Professional Documents
Culture Documents
IsiTransferi PDF
IsiTransferi PDF
MEGEP
(MESLEK ETM VE RETM SSTEMNN
GLENDRLMES PROJES)
KMYA TEKNOLOJS
ISI TRANSFER
ANKARA, 2009
Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlnn 05.09.2008 tarih ve 186 sayl Karar ile
onaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda kademeli olarak
yaygnlatrlan ereve retim programlarnda amalanan mesleki yeterlikleri
kazandrmaya ynelik gelitirilmi retim materyalleridir (Ders Notlardr).
NDEKLER
AIKLAMALAR ....................................................................................................................ii
GR ....................................................................................................................................... 1
RENME FAALYET1 .................................................................................................... 3
1. ISI LE GENLEME............................................................................................................ 3
1.1. Scaklk ......................................................................................................................... 3
1.1.1. Scaklk lleri .................................................................................................... 3
1.1.2. Scaklk Dnmleri ............................................................................................ 4
1.2. Is................................................................................................................................... 5
1.2.1. z Is ( Isnma Iss ) ............................................................................................. 6
1.2.2. Genleme ve Sktrlabilirlik ............................................................................... 7
UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 13
LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 15
RENME FAALYET2 .................................................................................................. 18
2. REAKSYON ISISI (ENTALPS).................................................................................... 18
2.1. Entalpi (H) ................................................................................................................ 19
2.2. Oluum Entalpisi (Iss ) ............................................................................................. 19
2.3. Reaksiyon Entalpisi..................................................................................................... 20
2.4. Reaksiyon Islarnn llmesi ve Kalorimetre .......................................................... 22
UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 24
LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 26
RENME FAALYET3 .................................................................................................. 28
3. ISININ HAREKET ........................................................................................................... 28
3.1. Is letimi (Kondksiyon)............................................................................................ 28
3.2. Faurier Is letim Kanunu............................................................................................ 29
UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 34
LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 36
RENME FAALYET4 .................................................................................................. 39
4. ISI TRANSFER ................................................................................................................ 39
4.1. Konveksiyon ile Is Transferi...................................................................................... 39
4.2. Inmla Is Transferi................................................................................................... 42
UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 47
LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 49
MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 52
CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 57
KAYNAKA ......................................................................................................................... 59
AIKLAMALAR
AIKLAMALAR
KOD
524KI0100
ALAN
Kimya Teknolojisi
DAL
MODL
MODLN TANIMI
SRE
N KOUL
YETERLLK
MODLN AMACI
ETM RETM
ORTAMLARI VE
DONANIMLARI
LME VE
DEERLENDRME
Giri
ii
GR
GR
Sevgili renci,
Is transferi hayatn bir parasdr ve yaamn devam etmesi iin nemlidir. Vcudun
s dengesi, souk havalarda kaln giysiler giyerek s kaybnn azaltlmas, scak havalarda
ise ince giysiler giyerek fazla snn vcuttan atlmas ile salanr. Evimizin iinde bulunan
buzdolab, frn, termos, ddkl tencere, sa kurutma makinesi, t ve stma cihazlar gibi
aletlerin yan sra; otomobilin motoru, radyatr, stma sistemi ve klimas hep birer s
transfer uygulamasdr.
Gnlk yaantmzda kullandmz baz kelimeleri anlamn tam olarak ifade
edemediimiz halde kullanrz. Enerji bu kelimelerden biridir. Enerjinin i yapmada
kullanld yaygn olarak bilinmektedir, fakat enerji, s ve i arasndaki iliki ou zaman
yanl deerlendirmelere sebep olmaktadr. Bunun yan sra s ve scaklk terimleri de ou
zaman yanl yerde ve yanl anlamlarda kullanlmaktadr.
Bu modlle scakln skaler, snn vektrel bir byklk olduunu, kimyasal
tepkimeler gerekleirken s alp verdiklerini, scaklkla metallerin uzadn, snn iletim,
tanm ve nmla transfer edildiini reneceksiniz.
Bu modl baaryla bitirdiinizde, evinizde, okulunuzda ve fabrikalarda snn nasl
transfer edildiini ve kontrol altnda tutulduunu ok daha iyi anlayabileceksiniz.
RENME FAALYET1
RENME FAALYET1
AMA
Kuralna uygun olarak snan metalin boyca uzamas ile ilgili lm yapabileceksiniz.
ARATIRMA
Boylar ve ktleleri ayn olan farkl iki metalin eit scaklk artndaki
uzamalarnn farkl oluunu aratrnz.
Boylar ve ktleleri ayn olan farkl iki metalin eit scaklk artnda ular
arasnda oluan elektrik voltajn nedenleri ile aratrnz.
1. ISI LE GENLEME
1.1. Scaklk
Scaklk ok sk kullanlan bir kavram olduu halde, scakln tam bir tanmn
yapmak olduka gtr. Scaklk duyularla alglanmakta ve genellikle scak veya souk
kavramlaryla ifade edilmektedir. Gzlemlerimizden, scak ve souk iki cisim birbirine
temas ettirilmesi halinde, scak olann souduunu, souk olannda sndn, belli bir sre
temas halinde kaldklarnda ise, her ikisinde ayn scaklk veya souklua ulatklarn
biliyoruz. Bir maddenin sl durumunu belirten bir ifade olan scaklk s geiine neden
olan etken olarak da tanmlanmaktadr. Ancak, scaklk artmakszn da s geii
olabilecei (hal deiimleri esnas) hatrda tutulmaldr.
Kaydedilen ilk scaklk lm, Galileo tarafndan on altnc yz yln sonlarnda
yaplmtr. Galileonun termometresi havann genilemesi olayna balyd. Scaklk ile s
arasndaki farkn bilinmesi gerekir. Scakln etkisi ortamdaki molekllerin hem dnmesi
hem de titreiminden doan bir alkant halidir. Cismin scakl ne kadar fazla ise,
molekllerin titreim enerjisi o kadar byk ve bu molekllerin kinetik enerjilerinin bir
baka cisme transfer potansiyeli o kadar yksek olur. Scaklk, snn yksek scaklk
noktasndan dk scaklk noktasna hareketini salayan bir potansiyeldir.
bantlar yazlr.
rnek 1.1: 167 Fahrenheit derecesinin ka Celsius (santigrat)a eit olduunu
hesaplaynz?
zm: Verilen Fahrenheit derecesini bantda yerine yazarak;
0
C=
t 0F 32 0
167 32
C=
C = 75
1,8
1,8
Celsius ile Reaumur derecesi arasnda; suyun donma ve kaynama noktalar baz
alnarak oranlama yaplrsa
bantlar yazlr.
rnek 1.3: 65 Celsius derecesinin ka Reaumure eit olduunu hesaplaynz?
zm: Verilen Celsius derecesini bantda yerine yazarak;
0
R=
4 0
4
t C 0 R = 65
5
5
0
R = 52
Ryi Fe evirmek iin Rden 460 karlr. Fe Ryi evirmek iin 460 eklenir.
1.2. Is
Termodinamiin en nemli kavramlarndan biri de sdr. Is, belirli scaklktaki bir
sistemin snrlarndan, daha dk scaklktaki bir sisteme, scaklk fark nedeniyle transfer
edilen enerjidir. Bir cismin iindeki s miktar o cismin scakl ile orantldr.
Is da i gibi bir enerji transfer biimidir. Is termal bir enerjidir. Is ve i hibir
cisimde depo edilemez, ancak gei halinde iken belirlenebilir. Bir baka deyile s ve i
gei halindeki enerjidir.
5
Is birimi i birimi ile ayndr, yani joule (J) dr. Kalori de (cal) kullanlmaktadr.
1 cal 1gram suyun scakln 14,5 oC den 15,5 oC ye ykseltmek iin gerekli olan
s miktardr. 1 cal = 4,187 jouledir.
Madde
Su
Buz
Zeytinya
Naftalin
Hidrojen
Oksijen
Bor
Magnezyum
z s (cal /g oC)
1
0,5
0,47
0,41
0,41
0,22
0,58
0,26
Alminyum
Krom
Manganez
Demir
Nikel
Bakr
0,217
0,12
0,115
0,113
0,110
0,1
Madde
Cva
Gm
Kurun
Bizmut
Kobalt
Cam kum
Su buhar
Hava(sabit
basnta)
Etil alkol
Pirin
Buz
Uranyum
Kripton
inko
z s (cal /g oC)
0,033
0,056
0,031
0,294
0,107
0,15
0,48 0,5
0,23
0,6
0,094
0,55
0,026
0,047
0,095
rnek 1.4. 45 oC deki 600 g ktleli bir svnn scakln 75 oCa karmak iin
gerekli s miktar ka kaloridir (csv = 0,6 cal /g oC)?
zm: Verilen deerleri formlde yerine yazarak;
t2 =75 oC, t1=45 oC, m=600 g, csv = 0,6 cal /g oC, Q=?
Q = m.c. t Q =600. 0,6(75 -45) Q =10800cal
rnek 1.5. 40 0Cdeki 0.02 kglk bir cisme 400 cal s verilince scakl 80 oCye
kyor. Bu cismin z ss ka cal / g oCdr?
zm: m= 0.02 kg = 20 g olur. t2 =800C, t1=40 0C, Q=400 cal
Verilenleri formlde yerine yazarsak:
m2 c su (t 2 t son ) = m1 c su (t son t1 )
Eitliin her iki tarafnda csu olduundan sadeletirip
t son = 500 C
1.2.2. Genleme ve Sktrlabilirlik
Is alan cisimlerin (taneciklerin) hareketleri hzlanr ve moleklleri arasndaki uzaklk
artar. Bunun sonucunda da cisim genleir yani hacmi artar. Btn genlemeler aslnda
hacimcedir. Uzun bir demir ubuk stld zaman boyu uzar, boyu uzamann yan sra
kalnl da artar. Ancak kalnlndaki art, boyundaki uzamann yannda ihmal edilecek
kadar kk olduundan, bu olay sadece boyca uzama diye tanmlanr.
Bunun gibi bir metal levha stldnda metal levhann yzeyi artar. Yani hacimce
genleir. Ancak kalnlndaki art yzeyindeki artn yannda ihmal edilecek kadar kk
olduundan, bu olay sadece yzeyce genleme diye tanmlanr. Netice olarak diyebiliriz ki,
stlan cisimlerin hacimlerinde meydana gelen arta genleme denir. Genleme olaynn
tersi ise bzlmedir. zerinden s alnan cisimlerin hacimlerinde meydana gelen klmeye
bzlme denir.
Maddenin ilk hacimleri bykse, ayn scaklk deiiminde genleme miktar da
byk olur. O halde genleme miktar maddenin ilk hacmi ile doru orantldr. Farkl
7
metallerin moleklleri arasnda boluklar da farkldr. rnein bakr moleklleri ile demir
moleklleri arasndaki boluklar farkldr. kisi de ayn miktarda stlsa bile boluklardaki
artmalar, yani genlemeler ayn olmayacaktr. O halde genleme miktar, maddenin cinsine
baldr.
Scaklk art ne kadar ok olursa maddenin moleklleri de o kadar ok hzlanr ve
birbirinden daha ok uzaklarlar. Bundan da anlalacana gre genleme, scaklk artyla
doru orantldr. Genleme sv ve katlar iin ayrt edici bir zelliktir. Fakat gazlar iin ayrt
edici deildir.
Maddeler tanecikli yapdadr ve tanecikler arasnda boluklar vardr. Maddenin
zerine basn uygulanarak tanecikler arasndaki uzaklklar azalr ve madde skr. Katlarda
ve svlarda tanecikler birbirine deer durumda olduklar iin bunlar sktrmak ve
hacimlerini kltmek ok zordur. Ama gazlarda tanecikler arasndaki uzaklk fazla
olduundan sktrlabilir. Bu durumda tanecikler birbirine yaklar ve hacimleri klr.
Istlan bir madde genleir. Souduunda ise hacmi klr, yani skr. Skma
genlemenin tersidir. Gazlarda sktrma sabit scaklkta gaz basncn arttrarak ya da sabit
basn altnda scakl drerek veya her iki etkeni de uygulanarak gerekletirilebilir.
olur.
Madde
Platin
elik
Demir
Bakr
Madde
Pirin
Gm
Alminyum
Kurun
rnek 1.7: Scakln 20 oC olduu bir ortamda 10 cm boyundaki bakr ubuk, 100 oC
deki bir frnda boyu ka cm olur?( = 17.10 6 1/ oC)
zm: Scaklk farknn neden olduu boyca uzamay hesaplamak iin:
t = (t 2 t1 )
l = l 0 t
l = l 0 + l
l = 10 + 0,00136 l = 10,00136cm
9
10
rnek 1.8: Demir ve pirinten yaplm iki ubuun uzunluklar arasndaki fark her
scaklk derecesinde 20 cm oluyor. Pirin ubuun uzunluu ka cmdir? (pirin=20.10-6 1/ oC
, demir=12.10-6 1/ oC)
zm: ubuklarn uzamalar arasndaki farkn her scaklkta ayn kalmas, uzama
miktarnn eit olmas ile mmkndr. demir < pirin olduundan demir ubuun uzama
miktarnn pirin ubuun uzama miktarna eit olmas iin pirin > demir olmaldr.
l = l
t ayn olduundan;
eklinde yazlr.
( x + 20) 3 = 5 x
x = 30cm
Ayn cins maddeden yaplan iki metalin ilk yzeyleri ve scaklklar ayn, kalnlklar
farkl olsun. Kalnlklar farkl olunca ktleleri de farkl olur. Bu metallere eit miktarda s
verelim. Kaln levhann ktlesi ince levhann ktlesinden byk olduu iin, Q= m.c. t ye
gre ktlesi byk olann scaklk deiimi kk olur. Bylece yzeyce genlemeleri de
farkl olur.
Hacimce genleme: Bir cismin scakln 1 oC artrdmzda birim hacimde meydana
gelen genleme miktarna hacimce genleme kat says denir. Hacimce genleme kat says
3 ile gsterilir. Bu ifadeye gre:
10
11
nemli Uyarlar
Ayn cins maddeden yaplan iki metal kreden birisinin bo, dierinin ii dolu
olup d hacimleri ve ilk scaklklar eit olsun. Bu metal kreleri scaklk
deiimleri eit kalmak artyla sttmzda ve souttuumuzda d hacimleri
yine eit olur.
Ayn artlardaki metal krelere eit miktarda s verelim. i bo krenin ktlesi,
ii dolu olan krenin ktlesinden kk olduu iin, Q = m.c.t ye gre ktlesi
kk olann scaklk deiimi byk olur. Sonuta eit s verilen ii bo
krenin son hacmi daha byk olur.
inin bir ksm bo olan bir kre stlrsa kre genleeceinden bo olan ksmn
hacmi de artar. Dolaysyla boyutlu cisimler de da doru genleirler.
11
12
rnek 1. 9: Yarap 20 cm olan kresel bir kap 30 oCta su ile doludur. Kaptaki
suyun scakl 60 oCa karlrsa 4 cm taban yarapl silindirde su seviyesi ka cm
ykselir?
( = 3, a su = 20.10 41 / 0 C , kabn genlemediini varsaynz.)
4
4
r3
Vsu = 3 20 3 Vsu = 32000cm 3
3
3
Suyun scakl 30 oCtan 60 oCa karlnca genleen miktar hesaplamak iin;
V = V0 a t V = 32000 20.10 4 (60 30)
V = 1920cm 3
Suyun genleme miktarnn silindirde kaplad ykseklii hesaplamak iin:
V = r 2 h 1920 = 3 4 2 h h = 40cm
Vsu =
12
13
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
Size verilen bakr telin boyca genleme miktarn bulunuz.
Gerekli malzemeler: Bakr tel, metal cetvel, destek ubuu (2 adet), sabitleme
malzemesi, termometre
lem basamaklar
neriler
telin
bir
ucunu
temas
13
14
Bekleri yaknz.
14
15
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
Aadaki cmlelerde bo braklan yerleri doru szcklerle doldurunuz.
1.
lk scaklk
yaplmtr.
lm
,tarafndan
yzyln
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
15
sonlarnda
16
10.
11.
12.
DEERLENDRME
Cevaplarnz modl sonunda yer alan cevap anahtar ile karlatrnz ve doru cevap
saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. lme sorularndaki yanl cevaplarnz
tekrar ederek, aratrarak ya da retmeninizden yardm alarak tamamlaynz.
16
17
UYGULAMALI TEST
40 cm boyundaki alminyum telin 5 ile 10 dakika arasndaki sre iinde, iki bek
alevinin scakl ile boyca artn cetvelden okuyarak genlemedeki son scakl
hesaplaynz. Al = 25.10 61 / 0 C
Aada hazrlanan deerlendirme leine gre yaptnz almay deerlendiriniz.
Gerekleme dzeyine gre evet-hayr seeneklerinden uygun olan kutucuu iaretleyerek
belirtiniz.
1.
DEERLENDRME LTLER
nlnz giyip alma masanz dzenlediniz mi?
2.
Malzemelerinizi aldnz m?
3.
4.
5.
7.
8.
10.
11.
Rapor hazrladnz m?
9.
Hayr
6.
Evet
DEERLENDRME
Uygulamal test sonunda yapacanz deerlendirme ltlerinde verdiiniz
cevaplardaki Hayr iaretli cevaplarnz yapamadnz ilemleri gstermektedir. Buralar
tekrar ederek baarmaya alnz. Tm ilemleri baaryla tamamladysanz bir sonraki
faaliyete geiniz.
17
18
RENME FAALYET2
RENME FAALYET2
AMA
Kuralna uygun olarak reaksiyon ssn lebileceksiniz.
ARATIRMA
Bir kimyasal reaksiyon sz konusu ise mutlaka enerji deiimi olur. Ya darya s
verir ya da dardan s alr.
H2 + 1/2 O2 H2O + 68 kcal (ekzotermik reaksiyon)
C + O2
19
Madde miktarna,
Maddenin fiziksel haline,
Basnca baldr.
Ekzotermik
H = - 190 kcal
Endotermik
H = + 106 kcal
19
20
rnek 2.1: Normal koullarda 5,6 L N2O gaznn elementlerinden oluabilmesi iin
dardan 5 kcal s alnmtr. Buna gre N2Onun oluum entalpisi ka kcal / moldr?
zm: N.:A da 5,6 L olan N2O gaznn ka mol olduunu hesaplayalm.
n=
V
5,6
n=
n = 0,25mol
22,4
22,4
0,25 mol
1 mol
X=
5x1
=20 kcal olay endotermiktir. Entalpi pozitiftir. (H = + 20 kcal /mol)
0,25
rnek 2.2: 12 g Caun yeterli miktarda O2 ile reaksiyona girmesi srasnda 45 kcal s
aa kyor. Buna gre, CaOin oluum entalpisi ka kcal /moldr? (Ca =40)
zm: 12 g Cann ka mol olduunu hesaplamak iin;
n=
m
12
n=
n = 0,3mol
MA
40
Ca + O2 CaO denklemine gre 0,3 mol Ca dan 0,3 mol CaO oluur.
1mol =
45
1mol = 150kkal . Buna gre, CaOin oluum entalpisi -150 kcal
0,3
/moldr.
25 oC ve 1 atm basn altnda llen oluum entalpilerine standart oluum entalpisi
denir.
rnek 2. 3. C3H8(g) , CO2(g) ve H2O(s)yun standart oluum entalpilerinin srasyla 104; -394 ;- 286 kJ/mol olduu bilindiine gre;
C3H8(g) + 5 O2(g) 3 CO2(g) + 4 H2O(s) tepkimesinin H0sini hesaplaynz.
zm: Bantda verilen deerleri yerine yazarak;
H0 =H0rnler - H0girenler
H0 = [3. (H0CO2) + 4. (H0H2O )] - [ (H0C3H8 ) + 5.(H0O2) ]
H0 = [3.( - 394 ) +4. ( - 286 ) ] - [ (-104 ) + 5. (0) ]
20
H0 = 2222 kJ
21
CaCl2)
+(H0H2O )] - [(H0CaO ) +
H = - 10 kcal
II. CO + O2 CO2
H = - 65 kcal
H =?
H3 = -55 kcal
21
22
rnek 2.6.
I. H2 + O2 H2 O
H1 = -286 kJ
II. H2 + S H2 S
H2 = -21 kJ
III. 2H2 S + SO2 3 S +2 H2 O
H3 = -233 kJ
Tepkimeleri verildiine gre;
S + O2 SO2 tepkimesi iin H4 deerini hesaplaynz.
zm : H4 deerini istenen tepkime denkleminde elde etmek iin H deeri verilen
tepkime denklemleri zerinde uygun deiiklikler yaplr. Buna gre, I. Tepkime denklemi
ve H1 deeri 2 ile arplr. Bu durumda I. tepkime denklemi aadaki gibi olur;
I. 2H2 + O2 2 H2 O
II. tepkime denklemi ters evrilip 2 ile arplr. H deeri 2 ile arplr ve iareti
pozitif olur.
Bu durumda tepkime denklemi aadaki gibi olur:
II. 2H2 S
2H2 + 2S
H2 = 2.21kJ = 42 kJ
SO2 entalpisi istenen IV. tepkimenin rnler ksmnda, III. tepkimenin ise girenler
ksmnda yer aldndan III. tepkime denklemi ters evrilerek H deerinin iareti
deitirilir.
Bu durumda III. tepkime denklemi aadaki gibi olur;
III: 3 S + 2H2 O 2H2 S + SO2
H3 = + 233 kJ
zeride deiiklik yaptmz tepkime denklemi Hess Yasasna gre taraf tarafa
toplanarak IV. tepkimenin entalpisi bulunur. Buna gre;
I. 2H2 + O2 2 H2 O
II. 2H2 S 2H2 + 2S
III: 3 S + 2H2 O 2H2 S + SO2
IV. S + O2
SO2
H4 =H1 +H2 +H3
H1 =-572 kJ
H2 = +42 kJ
H3 = + 233 kJ
H4=?
H4 = -572 kJ + 42 kJ+233 kJ H4 = -297 kJ
23
rnek 2.7: 500 gram camdan yaplm bir kalorimetre iinde 900 gram su vardr. Bu
kalorimetrenin s sas ka cal / oCdir. (csu= 1 cal / g oC, ccam = 0,2 cal /g oC)
zm: Su ve camn ayr ayr s salarn hesaplayarak;
msu= 900 g , csu= 1 cal / g oC, t = 1 oC
Qsu = mcsut ise
Qsu= 9001 1
Qsu= 5000,21
Qcam = mccam t
zm:
Cam kabn ald s;
Qcam = m.ccam. t Qcam = 600. 0,63 .(20- 15 ) Qcam = 1890 Jdr.
Suyun ald s;
d su =
m
m
1=
m = 2000 g
V
2000
Qsu = m.csu. t Qsu = 2000 . 4,184. (20 -15) Qsu = 41480 Jdr.
44,8 g KOHin znmesiyle aa kan toplam s (QT):
QT = 1890 + 41480
QT = Qcam+ Qsu
d.
n KOH =
1 mol iin x =
QT = 43730 J
m
44,8
n KOH =
n KOH = 0,8 mol
56
MA
43,73
x 54,66 kJ s aa kar
0,8
23
24
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
0,01 g NaOHn znme ssn bulunuz.
Gerekli Malzemeler: Beher 250 ml, hassas terazi, termometre, spatl, NaOH (kat),
Mezr
lem basamaklar
250 mllik kuru ve temiz beher tartnz.
neriler
Laboratuar nlnz giyerek alma
tezghnz dzenleyiniz.
alma ortamnz hazrlaynz.
250 mllik beheri temiz olmasna
dikkat ediniz.
Beheri kurulaynz.
Beherin ktlesini (mbeher=?) not
etiniz.
Beherdeki saf suyu scakln 0,2 oC Termometreyi saf suyun iinde belli bir
hassaslkta lnz.
sre bekletiniz.
Termometre ile lm kurallarna
uyunuz.
Termometre ile hassas lm yapmaya
zen gsteriniz.
ltnz scaklk deerini (t1=?) not
ediniz.
Yaklak 1 gram
hassaslkta tartnz.
NaOHi
0,01
g Tartmda
kullanacanz
kdn
darasn almay unutmaynz.
Kdn nemli olmamasn dikkat
ediniz.
NaOH nem ekici bir madde olduu
iin tartm hzl yapnz ve ktta
bekletmeyiniz.
NaOH in ktlesini (mNaOH=?) not
ediniz.
24
25
znme
annda
termometredeki
ykselmeyi takip ediniz.
NaOHin
znmesi
srasnda
termometredeki en yksek scakl
(t2=?) not ediniz.
yapabilmeniz
iin
t = (t 2 t1 ) bantsn kullannz.
zelti
tarafndan
hesaplaynz.
alnan
sy
25
26
LMEVE
VEDEERLENDRME
DEERLENDRME
LME
Aadaki sorularda doru seenei iaretleyiniz.
1.
I. S + O2 SO2 + 40 kcal
II. H 2O (g) H 2O(s) + 10 kcal
denklemine gre 16 gram Snin yaklmas iin aa kan enerji ile 100 oCtaki ka gram su
buharlatrlabilir? (S= 32 g /mol)
A) 18
2.
B) 36
C) 54
D) 72
B) I, II ve III
C) Yalnz III
D) I ve III
A) 453
4.
B) 113
C)+226,5
D) +453
NaOHin molar znme ss : 10,2 kcal, molar ntrleme ss ise 13,6 kcaldir.
Yeterli ve deriik HCl zeltisine 8 gram NaOH kats brakldnda aa kan s
ka kcaldir? (NaOH = 40 g /mol)
A) 0,68
B) 0,34
C) 2,38
D) 4,76
DEERLENDRME
Cevaplarnz modl sonunda yer alan cevap anahtar ile karlatrnz ve doru cevap
saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. lme sorularndaki yanl cevaplarnz
tekrar ederek, aratrarak ya da retmeninizden yardm alarak tamamlaynz.
26
27
UYGULAMALI TEST
Size verilen 2 gram KOHin 100 ml saf sudaki znme sn belirleyiniz. (KOH= 56
g/mol), (czelti csu = 4,18 J/g C), (ccam= 0,836 J/ g C)
Aada hazrlanan deerlendirme leine gre yaptnz almay deerlendiriniz.
Gerekleme dzeyine gre, evet-hayr seeneklerinden uygun olan kutucuu iaretleyerek
belirtiniz.
1.
DEERLENDRME LTLER
nlnz giyip alma masanz dzenlediniz mi?
2.
Malzemelerinizi aldnz m?
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Hayr
11.
12.
13.
14.
15.
16.
Rapor hazrladnz m?
10.
Evet
DEERLENDRME
Uygulamal test sonunda yapacanz deerlendirme ltlerinde verdiiniz
cevaplardaki Hayr iaretli cevaplarnz yapamadnz ilemleri gstermektedir. Buralar
tekrar ederek baarmaya alnz. Tm ilemleri baaryla tamamladysanz bir sonraki
faaliyete geiniz.
27
28
RENME FAALYET3
RENME FAALYET3
AMA
Gerekli ortam saladnda, kurallara uygun olarak s iletimini lebileceksiniz.
ARATIRMA
3. ISININ HAREKET
Is bir enerji trdr. Isy bir yerde muhafaza etmek ok zordur. Is, iletim, tanm ve
ma yollar ile hareket edebilir. Metal bir ka scak bir orba ierisine braktnzda
kan sndn fark edersiniz. Is, kan ucundan yukarya doru hareket eder. Isnn
yksek scaklk blgelerinden dk scaklk blgelerine hareket ettiini hatrlayalm. Is
kaynana yakn olan paracklarn kinetik enerjisi daha byktr. Bunlar kaynaktan uzak
olan paracklara nazaran ok hzl hareket eder. Enerjinin kaktan yukar doru hareketi
kinetik enerji transferi ile mmkn olmaktadr.
29
Bir blgede molekllerin ortalama kinetik enerjileri, scaklk farkndan dolay bitiik
blgedeki molekllerin ortalama kinetik enerjilerinden fazla ise, enerjileri fazla olan
molekller bu enerjisini komu olan molekllere iletir. Bu enerji transferi, akkanlarda
molekllerin elastik arpmalar, metallerde ise serbest elektronlarn yksek scaklktan alak
scaklk blgelerine yaynm ile olur. Katlarda enerji transferi, elektron yaynmna ilaveden
maddenin yapsn meydana getiren kafes titreimleri ile de komu blgelere iletilir. Fakat bu
son halde enerji transferi miktar azdr. Bu sebepten elektrii iyi iletenler ayn zamanda iyi
s iletkenidir.
Kat cisimler ierisinde s transferi genel olarak s iletimi ile olur. Fakat ok az kat
cisimler ile baz gazlar ve svlar ierisinden s enerjisi, ma ile transfer edilir ve bir ksm
ortam ierisinde sourulur. Is iletiminde genel olarak s transferi scakla ve scaklk
basamana baldr.
Qx A
29
T
L
30
eklinde yazlr.
Is iletimi termodinamiin II. kanununa gre azalan scaklk ynnde olacandan
pozitif s transferi oran (Q x) iin eitliin sa taraf (-) iareti ile arplr. Burada;
k=Is iletim kat says (W /mK) (malzemenin nemli bir zelliidir)
Q x=Is transfer oran (W) (birim zamanda)
d T=scaklk fark (C)
dT
Q x = kA
dx
d x=Boyu (m)
Burada qx, x istikametinde birim zamanda birim yzeye s transfer miktar olup ksaca
s aks adn alr. qx vektrel bir miktar olup, yn ve deeri vardr. Yn, azalan scaklk
dorultusundadr. Is iletim kat says malzemenin bir zellii olmas yannda yn ve
scakla da baldr. Verilen bir scaklk gradyan iin, iletimle s ak artan s iletim kat
says ile artar. Genel olarak katlar svlardan, svlar ise gazlardan daha yksek s iletim
kat saysna sahiptir.
Is iletim kat saysnn deeri molekler ya da atomlar arasndaki mesafe ile
balantldr. Is iletim kat saysnn deeri farkl maddeler iin genel olarak ekil 3.1 de
verilmitir. Akkanlarda molekller aras mesafe katlara nazaran daha fazla olduu iin sl
enerji transferi daha az etkilidir. Bu nedenle gaz ve svlarn s iletim kat says katlardan
daha dktr.
Gaz, svlarn ve yaltm malzemelerinin s iletim kat says genellikle artan scaklkla
artar. Scaklkla deiim genellikle fazladr.
30
31
Malzeme
Gazlar
Yalar
Su
Sv metaller
Katlar (metal olmayan
)
Katlar (alamlar )
Saf metaller
Bir kural olarak, younluk artt zaman k artar. Bununla beraber malzemenin
iyapsna, ierisinde bulunan gzeneklere ve nem derecesine baldr. Nemli bir
malzemenin s iletim kat says kuru malzemenin ve suyun ayr ayr s iletim
katsaylarndan daha fazla olabilir. rnein kuru tulann k = 0,3 kcal /mh C, suyun k = 0,5
kcal /mh C deerine karlk nemli tula iin k = 0,9 kcal /mh C bulunmutur.
31
32
Is iletim kat says k = 0,2 kcal /mh Cden daha kk olan malzemeler s yaltkan
olarak kullanlmaktadr. (1 kcal /mh C = 1,163 W/mK)
Baz metallerin s iletim ekil 3.2de verilmektedir. En iyi gm, bunu takiben
bakr, altn, alminyum grlr. Saf bir metalin s iletim kat says, eer ierisinde baka bir
bileen ilave edilirse kuvvetle azalr. rnein 20 Cde (%60 Cu + %40 Ni) karmnn s
iletim kat says 22,7 W/mK olduu halde yalnz balarna Cu 336 W/mK , Ni 69 W/ mKdir.
dt
dx
200 0 C T2
T1 T2
50000W / m 2 = 26W / mK
0,012m
L
32
0
T2 = 176,9 C
33
Qx = k A
T1 T2
[15 (5)]
Q x = 0,872 15
L
0,3
Q x = 13,08
20
Q x = 13,08 66,7
0,3
Q x = 872W
33
34
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
Size verilen bakr telde s iletimini gzlemleyiniz.
Gerekli malzemeler: Beher, bakr tel, alminyum tel, 3 adet termometre, alminyum
folyo, izolasyon malzemesi, spor, kska, ayak, amyant tel
lem basamaklar
50 cm boyunda bakr tel kesiniz.
neriler
Laboratuar nlnz giyerek
alma tezghnz dzenleyiniz.
alma ortamnz hazrlaynz.
Bakr teli metal testeresi ile kesiniz.
Kesme
ilemini
mengeneye
sktrarak yapnz.
lm dikkatli ve hassas yapnz.
kaynatmak
iin
dzenek
250 mllik beheri yarsna kadar su
doldurunuz.
Suyu kaynatnz.
34
35
ilemi
iin
dzenek
termometredeki
Termometredeki deerleri kurallara
uygun okumaya dikkat ediniz.
Scaklk deerlerini celsius olarak
lnz.
Qx = k A
(T1 T2 )
L
formln
kullannz.
Yaptnz ilemleri ve deneyleri,
sonular ile raporunuza yaznz.
35
36
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
Aadaki sorularda doru seenei iaretleyiniz.
1.
2.
3.
T (scaklk fark) ile Lnn (iletkenin boyu ) sabit tutulduu s iletiminde Qx ile A
(kesit alan ) arasnda orant aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
Q x A
1
Q x
A
Qx = A
1
Qx =
A
4.
Bir frnn duvar 6 mm paslanmaz elikten yaplmtr. Duvarn i yzeyi 100 C dir.
Duvarn s iletim kat says 26 W/mK ve duvardan gecen s aks 20 kW /m2 olduuna
gre duvarn di yzey scakl aadakilerden hangisidir?
A)
85
B)
90
C)
95,4
D)
98,4
5.
36
37
6.
7.
8.
Ayn
artlarda
aadaki
metallerden
hangisinin
s
iletimi
fazladr?(kCu=390W/mK, kAl=200 W/mK, kZn=110 W/mK , kNi= 70 W/mK)
A)
Cu
B)
Al
C)
Zn
D)
Ni
daha
DEERLENDRME
Cevaplarnz modl sonunda yer alan cevap anahtar ile karlatrnz ve doru cevap
saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. lme sorularndaki yanl cevaplarnz
tekrar ederek, aratrarak ya da retmeninizden yardm alarak tamamlaynz.
37
38
UYGULAMALI TEST
Size verilen 40 cm boyunda kesit alanlar ayn bakr ve alminyum metallerinin s
transferi (Q x Cu ile Q x Al ) arasndaki fark hesaplaynz? (kCu=360 W/mK ,kAl=210 W/mK)
Aada hazrlanan deerlendirme leine gre yaptnz almay deerlendiriniz.
Gerekleme dzeyine gre, Evet-Hayr seeneklerinden uygun olan kutucuu
iaretleyerek belirtiniz.
DEERLENDRME LTLER
1.
5.
6.
3.
4.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
Rapor hazrladnz m?
7.
Hayr
2.
Evet
DEERLENDRME
Uygulamal test sonunda yapacanz deerlendirme ltlerinde verdiiniz
cevaplarda ki Hayr iaretli cevaplarnz yapamadnz ilemleri gstermektedir. Buralar
tekrar ederek baarmaya alnz. Tm ilemleri baaryla tamamladysanz bir sonraki
faaliyete geiniz.
38
39
RENME FAALYET4
RENME FAALYET4
AMA
Gerekli ortam saladnda, kurallara uygun olarak tanm, nm ile s transferi
yapabileceksiniz.
ARATIRMA
4. ISI TRANSFER
4.1. Konveksiyon ile Is Transferi
Akkan hareketiyle ilikili olan s transferinin bu modu, akkan iinde molekllerin
etkilemesiyle gerekleen iletimle s transferi yannda akkann hareketi dolaysyla
enerjinin tanmas mekanizmalarnn her ikisini de ierir. Sv veya gaz s tamas iin
pompa veya fanla hareket ettiriyorsak bu zorlanm tanmdr. Birbirinden ayrlm scak ve
souk akkanlar s transfer ekipmanlarna pompalanr. Is transfer oran akkanlarn
fiziksel zelliklerine ve aka baldr. (Nre > 4000) transfer edilen s akkanlar, ak
hzyla orantl olduu iin zorlanm (cebri) tama ile daha ok s transfer edilir.
40
Konveksiyon, akkan hareketi ile enerji tanm ilemidir. Ortam bir sv veya gaz
ise, akkan hareketi ile s enerjisi bir blgeden dier blgeye scaklk farkndan dolay
transfer edilecektir. Is transferinin en nemli konusu konveksiyondur. Is deitirgelerinde
akkanlar, kat, cisimler (yzeyler ) ile birbirinden ayrlm olduklarndan, konveksiyon, bir
yzey ile akkan arasnda enerji tanmasndan en nemli s transferi mekanizmasdr.
Akkan hareketi tanmla s transferinin ayrt edici zellii olduuna gre, s
transferinin bu ekilde tayabilmek iin akkanlar mekanii prensiplerinin iyi anlalm
olmas gerekmektedir. Herhangi bir akkan bir kat yzey zerinde akarken yzey ile temas
eden molekllerin srtnme ya da viskoz etkiler nedeniyle yzeye yapr. Yzeye yapan
(yzeyi slatan) bu molekllerin yzey zerinde kaymad kabul edilirse burada akkann
hz sfr olacaktr.
40
41
ekilde grld gibi yzey scakl TW yzey ile temasta bulunan akkann
ortalama scakl ise yzey ile akkan arasnda birim zamanda s transferi;
Qt = h A(T y T )
Qt
T y T yazlabilir. Bir orant sabiti tanmlanarak eitlii;
A
qta =
Qt
= hm (Ty T )
A
q = h (T y T )
hm= Ortalama s tanm kat says (W/m2K) veya (yzey s transferi kat says).
zerinde izgi ve indis olmadan h eklinde de kullanlabilir. Baz durumlarda s tanm
kat saysnn deeri analitik olarak bulunabilir, fakat ounlukla lmler sonucu tespit
edilir. Is tanm kat says, ak tr (laminar ya da trblansl), akkan hz, akkan
zellikleri (viskozite, younluk, s iletim kat says vb.) , scaklk, geometri gibi birok
etkene bal olarak deiir.
Ty = Yzey scakl (C)
T = Bir kanal ierisindeki akta akkanlarn ortalama scakl veya bir yzey
zerindeki akta, yzeyden uzaktaki scaklk. (C)
A= Snr yzey alan (m2)
Q = Is transferi (W)
qta = Is aks (W/m2)
41
42
Tablo 4.1: Baz akkanlar iin ortalama s tanm kat says deeri
rnek 4.1: Bir dzlem duvardan s aks 400 W/m2 olduu biliniyor. Ayrca duvar
yzeyi ve evresindeki 20 Cde hava arasnda s tanm kat says 10 W/m2K olarak
verilmektedir. Duvarn yzey scakln hesaplaynz?
zm: Verilenleri formlde yerine yazarsak;
q = h (T y T ) 400 = 10 (T y 20)
TY =
400
+ 20
10
T y = 60 0 C
rnek 4.2: 20 m2lik duvar yzeyi ve evresi 30 C, duvar yzey scakl 90 Cdir.
Hava arasnda s tanm kat says 15 W/m2K olarak veriliyor. Duvarn s transferini
hesaplaynz?
zm: Verilenleri formlde yerine yazarak;
Qt = 300(W / K ) 60 0 C
Qt = 18000W
43
[W / m ]
E s = T y4
Burada
Ty = Yzeyin mutlak scakl (K)
= Stefan Boltzman sabiti (4,96 x10-8 kcal /m2 hK4 = 5,67 x 10-8 W/m2K4)
Maksimum yaynm gcne sahip byle bir yzey ideal yc ya da siyah cisim
olarak adlandrlr.
Siyah cisim ile ayn scakla sahip gerek bir yzey tarafndan yaylan s aks ise;
E = Ty4
eklinde bulunabilir.
[W / m ]
Gabs = G
43
44
Yutma kat says deeri yzey yapsna bal olarak 0 1 dr. Eer <1 ise
yzey opaktr ve yzeye gelen nmn bir ksm yanstlmaktadr. Yzey yar geirgen ise
gelen nmn bir ksm geirilecektir. Absorbe edilen ya da yzey tarafndan yaylan enerji,
maddenin s enerjisini srasyla artrr ya da azaltrken yzey tarafndan yanstlan ya da
geirilen nm maddenin sl enerjisinin deimesinde bir etkiye sahip deildir. Yutma kat
says, , yzeyin yapsna bal olduu kadar yzey zerine den nmn karakteristiine
de baldr. Yzeyin yutma kat says ile ma kat saysnn eit olduu (=, gri yzey)
varsaylrsa yzeyden birim zamanda ve birim alandan net nmla s transferi iin:
qnm =
[W / m ]
Q
4
= Eb (T y ) G (Tev ) = (T y4 Tevre
)
A
ifadesi yazlr.
Bu ifade; birim zamanda ve birim alanda, yzeyin ma ile kaybettii enerji ile
yzeye gelen ma ile kazand enerji arasndaki fark vermektedir. Uygulamada bazen
nmla s transferi iin yukarda ki eitlik Newtonun souma kanunu ifadesine benzetilerek
aadaki formda kullanld olmaktadr. Bu durumda, birim zamanda birim yzeyde olan
net nmla s transferi:
q nm =
Q nm
A
[W / m ]
2
= h r ( T y T evre )
bants ile bulunabilir. Burada hr nmla s transfer kat says olarak isimlendirilir ve
deeri;
2
hr = (T y Tevre ) (T y2 + Tevre
)
[W / m K ]eklinde hesaplanabilir.
2
45
zm:
T1 T2
= h (T2 T ) + (T24 T4 ) deerleri yerine yazp
L
(T 393)
1,2 1
= (20) (398 298) + (0,8) (5,67.108 ) (3934 2984 )
(0,25)
4,8(T1 393) = 1900 + 724,3 T1 = 939,7 K veya T1 = 666 0 C
k
rnek 4.4: Bir dzlem duvardan s aks 400 W/m2 olduu biliniyor. Ayrca duvar
yzeyi ve evresindeki 20 C de hava arasnda s tanm kat says 10 W/m2K olarak
verilmektedir.
a.
Duvarn yzey scakln,
b.
(a) kkndaki artlara ilave olarak duvar ile 20 C deki evre arasndaki
nmla s transfer kat says hr= 5 W/m2K olmas durumunda hesaplaynz?
yazp
q
400
+ T T y =
+ 20 T y = 60 0 C
h
10
a.
q = h (T y T ) T y =
b.
q = h (T y T ) + (T y T )
Ty =
400
q
+ T T y =
+ 20
10 + 5
h + hr
T y = 46,7 0 C
rnek 4.5: Bir evin teras 4 metre geniliinde ve 10 metre uzunluundadr. Yazn
gn boyunca gne nlarna maruz kalan terasn scakl 50 C scaklna ykselmektedir.
Yzeyin ma orann 0,9 ve yzey scaklnn 50 C 2de sabit olduunu kabul ederek
bulutsuz bir gece vakti terastan uzaya olan birim zamandaki s transfer miktarn
hesaplaynz. Yzey ve uzay arasndaki nmla s transferi kat saysn bulunuz?
45
46
T y = 50 + 273 T y = 323K
olacaktr.
Q = 24686W
Inmla s transferi kat says, hr ise;
hr =
hr =
Q
A(T y Tu )
24686
(4 10) (323 0)
46
47
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
Size verilen bakr telde s iletimini gzlemleyiniz.
Gerekli malzemeler: Metre, Frn, Termometre, ayak, Destek ubuu, Kska, Bek
lem basamaklar
Tuladan yaplm
kalnln lnz.
frnn
neriler
duvar nlnz giyerek alma masanz
dzenleyiniz.
lm kaydediniz.
temas
47
48
Termometreyi
sabitleyiniz.
frnn
duvarna
Termometredeki
kontrol ediniz.
scaklk
ykselmesini
okuma
h = 20W / m 2 K , = 0,8
Frnn i scakln hesaplaynz.
= 5,67.10 8 W / m 2 K 4 , k = 1,4W / mK
Olarak alnz.
Yaptnz
ilemleri
hazrlaynz.
48
rapor
olarak
49
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
Aadaki cmlelerde bo braklan yerlere doru kelimeleri yaznz.
1.
2.
3.
Konveksiyon
4.
6.
7.
Bir dzlem duvarda s aks 200 W/m2 olduu biliniyor. Ayrca duvar yzeyi ve
evresindeki 10 Cde hava arasndaki s tanm kat says 8 W/m2K olarak
verilmektedir. Duvarn yzey scaklnn deeri aadakilerden hangisidir?
A) 25
B) 30
C) 35
D) 40
8.
50
9.
10.
DEERLENDRME
Cevaplarnz modl sonunda yer alan cevap anahtar ile karlatrnz ve doru cevap
saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. lme sorularndaki yanl cevaplarnz
tekrar ederek, aratrarak ya da retmeninizden yardm alarak tamamlaynz.
50
51
UYGULAMALI TEST
Size verilen Tuladan yaplm frn 15 dakika stnz. Sre dolduunda beki
kapatarak frnn i scakln hesaplaynz.
2.
3.
4.
5.
Beki yaktnz m?
Bekin alevinin tamamen frnn iinde yandn kontrol
ettiniz mi?
15 dakika stma ilemini yaptnz m?
6.
7.
10.
11.
12.
13.
8.
9.
Evet
Hayr
DEERLENDRME
Uygulamal test sonunda yapacanz deerlendirme ltlerinde verdiiniz
cevaplarda ki Hayr iaretli cevaplarnz yapamadnz ilemleri gstermektedir. Buralar
tekrar ederek baarmaya alnz. Tm ilemleri baaryla tamamladysanz bir sonraki
faaliyete geiniz.
51
52
MODL DEERLENDRME
MODL DEERLENDRME
Aadaki cmlelerde bo braklan yerlere doru kelimeleri yaznz.
1.
2.
3.
1 gram suyun scakln 14,5 Cden 15,5 Cye ykseltmek iin gerekli olan s
miktarna denir.
4.
5.
6.
7.
Herhangi bir maddenin kimyasal yapsna bal olarak depo edilmi olan enerjiye
denir.
8.
Elementler bir araya gelerek 1 mol bileik olutururken kullanlan sya yada aa
kan sya .. denir.
490
530
640
672
10.
11.
53
12.
Bir kenar 10 cm olan bakrdan yaplm kp eklindeki kap tamamen su ile doludur.
Suyun scakln 20 C den 80 C ye kardmzda kaptan ka cm3 su taar?
( Cu = 17.10 61 / 0 C , a su = 2.10 31 / 0 C )
A)
123,06
B)
120
C)
118,98
D)
108
13.
16.
53
54
17.
18.
Q x L
Qx = L
1
Q x
L
1
Qx =
L
3348,48
33,48
48.33
48,48
19.
Bir dzlem duvarda s aks 100 W/m2 olduu biliniyor. Ayrca duvar yzeyi ve
evresindeki 200C de hava arasnda s tanm kat says 10 W/m2 K olarak
verilmektedir. Duvarn yzey scaklnn deeri ka Cdir.
A)
10
B)
20
C)
30
D)
40
20.
Bir frnn duvar 10 mm demirden yaplmtr. Duvarn i yzeyi 160 Cdir. Duvar
s iletim kat says 24 W/mK ve duvardan geen s aks 48 W/m2 olduuna gre
duvarn d yzeyinin scakl ka Cdir?
A)
100
B)
120
C)
130
D)
140
21.
54
55
22.
Bir binann teras 20 m2 olup yaz boyunca gne nlarna maruz kalyor ve yzey
scakl ortalama 47 Cde sabit kalyor. Bulutsuz bir gece vakti terastan uzaya olan
birim zamandaki s transfer miktar 26762 W olduuna gre yzey ve yzey
arasndaki nmla s transfer kat saysnn (hr= ? W/ m2 K) deeri katr? (Tu = 0 K )
A)
2,815
B)
3,185
C)
4,1815
D)
5,15
23.
Bir dzlem duvarn yzey scakl 60 Cdir. Ayrca duvar yzeyi ve evresinde 20
Cde hava arasnda s tanm kat says 10 W/ m2K olarak verilmektedir. Buna gre
duvarn s aks deeri katr?
A)
100
B)
200
C)
300
D)
400
DEERLENDRME
Sorulara verdiiniz cevaplar ile cevap anahtarnz karlatrnz, cevaplarnz doru
ise modl deerlendirme uygulamasna geiniz. Yanl cevap verdiyseniz renme
faaliyetinin ilgili blmne dnerek konuyu tekrar ediniz.
55
56
UYGULAMA TEST
Size verilen briketten yaplm frna 40 cm uzunluunda bir ucu dta kalacak ekilde
demir ubuk yerletiriliyor. Frn bek alevinde 10 dakika stlyor. Demir ubuun bekin
kapatld scaklktaki boyunu hesaplaynz?
2.
3.
4.
5.
7.
8.
9.
Beki yaktnz m ?
10.
11.
6.
12.
14.
15.
16.
13.
Evet
Hayr
DEERLENDRME
Performans testi sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.
Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Eksikliklerinizi
aratrarak ya da retmeninizden yardm alarak tamamlayabilirsiniz.
Cevaplarnzn tamam Evet ise bir sonraki modle geiniz.
56
57
CEVAP ANAHTARLARI
CEVAP ANAHTARLARI
RENME FAALYET 1 CEVAP ANAHTARI
1.
2.
Galilo - 16
Suyun
donma
00C
Is
z s
Genleme
C
A
C
D
D
C
A
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
D
B
A
D
D
C
A
C
B
D
D
A
57
58
Zorlanm
Doal
Akkan
hareketi
Elektromanyetik
-Foton
B
D
C
B
A
C
212
Enerji
1 Calori
Bzlme
Boyca
uzama
Endotermik
-Ekzotermik
Is kapsam
Oluma
Entalpisi
B
D
B
C
A
D
C
D
C
A
B
D
C
C
D
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
58
59
KAYNAKA
KAYNAKA
ARIK, Ahmet, Rahim POLAT; Kimya Lise 2, Oran Yaynclk, ZMR, Bask,
Kaptan Ofset- STANBUL
ARIK, Ahmet, Rahim POLAT, eniz ENZ, .S.S Kimya, Oran Yaynclk,
Kaya Ofset STANBUL Kasm 2003
TALICA, Ali Osman, Kemal TANER, Fahri OLUKLULU, Zekeriya ALTACihaz Teknolojisi Scaklk ve Kimyasal Bileimin lm (2), Etam A..
Matbaa Tesisleri, ESKEHR 1994
www.virtualsciencefair.org/.../conclusion.html
http://tr.wikipedia.org/wiki/Ate%C5%9F
www.numerical-modeling.ca/.../Gas_radiation.htm
www.newtonfizigi.com/termo.pdf
www.kfupm.edu.sa/me/Lheattrs_Equipment.htm
www.ceet.niu.edu/depts/me/hmt.html
59