KESAN PENGGUNAAN KOSWER MULTIMEDIA ANIMASI VISUAL

TERHADAP PENCAPAIAN PELAJAR DALAM MATA PELAJARAN

MATEMATIK

SITI SUHAILA BINTI SUTAJI

Laporan projek ini dikemukakan sebagai memenuhi syarat penganugerahan

Sarjana Pendidikan Teknikal (Rekabentuk Instruksional dan Teknologi)

Fakulti Pendidikan Teknikal dan Vokasional

Universiti Tun Hussein Onn Malaysia

JANUARI 2015

ABSTRAK

Ramai pelajar yang bermasalah dalam topik Pelan dan Dongakan. Ini kerana
pelajar sukar untuk membayangkan objek yang tersembunyi melalui proses
pengajaran dan pembelajaran (P&P) secara konvensional. Penyelidik telah
membangunkan satu koswer multimedia animasi visual dalam topik Pelan dan
Dongakan dengan menerapkan kesemua elemen-elemen yang dapat membantu
meningkatkan kemahiran visual iaitu elemen animasi, video, audio, grafik dan teks.
Seterusnya, kajian kuasi eksperimental ini turut dijalankan bertujuan untuk
mengetahui kesan penggunaan koswer multimedia animasi visual terhadap
pencapaian pelajar bagi mata pelajaran Matematik di sekolah menengah. Ujian Pra
dan Ujian Pos digunakan untuk melihat perbezaan pencapaian yang signifikan
selepas menggunakan koswer multimedia animasi visual yang menggunakan teori
Kognitif Visual Wiley. Responden yang terlibat dalam kajian ini ialah seramai 40
orang pelajar Tingkatan Lima

yang dibahagikan kepada dua kumpulan iaitu

kumpulan rawatan dan kumpulan kawalan yang dipilih daripada sebuah sekolah di
daerah Batu Pahat, Johor. Hasil analisis menunjukkan peningkatan skor min markah
bagi pelajar kumpulan rawatan. Hasil analisis ujian-t (paired-sample-t-test)
membuktikan bahawa wujudnya perbezaan skor min markah yang signifikan di
antara markah ujian pra dan markah ujian pos bagi kumpulan rawatan. Oleh itu,
terdapat perbezaan yang signifikan di antara skor min markah ujian pra dan ujian pos
bagi pelajar kumpulan rawatan selepas menggunakan koswer multimedia animasi
visual. Manakala instrumen soal selidik yang digunakan untuk melihat tahap
penerimaan pelajar selepas menggunakan koswer multimedia animasi visual
berdasarkan tiga aspek iaitu aspek isi kandungan, aspek interaksi dan aspek
persembahan telah memeperolehi skor min yang tinggi bagi ketiga-tiga aspek
tersebut. Dapatan kajian ini menggambarkan penggunaan koswer multimedia
animasi visual dapat membantu meningkatkan pencapaian Matematik di dalam bilik
darjah terutama yang tidak melibatkan pengiraan.

vi

ABSTRACT

There are many students having problem in the plans and elevation topic.
This can be seen from the students inability to imagine the objects which is due to
the problem the convensional teaching and learning method. The researcher had
developed the animation visual coswer for the topic plans and elevation based on the
all elementsthat can improve the visual skill which are animation, audio, graphic, and
text. Quasi experimental research was conducted to identify the effect of using the
animation visual coswer towards students achievement in Mathematics subject at
secondary school. Pre and post test were used to identify the significant difference of
achievement after the students used animation visual coswer. This coswer is based on
Wiley Cognitive Visual Theory. This research is involving 40 respondents from form
five students which was divided into two groups. The groups are the controlled group
and treatment group. The respondents were chosen from a school in Batu Pahat
district. The analysis shows that there is a significant difference in mean score
between pre and post test for treatment group. Thus, there is a significant difference
between mean score in pre and post test for the treatment group after they used the
animation visual coswer. While questionnaire instrument was used to identify the
students perception after they used the animation visual coswer based on the three
aspects that are content, conversation and presentation shown that mean score for this
three aspects are higher. The result of this research shows the usings of the animation
visual coswer influent the achievement of Mathematics subject in classroom that is
not includes the calculation process.

vii

ISI KANDUNGAN

PERKARA

MUKA SURAT

PENGESAHAN STATUS LAPORAN PROJEK

SARJANA
TAJUK
PENGESAHAN PENYELIA

ii

DEDIKASI

iii

PENGHARGAAN

iv

ABSTRAK

ABSTRACT

vi

ISI KANDUNGAN

viii

SENARAI JADUAL

xviii

SENARAI RAJAH

xxi

SENARAI SINGKATAN

xxiv

SENARAI LAMPIRAN

xxv

viii

BAB 1

BAB 2

PENGENALAN
1.1

Pendahuluan

1.2

Latar Belakang Masalah

1.3

Pernyataan Masalah

1.4

Objektif Kajian

10

1.5

Persoalan Kajian

11

1.6

Hipotesis Kajian

11

1.7

Kepentingan Kajian

12

1.7.1

Pelajar

12

1.7.2

Guru

12

1.7.3

Sekolah

13

1.7.4

Kementerian Pendidikan Malaysia

13

1.8

Skop Kajian

13

1.9

Batasan Kajian

14

1.10

Kerangka Konsep Kajian

14

1.11

Definisi Istilah dan Operasi

16

1.12

Rumusan

19

KAJIAN LITERATUR
2.1

Pengenalan

21

2.2

Mata Pelajaran Matematik KBSM

21

ix

2.2.1

2.3

2.4

2.5

Topik Pelan dan Dongakan

22

Gaya Pembelajaran

23

2.3.1 Teori Kognitif Wiley

23

Pembelajaran menggunakan kaedah

Konvensional

28

Teknologi Multimedia

29

2.5.1

2.5.2

Teori Kognitif Pembelajaran

Multimedia Mayer

29

Teori Pemprosesan Maklumat

31

2.6

Multimedia Di Dalam Pendidikan

32

2.7

Elemen-elemen Multimedia

33

2.7.1 Teks

33

2.7.2

Grafik

33

2.7.3

Audio

34

2.7.4

Video

34

2.7.3

Animasi

36

2.8

Jenis-Jenis Pembelajaran Berbantukan

Komputer

37

2.8.1 Latih Tubi

37

2.8.2

Tutorial

38

2.8.3

Simulasi

38

2.9

2.8.4 Permainan Pendidikan

38

2.8.5

39

Penyelesaian Masalah

39

Ciri-Ciri PBK

2.10 Kelebihan Penggunaan Multimedia Dalam PdP

40

2.10.1 Membantu Imaginasi Terhadap

Perkara Abstrak

40

2.10.2

40

Menggalakkan Pembelajaran Kendiri

2.10.3 Meningkatkan Minat dan Motivasi

Pelajar

41

2.10.4 Meningkatkan Pencapaian Pelajar

42

2.10.5

Meningkatkan Tahap Daya Ingatan

42

2.10.6

Animasi Komputer Dalam Koswer

43

2.11 Penerimaan Pelajar Terhadap Pembelajaran

Berbantukan Komputer

43

2.12 Keberkesanan Penggunaan Multimedia Animsi

Visual

45

2.13 Penggunaan Model Reka Bentuk Pengajaran

49

2.13.1 Model ASSURE

2.13.1.1

49

Langkah 1 : Analisis
Pelajar

50

2.13.1.2 Langkah 2: Nyatakan

Objektif

50

2.13.1.3 Langkah 3: Pilih Kaedah.

Media dan Bahan

51

2.13.1.4 Langkah 4: Guna Media dan

Bahan

52

xi

2.13.1.5 Langkah 5: Penglibatan

Pelajar dalam Pembelajaran
2.13.1.6 Langkah 6: Penilaian /
Semak Semula Bahan

53

2.13.2 Perbandingan Model ASSURE dengan

Model Yang Lain

54

2.13.3 Kajian Lepas yang Menggunakan

Model ASSURE

55

2.14 Rumusan

BAB 3

53

57

METODOLOGI KAJIAN
3.1

Pendahuluan

58

3.2

Model Rekabentuk Perisian Multimedia

59

3.2.1 Analisis Pelajar

60

3.2.2 Nyatakan Objektif

61

3.2.3 Pilih Kaedah, Media dan Bahan

62

3.2.4 Gunakan Media dan Bahan

62

3.2.5 Penglibatan Pelajar Dalam

Pembelajaran

62

3.2.6 Penilaian / Semak Semula Bahan

63

3.3

Reka Bentuk Kajian

63

3.4

Persampelan Pelajar

64

3.5

Perlaksanaan dan Penilaian Ujian Pra dan

Ujian Pos

64

xii
3.6

Pembolehubah

67

3.7

Instrumen Kajian

68

3.7.1 Instrumen Soal Selidik

68

3.7.2 Ujian Pencapaian (Ujian Pra Dan Pos)

70

3.8

Kaedah Pungutan Data

71

3.9

Kesahan Soal Selidik

71

3.10

Kebolehpercayaan

71

3.11

Kajian Rintis

72

3.11.1 Instrumen Soal Selidik

72

3.11.2 Ujian Pencapaian Pra Dan Pos

73

3.11.2.1 Indeks Kesukaran

73

3.11.2.2 Indeks Diskriminasi

74

3.11.2.3

Keputusan Indeks
Kesukaran dan Indeks
Diskriminasi

75

3.12

Prosedur Kajian

77

3.13

Kaedah Analisis Data

79

3.13.1 Analisis Data Untuk Persoalan

Kajian 1

79

3.13.2 Analisis Data Untuk Persoalan

Kajian 2

79

3.14

3.13.3 Analisis Data Untuk Persoalan Kajian

3

80

Rumusan

82

xiii

BAB 4

REKA BENTUK KOSWER MULTIMEDIA

ANIMASI VISUAL
4.1

Pendahuluan

83

4.2

Model Reka Bentuk Pembangunan Perisian

Multimedia

83

4.2.1 Analisis Pelajar

84

4.2.1.1 Kandungan Pelajaran

85

4.2.1.2 Strategi

86

4.2.2 Nyatakan Objektif

87

4.2.3 Pilih Kaedah Media Dan Bahan

87

4.2.3.1 Pilih kaedah

88

4.2.3.2 Pilih Media

88

4.2.3.2.1 Solidwork

88

4.2.3.2.2 Corel Video Studio

90

4.2.3.2.3 Adobe Flash

Profesional CS5.5

90

4.2.3.2.4 Perkakasan

90

4.2.3.3 Pilih Bahan

91

4.2.3.4 Storyboard

91

4.2.3.4.1 Kajian Penentuan

Elemen Koswer
4.2.4 Gunakan Media dan Bahan

92
93

xiv
4.2.4.1

Teknik Animasi

94

4.2.4.2

Teknik Teks

94

4.2.4.3

Teknik Grafik

95

4.2.4.4

Teknik Video

95

4.2.4.5

Teknik Audio

95

4.2.5 Penglibatan Pelajar Dalam

Pembelajaran

96

4.2.6 Penilaian / Semak Semula Bahan

97

4.3

Konsep Pembangunan Multimedia Animasi

Bagi Topik Pelan dan Dongakan

97

4.4

Paparan Utama Perisian Multimedia

Animasi Visual

98

4.4.1

Paparan Utama

98

4.4.2

Paparan Menu Utama

99

4.4.3

Paparan Pengenalan

100

4.4.4

Paparan Objektif Pembelajaran

100

4.4.5

Paparan Isi Pelajaran (Bentuk Asas)

101

4.4.6

4.4.5.1 Paparan Pada Pandangan 3D

102

4.4.5.2 Paparan Ortografik

103

4.4.5.3 Paparan Unjuran Berbilang

103

4.4.5.4 Paparan Tutorial

104

Paparan Bentuk Kompleks

105

xv
4.4.6.1 Paparan Pandangan 3D

106

4.4.6.2 Paparan Ortografik

107

4.4.6.3 Paparan Projeksi

107

4.4.6.4 Paparan Antara Muka untuk

Tutorial (Bentuk Kompleks

108

4.4.6.4.1 Paparan Tutorial 1 dan

Penyelesaian Bentuk
Kempleks

109

4.4.6.4.2 Paparan Tutorial 2 dan

Penyelesaian

110

4.4.6.4.3 Paparan Tutorial 3 dan

Penyelesaian

111

4.4.7 Paparan Latihan

4.4.7.1 Paparan Kuiz

112

4.4.7.2 Paparan Model Soalan SPM

113

4.4.8 Paparan Rumusan

114

4.4.8.1 Paparan Contoh Rekaan

115

4.4.8.2 Paparan Kerjaya Berkaitan

116

4.5 Rumusan

BAB 5

112

117

ANALISIS DATA

5.1

Pendahuluan

118

5.2

Demografi Responden

118

xvi
5.3

Pembangunan Koswer Multimedia Animasi

Visual

119

5.4

Perbezaan Ujian Pencapaian Pelajar Di Antara

Kumpulan Rawatan dan Kumpulan Kawalan
Dalam Topik Pelan dan Dongakan

119

Mengenalpasti Tahap Penerimaan Pelajar

Tingkatan Lima Terhadap Perisian Multimedia
Animasi Visual Untuk Topik Pelan dan
Dongakan dari Aspek Isi Kandungan, Aspek
Persembahan dan Aspek Interaksi

128

5.5.1

Aspek Isi Kandungan

128

5.5.2

Aspek Interaksi

131

5.5

5.5.3
5.6

BAB 6

Aspek Persembahan

Rumusan

132
135

PERBINCANGAN, KESIMPULAN DAN

CADANGAN
6.1

Pengenalan

136

6.2

Perbincangan Dapatan Kajian

136

6.2.1 Pembangunan dan Penilaian Perisian

Multimedia Animasi Visual

137

6.2.2 Perbezaan Pencapaian Pelajar Kumpulan

Rawatan Dan Kumpulan Kawalan

140

6.2.3 Tahap Penerimaan Pelajar Terhadap

Perisian Multimedia Animasi Visual Dari
Aspek Isi Kandungan, Aspek Interaksi
dan Aspek Persembahan

143

6.3 Kesimpulan

146

6.4 Cadangan

148

xvii

6.4.1 Cadangan Terhadap Pihak Yang Berkenaan

148

6.4.1.1 Pelajar

148

6.4.1.2 Guru

149

6.4.1.3 Sekolah

149

6.4.1.4 Kementerian Pendidikan Malaysia

150

6.4.2 Cadangan Kajian Lanjutan

150

6.5 Penutup

151

RUJUKAN

152

LAMPIRAN

160

xviii

SENARAI JADUAL

NO JADUAL

TAJUK

MUKA SURAT

1.1

Analisis Keputusan SPM

1.2

Perbandingan Sukatan Pelajaran

2.1

Perbezaan Antara Model Berdasarkan Ciri-Ciri

Kandungan

54

2.2

Hubungan Maksud ASSURE dengan Reka

Bentuk Pengajaran

55

3.2

Aktiviti Sebenar Ujian Pra dan Pos

66

3.3

Pemarkahan Item Skala Likert

69

3.4

Interpretasi Skor Alpha Cronbach

73

3.5

Indeks Kesukaran dan Aras Kesukaran Piawai

74

3.6

Indeks Diskriminasi dan Aras Diskriminasi

Piawai

75

3.7

Analisis Item IK dan ID

76

3.8

Interpretasi Skor Min

81

3.9

Analisis Data

81

4.1

Analisis Item Topik Pelan dan Dongakan Untuk

Tahun 2013

84

xix

4.2

Hasil Keputusan Temubual Guru Berdasarkan

Topik Yang Susah

85

4.3

Analisis Penentuan Elemen Koswer Pakar dan

Pelajar

92

4.4

Cadangan Jenis Teks

93

4.5

Cadangan Jenis Warna Latar Antaramuka

93

5.1

Bilangan Responden Mengikut Jantina

119

5.2

Statistik Sampel Berkenaan Ujian Pra bagi

Kumpulan Rawatan dan Kumpulan Kawalan

122

5.3

Ujian-t (Independent-sample-t-test) bagi Ujian

Pra Kumpulan Rawatan dan Kumpulan Kawalan

122

5.4

Skor Min ujian pra, Ujian pos dan Peningkatan

Markah antara Kumpulan Kawalan dan
Kumpulan Rawatan

123

5.5

Pencapaian pelajar Rawatan Sebelum dan

Selepas Rawatan

123

5.6

Pencapaian pelajar Kumpulan Kawalan dalam

Ujian Pra dan Ujian Pos

5.7

Statistik Sampel Berpasangan Ujian Pra dan

Ujian Pos Kumpulan Rawatan

126

5.8

Ujian-t (paired-sample-t-test) bagi Ujian Pra dan

Ujian Pos Kumpulan Rawatan

126

5.9

Statistik Sampel Berpasangan Ujian Pra dan

Ujian Pos Kumpulan Kawalan

127

5.10

Ujian-t (paired-sample-t-test) Ujian Pra dan

Ujian Pos bagi kumpulan kawalan

127

5.11

Statistik Sampel Berkenaan Ujian Pra Bagi

Kumpulan Rawatan dan Kumpulan Kawalan

124

128

xx

5.12

Ujian-t (independent-sample-t-test) bagi Ujian

Pos bagi Kumpulan Rawatan dan Kumpulan
Kawalan

128

5.13

Skor Min, Peratusan dan Kekerapan bagi Aspek

Isi Kandungan

129

5.14

Skor Min, Peratusan dan Kekerapan bagi Aspek

Interaksi

131

5.15

Skor Min, Peratusan dan Kekerapan bagi Aspek

Persembahan

133

xxi

SENARAI RAJAH

NO RAJAH

TAJUK

MUKA SURAT

1.1

Kerangka Konsep Kajian

15

2.1

Hierarki Pembelajaran Visual

Wiley Peringkat 1

24

2.2

Hierarki Pembelajaran Visual

Wiley Peringkat 2

25

2.3

Teori Kognitif Multimedia

Pembelajaran

30

2.4

Teori Atkinson dan Shriffin

31

3.1

Aliran Kerja Berdasarkan Model

ASSURE

60

3.3

Objektif Menjadi Fokus Dalam

Model Pengajaran Sim

61

3.5

Carta Alir Prosedur Kajian

78

4.1

Struktur Am dan Aliran Tutorial

86

4.2

Konsep Pembangunan Multimedia

Animasi Visual

98

4.3

Paparan laman Utama Perisian

99

xxii
4.4

Paparan Menu Utama

99

4.5

Paparan Menu Pengenalan

100

4.6

Paparan Objektif Pembelajaran

101

4.7

Paparan Pada Menu Asas

101

4.8

Paparan Pandangan 3D bagi

Bentuk Asas

102

4.9

Paparan Ortografik

103

4.10

Paparan Unjuran Berbilang

104

4.11

Paparan Tutorial

105

4.12

Paparan Bentuk Kompleks

106

4.13

Paparan Pandangan 3D pada

Bentuk Kompleks

106

4.14

Paparan Ortografik

107

4.15

Paparan Projeksi

108

4.16

Paparan Tutorial

108

4.17

Paparan Tutorial 1 dan

penyelesaian

109

4.18

Paparan Tutorial 2 dan

penyelesaian

110

4.19

Paparan Tutorial 3 dan

penyelesaian

111

4.20

Paparan Latihan

112

4.21

Paparan Kuiz

113

xxiii
4.22

Paparan Model Soalan SPM

114

4.23

Paparan Rumusan

115

4.24

Paparan Contoh Rekaan

116

4.25

Paparan Kerjaya Berkaitan

116

5.1

Lengkung Normal Markah Ujian

Pra bagi Kumpulan Kawalan

120

5.2

Lengkung Normal Markah Ujian

Pos bagi Kumpulan Kawalan

120

5.3

Lengkung Normal Markah Ujian

Pra bagi Kumpulan Rawatan

121

5.4

Lengkung Normal Markah Ujian

Pos bagi Kumpulan Rawatan

121

xxiv

SENARAI SINGKATAN

SINGKATAN

KETERANGAN

PdP

Pengajaran dan Pembelajaran

KPM

Kementerian Pendidikan Malaysia

SPSS

Statistical Package for Science Studies

JPU

Jadual Penentuan Ujian

SPM

Sijil Pelajaran Malaysia

KBSM -

Kurikulum Bersepadu Sekolah Menengah

KBSR -

Kurikulum Bersepadu Sekolah Rendah

TIMSS -

Trend In International Mathematics and

Science Study

2D

2 Dimensi

3D

3 Dimensi

ABBM -

Alat Bahan Bantu Mengajar

xxv

SENARAI LAMPIRAN

LAMPIRAN

TAJUK

MUKA SURAT

Soal Selidik

161

Soalan dan Jawapan Ujian Pencapaian (Ujian Pra

dan Pos)

164

Jadual Penentuan Ujian (JPU)

184

Kajian Rintis

185

Kajian Sebenar SPSS Tahap Penerimaan Pelajar

189

Kebenaran fakulti

192

Kebenaran EPRD

193

Kebenaran JPN

194

Pengesahan Soal Selidik

195

Pengesahan Storyboard

198

Pengesahan Koswer

199

Pengesahan Ujian Pencapaian

204

Pengesahan JPU

207

xxvi

Huraian Sukatan Pelajaran

210

Temubual Guru

212

P1

Kajian Penentuan Elemen Koswer Pakar

213

P2

Kajian Penentuan Elemen Koswer Pelajar

214

Carta Gantt

215

Storyboard

217

BAB 1

PENDAHULUAN

1.1

Pengenalan

Kandungan dan pedagogi dalam pengajaran dan pembelajaran Matematik di

Malaysia telah berubah apabila Kurikulum Bersepadu Sekolah Rendah (KBSR) dan
Kurikulum

Bersepadu

Sekolah

Menengah

(KBSM)

diperkenalkan

untuk

melengkapkan pelajar kepada cabaran alaf baru. Strategi pengajaran dan

pembelajaran yang mampu merangsang tumpuan, penglibatan aktif, serta
menyeronokkkan amat penting bagi mewujudkan iklim pembelajaran berkesan.
Dalam sukatan pelajaran Matematik Tingkatakan Lima ada menekankan tentang
penggunaan teknologi untuk memahami konsep-konsep matematik secara
mendalam. Oleh yang demikian, Kementerian Pelajaran Malaysia telah menyeru
agar warga pendidik dapat mengaplikasikan pengajaran berintegrasikan teknologi
dalam bidang pendidikan (Bambang Shaidi,2008). Menurut Othman & Lee (2003),
penggunaan teknologi seperti multimedia dapat membantu meningkatkan kemahiran
visual pelajar kerana gabungan elemen yang terdiri daripada grafik, teks, animasi,
video dan audio yang dapat merangsang seluruh anggota deria. Apabila ini berlaku,
ia akan mengukuhkan daya ingatan dan meningkatkan minat serta motivasi terhadap
pembelajaran dalam Matematik.
Matematik merupakan kemahiran yang penting terutama di dalam bidang
kejuruteraan. (Ishak, 2008). Matematik merupakan subjek asas yang perlu dikuasai
terutama dalam bidang kejuruteraan dan teknikal (Ismail, 2008). Ia lahir dari zaman
lampau semenjak tamadun Babylon, Yunani, Rom, Islam serta Eropah (Ismail,

2008). Ini menunjukkan matematik merupakan salah satu bidang yang penting yang
dapat dibuktikan melalui pembinaan piramid di Mesir dan Taman Babylon. Oleh hal
yang demikian, terdapat hubungan di antara matematik dengan bidang kejuruteraan
apabila ia dijadikan salah satu syarat supaya pelajar perlu menguasai matematik
sebelum mengikuti pengajian diploma kejuruteraan atau ijazah kejuruteraan di
Universiti (Md, Hkhir, 2008). Kemahiran dalam subjek matematik dapat mencapai
kemajuan dalam pelbagai bidang seperti dalam bidang perumahan, lebuhraya serta
pembuatan kereta. Sebuah kereta contohnya memerlukan pereka yang mahir dalam
melukis rekabentuk yang dirancang dalam bentuk diagram 2 dimensi yang
dinamakan pelan kereta yang dilukis berdasarkan sudut dongakan yang berbeza.
Oleh kerana itu, topik pelan dan dongakan merupakan salah satu topik yang
ditekankan dan terdapat di dalam sukatan pelajaran Tingkatan Lima. Ini
memberikan persediaan kepada pelajar untuk menguasai topik ini bukan sekadar
untuk kemahiran melukis tetapi meningkatkan kemahiran visual yang menjadi aspek
penting dalam bidang kejuruteraan apabila mereka memilih bidang tersebut.
Kemahiran visualisasi ini amat penting bagi mata pelajaran matematik, mata
pelajaran teknikal dan juga sains (Nordin et al , 2010). Visualisasi merupakakan
satu kemahiran yang mana seseorang boleh membayangkan sesuatu gambar (Mohd
Razali, 2007). Kenyataan ini disokong oleh Harun & Tasir (2003) yang menyatakan
ciri-ciri yang ada seperti animasi, video, bunyi, teks, audio dan grafik dapat
merangsang minda pelajar dan membawa impak yang besar terhadap komunikasi
dan pendidikan. Kewujudan elemen-elemen ini berupaya menarik perhatian pelajar
sepanjang proses pengajaran dan pembelajaran seolah-olah ia dapat berhubung
dengan pelajar (Madar, 2009). Selain itu, ia dapat meningkatkan daya ingatan
seseorang pelajar yang berbeza-beza dan membantu tugas guru dalam menangani
masalah pemahaman pelajar di dalam kelas yang kebiasaannya terdiri daripada 30
hingga 40 orang.
Penggunaan komputer dalam pengajaran matematik terutama dalam topik
Pelan dan Dongakan di sekolah adalah perlu kerana ia dapat membantu pelajar
membayangkan objek yang tersebunyi yang kebiasaannya diajar secara konvensional
di dalam kelas. Tan (2004) menyatakan penggunaan teknologi seperti koswer animasi
adalah satu alat yang mempunyai unsur interaktif, motivasi serta mengandungi unsur
visualisasi serta memberi kesan kepada pelajar. Oleh itu, dengan adanya teknologi

yang diserapkan ke dalam silibus pembelajaran, pelajar bukan sahaja akan semakin
berminat untuk mendalami ilmu matematik, malah merangsang pelajar untuk
berfikiran kreatif dan menanamkan semangat ingin tahu tentang teknologi yang
digunakan dalam sistem pembelajaran yang dibangunkan.

1.2

Latar Belakang Kajian

Ramai beranggapan bahawa mata pelajaran Matematik merupakan salah satu

subjek yang sukar untuk dikuasai (Zakaria, 2011). Analisis laporan Trend in
International Mathematics and Science Study (TIMSS 2007), pencapaian pelajar di
negara ini dalam subjek Matematik dan Sains telah menunjukkan kemerosoton yang
kritikal (Ghazali, 2011). Ini kerana skor purata pelajar Malaysia bagi mata pelajaran
Matematik ialah 474 berbanding skor purata antarabangsa iaitu 500. Skor ini
didapati merosot sebanyak 34 mata pada 2007 berbanding 508 pada TIMSS 2007.
Berdasarkan Keputusan Peperiksaan Sijil Pelajaran Malaysia (SPM) untuk tahun
2013 bagi mata pelajaran Matematik di Sekolah Menengah Kebangsaan Seri
Gading, Batu Pahat Johor, didapati seramai 77 orang daripada 295 orang calon
mendapat gred A, 80 orang calon mendapat gred B dan C, 48 orang calon mendapat
gred D manakala seramai 53 orang calon mendapat gred E. Bilangan calon yang
gagal pula adalah seramai 37 orang.
Jadual 1.1 menunjukkan analisis keputusan Sijil Pelajaran Malaysia untuk
tahun 2013 bagi subjek Matematik Moden. Bilangan pelajar yang gagal
menunjukkan

perlunya

penambahbaikan

terhadap

proses

pengajaran

dan

pembelajaran di dalam kelas. Ini kerana pelajar yang ingin menyambung pengajian
di dalam bidang teknikal seperti bidang Kejuruteraan Awam, Kejuruteraan Elektrik
dan Kejuruteraan Mekanikal, pelajar perlu mendapat kepujian ataupun lulus dalam
mata pelajaran matematik moden ataupun matematik tambahan (Ismail, 2008).
Peranan guru penting untuk menyangkal dakwaan bahawa Matematik adalah mata
pelajaran yang susah. Tanggapan tersebut akan mendorong pelajar untuk menjadi
tidak fokus di dalam kelas terutama di dalam mata pelajaran matematik.

Jadual 1.1 : Analisis Keputusan SPM 2013 untuk mata pelajaran Matematik
(Sumber : Pejabat Pelajaran Daerah Batu Pahat)
Bil. Gred Cemerlang

Bil. Gred Kepujian

Bil.

Bil.

GPMP

Gred

Lulus &

Lulus

Gagal

A+

A-

JUM

B+

C+

JUM

10

43

24

77

19

26

24

20

80

48

53

258

37

5.28

Terdapat kajian yang menunjukkan bahawa di antara mata pelajaran lain

seperti Bahasa dan latihan fizikal, Matematik merupakan mata pelajaran yang
dianggap paling susah dan membosankan (Alphin & Saunders, 1996; Lee &
Cockman, 1995). Tanggapan ini menyebabkan kerisauan dan implikasi terhadap
penguasaan matematik wujud (Buxton, 1981). Ini akan membawa kesan terutama
kepada pelajar untuk memilih aliran teknikal untuk melanjutkan pengajian mereka
kelak. Hal ini kerana, beberapa topik dalam subjek Matematik seperti Lukisan
Berkala, Bulatan, Geometri, Poligon I dan II serta topik Pelan dan Dongakan
merupakan salah satu kemahiran yang turut diaplikasikan kepada beberapa mata
pelajaran lain terutama dalam bidang kejuruteraan dan teknikal (Mohd Sarjan,
2012). Ini dibuktikan melalui Kementerian Pendidikan Malaysia (1988) yang
menunjukkan silibus di dalam sukatan pelajaran matematik Sijil Pelajaran Malaysia
(SPM), dengan Lukisan Geometri dan Kejuruteraan bagi Sijil Pelajaran Malaysia
Vokasional (SPMV) dan SPM mempunyai beberapa topik yang sama dari segi
konsepnya. Persamaan dapat dilihat seperti Jadual 1.2 di bawah.

Jadual 1.2 : Perbandingan Sukatan Pelajaran Matematik Sijil Pelajaran Malaysia (SPM),
dengan Lukisan Geometri dan Kejuruteraan bagi Sijil Pelajaran Malaysia Vokasional (SPMV)
(Sumber : Othman & Ismail, 2001)
MATEMATIK

LUKISAN KEJURUTERAAN

Pelan dan Dongakan

Ortografik dan Pandangan Tambahan

Penjelmaan

Pembesaran dan Pengecilan, Skala

Garis dan Satah Tiga Matra

Isometri dan Ortografik

Lokus, Panjang, Luas dan Isipadu, Trigonometri dan

Geometri Satah

Bulatan
Pecahan, Nisbah, Purata, Skala dan Keserupaan

Skala dan Membahagi Garisan

Selain daripada itu, Othman & Ismail (2001), turut menyatakan bahawa guru yang
menerapkan konsep unjuran yang terdapat di dalam mata pelajaran Lukisan
Kejuruteraan dapat membantu dalam menjawab soalan untuk topik Pelan dan
Dongakan.
Topik Pelan dan Dongakan merupakan salah satu topik dalam subjek
Matematik yang diajar untuk pelajar Tingkatan Lima. Kurikulum Bersepadu
Sekolah Menengah (KBSM) Matematik turut menekankan terdapat beberapa topik
di dalam silibus tersebut memerlukan pelajar membayangkan sesuatu dalam
pemahaman sesuatu konsep. Meskipun topik ini merupakan soalan pilihan di dalam
Peperiksaan Sijil Pelajaran Malaysia (SPM) kertas 2, kebanyakan pelajar memilih
untuk menjawab topik ini memandangkan ia tiada rumus untuk dihafal berbanding
sub topik yang lain meskipun mereka tidak dapat melukis dengan sempurna garisan
yang tersembunyi bagi dongakan-x dan dongakany (Abdul Rahman, 2008). Ini
menunjukkan bahawa, pelajar akan lebih memilih topik ini kerana berkemungkinan
mendapat markah walaupun tidak tepat.
Laporan Lembaga Peperiksaan Malaysia (1983-2004) menunjukkan soalansoalan yang berkaitan topik Pelan dan Dongakan adalah salah satu topik yang sukar
untuk mendapat markah tinggi. Ini disokong oleh Laporan Prestasi SPM 2003 Jilid
1, bagi topik Pelan dan Dongakan, menunjukkan para pelajar masih tidak dapat
melukis dengan kemas garisan serta tidak dapat membezakan garis binaan dan garis
objek. Pelajar yang mempunyai kelemahan dari aspek visual menghadapi kesukaran
melakukan imejan pada sesuatu bongkah umpamanya apabila bongkah itu dilihat
dari sudut-sudut yang berbeza seperti bongkah itu dilihat dari atas, sisi kiri
(dongakan-x) atau sisi kanan (dongakan-y). Pelajar akan melakukan andaian serta
membina ukuran yang tidak tepat dengan skala tanpa menggunakan pembaris dan
peralatan yang sesuai seperti jangka lukis dan jangka tolok (Abdul Rahman, 2008).
Ini menunjukkan bahawa guru perlu mempelbagaikan teknik pengajaran dengan
menggunakan medium yang sesuai untuk topik Pelan dan Dongakan.
Sebelum penggunaan multimedia diperkenalkan, kebanyakan guru akan
melukis bongkah mengikut skala di papan putih serta menggunakan bongkah atau
objek sebenar sebagai alat bahan bantu mengajar (ABBM). Pelajar akan
menggunakan kertas grid atau kertas kosong untuk melukis 2D sahaja. Pelajar yang
menghadapi kesukaran di dalam membuat visualisasi akan menyebabkan pandangan

objek dari sudut yang berbeza sukar untuk diteliti (Abdul Rahman, 2008). Untuk
membuat imejan pada bahagian-bahagian bongkah yang tidak nampak, pelajar
memerlukan kemahiran visual yang baik. Menurut Madar & Md Yunos (2005),
visualisasi dapat membantu pelajar untuk berimaginasi terutama penyelesaian
matematik yang tidak menggunakan fakta. Penggunaan multimedia dapat memberi
gambaran kepada pelajar untuk menvisualkan imej dalam mata pelajaran Matematik
(Wan Hussin, 2010). Ini dapat membantu pelajar dalam melakukan visualisasi untuk
melihat bahagian-bahagian objek dari sudut yang berbeza.
Namun, tidak semua manusia lahir dengan kemahiran visual yang baik
kerana kemahiran ini lahir secara semulajadi dan sekiranya terdapat teknik yang
sesuai, kemahiran ini boleh dibentuk (Nordin & Saud, 2007 ; Othman & Lee, 2003).
Terdapat sebuah buku yang bertajuk Experiences In Visual Thinking yang ditulis
oleh McKim (1980) yang menyatakan untuk mewujudkan pemikiran visual yang
baik, penggunaan imej dan animasi yang bergerak-gerak merupakan salah satu
aplikasi yang dapat membantu meningkatkan kemahiran visual. Nordin et, al (2010)
ada mencadangkan di dalam kajiannya supaya alat-alat bantu mengajar yang
berbentuk visual melalui perisian komputer perlu dibangunkan untuk meningkatkan
kemahiran visualisasi pelajar terutama di dalam subjek yang memerlukan daya
visual yang tinggi. Ini kerana, teknik
membina

kemahiran

pengvisualan

animasi

komputer

dapat membantu

pelajar dengan menggambarkan sebarang

bentuk proses perubahan atau pergerakan objek mengikut masa secara jelas dan
menyeluruh (Lewalter, 2003).
Beberapa kajian juga mendapati pelajar yang belajar melalui animasi
menunjukkan peningkatan pemahaman yang lebih baik berbanding pelajar yang
belajar melalui visual statik (Beak & Layne, 1998). Selain itu, animasi sama ada
berbentuk dua dimensi dan tiga dimensi iaitu merujuk kepada pergerakan objek
yang mudah merentasi skrin sesebuah paparan dan terbentuk menerusi permodelan
dan perwakilan matematik dapat menjadikan paparan tersebut menjadi menarik dan
bersifat realistik (Tahir & Harun, 2003). Pelajar yang lemah visual dapat mudah
memahami serta bertindak balas dan memberi tumpuan semasa proses pengajaran
(Harun & Tasir, 2000). Oleh itu, koswer multimedia melalui visual grafik
merupakan salah satu cara pendekatan yang paling efektif ia kerana terdiri daripada
teks dan imej untuk membantu menajamkan kemahiran visual terutama di dalam

topik Pelan dan Dongakan.

Teori Kognitif Visual Wiley (1991) telah ditekankan di dalam pembangunan
perisian multimedia kerana teori ini telah mengemukakan pembaharuan dalam
pembelajaran visual (Mohd Razali, 2007). Teori ini terdiri daripada tiga peringkat
iaitu kognitif visual, pengeluaran visual dan penyelesaian visual. Menurut Mohd
Razali (2007), kognitif visual peringkat pertama terdiri daripada tiga konsep asas
pembelajaran visual iaitu persepsi visual, memori visual dan visualisasi. Eisner
(1982) bersetuju dengan prinsip turutan yang bermula dengan Persepsi Visual
diikuti Memori Visual dan Visualisasi. Pembangunan perisian mengaplikasikan
teori ini kerana ia dapat meningkatkan kemahiran visual pelajar melalui 3 elemen
tersebut.
Apabila sesuatu paparan multimedia dipersembahkan, pelajar akan dapat
memahami secara mental maklumat visual yang ada. Ini dikenali sebagai persepsi
visual yang mana pelajar faham maklumat tersebut berkenaan visual. Memori visual
merupakan kebolehan otak manusia mengimbas kembali semua maklumat visual.
Vaughn (2001) menyatakan bahawa ingatan manusia akan dapat dismpan dalam
ingatan jangka panjang dengan objek visual berbanding secara lisan. Ini kerana
multimedia terdiri daripada gabungan unsur-unsur seperti grafik, teks, audio, video
dan animasi yang dapat menunjukkan visual-visual yang dimanipulasikan dan
berkeupayaan untuk mewujudkan simulasi dan aktiviti interaktiviti yang boleh
membayangkan bentuk sebenar objek atau komponen secara mental (Madar &
Yunos, 2005). Putaran 3D dapat menyelesaikan masalah pelajar untuk
membayangkan objek yang difokuskan.
Aplikasi multimedia pada monitor dapat menunjukkan imej dengan lebih
jelas apabila ia boleh berputar dari pelbagai sudut. Apabila pelajar faham maklumat
visual dan telah menyimpan maklumat melalui tayangan multimedia tersebut,
pelajar akan dapat membayangkan objek atau bongkah yang lain serta dapat
merekabentuk dan memutarkan objek tersebut dari pelbagai arah. Ini dikenali
sebagai visualisasi. Visualisasi bermaksud kebolehan pelajar membayangkan dan
merekabentuk objek yang boleh diubah dari pelbagai arah. Oleh kerana itu,
visualisasi dapat ditingkatkan melalui komputer grafik. Visualisasi telah digunakan
secara meluas dalam bidang kejuruteraan pendidikan multimedia interaktif dan
perubatan (Mohd Razali, 2007).

Berdasarkan latar belakang masalah berhubung masalah pelajar memvisual

dalam topik Pelan dan Dongakan pelajar Tingkatan Lima, ia menunjukkan bahawa
satu model pengajaran perlu dibangunkan menggunakan multimedia animasi.
Meskipun terdapat pelbagai rekabentuk pembangunan multimedia, Model ASSURE
merupakan salah satu model yang sesuai dijadikan model rekabentuk multimedia
animasi ini kerana model ini membantu pengajaran dan pembelajaran di dalam kelas
dengan menggunakan media. Model ASSURE yang direka oleh Heinich at al.
(1996) dapat digunakan untuk merancang penggunaan media secara sistematik.
Model ASSURE bermaksud mempastikan pembelajaran berlaku. Oleh itu, proses
pengajaran dan pembelajaran akan berlaku menggunakan multimedia animasi yang
dibangunkan menggunakan Model ASSURE. Ia bermula dengan analisis pelajar
yang mempunyai masalah visual untuk membayangkan objek yang dikehendaki.
Model ini turut menyatakan objektif yang perlu dicapai dengan memilih
kaedah, media dan bahan yang sesuai. Untuk topik ini, kaedah yang sesuai
digunakan adalah melalui teknik pemodelan melalui animasi dua dan tiga dimensi.
Kedua-dua media dan bahan iaitu multimedia komputer dan buku teks akan
digunakan secara serentak sewaktu proses pengajaran dan pembelajaran. Selain
daripada itu, model ini juga turut melibatkan pelajar seperti aktiviti perbincangan,
kerja berkumpulan dan latih tubi. Setelah kesemua peringkat dalam Model ASSURE
telah dijalankan, penilaian akan dijalankan. Lima orang pakar akan menilai dan
mengesahkan koswer yang dihasilkan. Selain itu, penyelidik turut melakukan ujian
pra dan ujian pos terhadap 40 orang pelajar untuk menilai keberkesanan koswer
yang dibangunkan. Selain itu, penyelidik ingin mengenalpasti tahap penerimaan
pelajar terhadap koswer yang dibangunkan melalui soal selidik yang diedarkan. Ini
dapat mengenalpasti kelemahan yang ada terhadap perisian yang dibangunkan.
Pengaplikasian kaedah dan model pengajaran adalah penting supaya sesuatu
objektif pembelajaran dapat dicapai. Model pengajaran yang sesuai digunakan dapat
membantu guru dalam menyampaikan maklumat kepada pelajar dengan lebih jelas
dan berkesan supaya objektif pembelajaran dapat dicapai. Bahan yang digunakan
dapat menjelaskan konsep dan memberi penerangan kepada pelajar agar mesej yang
ingin disampaikan jelas dan tepat. Seseorang guru perlu mengetahui perkara yang
hendak dilaksanakan sebelum, semasa dan selepas proses pengajaran dan
pembelajaran. Mereka memerlukan satu perancangan yang rapi untuk memastikan

pelaksanaan pengajaran dan pembelajaran dijalankan dengan lebih efisien dan

berkesan.

1.3

Pernyataan Masalah

Arus kemodenan mendesak pendidik untuk mengubah bentuk pengajaran

dan pembelajaran di sekolah. Kaedah pembelajaran yang tidak mengikut aliran dan
kehendak masa kini tidak menjana pelajar untuk berfikir secara kritis dan kreatif
(Abdul Wahab, 2006). Proses pengajaran yang hanya fokus di dalam bilik darjah
dan bergantung kepada buku teks semata-mata tidak membantu pelajar untuk
memperkembangkan idea dan sukar untuk membayangkan sesuatu yang hendak
dipelajari terutama di dalam mata pelajaran teknikal. Kekurangan bahan pengajaran
yang lebih menarik perhatian pelajar contohnya pendekatan grafik dan animasi
yang berwarna dan menarik dalam mempersembahkan sesuatu elemen dan topik
melambatkan proses pemahaman mereka. Ini kerana mata pelajaran teknikal banyak
menekankan pelajar untuk perlu memahami tentang topik asas melangkaui
keseluruhan pembelajaran tentang sesuatu gambarajah atau lukisan teknikal sama
ada gambarajah litar atau lukisan bangunan ataupun lukisan kejuruteraan yang mana
ia melibatkan sesuatu ukuran dan pengiraan (Mohd. Sarjan, 2012). Untuk pelajar
yang bersekolah di sekolah menengah harian biasa, mereka juga mempelajari topik
yang hampir sama dengan matapelajaran teknikal iaitu melalui subjek Matematik.
Topik Pelan dan Dongakan adalah salah satu topik yang terdapat di dalam
mata pelajaran Matematik kertas 2 di dalam Peperiksaan Sijil Pelajaran Malaysia
(SPM). Meskipun ianya soalan pilihan namun, pelajar didapati gemar menjawab
soalan topik ini kerana ia tiada rumus yang perlu dihafal (Abdul Rahman, 2008).
Namun, kelemahan kemahiran visual yang baik menyebabkan pelajar tidak
menjawab dengan sempurna garisan yang dilakukan. Keadaan yang berterusan
berkemungkinan mereka tidak memilih bidang teknikal sebagai pengajian mereka di
masa hadapan. Kaedah tradisional yang hanya diterapkan di dalam bilik darjah tidak
mampu untuk membantu pelajar yang lemah dalam visualisasi untuk topik Pelan dan

10

Dongakan. Penggunaan komputer dalam pengajaran matematik di sekolah adalah

perlu kerana ia dapat mengubah budaya dan amalan-amalan biasa di sekolah yang
berasaskan pembelajaran melalui ingatan kepada jenis pendidikan yang merangsang
pemikiran,

kreativiti,

memenuhi

keperluan-keperluan

individu

dan

gaya

pembelajaran yang mudah dinikmati oleh semua pelajar (Nordin et, al.,2010). Kaedah
ini juga dapat membantu guru menyelesaikan masalah penyampaian konsep
matematik dan sains. Oleh itu, guru perlu melakukan anjakan teknik mengajar
dengan menggunakan multimedia untuk membantu pelajar meningkatkan kemahiran
visual dengan menggunaan perisian yang sesuai. Oleh yang demikian, ini menjadi
penyebab kepada pengkaji untuk membangunkan satu koswer multimedia animasi
untuk meningkatkan visualisasi pelajar di dalam topik Pelan dan Dongakan.

1.4

Objektif Kajian

Untuk mencapai tujuan kajian ini, beberapa objektif telah dihasilkan seperti berikut:
(i)

Membangunkan koswer multimedia animasi visual bagi mata pelajaran

Matematik Tingkatan Lima dalam topik Pelan dan Dongakan.

(ii)

Menilai samada terdapat perbezaan dalam ujian pencapaian pelajar di antara

kumpulan kawalan dan kumpulan rawatan setelah menggunakan koswer
multimedia animasi visual.

(iii)

Mengenalpasti tahap penerimaan pelajar Tingkatan Lima terhadap koswer

multimedia animasi visual untuk topik Pelan dan Dongakan dari aspek isi
kandungan, aspek interaksi dan aspek persembahan.

11

1.5

Persoalan Kajian

Kajian ini akan menjawab beberapa persoalan seperti berikut:

(i)

Bagaimanakah pembangunan koswer multimedia animasi

bagi mata

pelajaran Matematik Tingkatan Lima dalam topik Pelan dan Dongakan ?

(ii)

Apakah terdapat perbezaan dalam ujian pencapaian pelajar di antara

kumpulan kawalan dan kumpulan rawatan setelah menggunakan koswer
multimedia animasi visual?

(iii)

Apakah tahap penerimaan pelajar Tingkatan Lima terhadap koswer

multimedia animasi visual untuk topik Pelan dan Dongakan dari aspek isi
kandungan, aspek interaksi dan aspek persembahan?

1.6

Hipotesis Kajian

Dalam kajian ini, hipotesis nul telah dibuat oleh pengkaji bagi membantu pengkaji
membuat penjelasan terhadap keputusan kajian yang berkaitan dengan semua
persoalan kajian yang diperolehi. Secara umumnya, hipotesis kajian yang dibuat
adalah seperti berikut:

Ho :

Tidak terdapat perbezaan yang signifikan dalam ujian pencapaian antara pelajar
kumpulanrawatan dan pelajar kumpulan kawalan.

H1 :

Terdapat perbezaan yang signifikan dalam ujian pencapaian antara pelajar kumpulan
rawatan dan pelajar kumpulan kawalan.

12

1.7

Kepentingan kajian

Penggunaan multimedia merupakan salah satu usaha untuk memajukan proses

pengajaran dan pembelajaran. Kepentingan kajian ini dilaksanakan adalah supaya
dapat membantu pelbagai pihak dan antaranya:

1.7.1

Pelajar

Melalui koswer yang dibangunkan ini dapat membantu pelajar untuk meningkatkan
kemahiran visual untuk topik Pelan dan Dongakan. Diharapkan pelajar dapat
menjawab soalan SPM dengan baik terutama kepada pelajar yang meminati tajuk
Pelan dan Dongakan.

1.7.2

Guru

Dapatan kajian ini diharap dapat menolong para pendidik dalam menyelesaikan
permasalahan yang sering dihadapi oleh pelajar khasnya mereka yang mempunyai
visual yang rendah. Di samping itu kaedah ini merupakan satu lagi cara dalam
mempelbagaikan penggunaan ABBM dalam proses pengajaran dan pembelajaran
berkaitan dengan topik Pelan dan Dongakan. Diharap dapat memberi kesedaran
kepada para guru kepentingan penggunaan multimedia untuk pelajar.

13

1.7.3

Sekolah

Memberi kesedaran kepada pihak sekolah agar memberi penekanan terhadap

penggunaan teknologi multimedia agar prestasi pelajar dapat ditingkatkan terutama
dalam subjek Matematik.

1.7.4

Kementerian Pendidikan Malaysia

Melalui koswer yang dibangunkan, pihak Kementerian Pendidikan Malaysia (KPM)

dapat menjadikan koswer ini sebagai salah satu bahan yang boleh disyorkan di
sekolah bagi membantu proses pengajaran dan pembelajaran bagi topik Pelan dan
Dongakan.

1.8

Skop Kajian

Skop bagi kajian ini adalah:

(i)

Kajian ini fokus kepada sebuah kelas Tingkatan Lima di Sekolah Menengah
Kebangsaan Seri Gading yang terdiri daripada 40 orang. Kelas tersebut akan
dibahagikan kepada dua kumpulan iaitu 20 pelajar kumpulan pra dan 20
pelajar kumpulan pos.

(ii)

Kandungan koswer multimedia yang dibina hanya topik Pelan dan

Dongakan sahaja untuk pelajar Tingkatan Lima. Topik ini terkandung di
dalam Huraian Sukatan Pelajaran Tingkatan Lima.

14

1.9

Batasan Kajian

Fokus kajian ini adalah tertumpu kepada penggunaan koswer multimedia

animasi visual untuk topik Pelan dan Dongakan. Koswer yang dibangunkan dalam
koswer adalah terdiri daripada elemen teks, grafik, audio, video dan animasi.
Kelima-lima elemen ini dapat membantu pelajar memvisual untuk topik Pelan dan
Dongakan. Kajian ini adalah terbatas kepada pelajar Tingkatan 5 di sebuah sekolah
menengah di negeri Johor. Penyelidik membangunkan koswer multimedia animasi
visual dan pada masa yang sama ujian pencapaian turut dilakukan. Selain itu, soal
selidik turut dilakukan untuk mengenalpasti tahap penerimaan pelajar terhadap
koswer yang dibangunkan

Analisa kepada pengumpulan data adalah dengan

menggunakan perisian SPSS versi 20.0.

1.10

Kerangka Konsep Kajian

Kerangka konsep kajian ini menerangkan konsep yang digunakan pengkaji dalam
menjalankan kajian ini. Rajah1.1 di bawah menunjukkan kerangka konsep kajian
yang terdiri daripada tiga proses iaitu input, proses dan output. Input bagi kajian ini
adalah kemahiran visual pelajar Tingkatan Lima untuk topik Pelan dan Dongakan
serta penglibatan pensyarah dan guru sebagai pakar dalam membantu penghasilan
dan dan pengesahan koswer yang dibangunkan.. Proses yang digunakan adalah
menggunakan model ASSURE yang terdiri daripada enam proses iaitu analisis
pelajar, nyatakan objektif, pilih bahan, kaedah dan media, gunakan bahan dan
media, penglibatan pelajar dalam pembelajaran dan penilaian atau semak semula
bahan.
Di samping itu, pembangunan perisian multimedia animasi ini juga
berasaskan Teori Kognitif Visual Wiley (1990). Teori ini dipilih kerana teori ini
memfokuskan kepada meningkatkan kemahiran visual yang terdiri daripada 3
elemen iaitu persepsi visual, memori visual dan visualisasi. Persepsi visual
merupakan kefahaman pelajar terhadap visual apabila pembangunan dijalankan.
Setelah itu, paparan multimedia dapat meningkatkan kemahiran visual apabila

15

pelajar menyimpan maklumat visual yang dipersembahkan ke dalam ingatan

mereka. Ia dikenali sebagai memori visual. Seterusnya, apabila pelajar faham
terhadap maklumat visual dan telah disimpan dalam stor ingatan mereka, maka
pelajar boleh membayangkan pelbagai objek geometri melalui pelbagai arah.
Keupayan visualisasi ini dapat memudahkan pelajar untuk memahami dan
menjawab topik pelan dan dongakan.
Seterusnya pengkaji ingin melihat kesan pencapaian pelajar terhadap topik
Pelan dan Dongakan setelah didedahkan dengan perisian multimedia animasi visual
melalui kaedah kuasi eksperimental ujian pra dan pos untuk pelajar rawatan. Setelah
itu, pengkaji juga mengenalpasti tahap penerimaan pelajar terhadap perisian
multimedia animasi visual melalui borang soal selidik yang diedarkan.

Input

Proses

Output

Berdasarkan Model ASSURE (Heinich et

al.(1996), terdapat enam fasa dalam model ini
iaitu:
Kemahiran
Visual pelajar
Tingkatan Lima
topik Pelan Dan
Dongakan

Analisis pelajar
Nyatakan Objektif
Pilih kaedah, Media dan Bahan
Guna Media dan Bahan
Penglibatan Pelajar Dalam Pembelajaran
Penilaian/ Semak Semula Bahan
Pembelajaran
Visual Pelajar
Dalam Koswer
Animasi

Penglibatan :
Pensyarah
Guru

Teori Kognitif Visual Wiley (1991)

Persepsi Visual : Memahami maklumat visual
Memori Visual : Menyimpan dan mencapai
maklumat visual
Visualisasi

: Kebolehan mental mereka bentuk

dan mengubahsuai maklumat
visual.

Rajah 1.1 : Kerangka Konsep Kajian

Pencapaian pelajar
dalam topik Pelan
dan Dongakan
melalui
multimedia
animasi visual

Tahap penerimaan
pelajar terhadap
pembangunan
multimedia
animasi visual

16

1.11

Definisi Istilah dan Operasi

Beberapa istilah yang sangat penting dan banyak digunakan dalam penyelidikan ini
perlu dinyatakan dengan jelas. Berikut adalah istilah yang didefinisikan mengikut
skop penyelidikan ini.

1.11.1 Multimedia

Umar (2000) menyatakan multimedia merupakan unsur-unsur yang membantu

manusia untuk menerima, mengingat, menyimpan dan menggunakan maklumat.
Somchai (2006) pula mendefinisikan multimedia merupakan suatu gabungan di
antara dua atau lebih jenis media agar menjadi satu bentuk paparan yang boleh
meluaskan

pengetahuan

dengan

bantuan

audio

dan

visual.

Konsep

ini

menggabungkan unsur hiperteks dan hipermedia. Dalam kajian ini, multimedia

bermaksud segala bahan P&P yang menggabungkan unsur-unsur teks, grafik,
animasi, imej, suara dan video seperti CD-ROM, permainan komputer dan program
komputer

bagi membolehkan pengalaman sebenar

terhadap topik Pelan dan

Dongakan.

1.11.2 Topik Pelan dan Dongakan

Merujuk kepada tajuk ke sepuluh dalam sukatan pelajaran Matematik Tingkatan

Lima Kurikulum Bersepadu Sekolah Menengah. Terdapat dua subtopik di dalam
topik ini iaitu memahami dan menggunakan konsep unjuran ortogon dan memahami
dan menggunakan konsep pelan dan dongakan.

17

1.11.3 Matematik

Satu cabang ilmu yang paling penting dan sebagai asas kepada kemajuan sains dan
teknologi (Ramli, 1992). Menurut Bambang Shaidi (2008) matematik ialah suatu
ilmu berkaitan nombor yang memberi nilai dan juga digunakan di dalam pengiraan.
Kajian ini pula memfokuskan Matematik Tingkatan Lima untuk topik Pelan dan
Dongakan.

1.11.4 Koswer

Koswer merupakan perisian pendidikan yang merupakan alat pembelajaran

berbantukan komputer yang berkesan (Alessi & Trollip, 2001). Menurut Abdul
Rahman (2005), Koswer adalah keseluruhan isi pembelajaran yang mengandungi set
bahan pembelajaran. Koswer di dalam kajian ini merujuk kepada perisian
multimedia yang mengandungi elemen animasi dan grafik untuk topik Pelan dan
Dongakan.

1.11.5 Pengajaran

Pengajaran merupakan suatu tingkah laku yang memberi faedah kepada orang lain
samada perbuatan atau lisan sebagai panduan dalam memberi tunjuk ajar (Long,
1982). Wan Yunus (2013)

menyatakan bahawa pengajaran bermaksud satu

komunikasi yang berlaku bertujuan untuk menyampaikan, mempengaruhi dan

memberi hiburan. Ia merangkumi penyediaan rancangan pengajaran yang meliputi
penggunaan teknik pengarajaran tertentu, alat dan bahan sumber tertentu. Dalam
kajian ini, pengajaran adalah segala proses penyampaian ilmu pengetahuan dari
seorang guru untuk topik Pelan dan Dongakan pelajar Tingkatan Lima.

18

1.11.6 Pembelajaran

Long (1982), menyatakan bahawa proses yang dilalui oleh seseorang pelajar untuk
mendapatkan perubahan yang positif daripada bentuk tingkah laku atau sikap yang
akan dilihat. Ahmad, Aris & Harun (2001) pula mendefinisikan pembelajaran
sebagai satu proses menerima maklumat dan ilmu melalui penguasaan kemahiran
untuk membentuk satu sikap yang lebih baik. Dalam kajian ini, pembelajaran adalah
satu proses yang berlaku terhadap pelajar Tingkatan Lima untuk topik Pelan dan
Dongakan. Ia akan membawa satu perubahan dalaman, pembentukan perkaitanperkaitan baru, atau pun potensi-potensi untuk tindak balas yang baru dalam diri
seseorang pelajar.

1.11.7 Kemahiran Visualisasi

Visualisasi adalah manipulasi mental terhadap objek dan bahagian-bahagian objek

tersebut dalam dua dimensi dan tiga dimensi (Olkun, 2003). Mc Kim (1980) dalam
bukunya bertajuk Experiences in Visual Thinking pula menakrifkan bahawa
kemahiran visualisasi merangkumi keupayaan seseorang melihat imej, imiginasi
dalam penglihatan minda seperti mimpi atau angan-angan dan keupayaan seseorang
melukis, mewarna dan juga keupayaan seseorang melakar. Kemahiran visualisasi di
dalam kajian ini merujuk kepada kemahiran visual pelajar Tingkatan Lima terhadap
topik Pelan dan Dongakan.

1.11.8 Grafik

Grafik merupakan bahan-bahan yang bergabung daripada gambar, rajah, graf, carta
serta lakaran yang dapat merangsang pelajar ketika di dalam kelas (Zain 2002).
Menurut Tan & Wong (2003) pula menyatakan, grafik merupakan elemen yang
menggunakan visual yang dapat diterangkan untuk sesuatu konsep yang sukar

19

dibayangkan melalui teori. Ini dapat mempercepatkan proses pengajaran kerana

pelajar mudah faham apabila terdapat satu tarikan melalui persembahan yang
dihasilkan. Dalam kajian ini, grafik yang digunakan adalah gambar-gambar
berbentuk bongkah yang bertepatan dengan topik Pelan dan Dongakan.

1.11.9 . Animasi

Animasi merupakan pergerakan yang boleh merentas sesuatu arah dan masa yang
direka untuk menghasilkan idea yang berbentuk visual (Rieber, 1990). Harun &
Tasir pula mendefinisikan animasi sebagai satu ilusi pergerakan yang merangkumi
pelbagai seni imej yang terdiri daripada dua atau tiga dimensi. Dalam kajian ini,
animasi yang dihasilkan dapat membantu pelajar untuk memvisualkan sesuatu
bongkah atau objek agar boleh membayangkan dari pelbagai sudut.

1.12

Rumusan

Semua golongan pendidik seharusnya sentiasa peka dan cuba meningkatkan

kemahiran dan pengetahuan serta mencungkil kecanggihan yang ada pada
multimedia bagi mengaplikasikan penggunaannya dalam proses pengajaran dan
pembelajaran. Kursus-kursus berkaitan multimedia juga perlu diperluaskan dari
masa ke semasa bagi memperkukuhkan lagi penggunaannya di sekolah. Sekiranya
semua perkara ini dapat dilaksanakan, penyelidik yakin tahap pendidikan negara
akan berkembang seiring dengan teknologi kini khusus untuk para pelajar. Selain
itu, penggunaan multimedia dapat meningkatkan lagi kemahiran visual pelajar ke
arah yang lebih baik. Persepsi mereka terhadap subjek matematik yang dianggap
susah pasti akan berubah. Proses pengajaran dan pembelajaran akan bertukar kepada
satu gaya yang menyeronokkan. Oleh itu, semua pihak perlu berganding bahu dalam
meningkatkan pencapaian pelajar seterusnya melahirkan graduan yang berkualiti.
Bab ini menerangkan pengenalan kepada kajian yang telah dijalankan. Kajian yang
dijalankan ini adalah untuk membangunkan koswer multimedia animasi visual

20

untuk topik Pelan dan Dongakan berdasarkan latar belakang yang telah dikenalpasti.
Selain itu, penyelidik membuat penilaian koswer yang dibangunkan melalui kaedah
eksperimental ujian pra dan ujian pos bagi mengenalpasti keberkesanan koswer
berdasarkan pencapaian pelajar kumpulan rawatan. Setelah itu, tahap penerimaan
pelajar turut dijalankan ke atas koswer yang dibangunkan melalui soal selidik yang
diedarkan kepada pelajar.

21

BAB 2

KAJIAN LITERATUR

2.1

Pengenalan

Dalam bab ini, akan membincangkan beberapa aspek yang berkaitan dengan
subjek matematik topik Pelan dan Dongakan, gaya pembelajaran, teori
multimedia,

elemen-elemen

multimedia,

penerimaan

pelajar

terhadap

pembelajaran berbantukan komputer serta keberkesanan penggunaan multimedia.

Selain daripada itu, bab ini juga menerangkan tentang kajian lepas berkaitan
penerimaan pelajar serta keberkesanan penggunaan multimedia animasi.
Memandangkan pengkaji menggunakan Model ASSURE di dalam pembangunan
ini, maka penerangan tentang model ini serta kajian lepas yang menggunakan
model ini turut diterangkan dalam bab ini.

2.2

Mata pelajaran Matematik KBSM

Kurikulum Matematik Sekolah Menengah bertujuan untuk membentuk individu

yang berpemikiran matematik dan berketerampilan mengaplikasikan pengetahuan
matematik dengan berkesan dan bertanggungjawab dalam menyelesaikan masalah
dan membuat keputusan, supaya berupaya menangani cabaran dalam kehidupan
harian bersesuaian dengan perkembangan sains dan teknologi (Bahagian

22

Pembangunan Kurikulum, Kementerian Pelajaran Malaysia, 2013). Menurut

Ab.Ghani (2013), Matematik untuk sekolah menengah menyediakan peluang
untuk

murid

memperoleh

ilmu

dan

kemahiran

matematik

dan

memperkembangkan kemahiran menyelesai masalah dan membuat keputusan

untuk membolehkan murid menangani cabaran kehidupan harian.
Pengajaran dan pembelajaran Matematik yang digabungkan dengan
penggunaan teknologi seperti Teknologi Maklumat dan Komunikasi (TMK),
kalkulator grafik dan perisian dinamik akan memberi lebih ruang dan peluang
kepada murid untuk meneroka dan mendalami konsep matematik yang dipelajari.
Penggunaan teknologi mengasah daya fikir kritis dan kreatif murid apabila murid
membina,

menguji

dan

membuktikan

konjektur.

Kandungan

kurikulum

Matematik sekolah menengah diatur mengikut tiga bidang utama, iaitu: Nombor;
Bentuk dan Ruang; dan Perkaitan. Konsep matematik berkaitan bidang masingmasing selanjutnya diatur mengikut topik. Topik-topik ini diatur mengikut
hierarki supaya konsep yang lebih asas dan ketara diperkenalkan dahulu diikuti
dengan konsep yang lebih kompleks dan abstrak. Terdapat 10 topik di dalam
silibus Matematik Tingkatan Lima iaitu Asas Nombor, Graf Fungsi II, Penjelmaan
III, Matriks, Ubahan, Kecerunan dan Luas Di Bawah Graf, Kebarangkalian II,
Bearing, Bumi Sebagai Sfera dan terakhir topik Pelan dan Dongakan.

2.2.1

Topik Pelan dan Dongakan

Topik Pelan dan Dongakan merupakan topik yang kesepuluh di dalam silibus
Matematik Tingkatan Lima. Topik ini mengandungi dua subtopik iaitu memahami
dan menggunakan konsep unjuran ortogon dan memahami dan menggunakan
konsep pelan dan dongakan (Huraian Sukatan Pelajaran Matematik Tingkatan
Lima, 2013). Topik ini tidak mengkhususkan rumus tetapi ia banyak melibatkan
kemahiran visual pelajar kerana pelajar perlu membayangkan bentuk objek dari
pandangan yang berbeza. Apabila pelajar dapat memvisual keadaan sesuatu

23

bongkah atau objek maka pelajar mudah untuk melukis pandangan yang
dikehendaki mengikut sudut yang ditetapkan.

2.3

Gaya Pembelajaran

Keberkesanan penggunaan multimedia dalam pendidikan ini juga bergantung

kepada pengguna utamanya iaitu para pelajar. Setiap pelajar mempunyai gaya
pembelajaran yang berbeza. Dapatan-dapatan kajian telah menunjukkan bahawa
terdapat pelajar yang lebih cenderung kepada pembelajaran melalui penglihatan
dan pendengaran. Terdapat juga pelajar yang lebih selesa dengan pembelajaran
melalui bahan manipulatif atau reflektif.

Ada juga pelajar yang suka belajar

dalam kumpulan dan ada juga pelajar yang lebih selesa belajar secara
perseorangan (Giam, 2000).
Gaya pembelajaran pelajar secara visual harus disesuaikan dengan tahap
visualisasi pelajar supaya proses pembelajaran menjadi lebih memberangsangkan
dan menghasilkan kualiti pembelajaran yang tinggi. Beberapa model kajian yang
berkaitan tahap visualisasi yang akan diterangkan di dalam bab ini iaitu Teori
Kognitif Wiley (1990). Teori kognitif Multimedia Mayer (1990) dan Teori
Atkinson dan Shriffrin (1968) turut dijadikan panduan di dalam kajian ini kerana
ia berhubung kait dengan kemahiran visual dan berkaitan dengan multimedia.

2.3.1

Teori Kognitif Wiley (1991)

Wiley telah mengemukakan satu pembaharuan dalam pembelajaran visual.

Hierarki Pembelajaran Visual Wiley terdiri daripada tiga peringkat dan setiap
peringkat terdapat tahap-tahap tertentu yang perlu dilalui oleh seseorang individu
sebelum mencapai tahap kematangan visual. Rajah 2.1 menunjukkan hierarki
pembelajaran visual Wiley (1991). Individu-individu yang membangunkan

24

kemahiran pembelajaran visual adalah mereka yang berjaya melepasi beberapa

peringkat utama. Peringkat pertama ialah kognitif visual merupakan peringkat
mental dalaman. Maklumat visual adalah pertama memahami mental, kemudian
mengingati, merekabentuk, dan mengubahsuai mental sebelum dianalisis. Semasa
peringkat kedua, pengeluaran visual (production visual) maklumat visual adalah
dianalisa melalui lukisan semasa proses reka bentuk yang mana ia bertindak balas
dan diubahsuai. Penyelesaian visual peringkat terakhir dicapai apabila analisa
produk visual tidak memerlukan pembaikan. Ia ditamatkan apabila pengeluar
menyedari semua peringkat telah dihubungkan.

HIERARCHY OF VISUAL LEARNING

PART 1: PRIMARY STAGES OF VISUAL LEARNING
VISUAL COGNITION
Definition the process of
comprehending, remembering, and
mentally creating or
PRIMARY STAGES OF
VISUAL LEARNING

VISUAL PRODUCTION
Definition the process of creating
and editing visual products and
comprehending

VISUAL RESOLVE
Definition the process of
comprehending when visual
product have archieve.

Rajah 2.1 : Hierarki Pembelajaran Visual Wiley Peringkat Pertama (1991)

Terdapat tiga peringkat utama dalam pembelajaran visual yang mana ia

mengandungi tujuh peringkat hierarki yang menerangkan proses pembelajaran
visual iaitu persepsi visual (mental pemahaman menyeluruh maklumat visual),
memori visual (mental penyimpanan dan capaian maklumat visual), visualisasi
(mental rekabentuk dan mengubahsuai maklumat visual), luaran (merekabentuk
dan mengubahsuai produk visual melalui proses rekabentuk), pemindahan
(komunikasi melalui produk visual), penerimaan (memahami tindak balas untuk

152

RUJUKAN

A.Karim. F., Sinone, R., Baharudin, J., Sahadan, N. (2005). Keperluan Pembelajaran
Berasaskan Multimedia bagi Subjek Sistem Elektronik 1 : Satu Kajian Rintis di
Politeknik Pasir Gudang ( PJB). Seminar Pendidikan 2005, Fakulti Pendidikan,
UTM, 15 Oktober 2005.
Abdul Ghani, A. (2013). Bahagian Pembangunan Kurikulum Kementerian Pelajaran
Malaysia.
Abdul Ghafar, M. N. (2003). Penyelidikan Pendidikan. Skudai, Johor: Universiti
Teknologi Malaysia.
Abdul Rahman, A.R. (2008). Pendekatan Tiga Dimensi Multimedia Bagi Meningkat
Kemahiran Visualisasi Spatial Di Kalangan Pelajar Kognitif Rendah Dalam
Tajuk Pelan Dan Dongakan. Universiti Sains Malaysia. Tesis Sarjana.
Abdul Rahman, N. (2005). Amalan Rekabentuk Bahan Pembelajaran Secara
Elektronik-Perisian Multimedia Di Kalangan Pelajar Sarjana Pendidikan
Teknikal Di KUiTTHO. Kolej Universiti Tun Hussien Onn Malaysia : Tesis
Sarjana
Abdul Wahab, S.B. (2006). Penghasilan Bahan E-Pembelajaran Bagi Topik Polygons
II Untuk Pelajar Tingkatan Tiga Berasaskan Moodle. Universiti Teknologi
Malaysia. Tesis Sarjana.
Abdullah, M.H.L.(2007). Pembangunan Sistem Multimedia. Venton Publishing (M) Sdn
Bhd : Selangor Darul Ehsan.
Ahmad, S.M. (2013). Pembangunan Dan Kesan Koswer Animasi Grafik Dalam
Kalangan Pelajar Teknikal Yang Berbeza Kecerdasan Visual-Ruang. Universiti
Tun Hussien Onn Malaysia: Tesis Sarjana.
Ahmad, I., Aris, B., & Harun, J. (2001). Pembangunan Perisian Multimedia Berasaskan
Prose Pembelajaran Berasaskan Masalah Dalam Subjek Sains Komputer.
Skudai, Johor : Universiti Teknologi Malaysia.
Alias, M.,Black, T.R., & Gray, D.E.,(2002). Instructions On Spatial Skills And Spatial
Visualisation Ability In Engineering Students. International Education Journal.
3(1). 1-12
Alessi, S. M. & Trollip S. R. (2001). Multimedia For Learning: Methods and
Development. (3rd edition). Massachusetts: Allyn & Bacon.
Alpin, N., & J. Saunders. 1996. Values and Value Priorities of Singaporean and
Australian Swimmers. [Online]. Australian Association for Research in
Education. :Dicapai pada 1 Mei 2014 daripada
http://www.swim.edu.au/aare/conf96/APLIN96.422.
Aris, B., Yahaya, N., Harun, J., & Tasir, Z.,(2001). Teknologi Pendidikan : Dari Yang
Tradisi Kepada Yang Terkini. Skudai : Penerbit Universiti Teknologi Malaysia
Atan, N.A., & Ab Kadir, A.F. (2010) Pembangunan Sistem Pengujian Adaptif Bagi
Subjek Bahasa Pengaturcaraan C++. . pp. 1-6. Universiti Teknologi Malaysia.
(Unpublished). Dicapai pada 16 Mei 2014 daripada
http://eprints.utm.my/10778/1/PEMBANGUNAN_SISTEM_PENGUJIAN_AD
APTIF_BAGI_SUBJEK.pdf

153

Atkinson, R. C., & Shiffrin, R. M. (1968). Chapter: Human memory: A Proposed

System And Its Control Processes. In Spence, K. W., & Spence, J. T. The
Psychology Of Learning And Motivation (Volume 2). New York: Academic
Press. pp. 89195.
Bambang Shaidi, N. (2008). Penggunaan Bahan Pengajaran Berbentuk Powerpoint
Interaktif Kementerian Pelajaran Malaysia Di Sekolah Menengah Teknik.
Universiti Tun Hussien Onn Malaysia: Tesis Sarjana.
Baharin, M.N (2003). Kebolehgunaan Pembelajaran Berbantu Komputer Untuk Mata
Pelajaran Sistem Elektronik 1 Di Politeknik. Universiti Tun Hussien Onn
Malaysia : Tesis Sarjana.
Basarahim, B. (2008). Kemahiran Menvisualisasi Ruang Dalam Kalangan Pelajar
Pendidikan Khas (Cacat Pendengaran) Politeknik Kementerian Pengajian
Tinggi Malaysia. Universiti Tun Hussien Onn Malaysia: Tesis Sarjana.
Basiron, I. (2012). Kesan Kaedah Pengajaran Multimedia Interaktif Dalam Pengajaran
Seni Visual. Universiti Tun Hussien Onn Malaysia :Tesis Sarjana.
Beak, Y. K. & Layne, B. H. (1998). Color, Graphic and Animation in a Computer
Assisted Learning Tutorial Lesson. Journal of Computer Based Instruction, 15
(4), 131-135
Buxton, L. 1981. Do You Panic About Maths? Coping with Maths Anxiety. London:
Heinemann Educational Books.
Christopher Lu Wei Wang (2012). Kesan penggunaan bahan bantu mengajar visual
dalam pengajaran subjek sains tahun tiga. Penyelidikan Tindakan, IPG KBL.
Chua, Y.P. (2006). Kaedah Penyelidikan. Malaysia: McGraw Hill.
Clark, R. C., & Mayer, R. E. (2003). e-Learning and the science of instruction:
PfeifferSan Francisco
Creswell, J.(2012).Educational Research Planning, Counducting and Evaluating
Quantitatif and Qualitative Research, USA : Pearson Education Inc.
Cronbach, L.J. (1951). Coefficient Alpha and The Internal Structure Of Tests,
Psychometrica, 16. 297-334
Dave Marshall (2001). Fundamentals of Multimedia. Prentice Hall.
Dorries A/P Antonisamy (2002). Pembinaan dan Penilaian Reka bentuk Rasuk Keluli
(PRRK) sebagai alat kognitif dalam pembelajaran reka bentuk struktur kayu di
kalangan pelajar diploma kejuruteraan awam kuittho.. Kolej Universiti Tun
Hussien Onn Malaysia. Tesis Sarjana
Eun-mi Yang and Andre, T.(2003). Spatial Ability And The Impact Of Visualization/
Animation On Learning Electrochemistry. Journal Of Science Education. 25.
329-349.
Fadzil, A (2013). Pengukuran dan Penilaian Dalam Pendidikan. Open University
Malaysia. Dicapai pada 23 Ogos 2014.
Felder, R. M. and Silverman, K. (1988). Learning and Teaching Styles in
Engineering Education. Engineering Education 78(7), 674-681.
Fenrich P. (1997). Practical Guidelines for Creating Instructional Multimedia
Applications. Orlando, Dryden.
Foong, L.M.(2007). Hubungan Antara Kognitif Visual Dengan Pencapaian Lukisan
Kejuruteraan Di Kalangan Pelajar Sekolah Menengah Teknik. Kertas
Pembentangan pada Persidangan Teknologi Pendidikan Antarabangsa Kali
Pertama.
Gagne, R.M. (1985). The Conditions Of Learning. Edisi Keempat. New York: Holt
Rinehart dan Winston.

154

Gagne R.M., Wager W. & Rojas A. (1981). Planning And Authoring ComputerAssisted
Instruction Lessons. Educational Technology. 21(9). m/s 17-21.
Gan, S. L. (2001). Courseware as Cognative Tools. Computimes, New Straits Times 26
November 2001.
Geisert, P., & Futrell, M. (1995). Teachers, Computers and Curriculum. Boston: Allyn
and
Bacon
dicapai
pada
25
Mei
2014
daripada
http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED529400.pdf
Ghazali, S.M. (2012). Gaya Pembelajaran Pelajar Dalam Mata Pelajaran Matematik.
Universiti Tun Hussien Onn Malaysia: Tesis Sarjana.
Giam K.H. (2000). Gaya Pembelajaran Dan Penggunaan Multimedia Dalam
Pengajaran Dan Pembelajaran. Jurnal Pendidikan Tigaenf 1999/2000.
Hamdan.S.(2012). Pembangunan Video Atas Permintaan Bagi Pengajaran Subjek
Teknologi Worksyop (Gerudi).Universiti Tun Hussien Onn Malaysia: Tesis
Sarjana.
Hamzah, M.D. (2004). Sedutan Dapatan Projek Pendidikan di Simunjan: Ketrampilan
Berfikir dan Motivasi Pembelajaran. Universiti Sains Malaysia.
Hanafi,H.F, Ahmad Zaki,N.A, & Abd.Wahab, M.H (2010). Pembangunan dan
Penilaian Koswer Multimedia Computer Networks & Communication. Satu
Kajian Tinjauan.
Haron, M.K.A. (2003). Penghasilan Bahan Pembelajaran Berasaskan Interaktif CDROM Bagi Mata Pelajaran Hidraulik. Universiti Tun Hussien Onn Malaysia:
Tesis Sarjana.
Harun, J. & Tasir, Z. (2000). Pengenalan Kepada Multimedia. Kuala Lumpur: Venton
Publishing.
Harun, J. & Tasir, Z. (2003). Asas Multimedia dan Aplikasinya dalam Pendidikan.
Bentong: PTS Publication.
Harun, J., Aris, B. & Tasir, Z. (2001). Pembangunan Perisian Multimedia-Satu
Pendekatan Sistematik, Kuala Lumpur: Venton Publishing.
Heinich, R, Molenda, M., & Russell, J. D. (1982) . Instructional Media- and the New
Technologies of Instruction . 4th edition . United States of America: Macmillan
Publishing Co.
Heinich, R., Molenda, M., Russell J.D., & Smaldino, S.E. (1996). Instructional Media
and Technologies for Learning (5th edition). New Jersey, Prentice Hall.
Ibrahim, M.S. (2003). Penghasilan Modul Pembelajaran Interaktif Berkonsepkan
Multimedia Bagi Mata Pelajaran Auto CAD 3D Modelling .Universiti Tun
Hussien Onn Malaysia : Tesis Sarjana.
Ishak, N.(2008). Keberkesanan Penggunaan Video Kontekstual Sebagai ABBM Dalam
Proses Pembelajaran Statistik Kejuruteraan Bagi Pelajar Kejuruteraan UTHM.
Universiti Tun Hussien Onn Malaysia : Tesis Sarjana.
Ismail, M.F.K. (2008). Model Kognitif Visual pelajar Teknikal Melalui Perisian
Animasi Grafik. Universiti Tun Hussien Onn Malaysia :Tesis Sarjana.
Ismail, N.F. (2008). Sikap Pelajar Dalam Matematik Kejuruteraan Di Politeknik Zon
Timur. Universiti Tun Hussien Onn Malaysia: Tesis Sarjana.
Jamaluddin, R.(2000). Asas-Asas Multimedia Dalam Pendidikan. Kuala Lumpur Utusan
Publications & Distributors Sdn. Bhd.
Kementerian Pendidikan Malaysia. 1988. Sukatan Pelajaran Sekolah MenengahMatematik. Pusat Perkembangan Kurikulum: Kementerian Pendidikan Malaysia.
Kementerian Pendidikan Malaysia. 2013. Sukatan Pelajaran Sekolah MenengahMatematik. Pusat Perkembangan Kurikulum: Kementerian Pendidikan Malaysia.

155

Kemp J. E. dan Smellie D.C. (1997). Perancangan Penerbitan Dan Penggunaan

Media Pengajaran. (Abu Hassan, N., Trans.) Edisi keenam. Skudai: UTM
Knight, C. (2000). System and Software Visualization. UK: World Scientific Publishing
Company.
Konting, M.M. (2000). Kaedah Penyelidikan Pendidikan. Kuala Lumpur: Dewan
Bahasa Dan Pustaka.
Krijcie, R. V. dan Morgan, O. W. (1970). Eucational and Pcycological
Measurement. 30. 607-610.
Kurikulum Bersepadu Sekolah Menengah Matematik (2013) Tingkatan Lima.:Bahagian
Pembangunan Kurikulum Kementerian Pelajaran Malaysia.
Lai. C.S. (2003). Pembangunan Dan Penilaian E-Modul Interaktif Cakera Padat Bagi
Mata Pelajaran Kejuruteraan Pengeluaran.Universiti Tun Hussien Onn
Malaysia: Tesis Sarjana.
Laporan Lembaga Peperiksaan (1983-2004). Analisis Peperiksaan Matematik.
Lee, M. J., & Cockman, M. (1995). Values in Childrens Sport: Spontaneously
Expressed Values Among Young Athletes. International Review for the
Sociology of Sport. 30: 337-349.
Lee, M.F (2005). Pembentukan Model Pembelajaran Lukisan Kejuruteraan Berasaskan
Kognitif Visual Dan Kaedah Penyelesaian Masalah Pelajar Sekolah Menengah
Teknik. Universiti Tun Hussien Onn Malaysia: Tesis Ph.D.
Lewalter, D. (2003). Cognitive strategies for learning from static and dynamic visuals.
Learning and Instruction, 13(2), 177-189.
Lockard, J., Abrams, P.D. & Many, WA. (1997). Microcomputers for twenty first
century educators. New York: Dicapai pada 22 Mei 2014 daripada
http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED501346.pdf
Long, A. (1982). Pedagogi Kaedah Am Mengajar. Edisi Pertama. Kuala Lumpur: Fajar
Bakti Sdn Bhd.
Madar, A.R., & Buntat, Y. (2007). Keupayaan Visualisasi Pelajar Melalui Perisisan
Animasi Grafik. 1st
International Malaysian Education Technology
Convention: 69-78
Madar, A.R., Mohaiyiddin, M.Z, Mustafa, M.Z. Buntat, Y. (2009) Kesan
Penggunaan Koswer Terhadap Tahap Pencapaian Pelajar Berdasarkan
Gaya Kognitif Field Independence-Dependence. In: International Conference On
Teaching And Learning In Higher Education 2009 (ICTLHE09), 23-25
November 2009, Kuala Lumpur. (Unpublished)
Madar, A.R., Md Yunos, J. & Somchai, E. (2005). Keberkesanan Penggunaan Koswer
Animasi Grafik Dalam Mata Pelajaran Kejuruteraan. Posiding ICT- Pendidikan
Malaysia 2005.
Madar, A.R & Md Yunos, J. (2005). Gaya pembelajaran visual pelajar teknikal
menerusi pembangunan koswer berorentasikan grafik dan animasi. In:
Konvensyen Teknologi Pendidikan ke-18, 16-19 September 2005 , Terengganu.
Madar, A. R. (2009). Keberkesanan Animasi Grafik Dalam Kalangan Pelajar
Berbeza Gaya Kognitif Dan Kebolehan Visualisasi Spatial di Politeknik.
Universiti tun Hussein Onn. Tesis PhD
Maddux, C.D.,D.L.Johnson, & J.W Willis (1997). Educational Computing: Learning
With Tomorrows Technolofies. Boston: Allyn & Bacon.
Marican, S. (2005). Kaedah Penyelidikan Sosial. Edisi. Pertama Petaling Jaya: Prentice
Hall Pearson Malaysia.

156

Marimutu,T. (2004). An Insight Into Constructivism and Discovery Inquiry In The

Teaching of Society by Secondary School Trainee Teachers during Practicum.
Seminar penyelidikan Pendidikan MPBL.
Mayer, R.E & Sims, V.K (1994). For Whom Is The Picture Worth A Thousand Words?
Extension Of Dual Coding Theory Of Multimedia Learning. Journal Of
Educational Psychology.86.389-401.
Mayer, R. E., Steinhoff, K., Bower, G., & Mars, R. (1995 ). A generative theory of
textbook design: Using annotated illustrations to foster meaningful learning of
science text. Educational Technology Research and Development , 31-44.
Mayer, R.E & Moreno, R. (2003). Nine Ways To Reduce Cognitive Load In Multimedia
Learning. Educational Psycologist.38(1).43-52.
McGloughlin, S.,(2001). Multimedia Concepts and Practice. Prentice Hall, New Jersey.
Mckim R.H. (1980). Experiences In Visual Thinking. 2nd .Ed. United State:
Wadsworth, Inc.. 1-19.
Md Hkhir, K. (2008). Hubungan Kecerdasan Matematik/Logik Pelajar-Pelajar
Kejuruteraan Lepasan Politeknik Terhadap Pencapaian Akademik Di Universiti
Tun Hussien Onn Malaysia. Universiti Tun Hussien Onn Malaysia: Tesis
Sarjana.
Md Sah, N.E.F. (2012). Kesan Pembelajaran Berasaskan Kaedah Inkuiri Bagi Subjek
Matematik.Universiti Tun Hussien Onn Malaysia :Tesis Sarjana.
Mohamed Ali, J. (2008). Reka Bentuk Perisian Multimedia Modul Sistem Digit.
Universiti Tun Hussien Onn Malaysia : Tesis Sarjana.
Mohamed et.al., (2007). Sistem Multimedia. Venton Publishing (M) Sdn Bhd :
Selangor.
Mohd Razali, S. (2007). Keberkesanan Penggunaan Koswer Animasi Grafik
Dikalangan Pelajar Teknikal Yang Berbeza Tahap Visualisasi. Universiti Tun
Hussien onn Malaysia: Tesis Sarjana.
Mohd Sarjan, S. (2012). Penggunaan Web Terhadap Pencapaian Pelajar Dalam Topik
Pembinaan Geometri. Universiti Tun Hussien Onn Malaysia: Tesis Sarjana.
Newby, T.J., Stepich, D.A., Lehman, J.D., & Russell, J.D. (2000). Instructional
Technology for Teaching and Learning. London: Prentice Hall.
Nordin, M.S., Abdul Hamid, M.Z., Saud, M.S., Abu Bakar, Z.,& Abdul Razak, D.
(2010). Kemahiran Visualisasi Dan Gaya Pembelajaran Pelajar-Pelajar
Sekolah-Sekolah Menengah Daerah Johor Bahru Dalam Mata Pelajaran
Lukisan Kejuruteraan. Universiti Teknologi Malaysia. Seminar Majlis DekanDekan Pendidikan IPTA 2010. Concorde Hotel Shah Alam. 2-3 Ogos 2010.
Norton, P. & Sprague, D. (2001). Technology for teaching. Boston: Allyn and Bacon.
Olkun, S. (2003). Making Connections: Improving Spatial Abilities with Engineering
Drawing Activities. International Journal of Mathematics Teaching and
Learning.
Dicapai
pada
28
April
2014
daripada
<http://www.ex.uk/cimt/ijmt1/ijabout.htm>.
Othman. M.K., & Ishak, S.A (2003). Pendekatan Konsep Multimedia Dalam
Pengajaran dan Pembelajaran. Jurnal Yadim. April 2003. Dicapai pada 4 Jun
2014
daripada
http://dspace.poliku.edu.my/xmlui/bitstream/handle/123456789/1009/Penulisan
%20 Modul%20Interaktif%20 Hitungan%202.pdf?sequence+1.
Othman, W., & Ismail., H. (2001). Aplikasi Konsep Dan Kaedah Lukisan Kejuruteraan
Dalam Matematik Oleh Guru-Guru Matematik Di Sekolah Menengah Teknik
Seluruh Negeri Kelantan. Universiti Teknologi Malaysia.

157

Othman, W., & Lee, M.F. (2008). Peningkatan Tahap Kognitif Visualisasi Pelajar
Jurusan Teknikal Melalui Latihan-Latihan Visualisasi. International Conference
On The Education Of learner Diversity.
Paivio, A (1986). Mental Representations: A Dual Coding Approach. Oxford
England:Oxford University Press.
Pejabat Pelajaran Daerah Batu Pahat, 2013. Analisis Peperiksaan SPM 2013 mata
Pelajaran Matematik.
Park, O.C.,& Hopkins, R. (1993). Instructional Conditions For Using Dynamic Visual
Displays: A review. Instructional Science, 21, 427449.
Peck W. (2003). Great Web Typography. Indiana, Wiley Publishing.
Rakon, Z. (2008). Rekabentuk Prototaip Perisian Multimedia Pembelajaran Interaktif
Bersimulasi Bagi Kursus Rangkaian Komputer. Universiti Tun Hussien Onn
Malaysia: Tesis Sarjana.
Ramli, I. (1992). Forum Matematik, Jawatankuasa Kebangsaan Matematik. Terbitan
April 1999, Universiti Teknologi Malaysia.
Razali, Z.B. (2001). Pembelajaran Berbantukan Multimedia : Implikasi Pembelajaran
Subjek Kejuruteraan Mekanikal.KUKUM
Rieber, L.P. (1990). Animation in Computer Based Instruction, Education
Technology Research and Development, 38(1), 77-86
Rieber, L.P. (1991). Animation as Feedback in Computer-Based Simulation:
Representation Matters. Education Technology Research and Development, 44,
91-101.
Rosdi, M. (2004). Pembangunan CD ROM Interaktif bagi Tajuk ECG Library
Interactive. Universiti Tun Hussien Onn Malaysia :Tesis Sarjana.
Rosli, N. (2004). Tinjauan Kesesuaian Perisian Interaktif Yang Dibina Berdasarkan
Papan Cerita Bagi Topik Pengenalan Kepada Multimedia. Universiti Tun
Hussien Onn Malaysia: Tesis Sarjana
Rusbult, C. (1995). Visual Thinking And Visual Verbal Communication. Dicapai pada
23 April 2014 daripada http://www.asa3.org/ASA/education/teach/visual.htm.
Saari, L. (2003). Penghasilan Modul Pembelajaran Mesin Elektrik Berasaskan CD
Interaktif Di Politeknik. Universiti Tun Hussien Onn Malaysia: Tesis Sarjana.
Sahidun, S.A. (2003). Penggunaan Animasi Melalui Multimedia Interaktif Dalam
Pengajaran Dan Pembelajaran Matapelajaran Elektrik dan Elektronik. Kolej
Universiti Teknologi Tun Hussien Onn: Tesis Sarjana.
Sally.H (2009). Seni Reka & Tipografi Cara Mudah. Kuala Lumpur : Federal
Publication.
Saud, M.S., & Lee, M.F. (2007). Hubungan Antara Kognitif Visual Dengan Pencapaian
Lukisan Kejuruteraan Di Kalangan Pelajar Sekolah Menengah Teknik. 1st
International Malaysian Educational Technology Conventior.
Sekaran, U. (1992). Research Methods For Business. 2nd Edition. New York: John
Wiley & Sons
Seng, G.K. & Woodhead, R.E. (1990). Principles Of Educational Computer
Software Development. Guidebook For The Development, Distribution And
Evaluation Of Educational Software. Bangkok (Principal Regional Office For
Asia And The Pasific), UNESCO. m/s 1.1-1
Shuib, S.(2011). Keberkesanan Penggunaan CD Interaktif Lukisan Isometrik Terhadap
Kemahiran Visualisasi Pelajar. Universiti Tun Hussien Onn Malaysia: Tesis
Sarjana
Siegel M. A. & Davis D.M. (1986). Understanding Computer Based Education.United
States, Random House

158

Skinner, B.F.( (1985). Cognitive Science and Behaviorism. British Journal Of

Psychology. 76 (3). 291-301.
Somchai, E. (2006). Penggunaan Koswer Animasi Grafik Dalam Prestasi Pencapaian
Pembelajaran Mata Pelajaran Elektronik. Universiti Tun Hussien Onn
Malaysia: Tesis Sarjana.
Sorby, S.A., Drummer, T., Hungwe, K., & Charlesworth, P. (2006). Developing 3-D
Spatial Vizualization Skills for Non-Engineering Students. Paper presented at
the 2005 American Society for Engineering Education Annual Conference &
Exposition, Portland, Oregon.
Suhaimi. A.A.(2012). Pembangunan Modul Multimedia Pendidikan Bagi Tajuk
Pengubah Diploma Kejuruteraan Elektrik Di Politeknik Kementerian Pengajian
Tinggi Malaysia. Universiti Tun Hussien Onn Malaysia: Tesis Sarjana.
Sulaiman, H., & Zakaria, H. (2010) Pembangunan Perisian Pembelajaran Berpandukan
Komputer (PBK) Bagi Tajuk Pecahan Tingkatan Satu Berdasarkan Model
Pembelajaran ASSURE. . pp. 1-6. (Unpublished) Dicapai pada 23 Mei 2014
daripada
http://eprints.utm.my/10561/1/Pembangunan_Perisian_Pembelajaran_Berpandu
kan_Komputer.pdf
Sweller, J. (1994). Cognitive Load Theory, Learning Difficulty And Instructional
Design. Learning and Instruction, 4, 295-312
Tan, K.K.(2004). Penggunaan Koswer Multimedia Visualisasi 3-D Dalam Matematik
KBSR E-Pembelajaran Interaktif-Penyelesaian Pengajaran dan Pembelajaran.
Dicapai
pada
April
24,
2014
daripada
http://www.geocities.com/ebelajar2002/bahan.html
Tan,P.Y.(2007). Kesan gaya Pembelajaran Visual, Audio dan Kinestatik Terhadap
Pembelajaran Bahasa Pengaturcaraan Di Kalangan Pelajar Politeknik.
Universiti Tun Hussien Onn Malaysia : Tesis Sarjana.
Tan, S. C., & Wong, F.L. (2003). Teaching And Learning Technology Theory and
Practice. Singapore: Pearson Prentice Hall.
Trends In International Mathematics And Science Study at Fourth and Eight Grades
(TIMSS 2007). (2008) TIMSS & PIRLS International Study Center, Lynch
School of Education, Boston College, Chestnut Hill, Massachusetts, USA.
Ulrich Tobias, C. (1996). They Way They Learn. Colorado: Focus On The Family.
Umar, I.N. (2000). Kesan Gaya Kognitif Dan Strategi Pembelajaran Terhadap Prestasi
Pelajar Di Dalam Persekitaran Hipermedia. Konvensyen Teknologi Pendidikan
Ke-13. Ipoh, Perak, 19-21.
Vaughan, T. (2001). Multimedia: Making It Work. (5th Ed.). California: McGraw-Hill.
Vaughan, T. (2004). Multimedia: Making It Work. (6th Ed.). California: McGraw-Hill.
Wan Hussin, W.N. (2010). Kesan Modul Pembelajaran Matematik Garis Lurus
Berasaskan Visual Grafik Di Sekolah Menengah Vokasional. Universiti Tun
Hussien Onn Malaysia: Tesis Sarjana.
Wan Yunus, W.Y. (2013). Keberkesanan Penggunaan Rangkaian Sosial Facebook
Dalam Pengajaran Dan Pembelajaran Untuk Mata Pelajaran Statistik Dalam
Penyelidikan. Universiti Tun Hussien Onn Malaysia : Tesis Sarjana.
Weir G.R.S & Heeps S. (2004). Getting The Message Across : Ten Principles For
WebAnimation.
Dicapai
pada
25
Mei
2014
daripada.http://www.cis.strath.ac.uk/research/publications/papers/strath_cis_pu
blicatio n_207.pdf

159

Weirsma, W.(1995). Research MethodsIn Education, an Introduction , 6th Edition.

Needham Height, USA. Allyn and Bacon.
Wiley, S. E. (1990). Computer Graphics and The Development of Visual Perception in
Engineering Graphics Curricula. The Engineering Design Graphics Journal, 54,
(2), 39-43.
Wiley, S.E. (1991). An Hierarchy of Visual Learning. Engineering Design Graphics
Journal. 54.30-35.
Wilson, S., Liber, O., Johnson, M., Beauvoir, P., Sharples, P., & Miligan, C. (2006).
Personal Learning Environments: Challenging the Dominant Design of
Educational Systems.Innovative Approaches for Learning and Knowledge
Sharing, EC-TEL 2006 Workshop Proceedings, ISSN 1613-0073, p173-182
Yahaya, N. (2009). Pembangunan Bahan Multimedia Modul Pembuatan Perkakasan
Acuan dan Alat Tekan. Universiti Tun Hussien Onn Malaysia : Tesis Sarjana.
Yahaya, N., & Mat Idris. R. (2010). Pembangunan Perisian Pembelajaran Berbantukan
Komputer (PBK) Bagi Tajuk Garis Lurus Matematik Tingkatan Empat.
Universiti Teknologi Malaysia. Dicapai pada
Zain, I. (2002). Aplikasi Multimedia Dalam Pengajaran. Utusan Publications &
Distributors Sdn Bhd.
Zakaria, M.S. (2011). Masalah Pembelajaran Matematik Di Kalangan Pelajar
Tingkatan Satu Dalam Tajuk Integer. Universiti Teknologi MalaysiaTesis
Sarjana.