B XY DNG

S 23/ 2003/ Q-BXD

CNG HO X HI CH NGHA VIT NAM

c lp - T do - Hnh phc
H Ni , ngy 15 thng 9 nm 2003

QUYT NH CA B TRNG B XY DNG

V vic ban hnh 3 Tiu chun v cch nhit chuyn dch t tiu chun ISO thnh 3
Tiu chun xy dng Vit Nam
TCXD VN 298 : 2003 ; 299 : 2003 v 300 : 2003
B TRNG B XY DNG
- Cn c Ngh nh s 36 / 2003 / N - CP ngy 04 / 04 / 2003 ca Chnh Ph
quy nh chc nng, nhim v, quyn hn v c cu t chc ca b Xy dng.
- Cn c bin bn s 08/ BXD - HKHKT ngy 15 / 01 / 2003 ca Hi ng
Khoa hc k thut chuyn ngnh nghim thu chuyn dch 03 tiu chun quc t v cch
nhit.
- Xt ngh ca V trng V Khoa hc Cng ngh v Vin trng Vin Nghin
cu Kin trc.
QUYT NH
iu 1 : Ban hnh km theo quyt nh ny 03 Tiu chun Xy dng Vit Nam :
- TCXDVN 298 : 2003 '' Cu kin v cc b phn ca cng trnh - Nhit tr v
truyn nhit - Phng php tnh ton "
- TCXDVN 299 : 2003 " Cch nhit - Cc i lng vt l v nh ngha "
- TCXDVN 300 : 2003 " Cch nhit - iu kin truyn nhit v cc c tnh ca
vt liu - Thut ng "
iu 2 : Quyt nh ny c hiu lc sau 15 ngy k t ngy k ban hnh.
iu 3 : Cc ng: Chnh Vn phng B, V trng V Khoa hc Cng ngh,
Vin trng Vin Nghin cu Kin trc v Th trng cc n v c lin quan chu trch
nhim thi hnh Quyt nh ny ./.

Ni nhn :
- Nh iu 3
- Tng Cc TCLCL
- Lu VP&V KHCN

KT/B TRNG B XY DNG

TH TRNG

PGS,TSKH Nguyn Vn Lin

TIU CHUN vit nam

TCXDVN
NAM

tcvn 289-299-300-2003

TIU CHUN XY DNG VIT

TCXDVN 298: 2003

(ISO 6946:.1996)

CU KIN V CC B PHN CA CNG TRNHNHIT TR V TRUYN NHIT- PHNG PHP TNH

TON
BUILDING COMPONENTS AND BUILDING ELEMENTS- THERMAL RESISTANCE
AND THERMAL TRANSMITTANCE- CALCULATION METHOD

H NI- 2003

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

LI NI U
TCXDVN 298: 2003 (ISO 6946:1996)- Cu kin v cc b phn ca cng trnhNhit tr v truyn nhit- Phng php tnh ton c chp nhn t (ISO
6946:1996)- Cu kin v cc b phn ca cng trnh- Nhit tr v truyn nhitPhng php tnh ton
TCXDVN 298: 2003 (ISO 6946:1996)- Cu kin v cc b phn ca cng trnhNhit tr v truyn nhit- Phng php tnh ton do Vin Nghin cu Kin trc
ch tr bin son, V Khoa hc Cng ngh- B Xy dng ngh v c B Xy
dng ban hnh.

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

MC LC
TRANG

Phm vi p dng

Tiu chun trch dn

nh ngha v k hiu

Nguyn tc

Nhit tr

Tng nhit tr

11

truyn nhit

15

Ph lc
Ph lc A- Nhit tr b mt

16

Ph lc B- Nhit tr ca cc khong khng kh khng c

thng gi

19

Ph lc C- Tnh ton truyn nhit ca cc cu kin hnh nm

22

Ph lc D- Hiu chnh truyn nhit

26

Ph lc E- Cc v d v vic hiu chnh cc khe khng kh.

29

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

Phn gii thiu

truyn nhit c tnh ton theo tiu chun ny ph hp vi vic xc
nh dng nhit truyn qua cc cu kin ca cng trnh nh nu trong phm vi
p dng ca tiu chun ny.
i vi hu ht cc mc ch, dng nhit c th c tnh ton ng vi cc
loi nhit sau:
- Bn trong : Nhit tng hp kh
- Bn ngoi : Nhit khng kh

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

CU KIN V CC B PHN CA CNG TRNHNHIT TR V TRUYN NHIT- PHNG PHP TNH TON
BUILDING COMPONENTS AND BUILDING ELEMENTS- THERMAL RESISTANCE
AND THERMAL TRANSMITTANCE- CALCULATION METHOD

1. Phm vi p dng
Tiu chun ny quy nh phng php tnh nhit tr v truyn nhit ca
cc cu kin v cc b phn ca cng trnh, tr cc ca i, ca s v cc b phn
khc c lp knh, cc cu kin c lin quan n vic truyn nhit xung t, cc
cu kin m khng kh lt qua c.
Phng php tnh c da trn truyn nhit thit k thch hp hoc
nhit tr ca vt liu v cc sn phm c lin quan.
Phng php ny p dng cho cc cu kin v cc b phn ca cng trnh
bao gm cc lp chu nhit ng nht (k c cc lp khng kh).
Tiu chun ny cng quy nh phng php gn ng c th p dng cho
cc lp chu nhit khng ng nht, tr nhng trng hp lp cch nhit c cu
ni bng kim loi.
2. Tiu chun trch dn
ISO 10456 - 1 . Cch nhit- Vt liu v sn phm xy dng - Xc nh gi tr nhit
quy nh v theo thit k.
TCXDVN 299: 2003 (ISO 7345 : 1987). Cch nhit- Cc i lng vt l v nh
ngha.
3. nh ngha v k hiu
3.1. nh ngha

Cc thut ng di y v nu trong TCXDVN..299: 2003 (ISO 7345:1987)

Cch nhit- Cc i lng vt l v nh ngha c p dng cho tiu chun ny.
3.1.1. Cu kin cng trnh : Phn chnh ca cng trnh nh tng, sn, hoc mi.
3.1.2. B phn cng trnh : Cu kin cng trnh hoc mt phn ca cu kin
Ghi ch : Trong tiu chun ny t b phn c dng ch c cu kin
v b phn.
6

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

3.1.3. Gi tr nhit thit k : dn nhit thit k hay nhit tr thit k.

Ghi ch: Mt sn phm xc nh c th c nhiu gi tr nhit thit k i vi
cc ng dng khc nhau v cc iu kin mi trng khc nhau
3.1.4. dn nhit thit k : Gi tr dn nhit ca vt liu xy dng hoc sn
phm trong nhng iu kin bn trong v bn ngoi c th, c th c coi l
nhng tnh nng c trng ca vt liu hay sn phm khi lin kt vi mt b
phn cng trnh.
3.1.5. Nhit tr thit k : Gi tr nhit tr ca sn phm xy dng trong nhng
iu kin bn trong v bn ngoi c bit, c coi l nhng tnh nng c trng
ca sn phm khi lin kt vi b phn cng trnh.
3.1.6. Lp chu nhit ng nht: Lp c dy khng i c c tnh dn nhit
nh nhau hoc c coi l nh nhau.
3.2. K hiu v n v

K
hiu

i lng

n v

Din tch

m2

Nhit tr thit k

m2.K/W

Rg

Nhit tr ca khong khng kh

m2.K/W

Rse

Nhit tr b mt bn ngoi

m2.K/W

Rsi

Nhit tr b mt bn trong

m2.K/W

RT

Tng nhit tr (mi trng ti mi trng)

m2.K/W

RT

Gii hn trn ca tng nhit tr

m2.K/W

RT

Gii hn di ca tng nhit tr

m2.K/W

Ru

Nhit tr ca b mt khng c t nng

m2.K/W

truyn nhit

W/(m2.K)

Chiu dy

H s trao i nhit

W/(m2.K)

H s dn nhit

W/(m.K)
7

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

4. Nguyn tc.
Nguyn tc ca phng php tnh, l :
a) tnh c nhit tr ca tng phn chu nhit ng nht ca cu kin
b) kt hp nhit tr ca tng thnh phn n l tnh c tng nhit tr
ca cu kin, k c tc ng ca nhit tr b mt (ti nhng ni thch hp).
Nhit tr ca cc b phn n l c tnh ton theo quy nh mc 5.1.
Cc gi tr ca nhit tr b mt quy nh mc 5.2 ph hp vi hu ht cc
trng hp. Ph lc A a ra quy trnh tnh ton chi tit cho cc b mt bc x
nhit thp, vi tc gi bn ngoi xc nh v b mt khng phng.
Cc lp khng kh nu trong tiu chun ny c xem nh l lp chu nhit
ng nht. Gi tr nhit tr ca cc lp khng kh ln vi b mt bc x nhit cao
c quy nh trong mc 5.3 v ph lc B a ra quy trnh tnh ton cho cc
trng hp khc.
Nhit tr ca cc lp c tnh ton kt hp nh sau :
- i vi cc cu kin c lp chu nhit ng nht, th tng nhit tr c
tnh theo quy nh trong mc 6.1 v truyn nhit theo quy nh trong mc 7.
- i vi cc cu kin c mt hoc nhiu lp chu nhit khng ng nht, th
tng nhit tr c tnh theo quy nh trong mc 6.2 v truyn nhit theo quy
nh trong mc 7.
- i vi cc cu kin c lp chu nhit dng hnh nm th tnh ton
truyn nhit hoc tng nhit tr theo quy nh ph lc C.
Cui cng, vic hiu chnh truyn nhit c ly theo ph lc D, c tnh
n hiu ng ca cc khe khng kh cch nhit, cc mi ni c kh xuyn qua lp
cch nhit v s ng nc trn mi dc ngc.

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

truyn nhit theo cch tnh nh trn c p dng gia cc mi trng

tc ng ln mi pha ca cu kin c cp, v d nh cc mi trng bn
trong v cc mi trng bn ngoi, hai mi trng bn trong trong trng hp c
vch ngn, mi trng bn trong vi khng gian khng c nung nng. Quy trnh
tnh ton n gin ho c quy nh trong mc 5.4 x l khng gian khng
c nung nng tc ng nh l mt nhit tr .
5. Nhit tr
5.1. Nhit tr ca cc lp ng nht

Gi tr nhit thit k c th c a ra nh h s dn nhit hoc nhit tr

thit k. Nu bit h s dn nhit th tnh nhit tr ca lp chu nhit theo cng
thc sau:
d
R = -------

(1)

Trong :
d : Chiu dy ca lp vt liu trong b phn cng trnh
: H s dn nhit ca vt liu, c tnh theo ISO/DIS 10456-2 hoc ly t
cc gi tr k theo bng.
Ghi ch: Chiu dy d c th khc so vi chiu dy danh ngha (v d khi
mt sn phm chu nn c lp dng trong trng thi b nn, th d nh hn chiu
dy danh ngha. Trong thc t dung sai chiu dy cho php ly d ph hp (v d
trng hp dung sai m).
Gi tr nhit tr c dng trong cc tnh ton c ly t nht l 3 s thp
phn.
5.2. Nhit tr b mt
S dng cc gi tr bng 1 cho cc b mt phng trong trng hp thiu
thng tin xc nh cc iu kin bin. Cc gi tr trong ct nm ngang p dng cho
9

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

hng dng nhit 30o tnh t mt phng nm ngang. i vi cc b mt khng

phng hoc i vi cc iu kin bin c bit p dng theo ph lc A.
BNG 1 : NHIT TR B MT

n v : m2 .K/W
Nhit tr b mt

Hng dng nhit

i ln

Nm ngang

i xung

Rsi

0,10

0,13

0,17

Rse

0,04

0,04

0,04

Ch : Nhng gi tr trong bng 1 l gi tr thit k. i vi trng hp

cn thng bo v truyn nhit ca cc b phn v trong trng hp yu cu cc
gi tr c lp vi hng dng nhit th khuyn ngh p dng theo cc gi tr dng
nhit theo phng nm ngang .
5.3. Nhit tr ca cc lp khng kh
Cc gi tr c quy nh trong mc ny p dng cho lp khng kh:
- c gii hn bi hai mt song song v vung gc vi hng dng nhit
v c h s bc x nhit khng nh hn 0,8;
- C chiu dy (theo hng dng nhit) nh hn 0,1 ln ca mt trong hai
kch thc v khng ln hn 0,3m;
Ghi ch: truyn nhit ring l khng nn tnh cho cc b phn c lp
khng kh dy hn 0,3m. Hn na, dng nhit nn c tnh ton bng cch thc
hin cn bng nhit. (Xem ISO/DIS 13789- c tnh nhit ca cng trnh-H s
tn tht truyn nhit- Phng php tnh ton).
- Khng c s trao i khng kh vi mi trng bn trong.
Nu khng p dng cc iu kin trn th s dng theo quy trnh trong ph
lc B.
5.3.1. Lp khng kh khng c thng gi

10

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

Lp khng kh khng c thng gi l lp khng cho dng khng kh i

qua . Gi tr nhit tr thit k c quy nh trong bng 2. Cc gi tr trong ct
nm ngang p dng cho hng dng nhit 30o tnh t mt phng nm ngang.

BNG 2. NHIT TR CA LP KHNG KH KHNG C THNG GI:

CC B MT BC X NHIT CAO
2

(m .K/W)

Chiu dy lp khng kh
(mm)

Hng dng nhit

i ln

nm ngang

i xung

0,00

0,00

0,00

o,11

o,11

0,11

0,13

0,13

0,13

10

0,15

0,15

0,15

15

0,16

0,17

0,17

25

0,16

0,18

0,19

50

0,16

0,18

0,21

100

0,16

0,18

0,22

300

0,16

0,18

0,23

Ch : Cc gi tr trung gian c tnh ton theo ni suy tuyn tnh.

Mt lp khng kh khng c lp cch nhit gia n v mi trng bn ngoi
nhng c nhng khe h nh vi mi trng bn ngoi, cng s c coi nh mt
lp khng kh khng c thng gi, nu nhng khe h khng c b tr
cho php khng kh thi qua lp v din tch khe h khng vt qu :
- 500mm2 cho mi mt chiu di i vi cc lp khng kh theo phng
thng ng;
- 500mm2 cho mi mt vung din tch b mt i vi cc lp khng kh
theo phng nm ngang1).
Ghi ch: Cc khe thot nc (cc l r r nc) di dng cc mi ni m
theo phng thng ng nm ngoi khi xy khng c coi l l thng gi
5.3.2. Lp khng kh thng gi nh

11

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

Mt lp khng kh thng gi nh l lp trong c lung khng kh gii

hn thi qua i t mi trng bn ngoi qua cc khe h nm trong gii hn sau:
1) i vi lp khng kh thng ng bin c biu th l din tch ca cc khe
h trn mt mt chiu di. i vi lp khng kh nm ngang th c biu th l
din tch khe h trn mt mt vung din tch
- >500mm2 nhng 1500mm2 cho mi mt chiu di cc lp khng kh theo
phng thng ng;
- > 500mm2 nhng 1500mm2 cho mi mt vung din tch b mt cc lp
khng kh nm ngang.
Nhit tr thit k ca cc lp kh thng gi nh bng na gi tr tng
ng cho trong bng 2. Tuy nhin, nu nhit tr gia lp khng kh v mi
trng bn ngoi ln hn 0,15m2.K/W, th thay th bng gi tr 0,15m2.K/W.
5.3.3. Lp khng kh thng gi tt

Mt lp khng kh thng gi tt l lp c cc khe h gia lp khng kh v

mi trng bn ngoi, ln hn: :
- 1500mm2 cho mt mt chiu di cc lp khng kh theo phng thng
ng;
- 1500mm2 cho mi mt vung din tch b mt cc lp khng kh theo
phng nm ngang.
Tng nhit tr ca cu kin xy dng c lp khng kh thng gi tt c
tnh ton bng cch khng tnh n nhit tr ca lp khng kh v tt c cc lp
khc gia lp khng kh vi mi trng bn ngoi, k c nhit tr b mt bn
ngoi tng ng vi khng kh yn lng (tc l tng ng vi nhit tr b mt bn
trong ca cng mt b phn).
5.4. Nhit tr ca khong khng gian khng b nung nng
Khi mt lp v bao che bn ngoi ca khong khng gian khng b nung
nng khng c cch nhit, th quy trnh n gin sau y tnh khong khng
gian khng b nung nng c th c p dng .
Ghi ch: ISO/DIS 13789- c tnh nhit ca cng trnh- H s tn tht ca
truyn nhit- Phng php tnh ton, p dng cho cc trng hp chung v
12

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

trong trng hp c chnh xc cao hn. Quy trnh tnh ton truyn nhit t
cng trnh ti mi trng bn ngoi v khong khng gian khng b nung nng
cn c p dng khi yu cu c mt kt qu chnh xc. i vi nhng khong
khng bn di cc sn treo xem ISO/DIS 13370- c tnh nhit ca cng trnhTruyn nhit di mt t. Phng php tnh ton
5.4.1. Khong khng gian di mi

i vi kt cu mi dc c trn phng c cch nhit di th khong

khng gian di mi c th c coi nh l lp chu nhit ng nht vi gi tr
nhit tr cho trong bng 3.
BNG 3 : NHIT TR CA CC KHONG KHNG GIAN DI MI

c tnh ca mI

Ru
m .K/W
0,06
2

Mi ngi khng lt vi, vn hay vt liu tng t

Mi bng kim loi tm hoc ngi c lt vi, vn

hay vt liu tng t di lp ngi
Ging nh loi 2 nhng c tm bc bng nhm
hay vt liu c b mt bc x nhit thp nm di
mi.
Mi lt vn v vI

0,02
0,3

0,3

Ch : Cc gi tr cho bng 3 bao gm nhit tr ca khong khng gian thng

gi v nhit tr ca kt cu mi dc. Chng khng bao gm nhit tr b mt
ngoi (Rse).
5.4.2. Cc khong khng gian khc

Khi cng trnh c mt khong khng gian nh khng b nung nng gn lin
vi n, th truyn nhit gia mi trng bn trong v bn ngoi c th c tnh
ton bng cch tnh khong khng gian khng b nung nng vi cc cu kin xy
dng bn ngoi nh l mt lp chu nhit ng nht b sung cng vi nhit tr Ru
v c tnh theo cng thc sau:
Ai
13

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

Ru = 0,09 + 0,4 ------

(2)

Ae
vi Ru 0,5m2.K/W, trong :
Ai : l tng din tch ca tt c cc cu kin gia mi trng bn trong v khong
khng gian khng b nung nng
Ae : l tng din tch ca tt c cc cu kin gia khong khng gian khng b
nung nng v mi trng bn ngoi.
Ghi ch :
1. Cc v d v cc khong khng gian nh khng c t nng bao gm
nh xe, nh kho v nh knh trng cy.
2. Nu c nhiu cu kin gia mi trng bn trong v khong khng gian
khng b nung nng, th Ru phi c a vo tnh ton s truyn nhit ca
mi cu kin.
6. Tng nhit tr
Nu tng nhit tr c ly l kt qu cui cng, th phi lm trn n s
thp phn th 2.
6.1. Tng nhit tr ca cc cu kin xy dng bao gm cc lp cch nhit ng nht

Tng nhit tr RT ca mt cu kin xy dng phng gm cc lp cch nhit

ng nht vung gc vi dng nhit c tnh theo cng thc sau :
RT = Rsi + R1 + R2 + .........Rn + Rse

(3)

Trong :
Rsi - Nhit tr ca b mt bn trong.
R1, R2... Rn- - Nhit tr thit k ca mi lp
Rse - Nhit tr ca b mt bn ngoi.
Trong trng hp tnh ton nhit tr ca cc cu kin bn trong cng trnh
(cc vch ngn v.v...) hay mt cu kin gia mi trng bn trong v khong
khng gian khng chu nhit, Rsi c p dng cho c 2 pha.

14

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

Ghi ch: Nhit tr b mt nn b qua trong cngthc (3) khi yu cu tnh

nhit tr ca cu kin t b mt ny sang b mt kia.
6.2. Tng nhit tr ca cu kin xy dng bao gm cc lp cch nhit ng nht v khng
ng nht

Trong mc ny quy nh mt phng php tnh ton n gin tnh nhit

tr ca cc cu kin xy dng c lp cch nhit ng nht v khng ng nht, tr
nhng trng hp m lp cch nhit c cu ni bng kim loi.
Ghi ch:
1. c c kt qu tnh ton chnh xc hn nn p dng phng php
s hc quy nh trong ISO 10211- Cu ni nhit trong cng trnh xy dng-Dng
nhit v nhit b mt- Phn 1. Cc phng php tnh ton chung hoc Phn 2.
Phng php tnh ton cu ni nhit tuyn tnh.
2. Quy trnh tnh ton c quy nh trong mc 6.2 khng ph hp tnh
ton nhit b mt nhm nh gi nguy c ngng t m.
6.2.1. Tng nhit tr ca mt cu kin

Tng nhit tr ca mt cu kin (RT) bao gm cc lp cch nhit ng nht

v khng ng nht song song vi b mt c tnh bng trung bnh s hc vi gi
tr gii hn trn v di ca nhit tr:
RT + RT
RT = -------------

(4)

2
Trong :
RT : Gii hn trn ca ca tng nhit tr, c tnh theo mc 6.2.2.
RT : Gii hn di ca tng nhit tr c tnh theo mc 6.2.3.
Vic tnh cc gii hn trn v di c tin hnh bng cch chia cc cu
kin thnh cc mt ct v cc lp nh trong hnh 1, nh vy cu kin c chia
thnh cc phn mj, m bn thn cc phn c lp cch nhit ng nht

15

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

HNH 1. MT CT V LP CCH NHIT CA CU KIN KHNG NG NHT

Trn cu kin (hnh 1a) c ct thnh cc mt ct (hnh 1b) v cc lp

(hnh 1c).
Mt ct m (m = a, b, c....q) vung gc vi b mt ca cu kin chia ra thnh
cc din tch t l fm.
Lp j (j = 1,2,.... n) song song vi b mt c chiu dy dj.
Phn mj c dn nhit mj, chiu dy dj, din tch fm v nhit tr Rmj.
Din tch ca cc mt ct tng ng vi tng din tch.
V vy : fa + fb + ..fq = 1.
6.2.2. Gii hn trn ca tng nhit tr (RT)

Gii hn trn ca tng nhit tr, c xc nh bng cch gi thit rng

dng nhit mt chiu vung gc vi cc b mt ca cu kin. Gii hn c
tnh theo cng thc sau :
1
fa
fb
=
RT

+
RTa

fq

(5)

+ .....
RTb

RTq

Trong :
RTa, RTb....RTq -l tng nhit tr t mi trng ny sang mi trng khc cho
mi mt mt ct, c tnh theo ng thc (3)
fa, fb...fq l nhng din tch t l ca mi mt ct.
6.2.3. Gii hn di ca tng nhit tr (RT)
Gii hn di c xc nh bng cch gi thit rng tt c cc mt phng
song song vi b mt cu kin l cc b mt ng nhit2).
Tnh ton nhit tr tng ng Rj, cho mi lp cch nhit khng ng
nht, dng cch tnh sau3) :
1
fa
fb
fq
(6)
=
+
+ ....
Rj
Raj Raj
Rqj
16

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

Sau gii hn di c tnh theo ng thc (3):

RT = Rsi + R1 + R2...... + Rn + Rsc
6.2.4. nh gi sai s.
Phng php nh gi sai s tng i ln nht thng c p dng khi c
yu cu tnh ton truyn nhit cn t chnh xc quy nh.
Sai s tng i ln nht, e, c tnh theo t l phn trm ly xp x l :
RT - RT
e=
x 100
(8)
2RT
V d : Nu nh t l ca gii hn trn so vi gii hn di l 1,5, th sai s
ln nht c th l 20%.
Sai s thc t thng nh hn nhiu so vi sai s ln nht. Sai s ny c th
c nh gi quyt nh xem liu chnh xc trong qu trnh tnh ton quy
nh mc 6.2 c c chp nhn hay khng, khi xem xt n :
2) Nu nh mt mt khng phng tip xc vi lp khng kh, phi thc hin tnh
ton nh khi tnh ton vi mt mt phng bng cch m rng phn hp hn
(nhng khng thay i nhit tr)hoc b qua phn nh ln (nh vy s lm gim
nhit tr)
3) S dng dn nhit tng ngca lp khng kh l cch thay th:
Rj = dJ j
trong dn nhit tng ng j ca lp khng kh th j l:
j = ajfa + bj fb+ ....+ qj fq . Nu lp khng kh l mt phn ca lp khng
ng nht c th coi l vt liu vi dn nhit tng ng l: j= dj/Rg
trong Rg l nhit tr ca lp khng kh xc nh theo ph lc B.
- Mc ch tnh ton.
- T l tng dng nhit i qua kt cu cng trnh truyn qua cc cu kin m
nhit tr ca n c tnh ton nh quy nh mc 6.2.
- S chnh xc ca s liu u vo.
7. truyn nhit
17

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

truyn nhit c tnh bng cng thc sau:

1
U = ------(9)
RT
p dng hiu chnh cho truyn nhit, ph hp vi quy nh ph lc D.
Tuy nhin nu tng hiu chnh nh hn 3% U th khng cn hiu chnh.
Nu truyn nhit c xem l kt qu cui cng, th c lm trn n
hai ch s c ngha v phi c thng tin d liu u vo tnh ton.

18

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

PH LC A
(BT BUC P DNG)

Nhit tr b mt
A.1. Cc b mt phng

Nhit tr b mt c xc nh theo cng thc sau4):

1
(A.1)
RS =
hc + hr
Trong :
hc : H s i lu
hr : H s o bc x.
v
hr = hro
(A.2)
3
hro = 4 T m
(A.3)
Trong :
- H s to nhit ca b mt.
hro - H s bc x cho mt b mt vt en (xem bng A.1)
- Hng s Stefan - Boltzmann. (5,67 x 10-8 W/(m2.K4)
Tm - Nhit nhit ng trung bnh ca b mt v mi trng xung quanh.
BNG A.1. CC GI TR CA H S BC X VT EN hro

Nhit (0C)
-10
0
10
20
30

hro (W/m2.K)
4,1
4,6
5,1
5,7
6,3

4) y l mt cch x l gn ng v truyn nhit b mt. Tnh ton chnh xc

dng nhit c th cn c vo nhit mi trng bn trong v bn ngoi (trong
nhit bc x v nhit khng kh c nh gi theo gi tr trung bnh ca
cc h s bc x v i lu tng ng v c th k ti nh hngca kch thc
phng v gradien nhit ). Tuy nhin nu nhit bc x v nhit khng kh
bn trong khng chnh lch ng k th c th dng nhit tng hp kh. Ti cc
b mt bn ngoi quy c dng nhit khng kh bn ngoi da vo gi thit
rng trong iu kin bu tri y my nhit khng kh bn ngoi v nhit
bc x bng nhau. C th b qua nh hng ca bc x sng ngn n cc b mt
bn ngoi.
19

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

Ti b mt bn trong hc = hci, trong :

- i vi dng nhit i ln : hci = 5,0 W/(m2.K)
- i vi dng nhit nm ngang : hci = 2,5 W/(m2.K)
- i vi dng nhit i xung : hci = 0,7 W/(m2.K)
Ti b mt bn ngoi : hc = hci, trong : hcc = 4 + 4v
v v l vn tc gi cnh b mt tnh bng m/s.

(A.4)

Cc gi tr ca nhit tr bn ngoi, Rse, cho cc vn tc gi khc nhau c cho

bng A.2.
Ghi ch : Cc gi tr cho mc 5.2 p dng vi nhit tr b mt bn trong
c tnh vi = 0,9 v hro c tnh 20oC. Gi tr cho mc 5.2 p dng vi
nhit tr b mt bn ngoi c tnh vi = 0,9; hro c tnh 0oC v v = 4m/s.
BNG A.2. GI TR CA NHIT TR B MT BN NGOI Rse NG VI
CC VN TC GI KHC NHAU

Vn tc gi (m/s)

Gi tr nhit tr b mt bn ngoi Rse

(m2.K/W)

0,08

0,06

0.05

0,04

0,04

0,03

10

0,02

A.2. Cc cu kin c b mt khng phng

Nhng phn nh ra t cc b mt phng nh kt cu ct s khng c tnh

n trong tnh ton tng nhit tr nu nh vt liu s dng c dn nhit khng
ln hn 2W/(m.K). Nu nh phn nh ra c lm bi vt liu c dn nhit ln
hn 2W/(m.K) v khng cch nhit, th nhit tr b mt s c chnh li theo t l
20

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

din tch hnh chiu phn nh ra vi din tch b mt thc ca phn nh ra (xem
hnh A.1).
Ap
(A.5)
RTp = Rs
A
Trong :
Rs : l nhit tr b mt ca cu kin phng ly theo mc A-1.
Ap : l din tch hnh chiu ca phn nh ra.
A : l din tch thc phn nh ra.
ng thc (A5) p dng cho c nhit tr b mt bn trong v bn ngoi.

HNH A-1. DIN TCH THC V DIN TCH HNH CHIU

21

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

PH LC B
(BT BUC P DNG)
NHIT TR CA CC KHONG KHNG KH KHNG C THNG GI

B.1 Quy nh chung :

Ph lc ny p dng cho cc khong khng kh trong cc cu kin xy dng

khng lp knh. Phn lp knh v khung ca s cn phi c tnh ton mt cch
chnh xc hn.
Thut ng khong khng kh bao gm c lp khng kh (c c chiu rng v
chiu di gp 10 ln chiu dy, cng vi chiu dy o c theo hng ca dng
nhit) v khong chn khng (c chiu rng hoc di tng ng vi chiu dy).
Nu chiu dy ca lp khng kh thay i, th gi tr trung bnh c p dng
tnh ton nhit tr..
Ghi ch: Khong khng kh c th c coi nh mi trng c nhit tr,
bi v truyn nhit bc x v i lu nhit qua t l xp x vi chnh lch nhit
khc nhau gia cc b mt bao quanh.
B2. Cc khong khng kh khng c thng gi vi chiu di v chiu rng gp 10 ln so
vi chiu dy

Nhit tr ca khong khng kh tnh theo cng thc sau:

1
(B.1)
Rg =
ha + hr
Trong :
Rg - Nhit tr ca khong khng kh
ha - H s dn nhit/ hoc h s i lu nhit
hr - H s bc x.
ha c tnh nh sau :
- i vi dng nhit theo hng nm ngang : ha ln hn 1,25W(m2.K) v
0,025/d W(m2 .K)
- i vi dng nhit theo hng i ln : ha ln hn 1,95W(m2.K) v 0,025/d
W(m2.K)
22

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

- i vi dng nhit i xung: ha ln hn 1,25d-0,44W(m2.K) v 0,025/d

W(m2.K)
Trong d l chiu dy ca khong khng (theo hng dng nhit) ht c
tnh bng.cng thc:
hr = E hro
(B.2)
Trong :
E- Nng sut bc x nhit b mt bn trong
hro-- H s bc x cho b mt ca vt en (xem bng A-2)
1
(B.3)
E=
1/1 + 1/2-1
Trong : 1 , 2 - H s bc x nhit ca bn cu b mt xung quanh ca
khong khng kh
Gi tr thit k ca h s bc x nhit cho php tnh n nh hng b suy gim
theo thi gian.
Ghi ch: Cc gi tr bng 2 c tnh vi ng thc (B.1) vi 1 = 0,9 v
hro c tnh n 10oC.
B3. Cc khong khng kh nh khng thng gi v c ngn chia (khong chn khng)

23

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

HNH B.1. KCH THC CA KHONG KHNG KH NH

Hnh B.1 minh ho khong khng kh nh vi chiu rng nh hn 10 ln chiu

dy. Nhit tr c tnh bi cng thc :
1
(B.4)
Rg= ----------------------------------------ha+ 1/2Ehro ( 1+ 1+ d2/b2- d/b)
Trong :
Rg : Nhit tr ca khong khng kh
d : Chiu dy ca khong khng kh.
b : Chiu rng ca khong khng kh.
E, ha v hro c tnh nh trong B.25).
Ghi ch : ng thc (B.4) thch hp cho tnh ton dng nhit i qua cc
cu kin ca cng trnh vi mi chiu dy ca tng khng kh v tnh ton s
phn b nhit trong cc cu kin xy dng c khong rng, m chiu dy d ca
n nh hn hoc bng 50mm. i vi nhng khong rng dy hn, ng thc ny
cho s phn b nhit gn ng.
i vi khong chn khng c dng khng phi l khi ch nht, ly nhit tr
tng ng vi khong chn khng ch nht c cng din tch v cng t l vi
khong chn khng thc.

5) ha ph thuc vo d, song khng ph thuc vo b. Khi tnh E phi dng nng sut
bc x nhit ca mt nng v lnh trong cng thc (B.3)
24

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

PH LC C
(BT BUC P DNG)
TNH TON TRUYN NHIT CA CC CU KIN HNH NM

C1. Quy nh chung :

Vi mt cu kin c dng hnh nm (v d cc lp cch nhit mi pha

ngoi to dc) th tng nhit tr s thay i trn din tch ca cu kin.
Cc cu kin ny c th hin nh trong hnh C1.
Ghi ch : i vi cc lp khng kh dng hnh nm xem ph lc B.

HNH C-1. NGUYN TC CU TO CA CU KIN

truyn nhit c xc nh bng tch phn trn din tch ca cu kin tng
ng
Vic tnh ton s c tin hnh ring cho mi phn cu kin (v d cho mt
mi) vi dc khc nhau v/hoc c hnh dng nh trong hnh C.2.
25

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

B sung vo mc 3 nhng k hiu sau c dng trong ph lc ny .

K hiu

i lng

n v

H s dn nhit ca phn hnh nm (c chiu W/(m.K)

dy bng 0 mt u ).

Ro

Nhit tr thit k ca phn cn li bao gm c m2. K/W

nhit tr b mt c 2 pha ca cu kin.

R1

Nhit tr ln nht ca lp hnh nm

m2-.K/W

d1

Chiu dy ti a ca lp lp hnh nm

v ln biu th s logarit t nhin.

26

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

ch hng dc ca mi (c th theo bt k hng no)

------ ch s phn chia nh c th cho php s dng ng thc C.1 n C.3
HNH C-2. CC V D V CCH CHIA NH MI THNH CC PHN RING BIT

C-2. Tnh ton cho cc hnh dng thng thng.

truyn nhit ca cc hnh dng thng thng c tnh bng ng thc

(C.1) ti (C.3) cho dc khng vt qu 5%.
Ghi ch: Cc phng php tnh s hc c th c dng cho cc dc ln
hn.
C.2.1. Din tch hnh ch nht

1
R1
U= ------ ln ( 1+ ----)
R1
R0

(C.1)

C.2.2. Din tch hnh tam gic c chiu dy nht nh

R1

R1

U= ------ ( 1+---- ln (1+ ---- )- 1)

R1
R0
R0

(C.2)

C.2.3. Din tch hnh tam gic vi chiu dy mng nht nh

R1

R1

U= ------ (1- ---- ln ( 1+ ---) (A.3)

R1

R0

R0

C.3. Quy trnh tnh ton:

27

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

Vic tnh ton c tin hnh nh sau :

1. Tnh Ro nh tng nhit tr ca cu kin tr lp hnh nm, dng cng thc
(3) nu tt c cc lp cch nhit ng nht hay dng ng thc mc 6.2 nu cc
lp cch nhit khng ng nht.
2. Chia nh b mt c cc lp hnh nm thnh cc phn ring bit nu cn
thit (xem hnh C.2).
3. Tnh R1 cho mi lp hnh nm, s dng cng thc :
d1
R1 = ----1
4. Tnh truyn nhit ca mi phn ring bit (U1) da trn ng thc
tng ng C.2.
5. Tnh truyn nhit ca tt c cc b mt A dng cng thc :
Ui Ai
U=
Ai
Nu tng

nhit tr ca cu kin c cc lp nh dn lc : RT =1/U

28

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

PH LC D
(BT BUC P DNG )
HIU CHNH TRUYN NHIT.

D.1. Quy nh chung.

truyn nhit tnh ton theo cc quy nh trong tiu chun ny cho php hiu
chnh tng ng vi nhng nh hng ca :
- Cc khe cch nhit.
- Cc mi ni c kh xuyn qua lp cch nhit
- ng nc trn mi dc ngc6)
Vic hiu chnh truyn nhit c cng thm mt lng U:
Uc = U + U

(D.1)

U c tnh theo cng thc sau:

U = Ug + Uf + Ur

(D.2)

Trong :
Ug : cho cc khe khng kh
Uf : cho cc mi ni c kh
Ur : cho cc mi dc ngc
D.2. Hiu chnh cc khe khng kh :

C 3 mc hiu chnh, ph thuc vo khong rng v v tr ca cc khe,

c trnh by bng D.1.

6) Mi dc ngc l mi c lp cch nhit t pha trn mng khng thm nc.

Quy trnh hiu chnh mi dc ngc khng trnh by trong tiu chun ny. Ni
dung ny ang chun b sot xt v b sung
29

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

BNG D.1. HIU CHNH CC KHE KHNG KH

Mc

U
hiu chnh
W/(m2.K)
0
0 0,00.

Miu t khe khng kh

Lp cch nhit c lp t theo cch sao cho
khng c khng kh tun hon mt nng ca lp
cch nhit. Khng c khe khng kh no c th
xuyn qua hon ton lp cch nhit

0,01

Lp cch nhit c lp t theo cch sao cho

khng c khng kh tun hon mt nng ca lp
cch nhit. Khe khng kh c th xuyn qua lp
cch nhit

0,04

S tun hon ca khng kh c th c mt nng

ca lp cch nhit. Khe khng kh c th xuyn
qua lp cch nhit

Vic hiu chnh ny c xc nh theo cng thc

R1
U = U (-----)2

(D.3)

RT
trong :
R1- Nhit tr ca lp c cha khng kh, ly theo mc 5.1.
RT - Tng nhit tr ca cu kin, ly theo mc 6.
Ch : V d hiu chnh cho khe khng kh xem ph lc E
D.3. Hiu chnh mi ni c kh

Khi mi ni c kh xuyn qua lp cch nhit th hiu chnh s truyn nhit theo
cng thc sau:
Uf = fnfAf

(D.4)
30

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

Trong :
- H s o ( xem bng D-2)
f- H s dn nhit ca mi ni
nf - S mi ni trn mt mt vung
Af - Din tch mt ct ngang ca mi ni
BNG D.2. CC GI TR CA H S .

Loi cht ni

H s

Lin kt tng vi cc khi xy

Lp dng mi

Khng c s hiu chnh trong nhng trng hp sau :

- Cc lin kt tng bc qua mt khe trng.
- Cc lin kt tng ca khi xy vi ct g
- Khi dn nhit ca mi ni hay mt phn ca mi ni, nh hn
1W/(m.K).
Quy trnh ny khng p dng khi c hai u ca cht ni tip xc vi cc tm kim
loi.
Ghi ch: Cc phng php trong ISO 10211-1- Mi ni nhit trong cng
trnh xy dng- Dng nhit v nhit b mt- Phn 1. Phng php tnh ton
chung- c dng hiu chnh cc yu t trong nhng trng hp khi c 2 u
ca cht ni tip xc vi cc tm kim loi.

31

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

PH LC E
(THAM KHO).
CC V D V HIU CHNH CC KHE KHNG KH.

Xem t mc a, n mc h.
Hiu chnh mc 0.
a) Lp cch nhit lin tc nhiu lp vi cc mi ni sole.
b) Lp cch nhit lin tc, ring bit, vi mi ni mng xe, mng m dng hoc
cc mi ni gn keo lin kt.
c) Lp cch nhit lin tc, ring bit vi cc mi ni i u, vi iu kin chiu
di, chiu rng, cc sai s bnh phng v n nh ca kch thc lp cch
nhit m bo sao cho bt k mt khe no cng khng ln hn 5mm. Yu cu ny
c tho mn nu nh tng s dung sai chiu di, chiu rng v thay i kch
thc nh hn 5mm v mo so vi hnh ch nht ca cc tm t hn.
d) Lp cch nhit c hai lp, mt mt nm gia cc rui x, u ct, cc mi ni
hoc cc cu kin xy dng tng t, nhng b phn khc nh lp lin tc phi
trm ln lp th nht.
e) Mt tng n ca lp cch nhit trong cng trnh, ni m nhit tr ca cng
trnh (ngoi tr nhit tr ca lp cch nhit) t hn 50% tng nhit tr (v d R1
0,5 RT).
Hiu chnh mc 1
f) Lp cch nhit hon ton nm gia cc rui x, cc mi ni, u ct, hay cc b
cu kin xy dng tng t.

32

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

g) Lp cch nhit lin tc, ring bit vi cc mi ni ghp i u, c dung sai

chiu di, chiu rng v din tch cng vi s n nh kch thc ca lp cch
nhit bo m sao cho cc khe khng ln hn 5mm.
iu kin ny c gi thit l tng dung sai chiu di hoc chiu rng v
s thay i kch thc ln hn 5mm, hoc nu mo so vi hnh ch ca c tm
ln hn 5mm.
Hiu chnh mc 2.
h) Cng trnh c th c khng kh tun hon mt nng ca lp cch nhit do ni
khng hoc gn keo ti nh hoc y.

33

TIU CHUN vit nam

TCXDVN

tcvn 289-299-300-2003

TIU CHUN XY DNG VIT NAM

TCXDVN 299: 2003

(ISO 7345: 1987)

CCH NHIT - CC I LNG VT L V

NH NGHA
THERMAL INSULATION- PHYSICAL QUANTITIES AND DEFINITIONS

H NI- 2003

34

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

LI NI U
TCXDVN 299: 2003 (ISO 7345:1987)- Cch nhit- Cc i lng vt l v nh
ngha c chp nhn t ISO 7345:1987- Cch nhit- Cc i lng vt l v
nh ngha.
TCXDVN 299: 2003 (ISO 7345:1987)- Cch nhit- Cc i lng vt l v nh
ngha do Vin Nghin cu Kin trc ch tr bin son, V Khoa hc Cng nghB Xy dng ngh v c B Xy dng ban hnh.

35

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

Phn gii thiu

Tiu chun ny l mt trong cc tiu chun v thut ng lin quan n cch nhit,
bao gm:
- TCXDVN 300: 2003 (ISO 9251-1987). Cch nhit - Cc iu kin truyn nhit
v cc c tnh ca vt liu - Thut ng.
- ISO 9346. Cch nhit- Truyn nhit khi- Cc i lng vt l v nh ngha.
- ISO 9288. Cch nhit- Truyn nhit bng bc x - Cc i lng vt l v nh
ngha

36

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

CCH NHIT - CC I LNG VT L V NH NGHA

THERMAL INSULATION- PHYSICAL QUANTITIES AND DEFINITIONS

1. Phm vi v lnh vc p dng

Tiu chun ny nh ngha cc i lng vt l s dng trong lnh vc cch
nhit v a ra cc k hiu v n v tng ng.
Ghi ch: Do phm vi ca tiu chun ny ch gii hn trong lnh vc cch
nhit nn mt s nh ngha a ra mc 2 khc vi nhng nh ngha a ra
ISO 31/4- Cc i lng vt l v cc n v nhit. phn bit s khc nhau
, trc cc thut ng c nh du sao (*) .
2. CC I LNG VT L V NH NGHA
I
LNG

N V

2.1. Nhit; nhit lng

2.2 Lu lng dng nhit: Nhit lng truyn

ti hoc truyn t mt h thng chia cho thi

gian:
DQ
= -----DT

37

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

2.3 Cng dng nhit: Lu lng dng

nhit chia cho din tch:

W/M2

Q1

W/M

W/(M.K)

(M.K)/W

D
Q = --------DA
Ghi ch: T cng c th c thay th
bng thut ng cng b mt khi n c
th nhm ln vi thut ng cng theo
chiu di(2.4)
2.4. Cng theo chiu di ca dng
nhit: Lu lng dng nhit chia cho chiu
di:
D
q1 = ---dl
2.5. H s dn nhit: i lng c xc nh
theo biu thc di y:
q = grad T
Ghi ch: Khi nim chnh xc v h s dn
nhit cho phn ph lc. Khi nim ny cng
lin quan ti vic s dng khi nim h s dn
nhit cho vt liu xp ng hng hoc d
hng, nh hng ca nhit v cc iu kin
th nghim.
2.6 Nhit tr sut: i lng c xc nh
bi h thc di y:
grad T = rq
Ghi ch: Khi nim chnh xc v nhit tr sut
cho phn ph lc.

38

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

2.7 *Nhit tr 1) : Chnh lch nhit chia cho

cng dng nhit trong trng thi n nh

(m2.K)/W

T1 - T2
R = ----------q
Ghi ch:
1. i vi mt lp phng khi s dng khi nim
h s dn nhit v khi tnh cht ny khng i
hoc tuyn tnh vi nhit (xem ph lc) th:
d
R = ------

Trong d l chiu dy ca lp.

Cc nh ngha ny gi thitt nh ngha hai
nhit tham chiu T1, T2 v mt din tch m
cng dng nhit truyn qua l ng
nht
1) Theo ISO 31/4 th nhit tr cn gi l vt cch nhit hoc h s cch
nhit, k hiu l M
Nhit tr c th lin quan ti vt liu, cu trc hoc b
mt. Nu T1 hoc T2 khng phi l nhit ca b mt
cht rn m ca b mt cht lng, th nhit tham
chiu phi c xc nh trong mi trng hp c th
(c tham chiu vi s truyn nhit i lu t do hay
cng bc v bc x nhit t cc vt xung quanh,
v.v...)
Khi xc nh gi tr nhit tr th phi bit T1 v T2
2. Nhit tr c th c thay th bng thut ng
Nhit tr b mt khi n c th nhm ln vi thut
ng Nhit tr theo chiu di (2.8).

39

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

2.8 * Nhit tr theo chiu di1): Chnh lch nhit

chia cho cng dng nhit theo chiu di trong iu
kin n nh:

R1

(m.K)/W

W/(m2.K)

T1 - T2
R1 =- --------q1
Ghi ch: Gi thit hai nhit tham chiu l T1, T2 v
chiu di m cng theo chiu di ca dng nhit
l ng nht
Nu bn trong h thng T1 hoc T2 khng phi l nhit
ca b mt cht rn m l ca b mt cht lng th
nhit tham chiu phi c xc nh trong tng
trng hp c th (c ch n truyn nhit i lu
hay cng bc v bc x nhit t cc mt xung quanh,
v.v...)
Khi xc nh gi tr nhit tr theo chiu di th phi
bit T1 v T2
2.9. H s trao i nhit b mt: Cng dng nhit
ti b mt trong iu kin n nh chia cho chnh lch
nhit gia b mt v mi trng xung quanh:
q
h = --------T S - Ta
Ghi ch: Gi thit b mt truyn nhit, nhit b mt
Ts , nhit khng kh l Ta l xc nh (c s tham
chiu vi s truyn nhit i lu t do hay cng bc
v bc x nhit t cc mt xung quanh, v.v...)

40

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

2.10 dn nhit: S nghch o ca nhit tr t b

mt ny ti b mt kia trong iu kin cng dng
nhit l ng nht.

W/(m2.K)

A1

W/(m.K)

U1

W/(m2.K)

1
A= ----R
Ghi ch: dn nhit c thay th bng dn
nhit b mt khi n c th b nhm ln vi thut ng
dn nhit theo chiu di (2.11).
2.11 dn nhit theo chiu di : S nghch o ca
nhit tr theo chiu di t b mt ny ti b mt kia
trong iu kin cng dng nhit l ng nht.
1
A1 = -----R1
2.12 truyn nhit: Lu lng dng nhit iu
kin n nh chia cho tch s ca din tch v chnh
lch nhit ca mi trng hai pha ca h thng:

U1 = ---------(T1 T2)A
Ghi ch:
1. Gi thit h thng, hai nhit tham chiu T1, T2 v
cc iu kin bin khc l xc nh.
2. truyn nhit c thay th bng thut ng
truyn nhit b mt khi n c th nhm ln
vi thut ng truyn nhit theo chiu di
(2.13).
3. S nghch o ca truyn nhit l tng nhit tr
ca mi trng hai pha ca h thng:

41

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

2.13 truyn nhit theo chiu di: Lu lng dng

nhit iu kin n nh chia cho tch s ca chiu di
v chnh lch nhit ca mi trng hai pha ca
h thng:

U1

W/(m.K)

J/K

J/(kg.K)

2.15.1 Nhit dung ring p sut khng i.

cp

J/(kg.K)

2.15.2 Nhit dung ring th tch khng i.

cv

J/(kg.K)

m2/s

U1 = ------------(T1 T2 )l
Ghi ch:
1. Gi thit h thng, hai nhit tham chiu T1, T2 v
cc iu kin bin l xc nh.
2. S nghch o ca truyn nhit theo chiu di l
tng nhit tr theo chiu di gia mi trng hai
pha ca h thng:
2.14 Nhit dung: i lng c xc nh bng ng
thc sau:
dQ
C = -----dT
Ghi ch: Khi nhit ca h thng tng ln mt
lng dT do s tng thm mt lng nh nhit dQ th
i lng dQ/dT gi l nhit. dung
2.15 Nhit dung ring: Nhit dung chia cho khi
lng.

2.16 *H s dn nhit : dn nhit chia cho tch

s gia khi lng ring v nhit dung ring

= -----------c
42

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

Ghi ch:
1. i vi cht lng, nhit dung ring thch hp l cp.
2. nh ngha ny gi thit mi trng ng nht,
khng trong sut.
3. H s dn nhit c lin quan ti trng thi
khng n nh v c th o trc tip hoc tnh ton
bng cng thc trn t cc i lng c o ring r
4. Ngoi ra, h s dn nhit c k n s thay i
nhit bn trong khi vt liu khi nhit b
mt thay i. H s dn nhit ca vt liu cng cao
th nhit bn trong vt liu cng nhy cm vi s
thay i ca nhit b mt.
2.17 H s hm nhit: Cn bc hai ca tch s gia
dn nhit, khi lng ring v nhit dung ring

J/(m2.Ks1/2)

b = c
Ghi ch:
1. i vi cht lng, nhit dung ring thch hp l cp.
2. c tnh ny lin quan ti iu kin khng n nh.
N c th c o hoc tnh ton bng cng thc trn
t cc i lng o ring r. Ngoi ra, h s hm nhit
th hin s thay i ca nhit b mt vt liu khi
cng dng nhit i qua b mt thay i. H s
hm nhit ca vt liu cng thp th nhit b mt
cng nhy cm vi s thay i ca dng nhit ti b
mt.
3. c tnh nng lng ca cng trnh:
3.1 H s tn tht nhit theo th tch: Lu lng dng FV
nhit t cng trnh chia cho tch s th tch v chnh
lch nhit gia mi trng bn trong v bn ngoi:

FV = ------VT
43

W/(m3.K)

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

Ghi ch: Lu lng dng nhit c th bao gm:cc tc

ng truyn nhit qua v bao che ca cng trnh, h
thng thng gi, bc x mt tri, v.v...Trong i
lng th tch V phi c xc nh.
Khi p dng h s tn tht nhit theo th tch chp
nhn cc nh ngha v nhit bn trong, nhit
bn ngoi, th tch v cc tc ng nhit khc gy ra
lu lng dng nhit .
FS

W/(m2.K)

h-1

4.1 Nhit nhit ng lc

4.2 Nhit bch phn

3.2 H s tn tht nhit theo din tch: Lu lng

dng nhit t cng trnh chia cho tch s din tch v
chnh lch nhit gia mi trng bn trong v bn
ngoi:

FS = -----A T
Ghi ch: Lu lng dng nhit c th bao gm cc
tc ng truyn nhit qua v bao che ca cng trnh,
h thng thng gi, bc x mt tri,v.v...Din tch c
th l din tch v bao che, din tch sn...
Khi p dng h s tn tht nhit theo th tch chp
nhn cc nh ngha v nhit bn trong, nhit
bn ngoi, th tch v cc tc ng nhit khc gy ra
lu lng dng nhit.
3.3 Bi s trao i khng kh: S ln thay i khng
kh trong mt th tch xc nh chia cho thi gian:
Ghi ch: n v ca bi s trao i khng kh (h-1)
khng phi l n v o trong h SI. Tuy vy, s ln
thay i khng kh trong mt gi ni chung c chp
nhn th hin bi s trao i khng kh
4. K hiu v n v o ca cc i lng khc:

44

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

4.3 Chiu dy

4.4 Chiu di

4.5 Chiu rng

4.6 Din tch

m2

4.7 Th tch

m3

4.8 ng knh

4.9 Thi gian

4.10 Khi lng

Kg

4.11 Khi lng ring

kg/m3

5. Cc k hiu ph:
trnh nhm ln cn phi s dng nhng k hiu ph hoc cc du hiu
nhn bit khc. Trong cc trng hp ngha ca chng cn phi r rng.
Nhng k hiu ph di y khuyn co s dng:
- bn trong (interior).

- bn ngoi (exterior)

- b mt (surface)

- mt trong (interior surface)

si

- mt ngoi (exterior surface)

se

- dn truyn (conduction)

cd

- i lu (convection)

cv

- bc x (radiation)

- tip xc (contact)

- khng gian kh (khng kh) (gas (air) space)

- mi trng xung quanh (ambient)

45

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

PH LC

Khi nim v dn nhit

A.0. Gii thiu
hiu r thm khi nim dn nhit khi p dng, ph lc ny a ra cch gii
thch theo ton hc chnh xc hn.
A.1. Gradian nhit (grad T) ti im P
y l mt vct theo hng php tuyn n vi mt ng nhit cha im
P. ln ca n bng o hm ca nhit T theo khong cch t P dc theo
phng php tuyn n, vct n v l en
T nh ngha ny c:
T
grad T.en =

(1)
n

A.2. Cng dng nhit b mt, q, im P (b mt c dng nhit c

truyn qua)
c xc nh nh sau:
d
q=(

)P

(2)

dA
Khi cp n s trao i nhit do dn nhit mi im ca vt th ni
tn ti s dn nhit th i lng q ph thuc vo hng ca b mt (tc l ph
thuc vo hng php tuyn im P ti b mt din tch A) v c th tm c
hng php tuyn n vi b mt din tch An cha im P, ni m tr s q c gi tr
ln nht v c k hiu bng vct q:

) Pen

q= (

(3)

An

46

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

i vi b mt bt k din tch AS i qua im P, cng dng nhit b

mt q l mt thnh phn ca vc t q theo hng php tuyn ti b mt ti
im P.
Vct q c gi l mt dng nhit (khng phi cng dng
nhit). Thut ng dng nhit v lu lng dng nhit l cch ni tng
ng khi cp ti dn nhit. Bt k khi no vct q khng th xc nh c
(i vi truyn nhit i lu v hu ht cc trng hp truyn nhit bc x), th
ch s dng thut ng lu lng dng nhit v cng dng nhit b mt
A.3. Nhit tr sut r ti im P
y l i lng cho php tnh ton vct grad T ti im P t vct q ti
im P bng nh lut Fourier. Trng hp n gin nht (vt liu ng nhit) l
khi grad T v q song song v ngc chiu, lc r c xc nh mi im nh
h s t l gia cc vct grad T v q:
grad T = - rq

(4)

Trong trng hp ny r cng l h s t l nghch gia cc thnh phn ca

grad T v q ti cng mt im dc theo hng s bt k v khng ph thuc vo
hng s chn.
Trong trng hp chung (vt liu ng hng hoc d hng), mt trong
ba thnh phn xc nh grad T l i lng t l tuyn tnh ca cc thnh phn
ca vct q. Do nhit tr sut c xc nh thng qua tenx r ca chn h
s ca cc i lng t l tuyn tnh theo h thc di y :
grad T = - r q

(5)

Nu nhit tr sut r hoc r khng i theo to v thi gian, c th xem

n nh l mt c tnh nhit nhit cho.
A.4. dn nhit im P

47

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

y l i lng cho php tnh ton vct q ti im P t vct grad T

ti im P, c ngha l bng tch s ca dn nhit vi nhit tr sut bng mt
hoc bng mt n v tenx.
Nu q v grad T song song v ngc chiu th:
q = - grad T

(6)

r = 1
Ging nh nhit tr sut, dn nhit trong hu ht cc trng hp l mt
tenx ca chn h s ca cc i lng t l tuyn tnh thuc cc thnh phn
ca grad T m cc h s ny xc nh mi thnh phn ca q theo h thc di
y:
q = - grad T

(7)

Nh vy c th c xc nh c bng cch o ngc r v

ngc li. Nu dn nhit hoc khng i theo to v thi gian, n c
th c xem nh l mt c tnh nhit nhit cho.
dn nhit c th l mt hm s ca nhit v ca hng (vt liu d
hng). Do cn bit mi quan h ca cc thng s ny.
Hy xem xt mt vt th c chiu dy d c gii hn bng hai mt phng
song song v ng nhit, c nhit T1 v T2 , mi mt c din tch A.
Cc mp bn bao quanh cc mt chnh ca vt th ny c gi thit l
on nhit v thng gc vi chng. Gi thit rng vt th c to bi vt liu n
nh, ng nht v ng hng (hoc khng ng hng -d hng- vi mt trc
i xng vung gc vi cc mt chnh). Trong iu kin nh vy cc h thc
di y = o hm t nh lut Fourier trong cc trng thi n nh s c p
dng nu h s dn nhit hoc , hoc nhit tr sut r hoc r khng ph
thuc nhit :
d

1
=

=
r

=
A(T1 - T2)

(8)
R

48

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

A(T1 T2)
R=

d
=

= rd

(9)

Nu tt c cc iu kin trn c p ng (ngoi tr h s dn nhit

hoc l hm s tuyn tnh ca nhit th vn p dng cc h thc trn nhng
h s dn nhit c tnh nhit trung bnh
T1 + T2
Tm =

.
2

Tng t, nu mt vt th c chiu di l c gii hn bi hai mt ng

nhit, hnh lng tr, ng trc c nhit T1 v T2 v ng knh D1 v D2 tng
ng, v nu hai u ca vt th l cc mt on nhit phng vung gc vi hnh
lng tr, v cc vt liu l n nh, ng nht v ng hng, th cc h thc di
y = o hm t nh lut Fourier trong cc iu kin n nh s c p dng
nu dn nhit hoc nhit tr sut r khng ph thuc vo nhit :
De

ln

ln

Di

=
r

De
Di

(10)

2l(T1- T2 )
(T1 T2 ) /D

R=

De
ln

D
= r

Di

De
ln

(11)
Di

Trong D c th l ng knh bn ngoi hoc bn trong hoc ng

knh xc nh khc.

49

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

Nu tt c cc iu kin trn u c p ng ngoi tr h s dn nhit

l mt hm s tuyn tnh ca nhit th cc h thc trn vn c p dng
nhng h s dn nhit c tnh theo nhit trung bnh qua biu thc sau:
T1 + T2
Tm =
2
Vi nhng gii hn trn, cng thc (8), (10) thng c s dng xc
nh h s dn nhit ca mi trng khng trong sut, ng nht t cc i lng
o c nhit trung bnh Tm.
Tng t, cng thc (8) v (10) cn thng c dng xc nh c
tnh nhit ca cc mi trng xp t cc i lng o c m i vi chng qu
trnh truyn nhit tng hp bao gm ba phng thc : bc x, dn nhit v i
khi c i lu nhit.

c tnh nhit o c i din cho tt c cc phng thc truyn nhit

nu trn c gi l dn nhit (i khi cn gi l dn nhit biu kin,
tng ng hoc hiu qu) ca mi trng xp ng nht khi n khng ph
thuc vo kch thc hnh hc ca mu o, tnh cht bc x nhit ca cc b mt
gii hn ca mu o v chnh lch nhit (T1 - T2)
Khi cc iu kin khng tho mn, nhit tr b mt phi c s dng
biu th c tnh ca mu o vi cc kch thc hnh hc, chnh lch nhit
(T1 -T2 ) v vi bc x nhit cho ca cc mt bn ca mu o
-------------------------------------------

50

TIU CHUN vit nam

TCXDVN

tcvn 289-299-300-2003

TIU CHUN XY DNG VIT NAM

TCXDVN 300: 2003

(ISO 9251 : 1987)

CCH NHIT - IU KIN TRUYN NHIT V CC C TNH

CA VT LIU- THUT NG
THERMAL INSULATION- HEAT TRANSFER CONDITIONS AND PROPERTIES OF
MATERIALS- VOCABULARY

H NI-2003

51

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

LI NI U

TCXDVN 300: 2003 (ISO 9251:1987)- Cch nhit- iu kin truyn nhit v cc
c tnh ca vt liu- Thut ng chp nhn t ISO (ISO 9251:1987)- Cch nhitiu kin truyn nhit v cc c tnh ca vt liu- Thut ng .
TCXDVN 300: 2003 (ISO 9251:1987)- Cch nhit- iu kin truyn nhit v cc
c tnh ca vt liu- Thut ng do Vin Nghin cu Kin trc bin son, V
khoa hc Cng ngh- B Xy dng ngh v c B Xy dng ban hnh.

52

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

Phn gii thiu

TIU CHUN NY L MT TRONG S CC TIU CHUN V THUT NG DNG
CHO CCH NHIT .

Cc tiu chun ny bao gm :

- TCXDVN 299: 2003 (ISO 7345-1987)- Cch nhit- Cc i lng vt l v nh
ngha .
- ISO 9346- Cch nhit- Truyn nhit- Cc i lng vt l v nh ngha .
- ISO 9229- Cch nhit- Vt liu v sn phm cch nhitThut ng 1)
- ISO 9288- Cch nhit-Truyn nhit bng bc x-Cc i lng vt l v nh
ngha .

1) Trong giai on son tho

CCH NHIT - IU KIN TRUYN NHIT V CC C TNH CA VT LIUTHUT NG
THERMAL INSULATION- HEAT TRANSFER CONDITIONS AND PROPERTIES OF MATERIALSVOCABULARY

1. Phm vi v i tng p dng

Tiu chun ny nh ngha cc thut ng c s dng trong lnh vc cch
nhit nhm m t cc iu kin truyn nhit v cc c tnh ca vt liu.
2. Cc iu kin truyn nhit
53

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

2.1.Trng thi n nh : L iu kin truyn nhit khi tt c cc thng s lin

quan khng i theo thi gian .
2.2 Trng thi khng n nh : L iu kin truyn nhit khi cc thng s lin
quan bin i theo thi gian.
2.3 Trng thi chu k : L trng thi khng n nh trong iu kin gi tr ca cc
thng s lin quan lp li sau nhng khong thi gian u nhau m khng ph
thuc vo iu kin ban u .
2.4 Trng thi chuyn tip : L trng thi khng n nh trong gi tr ca cc
thng s lin quan c bin i tim cn t trng thi ban u, n trng thi n
nh hoc trng thi chu k
2.5 Truyn nhit : L s truyn nng lng nh dn truyn nhit, i lu nhit
hoc bc x nhit, hoc tng hp tt c cc phng thc trn.
3. c tnh ca vt liu
3.1 xp, : Tng th tch ca cc khong rng trong vt liu xp chia cho tng
th tch ca vt liu.
Ghi ch : xp ca vt liu c th c xc nh bng cng thc sau :
- g
= 1
s - g
Trong :
: Khi lng ring biu kin ca vt liu ;
s: Khi lng phn c ca vt liu ;
g: Khi lng ring ca khng kh trong khang rng ca vt liu .
Khi lng ring biu kin ca vt liu c xc nh bng cc phng php thc
nghim .
3.2 xp cc b, p : xp ti im P nm trong phn vt liu c khi tch nh
so vi th tch tng th nhng ln tnh c gi tr trung bnh c ngha.

54

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

3.3 Mi trng xp: Mi trng khng ng nht do c cc khong rng v phn

c phn b mt cch u n.
C th phn chia cc loi mi trng xp theo cu trc hnh hc nh quy
nh trong cc iu t 3.3.1 n 3.3.4.
3.3.1 Mi trung xp dng si: Mi trng c to bi nhng phn t kh lin
tc nm gia cc phn t vt cht c c chiu di l kch thc chim u th.
3.3.2 Mi trng ht xp : Mi trng c to bi nhng phn t kh lin tc
nm gia cc phn t vt cht c c hnh dng khng theo quy lut v khng kch
thc no ca chng chim u th .
3.3.3 Mi trng xp dng t bo : Mi trng c to bi cc phn c lin
tc ngn bi cc l rng cha kh dng gn ging hnh cu.
3.3.4 Mi trng xp kiu mng : Mi trng c to bi cc phn c lin tc
bao gm cc l rng c tip xc bn trong to nn phn t kh cng lin tc .

3.4 Mi trng c xp ng nht : Mi trng m xp cc b khng ph

thuc vo v tr im tnh ton.

3.5 Mi trng ng nht : Mi trng trong cc c tnh lin quan ph thuc

vo v tr ca chnh mi trng , m c th ph thuc vo cc thng s nh thi
gian, phng hng hoc nhit . . .

3.6 Mi trng khng ng nht : Mi trng trong cc c tnh lin quan

ph thuc vo v tr ca chnh mi trng do s c mt ca cc phn t vt cht
khng ging nhau .

3.7 Khi lng ring : Bng khi lng chia cho th tch.
Ghi ch :
1. i vi cc vt liu xpv vt liu dng ht th khi lng ring ca phn
c, khi lng ring ca ton khi c th xc nh c.
55

TIU CHUN vit nam

tcvn 289-299-300-2003

2. Theo ISO 31, khi lng ring c k hiu l , n v o l kilgam

trn mt khi (kg/m3).

3.8 Mi trng ng hng : Mi trng trong cc c tnh lin quan khng

ph thuc vo phng hng m c th l hm s theo v tr ca mi trng hoc
hm s bin thin theo thi gian, nhit . . .

3.9 Mi trng khng ng hng : Mi trng trong cc c tnh lin quan

l hm s ca phng hng.

3.10 Mi trng n nh : Mi trng trong cc c tnh c lin quan khng

ph thuc vo thi gian, m c th l mt hm s bin thin theo ta , phng
hng, nhit v.v.. . . .

-------------------------------------

56