarda za digitalnu
televiziju, organizaciju sa seditem u enevi
zaduenu za standardizaciju sistema za prenos
digitalizovanog audio i video sadraja. Ideja je
nastala devedesetih godina dvadesetog veka, a
inicijativu je 1990. dala EBU. Projekat je osnovalo
83 lana iz redova radiodifuzije, telekoma,
proizvoaa i regulatornih agencija - 1993. godine.
Danas ima preko 270 lanova. U mnogim zemljama
DVB standard zamenjuje PAL, SEKAM i NTSC
standarde (i to u Nemakoj, Velikoj Britaniji, Italiji,
Francuskoj, paniji, Maarskoj, Australiji,
Singapuru itd). Razlog za prelazak na novi standard
emitovanja su mogunost da se bolje iskoristi tv
kanal. Bitno se poboljava kvalitet slike i tona, koji
je jednak studijskom, tedi se elektrina energija na
predajnicima, omoguio bi se prijem signala u
pokretu (automobilima, vozovima, autobusima i
sl.), to bi omoguilo pruanje novih servisa.
1.5. EMITOVANJE TV SIGNALA
TV signal se emituje na vie naina:
Zemaljski
Kablovski
Satelitski
Internet
Zemaljska televizija je vrsta televizijskog
emitovanja koja se prenosi putem radio signala od
antena do TV prijemnika.
Kablovska televizija je sistem distribucije
televizijskih programa putem radio signala kroz
koaksijalni kabl ili putem svetlosnih impulsa kroz
optike kablove.
Satelitska televizija je sistem distribucije
televizijskih signala putem komunakcijskih
komercijalnih satelita do korisnika.
Televizija putem interneta (Internet Protokol
Televizija IPTV) je digitalna televizija koja se
emituje preko irokopojasne Internet infrastrukture.
Za prijem se koriste prijemnici (STB-ovi), raunari,
medija plejeri, tableti, mobilni telefoni i ostali
ureaji koji imaju internet konekciju i mogunost
prikaza sadraja.

2. RADIO SISTEMI
Telekomunikacije obuhvataju radio sisteme pomou
kojih se jedna poruka istovremeno
prenosi od izvora prema velikom broju korisnika.
1895. Gugliemo Marconi (1874-1937), italijanski
elektroinenjer, osmislio je prve praktine
realizacije radio veza. UspJeno usavravajui tue
i svoje pronalaske, inicijalno je uspJevao da radio
talasima premosti rastojanja od svega nekoliko
metara, a kasnije i do nekoliko kilometara.
2.1. PODJELA RADIO SISTEMA
Sistemi koji slue za prenos zvuka mogu da se
podele u dve osnovne grupe:
oni koji za prenoskoriste amplitudsku
modulaciju ( AM ) i
oni koji koriste frekvencijsku modulaciju (
FM ).
Sistemi sa AM rade u tri opsega uestanosti, na
dugim, srednjim i kratkim talasima. Sa aspekta
kvaliteta prenoenog signala, kod sistema sa AM
prenosi se signal sa spektrom irine manje od 5
kHz. Ova irina spektra samo je malo vea od irine
spektra u telefoniji. Obezbeuje odlinu
razumljivost i odlian kvalitet govornog signala, ali
je kvalitet prenosa muzikog signala skroman.
Za prenos signala u radio difuziji sa FM
modulacijom rezervisan je opseg vrlo visokih
uestanosti, od 87.5 MHz do 108 MHz. esto se
koristi i pojam UKT , kao skraenica za ultra
kratke talase. U ovom opsegu prenose se signali
ija irina spektra iznosi 15 kHz. Rastojanje izmeu
nosilaca iznosi 200 kHz, a maksimalna devijacija
uestanosti ima vrednost f = 75 kHz.
Ovakva irina spektra omoguuje prenos zvuka koji
ima znatno bolji kvalitet nego kod sistema sa AM .
Osim toga, sistemi sa FM modulacijom znatno su
otporniji na uticaj uma nego sistemi sa AM .
Programi na ultra kratkim talasima nemaju veliki
domet jer se za prenos koristi samo direktni talas.
2.2. OSNOVNI ELEMENTI U RADIO
SISTEMIMA
Za ostvarivanje prijenosa informacija putem
radioveze, kao medij prijenosa slue
elektromagnetski valovi. Kako bi bilo mogue
ostvariti radioprijenos potrebni su: radiopredajnik
(odailja) koji slui za stvaranje napona, odnosno
struja visoke frekvencije; odailjaka antena koja
visoko frekvencijsku struju pretvara u
elektromagnetski talas; irenje elektromagnetskog
talasa kroz prostor; prijemna antena koja prima
elektromagnetske talase i pretvara ih u
visokofrekvencijske struje (vrlo slabe s obzirom na

veliko priguenje pri prostiranju elektromagnetskog

talasa); radioprijemnik koji te struje prima,
pojaava i demodulira i tako reproducira odaslani
signal govora.

Slika 3. Blok shema radiopredajnika

Podjela radioprijemnika:
po pokretljivosti se dijele na prenosne,
prevozne i stacionarne,
po frekventnom opsegu na nisko, srednjo,
visoko, vrlo visoko i ultravisokofrekventne,
po vrsti rada na radio-telegrafske, radiotelefonske, radio-teleprinterske, radarske,
televizijske,
po predajnoj snazi na male snage (do 100
W), srednje (do 1000 W) i velike snage
(preko 1000 W)
prema dometu na radio-predajnike malog
dometa (do 10 km), srednjeg dometa (do
100 km) i velikog dometa (preko 100 km),
po vrsti modulacije na radio-predajnike sa
amplitudnom, frekventnom, impulsnom i
faznom modulacijom.
Antene (zraei elementi) treba da budu dimenzija
talasnih duina signala koje zrae, tada je
efikasnostn najvea. Da bi antena imala to veu
efikasnost zraenja, odnosno da bi se postiglo
zraenje u uzanom snopu i tako se obezbedila
visoka koncentracija snage na prijemnoj strani, to
one moraju biti fiziki velike proporcionalno
talasnim duinama emitovanog signala. Veliki broj
(konstruktivno) razliitih antena: polutalasni dipol,
ine, usmjerene antene.
2.3. STVARANJE ZVUKA
Potrebno je prije svega, da je na poetku cijelog
sistema prijenosa govora ili muzike mikrofon koji
e zvune valove pretvoriti u njihove elektrine
signale. Ovde se koriste kvalitetniji mikrofoni od
ugljenih, naroito u radiodifuziji, gdje se eli
postii to vjerniji prijenos muzikih emisija.
Kada se ispred mikrofona govori, pjeva ili svira,
njegova e membrana, pod utjecajem zvunih
valova da treperi promjenjivom frekvencijom i
jainom, izazivajui time odgovarajue promjene
elektrine struje u kolu u koje je ukljuen mikrofon.
Ove promjene predstavljaju signale prenoenog

govora ili muzike. Njihova je frekvencija relativno

mala (816 - 20000 Hz), pa se zato ova struja naziva
strujom niske (zvune) frekvencije.
Niskofrekventni signali, stvoreni pomou
mikrofona, moraju se poslije toga pojaati u
pojaivau. Osim mikrofona i niskofrekventnog
pojaivaa, u sastavu radiopredajnika nalazi se i
oscilator koji proizvodi elektromagnetske oscilacije
visoke frekvencije. Ove oscilacije visoke
frekvencije najprije se pojaavaju, pa se, zatim, u
njih "utiskuju" pojaani niskofrekventni signali, tj.
vri se promjena njihove amplitude ili frekvencije u
ritmu zvunih oscilacija. Ureaj u kome se ovo vri
naziva se modulator, a ovako izmjenjene
visokofrekventne oscilacije nazivaju se modulisane
visokofrekventne oscilacije.
Modulisane visokofrekventne oscilacije moraju se
takoer pojaati, i to ukoliko vie ukoliko ne eli
dalji domet, pa se tako pojaane alju u antenu
predajnika.

3. ZAKLJUAK
Najvea koliina informacija koje ovek prima iz
spoljanjeg svjeta dolazi preko vizuelnog i zvunog
sistema. Ovi sistemi mogu primiti neuporedivo
najveu koliinu informacija u jedinici vremena, u
odnosu na ostala ljudska ula, pa se namee
zakljuak da su slika i zvuk nezamjenljivi i vrlo
efikasani naini komunikacije.
4. LITERATURA
1. https://sh.wikipedia.org/wiki/Televizija
2. http://telefonika.me/ponuda/televizijski-sistemi/
3. https://sh.wikipedia.org/wiki/Radio_prijemnik
4. file:///C:/Users/HOME/Downloads/2Knjiga375%20(2).pdf