You are on page 1of 160

HC VIN CNG NGH BU CHNH VIN THNG

SCH HNG DN HC TP

CH NGHA
X HI KHOA HC
(Dng cho sinh vin h o to i hc t xa)
Lu hnh ni b

H NI - 2006

HC VIN CNG NGH BU CHNH VIN THNG

SCH HNG DN HC TP

CH NGHA X HI KHOA HC

Bin son :

CN. MINH SN

Gii thiu mn hc

GII THIU MN HC

1. GII THIU CHUNG


Nhm phc v vic hc tp v t nghin cu ca sinh vin theo chng trnh
o to i hc theo hnh thc gio dc t xa ca Hc vin cng ngh Bu chnh
Vin thng, c s ng ca cp trn, b mn Mc - Lnin khoa c bn I - Hc vin
Cng ngh Bu chnh Vin thng t chc bin son cun Sch hng dn hc tp mn
ch ngha x hi khoa hc.
Cun sch c bin son trn c s gio trnh ch ngha x hi khoa hc dng
trong cc trng i hc v Cao ng do B Gio dc v o to ban hnh.
Ni dung cun Sch hng dn hc tp mn ch ngha x hi khoa hc c
bin son theo trnh t: Nu r mc ch, yu cu, trng tm ca bi gio trnh ch
ngha x hi khoa hc do B Gio dc v o to ban hnh. Cui mi chng l nhng
ni dung cu hi v bi tp cng nhng gi , hng dn nghin cu ph hp.

2. MC CH MN HC
Mn hc cung cp cho sinh vin nhng kin thc c bn v ch ngha x hi khoa
hc. Trn c s tip tc cng c, hon thin th gii quan, phng php lun ca ch
ngha Mc - Lnin, qun trit ng li, quan im xy dng ch ngha x hi ca
ng Cng sn Vit Nam.

3. PHNG PHP NGHIN CU MN HC THEO HNH THC GIO


DC T XA
t kt qu tt mn hc ny, ngoi yu cu chung i vi cc mn Mc Lnin v t tng H Ch Minh sinh vin cn lu my im sau:
3.1. Thu thp v s dng cc ti liu sau
- Gio trnh ch ngha x hi khoa hc B Gio dc v o to ban hnh .
- Sch hng dn hc tp ch ngha x hi khoa hc: Minh Sn, Hc vin
cng ngh Bu chnh - Vin thng 2006.
- Cc ti liu tham kho trong mc ti liu tham kho cui sch ny.
1

Gii thiu mn hc
3.2. Tham gia y cc bui hng dn hc tp
- Cc bui hng dn hc tp u k, gia v cui k ging vin s gip sinh vin
nm c tng th mn h, cch nghin cu, tip cn, l gii cc vn m mn hc
ra gc l lun v thc tin. Qua sinh vin cng c th trao i, tho lun vi ng
mn v cc vn quan tm. Thi gian tp trung nghe hng dn khng nhiu, do cn
tn dng thi gian c nh hng trong hc tp, nghin cu.
3.3. Phi tn dng kin thc cc mn hc trit hc Mc - Lnin, kinh t - chnh tr
hc Mc - Lnin
V trit hc l th gii quan phng php lun chung nht ca cc khoa hc, vi
ch ngha x hi n l c s trc tip. Do vy nm vng cc nguyn l ca trit hc,
kinh t chnh tr hc Mc - Lnin gip sinh vin hiu r hn v ni dung mn hc.
3.4. Nghin cu, nm chc vn ct li
Sinh vin nn c qua sch hng dn hc tp trc khi hc tp cc ti liu khc.
y l c s tip cn cc vn ct li, hiu ni dung ca gio trnh ch ngha x
hi khoa hc.
Cng nn tip cn vi cc thng tin thc tin t cc ngun khc: cc loi bo: ni,
vit, hnh hiu thm v ni dung l lun.
3.5. Ch ng lin h vi ng mn v ging vin
Nu c iu kin th tham gia din n hc tp qua mn Internet, nhng ch thi
gian biu. Bn c th s dng dch v bu chnh vin thng qua trao i thng tin mn
hc.
3.6. Nn ghi chp li nhng vn c bn
Ghi chp li l mt hnh ng nhm thu tm kin thc theo kin ca mnh. Ghi
chp gip chng ta tip cn, ti hin kin thc trong qu trnh t hc tp, t nghin cu.
3.7. Tr li cc cu hi cui mi chng
Cu hi sau mi chng l nhng ni dung chnh cn t c chng . Tr
li cu hi l tng bc hon chnh ni dung mn hc. ng ngn ngi, hy c gng tr
li, n gip bn gn lin gia hc i i vi hnh, l lun gn lin vi thc tin
Hy xy dng thi quen c, ghi chp v t tr li cu hi l b quyt ca vic
t hc tp, nghin cu.
Mc d c nhiu c gng nhng khng trnh khi nhng thiu st, rt mong
c s ng gp kin ca bn c
Chc bn thnh cng!
2

Gii thiu mn hc

Chng 1: Lc kho t tng x hi ch ngha

CHNG 1: LC KHO T TNG X HI CH


NGHA

GII THIU CHUNG


Ch ngha Mc - Lnin ra i, pht trin nhng iu kin kinh t x hi nht nh, c
pht trin trn c s nhng thnh tu khoa hc t nhin vng chc, c k tha v pht trin
nhng gi tr t tng nhn loi trc . Ch ngha Mc Lnin ni chung, ch ngha x hi
khoa hc ni ring c bt ngun trc tip t t tng x hi ch ngha ca nhn loi trc
. Do vy nm chc bn cht cch mng v khoa hc ca ch ngha x hi khoa hc cn
hiu mt cch khi qut qu trnh hnh thnh pht trin t tng x hi ch ngha trong lch s
t tng nhn loi.

MC CH YU CU CN NM VNG
1. Hiu c khi nim v t tng x hi ch ngha.
2. Thy c t tng x hi ch ngha qua cc thi k lch s
3. Nm c nhng gi tr v hn ch ca t tng x hi ch ngha trc khi ch ngha
x hi khoa hc ra i.
4. Thy c tnh tt yu ca s ra i ch ngha x hi khoa hc v cc giai on pht
trin ca n.

NI DUNG
1.1. KHI NIM V PHN LOI T TNG X HI CH NGHA
1.1.1. Khi nim t tng x hi ch ngha
1.1.1.1. nh ngha t tng x hi ch ngha
T tng l mt hnh thi thc ca con ngi phn nh th gii hin thc. Bt c t
tng no cng bt ngun v phn nh iu kin sinh hot vt cht ca mt x hi nht nh.
Trit hc Mc Lnin ch r chnh s khc nhau v s hu t liu sn xut ch yu
ca x hi l c s ca s phn chia x hi thnh nhng k giu v ngi ngho, phn chia
thnh k p bc bc lt v ngi b p bc bc lt. Nghin cu v tnh trng Lnin ch
4

Chng 1: Lc kho t tng x hi ch ngha


r: t lu ri, hng bao th k nay, thm ch hng ngn nm nay, nhn loi mong c
th tiu lp tc mi s bc lt v xa b s khc nhau gia ngi giu v ngi ngho. l
nguyn vng c tnh cht x hi ch ngha.
Nhng t tng phn nh li ch ca cc giai cp b tr chng li li ch ca nhng
giai cp thng tr. T khng nh ca Lnin c th a ra nh ngha v t tng x hi ch
ngha nh sau:
T tng x hi ch ngha l mt h thng nhng quan nim phn nh nhng nhu cu,
nhng c m ca cc giai cp lao ng b thng t v con ng, cch thc v phng php
u tranh nhm thc hin mt ch x hi m , t liu sn xut l thuc v ton x hi
khng c p bc v bc lt, trn c s , mi ngi u bnh ng v mi mt v u c
cuc sng m no, hnh phc vn minh.
1.1.1.2. Nhng biu hin c bn ca t tng x hi ch ngha
- L quan nim v mt ch x hi m mi t liu sn xut thuc v mi thnh vin,
thuc v ton x hi (ch cng hu v t liu sn xut).
- L t tng v mt ch x hi m ai cng c vic lm v ai cng lao ng.
- L t tng v mt x hi trong mi ngi u bnh ng, c cuc sng m no, t
do, hnh phc. Mi ngi u c iu kin lao ng cng hin, hng th v pht trin
ton din.
1.1.2. Phn loi cc t tng x hi ch ngha
Vic phn loi t tng x hi ch ngha c da theo cc tiu ch theo lch i, theo
trnh pht trin cng nh s kt hp ng mc cc tiu ch .
1.1.2.1. Phn loi t tng x hi ch ngha theo lch i
Da vo tin trnh lch s, ngi ta thng chia t tng x hi ch ngha thnh cc giai
on pht trin tng ng vi cc giai on pht trin ca x hi loi ngi. Theo c: t
tng x hi ch ngha thi c i v trung i, t tng x hi ch ngha thi k phc hng,
t tng x hi ch ngha thi k cn i v t tng x hi ch ngha thi k hin i.
1.1.2.2. Phn loi t tng x hi ch ngha theo trnh pht trin
Tc l theo tnh cht, trnh ca t tng s c: x hi ch ngha s khai, x hi ch
ngha khng tng, x hi ch ngha khng tng ph phn, x hi ch ngha khoa hc.
1.1.2.3. Kt hp tnh lch i vi trnh pht trin phn loi cc t tng x hi ch
ngha
Cc nh nghin cu u cho rng khng nn tuyt i ha cc tiu ch phn loi, ch
nn coi l tiu ch c bn, ch yu m thi.

Chng 1: Lc kho t tng x hi ch ngha


V vy khi nghin cu t tng x hi ch ngha cn ch n cp pht trin ni ti
(theo kiu ph nh ca ph nh vi cc c im k tha, ph nh, pht trin). Phng
php ny c coi l ph hp hn c kho st cc t tng x hi ch ngha.
1.2. LC KHO T TNG X HI CH NGHA TRC MC
1.2.1. T tng x hi ch ngha thi c i
Di ch cng x nguyn thy sn xut cha pht trin, do tnh cng ng v tc
loi v kinh t l c trng c bn nht ca i sng tp th trong cng x nguyn thy. Do
t tng x hi ch ngha cha c c s kinh t - x hi, n cha xut hin.
Ch cng x nguyn thy tan r, thay vo l ch chim hu n l. Quan h sn
xut chim hu n l l hnh thc pht trin cao hn so vi cng ng th tc. Kinh t c s
pht trin cao hn, ng thi trong x hi cng xut hin s phn chia giu ngho, xut hin
s bc lt p bc v b bc lt p bc. u tranh giai cp gia giai cp n l chng li giai
cp ch n.
Do s tc ng bi nhng huyn thoi, do b chi phi bi iu kin lch s c bit l
trnh nhn thc nn t tng x hi ch ngha thi k ny tn mn, ri rc cha thnh h
thng, ch yu c th hin nhng c m, nim kht vng ca cng chng b p bc, bc
lt. C th:
Do tc ng bi nhng huyn thoi m h mong mun tr v "thi k hong kim" - thi
k cng ng nguyn thy.
Kht vng, c m ca cng chng cn c th hin nhng cng trnh kin trc va
ni ln ti c ca ch chim hu n l va ni ln c m ca cng chng.
N cng c th hin bng nhiu phong tro khi ngha ca n l chng li ch n m
cuc khi ngha Xpactaquyt u cng nguyn l mt v d.
o C c s k ra i u cng nguyn cng phn nh nguyn vng ca nhng n
l v ngi lao ng mt t. Nu l c tht th cng x tp on C c gio c coi l
Cng sn u tin.
1.2.2. T tng x hi ch ngha t th k XVI n cui th k XVIII
1.2.2.1. iu kin kinh t x hi v hon cnh lch s
S xut hin nhng cng trng th cng, tin ca nn cng nghip c kh ha vi
c im ni bt l tnh cht chuyn mn ha thay th dn cho hp tc gin n trong phng
hi. Nhng thnh phn u tin ca giai cp t sn v v sn ra i, va i lp li ch vi
nhau va i lp vi giai cp phong kin. u tranh giai cp din ra mnh m.
Quan im thn hc nhng ch dn cho quan im duy l. Nhiu cuc Cch mng
t sn n ra bo hiu s sp ca ch phong kin v s thng tr ca giai cp t sn

Chng 1: Lc kho t tng x hi ch ngha


Nhng iu kin lm cho t tng x hi ch ngha pht trin sang mt thi k mi, trnh
mi cao hn. Xut hin nhiu nh t tng v i.
1.2.2.2. Cc i biu xut sc v t tng x hi ch ngha ch yu
a. T tng x hi ch ngha th k XVI - XVII
- Tmat Mor (1478 - 1535): L ngi c hc thc rng, l hun tc, gi nhiu chc
v trong Ngh vin Anh. L ngi theo ch ngha nhn o sm nhn ra bt cng trong x
hi.
Tc phm ni ting: Utopi - khng tng theo ting Hy lp: cha tn ti u c - c
vit vo nm 1516. y l mt tc phm vn hc vit v mt hn o, m v mt x hi
khng c thc.
T tng ni bt: Ph phn trt t chnh tr - x hi ang thi nt Anh v nhiu nc
khc Ty u. Vch r nguyn nhn chung ca tnh trng xut pht t ch t hu. Ch
ra con ng xa b bt cng trong x hi, xy dng x hi bnh ng phi xa b ch
t hu. ng cng ch ra x hi cn vn ti l x hi c: s hu tp th, lao ng tp th,
khng c p bc bc lt, mt x hi thng nht c qun l cht ch.
Mc d b x t, nhng Tmat Mor sng mi vi nhn loi bi t tng tin b .
ng c coi l ngi m u cc tro lu t tng x hi ch ngha v cng sn ch ngha.
- Tma Campanenla (1568 - 1639): L ngi , tham gia vo phong tro chng
xm lc ca bn thc dn Anh b bt cm t 30 nm. Trong t ng vit tc phm Thnh
ph mt tri".
Mc d cn duy tm nhng ng c quan im nhn o. Ph nhn ch t hu, xy
dng x hi da trn nn tng: ti sn l ca chung, quan im phn phi theo nhu cu. S
dng k thut gim nh lao ng bnh qun, nng nhc cho con ngi.
- Girc Uynxtenli (1609 - 1652): L nh t tng ca phi "o t" - tn gi
ginh cho nhng ngi ngho t cc ni n canh tc t hoang Lun n.
Tc phm ni ting "Lut t do" vi cc t tng chnh: Nu ln yu sch mi ngi
trong x hi phi c bnh ng trn tt c cc phng din kinh t - x hi v chnh tr. Ch
trng phong tro ha bnh, th tiu ch t hu v rung t, xy dng ch cng ha
ca nn sn xut nh da trn c s rung t l ca chung v s dng chung sn phm lm
ra.
b. T tng x hi ch ngha khng tng th k XVIII
T gia th k XVII ch qun ch chuyn ch vo thi k suy tn thay vo l ch
cng ha t sn. iu kin lm xut hin cc nh t tng x hi ch ngha .
- Ging Mli (1664 - 1729): L ngi Php, l linh mc vi tc phm "Nhng di chc
ca ti" ng ch r:
7

Chng 1: Lc kho t tng x hi ch ngha


"S bt bnh ng khng phi do t nhin mang li, tri li n ny sinh do chnh con
ngi to nn. Do vy phi xa b ch t hu xc lp ch cng hu v ca ci. Ch
trng gii phng x hi bng con ng u tranh".
- Grc c Ba Bp (1760 - 1797):
T thc tin ca cch mng t sn Php ng vit tc phm tuyn ngn ca nhng ngi
bnh dn" nu ra cng lnh hnh ng vi nhng nhim v bin php phi thc hin ngay
trong cch mng l:
T chc sn xut bnh m cu i cho nhng ngi ngho kh. Tch thu nh ca
bn nh giu c chia cho dn ngho. Tr li cho ngi ngho nhng vt em cm c.
Chim kho bc nh nc, bu in, cc kho hng
Ngoi nhng nhn vt tiu biu trn cn c cc nh t tng khc cng c ng gp
cho x hi t tng v x hi ch ngha nh: Morenly, Grabrien d Mably
1.2.3. Ch ngha x hi khng tng - ph phn u th k XIX
1.2.3.1. Hon cnh lch s v cc iu kin kinh t
L thi k bo tp ca cch mn t sn, phng thc sn xut t bn ch ngha
thng tr hu ht cc nc chu u, c bit pht trin nhanh Anh v Php. y cng l
thi k lc lng tin thn ca giai cp cng nhn gic ng v s mnh lch s ca mnh.. H
tng bc tr thnh giai cp c lp, i lp vi giai cp t sn. iu kin lm xut hin
s phn khng u tin ca giai cp cng nhn v nhn dn lao ng, cng l c s cho t
tng v x hi ch ngha.
1.2.3.2. Cc nhn vt tiu biu ca t tng x hi ch ngha
- Cld Hngri xanh Xi Mng (1760 - 1825):
L i t, b tc ca nc Php, sau b lnh i nghin cu khoa hc. Tc phm chnh
"ch cng nghip", "vn p nhng nh cng nghip" vi t tng chnh:
im mi m trong t tng x hi ch ngha l nu l lun v giai cp v xung t giai
cp, tuy cha l gii chnh xc v u tranh giai cp nhng ch r mc ch cui cng trong
n lc ca ng l gii phng giai cp cn lao.
Ph phn tnh hn ch ca cch mng t sn Php, t xut phi lm mt cuc cch
mng mi em li li ch cho ton x hi - cuc " tng cch mng".
Ch trng gii quyt xung t x hi bng ha bnh, ng khng ch trng xa b t
hu, m t chc mt ch s hu sao cho c li nht cho ton x hi.
Mc nhn xt: Ch ngha Xanh Xi Mng ch c th gi l th ca x hi, tc l va
tch cc, va c mt hn ch.
- Ph rng xoa Mari Scl Phurie (1772 1837): Xut thn t gia nh t sn, bn
thn cng l nh t sn.
8

Chng 1: Lc kho t tng x hi ch ngha


Tc phm chnh" Th gii mi cng nghip v x hi".
Vi cc t tng chnh:
Ph phn su sc ch t bn ch ngha: tnh trng v chnh ph v cng nghip, vch
ra nguyn nhn ca s ngho kh. a ra cc giai on pht trin ca lch s nhn loi: Mng
mui, d man, gia trng, vn minh t khng nh s dit vong ca ch ngha t bn.
Khng ch trng xa b ch t hu, phn i bo lc. a ra tiu ch nh gi trnh
ca x hi l gii phng ph n.
- Rbc oen (1971 - 1858):L ngi Anh, l ch xng hn 30 nm.
Tc phm chnh: "Quan nim mi v x hi hay l tiu lun v s hnh thnh tnh cch
ca con ngi".
T tng chnh: Ch trng xa b ch t hu (tng t nh Tmt Mor).
nh gi ngha lch s ca s pht trin lc lng sn xut trong thi lc lng i
cch mng cng nghip.
xng lut "Lao ng nhn o" vi ni dung: Phn i s dng lao ng tr em,
m bo iu kin lm vic, m bo phc li x hi Xc nh mi quan h gia hon cnh
v nhn cch con ngi.
Khc vi cc nh t tng khc wen thc hin kin tr thc nghim x hi, xy dng
lng cng sn, lng ha hp vi nhng vic lm tin b.
1.2.4. Gi tr v nhng hn ch lch s ca ch ngha x hi khng tng
1.2.4.1. Gi tr lch s ca ch ngha x hi khng tng
T tng ca ch ngha x hi khng tng, nht l t tng ca ch ngha x hi
khng tng ph phn m ni bt l nh t tng ln C. Xanh Ximng, Ph. Phuri, R. Ooen
c gi tr lch s rt ln.
- Nhng nh t tng ca ch ngha x hi khng tng u th hin tinh thn nhn o
ch ngha. Khng ch l nhn o t sn, m l ch ngha nhn o ngy cng c nhiu gi tr
mi vt khi nhn o t sn.
- nhng mc khc nhau, nhng u mang tinh thn ph phn ch qun ch v
ch t bn ch ngha ng thi.
H nh nhng th k ca thi i va ghi li ti c ca ch ngha t bn va tm ra hin
tng ngc ph bin trong x hi t bn, v ch r nguyn nhn ca nhng hin tng l
ch t hu.
- Mt s nh t tng cn th hin tinh thn x thn v chnh ngha, v chn l v tin
b x hi thng qua hot ng thc tin c tc dng thc tnh giai cp cng nhn v qun
chng nhn dn.
l cc hot ng tch cc ca Tmt Mor, Campanenla, R. oen.
9

Chng 1: Lc kho t tng x hi ch ngha


- Cc nh t tng x hi ch ngha khng tng nu ln nhiu lun im c gi tr
m sau ny Mc v ng-ghen chng minh c tnh ng n ca n.
l cc lun im: Cc giai cp xut hin l do s chim ot, ch ra s hn ch ca
cch mng t sn. Nu ra t tng gii phng ton x hi. To iu kin cho con ngi pht
trin ton din. Gii phng ph n, xa b s khc bit gia thnh th v nng thn.
Nhng gi tr trn c coi l tin ca ch ngha Mc - Lnin, vi x hi ch ngha
khoa hc n l tin l lun trc tip
1.2.4.2. Nhng hn ch ca x hi ch ngha khng tng
- Nhng nh t tng x hi ch ngha trc Mc cn duy tm trong lch s
Ch ngha x hi c h quan nim nh biu hin ca l tnh ca chn l c sn u
, ch cn ngi ta pht hin ri thuyt phc mi ngi xy dng x hi tt p. Nhng thc
cht l tnh vnh cu xy dng x hi "Tc l s thng tr ca giai cp t sn c hp
php ha m thi.
- Con ng, bin php ci to x hi c, xy dng x hi mi mang tnh cht o tng.
l vic cp ti con ng n ha: Thuyt gio, ci cch php lut thc nghim x
hi, ku gi "t tm" ca giai cp t sn. C ngi th hin bng hnh ng khi ngha nhng
cha c chun b t gic.
- Cc nh t tng x hi ch ngha khng tng khng th pht hin ra lc lng tin
phong c th thc hin cuc chuyn bin Cch mng t ch ngha t bn ln ch ngha x hi
l gia cp cng nhn.
n gii hn cui cng trc khi ch ngha Mc ra i, cc nh t tng x hi ch
ngha vn cha thot khi o tng: Nhiu lun im ng nht cha c lun chng bng
khoa hc, qu trnh pht trin y mu thun. C th thy r nguyn nhn ca nhng hn ch
l nhng t tng x hi ch ngha ra i trong iu kin ch ngha x hi pht trin cha
y , do cha bc l ht nhng mu thun vn c ca n cc nh t tng khi qut.
Giai cp cng nhn cha trng thnh, cha tr thnh giai cp "t gic" nn cc nh t tng
khng thy r.
1.3. S HNH THNH V PHT TRIN CA CH NGHA X HI KHOA HC
1.3.1. S hnh thnh ca ch ngha x hi khoa hc
1.3.1.1. Nhng iu kin v tin khch quan dn ti s ra i ca ch ngha x hi
khoa hc
(Xem li phn nhng iu kin v tin khch quan dn ti s ra i ca trit hc
Mc).
1.3.1.2. Vai tr ca Cc Mc v ng-ghen i vi s ra i ca ch ngha x hi khoa hc.
(Phn tiu s xem li phn trit hc Mc - Lnin)
10

Chng 1: Lc kho t tng x hi ch ngha


Mc v ng-ghen c 2 pht kin v i:
Mt l, sng to ra ch ngha duy vt lch s: Lm r tnh cht lch s ca hnh thi
kinh t - x hi, ch r tnh tt yu v tin khch quan ca Cch mng x hi ch ngha .
Hai l, hc thuyt gi tr thng d: vch trn bn cht ca ch n l lm thu, ch r
mu thun gia 2 giai cp cng nhn v giai cp t sn l t quyn li kinh t.
Nh 2 pht kin v i m Mc v ng-ghen lun gii mt cch khoa hc s mnh
lch s ca giai cp cng nhn (c coi l pht kin v i th 3). Nh m cc ng khc
phc c nhng hn ch ca ch ngha x hi khng tng.
Vi cc tc phm: Gp phn ph phn trit hc php quyn ca H-ghen, tnh cnh giai
cp lao ng Anh, h t tng c, c bit s ra i ca Tuyn ngn Cng sn (1848)
nh du s ra i ca ch ngha x hi khoa hc, ch ngha Mc. y l tc phm cha ng
ni dung c bn v 3 b phn cu thnh ch ngha Mc: trit hc, kinh t chnh tr hc v ch
ngha x hi khoa hc. Vi nhng ni dung chnh: khng nh quy lut pht trin khch quan
ca x hi v s dit vong tt yu ca ch ngha t bn, s thng li tt yu ca ch ngha x
hi v ch ngha cng sn, ch r vai tr ca giai cp cng nhn v chnh ng ca n trong
qu trnh chuyn bin t ch ngha t bn ln ch ngha x hi. Ch r con ng Cch mng
v sn v nhng lc lng, bin php thc hin. Ch r sch lc v iu kin quc t ca
giai cp cng nhn cng nh nhng phc ha v ch ngha cng sn.
1.3.2. Cc giai on pht trin c bn ca ch ngha x hi khoa hc
1.3.2.1. Cc Mc v ng-ghen t nn mng v tip tc pht trin ch ngha x hi khoa
hc
Sau 1848, Mc - ng-ghen tip tc tng kt kinh nghim ca cch mng Chu u 1848
- 1851 b xung vo l lun ca mnh nhng vn sau:
V vn chnh quyn: ginh quyn thng tr v chnh tr, giai cp cng nhn phi
p tan b my nh nc t sn quan liu, xy dng nh nc mi, nh nc dn ch t sn.
Phi s dng bo lc cch mng lt nh nc t sn, xy dng nn chuyn chnh v sn
- cng c ch yu xy dng ch ngha x hi.
Mc ng ghen cng b xung thm cc vn lin minh ca giai cp cng nhn vi
qung i qun chng to thnh ng lc ca cch mng. Gii quyt vn dn tc, quan
h giai cp dn tc. Phn chia cc giai on ca hnh thi kinh t - x hi cng sn ch ngha:
thp (ch ngha x hi), cao (ch ngha cng sn).
Tm li: Mc ng ghen chng nhng l ngi sng lp ra ch ngha x hi khoa hc
m cn l nhng ngi kin quyt u tranh bo v v pht trin l lun y. Nhng cng hin
c ngha trng i cho qu trnh thc hin s mnh lch s ca giai cp cng nhn.
1.3.2.2. Giai on Lnin tip tc pht trin v vn dng ch ngha x hi khoa hc trong
hon cnh lch s mi
11

Chng 1: Lc kho t tng x hi ch ngha


V.Lnin (1870 - 1924) l ngi k tc xut sc s nghip cch mng ca Mc ngghen
trong thi k quc ch ngha (xem li tiu s) Lnin pht trin ch ngha Mc chia lm hai
thi k.
Mt: Thi k t cui th k XIX n 1917. Ngi b xung v pht trin thm.
Vch ra hc thuyt xy dng ng kiu mi ca giai cp cng nhn v cch mng x
hi ch ngha v chuyn chnh v sn. Lun chng v s chuyn bin t cch mng dn ch
t sn l cch mng x hi ch ngha. Nhng vn mang tnh quy lut ca cch mng x hi
ch ngha, v vn dn tc v cng lnh dn tc. c bit Lnin tp hp, vn ng, t chc
qun chng tin hnh thng li cuc cch mng thng Mi Nga thnh cng.
Hai, Thi k t 1917 - 1924.
Do yu cu ca cng cuc xy dng ch ngha x hi Lnin phn tch ch r, ni dung
ca thi k qu , vch ra cng lnh xy dng ch ngha x hi. Vch ra mt cch ton din
phng hng xy dng v bo v cc thnh qu ca cch mng. Xc nh chnh sch kinh t
mi Ngi tip tc u tranh chng ch ngha c hi, xt li.
Tm li, Lnin l ngi bo v, pht trin ch ngha x hi khoa hc trn mi kha
cnh, bin n t l lun thnh thc tin. Do cng hin v i m ti hi ngh cc ng cng
sn v cng nhn quc t hp ti Maxcva nm 1924 quyt nh gn tn tui Lnin vo h
t tng ca giai cp cng nhn thnh tn gi ch ngha Mc - Lnin.
1.3.2.3. S pht trin v tip tc vn dng ch ngha x hi khoa hc t sau khi Lnin t
trn
T 1924 n nay ch ngha x hi khoa hc tri qua nhiu thng trm, t c
nhng thng li v i nhng cng tri qua nhng tn tht to ln. C th tm tt nhng ni
dung phn nh s vn dng pht trin ch ngha x hi khoa hc trong khong hn 80 nm
nh sau:
Th nht, mi thng li ca phong tro cch mng th gii ca th k XX u c phn
ng gp to ln ca ch ngha x hi. C th:
Cu loi ngi khi ha pht xt, y nhanh s tan r ca ch ngha thc dn c v mi,
hnh thnh v pht trin ch ngha x hi vi t cch l h thng. Trong xy dng ch ngha
x hi phn u v dn sinh dn ch.
Hai l, cc ng cng sn v cng nhn tng kt v b sung nhiu ni dung quan
trng cho ch ngha x hi khoa hc.
Xc nh ni dung, tnh cht, mc tiu ca thi i, ch r ni dung, phng hng ci
to, xy dng ch ngha x hi trn cc lnh vc. Vn qun l x hi v bo v t quc x
hi ch ngha.
Ba l, s thng li rc r v sau l s sp ca Lin X v ng u ch r vn :
S thnh cng v tht bi ca ch ngha x hi khng bt ngun t bn cht ch ngha x hi
12

Chng 1: Lc kho t tng x hi ch ngha


m do sai lm ch quan trong vic vn dng v pht trin ch ngha x hi khoa hc vo mi
nc trong qu trnh c to x hi c, xy dng x hi mi.
Do vy phi nhn thc, nhn thc li, nhn thc cho ng vi bn cht cch mng v
khoa hc ca ch ngha x hi khoa hc. ng thi bit vn dng, b xung pht trin sng to
ch ngha Mc - Lnin vo iu kin hon cnh ph hp vi mi nc, kin quyt u tranh
chng ch ngha c hi, xt li di nhiu hnh thc.
1.3.2.4. ng cng sn Vit Nam vi s vn dng v pht trin sng to ch ngha x hi
khoa hc
Trong th k XX, nhn dn Vit Nam t c nhng thnh tu to ln nht, v i nht.
Nhng thnh tu lun gn lin vi qa trnh vn dng sng to, b xung pht trin l lun
ca ch ngha x hi khoa hc trong iu kin c th ca Vit Nam. Nhng ng gp b xung
pht trin sng to ca H Ch Minh v ng ta c th tm tt trn mt s ni dung sau:
Mt l, c lp dn tc gn lin vi ch ngha x hi l quy lut cch mng Vit Nam.
Hai l, Kt hp ngay t u i mi kinh t vi i mi chnh tr, ly i mi kinh t l
trung tm, ng thi tng bc i mi chnh tr.
Ba l, Xy dng v pht trin kinh t th trng theo nh hng x hi ch ngha, tng
cng vai tr qun l ca nh nc. Gii quyt mi quan h gia tng trng kinh t vi m
bo tin b v cng bng x hi.
Bn l, M rng v pht huy khi i on kt dn tc.
Nm l, Tranh th ti a s ng tnh, ng h v gip ca nhn dn th gii, kt hp
sc mnh thi i v sc mnh dn tc pht trin t nc theo nh hng x hi ch
ngha.
Su l, Gi vng v tng cng vai tr lnh o ca ng Cng sn Vit Nam. Coi
trng cong tc xy dng ng, nng cao cht lng i ng ng vin, nng cao nng lc
lnh o v sc chin u ca ng.
l kinh nghim c tng kt, khi qut t thc tin ca cch mng Vit Nam, l s
vn dng, b xung pht trin ch ngha x hi khoa hc Vit Nam.
1.4. KT LUN
Nghin cu lch s t tng x hi ch ngha gip chng ta c mt ci nhn khi qut t
tng gii phng giai cp, gii phng x hi, gii phng con ngi trong lch s nhn loi.
ng thi cng gip chng ta thy c ch ngha x hi nm trong dng chy t tng ca
nhn loi, c ra i t nhng tin , nhng c s vng chc. Qua chng ta cng thy
c tnh cch mng khoa hc ca ch ngha x hi khoa hc, thy c s pht trin ca n
qua cc thi k lch s. Nghin cu vn ny cng ch cho chng ta thy s cn thit phi
vn dng sng to, b xung pht trin ch ngha x hi v ch ngha cng sn.
13

Chng 1: Lc kho t tng x hi ch ngha

CU HI N TP
Cu 1: Phn tch nhng gi tr lch s, nhng hn ch ca t tng x hi ch ngha
trc khi xut hin ch ngha x hi khoa hc?
Cu 2: Phn tch nhng iu kin v tin ra i ca ch ngha x hi khoa hc.
Cu 3: Nhng giai on c bn trong tin trnh pht trin ca ch ngha x hi khoa
hc? Cng hin ca Ch tch H Ch Minh v ng ta i vi vic vn dng v pht trin
sng to ch ngha x hi khoa hc?

14

Chng 2: V tr, i tng, phng php v chc nng ca CNXHKH

CHNG 2: V TR, I TNG, PHNG PHP


V CHC NNG CA CH NGHA X HI KHOA
HC

GII THIU CHUNG


Nghin cu chng gip chng ta thy c v tr ca ch ngha x hi khoa hc trong
ch ngha Mc Lnin. Qua cng thy c s tc ng ln nhau gia ba b phn hp thnh
ch ngha Mc Lnin l trit hc Mc Lnin, kinh t chnh tr hc Mc Lnin v ch ngha x
hi khoa hc to nn s hon chnh, khoa hc v cch mng ca ch ngha Mc Lnin. T
lm cho h t tng ca ch ngha Mc Lnin tr thnh l lun tin phong soi ng cho giai
cp cng nhn, nhn dn lao ng u tranh gii phng nhn loi khi ch t hu, p bc
bt cng, ngho nn, lc hu vn ti x hi vn minh.

MC CH YU CU CN NM VNG
1. Thy c v tr ca ch ngha x hi khoa hc trong ch ngha Mc Lnin.
2. Nm chc i tng. Phng php nghin cu b mn.
3. Ch r c chc nng hng dn v d bo ca ch ngha x hi khoa hc.

NI DUNG
2.1. V TR CA CH NGHA X HI KHOA HC
2.1.1. Quan nim v "ch ngha x hi" v "ch ngha x hi khoa hc"
Khi nim "ch ngha x hi" rng hn khi nim " ch ngha x hi khoa hc". Do
mun hiu "ch ngha x hi khoa hc" vi t cch l mt mn khoa hc, l mt trong 3 b
phn to thnh ch ngha Mc - Lnin phi thy c "ch ngha x hi" vi cc ngha sau:
Mt l, ch ngha x hi vi ngha l phong tro u tranh Cch mng ca qun chng
nhn dn chng ch t hu, bc lt p bc, bt cng i gii phng ngha ny n
c ghi nhn bi lch s u tranh giai cp ca nhn loi.
Hai l, ch ngha x hi vi ngha l nhu cu hot ng thc tin ca nhn dn lao
ng trong qu trnh sn xut ngy cng x hi ha v thc thi dn ch. gc ny c
15

Chng 2: V tr, i tng, phng php v chc nng ca CNXHKH


ghi nhn bi cuc u tranh cho quyn lc ca dn t thi Hy lp c i cho n ch ngha
Mc - Lnin.
Ba l, ch ngha x hi vi t cch l c m, l tng v mt x hi tt p: khng
cn t hu, giai cp, p bc bc ltN c xut hin khi nhng cuc khi ngha ca n l
b tht bi v n p d man.
Bn l, ch ngha x hi vi ngha l hc thuyt, mt h thng cc quan im. Theo
gc tip cn ny th ch ngha x hi c hnh thnh t t tng xa b nguyn nhn sinh
ra bc lt". T tng chn mui dn ri tr thnh cc hc thuyt v ch ngha x hi (c
khng tng v khoa hc).
Nm l, ch ngha x hi vi ngha l giai on thp ca hnh thi kinh t - x hi
cng sn ch ngha. N l mt ch x hi m nhn dn lao ng xy dng di s lnh
o ca ng cng sn.
R rng: ch ngha x hi khoa hc ch l ngha v mt l lun trong khi nim ch
ngha x hi.
2.1.2. V tr ca ch ngha x hi khoa hc
Mun hiu r v tr ca ch ngha x hi phi hiu theo 2 ngha rng hp ca n.
Th nht, ch ngha x hi khoa hc theo ngha rng.
Theo ngha ny ch ngha x hi khoa hc (hay ch ngha cng sn khoa hc) l ch
ngha Mc - Lnin. Khi nh gi khi qut v b t bn ca Mc, Lnin cho rng: B t bn tc phm ch yu v c bntrnh by ch ngha x hi khoa hc, rng ch ngha x hi
khoa hc tc l ch ngha Mc, hoc ch ngha Mc chnh l ch ngha x hi khoa hc. Hin
nay, theo tinh thn ta khng inh ch ngha x hi chnh l ch ngha Mc - Lnin.
Vi ngha ch ngha x hi khoa hc phn nh tnh quy lut trong s pht trin ca
lch s, l biu hin th gii quan, phng php lun ha v kh t tng sc bn giai cp
cng nhn ci to th gii. Tc l ch ngha x hi khoa hc lun gi trn cc gc trit hc,
kinh t v chnh tr - x hi v s chuyn bin tt yu ca x hi loi ngi t ch ngha t
bn ln ch ngha x hi v cng sn ch ngha. Trong ch ngha Mc - Lnin (tc ch ngha
x hi khoa hc) gc ny lun c s thng nht gia l lun khoa hc vi h t tng
ca giai cp cng nhn vi nhng nguyn tc lnh o v cuc u tranh ca gia cp cng
nhn vi nhng nguyn tc lnh o v cuc u tranh ca giai cp cng nhn c th hin
trong cc b phn cu thnh thc hin mc tiu chung l phc v s nghip u tranh
nhm mc tiu cui cng ca giai cp cng nhn.
Th hai, theo ngha hp ch ngha x hi khoa hc l mt trong 3 b phn cu thnh
ch ngha Mc - Lnin.
ngha ny, b mn da trn phng php lun ca trit hc Mc - Lnin, kinh t hc
chnh tr Mc - Lnin lun gii v qu trnh ny sinh Cch mng x hi ch ngha, s hnh
16

Chng 2: V tr, i tng, phng php v chc nng ca CNXHKH


thnh v pht trin ca hnh thi kinh t x hi cng sn ch ngha , s hnh thnh v pht
trin ca hnh thi kinh t x hi cng sn ch ngha, gn lin vi s mnh lch s ca giai cp
cng nhn.
2.2. I TNG NGHIN CU V PHM VI KHO ST, NG DNG CA CH
NGHA X HI KHOA HC
2.2.1. i tng nghin cu ca trit hc v kinh t hc chnh tr Mc - Lnin l c s l
lun ca ch ngha x hi khoa hc
i tng nghin cu ca trit hc Mc - Lnin l nhng quy lut chung nht ca t
nhin, x hi v t duy.
Vi t cch l ht nhn ca th gii quan, trit hc tr thnh th gii quan v nhn sinh
quan ca con ngi. Trit hc Mc - Lnin tr thnh c s l lun v th gii quan phng
php lun chung cho cc khoa hc trong c ch ngha x hi khoa hc. c bit trit hc
Mc - Lnin ch r quy lut chung chi phi s vn ng ca x hi loi ngi, ch r s pht
trin ca hnh thi kinh t x hi l mt qu trnh lch s - t nhin v tt yu dn n s ra
i ca hnh thi kinh t - x hi cng sn ch ngha.
Kinh t hc chnh tr Mc - Lnin vi i tng nghin cu l nhng quy lut ca cc
quan h x hi hnh thnh v pht trin trong qu t bn ch ngha , lun chng s dit vong
tt yu ca ch ngha t bn thay vo l ch ngha x hi v ch ngha cng sn.
Da trn c s l lun v phng php lun ca trit hc, kinh t hc chnh tr Mc Lnin, ch ngha x hi khoa hc va b sung v hon tt cc hc thuyt y lm cho ch
ngha Mc - Lnin mang tnh cn i v hon chnh.
2.2.2. i tng nghin cu v chc nng ca ch ngha x hi khoa hc
i tng ca n l nghin cu cc quy lut v tnh quy lut chnh tr - x hi ca qu
trnh pht sinh, hnh thnh v pht trin ca hnh thi kinh t - x hi cng sn ch ngha;
nghin cu nhng nguyn tc cn bn, nhng iu kin, con ng hnh thc v phng php
u tranh ca giai cp cng nhn thc hin s chuyn bin t ch ngha t bn ln ch
ngha x hi v ch ngha cng sn.
i tng ca ch ngha x hi khoa hc ch r.
Th nht, ch ngha x hi khoa hc nghin cu cc quy lut khch quan trong qu
trnh chuyn bin t ch ngha t bn ln ch ngha x hi v ch ngha cng sn. Nhng
khc vi nhng mn khoa hc khc nh Trit hc, kinh t chnh tr hc Mc Lnin n ch tp
trung nghin cu nhng quy lut c th tn ti trong qu trnh chuyn bin t ch ngha t
bn ln ch ngha x hi v ch ngha cng sn. l nghin cu cuc u tranh gia giai
cp cng nhn v giai cp t sn, nghin cu nhng vn lin quan n cch mng v sn,
nh nc x hi ch ngha, nghin cu cc quan h x hi cc quy lut chnh tr x hi.
17

Chng 2: V tr, i tng, phng php v chc nng ca CNXHKH


Th hai, ch ngha x hi khoa hc tp trung nghin cu nhn t ch quan thng qua
s mnh lch s ca giai cp cng nhn.
l cc vn : vai tr lnh o ca chnh ng tin phong ca giai cp cng nhn,
nghin cu vic ra chin lc, sch lc tin hnh cch mng x hi ch ngha. Nghin
cu vic thnh lp v pht huy vai tr ca Nh nc, xy dng khi lin minh cng nng - tr
thc, quan h giai cp - dn tc.
2.2.3. Phm vi kho st v vn dng ca ch ngha x hi khoa hc
Ra i t s kho st, phn tch nhng t liu thc tin, thc t. Do vy khi vn dng
cng phi sng to, linh hot bm vo thc tin. iu ny xut pht t s phc tp ca nhng
vn chnh tr - x hi gia cc giai cp, cc tng lp cc quc gia, dn tc c c im, vai
tr, mc ch khc nhau li l nhng vn thng v phc tp hn so vi cc b mn khc.
Qun trit c nhng ni dung trn chng ta c kh nng trnh c nhng cn bnh ch
quan duy ch gin n, nng vi th vi chnh tr trong thi i khoa hc cng ngh
pht trin nh v bo.
Thc tin s sp ca Lin X v ng u cho thy c nhiu nguyn nhn c khch
quan v ch quan, nhng c nguyn nhn t vic ch quan duy ch, my mc, cng nhc,
gio iu trong vic vn dng ch ngha Mc Lnin vo thc tin.
Nhng s tn ti ca nhng nc cn li cng minh chng mt iu: t thc tin xy
dng ch ngha x hi, t nhng thnh cng v c nhng tht bi bit nghim tc rt kinh
nghim, ng thi bit vn dng, b xung, pht trin sng to ch ngha Mc Lnin vo thc
tin s t c nhng thnh tu to ln. Nhng vn trn thuc phm vi kho st v vn
dng ca ch ngha x hi khoa hc.
2.3. PHNG PHP CA CH NGHA X HI KHOA HC
Ch ngha x hi s dng phng php lun chung nht ca trit hc gii quyt cc
khi nim, phm tr m n nghin cu. i tng nghin cu quy nh m ch ngha x hi
khoa hc tp trung vo cc phng c th sau:
Mt l, phng php logic v lch s ca trit hc Mc Lnin phng php ny ch r:
phi trn c s t liu thc tin m phn tch nhn nh, khi qut nhng vn v l lun tc l rt ra logic ca lch s. y l phng php lun quan trng nhn thc cc vn
m ch ngha x hi cp ti, cng nh vic xy dng cc lun chng gii quyt vn
thc tin. Sc mnh logic t duy l tm ra c bn cht ca lch s, vch ra cc quy lut ca
lch s.
Hai l, s dng phng php chuyn ngnh: phng php kho st v phn tch v mt
chnh tr - x hi da trn cc iu kin c th.
Phng php ny ch r: Khi kho st thc tin mt x hi c th, c bit trong thi
k qu phi lun c s nhy bn v chnh tr - x hi. Tc l phn tch mt vn c th
18

Chng 2: V tr, i tng, phng php v chc nng ca CNXHKH


v hot ng x hi, quan h x hi trong khi cn u tranh giai cp phi thy c nhn t
chi phi mnh nht l chnh tr.
Ba l, phng php lin ngnh:
L mn nghin cu v quy lut chnh tr x hi nn ch ngha x hi cng chu tc ng
ca cc mn khoa hc x hi v khoa hc chnh tr - x hi. Do vy n phi s dng cc
phng php c th khc nh: Phng php phn tch, tng hp, thng k, so snh, iu tra
x hi hc nghin cu, l gii v cc vn x hi.
Ngoi ra ch ngha x hi khoa hc cn s dng phng php tng kt l lun t thc
tin v yu cu phi ng trn lp trng ca giai cp cng nhn.
2.4. CHC NNG V NHIM V CA CH NGHA X HI KHOA HC V
NGHA VIC NGHIN CU CH NGHA X HI KHOA HC
2.4.1. Chc nng nhim v ca ch ngha x hi khoa hc
L mt b phn ca ch ngha Mc - Lnin, thng nht vi trit hc Mc - Lnin v
kinh t chnh tr hc Mc - Lnin, ch ngha x hi khoa hc c chc nng v nhim v:
Th nht, trang b nhng tri thc khoa hc l h thng l lun chnh tr - x hi v
phng php lun khoa hc m ch ngha Mc - Lnin pht hin ra. ng thi lun gii v
tnh tt yu ca qu trnh hnh thnh pht trin hnh thi kinh t - x hi cng sn ch ngha.
Vi i tng nghin cu ca mnh ch ngha x hi khoa hc trc tip trang b nhng
l lun nhn thc v cch mng x hi ch ngha v xy dng ch ngha x hi. Cung cp c
s l lun v phng php nhn thc chnh tr - x hi cho ngi nghin cu v hot ng
thc tin trong cch mng x hi ch ngha.
Th hai, chc nng trc tip l gio dc, trang b lp trng t tng chnh tr ca giai
cp cng nhn cho ng ca giai cp cng nhn. Khng c h t tng Cch mng v khoa
hc th giai cp cng nhn nhn dn lao ng khng th ginh chnh quyn, khng th xy
dng ch ngha x hi v ch ngha cng sn. Cng khng th u tranh chng cc tro lu t
tng v hnh ng th ch chng ch ngha x hi.
Th ba, ch ngha x hi c chc nng v nhim v nh hng chnh tr - x hi cho
mi hot ng ca giai cp cng nhn. l chc nng hng dn v d bo cho giai cp
cng nhn thc hin nhim v ca mnh 3 thi k: u tranh lt ch thng tr ca giai
cp t sn, ginh chnh quyn; thit lp chuyn chnh v sn, trin khai s nghip xy dng
ch ngha x hi ; pht trin ch ngha x hi ln ch ngha cng sn. N cng d bo cc
hin tng, qu trnh, quan h x hi trn mi lnh vc ca i sng x hi.
2.4.2. ngha ca vic nghin cu, hc tp ch ngha x hi khoa hc
Nghin cu ch ngha x hi khoa hc c 2 ngha:
2.4.2.1. V mt l lun
19

Chng 2: V tr, i tng, phng php v chc nng ca CNXHKH


Nghin cu ch ngha x hi khoa hc gip chng ta hiu ch ngha Mc - Lnin mt
cch hon cn i v hon chnh (v n l mt trong ba b phn cu thnh ch ngha Mc Lnin). N gip cho trit hc, kinh t chnh tr hc Mc - Lnin khng chch hng chnh tr x hi trc ht l khng chch hng mc tiu, bn cht ca qu trnh xy dng ch ngha
x hi, gii phng nhn loi.
Nghin cu ch ngha x hi khoa hc gip chng ta trang b nhng nhn thc chnh tr
- x hi. T nhn thc hng ti hot ng ng trong ci to x hi, t nhin v bn thn
con ngi theo hng vn minh, tin b.
Trong qu trnh xy dng ch ngha x hi vic nghin cu ch ngha x hi khoa hc
gip chng ta trnh khi hin tng m h v chnh tr, phi chnh tr hoc vi phm php lut,
nng cao bn lnh chnh tr gp phn vo s nghip xy dng v bo v t quc.
Hc tp nghin cu b mn cn gip ta cn c khoa hc cnh gic, phn tch, u
tranh chng li nhng nhn thc sai lch nhng tuyn truyn chng ph ca cc th lc th
ch.
2.4.2.2. V mt thc tin
Nghin cu, hc tp, vn dng v pht trin ch ngha x hi khoa hc rt cn thit vi
chng ta hin nay. N l c s chng ta cng c nim tin tht s i vi ch ngha x hi.
iu xut pht t cc l do sau:
Th nht, gia l thuyt khoa hc x hi v thc tin bao gi cng c mt khong
cch. Thc t cha c mt nc no xy dng hon chnh ch ngha x hi, thm vo Lin
X v ng u sp nn lng tin vo ch ngha Mc Lnin , ch ngha x hi b gim st.
Do ch ngha x hi khoa hc vi h thng tri thc ca n phi phn tch ch r nguyn
nhn c bn bn cht ca nhng sai lm, khuyt im v c nhng thnh qu ca ch ngha x
hi khng nh bn cht Cch mng v khoa hc ca Ch ngha Mc - Lnin. S sp
ca Lin X, ng u bt ngun t chnh nhng sai lm ch quan ca cc ng cng sn
trong vic nhn thc vn dng ch ngha Mc - Lnin vo thc tin
Th hai, hc tp nghin cu vn dng ch ngha x hi khoa hc l c s l lun
ng Cng sn Vit Nam tip tc thc hin hon chnh cc nguyn l: Kt hp c lp dn
tc v ch ngha x hi gi vng, tng cng vai tr lnh o ca ng, xy dng quyn lm
ch ca nhn dnGip cho ng o qun chng tip thu v thc hin ng li mt cch
t gic, nhn thc v hnh ng trong vic n nhn nhng thi c mi v vt qua
nhng thch thc trong qu trnh hi nhp.
2.5. KT LUN
Nghin cu v tr, i tng, phng php v chc nng ca ch ngha x hi khoa hc
gip chng ta hiu c n l mt trong ba b phn cu thnh ch ngha Mc - Lnin, gp
phn lm cho ch ngha Mc - Lnin tr nn cn i v hon chnh. Nghin cu chng ny
20

Chng 2: V tr, i tng, phng php v chc nng ca CNXHKH


cng ch r i tng nghin cu ca ch ngha x hi khoa hc l nhng quy lut, tnh quy
lut chnh tr trong qu trnh pht sinh, hnh thnh v pht trin ca hnh thi kinh t - x hi
cng sn Vit Nam
ng thi chng cng ch r phng php tip cn b mn, cng nh ch r chc nng
nhim v v ngha ca ch ngha x hi trong cng cuc i mi xy dng ch ngha x hi
Vit Nam.

CU HI N TP
Cu 1: Phn bit hai khi nim " ch ngha x hi" v " ch ngha x hi khoa hc".
Cu 2: Nu r v tr, i tng v chc nng ca ch ngha x hi khoa hc.
Cu 3: ngha ca vic nghin cu ch ngha x hi khoa hc nht l trong tnh hnh
hin nay.

21

Chng 3: X hi x hi ch ngha

CHNG 3: X HI X HI CH NGHA

GII THIU CHUNG


Nghin cu s ra i, cc giai on pht trin ca hnh thi kinh t - x hi Cng sn
ch ngha gip chng ta tm ra nhng ni dung c th, hnh thc, bc i v nhng iu kin
c bn xy dng cch mng x hi ch ngha, giai on thp ca hnh thi kinh t - x hi
cng sn ch ngha. y l vn c ngha to ln i vi s xy dng mi mt i sng
kinh t - x hi trong thi k qu i ln cch mng x hi ch ngha Vit Nam. N gp
phn cng c lng tin vo con ng x hi ch ngha m ng, Bc H v nhn dn ta
la chn.

MC CH YU CU CN NM VNG
1. Nm vng khi nim hnh thi kinh t - x hi cng sn ch ngha cng cc giai
on pht trin ca n.
2. Hiu nhng c trng c bn ca x hi x hi ch ngha ni chung v nhng c
im x hi m nhn dn ta xy dng.
3. Nm c tnh tt yu ni dung v c im ca thi k qu .
4. Nm c c im ni dung c bn ca thi k qu Vit Nam.

NI DUNG
3.1. HNH THI KINH T X HI CNG SN CH NGHA
3.1.1. Khi nim hnh thi kinh t - x hi cng sn ch ngha
Trit hc Mc Lnin ch r: "Hnh thi kinh t x hi l mt phm tr c bn ca ch
ngha duy vt lch s dng ch x hi tng giai on lch s nht nh vi mt kiu quan
h sn xut c trng cho x hi ph hp vi mt trnh nht nh ca lc lng sn xut
v vi mt kin trc thng tng tng ng c xy dng trn nhng quan h sn xut y".
S pht trin ca cc hnh thi kinh t - x hi l mt qu trnh lch s t nhin.
Ch ngha duy vt lch s cng ch r qu trnh pht trin t thp n cao ca cc hnh
thi kinh t - x hi tt yu dn ti s ra i ca hnh thi kinh t - x hi cng sn ch ngha.

22

Chng 3: X hi x hi ch ngha
Trn c s ta c khi nim hnh thi kinh t - x hi cng sn ch ngha nh sau:
hnh thi kinh t - x hi cng sn ch ngha l mt phm tr ch x hi giai on pht trin
cao nht trong lch s pht trin ca x hi loi ngi. Trong quan h sn xut ph hp vi
trnh pht trin ca lc lng sn xut, kin trc thng tng c xy dng th hin ch
quyn li ca giai cp cng nhn v nhn dn lao ng.
Khi nim ch r, y l x hi pht trin cao nht trong lch s. l hnh thi kinh t x hi c cc yu t lun ph hp v tc ng nhau cng pht trin, l x hi khng cn
ngun gc p bc, bc lt, con ngi c t do, bnh ng.
3.1.2. Cc iu kin c bn ca s ra i hnh thi kinh t - x hi cng sn ch ngha
Trn c s phn tch m t hnh thi kinh t - x hi t bn ch ngha Mc d bo
hnh thi kinh t - x hi t bn ch ngha c hnh thnh t ch ngha t bn, l kt qu tc
ng ca giai cp cng nhn hin i.
3.1.2.1. Nhng iu kin c bn ca s ra i hnh thi kinh t - x hi cng sn ch
ngha
Khi x hi loi ngi pht trin n hnh thi kinh t - x hi t bn ch ngha, nhng
iu kin kinh t - x hi c chun b y nht cho ra i hnh thi kinh t - x hi
cng sn ch ngha.
Th nht, lc lng sn xut pht trin mnh, di ch ngha t bn to ra lc
lng sn xut ln hn, s hn lc lng sn xut m nhn loi to ra c trc
nhng quan h sn xut vn khng i, vn da trn ch chim hu t nhn v t liu sn
xut. Mu thun gia lc lng sn xut t n trnh x hi ha vi quan h sn xut
da trn ch t nhn v t liu sn xut tt yu dn n yu cu l phi xa b quan h sn
xut t bn ch ngha xy dng quan h sn xut mi tin b hn.
Th hai, T mu thun gia lc lng sn xut v quan h sn xut c biu hin v
mt x hi l mu thun gia giai cp cng nhn vi giai cp t sn trong ch ngha t bn.
Mu thun trn pht trin ngy cng gay gt cng vi s pht trin ca ch ngha t bn.
Phong tro u tranh ca giai cp cng nhn t t pht n t gic, nhm vo mc tiu ginh
chnh quyn nh nc. Phong tro cng nhn dn n s ra i tt yu ca ng cng sn khi
n kt hp c vi ch ngha Mc. Giai cp t sn dng nhiu th on nhm xoa du mu
thun, chng ph phong tro cng nhn, nhng mu thun trn khng th iu ha c, n
ch c gii quyt khi t liu sn xut thnh ca chung x hi, thng qua cch mng x hi
di s lnh o ca ng cng sn.
Th ba, Vi s pht trin phi thng ca lc lng sn xut nhng do bn cht v mc
ch ca giai cp t sn dn ti mt lot mu thun:
Con ngi ngy cng chinh phc t nhin bao nhiu th tnh trng p bc bc lt, bt
cng ngy cng c m rng by nhiu. S pht trin v kinh t k thut ngy cng c
23

Chng 3: X hi x hi ch ngha
y mnh th s suy i v o c ngy cng tng by nhiu, S giu c tha thi ca s t
ngi i lp vi s ng lao ng cc kh. Mong mun iu chnh, thch nghi quan h sn
xut khng lm cho mu thun vi lc lng sn xut gim i m khot su thm mu thun
.
T nhng iu kin trn ch r s ra i ca hnh thi kinh t - x hi cng sn ch
ngha l mt tt yu. Tuy nhin cc nh kinh in lu .
Khng o tng vo s t sp ca ch ngha t bn. Giai cp t sn kin quyt bo
v n cng ch t bn bng mi bin php do giai cp cng nhn phi tin hnh cch
mng x hi. ng thi Mc ng ghen cng kin quyt chng li khuynh hng cch mng
phiu liu khng tnh n iu kin hin thc khng chun b lc lng.
3.1.2.2. Nhng iu kin c bn ca s ra i hnh thi kinh t - x hi cng sn ch
ngha cc nc t bn ch ngha trung bnh v cc nc cha qua ch ngha t bn
T l lun "b qua" trong s pht trin ca cc hnh thi kinh t x hi ca Mc, vn
dng trong thi i ngy nay Lnin ch r nhng nc t bn pht trin trung bnh v
nhng nc cha qua ch ngha t bn vn c iu kin i ln ch ngha x hi. l loi
hnh " c bit" v "c bit ca c bit". Tuy nhin nhng nc ny phi tha mn cc iu
kin sau:
Mt l, khi ch ngha quc xut hin a ti nhng mu thun mi. Mu thun gia
giai cp t sn v giai cp v sn. Mu thun ch ngha quc vi cc quc gia dn tc b
xm lc v h. Mu thun gia cc quc vi nhau. c bit cc nc nng nghip
lc hu l thuc a ca ch ngha quc cn c mu thun: giai cp nng dn vi a ch,
t sn vi nng dn cha c gii quyt (giai cp cng nhn v t sn cha hnh thnh ng
k), li xut hin mu thun mi mt bn l t bn, quc xm lc cng b l tai sai phong
kin, mt bn l ton th dn tc gm cng nhn, nng dn, tr thc, tiu thng, tiu ch,
mt t do. Gii quyt mu thun trn giai cp cng nhn v nhn dn lao ng s ginh chnh
quyn Nh nc, to iu kin pht trin t nc theo con ng x hi ch ngha .
Hai l, do tc ng ca phong tro cng sn v cng nhn quc t, c bit l lun
cng v vn dn tc v thuc a ca Lninlm thc tnh nhiu dn tc, dy ln phong
tro yu nc gii phng dn tc. Di tc ng ca yu t thi i, kt hp vi phong tro
cng nhn tt yu hnh thnh ng chnh tr ly ch ngha Mc - Lnin lm nn tng t tng
lnh o cc dn tc u tranh ginh c lp dn tc v xy dng t nc theo con ng
x hi ch ngha.
Tnh c th b qua ch t bn ch ngha i ln ch ngha x hi nhng nc
nng nghip lc hu cha qua ch ngha t bn nm trong quy lut chng l qu t ch
ngha t bn ln ch ngha x hi trn phm vi ton th gii.
Tuy nhin, cng cn ph phn hai khuynh hng:
24

Chng 3: X hi x hi ch ngha
- Mt l, c cho cc nc tri qua ch ngha t bn y ri t n s chuyn ha
ln ch ngha cng sn khng cn u tranh giai cp ( l t tng c hi, hu khuynh) .
- Hai l, bng mun ch quan, duy ch, t khuynh bt chp quy lut khch quan
mun c ngay cch mng x hi ch ngha v ch ngha x hi, ch ngha cng sn ( l t
tng t khuynh) thc cht l ko di s pht trin ca lch s.
3.1.3. Thi k qu ln ch ngha x hi trong s phn k hnh thi kinh t - x hi
cng sn ch ngha
3.1.3.1. Quan im ca Mc v ng ghen
Mc v ng ghen ch r s pht trin ca lch s rt phc tp v y mu thun khng
th quy v l lun m xem nh c s thc t ca n. T cc ng i n kt lun: ch ngha
cng sn l mt phong tro hin thc nhm th tiu trng thi hin tn. N l nc thang cao
nht trong phong tro cch mng theo ui mc tiu tt p nh nhng phng tin thc tin.
Cc ng cn c vo s pht trin c th ca lc lng sn xut v s tn ti ca quan h
sn xut, cc ng chia lch s loi ngi thnh cc hnh thi kinh t - x hi, cc hnh thi
kinh t x hi thnh cc giai on pht trin, cc giai on pht trin li c cc thi on pht
trin. Trn c s Mc v ng ghen chia hnh thi kinh t x hi cng sn ch ngha thnh
hai giai on.
Giai on thp cn gi l ch ngha x hi:
y l giai on giai cp cng nhn tr thnh giai cp thng tr. S pht trin ca ch
kinh t v vn ha mi t n gii hn nguyn tc "lm theo nng lc, hng theo lao
ng".
Giai on cao gi l ch ngha cng sn:
Con ngi khng cn ph thuc phiu din vo s phn cng lao ng. Lao ng tr
thnh phng tin, nhu cu ca con ngi. S pht trin phi thng ca lc lng to ra nng
sut lao ng cao cho php thc hin nguyn tc "Lm theo nng lc, hng theo nhu cu"
Gia x hi t bn ch ngha v cng sn ch ngha l mt thi k ci cch mng t x
hi n sang x hi kial mt thi k qu chnh tr m cng c ci bin l chuyn
chnh v sn. Mc gi l cn au ko di loi b dn nhng ci c, xy dng dn
nhng ci mi, to ra tin vt cht v tinh thn hnh thnh x hi cao hn.
3.1.3.2. Quan im ca Lnin
Lnin din t t tng ca Mc trong tc phm "Ch ngha Mc v vn nh nc"
xc nh v tr ca thi k qu .
I. Nhng cn au ko di (thi k qu ).
II. Giai on u ca x hi cng sn ch ngha.
III. Giai on cao ca x hi cng sn ch ngha.
25

Chng 3: X hi x hi ch ngha
Ngi ch v thi k qu khng ch lm nhim v ca thi k qu ln ch ngha
x hi qui nh, m cn phi lm c nhim v ca thi k qu ln ch ngha x hi quy
nh, m cn phi lm c nhim v m ng ra giai cp t sn phi lm trc . Lnin kt
lun cn c mt thi k qu kh lu di t ch ngha t bn ln ch ngha x hi. Thi k
qu ln ch ngha x hi l tt yu.
K tha, pht trin quan im ca Mc, tng kt thc tin th gii, Lnin ch r cc
kiu qu ln ch ngha x hi.
Kiu qu trc tip cc nc t bn ch ngha pht trin cao, giai cp cng nhn
trng thnh mi iu kin tin i ln ch ngha x hi.
Kiu qu gin tip nhng nc nng nghip lc hu i ln ch ngha x hi. Nhng
nc ny phi tha mn iu kin bn trong v bn ngoi. iu kin bn trong phi c ng
cch mng chn chnh lnh o, vai tr tch cc ca nh nc chuyn chnh v sn trong qun
l, tnh tch cc, t gic ca qun chng nhn dn. Bn ngoi phi c s gip quc t. Tuy
nhin Lnin nhn mnh nhng nc nng nghip lc hu i ln ch ngha x hi phi tri qua
nhng bc trung gian, nhng hnh thc qu . l qu trnh lu di, gian kh, phc tp,
ng thi phi tm ra hnh thc qu cho ph hp.
Tm li, hnh thi kinh t - x hi cng sn ch ngha bt u t thi k qu cho n
khi xy dng xong giai on cao ca ch ngha cng sn. Hnh thc qa d l trc tip hay
gin tip cng u nm trong quy lut v xu hng tt yu ca lch s nhn loi trong thi i
ngy nay.
3.2. NHNG C TRNG C BN CA X HI X HI CH NGHA
Da trn quan nim ca Mc, ng ghen v Lnin, da vo thc tin xy dng ch ngha
x hi c th nu ln c trng c bn ca x hi x hi cng nh sau:
3.2.1. C s vt cht k thut ca ch ngha x hi l nn sn xut cng nghip hin i
Theo quan im ca cc nh kinh in ca ch ngha x hi mi ch x hi u da
tn mt c s vt cht tng ng: cng c th cng, nng sut lao ng km l c s vt cht
ca x hi tin t bn, i cng nghip c kh l c s vt cht k thut ca ch ngha t bn.
Trn c s ph nh ca ph nh th i cng nghip pht trin v hon thin trn mt
trnh mi l c s vt cht k thut ca ch ngha x hi. Ty theo loi hnh cc nc i
ln ch ngha x hi m c nhng hnh thc, bin php, cng vic c th phi tin hnh.
3.2.2. X hi x hi ch ngha xa b ch t hu t bn ch ngha, thit lp ch
cng hu v nhng t liu sn xut ch yu
Trong tuyn ngn ng cng sn, Mc ng ghen khng nh th tiu ch t hu
l nhim v tng qut ca giai cp cng nhn trong qu trnh thc hin nhim v tng qut
ca gia cp cng nhn trong qu trnh thc hin nhim v lch s ca mnh. Tuy nhin c
26

Chng 3: X hi x hi ch ngha
trng ca ch ngha x hi khng phi l th tiu ch t hu ni chung m l xa b ch
t hu t bn ch ngha . y l c s n dch p bc a s nhn dn lao ng, c s ca
tnh trng bt bnh ng trong x hi. Ch cng hu v t liu sn xut l c s n dch p
bc a s nhn dn lao ng, c s ca tnh trng bt bnh ng trong x hi. Ch cng
hu v t liu sn xut l c s ca s bnh ng gia cc giai cp trong ch ngha x hi.
Trong thi k qu ln ch ngha x hi, do iu kin lch s vn cn tn ti nhiu
quan h sn xut tng ng vi n l cc thnh phn kinh t. iu ch r vn cn quan h
c th c nhng quan h bc lt c th nhng n khng phi l ch x hi.
3.2.3. X hi x hi ch ngha to ra cch t chc lao ng v k lut lao ng mi
Xy dng ch ngha x hi l mt qu trnh t gic ca qun chng. Chnh v vy cc
nh kinh in quan tm v coi trng t chc v k lut lao ng khc phc tan d ca s
tha ha lao ng. ng thi vi qu trnh xy dng thi lao ng mi ph hp vi a
v lm ch. Cc ng cho l iu dn ti ch ngha x hi. Do vy, k lut lao ng mi
cng c c trng mi: va chu s tc ng ca php lut, php ch va c tnh t gic trn
c s t chc khoa hc.
3.2.4. X hi x hi ch ngha thc hin nguyn tc ny v lc lng sn xut cha pht
trin co, ca ci vt cht cha di do.
Theo nguyn tc ny s lng, cht cha di do. Theo nguyn tc ny s lng, cht
lng, hiu qu ca ngi lao ng cung cp cho x hi c tnh bng sn phm tiu dng
ngang gi tr ngoi khon ng gp cho x hi v phc li x hi.
3.2.5. Nh nc x hi ch ngha mang bn cht giai cp cng nhn tnh nhn dn rng
ri v tnh dn tc su sc, thc hin quyn lc v li ch ca nhn dn
Cc nh kinh in cp ti nh nc chuyn chnh v sn khi ch r bn cht, chc
nng, nhim v ca nh nc . Thc cht ca chuyn chnh v sn l s lnh o ca ng
cng sn vi nh nc v ton x hi nhm bo v v pht trin dn ch, m bo quyn lc
thuc v nhn dn.
3.2.6. X hi x hi ch ngha l ch gii phng con ngi thot khi p bc bc lt,
thc hin cng bng, tin b x hi, to nhng iu kin c bn con ngi pht trin
ton din.
Mc tiu cao nht ca ch ngha x hi l hng ti gii phng con ngi. Nh vo
vic xa b ch t hu t bn ch ngha, ch ngha x hi gii phng lc lng sn xut,
pht trin sn xut mi cho php thc hin tng bc gii phng con ngi. Ch ngha x hi
xa b nhng tai ha ln ca loi ngi con ngi pht trin ton din.

27

Chng 3: X hi x hi ch ngha
3.3. THI K QU LN CH NGHA X HI VIT NAM
3.3.1. Nhn thc r hn v thi k qu ln ch ngha x hi Vit Nam
Trung thnh vi ch ngha Mc Lnin, vn dng v pht trin sng to Vit Nam,
ng v H Ch Minh ch r mc tiu ca cch mng Vit Nam l ginh c lp dn tc v
tin ln ch ngha x hi.
T thc tin ca cch mng sau nm 1954 t nc tm chia lm hai min vi nhng
nhim v chin lc khc nhau: cch mng dn tc dn ch nhn dn Min Nam, cch
mng x hi ch ngha Min Bc. Min Bc tin ln ch ngha x hi vi c im ni bt
l t nn sn xut nh, nng nghip lc hu. Min Bc tin ln ch ngha x hi ri vo cc
loi hnh "c bit ca c bit" l nt sng to. T 1954 - 1975 min Bc tht s xng
ng l hu phng ln cho tin tuyn ln, c vai tr quyt nh n ton b hai nhim v
chin lc.
T 1975 - 1985 vn dng vic "Xy dng ch ngha x hi nhng nc tiu nng
chng ta t c nhng thnh t khng nh nhng thng li bc u nhng cng mc
nhng sai trong qu trnh xy dng ch ngha x hi. l t nguyn nhn nng vi, ch
quan, duy ch, t khuynh, hu khuynh dn n khng hong kinh t, x hi.
Nm 1986, i hi ca ng nh du cng cuc i mi xy dng ch ngha x hi.
Sau 20 nm i mi chng ta t c nhng thnh tu quan trng, a t nc ra khi
khng hong to cho t nc pht trin trong giai on mi.
Chng ta ch r hn v " thi k qu ln ch ngha x hi" tc l b qua ch t
bn ch ngha: B qua nhng phi tn trng lch s - t nhin, tnh tun t khng ch quan,
nng vi. B qua nhng khu trung gian nhng hnh thi qu , khng b quan nn sn xut
hng ha. B qua nhng phi k tha, s dng ch ngha t bn nh nc. B qua lc lng
sn xut nhng khng lp li qu trnh sn xut t bn ch ngha va rt ngn qu trnh y.
B qua ch t bn ch ngha, tc l b qua quan h sn xut t bn ch ngha vi t cch
n gi vai tr thng tr x hi ch khng xa sch cc hnh thc kinh t t bn ch ngha
trong thi k qu .
3.3.2. Nhng c trng c bn ca "x hi x hi ch ngha Vit Nam"
l mt x hi:
- Do nhn dn lao ng lm ch
- C mt nn kinh t pht trin cao da trn lc lng sn xut hin i v ch cng
hu v cc t liu sn xut ch yu.
- C nn vn ha tin tin, m bn sc dn tc.
- Con ngi c gii phng khi p bc, bc lt, bt cng, lm theo nng lc, hng
theo lao ng, c cuc sng m no, t do hnh phc, c iu kin pht trin ton din.
28

Chng 3: X hi x hi ch ngha
- Cc dn tc trong nc bnh ng, on kt v gip ln nhau cung tin b.
- C quan h hu ngh v hp tc vi nhn dn tt c cc nc trn th gii.
3.3.3. Phng hng - nhim v c bn trong thi k qu
Phng hng, nhim v c bn trong thi k qu c ng ta nu r trong cng
lnh xy dng t nc trong thi k qu ln ch ngha x hi v c b xung, c th ha
sau cc i hi VIII, IX ca ng. C 7 phng hng sau:
Th nht, xy dng nh nc ca dn, do dn, v dn; ly lin minh gia giai cp cng
nhn, nng dn v tr thc lm nn tng t di s lnh o ca ng cng sn. ..
Th hai, Pht trin lc lng sn xut, y mnh cng nghip ha, hin i ha t
nc l nhim v trung tm
Th ba, ph hp vi s pht trin ca lc lng sn xut. Tng bc thit lp quan h
sn xut. a dng ha cc hnh thc s hu. Thc hin nhiu hnh thc phn phi, ly nguyn
tc phn phi theo kt qu lao ng v hiu qu kinh t lm nguyn tc ch o...
Th t, tin hnh cch mng x hi ch ngha trn lnh vc t tng vn ha, lm cho
ch ngha Mc Lnin, t tng H Ch Minh gi v tr ch o trong i sng tinh thn.
Th nm, Thc hin chnh sch i on kt dn tc, cng c v m rng mt trn T
quc Vit Nam thc hin chnh sch i ngoi ha bnh, hp tc, hu ngh, bnh ng v
cng c li vi cc nc cc t chc quc t.
Th su, Thc hin tt hai nhim v chin lc xy dng ch ngha x hi v bo v t
quc x hi ch ngha
Th by, thng xuyn xy dng chnh n ng theo phng chm: pht trin kinh t
l trng tm, xy dng, chnh n ng l theo cht ng ngang tm vi nhim v.
3.4. KT LUN
Nghin cu v x hi x hi ch ngha cho chng ta mt cch nhn tng th v hnh
thi kinh t - x hi cng sn ch ngha. Thy c nhng c trng v x hi x hi ch
ngha vi nhng biu hin tt p ca n. ng thi chng ta cng thy c tnh cht lu
di, gian kh, phc tp ca thi k qu ln ch ngha x hi mt nc nng nghip lc
hu. Qua cng gip chng ta xc nh c nhng cng vic phi tin hnh trong giai
on ti thc hin con ng tin ln ch ngha x hi m ng, Bc H v nhn dn ta
la chn.

29

Chng 3: X hi x hi ch ngha

CU HI N TP
Cu 1: Phn tch nhng quan im c bn ca ch ngha Mc Lnin v s phn k hnh thi
kinh t - x hi cng sn ch ngha.
Cu 2: Nu r nhng c trng c bn ca x hi x hi ch ngha v c im ca thi k
qu ln ch ngha x hi.
Cu 3: ng cng sn Vit Nam vn dng nhng quan im ca ch ngha Mc - Lnin v
ch ngha x hi v thi k qu ln ch ngha x hi Vit Nam nh th no?

30

Chng 4: S mnh lch s ca giai cp cng nhn

CHNG 4: S MNH LCH S CA GIAI CP


CNG NHN

GII THIU CHUNG


S mnh lch s ca giai cp cng nhn l im xut pht, l phm tr c bn ca ch
ngha x hi khoa hc. Vic pht hin ra s mnh lch s ca giai cp cng nhn c coi l
mt trong nhng pht kin v i nht ca Mc. Khi cp n vn ny V.Lnin tng
khng nh: " im ch trong hc thuyt ca Mc l ch n lm sng t vai tr lch s th
gii ca giai cp v sn l xy dng ch ngha x hi".
y l ni dung quan trng v l lun v c ngha quan trng v thc tin trong vic
xy dng i ng giai cp cng nhn Vit Nam trong thi k cng nghip ha, hin i ha
t nc.

MC CH, YU CU CN NM
1. Hiu r khi nim giai cp cng nhn v phng php xem xt giai cp cng nhn
hin nay.
2. Nm c ni dung s mnh lch s ca giai cp cng nhn ni chung v giai cp
cng nhn Vit Nam ni ring.
3. Hiu nhng iu kin khch quan quy nh s mnh lch s ca giai cp cng nhn
ni chung v giai cp cng nhn Vit Nam ni ring.
4. Thy c quy lut hnh hnh ng Cng sn v quan h gia ng v giai cp.
5. Thy c phng hng pht trin giai cp cng nhn Vit Nam trong giai on
hin nay.

NI DUNG
4.1. KHI NIM GIAI CP CNG NHN
Trong qu trnh trnh by v giai cp cng nhn trong ch ngha t bn. Mc v ng
ghen dng nhiu thut ng ng ngha nh: giai cp cng nhn, giai cp v sn, giai cp x
hi hon ton ch da vo vic bn sc lao ng ca mnh, giai cp lao dng lm thu th
k XIX, giai cp cng nhn hin i ch giai cp cng nhn. l con ca i cng
31

Chng 4: S mnh lch s ca giai cp cng nhn


nghip t bn ch ngha, i biu cho phng thc sn xut tin tin. Giai cp cng nhn c
hai tiu ch c bn sau:
Mt l, V phng thc lao ng, phng thc sn xut.
Ch r: l nhng ngi lao dng trong nn sn xut vt cht c tnh cht cng ngh
ngy cng hin i v c tnh cht ha cao. H trc tip hay gin tip vn hnh cng c sn
xut to ra ca ci vt cht. Mc ng ghen nhn mnh tiu ch cng nhn cng nghip cng
xng, b phn tiu biu cho giai cp cng nhn.
R rng phng thc lao ng ca giai cp cng nhn khc giai cp nng dn (nng dn
sn xut cng c th cng - trnh c nhn). Cng nhn cng khc tr thc (tnh cht lao
ng bng tr c, sn phm l cc gi tr tinh thn).
Hai l, v v tr trong quan h sn xut t bn ch ngha . Giai cp cng nhn khng c
t liu sn xut , phi bn sc lao ng cho giai cp t sn, b bc lt gi tr thng d. H l
nhng ngi t do nhng ngi bn sc lao ng kim sng.
T hai tiu ch c bn trn gip chng ta phng php lun i nghin cu giai cp
cng nhn hin i. Din mo giai cp cng nhn hin i khng cn nh Mc m t th k
XIX v:
S pht trin ca lc lng sn xut hin nay vt ra trnh vn minh trc y, s
x hi ha v phn cng lao ng mi. C cu giai cp cng nhn cng c s thay i: Bn
cnh cng nhn ca nn cng nghip c kh c cng nhn ca nn cng nghip t ng
ha. Bn cnh cng nghip hin i xut hin loi ngnh dch v cng nghip nhng khng
lm gim v tr ca giai cp cng nhn i vi x hi.
Xu hng tr thc ha cng nhn tng nhng khng lm thay i bn cht i vi h,
cng nhn vn b bc lt. Cng nhn c ti sn c c phn nhng vn l giai cp lm thu, b
bc lt theo chiu su.
Nh vy giai cp cng nhn hin nay hot ng cc ngnh ngh ht sc khc nhau,
trnh cng rt khc nhau. C th coi cng nhn lm vic trong cc ngnh cng nghip, dch
v cng nghip l cng nhn, giai cp cng nhn. Nhng ngi lao ng trong cc ngnh y t,
gio dc, vn ha, dch v khng lin quan n cng nghip l nhng ngi lao ng ni
chung, mc d c thu ht vo cc nghip on lao ng nhng khng phi l cng nhn.
Mc - ng-ghen ch r khi cch mng v sn thnh cng, giai cp cng nhn tr thnh
giai cp cm quyn, khng cn b p bc bc lt. Lc , h tr thnh giai cp lnh o nhn
dn xy dng x hi mi.
Lu : Hiu giai cp cng nhn trong thi k qu . Giai cp cng nhn c c
trng bi tiu ch th nht. Vi tiu ch th hai cn thy mt b phn lm thu trong cc
doanh nghip t nhn, c vn u t nc ngoi, nu xt gc giai cp h cng giai cp
cng nhn l ngi lm ch, xt v mt c nhn h vn b bc lt. Khi gi: giai cp v sn l
32

Chng 4: S mnh lch s ca giai cp cng nhn


mun nhn mnh tiu ch s hu, khi gi: giai cp cng nhn nhn mnh tiu ch 1: ngh
nghip.
T phn tch trn c th nh ngha giai cp cng nhn theo SGK trang 83 (t dng 2
n dng 17).
4.2. NI DUNG V IU KIN KHCH QUAN QUY NH S MNH LCH S
CA GIAI CP CNG NHN
4.2.1. Ni dung s mnh lch s ca giai cp cng nhn
Ni dung khi qut:
S mnh lch s ca giai cp cng nhn l xa b ch t bn ch ngha, xa b ch
ngi bc lt ngi, gii phng giai cp cng nhn, nhn dn lao ng v ton th nhn
loi khi mi s p bc, bc lt, ngho nn, lc hu, xy dng x hi cng sn ch ngha vn
minh.
Ni dung thc cht:
V kinh t: Xa b ch chim hu t nhn v t liu sn xut xy dng ch cng
hu v t liu sn xut, nng cao nng sut lao ng, p ng vi nhu cu ngy cng pht
trin ca x hi. Ni dung trn ch ra mc tiu cui cng ca giai cp cng nhn, nhng phi
c tin hnh tng bc.
V chnh tr: p tan Nh nc t sn, thit lp Nh nc chuyn chnh v sn. Thc
hin v m bo quyn lc thuc v nhn dn.
V x hi: Xa b giai cp bc lt, tin ti xa b giai cp ni chung, to ra s bnh
ng trong cng hin v hng th.
Tm li: Ni dung s mnh lch s ca giai cp cng nhn bao gm 4 s nghip gii
phng: gii phng giai cp, dn tc, ngi lao ng v con ngi. S mnh lch s phi c
thc hin trn phm vi ton th gii. Thc hin ni dung phi kin tr, khng nng vi, phi
chia lm nhiu giai on, thi k.
4.2.2. Nhng iu kin khch quan quy nh s mnh lch s ca giai cp cng nhn
Trong Tuyn ngn ng cng sn Mc v ng-ghen phn tch nhng iu kin
khch quan quy nh s mnh lch s ca giai cp cng nhn.
Mt l, giai cp cng nhn, con ca nn sn xut cng nghip hin i, c nn
cng nghip hin i rn luyn, t chc li thnh mt lc lng x hi hng mnh.
C th thy iu kin ny cc kha cnh sau:
- L con ca i cng nghip: i Cng nghip lm ph hng lot nhng ngi sn
xut nh, b xung lc lng cho giai cp cng nhn. i cng nghip pht trin s thu ht lc
lng lao ng x hi to thnh tp on ngi lao ng cng nghip. Yu cu sn xut cng
nghip rn luyn ngi lao ng tc phong, k lut, trnh Giai cp cng nhn gn lin
33

Chng 4: S mnh lch s ca giai cp cng nhn


vi sn xut vt cht i lin vi nn cng nghip hin i k c trong nn kinh t tri thc v
lao ng s lm xut hin cng nhn tr thc ha trn trong mt ngi lao ng. K c "Hu
cng nghip" vn khng b qua trnh cng nghip, vn gn vi cng nhn.
- Giai cp cng nhn b p bc bc lt nng n, l giai cp i khng trc tip vi giai
cp t sn.
Khng nm t liu sn xut ch yu, giai cp cng nhn mt quyn lm ch qu trnh t
chc lao ng x hi, phn phi sn phm x hi.
Giai cp cng nhn b bn cng ha so vi giai cp t sn v khong cch thu nhp,
hng th vt cht. V khng c t hu nn giai cp cng nhn c kh nng xy dng mt x
hi hon ton mi ch khng ci bin cht t nh giai cp t sn lm.
- Trong phng thc sn xut t bn ch ngha giai cp cng nhn l lc lng sn
xut, i din cho phng thc sn xut tin tin. Do vy y l b phn ng nht, cch
mng nht v quyt nh nht.
Hai l, a v kinh t - x hi khch quan cn to ra kh nng cho giai cp cng nhn tr
thnh giai cp trit cch mng nht c kh nng on kt cc giai cp khc, i u trong
cuc u tranh chng giai cp t sn.
- Giai cp cng nhn c kh nng on kt ton b giai cp v: C li ch c bn thng
nht vi nhau, cng tn ti trong iu kin, mi trng nh nhau. H cng b ton b giai cp
t sn trong nc v quc t.
- Giai cp cng nhn c l lun Cch mng v khoa hc dn ng l ch ngha Mc
- Lnin. iu lm cho giai cp gic ng hn, tinh thn Cch mng, thc t chc k lut
cao hn cc giai cp tng lp khc trong x hi. Ch ngha Mc - Lnin cng gip h kh
nng hot ng u tranh t c mc tiu.
- Giai cp cng nhn c kh nng on kt cc giai cp khc (ch yu l cc giai cp
tng lp cng b thng tr vi ch ngha t bn) v h c li ch kinh t c bn ph hp vi
nhau. S nghip gii phng giai cp cng nhn ph hp vi nhu cu nguyn vng ca cc giai
cp khc.
Tm li: Do a v kinh t - x hi ca giai cp cng nhn to nn cho giai cp cng
nhn tr thnh mt giai cp c a v hn hn cc giai cp, tng lp khc, lm cho n tr
thnh giai cp tin tin trong ch ngha t bn. Nhng c im to thnh bn cht Cch
mng ca giai cp cng nhn, l c s giai cp cng nhn hon thnh s mnh lch s ca
mnh.
Cn ph phn cc quan im sau:
- Quan im giai cp cng nhn "teo i", tan bin vo cc giai cp tng lp khc do
vy s mnh lch s cng mt i. Quan im trn sai v: s lng ca giai cp c thay i
nhng cht lng khng i. Giai cp cng nhn c ti sn nhng mu thun vi giai cp t
34

Chng 4: S mnh lch s ca giai cp cng nhn


sn khng mt i m tr nn su sc. Giai cp cng nhn vn i din cho lc lng sn xut
tin tin. Giai cp cng nhn c mt b phn c trung lu ha c c phn nhng vn l giai
cp cch mng. Ch ngha Mc khng quan nim mt giai cp lnh o cch mng l giai cp
ngho kh nht.
- Quan im cho rng: Quan nim ca Mc v s mnh lch s ca giai cp cng nhn
trc kia l ng nhng sang nn " kinh t tri thc" khng cn ph hp. Do s mnh lch
s ca giai cp cng nhn chuyn sang cho tng lp tr thc.
Tr thc c vai tr quan trong trong mi thi i, nhng tr thc khng th lnh o
c cch mng, khng cn s mnh lch s nh giai cp cng nhn v:
Tr thc khng bao gi l lc lng x hi thun nht, h khng phi l giai cp. Khng
lin h vi bt k hnh thc s hu no, cng khng i din cho bt k mt phng thc sn
xut no. H khng i lp v kinh t trc bt k gia cp - tng lp no. Tr thc khng c
li ch i khng trc tip vi t sn, h khng c h t tng ring. Phng thc lao ng l
c nhn t lin kt.
- C quan im cho rng: nng dn c s mnh lch s nh cng nhn. Khng v: H l
ngi lao ng nhng c tnh t hu, khng c h t tng c lp.
4.3. NHNG NHN T CH QUAN, C BIT L VAI TR CA NG CNG
SN TRONG QU TRNH THC HIN S MNH LCH S CA GIAI CP
CNG NHN
Bn cnh iu kin khch quan th nhn t ch quan c ngha quyt nh i vi vic
thc hin s mnh lch s ca giai cp cng nhn. Nhng nhn t ch quan l:
4.3.1. Bn thn giai cp cng nhn
Ra i cng vi phng thc sn xut t bn ch ngha, giai cp cng nhn tng bc
trng thnh v s lng v cht lng.
V s lng:
Chng nhng tng tt c cc nc, m cn a dng hn v c cu vi nhiu ngnh
ngh khc nhau. Theo t chc lao ng quc t u th k XX c 80 triu n 1998 c 800
triu v ngy cng tip tc tng.
V cht lng:
y l yu t quyt nh m bo thc hin thng li s mnh lch s. Ban thn giai cp
cng nhn lun c s nng cao v hc vn, v khoa hc cng ngh, tay ngh. T hot ng
kinh t, n hnh thc u tranh kinh t, u tranh t tng, tng bc hot ng chnh tr v
u tranh chnh tr. S gic ng giai cp dn ti hnh thnh chnh ng tin phong. Bn
thn giai cp cng nhn tr thnh c s x hi, nhn t x hi quan trng nht ca ng
Cng sn.
35

Chng 4: S mnh lch s ca giai cp cng nhn


4.3.2. Tnh tt yu, quy lut hnh thnh v pht trin ng ca giai cp cng nhn
Quy lut chung ca s hnh thnh ng ca giai cp cng nhn l s kt hp gia ch
ngha Mc Lnin vi phong tro cng nhn.
Phong tro cng nhn l c s x hi, nhn t x hi ca ng. Phong tro u tranh
ca giai cp cng nhn din ra di nhiu hnh thc, th hin bc tin ca phong tro: T
u tranh kinh t , u tranh t tng n u tranh chnh tr. Phong tro cng nhn ch pht
trin ln hnh thc chnh tr (hnh thc du tranh mang tnh t gic) khi tip thu c l lun
khoa hc - l lun ch ngha Mc Lnin vi trnh l lun khoa hc cho php giai cp cng
nhn thy c v tr, vai tr ca giai cp trong x hi, mc tiu, con ng, bin php gii
phng giai cp v ton nhn loi. Phong tro cng nhn pht trin nhanh hay chm t n
trnh t gic ph thuc vo vic ch ngha Mc Lnin truyn b nh th no? truyn b
n u.
Ch ngha Mc Lnin mang bn cht cch mng v khoa hc, ly li ch giai cp lm
mc ch chnh. Phn nh phong tro cng nhn, nhn thy vai tr s mnh lch s ca giai
cp cng nhn. Ch ngha Mc Lnin c xu hng i vo phong tro cng nhn, ng vai tr
dn ng.
S kt hp phong tro cng nhn v ch ngha Mc Lnin l s kt hp lc lng vt
cht vi lc lng tinh thn tin tin a n s hnh thnh ng giai cp cng nhn.
Quy lut pht trin ng theo nguyn tc Mc xt Lnin nt vi cc quy lut tp trung
dn ch, thiu s phc tng a s, lnh o tp th c nhn ph trch, ph bnh v t ph bnh.
H Ch Minh ch r quy lut hnh thnh ng Cng sn Vit Nam l s kt hp gia
phong tro cng nhn, phong tro yu nc vi ch ngha Mc Lnin.
4.3.3. Mi quan h gia ng Cng sn vi giai cp cng nhn
Trong lch s u tranh giai cp, bt c giai cp lnh o no cng phi t chc ra chnh
ng ca mnh. Bt c chnh ng no cng mang tnh cht giai cp, th hin: L t chc cao
nht ca giai cp i biu cho tr tu v li ch ton giai cp.
Vi ng cng sn tnh cht giai cp th hin: ng i biu cho tr tu li ch giai cp
cng nhn, nhn dn lao ng v ton dn tc. iu ct li nht phi ly ch ngha Mc Lnin
lm nn tng t tng. ng phi c bn lnh chnh tr vng vng, kin nh v sng sut.
Phi c ng li chin lc, sch lc ng.
Quan h gia ng cng sn v giai cp. l quan h hu c khng th tch ri.
Nhng ng vin ca ng phi c gic ng v giai cp: nhn thc v s mnh lch s ca
giai cp cng nhn, ng trn lp trng giai cp nhn thc v hnh ng. ng vin c
th khng l cng nhn.
S lnh o ca ng l s lnh o ca giai cp. ng v giai cp l thng nht, nhng
ng c trnh , l lun v trnh t chc cao nht lnh o giai cp, lnh o dn tc
36

Chng 4: S mnh lch s ca giai cp cng nhn


(khng nn ln ln gia ng v giai cp). ng em gic ng cho giai cp, sc mnh cho
giai cp, on kt giai cp v ng li chin lc, sch lc cho giai cp. hon thnh s
mnh lch s ca mnh giai cp cng nhn phi t vn ln, mi cng nhn phi thng
xuyn phn u.
4.4. S MNH LCH S CA GIAI CP CNG NHN VIT NAM
4.4.1. c im c bn ca giai cp cng nhn Vit Nam
Vi nt khi qut v giai cp cng nhn Vit Nam.
Giai cp cng nhn Vit Nam ra i mun hn giai cp cng nhn quc t l sn phm
ca cng nghip ch bin v khai thc.
Ra i trong cuc khai thc thuc a ca thc dn Php(1897 - 1914). Sinh ra v ln
ln mt nc thuc a na phong kin nn Giai cp cng nhn Vit Nam pht trin chm
chp. Mc d s lng t (1% dn s trc 1930) Giai cp cng nhn nhanh chng vn ln
lnh o cch mng Vit Nam, c dn tc tha nhn sut 76 nm lnh o cch mng Vit
Nam.
c im c bn (iu kin thc hin vi tr lnh o cch mng: (Sch gio trnh B
gio dc v o to trang 91 - 92) tm tt:
1. Giai cp cng nhn Vit Nam sinh ra trong lng mt dn tc c truyn thng u
tranh bt khut chng gic ngoi xm.
2. Giai cp cng nhn Vit Nam ra i v tng bc trng thnh trong khng kh sc
si ca mt lot phong tro yu nc v cc cuc khi ngha chng thc dn Php.
3. Ra i, trng thnh vo lc phong tro cng sn v cng nhn quc t pht trin
mnh, cch mng thng Mi Nga thnh cng, nh yu nc Nguyn i Quc trn con
ng tm n vi ch ngha Mc Lnin.
4. Giai cp cng nhn Vit Nam, m tuyt i b phn xut thn t nng dn v nhng
tng lp lao ng khc
Thc tin lch s Vit Nam ch r: giai cp cng nhn ra i cha bao lu, ngay c khi
cha c ng ra i t chc nhiu cuc u tranh t pht chng thc dn Php, l
phong tro t 1922 n 1929. Khi ng cng sn Vit Nam ra i, lnh o. Vai tr ca Giai
cp cng nhn Vit Nam th hin trn thc t: lnh o nhn dn Vit Nam t c
nhng thnh tu to ln trong th k XX.
4.4.2. S mnh lch s ca giai cp cng nhn Vit Nam
Trc ht phi lnh o cuc cch mng thng qua i tin phong ca mnh ginh
chnh quyn, thit lp nn chuyn chnh nhn dn. Trong giai on cch mng x hi ch
ngha: giai cp cng nhn tng bc lnh o nhn dn xy dng, gii phng nhn dn lao
ng khi mi p bc, bc lt, bt cng.
37

Chng 4: S mnh lch s ca giai cp cng nhn


4.4.3. ng Cng sn Vit Nam ra i vi vic thc hin s mnh lch s ca giai cp
cng nhn
ng cng sn Vit Nam l sn phm ca s kt hp gia phong tro yu nc vi
phong tro cng nhn v ch ngha Mc Lnin.
T khi thnh lp ng em n yu t t gic v phong tro cng nhn lm cho
phong tro cng nhn c bc nhy vt v cht.
Giai cp cng nhn Vit Nam lnh o cch mng Vit Nam thng qua ng Cng sn
do vy: ni n Giai cp cng nhn lnh o l ni n ton b giai cp ch khng phi mt
nhm ngi, tng ngi.
Tuy nhin lnh o, giai cp cng nhn phi c mt lc lng, t chc tiu biu cho
quyn li giai cp l ng Cng sn. ng vin d xut thn t thnh phn x hi no
cng phi ng trn lp trng giai cp cng nhn. Th hin: Phi thc hin l tng ca giai
cp cng nhn, ly ch ngha Mc Lnin, t tng H Ch Minh lm nn tng t tng. H
u tranh v li ch giai cp, li ch nhn dn v c dn tc.
ng Cng sn Vit Nam lnh o cch mng Vit Nam hon thnh cch mng dn
tc dn ch nhn dn, hin nay ang lnh o cch mng x hi ch ngha - nhim v kh
khn v phc tp. Trong bi cnh hin nay giai cp cng nhn Vit Nam phi khc phc
nhng khuyt im thng xuyn t i mi nng cao nng lc lnh o ton din p ng
vi yu cu nhim v mi.
Giai cp cng nhn Vit Nam bao gm nhng ngi lao ng tr c v chn tay trong
cc ngnh cng nghip - dch v cng nghip, thuc doanh nghip Nh nc, hp tc x, khu
vc t nhn, trong doanh nghip hp tc lin doanh vi nc ngoi. Theo s liu iu tra ca
Tng Lin on Lao ng Vit Nam c (1999 - 2000): s lng 10,2 triu, trnh hc vn
trung hc ph thng 62, trung hc c s 28%, tiu hc 5%, khng bit ch 0.25%Trnh
ngh: Bc 1: 6,7%, bc 2: 9,4%, bc 3: 16,6%, bc 4: 12,7%, bc 5: 11,1%, bc 6: 6%, bc 7:
2,38%. Cc thnh phn kinh t tha khong 17% lao ng khng c tay ngh, ring doanh
nghip Nh nc tha 30%. Nghch l gia o to v s dng: 76% cng nhn c iu tra
khng lm vic ph hp vi ngnh ngh o to.
T Ngh quyt i hi IX ca ng (trang 95 - 96 t dng 18 - 26) ch r nhng vic
phi lm hin nay pht trin v s lng v cht lng giai cp cng nhn l:
Tng cng gio dc chnh tr t tng lm cho giai cp cng nhn kin nh vi con
ng ch ngha x hi la chn. Tng cng s lnh o ca ng vi giai cp cng
nhn. Gii quyt i sng v vic lm cho giai cp cng nhn trong iu kin mi: to vic
lm, chnh sch tr cp tht nghipi mi phng thc lnh o i vi giai cp cng
nhn. Bi dng trnh mi mt cho giai cp cng nhn. Xy dng, i mi phng thc
hot ng ca t chc cng on.
38

Chng 4: S mnh lch s ca giai cp cng nhn


4.5. KT LUN
Nghin cu s mnh lch s ca giai cp cng nhn gip chng ta c s l lun hiu
y v khi nim, vai tr s mnh lch s iu kin thc hin s mnh lch s . Qua
y chng ta cng thy c tnh tt yu v vai tr lnh o ca ng ca giai cp cng nhn
i vi qu trnh thc hin s mnh lch s ca giai cp cng nhn. Nghin cu chng ny
cng l c s l lun chng ta gii quyt nhng vn c bn ca cch mng Vit Nam:
nh vai tr lnh o ca ng Cng sn Vit Nam, giai cp cng nhn Vit Nam, iu kin
v yu cu giai cp cng nhn Vit Nam thc hin nhim v lch s ca mnh.
CU HI N TP
Cu 1: Phn tch khi nim giai cp cng nhn
Cu 2: Nhng quan im c bn ca cc nh kinh in ca ch ngha Mc - Lnin v iu
kin khch quan quy nh s mnh lch s ca giai cp cng nhn.
Cu 3: Phn tch ni dung s mnh lch s ca giai cp cng nhn.
Cu 4: Phn tch cc quan im ca L nin v H Ch Minh v iu kin thnh lp ng
Cng sn v mi quan h gia ng vi giai cp cng nhn.
Cu 5: Phn tch nhng iu kin giai cp cng nhn Vit Nam lm trn s mnh lch s ca
mnh i vi Cch mng Vit Nam.
Cu 6: Trong bi cnh hin nay giai cp cng nhn phi lm g p ng vi yu cu nhim
v mi?

39

Chng 5: Cch mng x hi ch ngha

CHNG 5: CCH MNG X HI CH NGHA

GII THIU CHUNG


thc hin s mnh lch s ca mnh giai cp cng nhn phi tin hnh cuc cch
mng x hi ch ngha. Nghin cu vn ny gip chng ta hiu c nguyn nhn, iu
kin, ni dung ca cch mng x hi ch ngha, cng nh tnh lin tc ca qu trnh cch
mng x hi ch ngha nhm thc hin nhim v ca giai cp cng nhn. Qua gip chng
ta c s l lun y mnh qu trnh i mi xy dng t nc theo con c cch mng
x hi ch ngha.

MC CH YU CU CN NM VNG
1. Bn cht ca cch mng x hi ch ngha.
2. Mc tiu, ng lc v ni dung ca cch mng x hi ch ngha
3. L lun cch mng khng ngng ca ch ngha Mc Lnin.
4. S vn dng vo cch mng Vit Nam.

NI DUNG
5.1. CCH MNG X HI CH NGHA - QUY LUT PH BIN CA QU TRNH
CHUYN BIN T CH NGHA T BN LN CH NGHA X HI
5.1.1. Cch mng x hi ch ngha v nguyn nhn ca n
5.1.1.1. Quan nim v cch mng x hi ch ngha
Theo ngha hp: Cch mng x hi ch ngha c hiu l mt cuc cch mng chnh
tr c kt thc bng vic giai cp cng nhn cng vi nhn dn lao ng ginh c chnh
quyn, thit lp nn nh nc chuyn chnh v sn - nh nc ca giai cp cng nhn v qun
chng nhn dn.
Theo ngha rng:
Cch mng x hi ch ngha l qu trnh ci bin mt cch ton din trn tt c cc lnh
vc ca i sng x hi t kinh t, chnh tr v vn ha, t tng xy dng thnh cng
ch ngha x hi v ch ngha cng sn.

40

Chng 5: Cch mng x hi ch ngha


Theo ngha ny: Cch mng x hi ch ngha bao gm c vic ginh chnh quyn v tay
giai cp cng nhn, nhn dn lao ng v c qu trnh ci to x hi c, xy dng x hi trn
tt c cc lnh vc ca i sng x hi ti khi xy dng thnh cng ch ngha x hi.
R rng, hiu v cch mng x hi ch ngha l cuc cch mng do giai cp cng nhn
v nhn dn lao ng tin hnh. Giai cp cng nhn va l lc lng lnh o, va l ng
lc ca Cch mng. Mc ch ca cuc Cch mng nhm thc hin s mnh lch s ca giai
cp cng nhn.
5.1.1.2. Nguyn nhn ca Cch mng x hi ch ngha
nghin cu "iu kin ra i hnh thi kinh t - x hi Cng sn ch ngha " cn
lu . Tt c cc cuc Cch mng x hi u bt ngun t nhu cu gii phng lc lng sn
xut. Cch mng x hi ch ngha m ra t chnh phng thc sn xut T bn ch ngha khi
lc lng sn xut pht trin ti trnh x hi ha mu thun vi quan h sn xut
pht trin ti trnh x hi ha mu thun vi quan h sn xut da trn ch chim hu
t liu sn xut (s hu t bn ch ngha). Mu thun trn tr thnh mu thun c bn trong
x hi T bn ch ngha . lc lng sn xut pht trin yu cu phi thay th quan h sn
xut T bn ch ngha bng mt quan h sn xut tin b hn. Chng no cn quan h sn
xut da trn ch chim hu t nhn t liu sn xut chng cn nguyn nhn n ra
Cch mng x hi ch ngha .
5.1.2. iu kin ca cuc Cch mng x hi ch ngha
5.1.2.1. iu kin khch quan ca cuc Cch mng x hi ch ngha
T nguyn nhn ca Cch mng x hi ch ngha pht trin cao mi c iu kin khch
quan ca Cch mng x hi ch ngha .
Vi s pht trin mng m ca lc lng sn xut trong ch ngha t bn tr thnh
tnh trng qu ln, qu mng vi quan h sn xut t bn ch ngha , quan h sn xut tr
thnh lc cn s pht trin ca lc lng sn xut. Ch khi lc lng sn xut mang tnh x
hi ha cao mi lm ny sinh nhu cu xa b ch chim hu t bn ch ngha, lc xut
hin i cng nghip v giai cp cng nhn hin i. y l xut pht im Cch mng x
hi ch ngha n ra, n lm cho ch ngha x hi mang tnh hin thc.
Ch ngha t bn lm ny sinh nhn t ph nh chnh n. Mi bc tin ca ch ngha
t bn cng lm chn mui thm nhng iu kin vt cht cho s ra i ca ch ngha x hi.
Nhn t suy n cng quyt nh s pht trin ca x hi l khoa hc k thut cng cha
ng y mu thun: tng li nhun, giai cp t sn phi s dng khoa hc cng ngh, s
dng n li tng thm mu thun gia lc lng sn xut v quan h sn xut. Khoa hc
thng b hng vo mc ch phi nhn o: tng cng s bc lt, chin tranh xm lc,
lm bin dng mi trng sinh thilm tng nhng mu thun trong ch ngha t bn.
Tt c mu thun trn i hi phi thay th quan h sn xut mi tin b hn.
41

Chng 5: Cch mng x hi ch ngha


5.1.2.2. iu kin ch quan ca cuc Cch mng x hi ch ngha
iu kin ch quan c ngha quyt nh nht ca Cch mng x hi ch ngha l s
trng thnh v chnh tr ca giai cp cng nhn, s ra i chnh ng ca giai cp cng
nhn, s lin minh cc giai cp , tng lp t di s lnh o ca ng Cng sn.
Giai cp cng nhn l b phn quan trng nht trong lc lng sn xut mang tnh x
hi ha cao. Do khng c t liu sn xut, b bc lt sc lao ng nn c nhu cu ginh chnh
quyn nm t liu sn xut. Phong tro u tranh ca cng nhn pht trin t khi ch ngha
t bn ra i t t pht ln t gic khi tip cn c vi ch ngha Mc - Lnin. Dn ti s ra
i ca chnh ng. nh du vic nhn thc v s mnh lch s ca mnh. ng Cng sn
nhn t quyt nh thng li s nghip u tranh ca giai cp cng nhn. Bng hot ng ca
mnh, vi mc ch ca mnh ng tranh th c s ng tnh, ng h ca giai cp nng
dn, nhn dn lao ng to nn lin minh cc giai cp cc tng lp khc to nn ng lc
ca Cch mng.
Tm li, khi iu kin khch quan chn mui, iu kin ch quan hi t th cch
mng x hi ch ngha din ra.
5.1.3. Tin trnh ca cch mng x hi ch ngha
Cch mng x hi ch ngha bao gm 2 tin trnh:
Giai on th nht: L giai cp v sn t xy dng thnh giai cp thng tr, ginh ly
dn ch, mun vy phi ginh chnh quyn l mc tiu trc tip ca giai cp cng nhn.
Thc hin mc tiu cn phi c tnh th Cch mng.
Tnh th Cch mng xut hin khi giai cp thng tr khng th duy tr ch thng tr nh
c c na, ni cng kh v qun bch ca qun chng tr nn nng n hn mc bnh
thng, tnh tch cc ca qun chng nng cao r rt, giai cp lnh o nng lc lnh
o.
Tnh th Cch mng pht trin v phi xut hin thi c Cch mng. Thi c Cch
mng c 2 yu t: Bn trong mi nc, l thi im giai cp thng tr t ra lung lay nht, mu
thun ni b cao nht, chng hoang mang nht trc s ln mnh ca phong tro u tranh
ca qun chng. Lc lng Cch mng sn sng nht hnh ng cho cuc quyt chin
ginh chnh quyn. bn ngoi iu kin quc t thun li nht.
Khi thi c Cch mng xut hin giai cp lnh o phi chp thi c pht ng khi
ngha ng lc. Nu sm qu, s to nn kh khn cho Cch mng, nu chm mt thi c
s c sai lm vi lch s. l im lu ca giai cp Cch mng.
Vi bn cht ca ch ngha t bn, Cch mng x hi ch ngha phi c xy dng v
s dng bo lc cch mng gm 2 lc lng: Chnh tr v v trang, cng nh 2 hnh thc u
tranh chnh tr v v trang, s dng kt hp c 2 hnh thc .

42

Chng 5: Cch mng x hi ch ngha


Giai on 2: Giai cp cng nhn s dng chnh quyn di s lnh o ca ng Cng
sn, tp hp, vn ng, t chc nhn dn ci to x hi c xy dng x hi mi trn tt c cc
lnh vc ca i sng x hi. l mt qu trnh lu di, gian kh, phc tp phi c hnh thc
bc i ph hp. Giai cp cng nhn phi ci to chnh mnh v ci to cc giai cp tng lp
khc trong qu trnh ny.
5.2. MC TIU, NI DUNG V NG LC CA CUC CCH MNG X HI
CH NGHA
5.2.1. Mc tiu ca cuc Cch mng x hi ch ngha
Khi tin hnh Cch mng t sn, giai cp t sn nu t tng t do - bnh ng - bc
i. Khi Cch mng thnh cng, t tng khng c giai cp t sn thc hin y . Kt
qu m cuc Cch mng t sn em li l: tnh trang con ngi (ngi lao ng b p bc,
bc lt nng n hn; Phn ha giai cp su sc dn ti xung t giai cp, dn tc pht trin;
quan h gn b gia ngi vi ngi b bin dng. Tn gio b li dng v mc ch chnh
tr
Mc - ng-ghen khc phc t tng ca ch ngha x hi khng tng, khng nh
mc tiu ca Cch mng x hi ch ngha l: Gii phng giai cp b p bc bc lt, gii
phng cc dn tc b n dch, gii phng x hi khi s tr tr tip tc pht trin trn con
ng vn minh, tin b. Thc cht x hi ch ngha m Mc - ng-ghen p l mt th lin
hip trong s pht trin t do ca mi ngi l iu kin t do ca tt c mi ngi.
Mc tiu c chia lm 2 giai on:
Giai on th nht, l ginh chnh quyn v tay giai cp cng nhn v nhn dn lao
ng.
Giai on th hai: Mc tiu l xa b ch ngi bc lt ngi, pht trin sn xut
nhm a li i sng m no cho ton dn.
5.2.2. Ni dung ca cuc Cch mng x hi ch ngha
Cuc cch mng x hi ch ngha to nn s thay i ton din, trit v su sc trn
tt c cc lnh vc ca i sng x hi.
Trn lnh vc chnh tr:
Nhn dn lao ng di s lnh o ca ng Cng sn, p tan chnh quyn ca giai
cp t sn thit lp chnh quyn ca dn, v dn. V vn c bn ca mi cuc Cch mng l
vn chnh quyn Nh nc. Ginh chnh quyn v tay nhn dn l a nhn dn ln v tr
lm ch. Sau khi c chnh quyn phi xy dng nn dn ch hnh thc, khc phc hn ch t
do t tng, ng thi nng cao thc dn ch ca nhn dn. Mc tiu nhm to tin
chnh tr a x hi sang mt trng thi mi.
Trn lnh vc kinh t:
43

Chng 5: Cch mng x hi ch ngha


Xa b ch chim hu t nhn t liu sn xut thay i v tr ngi lao ng trong
h thng sn xut x hi. C th xa b s hu t bn ch ngha , xy dng ch cng hu
t liu sn xut vi cc hnh thc ph hp. Thay i v tr ngi lao ng t lm thu sang
lm ch kt hp tt t liu sn xut v ngi lao ng, ci thin iu kin lm vic, iu
kin sinh sng ca ngi lao ng.
Pht trin lc lng sn xut, tng nng sut lao ng. Mc tiu ca vic lm ny l
nhm tha mn nhu cu chnh ng ca ngi lao ng. Thu ht qun chng tham gia lao
ng sng to. a ra quan nim mi v thang gi tr: cn c vo s lng, cht lng ca
ngi lao ng ng gp cho x hi. R rng lnh vc kinh t mc tiu ca Cch mng x
hi l to ra c s vt cht k thut v mi trng kinh t rng ln, thun li ngi lao
ng sng to.
Trn lnh vc vn ha:
Cch mng x hi ch ngha to nn s thay i phong ph v ni dung sinh hot t
tng hng ti s pht trin sng to. C th: Xa b s c quyn chim hu phng tin
sng tc, t liu sng tc ca giai cp bc lt. a nhn dn vo v tr lm ch sng to cc
gi tr vn ha tnh thn cho x hi. K tha, nng cao cc gi tr vn ha truyn thng ca
dn tc, tip thu tinh hoa vn ha nhn loi. Tng bc xy dng vn ha mi theo lp trng
ca giai cp cng nhn nhm gii phng ngi lao ng v mt tinh thn.
5.2.3. ng lc ca Cch mng x hi ch ngha
Cch mng x hi ch ngha nhm gii phng ngi lao ng v do chnh nhn dn
lao ng tin hnh, nhng ty thuc vo iu kin kinh t - x hi quy nh m v tr ca h
c khc nhau.
Giai cp cng nhn:
L ng lc v l lc lng lnh o Cch mng do giai cp ny: i biu cho phng
thc sn xut mi, c h t tng c lp l ch ngha Mc - Lnin, i biu cho li ch ngi
lao ng. Thc cht cch mng x hi ch ngha l t chc mt x hi mi ca nhng ngi
lao ng di s lnh o ca giai cp cng nhn thng qua chnh ng - i tin phong ca
giai cp.
Giai cp nng dn:
S tham gia ca giai cp nng dn vo tin trnh Cch mng c ngha quan trng i
vi vic thc hin ha vai tr lnh o ca giai cp cng nhn. Do: Trong Cch mng x hi
ch ngha nng dn c p ng nhu cu, nguyn vng gii phng. X hi mi c xy
dng ph hp vi li ch ca nhn dn, h c ci thin i sng vt cht tinh thn. Mt
khc h c nh hng tch cc t t tng v hnh ng cch mng ca giai cp cng nhn
nn h cng tin v theo cch mng x hi ch ngha .
Tng lp tr thc:
44

Chng 5: Cch mng x hi ch ngha


Tng lp ny khng l lc lng lnh o cch mng , nhng h i din cho tr tu ca
t nc. H c nhiu kh nng tip cn thnh tu khoa hc hin i. y l lc lng khng
th thiu c ca cch mng x hi ch ngha . V: Nu ginh chnh quyn t tay giai cp t
sn m cc v tr ch cht u do ngi c hc "iu hnh, do vy thnh cng hay tht bi ca
cch mng ph thuc rt ln vo vic giai cp cng nhn c thu ht c tr thc theo Cch
mng hay khng? Trong xy dng ch ngha x hi vai tr ca i ng tr thc ngy cng
cn thit nht l trong thi i cch mng khoa hc cng ngh.
Tm li, Cch mng x hi ch ngha ph hp vi nhu cu pht trin x hi nn kt
hp c mi lc lng to thnh ng lc ca Cch mng.
5.3. L LUN CCH MNG KHNG NGNG CA CH NGHA MC - LNIN
V S VN DNG VIT NAM
5.3.1. L lun Cch mng khng ngng ca Mc v ng-ghen
Hon cnh lch s: ch ngha t bn ang pht trin mnh, giai cp t sn ang ng vai
tr tin b. Giai cp cng nhn cn nh b, ang trong qu trnh tp hp lc lng. Cch
mng x hi cha t ra mt cch trc tip.
Ni dung t tng:
Mc xem cch mng x hi ch ngha nh mt qu trnh bao gm 2 giai on: Ginh
chnh quyn giai on th nht ri tin n mc tiu cui cng. Mc - ng-ghen t hy
vng vo s bng n ng lot cch mng x hi ch ngha nhng nc t bn ch ngha
pht trin. Hai ng b qua nhng nc t bn ch ngha pht trin mc trung bnh, cc
ng coi l mt b phn ca cch mng v sn. Cc ng ch r khi giai cp cng nhn cha
mnh phi tch cc ch ng tham gia vo cch mng dn ch do giai cp t sn lnh o.
Tc l kt hp gia phong tro cng nhn vi phong tro nng dn v lc lng t sn chng
phong kin lch s pht trin cao hn, ginh dn ch. Tuy nhin giai cp cng nhn phi
ch ng pht trin lc lng, c lp v ng li mc tiu ca mnh. u tranh ginh dn
ch phi t trong xu hng tin ti cch mng x hi ch ngha. Cc ng khng nh cch
mng t sn ch l mc tiu trc mt, cch mng x hi ch ngha l mc tiu cn hng
ti.
Lnin pht trin t tng ca Mc ngghen:
iu kin lch s giai on Lnin c s thay i: Ch ngha quc xut hin, bc l
y bn cht xu xa ca n. Giai cp cng nhn pht trin. Phn tch tnh hnh nc
Nga cui th k XIX u th k XX ch r: Nc Nga l ni tp trung mu thun, l khu yu
nht trong dy chuyn ca ch ngha quc. Trong lng nc Nga quc - phong kin Qun phit cng lc xut hin hai tin ca cch mng t sn v cch mng x hi ch
ngha. Xut hin nhiu lc lng u tranh: Giai cp cng nhn u tranh v t do, dn ch v
ch ngha x hi. Giai cp nng dn u tranh i rung t dn sinh, dn ch, nhn dn u
45

Chng 5: Cch mng x hi ch ngha


tranh i chm dt chin tranh, cc dn tc u tranh v i c lp. Nguyn vng chung ca
cc phong tro l ha bnh - dn ch - dn sinh.
Ni dung t tng: Phi tin hnh mt cuc cch mng trit ri chuyn bin ln cch
mng x hi ch ngha. C th;
Cch mng dn ch t sn kiu mi phi do giai cp cng nhn lnh o. V s vn
ng ca lch s nc Nga t ra ni dung c s pht trin: cch mng dn ch t sn Nga
mang tnh cht nhn dn su sc, c nhng du hiu v sn. N cn do yu t thi i chi
phi giai cp t sn mt vai tr lch s, giai cp cng nhn l lc lng kin quyt nht v
mc tiu dn ch cch mng x hi ch ngha. Giai cp t sn va v nh c tinh thn dn
ch nhng lng khng kt hp vi phong kin chng li phong tro cch mng. Giai cp nng
dn l lc lng cp tin nht v mc tiu ca h gn lin vi vic th tiu trit giai cp
phong kin.
Lnin ch r: Cch mng dn ch phi c tin hnh trit ri chuyn ngay vo cch
mng x hi ch ngha. Hai cuc cch mng ny ni tip nhau, c quan h bin chng, gia
chng khng c bc tng thnh ngn cch: Nhn t dn ch c nh hng x hi ch
ngha, nhn t x hi ch ngha t trn mnh t dn ch.
Theo Lnin vic chuyn bin cch mng ngay t cch mng dn ch t sn ln cch
mng x hi ch ngha phi c ba iu kin:
Mt l, phi tng cng lnh o ca giai cp cng nhn thng qua chnh ng ca n
(va cng c va tng cng trong sut qu trnh cch mng).
Hai l, Cng c, pht trin khi lin minh cng nhn v nng dn.
Ba l, Chuyn chnh cng nng c thay th bng chuyn chnh v sn.
5.3.2. S chuyn bin t cch mng dn tc dn ch nhn dn ln cch mng x hi ch
ngha Vit nam
5.3.2.1. Tnh tt yu ca cch mng dn ch nhn dn Vit Nam
Sau nm 1858 thc dn Php xm lc Vit Nam, x hi Vit Nam chuyn v tnh cht
t mt nc phong kin sang mt nc thuc a na phong kin. "Cu nc, gii phng dn
tc" l ti bao trm ca ngi Vit Nam lc . Phong tro "Cn vng" khng thnh cng
v cu nc gii phng dn tc theo h t tng phong kin. C Phan Chu Trinh, Nguyn
Thi Hc, Phong tro cu nc ca Phan Bi Chu hoc tiu t sn nhm cu nc, gii
phng dn tc pht trin t nc theo con ng ch ngha t bn. Cc phong tro t ra
khng p ng c yu cu dn tc dn ch cho nhn dn lao ng, t ra bt cp vi thi
i.
Yu cu dn tc dn ch ca nhn dn lc vt khi phm vi dn ch t sn, yu cu
phi gii quyt theo mt ng li cch mng trit , yu cu th hin nguyn vng ca
qun chng nhn dn. Giai cp cng nhn b ba tng p bc bc lt: quc, t sn, a ch
46

Chng 5: Cch mng x hi ch ngha


nn ni ut hn v dn tc mt nc, ni cc kh ca giai cp li b p bc, bc lt nn sm
hnh thnh thc dn tc v thc giai cp. Lc u h u tranh t pht, sau ng lnh
o nn h u tranh t gic, l nguyn nhn khin h khng chu u tranh di ngn c
ca giai cp t sn.
Giai cp nng dn b phn ha do t di ch thng tr ca thc dn v phong kin.
Mt b phn mt t liu sn xut, tr thnh v sn, a s cn li cc kh. Nhng do c th
ca Vit Nam nn, mt mt h b thc dn Php chn p, mt khc b cn tr bi th lc
phong kin nn h ng trc hai k th: thc dn v phong kin. Gn b hn na nguyn
vng ca nng dn vo vn mnh t quc h c nguyn vng gii phng dn tc, ginh t liu
sn xut. Nguyn vng vt khi cng lnh t sn - gn vi lp trng ca giai cp cng
nhn.
B phn tiu t sn, hc sinh tr thc hnh thnh v s pht trin ca thnh th. H l
nhng ngi c trnh nhn thc v gi tr truyn thng, tip thu tin b t bn ngoi
vo. Ngay t u h tham gia phong tro u tranh cho c lp dn tc, dn ch v hng
ti ch ngha x hi.
R rng, trong x hi Vit Nam lc thc dn Php xm lc yu cu dn tc - dn ch
ca cng nhn, nng dn - tiu t sn chim i a s dn Vit Nam theo con ng t
thn m hng ti ch ngha x hi.
ng v H Ch Minh nhn r nhu cu khch quan ca lch s khng nh ng qu
trnh pht trin ca lch s l i ti ch ngha x hi. Vi vic chun b tch cc v chnh tr,
t tng, t chc cho vic thnh lp ng Cng sn Vit Nm ra i. H Ch Minh l ngi
chm dt s khng hong v ng li ca cch mng Vit Nam, a cch mng Vit Nam
vo con ng cch mng v sn.
5.3.2.2. Tnh tt yu chuyn bin t cch mng dn tc dn ch nhn dn ln cch mng
x hi ch ngha
Ngay t vn kin thnh lp ng ch r: "Cch mng Vit Nam lm t sn dn quyn
cch mng v th a cch mng i ti x hi cng sn".
Thc tin lch s cch mng ch r iu .
Sau khi thc dn Php xm lc Vit Nam ln 2, cch mng dn tc dn ch nhn dn
c c trng kt hp va khng chin, va kin quc, vi ng li khng chin ng n
chng ta t c nhng thnh tu to ln. Trong khng chin lc lng ca ta t yu thnh
mnh, vi s gip quc t ta to nn chin thng in Bin, gii phng Min Bc, tin
ti gii phng Min Nam, thng nht t nc.
Thnh tu trong kin quc: Xy dng nn kinh t c nhn t x hi xy dng cng c
chnh quyn nhn dn, thc hin thit ch chnh tr dn ch kiu mi, nn vn ha mi.
Cch mng dn tc dn ch nhn dn to tin , iu kin vt cht tinh thn Vit
Nam bc vo thi k qu ln ch ngha x hi. S la chn con ng x hi ch ngha
47

Chng 5: Cch mng x hi ch ngha


t cch mng Vit Nam vo dng chy lin tc ca cch mng, ph hp vi xu th pht
trin ca x hi loi ngi.
Trong xy dng ch ngha chng ta c nhng sai lm, khuyt im, nhng t i hi VI
ca ng vi ng li i mi chng ta c hng i ng n hn. Qua cc k i hi
VII, VIII, IX con ng i ln ch ngha x hi ngy cng r nt hn.
Vi nhng g chng ta t c cng nh nhng khuyt im sai lm mc phi,
trong qu trnh i mi cho php chng ta khng nh Vit Nam c iu kin v chnh tr,
kinh t, tim nng i ln ch ngha x hi.
5.4. KT LUN
Nghin cu v cch mng x hi gip chng ta hiu c bn cht tt p ca cuc
cch mng x hi ch ngha thng qua nhng mc tiu hng ti ca cuc cch mng ny.
ng thi n gip chng ta hiu v ni dung phi tin hnh ca cch mng x hi ch ngha
huy ng cc lc lng x hi to thnh ng lc ca cch mng. Nghin cu vn ny
gip chng ta c s l lun hiu v con ng x hi ch ngha v ang din ra Vit
Nam, cng nhng kh khn, th thch ang i hi chng ta gii quyt bng nhng hnh thc,
bin php ph hp hng ti x hi vn minh, giu p.

CU HI N TP
Cu 1: Phn tch nhng nguyn nhn, iu kin khch quan, ch quan ca cch mng x hi
ch ngha.
Cu 2: Mc tiu v ng lc ca Cch mng x hi ch ngha.
Cu 3: Phn tch ni dung ca cch mng x hi ch ngha.
Cu 4: Ni dung c bn ca l lun "Cch mng khng ngng" ca ch ngha Mc - Lnin.
Cu 5: S vn dng l lun "cch mng khng ngng" ca Ch ngha Mc - Lnin vo Vit
Nam c th hin nh th no?

48

Chng 6: Thi i ngy nay

CHNG 6: THI I NGY NAY

GII THIU CHUNG


Vic nhn thc v khoa hc v thi i chng ta ang sng,v ni dung v c im ca
n, v nhng lc lng c bn ca thi i, v nhng mu thun, nhng khuynh hng cng
nh trin vng ca thi i c mt v tr c bit quan trng vi chng ta hin nay. Ch trn c
s nhn thc ng v thi i mi c iu kin hnh thnh ng li chin lc cch mng
ng n ca giai cp cng nhn trong khun kh mi nc ring bit cng nh trn phm vi
ton th gii. Nghin cu nhng vn v thi i trong giai on hin nay gip chng ta
nng cao hn na bn lnh chnh tr i ph vi mi din bin phc tp ca tnh hnh th
gii hin nay.

MC CH YU CU CU CN NM VNG
1. Nm c khi nim, ni dung tnh cht c im ca thi i.
2. Hiu c s vn dng ca ng ta v thi i trong vic nh ra ng li cch
mng.

NI DUNG
6.1. KHI NIM V THI I V THI I NGY NAY
T khi ch ngha Mc ra i, x hi hc tht s tr thnh mt khoa hc, cc mn khoa
hc nhn vn mi hnh thnh tiu chun khch quan xc nh thi i.
6.1.1. Quan nim v thi i v c s phn chia thi i lch s
6.1.1.1. Quan nim v thi i
Thi i l mt khi nim khoa hc dng phn k lch s x hi, phn bit nhng
nc thang pht trin ca x hi loi ngi.
Mi ngnh khoa hc khc nhau c nhng tiu ch phn chia thi i khc nhau. gc
b mn thi i c cp gc trit hc - chnh tr - x hi. Thi i c hiu l
khong thi gian tng i di. Trong khong thi gian c s thay i phng hng pht
trin chnh. mi thi i s c v s cn nhng phong tro pht trin c bit, cc b khi
tin, khi li. S c v s cn nhng thin hng pht trin khc nhau chch khi phong tro
49

Chng 6: Thi i ngy nay


chung v nhp ca phong tro. iu ch r thi i khng ch l lt ct thi gian, n cn
l tng s ca cc s kin khc nhau.
6.1.1.2. C s phn chia thi i lch s
C s th nht l s xut hin mt hnh thi kinh t - x hi cao hn thay cho hnh thi
kinh t - x hi l ni dung cu thnh nn thi i n l iu kin vt cht khch qua ca thi
i. Cn thi i l thi k lch s c s hnh thnh, pht trin v bt u ng tr ca hnh thi
kinh t - x hi tin b khi vn cn hnh thi kinh t x hi thp hn tn ti. R rng thi i
bao gm hai qu trnh: hnh thi kinh t - x hi cao hn xut hin, s tan r ca hnh thi
kinh t - x hi thp hn trn phm vi th gii.
C s th hai da vo s thay i v tr trung tm ca cc giai cp trong x hi.
S thay th hnh thi kinh t - x hi cao hn cho mt hnh thi kinh t x hi thp hn
khng nhng din ra theo quy lut khch quan m cn phi thng qua hot ng ch quan ca
cc giai cp v nhng lc lng cch mng. Trong x hi c giai cp v i khng giai cp,
mi hnh thi kinh t - x hi c th c mt giai cp gi vai tr thng tr, ng v tr trung
tm ca thi i, l ng lc ch yu quyt nh xu hng pht trin chnh ca thi i. Giai
cp ng v tr trung tm ca thi i phi c iu kin: i din cho phng thc sn xut
tin tin, c h t tng c lp.
6.1.2. Thi i ngy nay v cc giai on ca n
6.1.2.1. Thi i ngy nay ngi ta dng nhiu thut ng ng ngha khc nhau nh thi
i chng ta, thi i mi
Mc ng ghen da vo phn tch cc s kin lch s t th k XVI n th k XIX xem
l thi i ca ch ngha t bn. Khi giai cp t sn i din cho phng thc sn xut tin
tin, l giai cp ng v tr trung tm ca thi i: xa b quan h sn xut phong kin, xy
dng quan h sn xut t bn ch ngha. S pht trin ca ch ngha t bn vo cc th k
XIX y mu thun gia lc lng sn xut v quan h sn xut ln cao. Giai cp t sn
khng cn ng vai tr tin b cch mng na, mt giai cp mi xut hin - giai cp cng
nhn ng v tr trung tm ca thi i mi.
Cch mng thng Mi Nga nm 1917 m u mt thi i mi trong lch s nhn loi
v cc nguyn nhn sau:
Th nht, cch mng thng Mi Nga l thng li ca hc thuyt Mc Lnin, khng
nh tnh cch mng v khoa hc: ch ngha x hi t l lun tr thnh thc tin. xut hin
hnh thi kinh t x hi cng sn ch ngha ci ph nh hnh thi kinh t x hi t bn ch
ngha.
Th hai, Cch mng thng Mi Nga m u chiu hng pht trin ch yu, trc
xuyn sut lch s nhn loi l xa b trt t t bn ch ngha, thit lp v tng bc xy
dng ch ngha x hi trn phm vi th gii.
50

Chng 6: Thi i ngy nay


Th ba, Sau cch mng thng Mi Nga h thng x hi ch ngha, phong tro cng
sn v cng nhn quc t tr thnh lc lng nng ct, i u trong cuc u tranh v ha
bnh, dn ch v tin b x hi trn phm vi ton th gii.
Th t, Sau cch mng thng Mi Nga, cch mng gii phng dn tc nm trong
phm tr cch mng x hi ch ngha, nhiu nc sau khi ginh c lp dn tc i theo
con ng x hi ch ngha.
S vn ng ca lch s l rt quanh co, phc tp. S tn ti v pht trin ca ch ngha
t bn v ch ngha x hi trong th k XX ch r: c im ca thi k qu l s chuyn
ha t x hi c sang x hi mi bng u tranh cch mng. Ch ngha t bn cha b nh
hon ton, ch ngha x hi cha thng li trit . Cch mng x hi din ra khng theo
con ng thng tp nh Mc khng nh: Cch mng c th tht bi, nhng cch mng s
khng bao gi b tiu dit.
S phc tp ca thi i cng ch r y l thi i cng hp tc u tranh vi nhau m
thc cht l cuc u tranh giai cp, u tranh dn tc gay go, quyt lit nhm gii quyt vn
"ai thng ai" gia ch ngha t bn v ch ngha x hi. y cng l thi i cha ng
nhiu mu thun ln, chu s tc ng ca cuc cch mng khoa hc cng ngh pht trin nh
v bo.
6.1.2.2. Nhng giai on chnh trong thi i ngy nay
Thi i ngy nay (t nm 1917) n nay c th chia thnh 4 giai on. Giai on th
nht: T sau cch mng thng Mi nm 1917 ti kt thc chin tranh th gii th hai nm
1945.
L giai on t ph thng li ca cuc cch mng x hi ch ngha din ra Lin X,
Mng C. Mt ch x hi mi tt p tht s ra i. Cch mng thng Mi Nga a nhn
dn lao ng ln vt r lm ch, ch ngi bc lt ngi b xa b. M ra kh nng xy
dng ch ngha x hi trong mt nc vi s pht trin mnh m ca kinh t. y l nguyn
nhn gip cho nc Nga x vit nh bi s can thit qun s ca ch ngha quc, nh
bi ch ngha pht xt trong chin tranh th gii ln II, to iu kin cho cc dn tc u tranh
ginh c lp.
Giai on th hai: t sau nm 1945 ti u nhng nm 70. y l giai on ch ngha
x hi c pht trin thnh h thng. H thng x hi ch ngha tr thnh ch da vng chc
cho phong tro cng nhn, phong tro u tranh gii phng dn tc. Nhng thnh tu xy
dng ch ngha x hi c v cho phong tro u tranh v ha bnh, tin b trn th gii.
Cui giai on xut hin mt s bt ng trong h thng cc nc x hi ch ngha.
Giai on th ba: T cui nhng nm 70 n cui nhng nm 80. Trong giai on ny
nhiu nc x hi ch ngha c nhng sai lm trn cc lnh vc. lnh vc kinh t sai lm
trong vic ko di qu lu c ch tp trung bao cp, xc nh c cu kinh t, quan im kinh
t. Trong chnh tr gii quyt khng ph hp mi quan h gia ng - Nh nc - cc t chc
51

Chng 6: Thi i ngy nay


chnh tr x hi. lnh vc vn ha n iu, khp kn, ngoi giao bao cp Nhng sai lm
ko di, chm c khc phc, sa i dn ti s khng hong kinh t - x hi nhiu nc.
S sp Lin X v ng u do nhiu nguyn nhn khch quan v ch quan mang li
nhng nguyn nhn ch quan l ch yu nht. l s chm ci cch, ci t, chm tr trong
cch mng khoa hc cng ngh, l ch quan duy ch, cng nhc, vi phm xa ri, t b
nhng nguyn tc ca ch ngha x hi ca ch ngha Mc Lnin. Li dng tnh hnh ch
ngha quc kt hp vi lc lng phn ng trong nc tin cng lt mt lot nc x
hi ch ngha.
Giai on th t: T du nhng nm 1990 n nay.
L giai on ch ngha x hi tm ri vo tnh trng thoi tro. Nhiu ng cng sn v
cng nhn tan r sau s sp ca Lin X v ng u. nh hng ln ca ch ngha x hi
sa st nghim trng. Phong tro gii phng dn tc mt ch da, phong tro cng sn v cng
nhn quc t gp kh khn. Lch s th gii hin r s thng trm ca ch ngha x hi.
Mt s nc x hi ch ngha vn tn ti ang ci cch, i mi, cuc u tranh cho l
tng x hi ch ngha vn ang tip tc, nhiu ng cng sn ang phc hi " loi ngi
cui cng nht nh s tin ti ch ngha x hi v l quy lut tin ha ca lch s".
6.2. TNH CHT V NHNG MU THUN C BN CA THI I NGY NAY
6.2.1. Tnh cht
Th nht, Cuc u tranh gay go, quyt lit gia ci c v ci mi, gia lc lng cch
mng v phn cch mng. Biu hin:
Cuc u tranh gia ch ngha t bn v ch ngha x hi trn tt c cc lnh vc: kinh
t, chnh tr, vn ha, x hi (s nghin cu sau).
Cuc u tranh ca giai cp cng nhn cc nc t bn vi nhng ni dung mi tp
trung vo nhng vn thuc v bn cht ca ch ngha t bn nh bt cng x hi, t nn x
hi, suy i v o c, li sng.
S khng nh mnh m ca cc nc dn tc ch ngha.
(ng cng sn Vit Nam: Cng lnh xy dng t nc trong thi k qu ln ch
ngha x hi, NXB S tht, H Ni 1991, tr 8.)
l vic khng nh quyn c lp dn tc, u tranh chng bt bnh ng gia cc
nc, u tranh cho ha bnh, dn ch, tin b x hi, bo v mi sinh
Cuc u tranh ca cc lc lng tin b trn th gii v ha bnh, c lp dn tc, dn
ch, tin b x hi.
Cc cuc u tranh gn vi s pht trin ca khoa hc cng ngh to iu kin y
i ln ch ngha x hi.

52

Chng 6: Thi i ngy nay


Th hai, tnh cht phc tp ca qu trnh i ln ch ngha x hi l cuc u tranh
gia hai x hi i lp v bn cht trn tt c cc lnh vc ca i sng x hi.
Trn tnh hnh kinh t:
Da vo li th kinh t, ch ngha t bn cn tm mi cch ph hoi kinh t ca cc
nc x hi ch ngha: bao cp, cm vn, tip tc bc lt nhng nc ngho em li li
th pht trin.
Ch ngha x hi ang tm cch khng nh mnh trong pht trin kinh t. Pht huy tim
nng sn xut trong x hi, sa cha sai lm trong ci cch, i mi, p dng thnh tu khoa
hc k thut chng minh tnh u vit ca kinh t x hi ch ngha.
Trong lnh vc chnh tr
Ch ngha t bn ang tm cch tuyn truyn cho t do t sn. Chng y mnh "m
mu din bin ha bnh" lt nh nc x hi ch ngha bng mi th on.
Cc nc x hi ch ngha phi c bin php u tranh nhm bo v ng, nh nc,
bo v ch thnh qu cch mng. Phi tp hp lc lng chng li ch ngha t bn.
Trn lnh vc t tng:
Ch ngha t bn tm mi cch ph bin gi tr t sn, tuyn truyn quan im a
nguyn v chnh tr, a ng i lp, ln sng gia ch ngha t bn v ch ngha x hi.
Cc nc x hi ch ngha phi y mnh cuc u tranh t tng bng nhiu hnh thc
khc nhau: tuyn truyn ch ngha Mc Lnin, ph phn nhng quan im phn ng, hiu
chin c v cho u tranh v ha bnh, hu ngh, hp tc v pht trin.
Tm li: S sp ca Lin X v ng u khng phi l s sp ca ch ngha x
hi vi t cch l mt xu hng pht trin tt yu ca x hi, l mt hc thuyt cch mng
v khoa hc. S pht trin ca thi i ngy nay cng quanh co, phc tp nh nhng thi i
khc, nhng xu th pht trin ca lch s vn l thi k qu t ch ngha t bn ln ch
ngha x hi trn phm vi th gii.
6.2.2. Nhng mu thun c bn ca thi i ngy nay
Lnin coi thi i nh mt hin tng c bit c c trng bng nhng du hiu,
biu tng khc nhau, mu thun khc nhau. Tip cn thi i nh thi k qu t ch
ngha t bn ln ch ngha x hi trn phm vi ton th gii thy r thi i ngy nay gm 4
mu thun c bn sau:
Mu thun th nht: Gia ch ngha t bn v ch ngha x hi. y l mu thun ni
bt, xuyn sut thi i. Lch s th gii t sau nm 1917 ch r: Ngay sau cch mng
thng Mi Nga x vit li 14 nc quc bao vy hng xa b nc Nga x vit non tr.
Chin tranh th gii th II, giai on hai c mun tiu dit Lin X. Sau chin tranh th
gii th II, chng gy nn chin tranh Bc Triu Tin, Vit Nam nhm xa b h thng
x hi ch ngha.
53

Chng 6: Thi i ngy nay


Ngy nay, ch ngha quc ang y mnh " m mu din bin ha bnh" lt
cc nc x hi ch ngha cn li.
y l mu thun c bn chi phi cc mu thun khc, song gii quyt mu thun ny
phi t trong s tc ng tng h ca cc mu thun khc.
Mu thun th hai: Gia t bn v lao ng.
Mu thun ny phn nh bn cht ca ch ngha t bn. Chng no cn tn ti ch
ngha t bn chng cn tn ti mu thun ny.
Trong giai on hin nay mc d ch ngha t bn c iu chnh trong qun l, chnh
sch x hi nhng bn cht vn khng thay i, nhng ngi lao ng vn b bc lt, vn
l lao ng lm thu. Mu thun trn ch c gii quyt bng cch mng x hi, nhng phi
hi t iu kin ch quan.
Mu thun th ba, gia cc dn tc thuc a v ph thuc vi ch ngha quc.
c khong 100 nc u tranh ginh c lp dn tc vo nhng nm 50,60 ca th
k XX, vi nhng mc khc nhau. Nhng ch ngha quc p dng chnh sch thc dn
mi lm cho nhng nc ny ch l thuc vo dn ti l thuc vo chnh tr. Hin nay hn
170 quc gia ang phi ng u vi ngho i, n nn, tht nghip, m ch h ang
ng trc mu thun phi gii quyt: thot khi ch ngha thc dn c li ri ngay vo vng
cng ta ca ch ngha thc dn mi. Yu cu xy dng nn kinh t, chnh tr, c lp, t
ch mu thun vi tnh trng lc hu ca kinh t, chnh tr im xut pht thp. iu y
mu thun trn tip tc gia tng.
Mu thun th 4: Mu thun gia cc nc t bn ch ngha . Mc d cng c bn cht
ch x hi, cng mc tiu chng ph ch ngha x hi nhng gia cc nc ch ngha x
hi vn c mu thun vi nhau. l s lin minh trong s cnh tranh nhm thn tnh ln
nhau. Lin minh gia cc tp on t bn, cc cng ty xuyn v a quc gia dn ti cnh
tranh khc lit gia cc trung tm t bn ln. Ch ngha t bn l th phm gy nn 2 cuc
chin tranh th gii.
Tm li: Bn mu thun c bn trn quy nh ni dung c bn ca thi i. Cc mu
thun trn tip tc tn ti v pht trin, n chi phi n tin trnh qu t ch ngha t bn
ln ch ngha x hi, lm cho qu trnh ny vn quanh co phc tp cng phc tp hn.
6.3. NHNG C IM C BN V XU TH VN NG CA THI I NGY
NAY
6.3.1. Nhng c im c bn ca thi i ngy nay
Th nht, u tranh dn tc v u tranh giai cp din ra gay gt. Do cc mu thun c
bn vn tn ti v pht trin ( phn tch). u tranh giai cp v dn tc din ra di nhiu
hnh thc mi. Nhng vn ton cu c t ra mt cch c th nhng gii quyt vn
ton cu li do Nh nc thc hin, mi Nh nc li do 1 giai cp ng u. Gii quyt vn
54

Chng 6: Thi i ngy nay


nhn loi bao gi cng theo lng knh giai cp. Do th gii ang b phn chia theo cc
quan im ca cc giai cp khc nhau. u tranh giai cp thng gn vi u tranh dn tc,
vn dn tc, on kt dn tc l yu t c bn chi phi cc lc lng x hi.
Th hai, Cch mng khoa hc cng ngh ang din ra nh v bo, to ra nhiu s thay
i trong cc lnh vc.
Lc lng sn xut ca nhn loi pht trin nhanh chng di s tc ng ca khoa
hc cng ngh. Nu so nm 1990 vi 1740 khi nhn loi bc vo Cch mng cng nghip
th lc lng sn xut tng 2000 ln. C 10 - 15 nm ca ci nhn loi tng gp iCch
mng khoa hc cng ngh to s t bin tt c cc lnh vc t khoa hc c bn, khoa hc
ng dng, v tr, cng ngh vt liuCh r lc lng sn xut mang tnh quc t cao, xut
hin xu th ton cu cng nh s ph thuc ln nhau gia cc nc.
Th ba, nhng vn ton cu i hi s hp tc gii quyt ca cc quc gia.
C loi ngi ang ng trc nhng vn c tnh ton cu m gii quyt c n
phi c s hp tc gia tt c cc nc khng phn bit ch chnh tr, trnh pht
trin l cc vn : Mi trng sinh thi b tn ph nng n, bng n dn s, ngho i,
bnh ttYu cu phi c s lin kt gii quyt.
Th t, khu vc Chu - Thi Bnh Dng ang pht trin nng ng vi tc cao
ng thi cng tim n nhng nhn t gy mt n nh.
L khu vc chim 1/2 din tch ton cu, 75% dn s th gii, 8/10 nc c dn s trn
100 triu dnL khu vc pht trin nng ng nht v kinh t. Tuy nhin tim n nhn t
gy mt n nh do chin lc thn tnh ca nhng nc ln, chim nhiu nc ngho, n
nn ln, dn s pht trin nhanh, cng ngh lc hu, qun l km
Tm li: Th gii ang an xen nhiu yu t phc tp. hi nhp v pht trin chng
ta phi thy ht cc xu hng trn c s ra ng li chnh sch ph hp.
6.3.2. Nhng xu th ch yu ca thi i ngy nay
Th nht: ha bnh, n nh cng pht trin.
Ha bnh c tm quan trng i vi s pht trin ca nhn loi. N l c m, nguyn
vng ca tt c cc lc lng trn th gii. Trong iu kin hin nay khng phi lc no cng
t c ha bnh v cn ch ngha quc. u tranh cho ha bnh, cng tn ti trong ha
bnh c quan h bin chng, do yu cu m rng quan h quc t hp tc cng tn ti.
Cc quc gia u tin pht trin kinh t tng cng tim lc ca mnh gi gn ha bnh.
Th hai, cc quc gia ln nh tham gia vo hp tc, lin kt khu vc, nhiu khu vc.
Hp tc v cnh tranh i lin nhau.
Do s tc ng ca khoa hc cng ngh, hin nay din ra nhin hnh thc hp tc ta
dng: hp tc quc t, hp tc khu vc, hp tc tay i, tay ba. Hp tc cng a dng cc
lnh vc. Tuy nhin hp tc lun t trong th cnh tranh.
55

Chng 6: Thi i ngy nay


Th ba, cc dn tc nng cao thc c lp, t ch, t cng.
c lp dn tc lun l vn trn bn hi ngh ca cc quc gia, t ra vi mi ch
chnh tr x hi khc nhau. Th hin: Cc nc dn tc ch ngha phn u c lp v kinh t
v chnh tr. Cc nc t bn ch ngha u tranh bo v c lp ch quyn lnh th, chng
li s xm nhp ca vn ngoi bang. Cc nc x hi ch ngha gn vi vic u tranh gi
vng c lp chnh tr, pht trin kinh t - vn ha.
Vn c lp, t ch, t cng ni ln hai vn :
Mt mt phn ng li xu th mt dn i ca bin gii quc gia. Mt khc, ch trn c s
quan h quc t, cc dn tc mi xc nh c v tr vng chc ca mnh.
Th t, cc nc x hi ch ngha cc ng cng sn v cng nhn kin tr u tranh
v ha bnh, tin b v pht trin.
Bt chp nhng dao ng ny sinh trong qu trnh pht trin ca mnh, ch ngha x hi
vn l nhn t c ngha quyt nh pht trin ca nhn loi. y l nhn t c bn khin so
sch lc lng thay i. Phm vi c thu hp nhng vn l lc lng ch yu i cc vi ch
ngha t bn vn l ngun chi vin quan trng cho cuc u tranh gii phng cc dn tc b p
bc. ng cng sn vn gi vai tr nng ct trong lnh o cuc u tranh cho ha bnh.
Th nm, cc nc c ch chnh tr khc nhau va hp tc va u tranh cng tn
ti trong ha bnh
Do cc xu th trn ca thi i dn ti s a phng, a dng ha quan h quc t. Do
bn cht, mc ch ca mi ch x hi cng nh c im ca thi i tc ng m cc
nc x hi ch ngha v t bn ch ngha hp tc vi nhau l tt yu. Tnh tt yu ca hp
tc cng ging nh tnh tt yu ca u tranh vi nhau v ni dung ca thi i quy nh.
Cuc u tranh ny rt gay go, phc tp do vy cc ng cng sn , cc nh nc x hi ch
ngha phi gc li nhng bt ng tp hp lc lng quc t ngn chn m mu ca
ch ngha t bn. Mun vy phi kin tr, tip thu b xung, pht trin ch ngha Mc - Lnin
cho ph hp vi thi i ngy nay.
6.4. KT LUN
Chng thi i ngy nay cho chng ta mt cch nhn tng qut v nhng vn ca
thi i ngy nay. c bit ch r cho chng ta v ni dung ca thi i ngy nay, c im,
mu thun v cc xu hng pht trin ca thi i. N l c s l lun nhng cng i hi
mi ng Cng sn phi phn tch tnh hnh thc tin ra ng li, chin lc, sch
lc ng trong vic pht trin t nc gp phn vo cuc u tranh v nhng mc tiu ca
thi i.

CU HI N TP
Cu 1: Quan nim v thi i ngy nay
56

Chng 6: Thi i ngy nay


Cu 2: Phn tch r ni dung c bn nhng tnh cht v nhng mu thun c bn ca
thi i ngy nay.
Cu 3: lm r nhng c im c bn ca thi i ngy nay.
Cu 4: Xu th pht trin ca thi i ngy nay v quan im ca ng cng sn Vit
Nam v vn ny?

57

Chng 7: Nn dn ch XHCN v nh nc XHCN

CHNG 7: NN DN CH X HI CH NGHA V
NH NC X HI CH NGHA

GII THIU CHUNG


Gii thiu nhng vn c bn v nn dn ch x hi ch ngha v h thng chnh tr
x hi ch ngha ni chung. T lm c s chng ta thy c s cn thit phi xy
dng v pht trin nn dn ch, h thng chnh tr trong c b phn quan trng l nh nc
trong vic thc hin quyn lc, quyn dn ch, quyn lm ch ca nhn dn lao ng trn tt
c cc lnh vc ca i sng x hi. Qua chng ta cng xc nh r trch nhim trong vic
gp phn ph phn cc hin tng tiu cc lm sai lch bn cht ca nn dn ch v nh nc
ca dn, do dn, v dn Vit Nam hin nay.

MC CH YU CU CU CN NM VNG
1. Nm bn cht, chc nng, cc b phn hp thnh h thng chnh tr x hi ch ngha.
2. Hiu bn cht, ni dung nn dn ch x hi ch ngha.
3. Thng c nhng ni dung i mi h thng chnh tr, xy dng nn dn ch x hi
ch ngha Vit Nam.

NI DUNG
7.1. NN DN CH X HI CH NGHA
7.1.1. Quan nim v dn ch
7.1.1.1. Khi nim lch s ca vn dn ch
T thi Hy Lp c i, dn ch c t trong vic "c ra v ph b ngi ng
u" l do quyn v sc lc ca dn. l vic cng b chnh thc. Nguyn tc thiu s phc
tng a s, tha nhn quyn t do v bnh ng ca nhn dn, nhn dn l ci ngun ca
quyn lc.
Khi Nh nc ch n u tin xut hin Hy Lp "dn ch" mi chnh thc c s
dng. Dn ch l quyn lc ca dn. Nhng khi nim dn ch: giai cp ch n, tng l,
thng gia mt s ngi t do cn n l khng c coi l dn.

58

Chng 7: Nn dn ch XHCN v nh nc XHCN


Di ch phong kin: a ch phong kin nm quyn lc x hi thc hin cng
bc phi kinh t, chim ot rung t i vi nng dn.
Dn ch t sn c bc pht trin mi trong lch s nhng quyn lc thc s khng
phi ca nhn dn lao ng m thuc v gia cp t sn.
Cch mng thng Mi Nga nm 1917 m ra mt thi i mi: Ginh li quyn lc
thc s ca dn - tc l dn ch thc s v lp ra nn dn ch x hi ch ngha thc hin
quyn lc ca nhn dn.
Tm li, nhn loi c nhu cu v dn ch v thc thi quyn lc ca dn, nhng dn l
ai? Do bn cht ch x hi quy nh.
7.1.1.2. Quan nim ca ch ngha Mc - Lnin v dn ch
Th nht, ch ngha Mc k tha v khng nh: dn ch l nhu cu khch quan ca
nhn dn lao ng, dn ch l quyn lc ca nhn dn.
Th hai, khi c giai cp, Nh nc xut hin dn ch ch yu thc hin bng Nh nc
th khng c dn ch chung chung phi giai cp m dn ch th hin bn cht ca giai cp
thng tr.
Th ba, t khi c Nh nc dn ch, th dn ch cn c ngha l mt hnh thc Nh
nc th quyn lc thuc v nhn dn, cn dn l ai th do quy nh ca giai cp thng tr, lc
ny dn ch gn lin vi mt h thng chuyn chnh ca giai cp thng tr x hi.
Th t, vi mt ch dn ch v nh nc tng ng, mi lnh vc ca i sng x
hi u b chi phi bi giai cp cm quyn.
7.1.2. Bn cht ca nn dn ch x hi ch ngha
Dn ch x hi ch ngha l m bo ton b quyn lc thuc v nhn dn, nhn dn
thc s l ngi ch trn tt c cc lnh vc i sng x hi. Kt tinh trong ton b gi tr
dn ch t c trong lch s v ny sinh nhng gi tr dn ch tin b hn.
Bn cht ca nn dn ch x hi ch ngha c th hin:
Bn cht chnh tr:
Di s lnh o duy nht ca ng cng sn thc hin quyn lc thuc v nhn dn.
Nhn dn tr thnh ngi lm ch x hi, tham gia rng ri vo cng vic qun l ca Nh
nc, thc hin cc quyn dn ch, lm ch, quyn con ngi, tha mn ngy cng cao hn
cc nhu cu v li ch ca nhn dn.
Bn cht kinh t: (y l c s ca dn ch).
Da trn ch cng hu v t liu sn xut ch yu ca x hi. Th hin thng qua
qu trnh n nh v pht trin sn xut p ng nhu cu ngy cng tng ca x hi. Nhn dn
tham gia vo qu trnh t chc phn cng lao ng x hi, phn phi sn phm x hi. Kinh t

59

Chng 7: Nn dn ch XHCN v nh nc XHCN


x hi ch ngha pht trin qua qu trnh tip thu mi thnh qu m nhn loi t c
trc , ng thi lc b nhng yu t tch cc km hm ca cc ch kinh t trc .
Bn cht t tng vn ha:
Nn dn ch x hi ch ngha ly ch ngha Mc - Lnin lm nn tng t tng cho s
pht trin ca x hi. Pht trin truyn thng gi tr ca vn ha dn tc kt hp vi tinh hoa
vn ha nhn loi. Xy dng nn vn ha theo lp trng ca gia cp cng nhn. Tm li:
Dn ch XHCN ch yu c thc hin bng Nh nc x hi ch ngha.
7.1.3. H thng chnh tr x hi ch ngha
Quan nim v h thng chnh tr x hi ch ngha (ch ngha Mc - Lnin gi l h
thng chuyn chnh v sn).
l mt h thng cc t chc chnh tr cn bn c quy m quc gia c ngha chin
lc i vi s tn ti, n nh v pht trin ca mt nc x hi ch ngha. c hnh thnh
v hot ng trong khun kh php lut chung ph hp vi vai tr, nhim v, chc nng ca
mi t chc v mi quan h gia cc t chc . Ton b h thng t chc ny hot ng l
s th hin trn thc t ca nn dn ch x hi ch ngha trong qu trnh xy dng ch ngha
x hi.
Nh vy, h thng chnh tr gm nhiu thnh t, y l t chc ca nhn dn lao ng,
khng c cc t chc chng i. Cc t chc hot ng ng b, nhp nhng t di s lnh
o ca ng Cng sn, y l t chc m bo quyn lc ca nhn dn trn thc t.
V cu trc c bn ca h thng chnh tr x hi ch ngha.
ng Cng sn Vit Nam ch r cc b phn c bn ca h thng chnh tr x hi ch
ngha gm:
ng Cng sn: L mt thnh t ng thi l ht nhn lnh o ca h thng. Nh nc
x hi ch ngha l cng c ch yu v vng mnh ca nhn dn trong s nghip xy dng v
bo v T quc. Cc t chc chnh tr - x hi l i din cho quyn lc ca cc tng lp nhn
dn lao ng. H thng trn hot ng vi c ch nht nguyn v chnh tr: ng lnh o,
nh nc qun l v nhn dn lm ch.
7.2. NH NC X HI CH NGHA
7.2.1. Quan nim v Nh nc x hi ch ngha
Mc ng ghen v Lnin cn c vo iu kin thc tin c th a ra nhng lun
im khc nhau v chuyn chnh v sn. Trn c s c th nh ngha v chuyn chnh v
sn nh sau:
"Chuyn chnh v sn l s thng tr chnh tr ca giai cp cng nhn do cch mng x
hi ch ngha sinh ra v c s mnh xy dng thnh cng ch ngha x hi, a nhn dn lao

60

Chng 7: Nn dn ch XHCN v nh nc XHCN


ng ln a v lm ch trn tt c cc mt ca i sng x hi trong mt x hi cao hn x
hi t bn ch ngha".
Ch ngha Mc Lnin quan nim nh nc chuyn chnh v sn thng nht cn bn vi
nh nc x hi ch ngha v bn cht, vai tr, chc nng, nhim v
Nh nc x hi ch ngha nm trong nn dn ch x hi ch ngha h thng chnh tr
x hi ch ngha. L mt loi hnh nh nc n cng k tha nhng gi tr dn ch ca nhn
loi t c trc xy dng nn dn ch x hi ch ngha.
7.2.2. Bn cht, chc nng, nhim v ca nh nc x hi ch ngha
Bn cht ca nh nc x hi ch ngha.
Mc ngghen ch r nh nc chng qua ch l b my ca giai cp ny dng trn
p cc giai cp khc. Nh nc ch l cng c chuyn chnh ca mt giai cp, l t chc chnh
tr ca giai cp thng tr v kinh t nhm m bo tt t x hi. Do nh nc x hi ch
ngha cng nh cc nh nc khc trong lch s - n mang bn cht giai cp ca giai cp
thng tr - giai cp cng nhn. Chuyn chnh v sn l s lnh o v chnh tr ca giai cp
cng nhn vi ton x hi. Nhng s lnh o ca giai cp cng nhn phi thng qua chnh
ng ca n. ng lnh o x hi thng qua nh nc x hi ch ngha. Chuyn chnh v
sn l loi lin minh c bit gia giai cp cng nhn vi giai cp nng dn v cc tng lp
khc do vy nh nc x hi ch ngha cn mang tnh nhn dn v tnh dn tc rng ri.
Chc nng ca nh nc chuyn chnh v sn.
Cng nh cc nh nc khc trong lch s nh nc x hi ch ngha c hai chc nng:
chc nng thng tr chnh tr ca giai cp v chc nng x hi; chc nng i ni v i ngoi
(xem li phn trit hc).
Vi t cch l cng c, phng tin ca giai cp cng nhn nh nc x hi ch ngha
c chc nng bao lc trn p: qun l x hi da trn php lut theo quan im ng li ca
ng Cng sn, s dng cng c bo lc p tan s phn khng ca k th, qut sch tn
d ca x hi c. Chc nng t chc xy dng: nhm ci bin trt t t bn ch ngha v hnh
thnh trt t ch ngha cng sn, to ra trt t kinh t, mi quan h x hi mi. (y l chc
nng ch yu). N thuc v chc nng i ni. Nh nc x hi ch ngha phi thc hin
chc nng i ngoi l m rng quan h hu ngh vi cc nc khc theo nguyn tc tn
trng, bnh ng v cng c li.
Nhim v ca nh nc x hi ch ngha gn lin vi chc nng, l s c th ha chc
nng ca nh nc. Nh nc c nhim v qun l kinh t, xy dng v pht trin kinh t,
nng cao nng sut lao ng p ng yu cu ca x hi. Xy dng cc quan h x hi mi,
qun l i sng x hi, xy dng v qun l vn ha mi.

61

Chng 7: Nn dn ch XHCN v nh nc XHCN


7.3. CI CCH NH NC TRONG QU TRNH I MI H THNG CHNH
TR VIT NAM HIN NAY
7.3.1. i mi h thng chnh tr Vit Nam hin nay
Thc cht l xy dng v tng bc hon thin nn dn ch x hi ch ngha m bo
quyn lc thuc v nhn dn.
H thng chnh tr Vit Nam hin nay bao gm:ng Cng sn Vit Nam, Nh nc
cng ha x hi ch ngha Vit Nam, Mt trn t quc Vit Nam v cc on th nhn dn.
Trong qu trnh xy dng ch ngha x hi h thng chnh tr Vit Nam to nhiu
thnh tu quan trng. Xut pht t yu cu ca s nghip i mi, t nhng hn ch ca h
thng chnh tr trong iu kin hin nay phi i mi h thng chnh tr nc ta.
Trong i mi phi m bo nguyn tc:
Mt l, i mi h thng chnh tr l i mi ni dung, phng thc hot ng, t chc
cn b v cc mi quan h gia cc t chc chnh tr hp php. Khng thay i mc tiu c
lp dn tc gn lin vi ch ngha x hi.
Hai l, trong qu trnh xy dng, hon thin nn dn ch x hi ch ngha th nhng
nguyn tc, chc nng, nhim v ca chuyn chnh v sn vn c thc hin ngy cng tt
hn.
Ba l, ng, Nh nc v nhn dn khng chp nhn " a nguyn chnh tr, a ng
i lp".
Bn l, i mi ton din song c trng im: trn c s n nh, pht trin kinh t v
i sng nhn dn tng bc i mi h thng chnh tr p ng yu cu ngy cng cao ca
mi lnh vc x hi.
Ni dung c th ca i mi h thng chnh tr:
7.3.1.1. Xy dng v chnh n ng cng sn Vit Nam
Mc ch: Nhm gi vng v nng cao vai tr, nng lc, hiu qu v uy tn ca ng ta
trong qu trnh lnh o x hi. Vai tr, chc nng ca ng l lnh o x hi trn mi lnh
vc. Phng thc lnh o ca ng: bng ch ngha Mc Lnin, t tng H Ch Minh,
bng ng li, ch trng chin lc v phng php cch mng. Sau khi c ng li
ng gio dc, tuyn truyn trong qun chng nhn dn, t chc, kim tra Do vy ng
phi t chnh n, i mi, trc ht l i mi l lun, thc hin tt cc nguyn tc sinh hot
ng
7.3.1.2. Ci cch Nh nc (c phn ring).
7.3.1.3. i mi ni dung, phng thc hot ng ca Mt trn T quc v cc on th
nhn dn

62

Chng 7: Nn dn ch XHCN v nh nc XHCN


on kt tt c cc giai cp, tng lp nhn dn ly s tng ng v li ch lm c s.
M rng khi i on kt dn tc bng cc hnh thc, phng php ph hp. Hot ng di
s lnh o ca ng Cng sn Vit Nam, t trong khun kh php lut.
7.3.2. Ci cch nh nc x hi ch ngha Vit Nam hin nay
Xut pht t v tr vai tr ca nh nc: l tr ct, cng c ch yu vng mnh thc
hin quyn lc ca nhn dn. i hi ng ln th IX ch r phng hng chung l xy
dng nh nc php quyn x hi ch ngha, di s lnh o ca ng cng sn Vit Nam.
Ci cch Nh nc tp trung vo cc vn :
Vi Quc hi: C quan quyn lc cao nht ca nc ta. Khng nh quyn lc nh
nc l thng nht l quyn lc ca nhn dn.
Quc hi cn quan tm n vic lp php, lp quy. C th xy dng chng trnh lp
php, quyn trnh d n lut ca cc on th nhn dn. Nng cao kin thc lp php ca i
biu quc hi, nng cao trnh thm nh lut. Tn trng kin ca cc nh khoa hc, ca
nhn dn, ca cc chuyn gia.
Vi chnh ph v h thng c quan hnh php tp trung vo 3 vn :
Th nht, ci cch h th ch hnh chnh: l ci cch th tc hnh chnh, hon thin
th ch m bo qun l bng php lut, gim c ch xin - cho.
Th hai, ci cch b my: chn chnh c cu t chc, b my, tinh gim bin ch. nh
r th bc, quan h th bc trong quan h hnh chnh. Xc nh vai tr, v tr tng cp chnh
quyn.
Th ba, ci cch cng tc cn b cng chc: Ban hnh quy ch v ch cng v, cng
chc. Quy nh r ngha v, quyn li, thm quyn v tng lut hnh chnh. Quy nh r
ngha v, quyn li, thm quyn v k lut hnh chnh. Quy nh r ch o to, tuyn
dng v sng lc cng chc, xy dng i ng cn b c phm cht v nng lc.
Lm tt nhng cng vic trn s khng ngng nng cao thc dn ch, thc trch
nhim cng dn, lm cho mi ngi trong x hi, mi t chc trong x hi pht huy dn ch
mc cao nht, chng li cc hin tng vi phm dn ch.
7.4. KT LUN
Nghin cu nn dn ch x hi ch ngha v nh nc x hi ch ngha gip chng ta
thy c tnh u vit hn hn ca dn ch x hi ch ngha vi cc vn dn ch trc .
N cng gip chng ta v cc b phn cu thnh, cng nh v tr, vai tr, chc nng ca
chng ta trong h thng chnh tr. Qua y cng gip chng ta hiu c tnh cp bch trong
vic i mi ton b h thng chnh tr Vit Nam hin nay, i mi nhng khng i mi
mc tiu m bo quyn lc thuc v nhn dn.

63

Chng 7: Nn dn ch XHCN v nh nc XHCN

CU HI N TP
Cu 1: Quan im c bn ca ch ngha Mc - Lnin v dn ch
Cu 2: Bn cht ca nn dn ch x hi ch ngha theo quan im ca ch ngha x hi
khoa hc?
Cu 3: Phn tch r c cu h thng chnh tr x hi ch ngha
Cu 4: Phn tch nhng vn c tnh nguyn tc nh hng x hi ch ngha trong
i mi h thng chnh tr nc ta. Phng hng ci cch nh nc ta hin nay.?

64

Chng 8: Lin minh gia CN vi ND v tr thc trong thi k qu ln CNXH

CHNG 8: LIN MINH GIA CNG NHN VI


NNG DN V TR THC TRONG THI K QU
LN CH NGHA X HI

GII THIU CHUNG


y l ni dung bn v lc lng ca cch mng x hi ch ngha, l mt trong nhng
iu kin thc hin s mnh lch s ca giai cp cng nhn trong qu trnh chuyn bin t x
hi t bn ch ngha ln ch ngha x hi v ch ngha cng sn. y cng l mt trong
nhng ni dung c bn ca ch ngha Mc Lnin c ng v H Ch Minh vn dng v
ph trin sng to vo iu kin c th Vit Nam. Lin minh gia cng nhn, nng dn v
tr thc c ngha c bit quan trng trong cng cuc cng nghip ha, hin i ha t nc
hin nay Vit Nam.

MC CH YU CU CU CN NM VNG
1. Nm c tnh tt yu ca lin minh gia cng nhn vi nng dn v tr thc.
2. Hiu c nhng ni dung c bn ca lin minh gia cng nhn vi nng dn v tr
thc trong thi k qu ln ch ngha x hi Vit Nam.
3. Nng cao trch nhim c nhn trong vic cng c, tng cng khi lin minh Vit
Nam hin nay.

NI DUNG
8.1. C CU X HI - GIAI CP TRONG THI K QU LN CH NGHA
X HI
8.1.1. Quan nim c cu x hi - giai cp
8.1.1.1. C cu x hi v c cu x hi giai cp
Cng ng x hi l mt b phn ngi c chung mt s du hiu, nguyn tc. Ty theo
cch xc nh du hiu nguyn tc m ngi ta xc nh nhng cng ng vi cc tn gi
khc nhau nh: Dn tc, giai cp
C cu x hi l tt c nhng cng ng ngi v ton b cc quan h x hi do s tc
ng ln nhau ca cc cng ng c hnh thnh khch quan da trn cc du hiu t nhin
65

Chng 8: Lin minh gia CN vi ND v tr thc trong thi k qu ln CNXH


nh giai cp, ngh nghip, tn gio T ngi ta xem xt cc loi hnh c cu x hi
tng ng: nh c cu x hi dn s, c cu - x hi ngh nghip ch ngha x hi ch tp
trung cp ti c cu x hi giai cp.
C cu x hi - giai cp l h thng cc giai cp, tng lp x hi v cc mi quan h
gia chng.
Nh vy, xem xt c cu x hi - giai cp phi t trong mt x hi vi khng gian, thi
gian c th, ch r quan h kinh t nh quan h s hu, qun l quyt nh ni dung ca c
cu x hi, giai cp. Li ch v a v kinh t quyt nh thi v vai tr ca cc giai cp i
vi x hi.
8.1.1.2. V tr c cu x hi - giai cp trong c cu x hi
C cu x hi - giai cp l loi hnh c bn, quyt nh nht trong c cu x hi v:
C cu x hi - giai cp phn nh s pht trin ca c cu x hi. Lch s pht trin ca
x hi loi ngi dn ti phn cng lao ng x hi, iu quy nh con ngi phi c s
lin h vi nhau trong cng ng, c bit con ngi phi tham gia vo cng ng giai cp
u tranh bo v li ch ca cng ng mnh. Quan h giai cp quy nh a v ca cc giai
cp trong nn sn xut x hi. C cu x hi giai cp quy nh tnh cht v bn cht cc quan
h x hi khc nh chnh tr, php l, o c
C cu x hi giai cp cn l tiu ch phn bit s khc nhau v cht gia cc x hi,
n ch r quan h gia cc giai cp tng lp bao gi cng mang tnh cht chnh tr.
8.1.2. Xu hng bin i c cu x hi - giai cp trong thi k qu
8.1.2.1. Xu hng ch yu (4 xu hng)
Th nht, s xch li gn nhau gia cc giai cp, tng lp trong quan h v t liu sn
xut.
Xu hng ny th hin thng qua vic dn dn hon thin quan h sn xut x hi ch
ngha t thp n cao. Vi ch trng pht trin nhiu thnh phn kinh t: m bo t do
cnh tranh trong khun kh php lut, a dng cc hnh thc s hu.
Th hai, s xch li gn nhau v tnh cht lao ng
Th hin thng qua vic y mnh Cch mng khoa hc cng ngh, p dng thnh tu
khoa hc k thut vo sn xut, m rng quan h i ngoi.
Th ba, s xch li gn nhau trong phn phi t liu tiu dng
S xch li gn nhau c th hin trong vic hon thin phng php phn phi: Lm
theo nng lc, hng theo kt qu lao ng v hiu qu kinh t.
Th t, s xch li gn nhau v tin b trong i sng tinh thn. l kt qu ca cuc
Cch mng x hi trn lnh vc t tng vn ha. Xu hng ny tc ng trc tip v xa b
dn s cch bit gia thnh th v nng thn, lao ng chn tay v lao ng tr c.
66

Chng 8: Lin minh gia CN vi ND v tr thc trong thi k qu ln CNXH


8.1.2.2. Tnh quy lut ca s bin i c cu x hi - giai cp
S bin i c cu x hi - giai cp c quy nh bi c cu kinh t.
Chnh s pht trin ca nn kinh t hng ha nhiu thnh phn a ti s bin i c
cu thnh phn kinh t, c cu ngnh ngh, c ch hnh chnh, kinh t, x hi. iu a
ti c cu x hi - giai cp a dng phc tp vi nhng giai cp, tng lp khc nhau. S bin
i a ti mt c cu x hi mi, tc ng trc tip n c cu kinh t to cho n nh
hng XHCN.
C cu x hi - giai cp c s bin i, pht trin trong quan h va mu thun va lin
minh vi nhau.
Vn cn quan h mu thun, u tranh vi nhau gia cc giai cp c li ch c bn i
lp nhau. l mu thun gia t sn vi giai cp cng nhn, nng dn, tr thc. Xut hin
quan h lin minh, hp tc gia cc giai cp, tng lp c li ch c bn thng nht vi nhau.
Do mc tiu ca thi k qu l tin ti xa b hin tng bt bnh ng trong x hi dn
ti s xch li gn nhau gia cc giai cp cng nhn, giai cp nng dn v tng lp tr thc.
Cc giai tng ny va mu thun vi nhau (thi k qu l ch ngha x hi cn c s cha
thng nht v li ch trc mt), va lin minh vi nhau v li ch c bn l thng nht.
Xu hng pht trin c cu x hi, giai cp Vit Nam trong thi k qu mang tnh
a dng v thng nht, do giai cp cng nhn gi vai tr ch o.
8.1.3. Tnh tt yu ca lin minh gia giai cp cng nhn vi nng dn v tr thc trong
thi k qu ln ch ngha x hi
8.1.3.1. Ch ngha Mc Lnin v tnh tt yu ca lin minh trong xy dng ch ngha x
hi
Quan im ca Mc v ng-ghen v tnh tt yu ca lin minh trong Cch mng x hi
ch ngha .
Khi phn tch v yu cu thc hin s mnh lch s ca giai cp cng nhn, Mc v
ng-ghen khi qut thnh l lun v lin minh giai cp, l lin minh gia giai cp cng
nhn v giai cp nng dn. Hai ng ch r hon thnh s mnh lch s ca mnh giai cp
cng nhn phi lin minh vi nhau trn phm vi ton th gii v lin minh vi cc giai cp
khc l nng dn. T tht bi ca cng x Pari Mc - ng-ghen rt ra bi hc cho giai cp
cng nhn: cuc u tranh ca giai cp cng nhn s tht b nu khng lin minh c vi
nng dn.
Lnin pht trin quan im ca Mc - ng-ghen trong iu kin ch ngha quc.
Ngi ch r:
Trong giai on Cch mng ginh chnh quyn: giai cp cng nhn phi lin minh vi
giai cp nng dn v cc tng lp khc (ng o tng lp lao ng khng Cng sn to
lc lng ginh chnh quyn).
67

Chng 8: Lin minh gia CN vi ND v tr thc trong thi k qu ln CNXH


Trong thi k qu ln ch ngha x hi lin minh cng nhn, nng dn tr thc c
coi l nguyn tc cao nht ca chuyn chnh v sn. Bi v: Xut pht t vic cng c vai tr
lnh o ca giai cp cng nhn v chnh quyn Nh nc phi thc hin cc nguyn tc: tp
hp lc lng, nguyn tc lnh o v t li ch c bn trn c s lin minh chnh tr - x hi
ca cng nhn, nng dn, tr thc.
Xut pht t nhn t quyt nh cui cng cho s thng li ca ch ngha x hi l nhn
t kinh t nn phi lin minh. c bit t mt nc nng nghip i ln ch ngha x hi phi
gn nng nghip vi cng nghip v dch v vi vic p dng v pht trin khoa hc cng
ngh trong c cu kinh t thng nht. T mt nc nng nghip i ln ch ngha x hi phi
a nng nghip ln sn xut ln. Nng nghip, cng nghip v cc lnh vc khc ca i
sng x hi phi gn vi khoa hc cng ngh mi xy dng c ch ngha x hi. Lin minh
cng nhn, nng dn, tr thc l tt yu.
8.1.3.2. Tnh tt yu lin minh cng nhn, nng dn v tr thc Vit Nam trong thi k
qu i ln ch ngha x hi
ng ta v H Ch Minh vn dng, sng to v pht trin ch ngha Mc Lnin vo iu
kin c th ca Vit Nam ch r Lin minh cng, nng, tr thc l tt yu qua cc thi k cch
mng. Trong chnh cng ca ng Lao ng Vit Nam (2/1951) ch r: Chnh quyn ca
nc Vit Nam dn ch cng ha l chnh quyn ca nhn dn, ly lin minh cng nhn, nng
dn v lao ng tr c lm nn tng v do giai cp cng nhn lnh o.
Trong cng lnh xy dng t nc trong thi k qu ng ta c bit coi trng
vic thc hin lin minh cng - nng - tr thc do giai cp cng nhn lnh o.
i hi IX khng nh tnh tt yu ca khi lin minh khi bc vo cng cuc cng
nghip ha, hin i ha t nc: " ng lc ch yu pht trin t nc l on kt ton
dn trn c s lin minh gia cng nhn, nng dn v tr thc do ng lnh o.
8.2. NI DUNG C BN CA LIN MINH GIA GIAI CP CNG NHN VI
NNG DN V TR THC TRONG THI K QU LN CH NGHA X HI
VIT NAM
8.2.1. c im ca giai cp cng nhn, giai cp nng dn v tng lp tr thc Vit Nam
c im giai cp cng nhn ( nghin cu chng s mnh lch s ca giai cp
cng nhn, phn s mnh lch s ca giai cp cng nhn Vit Nam)
c im ca giai cp nng dn: L giai cp nhng ngi lao ng sn xut vt cht
trong nng nghip, lm, ng nghip trc tip s dng t liu sn xut gn vi thin nhin l
t, rng, bin sn xut.
Phng thc sn xut ca h l phn tn nng sut thp, l giai cp c tnh hai mt: h
l nhng ngi lao ng (mt mnh c bn nht) v c tnh t hu nh (mt hn ch s c
khc phc trong thi k qu ). Giai cp nng dn khng c h t tng ring m ph thuc
68

Chng 8: Lin minh gia CN vi ND v tr thc trong thi k qu ln CNXH


vo h t tng ca giai cp thng tr. y l lc lng ng o trong x hi, h thc s
c gii phng khi ch p bc bc lt v cng c ng gp quan trng trong xy dng
x hi mi di s lnh o ca ng Cng sn.
Tng lp tr thc.
c hnh thnh t nhiu ngun khc nhau. Bao gm nhng ngi lao ng tr c phc
tp v sng to. C vai tr quan trng trong lin minh, trong c cu x hi - giai cp. H
khng c h t tng ring. Trong ch t hu, a s tr thc b p bc bc lt. Khi c
ng lnh o h tr thnh ngi lm ch.
8.2.2. Ni dung c bn ca lin minh gia giai cp cng nhn vi nng dn v tr thc
trong thi k qu ln ch ngha x hi Vit Nam
Nguyn tc bao trm l kt hp ng n cc li ch v chnh tr, kinh t, vn ha, x
hi ca giai cp cng nhn vi giai cp nng dn vi tng lp tr thc v ton b x hi vi t
cch l nhng ch th li ch.
Thc cht, pht hin v gii quyt ng n cc mu thun to ra ng lc tng hp
xy dng v bo v t quc. Tp trung gii quyt li ch vi nng dn.
8.2.2.1. Ni dung chnh tr ca lin minh
Lin minh v mc tiu chung l c lp dn tc v ch ngha x hi. Tuy nhin khng
phi l s dung ha lp trng chnh tr, t tng ca giai cp cng nhn vi giai cp nng
dn v tng lp tr thc. Do c im t tng ca giai cp nng dn v tng lp tr thc nn
lin minh phi trn lp trng ca giai cp cng nhn giai cp nhu cu, li ch chnh tr ca
cc giai cp, tng lp.
Khi lin minh ny phi do ng cng sn Vit nam lnh o. y l s m bo v
ng li, chin lc, sch lc ng cho lin minh thc hin s nghip xy dng v bo v
t quc. Lin minh cng nhn, nng dn, tr thc l nng ct cho lin minh chnh tr rng ln
l mt trn t quc, nn tng do nh nc ca dn, do dn, v dn. Lin minh khng tch ri
ni dung, phng hng, phng thc i mi h thng chnh tr.
Lu : Khi thc hin lin minh chnh tr phi gn vi hot ng kinh t, sn xut, khoa
hc cng ngh, m rng giao lu hi nhp quc t.
Ni dung chnh tr cp thit hin nay l thc hin quy ch dn ch c s x, phng,
x nghip.
8.2.2.2. Ni dung kinh t ca lin minh
Lin minh kinh t l ni dung c bn, quyt nh nht, l c s vt cht k thut ca
khi lin minh.
Bao trm ca lin minh kinh t l gii quyt ng n cc li ch kinh t gia giai cp
cng nhn, nng dn v tr thc nhm tha mn cc li ch, nhu cu kinh t ca cc giai tng.
69

Chng 8: Lin minh gia CN vi ND v tr thc trong thi k qu ln CNXH


C th: Phi xc nh ng thc trng, tim nng kinh t ca t nc xc nh ng
c cu kinh t gn vi nhu cu kinh t ca cng, nng, tr thc v ton x hi. Hin nay chng
ta ang thc hin c cu cng nghip - nng nghip - dch v. C cu kinh t ny gip cho
nhng ngnh kinh t gn b vi nhau, trong khoa hc cng ngh tc ng ti cc ngnh.
Tin hnh a dng ha cc hnh thc hp tc, lin kt, giao lu kinh t trong sn xut - kinh
doanh, lu thng phn phi, tng cng quan h gia cng, nng nghip v khoa hc cng
ngh. Trong iu kin hin nay phi c bit coi trng cng nghip ha, hin i ha nng
nghip nng thn.
Tng bc hon thin quan h sn xut x hi ch ngha vi nhng bc o ph hp
nh: a dng ha cc hnh thc s hu, a dng ha hnh thc hp tc kinh t, y mnh sn
xut vng, min.
Trong lin minh kinh t cn th hin vai tr ca Nh nc trong quan h vi cc giai
cp tng lp. l: quan h gia nh nc vi nng dn. Nh nc phi tip tc thc hin
chnh sch khuyn nng. Nh nc phi hon chnh h thng chnh sch v php lut v c
ch s hu, s dng quyn s dng t, rng, lut v c ch u t cho nng nghip, chnh
sch gi c, tiu th, ch bin, bo qun sn phm nng nghip. Nh nc vi tr thc: i
mi lut v chnh sch lin quan n s hu tr tu. i mi o to, s dng, i ng ng
vi hiu qu lao ng, pht huy ht tim nng ca tr thc. c bit phi t chc li c quan
hot ng v khoa hc cng ngh.
8.2.2.3. Ni dung vn ha x hi ca lin minh
Xut pht t mc tiu ca thi k qu l dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn
ch, vn minh cn tp trung vo cc ni dung c th sau:
Th nht, Tng trng kinh t gn lin vi tin b v cng bng x hi, gi gn v pht
huy bn sc vn ha dn tc, bo v mi trng sinh thi. m bo cc giai cp, tn lp va
l ch th ca hot ng sng to v mi mt va l ch th hng th cng bng cc thnh
qu ca lin minh.
Th hai, trong iu kin trc mt l to nhiu vic lm xa i, gim ngho cho
cng nhn, nng dn v tr thc trong c ch mi.
Th ba, i mi v thc hin tt cc chnh sch x hi c bit nh chinh sch bo him
y t, bo him x hi.
Th t, Nng cao dn tr, gn gi v pht huy bn sc vn ha dn tc.
Th nm, xy dng v thc hin quy hoch tng th pht trin cng nghip, khoa hc
cng ngh, th phi gn vi quy hoch pht trin cng nghip nng thn, tp trung vo
trng im quan trng, cm kinh t - k thut, c s y t, gio dc

70

Chng 8: Lin minh gia CN vi ND v tr thc trong thi k qu ln CNXH


8.3. KT LUN
Nghin cu lin minh gia giai cp cng nhn vi nng dn v tr thc gip chng ta
hiu c nhng c s l lun v vn ny. l cc vn c cu x hi - giai cp cng
nh v tr ca n trong c cu x hi, hiu c s tn ti ca giai cp tng lp cng, nng, tr
thc cng nh s thng nht cng nh s thng nht v mu thun gia cc giai, tng lp ny
trong thi k qu ln ch ngha x hi.
Trn c s trang b v tnh tt yu ca lin minh cng, nng, tr trong thi k qu
gip chng ta hiu c nhng ni dung lin minh cng nng, tr thc nc ta trong iu
kin hin nay. Qua gip chng ta xc nh r v tr, trch nhim ca mnh trong thc hin
ng li ca ng v vn ny trong thi k qu ln ch ngha x hi Vit Nam.

CU HI N TP
Cu 1: C cu x hi l g? C cu x hi v c cu x hi - giai cp c mi quan h
nh th no?
Cu 2: Tnh tt yu ca lin minh cng nhn vi nng dn v tr thc trong thi k qu
ln ch ngha x hi?
Cu 3: Tnh tt yu ca lin minh cng, nng, tr thc trong thi k qu Vit Nam.
Cu 4: Phn tch nhng c im ca giai cp cng nhn, giai cp nng dn v tng lp
tr thc Vit Nam trong mi quan h lin minh gia cc giai tng ny.
Cu 5: Ni dung c bn ca lin minh giai cp cng nhn vi giai cp nng dn v tng
lp tr thc trong thi k qu ln ch ngha x hi Vit Nam.

71

Chng 9: Vn dn tc trong qu trnh xy dng CNXH

CHNG 9: VN DN TC TRONG QU TRNH


XY DNG CH NGHA X HI

GII THIU CHUNG


Dn tc l i tng nghin cu ca nhiu mn hc khc nhau nh trit hc, dn tc
hc, x hi hc nghin cu trn cc gc khc nhau.
Ch ngha x hi khoa hc nghin cu dn tc theo gc chnh tr - x hi. Hiu v
gii quyt vn dn tc gp phn quyt nh n s thnh cng hay tht bi ca qu trnh
i mi. y l vn n rt nhy cm v phc tp nc ta hin nay.

MC CH YU CU CU CN NM VNG
1. Thy c tm quan trng ca vic gii quyt vn dn tc trong thi k qu v
cng lnh dn tc ca Lnin.
2. Nhn thc r quan im ca ng ta v vn dn tc.
3. Chng li nhng quan im sai tri v vn dn tc.

NI DUNG
9.1. DN TC V HAI XU HNG KHCH QUAN CA PHONG TRO DN TC
9.1.1. Khi nim dn tc v nhng c trng c bn ca dn tc
Dn tc l sn phm ca qu trnh pht trin lu di ca lch s. l mt hnh thc
cng ng ngi xut hin sau: th tc, b lc, b tc. (xem li phn trit hc).
Khi nim dn tc c hiu theo hai ngha.
Ngha th nht, dn tc ch cng ng ngi c lin h cht ch v bn vng, c chung
sinh hot kinh t, c ngn ng ring, vn ha c nhng c th, xut hin sau b lc, b tc,
k tha pht trin cao hn nhng nhn t tc ngi b lc, b tc v th hin thnh thc
t gic tc ngi ca c dn cng ng .
Hiu theo ngha ny dn tc l mt b phn ca quc gia (v d: ngi Ty, Vit Vit
Nam).
Ngha th hai, dn tc l mt cng ng ngi n nh, lm thnh nhn dn ca mt
nc, c lnh th quc gia, nn kinh t thng nht, quc ng chung v c thc v s thng
72

Chng 9: Vn dn tc trong qu trnh xy dng CNXH


nht ca mnh gn b vi nhau bi quyn li chnh tr, kinh t, truyn thng vn ha v truyn
thng u tranh chung trong sut qu trnh lch s lu di dng nc v gi nc.
Theo ngha ny ch c dn tc l ton b nhn dn ca quc gia (quc gia dn tc).
Dn tc c nhn thc bi cc c trng c bn sau:
Mt l, dn tc c chung sinh hot kinh t: y l yu t c bn quyt nh nht. Cc
quan h kinh t l c s lin kt cc b phn, cc thnh vin ca dn tc, to nn nn tng
vng chc cho dn tc. Sinh hot kinh t gn lin vi qu trnh pht trin ca dn tc y.
Hai l, dn tc c chung lnh th: Mt dn tc mun tn ti, pht trin phi c mt a
bn c tr, c th tp trung trn mt vng lnh th ca c nc hoc an xen gia cc dn tc.
Vic xc lp v bo v lnh th quc gia c nh hng quan trng n s pht trin ca dn
tc.
Ba l, dn tc c cng chung ngn ng (c th c ch vit ring) trn c s ngn ng
chung ca quc gia .
Dn tc phi c chung mt phng tin giao tip (ting ni, ch vit). S dng ngn
ng ca tc ngi pht trin nht, c tha nhn bnh din quc gia.
Bn l, dn tc c nt tm l ring (tm l dn tc) biu hin trong kt tinh vn ha dn
tc gn b vi vn ha ca c cng ng dn tc (quc gia dn tc).
iu c th hin trn phng php nhn thc, sinh hot vn ha, kin trc
Bn c trng trn gn b cht ch vi nhau to thnh chnh th. Thc cht y l mt
cng ng x hi - tc ngi, nhn t tc ngi an xen, ha quyn vo nhn t x hi lm
cho n khc vi khi nim khc.
Lu : Khi nim dn tc v quc gia c gn b cht ch: dn tc ra i trong mt quc
gia nht nh, nhng nhn t hnh thnh dn tc chn mui gn vi nhn t hnh thnh quc
gia.
Sc tc, chng tc ch cp ti c trng t nhin v kt cu t nhin: chiu cao, cn
nng, mu da, tc
9.1.2. Hai xu hng ca phong tro dn tc v biu hin ca hai xu hng khch quan
trong thi i ngy nay
S hnh thnh, pht trin ch ngha t bn l iu kin Lnin nghin cu v xu
hng pht trin ca dn tc.
Xu hng th nht: Xc lp quc gia dn tc c lp
Xu hng ny ni bt giai on u ca ch ngha t bn. Giai cp t sn ng v
tr trung tm ca x hi, dng ngn c chng ch phong kin. Khi s trng thnh v
thc dn tc, thc v quyn sng ca mnh cc cng ng dn c mun tch khi nhau

73

Chng 9: Vn dn tc trong qu trnh xy dng CNXH


thnh lp quc gia thng nht. Xu hng ny pht trin thnh phong tro u tranh chng p
bc dn tc hnh thnh cc quc gia c lp.
Xu hng th hai: Lin hip gia cc dn tc
Cc dn tc trong tng quc gia, thm ch cc dn tc trong nhiu quc gia mun lin
hip vi nhau. S pht trin ca lc lng sn xut, s tc ng ca khoa hc k thut xut
hin xu hng: Ph b ngn cch gia cc dn tc, to nn mi quan h rng ln bnh din
quc gia, quc t, thc y cc dn tc xch li gn nhau. Xu hng ny ni bt giai on
quc ch ngha. Hai xu hng vn ng trong mt th thng nht dn n: cc quc gia c th
c nhu cu c lp dn tc, t ch xy dng, pht trin. ng thi phi tng cng quan
h vi cng ng quc t. Tuy nhin c lp dn tc trong giai on quc ch ngha kh
thc hin c. Ch ngha Mc Lnin cho rng ch trong iu kin xa b tnh trng ngi
bc lt ngi th mi xa b c s p bc, n dch giai cp, dn tc.
Biu hin ca hai xu hng khch quan ca s pht trin dn tc trong thi i ngy
nay rt phong ph, a dng.
Nu xt trong phm vi cc quc gia x hi ch ngha c nhiu dn tc. Biu hin ca xu
hng th nht l cc dn tc n lc t c s t ch xu hng th hai to nn s thc
y mnh m cc dn tc xch li gn nhau trong mi lnh vc ca i sng x hi. Hai xu
hng tc ng cng chiu b xung, h tr cho nhau s ng chm ti tt c cc quan h dn
tc. C th: s t ch, phn vinh ca tng dn tc to iu kin cho dn tc on kt hp
tc vi dn tc khc; s xch li gn nhau gia cc dn tc to iu kin cc dn tc i
nhanh n t ch. S ha quyn khng xa nha c th dn tc.
Xt trn phm vi th gii, s tc ng gia hai xu hng rt ni bt. Do: Mt trong
nhng mc tiu ca thi i l ginh c lp dn tc. Xu hng ny biu hin trong phong
tro gii phng dn tc: xa b ch ngha thc dn c, chng li s xm lc ca thc dn
mi. N cn biu hin trong cuc u tranh ca cc dn tc nh b l nn nhn ca chnh sch
k th dn tc, phn bit chng tc.
S tc ng ca yu t thi i lm xut hin xu hng cc dn tc xch li gn nhau.
l xu hng hp nht quc gia theo nguyn trng lnh th, xu hng lin minh cc dn tc
trn c s li ch. Xu hng lin minh cc dn tc theo khu vc vi iu kin a l, vn ha
tng ng. Xu hng tp on ha cc khu vc da vo li ch kinh t, li ch chnh tr
cng chng mt sc p khc Xut hin lin minh cc dn tc gii quyt vn ton
cu
9.2. NI DUNG CNG LNH DN TC CA NG CNG SN
Lnin vit tc phm v "quyn dn tc t quyt". Tc nhn c coi l cng lnh dn
tc ca ng cng sn gm 3 vn .

74

Chng 9: Vn dn tc trong qu trnh xy dng CNXH


9.2.1. Cc dn tc hon ton bnh ng
V tr: y l quyn thing ling ca mi dn tc. N cng l mt trong nhng ni
dung phn u ca ng cng sn, ca giai cp cng nhn. thc hin c mc tiu ny
phi gn lin vi cuc u tranh giai cp th tiu bc lt, p bc giai cp.
Ni dung: Cc dn tc c quyn li v ngha v ngang nhau trn tt c cc lnh vc, ch
r cc dn tc bnh ng bt k dn tc c s lng nhiu hay t, trnh pht trin cao hay
thp, t ai rng hay hp, cc dn tc bnh ng trn tt c cc lnh vc kinh t, chnh tr, vn
ha, x hi. Khc phc tnh trng chnh lch trong s pht trin gia cc dn tc. Quyn bnh
ng gia cc dn tc c thc hin trn phm vi c nc v quc t. y l c s hc
hin cc ni dung khc v cc dn tc c quyn bnh ng mi c quyn quyt nh vn mnh
ca mnh v hp tc quc t.
9.2.2. Cc dn tc c quyn t quyt
y l quyn bt kh xm phm ca cc dn tc v: quyn t quyt trc ht l t quyt
v chnh tr, ginh c lp v chnh tr khng l thuc vo quc gia dn tc khc. Vi cc
nc dn tc thuc a l gii phng khi ch thng tr ca ch ngha thc dn, ginh c
lp dn tc, a t nc i theo con ng tin b. Quyn t quyt cn l quyn t nguyn
tham gia lin hip dn tc.
Thc cht: Quyn t quyt ca cc dn tc l quyn lm ch ca dn tc i vi t
nc mnh, khng mt dn tc no c quyn can thip.
ngha: Ni dung trn thc tnh cc dn tc thuc a v ph thuc u tranh chng
ch ngha quc, ginh c lp a t nc pht trin theo quy lut khch quan ca lch
s.
9.2.3. Lin hip cng nhn tt c cc dn tc
y l ni dung c bn xuyn sut, mang tnh nguyn tc trong cng lnh ca Lnin
v: n phn nh s thng nht gia phong tro gii phng dn tc vi phong tro cng nhn.
N m bo cho phong tro gii phng dn tc c sc mnh u tranh ginh thng li.
Ni dung c bn l s kt hp cht ch phong tro yu nc chn chnh vi ch ngha
quc t v sn. Giai cp cng nhn phi gii quyt ph hp li ch dn tc. Khi gii quyt vn
dn tc phi ng trn lp trng ca giai cp cng nhn. Ni dung trn ph hp vi thi
i, tr thnh sc mnh ca thi i. Ngy nay giai cp cng nhn mi quc gia dn tc
phi on kt vi nhn dn th gii u tranh v mc tiu ca thi i. y l mc tiu phn
u l bin php hu hiu cc ng Cng sn t chc lc lng trong u tranh gii
phng giai cp, gii phng dn tc, gii quyt ng n quyn bnh ng v quyn t quyt
ca cc dn tc.

75

Chng 9: Vn dn tc trong qu trnh xy dng CNXH


Tm li: Cng lnh dn tc ca ng Cng sn l mt b phn ca cng lnh Cch
mng ca giai cp cng nhn l c s l lun ca ng li chnh sch dn tc ca ng
Cng sn v Nh nc x hi ch ngha
9.3. VN DN TC VIT NAM V CHNH SCH DN TC CA NG V
NH NC TA HIN NAY
9.3.1. c trng c bn ca dn tc Vit Nam
Vit Nam l mt quc gia a dn tc thng nht gn b vi nhau trong sut chiu di
lch s dng nc v gi nc. T yu cu sn xut nng nghip ca mt nc nng nghip
trng la nc, t yu cu ca cuc chin tranh chng xm lc, l 2 nhn t quyt nh
s hnh thnh v pht trin ca dn tc.
Vit Nam c 54 dn tc, dn tc Kinh chim 87%, cc dn tc cn li l 13%. Dn tc
Vit Nam c nhng c trng ni bt sau:
Nhng yu t lin kt to nn tnh cng ng chung, cng ng cc quc gia dn tc t
n bn vng: l thc su sc v ci ngun chung, c truyn thng on kt, v khch
quan dn tc Kinh ng vai tr l lc lng trung tmHnh thnh nn ch ngha yu nc.
Cc dn tc nc ta nhn chung sng xen k l ch yu, khng c mt dn tc no pht
trin ring r theo mt ngha tuyt i.
Do iu kin lch s v nhn t ch quan ( quc chia r, thiu st ca ng) cc dn
tc c s chnh lch kh ln v trnh kinh t, vn ha, x hi. V kinh t c dn tc tin
ti thi k tin t bn, c dn tc cn tnh trng hi lm. V x hi c dn tc t trnh
phn ha giai cp su sc, c dn tc cn giai on cui cng ca cng sn nguyn thy.
y l c trng cn lu trong thi k qu ln ch ngha x hi.
Cc dn tc u tha nhn ngn ng chung l ting Vit, c dn tc c ch vit ring.
Cc dn tc t ngi thng c tr trn a bn c v tr chin lc, quan trng c v
pht trin kinh t, an ninh quc phng.
T c trng m cc dn tc Vit Nam c xu hng hp tc gn b ln nhau trong
mt t quc thng nht cng pht trin.
9.3.2. Chnh sch dn tc ca ng v Nh nc ta hin nay
Cn c l lun v thc tin gii quyt vn dn tc Vit Nam v l lun: ng v
H Ch Minh cn c vo cng lnh dn tc ca Lnin vo thc tin u tranh Cch mng
ra v gii quyt vn dn tc cc giai on Cch mng.
Cng lnh chnh tr thng 10/1930 xc nh vn dn tc l mt b phn ca Cch
mng Vit Nam (Cch mng v sn), c lp dn tc gn lin vi ch ngha x hi. Giai on
1930 - 1945 tip tc ging cao khu hiu on kt dn tc rng ri ginh thng li cho

76

Chng 9: Vn dn tc trong qu trnh xy dng CNXH


Cch mng. Trong chng M (1954 - 1975) on kt dn tc thc hin 2 nhim v chin
lc.
H Ch Minh c t tng v vn dn tc rt c o. Ngi khng nh: nc Vit
Nam l mt, dn tc Vit Nam l mt ng bo cc dn tc u l anh em mt nh. on kt
dn tc l ct li ca ch ngha yu nc; c lp dn tc gn lin vi ch ngha x hi; on
kt nhn dn, dn tc Vit Nam vi nhn dn v cc dn tc khc trn th gii.
Trong xy dng ch ngha x hi cc i hi IV, V, VI, VII, VIII u khng nh vai tr
ca on kt dn tc, chnh sch dn tc.
V thc tin: ng ta da vo vic tng kt kinh nghim ca vic thc hin chnh sch
dn tc.
i hi IV ca ng ch r: vn dn tc v on kt cc dn tc lun c v tr chin
lc trong s nghip Cch mng ch r chnh sch dn tc ca ng v Nh nc ta hin nay
tp trung vo nhng nhim v c th sau:
Xy dng kt cu h tng kinh t - x hi, pht trin kinh t hng ha, chm lo i sng
vt cht, tinh thn cho nhn dn cc dn tc, thc hin xa i, gim ngho.
Gi gn, lm giu v pht huy bn sc vn ha dn tc v truyn thng tt p ca cc
dn tc.
Thc hin cng bng gia cc dn tc, gia min ni v min xui, c bit quan tm
ti cc vng kh khn, vng trc y l cn c khng chin.
Tng cng bi dng o to i ng cn b dn tc thiu s.
Tip tc thc hin truyn thng on kt gia cc dn tc. ng vin vai tr ca nhng
ngi tiu biu c uy tn trong dn tc v a phng. Chng t tng dn tc ln, dn tc
hp hi cc oan, khc phc t tng t ty, mc cm dn tc.
R rng chnh sch dn tc ca ng v Nh nc ta mang tnh ton din, tng hp tc
ng ti tt c cc mt ca i sng x hi, tc ng ti tt c cc dn tc nhm t mc tiu
c lp dn tc gn lin vi ch ngha x hi.
9.4. KT LUN
Cng lnh dn tc ca Lnin l s hon chnh t tng ca Mc - ng-ghen v vn
dn tc. l ngn uc soi ng cho cc dn tc thuc a v ph thuc ng ln ginh
c lp dn tc v pht trin theo con ng vn minh, tin b. Cng lnh dn tc ca Lnin
l c s l lun ca ng Cng sn Vit Nam trong vic gii quyt vn dn tc Vit
Nam. Vi ng li ng n ng Cng sn lnh o cc dn tc Vit Nam lm nn
nhng thng li to ln trong th k XX. Chng ng trc mt i hi ng v Nh nc
tip tc c nhng chnh sch ph hp v vn dn tc v t chc thc hin thng li nhng
chnh sch t mc tiu " Dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch vn minh".
77

Chng 9: Vn dn tc trong qu trnh xy dng CNXH

CU HI N TP
Cu 1: Phn bit cc khi nim dn tc. Phn tch v hai xu hng khc quan ca s
pht trin cc dn tc trong thi i ngy nay.
Cu 2: Phn tch ni dung cng lnh dn tc ca ch ngha Mc - Lnin
Cu 3: Phn tch c im c bn ca dn tc Vit Nam.
Cu 4: Phn tch chnh sch dn tc ca ng v Nh nc ta hin nay.

78

Chng 10: Vn tn gio trong qu trnh xy dng CNXH

CHNG 10: VN TN GIO TRONG QU


TRNH XY DNG CH NGHA X HI

GII THIU CHUNG


Vi s bng n ca cch mng khoa hc cng ngh lm tng nhanh qu trnh quc t
ha lc lng sn xut lm thay i mt lot cc vn ca i sng x hi - trong c
tn gio . Cc nh khoa hc i nghin cu, xem xt li nhng quan nim c v vn tn
gio, tp trung l gii cc xu th pht trin a dng, phc tp hin nay.
Vit Nam l mt quc gia a tn gio. Vic nghin cu v tn gio c mt ngha ht
sc quan trng, n gip chng ta hiu, qun trit v thc thi quan im ca ng v chnh
sch i vi tn gio hin nay ng thi qua gp phn chng li vic li dng tn gio
chng ph cng cuc xy dng x hi ch ngha Vit Nam.

MC CH YU CU CN NM VNG
1. Nm chc bn cht, ngun gc, tnh cht tn gio.
2. Hiu c cc xu hng pht trin ca tn gio hin nay.
3. Nm nhng nt c bn v tn gio Vit Nam hin nay.
4. Qun trit quan im ca ng ta v chnh sch i vi tn gio trong iu kin hin
nay.

NI DUNG
10.1. BN CHT NGUN GC V TNH CHT CA TN GIO
10.1.1. Bn cht v ngun gc ca tn gio
10.1.1.1. Bn cht tn gio
- Theo ch ngha Mc Lnin tn gio l mt hin tng x hi vn ha, lch s, mt lc
lng x hi trn th. Trn c s c th khng nh: Tn gio l mt trong nhng hnh thi
tn ngng c quan nim, thc, hnh vi v cc t chc tn gio.
R rng tn gio l mt dng tn ngng (l nim tin v s ngng m ca con ngi
vo mt hin tng, mt lc lng siu nhin, tn sng vo mt iu g pha cht thn b,

79

Chng 10: Vn tn gio trong qu trnh xy dng CNXH


h o, v hnh tc ng mnh n tm linh con ngi, trong bao hm c tn ngng tn
gio. gi l tn gio phi c gio l, gio lut, l nghi v cc t chc tn gio.
Tn gio cng khc vi m tn d oan l mt hin tng tiu cc, l s tn ngng mt
cch cung tn khng c c s i khi m mui, m qung vo mt hin tng thn b. N
thng gn vi hnh thc sinh hot tn ngng tn gio.
- Mc ch r s ngho nn ca tn gio va l biu hin ngho nn ca hin thc,
va l s phn khng chng s ngho nn hin thc y. Tn gio l ting th di ca chng
sinh b p bc, l tri tim ca th gii khng c tri tim. Cng ging nh n l tinh thn ca
nhng trt t khng c tinh thn. Tn gio l thuc phin ca nhn dn"
T quan im ca Mc v ng ghen c th thy tn gio l mt mt hnh thi thc x
hi phn nh xuyn tc, hoang ng hin thc khch quan. Tn gio i lp vi th gii
quan duy vt, i lp vi khoa hc. Tuy tn gio cng cha ng mt s nhn t ph hp,
nhng n l mt hin tng x hi tiu cc.
10.1.1.2. Ngun gc ca tn gio
- Ngun gc kinh t - x hi:
Khi trnh , lc lng sn xut thp km, iu kin sinh hot vt cht km con ngi
cm thy yu ui v bt lc trc t nhin. Xem t nhin l lc lng siu nhin che ch
cho mnh. l hnh thc tn ti u tin ca tn gio.
Khi giai cp xut hin, tnh trng p bc bc lt xy ra, s bn cng trc nhng bt
cng x hi, nhng hin tng x hi t pht, tht vng, bt hnh trong u tranh x hi s
lm ny sinh tn gio.
- Ngun gc nhn thc:
Xut pht t tnh tng i ca nhn thc chn l. Con ngi lun mong mun t n
chn l tuyt i nhng ch tin n chn l tng i. Khong cch gia tuyt i v tng
i trong nhn thc dn ti s xut hin tn gio. Khoa hc bt lc th tn gio ln ting.
Mt khc xut pht t c im nhn thc ca con ngi l mt qu trnh y mu
thun. iu th hin khi hnh thc phn nh cng a dng phong ph v mang tnh khoa
hc bao nhiu th con ngi nhn thc y v su sc th gii khch quan by nhiu.
Nhng khi hnh thc phn nh t n mc h o th nhn thc con ngi cng xa ri thc
tin, phn nh sai lch hin thc lc lm ny sinh tn gio.
- Ngun gc tm l:
Tn ngng, tn gio v m tn c s trng kht vi nhau gc tm l khi con ngi
cn c nhu cu v vt cht v tinh thn th cn c iu kin ny sinh tn gio.
Tnh cm tiu cc: Con ngi s hi trc sc mnh t nhin v x hi. Con ngi n
vi tn gio. Nhng tn gio cng khng xut pht t tnh cm tch cc m ny sinh nh:
Lng knh trng, s bit n, s yu mn, tnh yu ca con ngi vi t nhin vi ngi khc.
80

Chng 10: Vn tn gio trong qu trnh xy dng CNXH


Tn gio b p s ht hng trong cuc sng, trng vng trong tm hn, xoa du cc s phn
khng may mn. D h o nhng nhiu ngi vn tin vo n.
10.1.2 Tnh cht ca tn gio
Tn gio c 3 tnh cht sau:
- Tnh lch s:
Tn gio khng phi l mt hin tng vnh vin, n c qu trnh pht sinh, pht trin
lu di. N ch mt i khi ngun gc to ra n khng cn na tn gio s mt i. Tn gio mt
i khi con ngi t n trnh cao v mi mt: lm ch t nhin, chuyn vng quc ca
tt yu sang vng quc ca t do. Con ngi c gii phng hon ton; iu kin sinh hot
vt cht v tinh thn c tha mn y .
- Tnh qun chng ca tn gio:
i b phn tn tn gio l qun chng nhn dn. Nm 2001 th gii c khong
10.000 tn gio vi cc tn gio ln: Kit gio (gm cng gio, tin lnh, Anh gio v chnh
thng gio, c khong 2 t gio dn, Hi gio 1,3 t, n gio 900 triu, Pht gio 360 triu,
tn gio Trung Hoa truyn thng 190 triu Nhng ngi khng tn gio: 850 triu.
Tn gio phn nh kht vng ca qun chng nhn dn mun vn ti: T do, bnh
ng, bc i.
Tn gio tht s tr thnh nhu cu tinh thn ca mt b phn nhn dn lao ng hng
ti tnh nhn vn, nhn o v tnh hng thin.
- Tnh chnh tr ca tn gio:
Trong thi k u khi tn gio hnh thnh n khng h mang tnh chnh tr, nhng khi
x hi loi ngi phn chia giai cp th tn gio khng n thun mang tnh cht t tng.
Th hin s bin i ca c cu x hi - giai cp. Tn gio phn nh cuc u tranh giai cp,
n la mt b phn trong u tranh thc h giai cp. Nhng cuc u tranh tn gio thc cht
l u tranh gia nhng lc lng x hi mu thun vi nhau.
Giai cp thng tr, bc lt s dng tn gio nh mt cng c duy tr p bc bc lt v
bo v li ch ca giai cp mnh.
10.2. VN TN GIO TRONG X HI X HI CH NGHA
10.2.1. Nguyn nhn tn ti ca tn gio trong x hi x hi ch ngha
Di x hi x hi ch ngha tn gio vn tn ti v cc nguyn nhn sau:
- Nguyn nhn nhn thc:
Di ch ngha x hi trnh nhn thc ca nhn dn cha cao, nhiu hin tng t
nhin x hi khoa hc cha gii thch ni. Do khi hon nn xy ra nhng ngi vn c tn
ngng tn gio bn cu xin s che ch ca lc lng siu nhin nn tn gio c c s tn
ti.
81

Chng 10: Vn tn gio trong qu trnh xy dng CNXH


- Nguyn nhn tm l:
Tn gio tn ti lu i trong lch s, n su vo tim thc ca nhiu ngi dn, n tr
thnh mt kiu sinh hot tinh thn khng th thiu c trong cuc sng. N l mt hnh thi
thc x hi bo th nht.
- Nguyn nhn vn ha:
a s tn gio gn vi sinh hot vn ha ca nhn dn, do vic bo tn v pht huy
bn sc vn ha dn tc phi i lin vi bo tn cc gi tr vn ha mc nht nh.
- Nguyn nhn chnh tr x hi:
Trong gio l v nguyn tc tn gio c nhiu im ph hp vi ch ngha x hi, vi
ng li, chnh sch ca nh nc x hi ch ngha do tn gio c khuyn khch pht
huy gi tr o c, vn ha. l c s n tn ti. Mt khc, cc th lc th ch vi ch
ngha x hi li dung tn gio chng ph cch mng. Tn gio tr thnh cng c, phng
tin, lc lng chng ph ch ngha x hi.
- Nguyn nhn v kinh t:
Trong ch ngha x hi, nht l giai on u vn cn s hu ring li thc hin c ch
th trng trong kinh t nn xut hin s cnh tranh khc lit dn ti s thnh cng trong sn
xut kinh doanh ca nhiu ngi nhng cng khng t ngi lm n thua l. C hai lp ngi
ny u xut hin tm l th ng, cu mong vo lc lng siu nhin, h n vi tn gio.
Mt khc i sng kinh t ca nhn dn cha cao nn h la chn gii php n vi tn gio.
Xu hng pht trin ca tn gio hin nay: tn ti tn gio c xu hng cch tn:
Xu hng th nht: tnh cng ng gim dn. Gio dn cho rng con ngi c kh
nng trc tip quan h vi cha, nn khng cn thit phi tp trung nh th
Xu hng th hai: Th tc ha: tnh cht hoang ng gim i tn gio c s ci bin
cho ph hp vi thi i. Tn gio cng quan tm n cc vn ton cu nh i ngho,
bnh tt, gio dc.
Xu hng dng nn ngn c tn gio mi. Cho rng ch c tn gio mi em li li ch
cho nhn dn th gii cn cc lc lng x hi khc th khng. Thc cht l s tranh ginh
nh hng, bi xch h uy tn ca nhau.
10.2.2. Nhng quan im ch o trong vic gii quyt vn tn gio trong qu trnh
xy dng ch ngha x hi
Tn gio l vn phc tp, nhy cm, t nh, gii quyt vn tn gio trong ch
ngha x hi cn da trn cc quan im sau:
Th nht, Khc phc dn nhng nh hng tiu cc ca tn gio trong i sng x hi
gn lin vi qu trnh ci to x hi c xy dng x hi mi.

82

Chng 10: Vn tn gio trong qu trnh xy dng CNXH


Th gii quan duy vt Mc xt hon ton i lp vi th gii quan tn gio v tn ngng
mu cu hnh phc cho nhn dn. V vy vic khc phc dn nh hng tiu cc ca tn gio l
yu cu khch quan ca s nghip xy dng ch ngha x hi. Phi l gii khoa hc v vn tn
gio, bin php linh hot khng nn nn t khuynh hoc hu khuynh.
Th hai, tn trng v m bo quyn t do tn ngng v quyn t do khng tn
ngng ca nhn dn. Mi cng dn theo h hay khng theo mt tn ngng tn gio no u
bnh ng trc php lut. C quyn v ngha v nh nhau. Pht huy nhng nhn t tch cc
ca tn gio, c bit l nhng gi tr o c, ch ngha nhn o v tinh thn yu nc.
Nghim cm moi hnh vi xm phm n tn ngng tn gio ca cng dn.
Th ba, thc hin on kt nhng ngi theo hoc khng theo mt tn gio no, on
kt cc tn gio hp ph, chn chnh, on kt ton dn xy dng v bo v t quc. Nghim
cm hnh vi chia r on kt v l do tn gio. Thng qua qu trnh xy dng ch ngha x
hi, nng cao mc sng, li sng, nhn thc ca nhn dn lm cho nhng ngi c tn
ngng tn gio s dn n vi ch ngha x hi.
Th t, Phn bit r hai mt chnh tr v t tng ca tn gio.
- V t tng: Phn nh mu thun khng c tnh cht i khng gia ngi c tn gio
v ngi khng c tn gio.
- V chnh tr: Phn nh mu thun kinh t, chnh tr gia cc giai cp v cc th lc
phn ng. Hin nay mt chnh tr ca tn gio l li dng tn gio chng li cng cuc xy
dng ch ngha x hi, n c ba trng thi: tiu cc, phm php v phn ng v chnh
tr.Gii quyt vn ny phi thng xuyn, lin tc, thn trng.
Th nm, phi c quan im lch s khi gii quyt vn tn gio. Cn c vo vai tr,
tc ng ca tn gio vi x hi m gii quyt. Cng phi cn c vo quan im ca tn gio
m gii quyt vi nhng vn lin quan n tn gio.
Qu trnh thc hin 5 quan im trn phi t yu cu: on kt ng bo c tn
ngng tn gio vi ng bo khng c tn gio v mc tiu ca ch ngha x hi. Pht huy
tinh thn yu nc, thng dn ca tn gio v gio dn. Kin quyt trng tr nhng k li
dng tn gio chng ph s nghip cch mng ca ton dn.
10.3. VN TN GIO VIT NAM V CHNH SCH TN GIO CA NG
V NH NC TA HIN NAY
10.3.1. Khi qut tnh hnh tn gio Vit Nam
Tn gio Vit Nam c nhng c im sau y:
Vit Nam l mt quc gia a tn gio, c ngun gc a dng, c c th ring nhng
hu ht u c quan h quc t nht nh. Tnh an xen, dung hp, ha ng ca tn ngng
tn gio vit Nam lm cho tn gio c bn, khng c chin tranh v xung t tn gio. Tnh
tri ca yu t n trong h thng tn ngng tn gio Vit Nam l c im phn nh c
83

Chng 10: Vn tn gio trong qu trnh xy dng CNXH


im, truyn thng x hi Vit Nam. Cc tn gio u thn thnh ha nhng ngi c cng
vi gia nh - lng - nc. Cc th lc phn ng trong v ngoi nc li dng tn gio v
mc ch chnh tr.
My nm gn y tn gio c xu hng phc hi, pht trin. Hot ng trong c ch th
trng c hin tng gy nn s qu c tin, lng ph tin bc, lng ph thi gian, ph trng,
t linh thing. ng v Nh nc ta c nhng quyt sch v vn tn gio: Ngh quyt 24
ca B Chnh tr 26/10/1990. Hin php 1992 iu 70, Ngh nh 69 CP/2000.
Hin nay c 6 tn gio ln c nh nc cng nhn: Pht gio, Thin cha gio, Tin
lnh, Hi gio, Cao i, Ha ho (tham kho sch gio khoa trang 230)
Nhn chung ng bo cc tn gio gp phn xng ng vo s nghip u tranh
ginh c lp dn tc v xy dng ch ngha x hi.
- Trong cng cuc xy dng ch ngha x hi nhiu chc sc v tn tn gio lm tt
vic o, vic i" chp hnh tt chnh sch, php lut ca Nh nc.
My nm gn y tn gio c xu hng gia tng v tn chc sc c c s th t c
tu sa, xy dng mi khang trang. Nhiu yu t tn ngng dn gian truyn thng c phc
hi, pht trin v tc ng ln trong i sng tinh thn ca x hi v tc ng ln vo cc tn
gio c t chc. Bn cnh nhng tn gio k trn nhng nm qua xut hin nhiu tn
gio bt hp php, nhiu hot ng m tn d oan xut hin. Hin nay c 50 tp gio cha
c Nh nc cng nhn.
10.3.2. Chnh sch tn gio ca ng v Nh nc ta hin nay
(Ngh quyt i hi ng IX, trang 232)
Mt l, Tip tc khng nh tn ngng tn gio l nhu cu tinh thn ca mt b phn
nhn dn, thc hin nht qun chnh sch tn trng v m bo quyn t do tn ngng tn
gio theo hoc khng theo mt tn gio no.Quyn sinh hot tn gio bnh thng theo ng
php lut.
Hai l, tch cc vn ng ng bo tn gio tng cng on kt ton dn nhm xy
dng cuc sng "Tt i, p o". Tch cc gp phn vo i mi kinh t - x hi. Chm lo
pht trin kinh t - vn ha nng cao i sng v mi mt cho ng bo.
Ba l, hng ng bo tn gio v cc chc sc tn gio hot ng theo ng php lut
ng h xu hng tin b trong tn gio, lm cho gio hi ngy cng gn b vi dn tc v s
nghip cch mng ton dn.
Bn l, lun cnh gic kp thi chng li cc m mu, th on ca cc th lc th ch
li dng tn gio chng li s nghip cch mng, chng li ch ngha x hi.
Nm l, Nhng quan h quc t v i ngoi v tn gio hoc c lin quan n tn gio
phi theo ch , chnh sch chung v quan h i ngoi ca Nh nc.
84

Chng 10: Vn tn gio trong qu trnh xy dng CNXH


10.4. KT LUN
Nghin cu v vn tn gio trong qu trnh xy dng ch ngha x hi gip chng ta
thy c ngun gc v cc tnh cht cng nh xu hng pht trin ca tn gio hin nay.
Qua y chng ta hiu v thy c tnh phc tp, nhy cm ca vic gii quyt vn tn
gio trong thi k qu ln ch ngha x hi Vit Nam, t xc nh v hot ng ph
hp trong vic gp phn thc hin chnh sch tn gio ca ng v Nh nc.

CU HI N TP
Cu 1: Phn tch ngun gc, bn cht v nhng tnh cht c bn ca tn gio.
Cu 2: Nguyn nhn no dn n tn gio cn tn ti trong qu trnh xy dng ch
ngha x hi.
Cu 3: Quan im c bn ca ch ngha Mc - Lnin v vn tn gio.
Cu 4: Khi qut tnh hnh tn gio Vit Nam hin nay.
Cu 5: Nhng quan im v chnh sch tn gio ca ng v Nh nc ta hin nay.

85

Chng 11: Vn gia nh v xy dng gia nh trong qu trnh qu ln CNXH

CHNG 11: VN GIA NH V XY DNG GIA


NH TRONG THI K QU LN CH NGHA
X HI

GII THIU CHUNG


Gia nh l mi quan tm ca ton nhn loi, cc nc x hi ch ngha cng khng
nm ngoi tin trnh . Cch mng x hi ch ngha khng ch lm bin i c cu giai cp x hi m cn lm bin i c a v, tnh cht ca gia nh. Di ch ngha x hi, hnh phc
gia nh khng ch ring l vic ca mi ngi, mi nh m cn c ton x hi quan tm,
chm lo, xy dng.y cng l ni dung quan trng ca ch ngha x hi khoa hc.

MC CH YU CU CU CN NM VNG
1. Hiu v tr, chc nng ca gia nh di ch ngha x hi.
2. Nm c nhng c s xy dng gia nh mi x hi ch ngha.
3. Qun trit, vn dng thc hin tt ni dung xy dng gia nh mi Vit Nam.

NI DUNG
11.1. GIA NH, MI QUAN H GIA NH X HI
11.1.1. Khi nim gia nh
11.1.1.1. nh ngha gia nh
Theo t tng ca Mc: Hng ngy ti to ra i sng ca bn thn mnh, con ngi bt
u to ra nhng ngi khc, sinh sn, ny n - l quan h gia v v chng, cha m v
con ci - l gia nh.
Trn c s c th nh ngha: Gia nh l mt hnh thc t chc i sng cng ng
m con ngi mt thit ch vn ha - x hi c th c hnh thnh, tn ti v pht trin trn
c s ca quan h hn nhn, quan h huyt thng, quan h nui dng v gio dcgia cc
thnh vin.
Gia nh c hai t cch:
Mt l, gia nh l mt thit ch x hi c bit.
86

Chng 11: Vn gia nh v xy dng gia nh trong qu trnh qu ln CNXH


Gia nh c c ch vn ng ring, l t chc kinh t tiu dng: c s hu sn xut, thu
chi l thu nh cc quan h x hi bng tnh c th nhng l thit ch c bn v nh nht
ca x hi.
Hai l, Gia nh cn l mt gi tr vn ha x hi.
Tnh cht, bn sc ca gia nh li c duy tr, bo tn, c sng to v pht trin
nhm tha mn nhu cu ca cc thnh vin gia nh t trong s tc ng bin chng vi vn
ha cng ng, giai cp, dn tc, quc gia mi giai on lch s nht nh.
11.1.1.2. c trng v cc mi quan h c bn ca gia nh
Hn nhn v quan h hn nhn l quan h c bn ca s hnh thnh, tn ti v pht trin
ca gia nh.
Hn nhn l hnh thc quan h tnh giao nm - n nhm tha mn cc chc nng ca gia
nh. Hn nhn lun bin i v hnh thc, tnh cht v sc thi ca n trong lch s pht trin
ca nhn loi. Hn nhn mang tnh bn cht nhn vn v nhn o. Hn nhn chu s chi phi
ca quan h kinh t v qua mi thi i v c th c tha nhn nhng mc khc nhau.
Huyt thng v quan h huyt thng l quan h c bn c trng ca gia nh.
Cng vi quan h hn nhn, quan h huyt thng c coi l quan h c bn nht.Quan
nim ca quan h ny thay i theo tin trnh lch s.Quan h huyt thng chu s chi phi
ca quan h kinh t, vn ha, x hi, mt khc n cng an xen, gia nhp vo cc quan h
kinh t x hi, chnh tr - x hi ca mi thi i.
Gia nh c quan h qun t trong khng gian sinh tn.
Xut pht t yu cu sn xut, trong quan h vi t nhin v quan h vi ngi khc,
ngay t u gia nh lun c tr, qun t trong khng gian sinh tn. Khng gian sinh tn
cng c m rng do iu kin lch s nhng nhu cu qun t vn lun c t ra tha
mn s quan tm, chm sc ln nhau gia cc thnh vin trong gia nh
Quan h nui dng gia cc thnh vin v th h thnh vin trong gia nh.
y l ngha v, trch nhim, ng thi l quyn li ca gia nh khng n thun cha
m nui dng con ci , m cn c con ci nui dng cha m, gia cc thnh vin trong gia
nh m bo sc khe trong cc hot ng ca gia nh, x hi.
Nh vy, gia nh gm cc quan h c bn: V chng, cha m v con ci, quan h gia
con ci vi nhau.
11.1.2. Vai tr, v tr v quan h gia gia nh v x hi
11.1.2.1. S pht trin ca x hi quy nh hnh thi, quy m v kt cu gia nh
Theo quan im ca Mc sn xut, phng thc sn xut quy nh s pht trin ca cc
quan h x hi khc nh: o c, tn gio, php luttrit hc, gia nh. Phng thc sn
xut quyt nh s pht trin ca lch s ko theo s bin i v hnh thc t chc, quy m v
87

Chng 11: Vn gia nh v xy dng gia nh trong qu trnh qu ln CNXH


kt cu gia nh. T gia nh qun hn vi hnh thc huyt thng, bn thn, i ngu. T quan
h mt v mt chng bnh ng sang quan h mt v mt chng bnh ng. Quy m, kt cu
ca gia nh cng thay idi s tc ng s pht trin sn xut.
Gia nh l t bo ca x hi
X hi c t chc, sp xp theo nhiu mi quan h, gia nh c xem l t bo, mt
thit ch c s u tin. Da trn c s hn nhn v huyt thng gia nh l c s cn thit
x hi tn ti v pht trin. X hi pht trin c l nh vo ba qu trnh sn xut ch yu:
sn xut ra ca ci vt cht, i sng tinh thn v sn xut ra ngi lao ng (con ngi).
l chc nng ti sn xut ra con ngi. X hi tc ng n cng dn thng qua ni qun t
ca h l gia nh.
Gia nh l cu ni gia cc thnh vin gia nh v x hi.
Gia nh l thit ch c s vn ng, bin i tun theo nhng quy lut chung ca x
hi. Nhng thit ch y vn ng bin i cn trn c s k tha cc gi tr vn ha truyn
thng ca mi nn vn ha, vng, a phng khc nhau. Thng qua thit ch hot ng ca
gia nh, c nhn c chun b tip nhn hoc phn ng s tc ng ca x hi. C th
ni c nhn " bc ra" ha nhp vo x hi thng qua gia nh.
Gia nh l t m, mang li cc gi tr hnh phc, s hi ha trong i sng c nhn ca
mi thnh vin, mi cng dn ca x hi.
Gia nh l ni ch yu con ngi lao ng v ngh ngi, cng hin v hng th,
ng gp cho x hi trong sut cuc i. S yn n, hnh phc ca mi gia nh l iu kin,
tin quan trng gp phn cho vic hnh thnh v pht trin nhn cch m bo cho mi
thnh vin ng gp hiu qu cho hot ng x hi.
11.1.2.2. Chc nng x hi c bn ca gia nh
Gia nh c 4 chc nng x hi c bn.
Th nht, chc nng ti sn xut ra con ngi v bi dng sc lao ng cho x hi.
y l chc nng c th ca gia nh, l chc nng t nhin, l nhu cu sinh hot
c x hi ha. Chc nng xut pht t nhu cu tn ti, nhu cu sinh l, tnh cm ca con
ngi.Chc nng ny p ng yu cu tn ti v pht trin ca x hi v n to ra b phn
quan trng nht ca lc lng sn xut l con ngi. Chc nng ny , ang v s tip tc
c x hi quan tm vi mc y hn.
Th hai, chc nng kinh t v t chc i sng gia nh.
Chc nng ny l c s thc hin cc chc nng khc. Hng gia nh vo sn xut
kinh doanh, lm dch v to thu nhp chnh ng lun c ng Cng sn v Nh nc x
hi ch ngha quan tm. l mt n v kinh t x hi nn gia nh cng phi dc t chc
chu o m bo cho mi ngi tham gia sn xut kinh doanh, m bo cho mi ngi c
iu kin tham gia hot ng x hi. Cn lu : sn xut kinh doanh trong khun kh php
88

Chng 11: Vn gia nh v xy dng gia nh trong qu trnh qu ln CNXH


lut, chng cc hin tng tiu cc v ph hp vi phng thc sn xut, phn phi ca x
hi.
Th ba, chc nng gio dc.
Chc nng gio dc l chc nng quan trng, kt hp cng cc hnh thc gio dc ca
nh trng v x hi o to ra con ngi mi. Gio dc trong gia nh c li th v thi
gian v tnh cm. Ni dung gio dc ton din: tri thc kinh nghim, o c, li sng
Phng php gio dc ly b m lm gng, kt hp vi tnh thng v khoa hc, kt hp
vi gio dc v t gio dc.
Th t, chc nng tha mn cc nhu cu tm - sinh l, tnh cm chc nng ny c vai
tr c bit quan trng , n cng cc chc nng khc to kh nng thc t xy dng gia
nh hnh phc. N to nn bu khng kh n nh trong gia nh cc thnh vin yn tm
sng v lm vic.
Ni dung: Tp trung vo gii quyt cc vn phc tp t nh lin quan n gii tn, la
tui, tm l nhiu khi c gii quyt ngay trong gia nh. Trong gii quyt c nhng ni
dung trn vai tr ngi ph n l c bit quan trng, do vy trong xy dng ch ngha x hi
phi coi gii phng ph n l mc tiu quan trng.
11.2. NHNG IU KIN V TIN XY DNG GIA NH TRONG QU
TRNH XY DNG CH NGHA X HI
11.2.1. iu kin v tin kinh t - x hi
Th tiu ch bc lt, x hi hon thin tng bc quan h sn xut mi, m ng
cho lc lng sn xut pht trin, ci to x hi ch ngha vi nn kinh t quc dn to iu
kin xy dng gia nh mi. l xa b hn ch hn nhn c, xy dng cc mi quan h
bnh ng trong gia nh: v chng, cha m - con ci, con ci vi nhau.
Khi thc hin nn kinh t hng ha nhiu thnh phn, vn ng trong c ch th trng
to iu kin cho gia nh pht huy mi tim nng. l tin , c s gia nh pht huy
gi tr tt p ca gia nh truyn thng khc phc nhng hn ch xy dng gia nh mi.
11.2.2. Cc iu kin v tin chnh tr v vn ha x hi
Nh nc x hi ch ngha tng bc hon thin v t chc thc hin h thng php
lut trong c lut hn nhn v gia nh. Gia nh c c s php l thc hin ch hn
nhn t nguyn, tin b, mt v mt chng, m bo cuc sng gia nh hnh phc v bn
vng. cng vi lut hn nhn v gia nh c cc chnh sch x hi nh: Bo him, y t, tr
cp tht nghip tc ng tch cc n qu trnh xy dng gia nh mi.
Gia nh o to, khoa hc cng ngh to ra c hi mi c nhn trong tng gia nh
pht huy ht kh nng, c cng hin v hng th trn c s ng gp cho x hi. Dn tr
l tin quan trng xy dng gia nh bnh ng, tin b, hnh phc.
89

Chng 11: Vn gia nh v xy dng gia nh trong qu trnh qu ln CNXH


11.3. NHNG NH HNG C BN V MT S VN T RA I VI GIA
NH VIT NAM HIN NAY
11.3.1. Nhng nh hng c bn ca vic xy dng gia nh mi trong thi k qu
ln ch ngha x hi nc ta hin nay
Th nht, Xy dng gia nh mi nc ta hin nay phi trn c s k tha, gi gn v
pht huy cc gi tr tt p ca gia nh truyn thng Vit Nam. ng thi tip thu nhng gi
tr tin b ca thi i v gia nh.
Gia nh truyn thng (kiu gia nh trc cch mng thng 8.1945 ca ng o qun
chng nhn dn) c cc gi tr tch cc: Tnh cm gia nh, v tr gia nh c coi trng; bn
trong on t, c kt bn ngoi tnh lng ngha xm; n np trn di; ph n thy chung
thng yu chng con. Tuy nhin gia nh truyn thng cng c nhiu hn ch:cc b dng
h, nghi l (ci xin, ma chay rm r, tn km, nhiu khi phn nhn vn), bt bnh ng
nam n, kt cu gia nh ln, ng con Hin nay phi pht huy yu t tch cc hn ch tiu
cc ca gia nh truyn thng, tip thu gi tr gia nh hin i.
Th hai, gia nh mi phi c xy dng trn c s hn nhn t nguyn tin b, m
bo quyn t do kt hn v ly hn.
K tha nhng gi tr truyn thng trong quan h tnh yu, hon nhn ca dn tc, ca
nhn loi. Hn nhn t nguyn v tin b phi da trn c s tnh yu chn chnh. Nu khng
c tnh yu chn chnh th cuc sng gia nh ch l v hn v h o. T tnh yu chn chnh
tin n hn nhn t nguyn l iu kin ca hnh phc bn vng, cng l c s thc
hin ch mt v mt chng. Hn nhn tin b m bo bng hn nhn v mt php l.
Quyn t do ly hn cng l mt mt ca hn nhn tin b.Khi tnh yu khng cn na
th ly hn l iu kh trnh khi, lm mt bc tin quan trng trong vic gii phng ph
n.Tuy nhin khng phi v vy m khuyn khch ly hn v n li hu qu nng n cho x
hi.
Th ba, gia nh mi Vit Nam c xy dng trn c s cc quan h bnh ng,
thng yu c trch nhim cng chia s gnh vc cng vic ca cc thnh vin thc hin
cc chc nng c bn ca gia nh v ngha v x hi.
Gia nh c nhiu mi quan h nhng c bn nht l tp trung gii quyt: quan h v
chng. Phi xy dng quan h bnh ng v ngha v, quyn hn, trch nhim trong vic xy
dng gia nh, to nn s thng nht gii quyt cc cng vic. c bit phi quan tm n c
im gii tnh, s thy chung. Quan h cha m - con ci theo tinh thn i mi: b m yu
thng tn trng nhu cu tinh thn ca con ci, con ci knh trng, c trch nhim vi b m
xy dng tt quan h anh em.

90

Chng 11: Vn gia nh v xy dng gia nh trong qu trnh qu ln CNXH


Th t, xy dng gia nh mi Vit Nam hin nay gn lin vi qu trnh hnh thnh
v xc lp, cng c tng bc cc quan h gn b vi cng ng vi cc thit ch, t chc
ngoi gia nh.
- Xy dng gia nh mi hin nay, mt mt pht huy cc gi tr ca gia nh truyn
thng, mt khc cc gia nh phi on kt ng vin nhau thc hin cc ch trng, chnh
sch mi, quy ch dn ch lng, x, phng
11.3.2. Mt s ni dung ch yu xy dng gia nh Vit Nam hin nay
Th nht, cn vn dng nh hng c bn trong xy dng gia nh mi ph hp ng
thi rt kinh nghim mi giai on, thi k.
Th hai, ni dung c bn hin nay l xy dng gia nh m no, hnh phc. y l mc
tiu, chun mc c bn m chng ta cn xy dng. C th: Tha mn nhu cu vt cht v tinh
thn ph hp vi kh nng v cng hin ca mi gia nh trong gia nh xy dng quan h
bnh ng, c i sng vn ha phong ph.
Th ba, cc chin lc, k hoch pht trin kinh t phi hng ti pht trin v gii
quyt cc vn x hi trong c gia nh. Ngc li xy dng gia nh phi gn b vi
vn ca x hi.
i mi, hon thin cc chnh sch x hi mi nht l i vi cc vn c lin quan
n gia nh, c bit l gii phng ph n.
Gii phng, pht huy vai tr ph n l yu cu cp bch. Hon thin v thc hin y
ng b cc chinh sch lin quan n gii tr, vui chi, ngh ngi, ch ti cc mt ca tr
em.
Th nm, y mnh cng tc nghin cu cc vn lin quan n gia nh: hn nhn,
gia nh hin i, s chuyn i t gia nh truyn thng sang gia nh hin i
11.4. KT LUN
Nghin cu v gia nh, mt hnh thc cng ng t chc x hi gip chng ta c mt
ci nhn ton din, tng th v nhng c trng, chc nng cng nh v tr ca gia nh trong
x hi. ng thi n gip chng ta c c s l lun thc hin xy dng gia nh ca bn
thn m no, hnh phc gp phn thc hin tt vic xy dng gia nh mi Vit Nam.

CU HI N TP
Cu 1: Phn tch nh ngha, cc c trng v quan h c bn ca gia nh.
Cu 2: Phn tch mi quan h gia gia nh v x hi. Lm r chc nng c bn ca gia
nh.
Cu 3: Nhng iu kin, tin ca xy dng gia nh trong qu trnh xy dng ch
ngha x hi.
91

Chng 11: Vn gia nh v xy dng gia nh trong qu trnh qu ln CNXH


Cu 4: Phn tch nhng vn c bn ca xy dng gia nh mi Vit Nam hin nay.
Cu 5: Mt s ni dung ch yu xy dng gia nh Vit Nam hin nay.

92

Chng 12: Vn ngun lc con ngi trong qu trnh xy dng CNXH

CHNG 12: VN NGUN LC CON NGI


TRONG QU TRNH XY DNG CH NGHA X HI

GII THIU CHUNG


Vn con ngi lun nm v tr trung tm ca nhiu h thng quan im chnh tr x hi t trc cho n nay. Hin nay hn bao gi ht vn con ngi bc l y tnh
cp bch ca n. Hin nay c hai khuynh hng ch yu nghin cu gii quyt vn con
ngi. Mt l quan im ca ch ngha t bn v i lp vi n l quan im ca ch ngha
x hi. Vi ch ngha x hi khoa hc, vn con ngi thc cht l mc tiu gii phng co
ngi, con ngi l mc tiu cao c nht ca mi hot ng thc tin, con ngi c coi l
ng lc c bn ca s nghip cch mng x hi ch ngha.
Nghin cu vn ny c ngha quan trng v l lun cng nh thc tin i vi vic
nhn thc v pht huy ngun lc con ngi trong qu trnh xy dng ch ngha x hi Vit
Nam hin nay.

MC CH YU CU CU CN NM VNG
1. Nm bn cht con ngi, nhng quan nim v con ngi x hi ch ngha.
2. Xc nh r v tr ngun lc con ngi trong s nghip xy dng ch ngha x hi.
3. Thy c tnh u vit, cng nh phng hng gii quyt vn con ngi Vit
Nam hin nay.

NI DUNG
12.1. NGUN LC CON NGI V VAI TR CA N TRONG S NGHIP XY
DNG CH NGHA X HI
12.1.1. Con ngi v ngun lc con ngi
12.1.1.1. Quan nim v con ngi, con ngi ch ngha x hi
Quan nim v con ngi (xem li phn trit hc Mc Lnin v con ngi v bn cht
con ngi) tp trung vo cc vn sau:
Th nht: Con ngi l mt thc th x hi, mang bn cht x hi ng thi l mt thc
th t nhin c cu trc sinh hc.
93

Chng 12: Vn ngun lc con ngi trong qu trnh xy dng CNXH


Nh vy, con ngi c nhu cu vt cht, li ch vt cht, nhu cu tinh thn, li ch tinh
thn, li ch tinh thn cn phi c tha mn. l nhng nhu cu chi phi n l tr, tnh
cm v hnh ng ca con ngi. Vn gii phng con ngi.
Th hai, mt t nhin v mt x hi trong con ngi c s thng nht bin chng
- Nh s tc ng ca mt x hi, mt t nhin trong con ngi nng ln trn trnh
con vt S tc ng qua li trn y biu hin trong bn cht su xa v bc l thng xuyn
trong hnh vi sng ca con ngi.
Con ngi c quan h bin chng x hi.
Con ngi vi bn cht x hi gn vi ng loi n mc khng th tch ri. ng thi
li l nhng c nhn vi ngha ny cng y hn. nhng c th mang tnh t tr ngy
cng cao hn. X hi hi cng pht trin s din ra khuynh hng lm tng tnh bn vng
trong quan h gia ngi v cng ng ngi, mt khc con ngi ngy cng tch bit thnh
nhng c nhn c lp.
Quan nim v con ngi x hi ch ngha.
Theo ch ngha Mc Lnin, tip thu nhng gi tr truyn thng ca dn tc, cn c vo
iu kin c th ca Vit Nam, con ngi x hi ch ngha m chng ta phn u xy dng
l:
Mt l, con ngi c thc, trnh v nng lc lm ch. ng thi x hi to ra
nhng iu kin v kinh t, chnh tr, x hi con ngi thc hin c quyn lm ch
.
Hai l, Con ngi lao ng mi, c tri thc su sc v cng vic nht qun mc tiu "
Dn giu, nc mnh, x hi cng bng, mnh ang m nhn, lao ng c thc k lut, c
tinh thn hp tc vi ng nghip, bit nh gi cht lng lao ng hiu qu lao ng ca
bn thn.
Ba l, l con ngi sng c vn ha, ngha tnh vi anh em bn b, mi ngi xung
quanh, bit v gii quyt c v tr ca mnh trong tng mi quan h. Thng xuyn c
thc nng cao trnh tri thc v mi mt, rn luyn sc khe m bo pht trin ton din c
nhn.
Bn l, l con ngi giu lng yu nc, thng dn, c tnh thng yu giai cp,
thng yu nhn loi, sng nhn vn, nhn o c thc v kin quyt u tranh bo v ch
x hi ch ngha, bo v nhng thnh qu cch mng, lm tht bi mi m mu chng ph
ca k th.
12.1.1.2. Ngun lc con ngi
Ngun lc con ngi cc lnh vc khoa hc khc nhau c hiu theo nhng cch
khc nhau. Ngun lc con ngi l nhng yu t trong con ngi c th huy ng, s dng
thc y s pht trin ca x hi. T c quan nim sau:
94

Chng 12: Vn ngun lc con ngi trong qu trnh xy dng CNXH


Ngun lc con ngi l tng th nhng yu t thuc v th cht v tinh thn, o c,
phm cht, trnh tr thc v th x hito thnh nng lc ca con ngi v ca cng ng
ngi. C th s dng, pht huy trong qu trnh pht trin kinh t x hi ca t nc v trong
nhng hot ng x hi.
R rng nhn t con ngi l mt khi rng gm nhiu nhn t tiu ch c v x hi ca
con ngi trong quan h gia c nhn - tp th v x hi c phm cht v nng lc ca con
ngi c v hot ng vt cht ln hot ng tinh thn ca con ngi. Con ngi va l sn
phm ca s pht trin t nhin x hi m cn l ch th tch cc ca qu trnh .
12.1.2. Vai tr ca ngun lc con ngi trong s nghip xy dng ch ngha x hi
Qun chng nhn dn l ngi sng to chn chnh ra lch s. S nghip xy dng ch
ngha x hi l mt s nghip kh khn cn pht huy tnh tch cc ca qun chng nhn dn.
Do vy hiu vai tr nhn t con ngi trong cc lnh vc c bn ca i sng x hi c mt
ngha quan trng trong qu trnh xy dng ch ngha x hi.
Vai tr ngun lc con ngi c th hin trong mt s ni dung sau:
12.1.2.1. Vai tr ngun lc con ngi trong lnh vc kinh t
Xem xt con ngi vi t cch l lc lng sn xut trong s tc ng n quan h sn
xut. Nhn t con ngi l nhn t ch ng c kh nng s dng, gn kt cc nhn t khc
to thnh mt tng th cc nhn t cn thit, nh hng, tc ng vo mc tiu pht trin t
nc. y l mt nhn t quyt nh nht trong qu trnh sn xut x hi qua cng l nhn
t quyt nh cc tin trnh x hi. Trong qu trnh xy dng ch ngha x hi con ngi ngi lao ng tr thnh ngi lm ch x hi, lm ch qu trnh sn xut, lm ch trong qu
trnh phn phi sn phm iu to ra iu kin thun li pht huy ngun lc con ngi,
thc y s pht trin nhanh v bn vng ca nn kinh t x hi.
12.1.2.2. Vai tr ngun lc trong lnh vc chnh tr
Con ngi l im khi u v kt thc ca mi qu trnh x hi. T khi giai cp cng
nhn ginh c chnh quyn, con ngi c gii phng khi p bc dn tc, giai cp cng
nhn h tr thnh ngi ch thc s ca t nc di s lnh o ca ng cng sn. Cch
mng x hi ch ngha l s nghip ca qun chng nhn dn. H Ch Minh tng khng
nh: chng ta phi thc hin nhng ci cch x hi nng cao i sng nhn dn, thc hin
dn ch thc s. Do vy phi pht huy kh nng tri thc, nng lc ca nhn dn trong trch
nhim la chn i biu ca mnh vo c quan nh nc. Cn b nh nc phi hiu bit l
lun, thc tin, trch nhim trc dn vn ng tuyn truyn, t chc nhn dn h hiu
v thc hin lut php ca Nh nc. Ngun lc con ngi l yu t quan trng trong xy
dng nh nc x hi ch ngha: ca dn, do dn, v dn.
12.1.2.3. Vai tr ngun lc con ngi trong lnh vc vn ha

95

Chng 12: Vn ngun lc con ngi trong qu trnh xy dng CNXH


Trong qu trnh xy dng ch ngha x hi nhn dn lao ng tr thnh ngi lm ch
trong i sng vn ha x hi.
Nhn dn l ti, t liu cho cc sng tc chuyn nghip, h cng l ngi tham gia
sng to cc tc phm ngh thut c gi tr cao khi c tri thc cn thit. Nhn dn cn l ch
th trong s hng th cc gi tr vn ha tinh thn. S tc ng tch cc ca tin trnh kinh t
- x hi to iu kin cho nhn dn tham gia tch cc vo qu trnh bo tn di sn vn ha ca
dn tc, tip thu tinh hoa vn ha nhn loi trong giao lu vn ha quc t.
lnh vc khoa hc, Mc tng d bo khoa hc k thut s tr thnh lc lng sn
xut trc tip, trong tng lai lao ng chn tay v lao ng tr c kt hp trong ngi lao
ng lm cho h tr thnh tr thc - lao ng. Hn na tr tu con ngi l tim nng v tn.
Con ngi c tri thc s gp phn xng ng trong s pht trin khoa hc ca t nc.
T vai tr ngun lc con ngi, trong qu trnh xy dng ch ngha x hi phi gii
quyt vn con ngi, n va l vn cp bch, va l vn c bn, lu di ca mi
chin lc pht trin kinh t - x hi.
12.2. PHT HUY NGUN LC CON NGI VIT NAM
12.2.1. Pht huy ngun lc con ngi Vit Nam nhng nm qua
Trong vic pht huy ngun lc con ngi th vic kt hp gia pht trin kinh t vi
thc hin cng bng x hi vi ngha thi s vi mi quc gia.
12.2.1.1. Nhng kt qu t c
ng v H Ch Minh xc nh mt lot quan im c tnh h thng nh hng cho
vic pht huy ngun lc con ngi Vit Nam. l cc quan im nht qun mc tiu "
Dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh" . Khng nh con ngi va l
mc tiu, va l ng lc ca vic pht trin kinh t x hi. Ly vic pht huy ngun lc con
ngi l yu t c bn cho vic pht trin nhanh v bn vng. Thng nht mc tiu tng
trng kinh t vi mc tiu x hi ngay t u, trong tng bc v sut qu trnh pht trin.
ng li c thc hin tng bc em li nhng thnh tu quan trng cho t
nc.
Trn lnh vc kinh t: Gii phng sc sn xut x hi, a tc tng trng kinh t
cao hn trc. C cu kinh t v c ch qun l kinh t c nhiu thay i tch cc. Nhng
thnh tu kinh t tuy cn t nhng c tn dng hp l vo qu trnh thc hin chnh sch x
hi.
Chnh sch x hi gn b vi chin lc xy dng v pht trin kinh t to nn s thay
i. Mi chnh sch x hi i mi to thnh ngun ng vin quan trng s tin b v
cng bng x hi. Chnh sch x hi hng vo pht trin sn xut ph hp vi iu kin
kinh t ca t nc. Tp trung gii quyt c cc vn va cp bch, va c bn trong
chnh sch x hi. l cc vn xa i gim ngho, to vic lm cho ngi lao ng, y
96

Chng 12: Vn ngun lc con ngi trong qu trnh xy dng CNXH


mnh gio dc o to; ha nhp x hi; m bo v thc hin cng bng x hi. Chin lc
ny to nn s n nh cho vic pht trin kinh t - x hi.
12.2.1.2. Nhng hn ch ca vic pht hy nhn t con ngi Vit Nam
C nhng thi k chng ta tuyt i ha tnh x hi coi nh mt t nhin, khng ch
n mt t nhin, li ch cua ngi lao ng. Tuyt i ha, cao qu mc tnh giai cp,coi
nh tnh nhn loi.
S pht trin kinh t bn vng, lnh o xy dng quan h sn xut mi va lng tng,
va bung lng, phn ha giu ngho tng nhanh. Khi tp trung vo nhim v pht trin kinh
t th nhim v gio dc cha quan trng. Cuc du tranh chng suy thoi t tng, o c
mc d c quan tm nhng tnh hnh khng gim st, t nn x hi tng v s lng v
mc nguy him. Xy dng c cu ngh nghip cha theo kp c cu kinh t, c cu x hi
- dn ch cn cha ng s chnh lch trong pht trin.
Vic thc hin dn ch trong qun l nh nc cn nhiu hn ch, c bit vi phm
quyn lm ch ca nhn dn.
Nguyn nhn ca nhng hn ch.
Th nht, nc ta l mt nc nng nghip lc hu i ln ch ngha x hi nn nng
sut lao ng cn thp, tnh trng ngho i cn tn ti nn vic chm lo y cho con
ngi pht trin cn hn ch.
Th hai, Tri qua nhiu nm chin tranh tn ph, do yu cu ca cuc chin tranh nn
li hu qu nng n, phi tip tc khc phc, khng c y iu kin chm sc cho con
ngi.
Th ba, Do nh hng ca phong tc tp qun, thi quen ca ngi sn xut tc
ng n pht trin con ngi ton din.
Th t, Do tc ng tiu cc ca c ch th trng ti li sng, o c con ngi.
Th nm, do cng tc qun l, gio dc o to cn c nhng mt yu km, bt cp.
Th su, T nhng yu km trong qun l nh nc, h thng lut php cha ng b,
tnh bo th hn ch ca mt s cn b nh nc nh hng ti pht huy ngun lc con
ngi Vit Nam.
12.2.2. Nhng phng hng v gii php php huy ngun lc con ngi Vit Nam
hin nay
12.2.2.1. Nhng phng hng
Th nht, y mnh s nghip cng nghip ha, hin i ha t nc.
Chuyn t lao ng cng sang lao ng c kh my mc l iu kin nng cao mc
sng ca nhn dn, ng thi i hi ngi lao ng phi phn u vn ln.
Th hai, xy dng v tng bc hon chnh h thng chnh sch x hi ph hp.
97

Chng 12: Vn ngun lc con ngi trong qu trnh xy dng CNXH


l nhng chnh sch trc tip m bo nhu cu vt cht v tinh thn ca con ngi.
L nhng chnh sch iu chnh cc mi quan h x hi, l mt trong nhng ng lc trc
tip con ngi hot ng trn lnh vc x hi. Chnh sch x hi phi hng ti con ngi
v v con ngi. Phi m bo tng trng kinh t gn vi pht trin kinh t x hi v pht
trin ngun lc con ngi.
Th ba, tng bc xy dng v khng ngng hon thin c ch qun l ca ch x
hi ch ngha.
Phi to ra nhng iu kin con ngi lao ng tch cc tham gia vo cng vic qun
l x hi, qun l kinh t, qun l nh nc. Xy dng c ch qun l ph hp ch r quyn
hn, trch nhim quan h gia c nhn v t chc vi cc t chc theo nh hng ca giai
cp cng nhn.
12.2.2.2. Mt s gii php pht huy ngun lc con ngi nc ta hin nay
Gii php kinh t.
Thay i v tr, vai tr ngi lao ng theo hng lm ch trong sn xut vi hnh thc
bc i ph hp. Thay i tnh cht lao ng t lm thu sang lm ch, t sn xut t cp t
tc sang sn xut hng ha. Ci thin iu kin ph hp. Xy dng nc thang gi tr trong lao
ng. Thng qua c ch lao ng: to vic lm, kch thch ngi lao ng lm li cho chnh
mnh v cho x hi. Hn ch tiu cc, pht huy tnh tch cc trong c ch th trng.Hon
chnh h thng php lut tc ng n c ch th trng. Gio dc phm cht o c
trong lao ng cho ton x hi.
Gii php trn lnh vc chnh tr.
Thc hin dn ch ha i sng x hi theo hng x hi ch ngha. Xy dng nh
nc ca dn, do dn, v dn. To iu kin cho nhn dn tham gia qun l cng vic nh
nc, qun l x hi, gio dc thc dn ch cho nhn dn, trnh qun l cho cc ng
vin, tng cng s lnh o ca ng, hiu lc qun l ca nh nc.
Gii php trn lnh vc x hi.
To iu kin con ngi hi nhp vo mi trng x hi n nh. Gii phng con
ngi khi tnh trng b tha ha bi quan h x hi c. K tha, b xung quan h x hi mi.
Thng qua cc chnh sch x hi va gii quyt nhng vn ln c lp dn tc, thng nht,
t do cho nhn dn va quan tm n s phn nhng ngi bt hnh.
Gii php trn lnh vc gio dc:
Nng cao mt bng dn tr l nhim v cp bch nhm nng cao dn tr, o to nhn
lc, bi dng nhn ti. Tng cng kt hp gia gia nh - nh trng - x hi trong o to
th h tr. i mi ni dung v phng php gio dc cng vi tng cng thit b gio dc
nhm gio dc ton in c, tr, th, m. i x ph hp vi nhng ngi c ti, c.
Gii php trn lnh vc t tng, vn ha.
98

Chng 12: Vn ngun lc con ngi trong qu trnh xy dng CNXH


(S nghin cu k hn chng 13) tp trung vo:
Khng nh vn ha va l mc tiu, va l ng lc ca qu trnh xy dng ch ngha
x hi Vit Nam. Phi nh hng cho vn ha pht trin. u tranh vi t tng ph nhn
con ng x hi ch ngha Vit Nam, ng h vn ngh s trong sng tc cc tc phm vn
hc ngh thut c gi tr ngh thut cao, phn nh cuc sng, c v cho li sng p
12.3. KT LUN
Nghin cu ngun lc con ngi trong qu trnh xy dng ch ngha x hi gip ta hiu
su sc hn na con ngi, bn cht con ngi theo quan im ca ch ngha Mc Lnin.
Qua gip chng ta mt ci nhn tng th v vai tr ca con ngi i vi s pht trin ca
x hi. Trn c s gip chng ta thy c tnh u vit trong vic la chn phng n pht
huy nhn t con ngi trong qu trnh xy dng ch ngha x hi Vit Nam. T tnh ch
ng tham gia ng gp v thc hin hon chnh cc chnh sch x hi Vit Nam hin nay.

CU HI N TP
Cu 1: Nu quan im c bn ca ch ngha Mc - Lnin v con ngi
Cu 2: Nhng c trng ca con ngi x hi ch ngha.
Cu 3: Phn tch quan nim v ngun lc con ngi. Thc trng v pht huy ngun lc
con ngi Vit Nam hin nay.
Cu 4: Phng hng v gii php c bn nhm pht huy ngun lc con ngi nc
ta hin nay.

99

Chng 13: Cch mng XHCN trn lnh vc t tng vn ha

CHNG 13: CCH MNG X HI CH NGHA


TRN LNH VC T TNG VN HO

GII THIU CHUNG


Cch mng x hi ch ngha trn lnh vc t tng vn ho l mt b phn quan trng
ca cch mng x hi ch ngha. N lm r hn tnh ton din, su sc v trit ca cuc
cch mng x hi ch ngha. Cch mng x hi ch ngha trn lnh vc t tng vn ho m
bo cho s thng li trit ca ch ngha x hi khng nhng trn lnh vc kinh t m c
lnh vc vn ho tinh thn. y l ni dung quan trng c v l lun v thc tin trong vic
xy dng nn vn ho tin tin m bn sc vn ho dn tc Vit Nam hin nay.

MC CH YU CU CU CN NM VNG
1. Nm vng khi nim cch mng t tng v vn ho.
2. Hiu tnh tt yu ca cch mng x hi ch ngha trn lnh vc t tng vn ho.
3. Thy c nhng ni dung c bn ca cch mng x hi ch ngha trn lnh vc t
tng vn ho Vit Nam.

NI DUNG
13.1. TNH TT YU CA CCH MNG X HI CH NGHA TRN LNH VC
T TNG VN HO
13.1.1. Khi nim cch mng t tng v vn ho
thc x hi l mt tinh thn ca i sng x hi bao gm quan im t tng cng
nhng tnh cm, tm trng, truyn thng ca cng ng x hi ny sinh t tn ti x hi v
phn nh tn ti x hi trong nhng giai on lch s nht nh, do vy lm r cch mng
t tng v vn ho cn tp trung vo cc ni dung:
T tng l quan im v ngha chung ca con ngi i vi th gii t nhin v x
hi.
Nh vy t tng l sn phm ch quan ca con ngi, phn nh v ph thuc vo hin
thc khch quan.

100

Chng 13: Cch mng XHCN trn lnh vc t tng vn ha


H t tng l h thng cc quan im l lun c xy dng theo h thng cht ch
th hin th gii quan, nhn sinh quan cc nguyn tc, cc quan im ca giai cp thng tr,
c truyn b vo trong x hi mt cch c mc ch v ng vai tr ch o cho mi hot
ng ca ch x hi.
Cn hiu h t tng l thc x hi trnh l lun, c tnh h thng v khi qut
cao. H t tng c tnh t gic, ngha l n c to ra bi cc nh t tng ca nhng giai
cp nht nh n mang tnh giai cp.
Cng phi phn bit gia h t tng khoa hc v h t tng khng khoa hc. H t
tng khoa hc phn nh chnh xc, khch quan mi quan h vt cht ca x hi. H t tng
khng khoa hc tuy cng phn nh cc mi quan h vt cht ca x hi, nhng di mt hnh
thc sai lm, h o hoc xuyn tc.
Vn ho l ton b nhng gi tr vt cht v tinh thn do con ngi v loi ngi sng
to nn nh lao ng thc tin trong qu trnh lch s ca mnh
Vn ho c hiu theo hai ngha
Ngha rng: Vn ho gm c vn ho vt cht v vn ho tinh thn. Theo ngha ny th
tt c nhng g m con ngi t c trong qu trnh lch s nhng giai on khc nhau th
gi l vn ho.
Ngha hp: Vn ho c biu hin ch yu l vn ho tinh thn gm: T tng, vn
hc ngh thut, cao nht l t tng l lun.
Cch mng x hi ch ngha trn lnh vc t tng v vn ho l s bin i trc ht
v bn cht ca t tng vn ho nhm xc lp h t tng mi, xy dng con ngi vi o
c v li sng mi, xy dng nn vn ho mi trong ton b tin trnh cch mng x hi ch
ngha do ng Cng sn lnh o.
Cn hiu: Cch mng x hi ch ngha c tin hnh trn tt c cc lnh vc ca i
sng x hi. Cch mng x hi ch ngha trn lnh vc t tng v vn ho l mt b phn
hp thnh ca cch mng x hi ch ngha. N tin hnh trn lnh vc t tng v vn ho,
nhm to nn i sng tinh thn mi cho ton x hi, gp phn thc y v lm trit hn
cc lnh vc ca i sng x hi.
13.1.2. Tnh tt yu ca cch mng x hi ch ngha trn lnh vc t tng v vn ho
Xut pht t ba gc sau:
Th nht, xut pht t i hi phi thay i phng thc sn xut tinh thn
Cch mng x hi ch ngha thay i quan h sn xut c bng mt mi quan h sn
xut tin b ph hp vi trnh pht trin mi ca lc lng sn xut. X hi c mt i
sng vt cht mi mc d giai on u s yu cu phi c mt i sng tinh thn mi. Mt
khc, vn ho, t tng thuc kin trc thng tng. Khi c s h tng mi c xy dng
cc yu t thuc kin trc thng tng mi ny sinh. Trong cc yu t c php quyn, vn
101

Chng 13: Cch mng XHCN trn lnh vc t tng vn ha


ho t tng phc v s thng tr ca giai cp cng nhn do vn ho t tng mi ra
i. Hn na, t tng vn ho l mt trong nhng tin a n s thng li ca ch ngha
x hi. V c tin v chnh tr l s lnh o ca giai cp cng nhn, c c s kinh t
x hi ch ngha, tt yu phi c tin vn ho ch ngha x hi thng li hon ton.
Th hai, xut pht t cuc u tranh giai cp trn lnh vc t tng vn ho trong thi
i ngy nay.
Mt trong nhng nhim v quan trng ca cch mng x hi ch ngha l phi xc lp
c t tng ca giai cp cng nhn, xy dng nn o c mi, con ngi mi, nn vn
ho mi di s lnh o ca ng Cng sn. lm c vic phi u tranh chng, xo
b t tng lc hu, phn ng ca giai cp thng tr x hi. ng thi xy dng t tng v
i sng tinh thn ca x hi mi.
Mt khc h t tng bao gi cng gn vi mt giai cp nht nh. V vy u tranh t
tng, u tranh thc h bao gi cng gn lin vi u tranh giai cp.
Th ba, xut pht t yu cu: Vn ho l mc tiu v ng lc ca qu trnh xy dng
ch ngha x hi.
Cch mng x hi ch ngha nhm mc tiu gii phng trit ngi lao ng. Mun
thc hin c phi c ng lc Cch mng da trn khi lin minh cng nhn nng dn v
tr thc.
Con ngi l trung tm ca chin lc pht trin kinh t vn ho x hi do vy trong
qu trnh xy dng ch ngha x hi phi tp trung vo con ngi. Cch mng x hi ch
ngha trn lnh vc t tng v vn ho nhm mc tiu: gii phng nhn dn khi s n dch
v vn ho. Xo b nh hng t tng t sn, tn d t tng phong kin, cc phong tc, tp
qun, l thi tc phong sn xut nh phi c ci to, gii phng ph n
Khc phc tnh trng thiu thn v vn ho ( l tr ngi ln trong qu trnh xy dng
ch ngha x hi. Lnin ch r: Ba k th chnh ca cch mng: bnh kiu ngo cng sn,
nn m ch, nn hi lkhng t nhin mt i.
T ba im xut pht trn tt yu phi tin hnh cch mng x hi ch ngha trn lnh
vc t tng vn ho.
13.2. NI DUNG C BN CA CCH MNG X HI CH NGHA TRN LNH
VC T TNG V VN HO VIT NAM
13.2.1. Gio dc h t tng ca giai cp cng nhn
L mt ni dung hot ng c tnh mc ch ca ng Cng sn. Vic truyn b, gio
dc h t tng ca giai cp cng nhn phi xut pht t tnh t gic, tnh mc ch ca qu
trnh truyn b t tng t ra yu cu thng xuyn i mi ni dung v phng thc tin
hnh cng tc t tng. ng Cng sn Vit Nam khng nh ly ch ngha Mc Lnin t
tng H Ch Minh lm nn tng t tng, kim ch nam cho hnh ng cch mng. Ni dung
102

Chng 13: Cch mng XHCN trn lnh vc t tng vn ha


cn tp trung l: ng phi tng cng gio dc chnh tr, rn luyn o c cch mng,
chng ch ngha c nhn. Ton ng phi nghim tc hc tp ch ngha Mc Lnin, t
tng H Ch Minh. Trong h thng gio dc quc dn cng phi tng cng gio dc chnh
tr t tng li sng cho hc sinh, sinh vin. Ci tin vic hc tp v ging dy cc b mn
ch ngha Mc Lnin v t tng H Ch Minh. Ht sc coi trng gio dc nhn cch, kh
nng t duy sng to v nng lc thi hnh cho ngi hc.
13.2.2. Nng cao trnh dn tr, y mnh s nghip gio dc pht trin khoa hc, k
thut nghip v
Ni dung quan trng nht l xo b nn m ch, tht hc trong dn c, gio dc v ph
cp hc vn ph thng cho ton dn.
M ch, tht hc l di sn nng n m ch ngha thc dn, phong kin li, l tr ngi
ln nht khi bc vo xy dng ch ngha x hi, c bit l i vi nhng nc nng nghip
li hu khi tin ln ch ngha x hi. Xo nn m ch l cng vic cp bch v c th thc
hin c trong mt thi gian ngn. y l im khi u cho vic nng cao dn tr (cng
vic lu di). Mun vy phi thng qua con ng gio dc, pht trin mnh m gio dc ton
dn, pht trin khoa hc, vn ho, thng tin tuyn truyn.
Trong iu kin hin nay Vit Nam cn tp trung thc hin Ngh quyt Trung ng 6
kho IX, c th:
i vi gio dc o to:
Nng cao cht lng, hiu qu gio dc: Nng cao cht lng i ng nh gio, thc
hin gio dc ton din. i mi ni dung chng trnh, phng thc gio dc theo hng
chun ho, hin i ho. Tng cng gio dc t duy sng to, nng lc t hc, t tu dng,
t to vic lmNng cao cht lng ging dy cc mn khoa hc x hi, nhn vn.
Pht trin quy m gio dc: c i tr v mi nhon, gn o to vi yu cu pht trin
kinh t x hi. o to vi s dng, iu chnh c cu o to vic lmNng cao cht
lng ging dy cc mn khoa hc x hi, nhn vn.
Thc hin cng bng x hi trong gio dc vi cc chnh sch ph hp: h tr hc sinh,
sinh vin ngho, u tin vng su, vng xa
i vi hot ng khoa hc cng ngh.
n 2010 gii p kp thi nhng vn l lun v thc tin do cuc sng t ra. i
mi nng cao trnh cng ngh trong ton b nn kinh t quc dn. Ch trng chuyn giao
khoa hc cng ngh, nht l cng ngh thng tin v cng ngh sinh hc. Khuyn khch v s
dng nhn ti, cc nh khoa hc

103

Chng 13: Cch mng XHCN trn lnh vc t tng vn ha


13.2.3. Xy dng nn vn ho tin tin, m bn sc dn tc
Hi ngh Trung ng ln th 5 kho VIII ca ng ta ch r phi xy dng nn vn ho
tin tin, m bn sc dn tc.
ng ta ch r vn ho l nn tng tinh thn ca ton x hi, va l mc tiu va l
ng lc thc y pht trin kinh t x hi.
Tin tin vi ni dung ct li l l tng c lp dn tc v ch ngha x hi theo ch
ngha Mc Lnin, t tng H Ch Minh nhm mc tiu v hnh phc con ngi. Tin tin
v c ni dung v hnh thc biu hin.
Bn sc vn ho dn tc bao gm nhng gi tr bn vng, tinh hoa ca cng ng cc
dn tc Vit Nam. l cc truyn thng tt p yu nc, tinh thn on kt, c kt cng
ng
Do vy phi tip thu c chn lc tinh hoa vn ho nhn loi. o to i ng chuyn gia
tht s c ti nng, phm cht o c v bn lnh chnh tr. Gi gn bn sc vn ho dn tc
phi i lin vi chng lc hu, tiu cc, phong tc tp qun l thi c khng ph hp. ng
phi xy dng v chnh n v chnh tr, t tng, t chc o c li sng cho ng vin to
nn vn ho ca ng cm quyn.
13.2.4. Xy dng con ngi pht trin ton din
Con ngi x hi ch ngha phn nh kt qu tng hp ca qu trnh gio dc vn ho,
xy dng vn ho l nh hng tt ca cch mng t tng vn ho. Con ngi mi bao
gm nhiu tng lp, giai cp l th h c rn luyn, th thch trong u tranh, nhng
ngi lao ng trng thnh, l th h tr k tip, trong c bit l th h tr.
Con ngi x hi ch ngha th hin mt mu nhn cch mi. l con ngi sng c
l tng, c trch nhim vi x hi, vi mi ngi v vi chnh mnh. L con ngi c hc
thc, c nim tin sng to. l con ngi lm vic vi tnh t chc, tnh k lut, u tranh
cho l phi. Con ngi x hi ch ngha th hin trnh pht trin cao ca c nhn v cng
ng. Xy dng con ngi x hi ch ngha phi ch trng ti y ni dung ca n. Tr
tu, th cht, o c. S phong ph v i sng tinh thn.
13.2.5. Tng cng vai tr lnh o ca ng Cng sn trong Cch mng t tng v
vn ho
ng lnh o l mt nguyn tc v:
ng lnh o l nhn t u tin quyt nh s thng li ca Cch mng x hi ch
ngha. l m bo v chnh tr, t tng v t chc ca Cch mng i ng hng. Cng
qua lnh o m ng trng thnh v mi mt.
Ni dung v phng php lnh o ca ng v cch mng t tng v vn ho.

104

Chng 13: Cch mng XHCN trn lnh vc t tng vn ha


ng th hin vai tr lnh o ca mnh bng h t tng ca giai cp cng nhn. ng
lnh o bng cng lnh, ng liv ch o trong hot ng thc tin.
Trong lnh o t tng v vn ho ca ng phi th hin bn cht khoa hc, cch
mng v sng to. ng lnh o vn ho bng phng php, c im vn ho: linh hot
mm do sng to, dng sc mnh thuyt phc, gio dc, khng vi vng nn nng trong gii
quyt cc vn tm l x hi, phong tc tp qun, li sng
ng lnh o Nh nc tng cng u t vt cht v tinh thn mt cch c hiu qu
vo vic o to cn b, chuyn gia trong lnh vc vn ho. Nng cao trnh vn ho cho
nhn dn lao ng, gi gn pht huy bn sc vn ho dn tc, tip thu tinh hoa vn ho nhn
loi.
Trong giai on mi ng Cng sn Vit Nam phi tng cng hn na s lnh o
trn lnh vc t tng v vn ho. Tp trung vo:
Mt trn l lun: Kin nh mc tiu c lp dn tc gn lin vi ch ngha x hi trn
c s ch ngha Mc Lnin v t tng H Ch Minh. i mi ni dung v phng php
cng tc t tng.
y mnh cng tc tng kt thc tin v nghin cu l lun trong c vn v con
ngi, v t tng v vn ho.
Nng cao cht lng v hiu qu cng tc tuyn truyn, gio dc l lun chnh tr v t
tng to nn s thng nht cao trong ng, s ng thun ca nhn dn.
Trin khai c hiu qu cuc u tranh trn mt trn t tng, l lun, lm tht bi
chin lc din bin ho bnh m mu bo lon lt ca cc th lc th ch.
Ban hnh cc vn bn bo v ng, nng cao cht lng hiu qu cng tc xut bn,
bo ch, vn ho vn ngh
Mt trn vn ho, vn ngh: Nhn thc vai tr ca vn ho vn ngh trong vic bi
dng v pht huy t do c nhn. Nm chc, ch o kp thi, sc bn, gii quyt kp thi
nhng vng mc, trng dng ngi ti.
13.3. KT LUN
Nghin cu cch mng x hi ch ngha trn lnh vc t tng v vn ho gip chng ta
hiu c tnh tt yu, s cn thit, cng nh tnh phc tp ca cuc cch mng trn lnh vc
t tng v vn ho. Qua cng gip chng ta thy c nguyn tc trong vic tng cng
s lnh o ca ng i vi cch mng t tng v vn ho. Chng ny cng gip chng
ta hiu c ni dung c th ca cch mng t tng v vn ho Vit Nam v trong giai
on hin nay.

105

Chng 13: Cch mng XHCN trn lnh vc t tng vn ha

CU HI N TP
Cu 1: Phn tch tnh tt yu ca Cch mng x hi ch ngha trn lnh vc t tng
vn ha.
Cu 2: Nu v phn tch ni dung c bn ca cch mng x hi ch ngha trn lnh vc
t tng v vn ha Vit Nam.

106

Gi tr li cu hi n tp

HNG DN TR LI CU HI N TP

CHNG 1
Cu 1: Phn tch nhng gi tr lch s, nhng hn ch ca t tng x hi ch ngha
trc khi xut hin ch ngha x hi khoa hc?
V sao t tng x hi ch ngha trong cc thi k ny c gi l ch ngha x
hi khng tng?
Gi nghin cu:
* Nhng gi tr lch s ch ngha x hi khng tng:
- Ph phn, ln n ch qun ch chuyn ch v ch t bn ch ngha.
Tp trung ph phn ch ngha t bn trn nhiu lnh vc:
+ Ln n ch s hu t nhn t bn ch ngha.
+ Vch ra nhng bt cng trong x hi.
+ T co ch x hi ng thi (tnh ph phn cng su sc).
- xut xy dng mt x hi mi tht s cng bng v tin on mt cch thin ti
nhiu chn l m tnh ng n ca n c Mc v ngghen chng minh bng khoa hc.
+ Xo b ch ngi bc lt ngi, xo b ch t hu.
+ Bin nh nc thnh c quan thun tu qun l sn xut v pht trin sn xut
theo k hoch hp l.
+ Gii quyt hi ho cc quan h x hi, to iu kin cho con ngi pht trin
ton din gii phng ph n.
+ Xo b s i lp gia thnh th v nng thn.
- Nhng lun im ca ch ngha x hi khng tng mang tinh thn nhn o cao c
(vt khi nhn o t sn).
+ V con ngi, thng yu, bnh vc ngi lao ng.
+ Mun gii phng h.
- Va ra t tng tin b, va hot ng tch cc trong thc tin, thc tnh phong
tro cng nhn v ngi lao ng.
* Nhng hn ch lch s:

107

Gi tr li cu hi n tp
- Nhng nh t tng ca ch ngha x hi khng tng cn duy tm trong lch s: Ch
cn nhng con ngi xut chng tm chn l c sn ri thuyt phc ton x hi xy dng x
hi mi.
- Con ng ci to x hi c, xy dng x hi mi l con ng khng khoa hc (con
ng n ho): tuyn truyn, thuyt phc, thc nghim khoa hc. Mt s t thy con ng
khi ngha nhng cha chun b y v lc lng
- Ch ngha x hi khng tng ch ra lc lng th tiu x hi c (t bn ch ngha)
xy dng x hi mi (cng sn ch ngha) l giai cp cng nhn (lc lng x hi tin
phong).
* Gi t tng x hi thi k ny l ch ngha x hi khng tng v:
- T nhng hn ch ca n ( phn tch)
- C th:
+ Phn nh mt x hi tt p.
+ Con ng bin php thc hin khng khoa hc
+ Duy tm v lch s
Cu 2: Phn tch nhng iu kin v tin ra i ca ch ngha x hi khoa hc.
Gi nghin cu:
Khng nh iu kin v tin ra i ca ch ngha x hi khoa hc cng tng t nh
ch ngha Mc. C th
* iu kin kinh t - x hi:
- Nhng nm 40 ca th k XIX phng thc sn xut t bn ch ngha thng tr
hu ht cc nc chu u, c bit l Anh v Php.
- Phng thc sn xut t bn ch ngha to ra khi lng ca ci vt cht khng l.
- Giai cp t sn tr thnh giai cp thng tr v chnh tr trn th gii.
- Mu thun x hi pht trin, c bit l mu thun gia giai cp cng nhn v giai cp
t sn u tranh ca cng nhn n ra v tht bi.
iu kin l c s nghin cu v ch ngha t bn k hn, khoa hc hn. N cng
yu cu cn c mt l lun cch mng mi ra i.
* Tin v vn ho - t tng:
- Tin v vn ha (khoa hc t nhin) c nhng pht minh vch thi i
+ Hc thuyt t bo (ni dung c bn - ngha)
+ nh lut bo ton v chuyn ho nng lng
+ Hc thuyt tin ho ca c uyn.
108

Gi tr li cu hi n tp
- Tin v t tng
+ Trit hc c in c: Hghen, PhBach
+ Kinh t chnh tr hc c in Anh: A - Smit v D.Ricc
+ Ch ngha x hi khng tng (tin l lun trc tip): H. Xanh xi mng,
S.Phuri, R. wen.
* ngha phng php lun khi nghin cu v iu kin v tin dn ti s ra
i ca ch ngha x hi khoa hc.
- Ch ngha x hi khoa hc c bt ngun t nhng tin trc . N l mt b
phn trong dng chy ca nhn loi v ch ngha x hi.
- Ch ngha x hi khoa hc vt ln trn cc tro lu t tng trc v mt x hi
tt p.
- Thy c cng hin ln lao ca Cc Mc v ng ghen i vi nhn loi. B xung
pht trin ch ngha x hi khoa hc trong iu kin lch s mi.
Cu 3: Nhng giai on c bn trong tin trnh pht trin ca ch ngha x hi khoa
hc? Cng hin ca Ch tch H Ch Minh v ng ta i vi vic vn dng v pht
trin sng to ch ngha x hi khoa hc
Gi nghin cu:
* Cc giai on pht trin ch ngha x hi khoa hc.
- Giai on Mc, ngghen t nn mng v tip tc pht trin ch ngha x hi khoa
hc. 3 thi k.
+ T 1844 - 1848 l thi k chuyn lp trng
+ T 1848 - 1851 n cng x Pari 1871
+ 1871 - cui i ca hai ng.
- Giai on L Nin bo v v pht trin ch ngha x hi trong iu kin lch s mi.
+ Thi k trc cch mng thng Mi Nga.
+ Thi k 1917 - 1924.
- Giai on sau khi Lnin qua i.
* H Ch Minh v ng Cng sn Vit Nam vn dng sng to v pht trin x hi
khoa hc (s nghin cu k b mn t tng H Ch Minh). gc b mn tp
trung vo:
- c lp dn tc gn lin vi ch ngha x hi l quy lut ca cch mng Vit Nam.
- Kt hp ngay t u i mi kinh t vi i mi chnh tr, ly i mi kinh t lm
trung tm, tng bc i mi chnh tr.
109

Gi tr li cu hi n tp
- Xy dng nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha tng cng vai tr qun
l ca Nh nc.
- Gii quyt ng n quan h gia tng trng kinh t v thc hin cng bng x hi.
- M rng v pht huy khi i on kt dn tc.
- Tranh th ti a s ng tnh, ng h v gip quc t
- Gi vng v tng cng s lnh o ca ng.

CHNG 2
Cu1: Phn bit hai khi nim " ch ngha x hi" v " ch ngha x hi khoa hc".
Gi nghin cu:
* Ch ngha x hi l danh t c ngha rng hn ch ngha x hi khoa hc.
Ni n ch ngha x hi c 5 ngha.
- Mt l: Ch ngha x hi l nhng nhu cu v hot ng thc tin ca nhn dn lao
ng trong qu trnh sn xut ngy cng x hi ho.
- Hai l: Ch ngha x hi vi ngha l phong tro u tranh ca nhn dn lao ng
chng ch t hu, p bc, bc lt bt cng.
- Ba l: Ch ngha x hi vi t cch l c m, l tng ca nhn dn lao ng v mt
x hi khng c ch t hu, giai cp, p bc bc lt, ngho nn lc hu, chin tranh.
- Bn l: Ch ngha x hi vi ngha l ch x hi m nhn dn lao ng xy dng
trn thc t di s lnh o ca ng, ca giai cp cng nhn hin i.
- Nm l: Ch ngha x hi vi ngha l t tng, l lun, hc thuyt v gii phng
con ngi, gii phng x hi.
* Ch ngha x hi khoa hc l khi nim hp hn: l l thuyt khoa hc, l l lun
chnh tr - x hi dn dt thc tin hot ng xy dng ch ngha x hi. N l l lun soi
ng cho ng cng sn v giai cp cng nhn thc hin c mc tiu ca mnh.
Cu 2: Nu r v tr, i tng v chc nng ca ch ngha x hi khoa hc.
Gi nghin cu:
* V tr ca ch ngha x hi khoa hc.
- Vi t tng x hi ch ngha ca nhn loi n l nh cao nht trong lch s t tng
x hi ch ngha nhn loi v th hin tnh khoa hc trong vic tm ra nhng quy lut, tnh
quy lut trong qu trnh lt ch ngha t bn xy dng x hi mi tin b hn.

110

Gi tr li cu hi n tp
- Trong ch ngha Mc - Lnin: Ch ngha x hi khoa hc tc l ch ngha Mc Lnin,
ngha l ni n tnh mc ch v thc cht ca ch ngha Mc Lnin l lm cch mng x hi
ch ngha v xy dng hnh thi kinh t - x hi cng sn ch ngha.
Ngha hp: Ch ngha x hi khoa hc l mt trong ba b phn ca ch ngha Mc
Lnin. N cng trit hc Mc Lnin, kinh t chnh tr hc Mc Lnin to thnh s thng nht
bin chng ca ch ngha McLnin.
* i tng nghin cu
Da trn phng php lun chung ca trit hc Mc Lnin, da trn c s l lun ca
kinh t chnh tr Mc Lnin nghin cu nhng quy lut v tnh quy lut chnh tr - x hi
ca qu trnh pht sinh, hnh thnh v pht trin hnh thi kinh t x hi cng sn ch ngha.
Ngha l:
- Ch ngha x hi nghin cu quy lut khch quan ca s chuyn bin t ch ngha t
bn ln ch ngha x hi.
- Nghin cu nhn t ch quan trong qu trnh chuyn bin (tp trung vo hot ng
ca giai cp cng nhn hin i).
* Phm vi nghin cu:
- L mt khoa hc bt ngun t thc tin, do vy ch ngha x hi khoa hc phi gn b
vi thc tin. Khi nghin cu vn dng phi t hon cnh c th.
- Gn vi thc tin l vn thng phc tp hn nhiu cc mn hc khc.
* Chc nng ca ch ngha x hi khoa hc .
- Trang b h thng l lun chnh tr - x hi v phng php lun khoa hc v s hnh
thnh tt yu ca hnh thi kinh t x hi cng sn ch ngha.
- Chc nng, nhim v trc tip: Gio dc trang b lp trng t tng chnh tr ca giai
cp cng nhn cho ng cng sn, giai cp cng nhn v nhn dn lao ng.
- Chc nng nh hng v chnh tr - x hi cho giai cp cng nhn trong qu trnh
thc hin s mnh lch s.
Cu 3: ngha ca vic nghin cu ch ngha x hi khoa hc nht l trong tnh hnh
hin nay.
Gi nghin cu:
* ngha v mt l lun:
- Nghin cu ch ngha x hi khoa hc gip chng ta hiu ch ngha Mc Lnin mt
cch hon chnh.
- N l v kh l lun giai cp cng nhn tm ra con ng gii phng giai cp mnh
ng thi gii phng ton nhn loi.
111

Gi tr li cu hi n tp
* V mt thc tin.
- Nghin cu, vn dng v pht trin ch ngha x hi khoa hc rt cn thit vi Vit
Nam hin nay:
- Gip ng c c s l lun trc tip ra ng li, chin lc.
- Gip cho ng o qun chng tip thu ng li ca ng mt cch t gic.
- Gip cn b, nhn dn cng c nim tin.
- Gip ta trnh c sai lm, khuyt im.

CHNG 3
Cu 1: Phn tch nhng quan im c bn ca ch ngha Mc Lnin v s phn k hnh
thi kinh t - x hi cng sn ch ngha.
Gi nghin cu:
Trong tc phm " H t tng c" 1846 Mc v ng ghen ch r s pht trin ca lch
s rt phc tp v y mu thun khng th quy v l lun tru tng m xem nh c s thc
tin ca n.
* Cc ng i n kt lun.
- Ch ngha cng sn l mt phong tro hin thc nhm th tiu trng thi hin tn, l
nc thang pht trin cao nht trong phong tro cch mng, theo ui nhng mc tiu tt p
nh vo nhng phng tin thc tin.
- Da vo quan im khi phn tch hnh thi kinh t - x hi.
* Cc ng cn c vo:
- S pht trin c th ca lc lng sn xut.
- S tn ti ca quan h sn xut
- Cng kin trc thng tng tng ng.
* Cc ng phn chia:
- Lch s loi ngi thnh cc hnh thi kinh t - x hi.
- Cc hnh thi kinh t - x hi thnh cc giai on pht trin nht nh.
- Mi giai on pht trin li chia thnh cc thi on.
Mc ng ghen phn chia hnh thi kinh t x hi cng sn ch ngha thnh hai giai on
pht trin t thp n cao l ch ngha x hi, c cc nhim v:
Xy dng giai cp cng nhn thnh giai cp thng tr
Trong ch ngha x hi ch kinh t v s pht trin vn ho mi t ti gii hn
nguyn tc "Lm theo nng lc, hng theo lao ng".
112

Gi tr li cu hi n tp
Giai cp cng nhn phi:
+ Ginh chnh quyn cho Nh nc
+ Tc ot t liu sn xut trong tay giai cp t sn
+ M ng cho lc lng sn xut pht trin.
+ Thi hnh ngha v lao ng, xy dng k lut lao ng mi, xo dn khong
cch gia thnh th v nng thn.
+ Ph cp gio dc.
Giai on cao hn ca x hi cng sn: Ch ngha cng sn.
giai on ny con ngi khng ph thuc phin din vo s phn cng lao ng:
lao ng tr thnh phng tin, nhu cu ca con ngi.
S pht trin phi thng ca lc lng sn xut to ra nng sut lao ng di do.
S bt bnh ng x hi khng cn, s pht trin t do cho mi ngi l iu kin
cho s pht trin t do ca mi ngi.
S i lp gia lao ng tr c v lao ng chn tay, thnh th v nng thn khng
cn na.
X hi iu kin vt cht v tinh thn thc hin nguyn tc "lm theo nng lc,
hng theo nhu cu".
- Lnin cng thng nht vi quan im ca Mc ngghen trong tc phm " Ch ngha
Mc v vn nh nc".
I. Nhng cn au ko di
II. Giai on u ca x hi cng sn ch ngha.
III. Giai on cao ca x hi cng sn ch ngha.
Cu 2: Nu r nhng c trng c bn ca x hi x hi ch ngha v c im ca thi
k qu ln ch ngha x hi.
Gi nghin cu:
* Nhng c im c bn ca x hi x hi ch ngha.
1. C s vt cht, k thut ca ch ngha x hi (x hi x hi ch ngha) l nn
sn xut cng nghip hin i.
2. X hi x hi ch ngha xa b ch t bn ch ngha thit lp ch
cng hu v t liu sn xut.
3. X hi x hi ch ngha to ra cch t chc lao ng v k lut lao ng mi.

113

Gi tr li cu hi n tp
4. X hi x hi ch ngha thc hin nguyn tc phn phi theo lao ng - nguyn
tc phn phi c bn nht.
5. Nh nc x hi ch ngha mang bn cht giai cp cng nhn tnh nhn dn
rng ri v tnh dn tc su sc, thc hin quyn lc v li ch ca nhn dn.
6. X hi x hi ch ngha l ch gii phng con ngi thot khi p bc
bc lt, thc hin cng bng, bnh ng, tin b x hi to nhng iu kin c bn
con ngi pht trin ton din.
* c im ca thi k qu ln ch ngha x hi.
c im ni bt l s an xen gia hai x hi c v mi trn tt c cc lnh vc i
sng x hi.
C th:
- Trn lnh vc kinh t: Tn ti nhiu thnh phn kinh t
- Trn lnh vc x hi: C cu giai cp, tng lp phc tp
- Trn lnh vc vn ho, t tng: Nhiu loi t tng vn ho
Cu 3: ng cng sn Vit Nam vn dng nhng quan im ca ch ngha Mc Lnin v ch ngha x hi v thi k qu ln ch ngha x hi Vit Nam nh th
no?
Gi nghin cu:
* ng cng sn Vit Nam vn dng nhng quan im ca ch ngha Mc Lnin v ch ngha x hi (ch v nhng c trng v x hi m ng v nhn dn ta xy
dng).
- Xy dng x hi do nhn dn lao ng lm ch.
- Xy dng x hi c nn kinh t pht trin cao da trn lc lng sn xut hin i,
quan h sn xut tin tin xy dng ch cng hu v t liu sn xut.
- Xy dng x hi c nn vn ho tin tin m bn sc dn tc.
- Con ngi c gii phng khi p bc, bt cng. Lm theo nng lc, hng theo lao
ng, c cuc sng m no, t do, hnh phc.
- Cc dn tc trong nc bnh ng, gip nhau cng tin b.
- C quan h hu ngh v hp tc vi nhn dn cc nc trn th gii.
* Vn dng v thi k qu ln ch ngha x hi.
- T 1975 - 1985: Xy dng ch ngha x hi trn phm vi c nc vn dng quan im
ca Lnin v c im thi k qu ln ch ngha x hi nhng " nc tiu nng".
+ Chng ta t c thnh qu bc u trong xy dng v bo v t quc.
114

Gi tr li cu hi n tp
+ Nhng chng ta cng mc phi mt s sai lm nh: Ch quan nng vi, gin
n nht l v kinh t.
- T i hi VI (1986) chng ta tin hnh i mi: i mi t duy, l lun, nht l t
duy v kinh t.
+ Nhn thy r hn v thi k qu : " L thi k qu c bit ca c bit"
qu gin tip ln ch ngha x hi.
+ Ch r hn v " B qua ch t bn ch ngha ln ch ngha x hi"
- Ch r phng hng c bn (7 phng hng m i hi VII) nu ra).
+ Xy dng nh nc ca dn, do dn, v dn ly lin minh giai cp cng nhn
vi nng dn v tr thc lm nn tng.
+ Pht trin lc lng sn xut, cng nghip ho, hin i ho t nc.
+ Ph hp vi s pht trin ca lc lng sn xut, tng bc thit lp quan h
sn xut x hi ch ngha.
+ Tin hnh cch mng x hi ch ngha trn lnh vc t tng vn ho, lm cho
th gii quan ch ngha Mc - Lnin, t tng, o c H Ch Minh gi vai tr ch
o trong i sng x hi.
+ Thc hin chnh sch i on kt dn tc.
+ Thc hin hai nhim v chin lc: Xy dng v bo v t quc.
+ Xy dng ng trong sch, vng mnh v chnh tr, t tng, t chc.

CHNG 4
Cu 1: Phn tch khi nim giai cp cng nhn
Gi nghin cu.
Trong qu trnh trnh by v giai cp cng nhn trong x hi t bn ch ngha Mc v
ngghen s dng nhiu thut ng khc nhau:
Giai cp cng nhn, giai cp v sn, giai cp x hi hon ton ch da vo vic bn sc
lao ng ca mnh, giai cp lao ng lm thu th k XIX giai cp cng nhn hin i
dng ch giai cp cng nhn - con ca nn i cng nghip, i biu cho phng thc
sn xut tin tin.
* Tn gi c khc nhau nhng ni ln hai thuc tnh c bn.
- V phng thc lao ng, phng thc sn xut.
+ Lao ng trong nn sn xut vt cht c tnh cht cng nghip ngy cng hin
i c tnh x hi cao.
+ Trc tip hay gin tip s dng cng c sn xut.
115

Gi tr li cu hi n tp
+ Nhn mnh giai cp cng nhn cng xng
Tiu ch ny phn bit vi giai cp nng dn, tr thc.
- V v tr trong quan h sn xut t bn ch ngha.
+ L nhng ngi khng c t liu sn xut, phi bn sc lao ng cho nh t
bn, li b nh t bn bc lt gi tr thng d.
+ L nhng ngi lao ng t do, nhng ngi bn sc lao ng ca mnh
kim sng.
* T hai tiu ch c bn l phng php lun nghin cu giai cp cng nhn
hin i.
Din mo giai cp cng nhn hin nay khc vi thi ca Mc v ng ghen m t th
k XIX:
- S pht trin ca lc lng sn xut hin nay vt xa trnh ca vn minh cng
nghip trc y dn ti s x hi ho v phn cng lao ng mi.
- C cu giai cp cng nhn hin i v phng thc bc lt ca giai cp t sn cng
khc trc (nu ra cc biu hin).
Kt lun: C th coi cng nhn lm trong cc ngnh cng nghip - dch v cng nghip
l cng nhn - giai cp cng nhn. Nhng ngi lm trong cc ngnh y t, vn ha, gio dc,
dch v khng lin quan n cng nghip l nhng ngi lao ng ni chung, c thu ht
vo cc nghip on lao ng nhng khng phi l cng nhn.
Cu 2: Nhng quan im c bn ca cc nh kinh in ca ch ngha Mc - Lnin v
iu kin khch quan quy nh s mnh lch s ca giai cp cng nhn.
Gi nghin cu:
* Giai cp cng nhn, con ca nn sn xut cng nghip hin i, c nn cng
nghip hin i, rn luyn t chc li thnh mt lc lng x hi hng mnh.
- L con ca nn i cng nghip.
- Giai cp cng nhn b giai cp t sn p bc bc lt nng n, l giai cp trc tip i
khng vi giai cp t sn.
- Trong phng thc sn xut t bn ch ngha: Giai cp cng nhn i biu cho
phng thc sn xut tin tin.
* a v kinh t - x hi khch quan cn to ra kh nng cho giai cp cng nhn
on kt cc giai cp khc, kh nng i u trong u tranh.
- Giai cp cng nhn c kh nng on kt giai cp.
- H c l lun cch mng soi ng.
116

Gi tr li cu hi n tp
- C kh nng on kt vi giai cp cng b bc lt di ch ngha t bn.
Ph phn cc quan im sai lm ph nhn vai tr ca s mnh lch s ca giai cp cng
nhn.
Cu 3: Phn tch ni dung s mnh lch s ca giai cp cng nhn.
Gi nghin cu:
- Nu ni dung khi qut.
- Ni dung thc cht.
+ V kinh t: Xo b ch chim hu t nhn t liu sn xut xy dng ch
cng hu v t liu sn xut. Pht trin sn xut nng cao nng sut lao ng. p ng
vi nhu cu ngy cng pht trin ca x hi.
+ V chnh tr: p tan nh nc t sn thit lp nh nc chuyn chnh v sn,
m bo quyn lm ch ca nhn dn.
+ V x hi: Xo b giai cp bc lt tin ti xo b giai cp ni chung, to ra s
bnh ng tht s trong cng hin v hng th.
Kt lun: Ni dung s mnh lch s ca giai cp cng nhn bao gm 4 s nghip: Gii
phng giai cp, gii phng dn tc, gii phng ngi lao ng, gii phng con ngi.
Cu 4: Phn tch cc quan im ca L nin v H Ch Minh v iu kin thnh lp ng
Cng sn v mi quan h gia ng vi giai cp cng nhn.
Gi nghin cu:
* Quan im ca L nin v iu kin thnh lp ng cng sn v mi quan h gia
ng vi giai cp cng nhn.
- iu kin thnh lp ng l s kt hp 2 yu t:
+ Phong tro cng nhn: (Phn tch: l c s x hi, lc lng x hi ca
ng).
+ Ch ngha Mc (Phn tch: l l lun Cch mng v khoa hc, ly li ch giai
cp cng nhn l mc ch chnh, c xu hng i vo phong tro cng nhn)
S kt hp gia phong tro cng nhn v ch ngha Mc l s kt hp gia lc lng
vt cht vi lc lng tinh thn tin tin a ti s hnh thnh ng cng sn.
- Quan h gia ng Cng sn vi giai cp cng nhn
+ Tnh giai cp ca ng Cng sn:
i biu cho tr tu, li ch giai cp cng nhn
117

Gi tr li cu hi n tp
iu ct li nht: ng phi ly ch ngha Mc L nin lm nn tng. ng phi
c ng li chin lc sch lc ng.
+ Quan h gia ng v giai cp
Quan h hu c khng tch ri:
Nhng ng vin ca ng phi c gic ng cao nht. S lnh o ca ng l
s lnh o ca giai cp.
* Quan im ca H Ch Minh:
- V s hnh thnh ng Cng sn Vit Nam
Trung thnh vi ch ngha Mc - Lnin, cn c vo iu kin thc tin ca Vit Nam,
H Ch Minh nu ra quy lut hnh thnh ng Cng sn Vit Nam, l s kt hp 3 yu t:
+ Ch ngha Mc - L - nin
+ Phong tro cng nhn
+ Phong tro yu nc (phn tch)
- Quan h gia ng Cng sn Vit Nam vi giai cp cng nhn:
+ ng l i tham mu, i tin phong chin u ca giai cp
+ ng quyt nh thng li ca Cch mng Vit Nam (phn tch)
Cu 5: Phn tch nhng iu kin giai cp cng nhn Vit Nam lm trn s mnh lch
s ca mnh i vi Cch mng Vit Nam.
Gi nghin cu:
* Nu khi qut v giai cp cng nhn Vit Nam
- V s ra i
- V s lng, cht lng
- Vai tr
* Nu nhng c im ca giai cp cng nhn Vit Nam (cng l iu kin)
- Sinh ra trong mt dn tc c truyn thng u tranh bt khut chng gic ngoi xm
(phn tch).
- Giai cp cng nhn Vit Nam ra i v tng bc trng thnh trong khng kh sc
si ca mt lot phong tro yu nc v cc cuc khi ngha n ra lin tc nc ta(phn
tch).
- Ra i vo lc cch mng th gii pht trin, cch mng thng Mi Nga thnh cng
nh hng ti phong tro dn tc, dn ch cc nc khc, lc Nguyn i Quc tm n
vi ch ngha Mc - Lnin.
118

Gi tr li cu hi n tp
- Xut thn t tuyt i a s t nng dn, c mi lin h mt thit gn b vi nn
dnl c s xy dng khi lin minh cng nng vng chc
* Nu thc tin chng minh: phong tro cng nhn pht trin t khi cha c
ng Cng sn Vit Nam ra i.
Cu 6: Trong bi cnh hin nay giai cp cng nhn phi lm g p ng vi yu cu
nhim v mi?
Gi nghin cu:
* Nu khi qut v giai cp cng nhn hin nay:
- Gm nhng ngi lao ng chn tay v lao ng tr c trong cc ngnh thuc cc
doanh nghip nh nc, hp tc x, t nhn lin doanh vi nc ngoi. Hp thnh giai cp
i din cho phng thc sn xut tin tin.
- Giai cp cng nhn thng qua ng Cng sn lnh o cng cuc i mi, l lc
lng i u trong cng nghip ho, hin i ho.
- Tuy nhin vn cn nhc im: doanh nghip nh nc s lng khng tng, trnh
hc vn thp, trnh tay ngh khng cao, tha nhng ngi cha qua o to
* Phng hng: nu Ngh quyt IX: SGK trang 96
* Nhng vic phi tin hnh:
- Tng cng gio dc chnh tr t tng cho giai cp cng nhn kin nh vi con
ng x hi ch ngha chn.
- Tng cng s lnh o ca ng vi giai cp cng nhn.
- Gii quyt tt i sng v vic lm cho giai cp cng nhn trong iu kin mi: to
vic lm, chnh sch tr cp.
- i mi phng thc o to i vi giai cp cng nhn.
- Xy dng t chc cng on vng mnh.
- Pht trin v s lng, cht lng.

CHNG 5
Cu 1: Phn tch nhng nguyn nhn, iu kin khch quan, ch quan ca cch mng
x hi ch ngha.
Gi nghin cu:
- Nu khi nim, bn cht cch mng x hi ch ngha.
+ Khi nim: Hai ngha rng, hp.
+ Bn cht: L cuc cch mng ton din, trit v lu di.
119

Gi tr li cu hi n tp
* Nguyn nhn cch mng x hi ch ngha.
- Cng nh mi cuc cch mng x hi: u n ra t nhu cu gii phng lc lng sn
xut.
- Cch mng x hi ch ngha n ra t nguyn nhn.
Lc lng sn xut t n trnh x hi ho cao mu thun vi quan h sn xut
chim hu t liu sn xut.
- Mu thun trn tr nn gay gt hn v tr thnh mu thun c bn trn trong ch
ngha t bn.
* iu kin ca cch mng x hi ch ngha:
- iu kin khch quan:
+ T nguyn nhn ca Cch mng pht trin cao mi xut hin iu kin khch
quan ca Cch mng.
+ Ch khi lc lng sn xut mang tnh x hi ho cao mi lm ny sinh nhu
cu xo b ch chim hu t bn ch ngha.
+ i cng nghip pht trin
+ Giai cp cng nhn hin i pht trin
+ Ch ngha t bn lm ny sinh nhn t ph nh n. Mi bc pht trin ca
ch ngha t bn cng lm chn mui thm nhng iu kin vt cht cho s ra i ca
ch ngha x hi.
+ Suy n cng quyt nh s pht trin ca x hi l khoa hc k thut v cng
ngh di ch ngha t bn cng c s mu thun tng cng li nhun giai cp
t sn phi s dng khoa hc cng ngh , s pht trin khoa hc cng ngh li lm tng
thm mu thun vn c gia lc lng sn xut v quan h sn xut Khoa hc
thng b hng vo mc ch phi nhn o: chin tranh, bin dng mi trng sinh
thi
- iu kin ch quan:
+ Quyt nh nht l s trng thnh ca giai cp cng nhn
+ S trng thnh v chnh tr ca giai cp cng nhn
+ S ra i ca ng Cng sn
+ S lin minh giai cp, tng lp di s lnh o ca ng Cng sn
Cu 2: Mc tiu v ng lc ca Cch mng x hi ch ngha.
Gi nghin cu
* Mc tiu:
120

Gi tr li cu hi n tp
- Gii phng cc giai cp b p bc, bc lt, gii phng cc dn tc b n dch, gii
phng x hi khi s tr tr tip tc pht trin trn con ng vn minh, tin b.
- Thc cht x hi ch ngha m Mc - ngghen p l "Mt th lin hip trong s
pht trin t do ca mi ngi l iu kin cho s t do ca tt c mi ngi".
- Mc tiu c chia lm 2 giai on.
+ Th nht l ginh chnh quyn v tay giai cp cng nhn v nhn dn lao ng.
+ Th hai, xa b ch ngi bc lt ngi, pht trin lc lng sn xut em
li m no cho ton dn.
* ng lc ca Cch mng x hi ch ngha.
Gm giai cp cng nhn, giai cp nng dn v tng lp tr thc
- Giai cp cng nhn: L ng lc v l lc lng lnh o Cch mng x hi ch
ngha
- Giai cp nng dn: Li ch c bn thng nht vi giai cp cng nhn c ngha quan
trng trong vic hin thc ha vai tr lnh o ca giai cp cng nhn. L m bo cho thng
li ca Cch mng.
- Tng lp tr thc: i din cho tr tu ca t nc, c nhiu kh nng tip cn thnh
tu khoa hc cng ngh ca thi i.
L lc lng khng th thiu c ca cch mng x hi ch ngha.
Kt lun: Cch mng x hi ch ngha ph hp vi nhu cu pht trin ca x hi nn
kt hp c mi lc lng thnh ng lc tng hp ca cch mng.
Cu 3: Phn tch ni dung ca cch mng x hi ch ngha.
Gi nghin cu:
Cch mng x hi ch ngha tin hnh trn tt c cc lnh vc ca i sng x hi, to
nn s ton din, su sc, trit .
* Trn lnh vc chnh tr:
- p tan chnh quyn ca giai cp t sn, thit lp chnh quyn ca dn v dn
- Khi c chnh quyn phi xy dng nn dn ch x hi ch ngha (dn ch ha i
sng chnh tr).
* Trn lnh vc kinh t:
- Xa b ch chim hu t nhn t liu sn xut (s hu t bn ch ngha) thay i
v tr ngi lao ng trong h thng sn xut x hi.
- Pht trin lc lng sn xut, nng cao nng sut lao ng.
* Trn lnh vc vn ha, t tng:
121

Gi tr li cu hi n tp
- To nn s thay i trong phng thc v ni dung sinh hot t tng hng ti s
pht trin.
- K tha, nng cao cc gi tr vn ha truyn thng ca dn tc.
- Tip thu tinh hoa vn ha nhn loi.
- Xy dng nn vn ha mi theo lp trng ca giai cp cng nhn: gii phng ngi
lao ng v mt tinh thn.
Cu 4: Ni dung c bn ca l lun "Cch mng khng ngng" ca ch ngha Mc Lnin.
Gi nghin cu:
* T tng cch mng khng ngng ca Mc - ngghen
- Hon cnh lch s:
+ Ch ngha t bn ang pht trin mnh, giai cp t sn ang ng vai tr tin
b.
+ Giai cp cng nhn cn nh b, ang tp hp lc lng
+ Cch mng x hi ch ngha cha t ra mt cch trc tip
- T tng ca Mc - ng-ghen
+ Xem cch mng nh mt qu trnh gm 2 giai on nhng pht trin lin tc.
+ t hy vng vo s bng n ng lot cch mng nhng nc t bn pht
trin.
+ Hai ng cng b qua nhng nc t bn ch ngha pht trin mc trung
bnh, cc ng coi l mt b phn ca cch mng v sn gi nh rng cch mng x
hi ch ngha n ra nhng nc ny trc th:
Phi kt hp phong tro cng nhn vi phong tro nng dn vi lc lng t
sn chng phong kin : Lch s pht trin cao hn v ginh dn ch.
Phi ng h mi phong tro dn ch v pht trin lc lng ca mnh: Li ko
qun chng, tp hp, pht trin lc lng c lp v ng li, mc tiu chnh tr ca
mnh, ginh dn ch phi t trong xu hng tin ti cch mng x hi ch ngha.
Kt lun: Cch mng t sn ch l mc tiu trc mt, cch mng x hi ch ngha l
mc tiu cn hng ti.
* Lnin pht trin t tng ca Mc - ngghen.
- iu kin lch s c bc pht trin
+ Giai cp cng nhn pht trin v s, cht lng.
+ Ch ngha quc xut hin: giai cp t sn mt vai tr tin b
122

Gi tr li cu hi n tp
+ Lnin phn tch cc mu thun Nga: Ha bnh - Dn sinh - Dn ch.
- Ni dung t tng: Phi tin hnh mt cuc cch mng trit ri tin ln cch mng
x hi ch ngha
+ Cch mng dn ch t sn kiu mi phi do giai cp cng nhn lnh o v:
Cch mng Nga t ra ni dung c s pht trin
V yu t thi i chi phi
V lc lng cch mng
+ Cch mng dn ch t sn phi c tin hnh trit , ri chuyn ngay vo
cch mng x hi ch ngha.
Gia 2 cuc cch mng khng c bc tng thnh ngn cch
Nhn t dn ch c nh hng x hi ch ngha.
Nhn t x hi ch ngha t trn mnh t dn ch
+ iu kin chuyn cch mng dn ch t sn ln cch mng x hi ch ngha
Tng cng vai tr lnh o ca giai cp cng nhn thng qua chnh ng
Cng c tng cng khi lin minh
Chuyn chnh cng nng phi c thay th bng chuyn chnh v sn.
Cu 5: S vn dng l lun "cch mng khng ngng" ca Ch ngha Mc - Lnin vo
Vit Nam c th hin nh th no?
Gi nghin cu:
* Tnh tt yu ca cch mng dn tc dn ch nhn dn Vit Nam
- 1858 thc dn Php xm lc Vit Nam, x hi Vit Nam chuyn tnh cht t x hi
phong kin sang thuc a na phong kin.
- Cu nc, gii phng dn tc l ti bao trm ca ngi Vit Nam lc nhiu
phong tro yu nc theo cc h t tng u tht bi.
- Yu cu dn tc dn ch ca nhn dn vt khi phm vi dn ch t sn yu cu phi
gii quyt theo mt ng li cch mng trit .
c th hin thnh nguyn vng bc thit ca nhn dn
+ Giai cp cng nhn
+ Giai cp nng dn
+ Cc tng lp nhn dn khc: tiu t sn, hc sinh, tr thc
H Ch tch, ng ta thy r nhu cu khch quan ca lch s, khng nh ng qu trnh
pht trin ca lch s l ginh c lp dn tc, gii phng gia cp.
123

Gi tr li cu hi n tp
* Tnh tt yu chuyn bin t cch mng dn tc dn ch nhn dn ln Cch
mng x hi ch ngha.
- c khng nh ngay t cng lnh chnh tr u tin ca ng "Lm t sn dn
quyn cch mng v th a cch mng u i ti x hi cng sn".
- Thc tin ch r iu
+ Khi Php xm lc ln 2: Cch mng dn tc dn ch nhn dn c c trng kt
hp khng chin, kin quc (phn tch thnh tu). iu t cch mng Vit Nam vo
dng chy lin tc, ph hp vi xu th pht trin ca lch s.
+ Sau 1954 min Nam tip tc thc hin nhim v Cch mng dn tc dn ch v
min Bc xy dng ch ngha x hi .
+ Tnh tt yu th hin: ng li v mc tiu cch mng Vit Nam chia lm 2
giai on nhng do mt ng Cng sn lnh o.
+ Vit Nam c iu kin v kh nng i ln ch ngha x hi.
+ Con ng c khng nh v chng minh qua cc i hi ca ng.

CHNG 6
Cu 1: Quan nim v thi i ngy nay
- Vo cui th k XIX khi ch ngha t bn pht trin sang giai on tt cng l ch
ngha quc xut hin:
+ Mu thun su sc gia lc lng sn sut v quan h sn sut tt cng l ch
ngha quc xut hin:
+ Giai cp t sn khng cn l giai cp cch mng na
+ Giai cp cch mng mi xut hin. Giai cp cng nhn ng vai tr trung tm
ca thi i. Ch ngha t bn tt yu dit vong.
- Cch mng thng Mi Nga nm 1917 m u mt thi i mi:
thi i qu t ch ngha t bn ln ch ngha x hi trn phm vi ton th gii.
(cch mng thng Mi Nga c ngha quc t to ln).
+ Cch mng thng Mi Nga bin ch ngha x hi t l lun tr thnh thc tin,
xut hin hnh thi kinh t - x hi cng sn ch ngha.
+ Trc xuyn sut ca s vn ng lch s t sau cch mng thng Mi Nga l
u tranh xa b trt t t bn ch ngha thit lp v tng bc xy dng ch ngha x
hi trn phm vi ton th gii.
+ Sau 1917 cc nc x hi ch ngha, phong tro cng sn v cng nhn quc t
tr thnh lc lng nng ct cho u tranh v ha bnh, c lp dn tc v tin b x hi
trn th gii.
124

Gi tr li cu hi n tp
+ Sau 1917, cch mng gii phng dn tc nm trong phm tr cch mng x hi
ch ngha, nhiu nc sau khi ginh c c lp dn tc i theo con ng x hi
ch ngha.
Kt lun: Ch r c im ca s qu : Thi k chuyn ha t x hi c sang x hi
mi bng u tranh cch mng: ch ngha t bn cha b nh bi hon ton.
* Nhng giai on chnh trong thi i ngy nay (4 giai on) .
- Trong giai on t sau cch mng thng Mi 1917 n kt thc chin tranh th gii
th hai nm 1945 (nu s kin c bn).
- T 1945 n nhng nm 70 ca th k XX.
- T cui nhng nm 70 n cui nhng nm 80.
- Giai on t u nhng nm 90 cho n nay.
Cu 2: Phn tch r ni dung c bn nhng tnh cht v nhng mu thun c bn ca
thi i ngy nay.
Gi nghin cu:
* Phn tch ni dung c bn ca thi i ngy nay:
- Xa b giai cp t sn v ch t bn ch ngha.
- ng thi thit lp nhng c s x hi ca x hi mi x hi x hi ch ngha v x
hi cng sn ch ngha.
- y l qu trnh lch s lu di bt u bng cch mng thng Mi Nga, sau l
cuc cch mng cc nc khc (Khi phn tch cn ch r xu hng th ch yu ca thi i,
c im biu hin ca s qu ).
* Nhng tnh cht.
- u tranh gia ch ngha t bn vi ch ngha x hi (ch yu)
+ u tranh ca giai cp cng nhn cc nc t bn ch ngha .
+ S khng nh mnh m ca cc nc dn tc ch ngha.
+ u tranh ca cc lc lng tin b v mc tiu ca loi ngi.
- Tnh cht kh khn phc tp ca qu trnh i ln ch ngha x hi.
+ Ch ngha t bn cn thch nghi v tn ti
+ Ch ngha x hi ri vo khng hong.
* Nhng mu thun c bn trong thi i ngy nay (4 mu thun c bn).
- Mu thun gia ch ngha t bn v ch ngha x hi (c bn nht)
- Mu thun gia giai cp t sn v cng nhn (gia t bn v lao ng)
125

Gi tr li cu hi n tp
- Mu thun gia cc dn tc thuc a v ch ngha quc.
- Mu thun gia cc nc t bn ch ngha vi nhau.
Cu 3: lm r nhng c im c bn ca thi i ngy nay.
Gi nghin cu:
Thi i ngy nay khc thi i trc kia c im (thuc tnh) ca n. Thi i ngy
nay c cc c im sau:
* u tranh dn tc v u tranh giai cp din ra gay gt.
- Do: Cc mu thun vn tn ti v pht trin.
- u tranh dn tc v giai cp din ra vi nhiu hnh thc mi.
Gii quyt vn nhn loi bao gi cng theo lng knh giai cp.
* Cuc cch mng khoa hc cng ngh ang din ra nh v bo, to ra nhiu s
thay i cc lnh vc.
- Nhn loi tri qua 4 cuc cch mng khoa hc k thut n cuc cch mng khoa
hc k thut ln 4 (t gia th k XX n nay).
- To ra s bin i nhanh chng cc lnh vc: Khoa hc c bn, khoa hc ng dng,
khoa hc v tr, khoa hc in t, vt liu mi
- a ra quy lut mi trong quan h quc t: ph thuc - phi hp
* S xut hin ca hn mt trm cc quc gia c lp tr tui.
- Cc nc ny va thot khi ch ngha thc dn c.
- Phi ng u vi ch ngha thc dn mi m bo c lp.
- Khu vc chu - Thi Bnh Dng ang l khu vc pht trin nng ng, kh nng
pht trin vi tc cao nhng cng cha ng nhng nhn t gy mt n nh cao.
+ L khu vc rng ln.
+ L khu vc nng ng nht.
+ Tim n nhn t gy mt n inh.
* C th gii ang ng trc cc vn ton cu.
- Th gii ang phn chia
- Nhng ang ng u vi nhng vn ton cu. Bnh tt, chin tranh, mi trng
sinh thi.
i hi phi lin kt gii quyt.

126

Gi tr li cu hi n tp
Cu 4: Xu th pht trin ca thi i ngy nay v quan im ca ng cng sn Vit
Nam v vn ny
Gi nghin cu:
* Xu th pht trin ca thi i
- Ha bnh, hp tc cng pht trin.
+ Ha bnh l c m, nguyn vng lu i ca cc lc lng tin b trn th
gii, nhng khng phi lc no cng t c v cn ch ngha quc.
+ u tranh cho ha bnh cng tn ti trong ha bnh c quan h bin chng
(phn tch).
- Xu hng gia tng hp tc gia cc quc gia vi nhiu hnh thc lin minh, cc lnh
vc
- Hp tc v cnh tranh i lin vi nhau.
- Cc dn tc nng cao thc c lp, t ch, t cng, chng li s can thip ca nc
ngoi.
c lp dn tc l vn quan tm ca tt c cc ch chnh tr - x hi, tt c cc
nc d trnh pht trin khc nhau.
- Cc nc x hi ch ngha, cc ng cng sn, phong tro cng nhn gi nng ct
trong phong tro u tranh bo v ha bnh, tin b v pht trin.
+ Bt chp nhng dao ng ny sinh trong qu trnh pht trin ca mnh, ch
ngha x hi vn l nhn t c ngha quyt nh n s pht trin ca lch s.
+ ng cng sn gi vai tr lm nng ct trong u tranh v s tin b x hi.
- Cc nc c ch chnh tr khc nhau va hp tc va u tranh. Cng tn ti trong
ha bnh.
* Mt s quan im ca ng ta.
- a phng, a dng ha trong quan h quc t v trong chnh sch i ngoi ca Nh
nc.
- Vit Nam sn sng lm bn vi tt c cc nc, cc dn tc trn th gii theo nguyn
tc tn trng c lp ch quyn, ton vn lnh th, hai bn cng c li.
- Gii quyt tranh chp bng m phn.
- Xy dng lc lng v trang mnh bo v c lp dn tc.
- Tn dng tt c cc c hi thun li do tnh hnh quc t mang li.
- Vt qua nhng th thch pht trin.
- ng phi t i mi, chnh n. Kin nh mc tiu ch ngha x hi.

127

Gi tr li cu hi n tp

CHNG 7
Cu 1: Quan im c bn ca ch ngha Mc - Lnin v dn ch
Gi nghin cu:
* Nu s pht trin ca quan im dn ch trong lch s nhn loi
- Dn ch theo quan im ca Hy Lp: quyn lc ca dn (phn tch)
- V sau c b xung, lm r.
- Quyn lc
- Quyn lc chnh tr.
* Quan nim ca ch ngha x hi khoa hc v dn ch.
- Tn thnh quan im ca nhn loi v dn ch: Quyn lc thuc v nhn dn.
- Khi xut hin nh nc th khng c "dn ch chung chung, phi giai cp, dn ch
thun ty. Mi ch dn ch gn vi nh nc u mang bn cht giai cp thng tr x hi.
C cc kiu dn ch.
+ Cc ch dn ch ch n (l nn dn ch u tin trong lch s phn tch)
+ Dn ch t sn
+ Dn ch v sn
(Lu trong ch phong kin khng xem dn ch l mt ch dn ch c lp,
nhng t tng dn ch vn tn ti).
- T khi c nh nc dn ch, th dn ch cn vi ngha mt hnh thc nh nc.
Quyn lc thuc v nhn dn (cn quan nim dn nh th no l ty thuc vo giai cp
thng tr quy nh).
- Vi mt ch dn ch v nh nc tng ng. Mi hot ng ca x hi giai cp
thng tr quy nh.
Cu 2: Bn cht ca nn dn ch x hi ch ngha theo quan im ca ch ngha x hi
khoa hc?
Gi nghin cu.
* Khng nh bn cht ca ch dn ch x hi ch ngha (nu)
Ch r:
- Dn ch x hi ch ngha l hnh thc dn ch cao nht.
- Dn ch x hi ch ngha ra i trn c s gi tr dn ch t sn v sng to cc
gi tr dn ch mi.
128

Gi tr li cu hi n tp
- L bc ngot trong vic pht trin cc gi tr t tng trn con ng gii
phng giai cp, x hi v con ngi.
* Th hin bn cht dn ch x hi ch ngha.
- Bn cht dn ch trn lnh vc chnh tr.
+ Quyn lc thuc v nhn dn.
+ Nhn dn tr thnh ngi lm ch x hi.
+ Nhn dn tham gia vo cng vic qun l ca Nh nc.
+ Xy dng quan h bnh ng gia ngi vi ngi, xa b p bc hnh thnh
nhn cch con ngi mi x hi ch ngha.
- Bn cht dn ch trn lnh vc kinh t
+ L c s ca nn dn ch.
+ Da trn ch cng hu v t liu sn xut.
+ Nhn dn tham gia vo qu trnh t chc phn cng lao ng x hi v phn
phi sn phm.
+ Bn cht v kinh t c bc l y qua qu trnh n nh chnh tr v pht
trin sn xut, nng cao i sng ca ton x hi.
- Bn cht t tng - vn ha.
+ Ly h t tng ca ch ngha Mc - Lnin lm nn tng.
+ Pht trin truyn thng tt p ca vn ha dn tc.
+ Tip thu gi tr vn ha nhn loi.
+ Xy dng nn vn ha theo lp trng ca giai cp cng nhn.
Kt lun: Dn ch x hi ch ngha va l mc tiu, va l ng lc ca cch mng x
hi ch ngha.
Cu 3: Phn tch r c cu h thng chnh tr x hi ch ngha
Gi nghin cu:
* Quan nim ca ch ngha x hi khoa hc.
Mc - Lnin nu ra lun im c bn v "chuyn chnh v sn". Gm: ng, Nh nc,
cng on v mt s cc t chc khc to ra mi lin h gia ng vi qun chng.
- Vn dng, pht trin ch ngha Mc - Lnin trong iu kin mi. ng ta a ra khi
nim " h thng chnh tr x hi ch ngha"
(SGK/1960 - 1961)
* Cu trc c bn ca h thng chnh tr x hi ch ngha.
129

Gi tr li cu hi n tp
- ng cng sn. l thnh t nhng ng thi l ht nhn lnh o h thng chnh tr.
+ ng cng sn lnh o l tt yu.
+ gi vng vai tr lnh o ng phi lm g (phn tch)
- Nh nc x hi ch ngha.
+ Quan nim v nh nc x hi ch ngha thng nht vi nh nc chuyn chnh
v sn v bn cht, mc tiu, vai tr, chc nng, nguyn tc t chc hot ng.
+ Nh nc x hi ch ngha l mt trong nhng t chc chnh tr quan trng nht
ca h thng chnh tr x hi ch ngha, l cng c ch yu vng mnh ca nhn dn
trong qu trnh thc hin quyn lm ch ca mnh xy dng ch ngha x hi.
- Bn cht ca nh nc x hi ch ngha: Mang bn cht giai cp cng nhn

(phn

tch).
- Chc nng nhim v ca nh nc x hi ch ngha: Tp trung qun l x hi trn
tt c cc lnh vc ca i sng x hi ch yu bng php lut, chnh sch v php ch.
Ngoi ra thc hin cc chc nng i ni, i ngoi.
Nhim v quan trng l qun l xy dng v pht trin kinh t, vn ha x hi, gio
dc
* Cc t chc chnh tr - x hi khc:
- L i din cho quyn lc ca cc tng lp nhn dn lao ng.
- Nhim v: Huy ng mi thnh vin tham gia vo cng cuc xy dng v bo v t
quc. Tham gia, gim st hot ng ca c quan nh nc.
Rt ra: Mi quan h gia cc b phn trong h thng chnh tr x hi ch ngha l quan
h thng nht. Trong ng lnh o, nh nc qun l, cc t chc chnh tr x hi tham
gia qun l gim st.
Cc b phn hot ng nhp nhng, ng b, khng chng cho.
Cu 4: Phn tch nhng vn c tnh nguyn tc nh hng x hi ch ngha trong
i mi h thng chnh tr nc ta. Phng hng ci cch nh nc ta hin nay.?
Gi nghin cu
* Nhng vn c tnh nguyn tc nh hng x hi ch ngha trong i mi h
thng chnh tr Vit Nam.
- Khng thay i mc tiu, con ng x hi ch ngha, c lp dn tc gn lin vi
ch ngha x hi. i mi h thng chnh tr l i mi ni dung, phng thc hot ng, t
chc cn b v mi quan h vai tr ca cc t chc chnh tr - x hi hp php.

130

Gi tr li cu hi n tp
- Nhng nguyn tc, chc nng, nhim v ca chuyn chnh v sn vn c thc hin
ngy cng tt hn.
- Khng chp nhn "a nguyn chnh tr, a ng i lp".
- i mi ton din c x hi song trng im l da trn c s n nh pht trin kinh
t, nng cao i sng ca nhn dn.
* Phng hng ci cch nh nc ta hin nay.
Xy dng nh nc php quyn x hi ch ngha, di s lnh o ca ng Cng sn
Vit Nam.
- Quc hi: Quan tm c bit n vic lp php, lp quy.
+ Xy dng chng trnh php lut
+ Quyn trnh d n lut ca cc on th nhn dn
+ Nng cao kin thc lp php ca i biu Quc hi
+ Nng cao trnh thm nh lut
+ Tp hp kin ca cc nh khoa hc, cc chuyn gia v kin nhn dn
+ Ci cch hnh chnh c y mnh
Ci cch th ch hnh chnh
Ci cch b my
- i mi nng cao cht lng cn b cng chc
+ Ban hnh quy ch v ch cng v, cng chc
+ Quy nh r ngha v, quyn hn, thm quyn v k lut hnh chnh
+ Quy nh ch o to, tuyn dng, sng lc cng chc
+ Xy dng i ng cng chc va "hng" va "chuyn".

CHNG 8
Cu 1: C cu x hi l g? C cu x hi v c cu x hi - giai cp c mi quan h nh
th no?
Gi nghin cu:
* C cu x hi l tt c nhng cng ng ngi v ton b cc quan h x hi do
s tc ng ln nhau ca cc cng ng y to nn.
- Xem xt c cu x hi phi c t trong mt khng gian thi gian c th. Tc l ch
r c cu x hi c hnh thnh khch quan trong lch s trn tt c cc du hiu khc nhau:
dn tc, giai cp, tn gio, dn c, ngh nghip.
- Di gc nghin cu khc nhau cp ti c cu x hi nhng phm vi khc
nhau. Ch ngha x hi nghin cu c cu x hi ch yu khai thc gc chnh tr - x hi.
131

Gi tr li cu hi n tp
* C cu x hi - giai cp l h thng cc giai cp, tng lp v cc mi quan h
gia chng
cp ti:
- Quan h kinh t (quan h v s hu t liu sn xut, t chc qun l sn xut) l
quan h quyt nh ni dung ca c cu x hi - giai cp.
- Li ch v a v kinh t quyt nh thi chnh tr v vai tr cc cc giai cp trong x
hi.
* Quan h c cu x hi v c cu x hi giai cp.
C cu x hi - giai cp phn nh s pht trin ca c cu x hi.
- Quyt nh tnh cht v bn cht ca cc mi quan h khc nh: chnh tr, php l, o
c, tn gio, thm m
- C cu x hi - giai cp l tiu ch phn bit s khc nhau v cht gia cc x hi
- C cu x hi - giai cp ch r mi quan h gia cc giai cp bao gi cng mang tnh
cht chnh tr.
Cu 2: Tnh tt yu ca lin minh cng nhn vi nng dn v tr thc trong thi k qu
ln ch ngha x hi?
Gi nghin cu
Tip tc pht trin quan im v iu kin thc hin s mnh lch s ca giai cp cng
nhn ca Mc - ng-ghen, Lnin ch r tnh tt yu phi lin minh cng nhn, nng dn v
tr thc trong thi k qu i ln ch ngha x hi v:
* Xut pht t vic cng c vai tr lnh o ca gia cp cng nhn v chnh quyn
nh nc phi thc hin cc nguyn tc:
- Tp hp lc lng: Lin minh ny tp hp c lc lng cch mng c bn di s
lnh o ca giai cp cng nhn xy dng v bo v t quc.
- Nguyn tc lnh o: Duy nht ch c giai cp cng nhn lnh o c h thng
chuyn chnh v sn. Nhng vai tr ch c gi vng v tng cng khi c lin minh
cng, nng, tr thc lm nn tng.
- Xt v li ch c bn: Mc tiu ca vic xy dng ch ngha x hi l v li ch ca
nhn dn, m i a s nhn dn nm trong khi lin minh cng, nng, tr thc.
* Xut pht t nhn t quyt nh cui cng cho s thng li ca ch ngha x hi
l nhn t kinh t (c bit mt nc kinh t lc hu i ln ch ngha x hi) phi:
- Gn cht gia nng nghip, cng nghip v dch v, ng thi phi p dng v pht
trin khoa hc k thut trong c cu kinh t thng nht ( l cc lnh vc hot ng ca
cng, nng, tr thc).
132

Gi tr li cu hi n tp
- T mt nc tiu nng i ln ch ngha x hi, phi tp trung pht trin nng nghip,
a nng nghip ln sn xut ln mi to iu kin cng nghip ha, hin i ha.
- Phi tha mn li ch kinh t thit yu cho cng nhn, nng dn th mi tin ti xy
dng li ch lu di.
- Nng, cng nghip v cc lnh vc khc ca i sng x hi phi gn vi khoa hc
cng ngh mi pht trin c.
- T vai tr ca kinh t l c s quan trng chnh quyn gii quyt tnh trng: i
ngho, bnh tt, gio dc
Kt lun: Trong thi k qu lin minh gia cng nhn, nng dn v tr thc l tt
yu.
Cu 3: Tnh tt yu ca lin minh cng, nng, tr thc trong thi k qu Vit Nam.
Gi nghin cu
* Xut pht t quan im ca x hi ch ngha Mc - Lnin v lin minh cng
nhn, nng dn v tr thc trong thi k qu i ln ch ngha x hi.
* ng ta v H Ch Minh vn dng sng to ch ngha Mc - Lnin vo iu
kin c th ca Vit Nam khng nh: "Lin minh gia cng nhn, nng dn v tr thc cng
ton th dn tc ta qua cc thi k cch mng ".
* Th hin
- Trong chnh cng ng Lao ng Vit Nam (2/1951) khng nh: "Chnh quyn ca
nc Vit Nam dn ch Cng ha l chnh quyn dn ch nhn dnly lin minh cng
nhn, nng dn v lao ng tr thc lm nn tng v do gia cp cng nhn lnh o" (Phn
tch).
- Trong cng lnh xy dng t nc trong thi k qu ln ch ngha x hi: Coi
trng vic thc hin lin minh cng nhn, nng dn v tr thc vi ngha l nn tng ca nh
nc ca dn, do dn, v dn.
- Ngh quyt i hi ng ln th IX: Khng nh tnh tt yu v coi trng vai tr ca
lin minh khi bc vo cng nghip ha, hin i ha t nc.
"ng lc ch yu pht trin t nc l i on kt ton dn trn c s lin minh
gia cng nhn, nng dn v tr thc do ng lnh o".
Kt lun: l s vn dng sng to ch ngha Mc - Lnin vo iu kin hon cnh
c th ca Vit Nam, cng l s tng kt kinh nghim thc tin t 1930 cho n nay ca
ng v H Ch Minh.

133

Gi tr li cu hi n tp
Cu 4: Phn tch nhng c im ca giai cp cng nhn, giai cp nng dn v tng lp
tr thc Vit Nam trong mi quan h lin minh gia cc giai tng ny.
Gi nghin cu:
* Vi giai cp cng nhn Vit Nam (Xem li chng S mnh lch s ca giai cp
cng nhn, c mc ny).
* Giai cp nng dn: L nhng ngi lao ng sn xut vt cht trong nng nghip,
lm nghip, ng nghip
- L lc lng lao ng ng o ca x hi.
- Mang c trng ca giai cp nng dn: va tch cc (l ngi lao ng) va tiu cc
(c tnh t hu), khng c h t tng ring.
- Vit nam nng dn c s pht trin v cht sau cch mng thng Tm l ngi lm
ch x hi , c ng gp to ln cho s nghip cch mng .
- Hin nay c vai tr quan trng cng nghip ha, hin i ha t nc. Pht trin theo
hng sn xut hng ha. Ngy cng gim v s lng.
* Tr thc: L nhng ngi lao ng tr c
- Tr thc khng c h t tng ring.
- Tr thc Vit Nam c hnh thnh t nhiu ngun khc nhau.
- C v tr vai tr ngy cng quan trng trong c cu x hi giai cp, trong lin minh.
- Ngy cng tng v s lng, cht lng nghin cu khoa hc.
Cu 5: Ni dung c bn ca lin minh giai cp cng nhn vi giai cp nng dn v tng
lp tr thc trong thi k qu ln ch ngha x hi Vit Nam.
Gi nghin cu:
* Nguyn tc bao trm: Kt hp ng n cc li ch (v chnh tr kinh t, vn ha, x
hi ca giai cp cng nhn giai cp nng dn, tng lp tr thc v ca ton x hi, vi t cch
l nhng ch th li ch nht l li ch kinh t)
* Thc cht: Pht hin v gii quyt ng n cc mu thun to ra ng lc tng
hp xy dng v bo v t quc
Tp trung gii quyt li ch vi nng dn
* Ni dung lin minh
- Lin minh v chnh tr:
+ Mc tiu chung: c lp dn tc v ch ngha x hi.

134

Gi tr li cu hi n tp
+ Lin minh khng phi l s dung ha v lp trng chnh tr t tng ca cc
giai cp tng lp, do c im cc giai cp tng lp lin minh phi do giai cp cng
nhn lnh o.
+ Gii quyt cc vn v nhu cu, li ch chnh tr ca cc giai cp, tng lp
phi trn lp trng ca giai cp cng nhn.
+ Lin minh phi m bo c: ng li, chin lc sch lc ng.
+ Ln minh cng, nng, tr lm nn tng cho mt trn t quc, i on kt ton
dn.
+ Lin minh khng tch ri ni dung, phng hng i mi h thng chnh tr.
- Lin minh v kinh t:
+ V tr: L ni dung c bn quyt nh nht
+ Ni dung:
Xc nh ng kh nng kinh t ca t nc
Thc hin c cu kinh t cng - nng nghip - dch v.
a dng ha cc hnh thc hp tc, lin minh, lin kt.
Tng bc hon thnh quan h sn xut x hi ch ngha.
Th hin trong vai tr ca nh nc vi nng dn, tr thc.
- Lin minh v vn ha x hi.
+ V tr: Nhm tha mn nhu cu tinh thn cho nhn dn.
+ Ni dung.
Cc giai cp tng lp l ch th sng to, ch th trong hng th cc gi tr
vn ha tinh thn.
Gii quyt vic lm trong c ch mi.
i mi thc hin tt cc chnh sch x hi vi nng dn
Nng cao dn tr
C quy hoch tng th pht trin khoa hc cng ngh, pht trin th gn
vi pht trin nng thn.

CHNG 9
Cu 1: Phn bit cc khi nim dn tc. Phn tch v hai xu hng khc quan ca s
pht trin cc dn tc trong thi i ngy nay.
Gi nghin cu.
* Cc khi nim dn tc.
135

Gi tr li cu hi n tp
- Ngha th nht, dn tc ch cng ng ngi c mi lin h cht ch v bn vng, c
sinh hot kinh t chung, c ngn ng ring v nhng nt c th xut hin sau b lc, b tc;
k tha pht trin cao hn nhng nhn t tc ngi b lc, b tc v th hin thnh thc
t gic tc ngi ca dn c cng ng .
Hiu theo ngha ny: dn tc l mt b phn ca quc gia. V d: Kinh, Ty Vit Nam
(b mn nghin cu theo ngha ny).
- Ngha th hai, dn tc l mt cng ng ngi n nh lm thnh nhn dn ca mt
nc, c lnh th quc gia, nn kinh t thng nht, quc ng chung v c thc v s thng
nht ca mnh gn b vi nhau bi quyn li chnh tr, kinh t, truyn thng vn ho v truyn
thng u tranh chung trong sut chiu di lch s dng nc v gi nc.
Ngha ny ch r dn tc l ton b nhn dn ca c quc gia : Quc gia dn tc.
- Dn tc c c trng c bn.
+ Dn tc c chung sinh hot kinh t
+ Dn tc c chung lnh th
+ C chung ngn ng
+ C tm l ring.
* Hai xu hng khch quan ca s pht trin dn tc trong thi i ngy nay.
- Xu hng xc lp quc gia dn tc c lp.
+ Xu hng ny ni bt trong giai on u ca ch ngha t bn .
+ Khi s trng thnh v thc dn tc, cc cng ng dn c mun tch khi
nhau thnh lp quc gia thng nht.
+ Xu hng ny pht trin thnh phong tro chng p bc dn tc.
- Xu hng th hai: Lin hip gia cc dn tc.
+ Xu hng ny ni bt trong thi k quc ch ngha.
+ Cc dn tc trong tng nc, thm ch cc dn tc nhiu quc gia mun lin
hip vi nhau.
* Biu hin hai xu hng khch quan trong thi i ngy nay.
- Xt trong phm vi quc gia x hi ch ngha c nhiu dn tc.
+ Xu hng 1: Cc dn tc n lc t n s t ch v dn tc.
+ Xu hng 2: Cc dn tc xch li gn nhau trong mi lnh vc i sng x hi.
- Xt trn phm vi th gii: S tc ng gia hai xu hng rt ni bt.
+ Mt trong nhng mc tiu ca thi i l c lp dn tc, xu hng ny th hin
trong phong tro gii phng dn tc.

136

Gi tr li cu hi n tp
+ S tc ng ca yu t thi i lm xut hin cc xu hng cc dn tc xch li
gn nhau.
Th hin: Lin minh, lin kt trn c s li ch: tay i tay ba, khu vc Lin kt cc
dn tc gii quyt vn ton cu.
Cu 2: Phn tch ni dung cng lnh dn tc ca ch ngha Mc - Lnin
Gi nghin cu:
Tip tc quan im ca Mc - ng ghen, Lnin vit tc phm "v quyn dn tc t
quyt". Ngi ch r: "Cc dn tc hon ton bnh ng, cc dn tc c quyn t quyt, lin
hip cng nhn tt cc cc dn tc li". C th:
* Cc dn tc hon ton bnh ng:
- Nu v tr ca quan im: Quyn thing ling ca mi dn tc
- Ni dung: Cc dn tc c quyn li v ngha v ngang nhau trn tt c cc lnh vc
(c th).
* Cc dn tc c quyn t quyt:
- V tr: L quyn bt kh xm phm ca cc dn tc (v sao? Nu)
- Thc cht: L quyn lm ch ca dn tc, khng mt dn tc no c quyn can thip.
- ngha: Thc tnh cc dn tc thuc a ng ln u tranh.
* Lin hip cng nhn tt c cc dn tc.
- V tr: L ni dung c bn, xuyn sut, mang tnh nguyn tc trong cng lnh.
- Ni dung: C bn l s kt hp cht ch phong tro yu nc chn chnh vi ch
ngha quc t v sn.
- L mc tiu phn u, l bin php hu hiu ng cng sn u tranh.
- Ph phn:T tng nc ln, t tng S Vanh
Cu 3: Phn tch c im c bn ca dn tc Vit Nam.
Gi nghin cu
* Nu khi qut v dn tc Vit Nam (s lng, t l)
* c im ni bt.
- Nhng yu t lin kt to nn tnh cng ng chung. Cng ng cc dn tc, quc gia
t n bn vng.
+ C thc su sc v cng ng.

137

Gi tr li cu hi n tp
+ C truyn thng on kt (v khch quan, dn tc Kinh (Vit) l lc lng
trung tm.
- Hnh thnh nn ch ngha yu nc truyn thng.
- Cc dn tc nhn chung sng xen k l ch yu, khng c dn tc no pht trin ring
r (theo ngha tuyt i).
- Do iu kin lch s v nhn t ch quan ( quc chia r v thiu st ca ng v
Nh nc), nu cc dn tc, c s chnh lch kh ln v trnh kinh t, vn ha, x hi.
- Cc dn tc u tha nhn ngn ng chung l ting Vit, c dn tc c ch vit ring.
- Cc dn tc c t ngi thng c tr trn a bn c v tr chin lc quan trng c v
pht trin kinh t an ninh quc phng.
Kt lun: T c im m cc dn tc Vit Nam c xu hng hp tc gn b ln
nhau trong mt t quc thng nht cng pht trin.
Cu 4: Phn tch chnh sch dn tc ca ng v Nh nc ta hin nay.
Gi nghin cu:
* Cn c vo l lun ca ch ngha Mc - Lnin v vn dn tc.
* Cn c vo l lun v thc tin gii quyt vn dn tc Vit nam.
- Cng lnh 10/1930 xc nh vn dn tc l mt b phn ca cch mng Vit Nam.
- Vo chnh sch dn tc qua cc giai on cch mng 1930 - 1945, 1946 - 1954, 1954 1975, Ngh quyt i hi IV, V, VI, VII.
- Cn c vo t tng H Ch Minh v vn dn tc.
- Cn c vo thc tin: gii quyt vn dn tc trong qu trnh xy dng ch ngha x
hi.
+ Thnh tu
+ Hn ch.
* Chnh sch dn tc ca ng v Nh nc ta hin nay.
- i hi IX: Vn dn tc v on kt ca dn tc lun c v tr chin lc trong s
nghip Cch mng.
- C th:
+ Xy dng kt cu h tng kinh t - x hi, pht trin kinh t hng ha, chm lo
pht trin i sng vn ha, tinh thn cho ng bo dn tc.
+ Tn trng li ch, truyn thng vn ha, ngn ng, tp qun tn ngng ca cc
dn tc, chng t tng dn tc ln, dn tc hp hi, k th v chia r dn tc.
138

Gi tr li cu hi n tp
+ Tip tc pht huy truyn thng on kt v u tranh kin cng ca cc dn
tc v s nghip dn giu, nc mnh.
+ Tng cng o to, bi dng cn b dn tc t ngi.
+ Thc hin m bo v mt php lut quyn bnh ng gia cc dn tc v ngn
ng

CHNG 10
Cu 1: Phn tch ngun gc, bn cht v nhng tnh cht c bn ca tn gio.
Gi nghin cu:
* Bn cht ca tn gio
- Nu lun im ca Mc v ng-ghen.
+ ng-ghen: "Tt c mi tn gio ch l s phn nh h o vo trong u c ca
con ngi, ca nhng lc lng bn ngoi chi phi cuc sng hng ngy ca h, ch
l s phn nh trong nhng lc lng trn th mang hnh thc nhng lc lng
siu trn th"
+ Cc Mc: "S ngho nn ca tn gio va l s biu hin ngho nn ca hin
thc, va l s phn khng chng s ngho nn hin thc y. Tn gio l ting th di
ca chng sinh b p bc, l tri tim ca th gii khng c tri tim. Cng ging nh n
l tinh thn ca nhng trt t khng c tinh thn. Tn gio l thuc phin ca nhn
dn"".Ph phn thng gii phi ph phn ci trn, ph phn tn gio phi bin thnh
ph phn php quyn"
- C th thy:
+ Tng gio l mt hnh thi thc x hi phn nh xuyn tc, hoang ng hin
thc khch quan. Tn gio i lp vi th gii quan duy vt, i lp vi khoa hc.
+ Tn gio l mt hin tng x hi tiu cc.
+ Tuy nhin tn gio cng cn cha ng mt s nhn t ph hp.
* Ngun gc ca tn gio
- Ngun gc kinh t - x hi
+ Khi trnh ca lc lng sn xut thp km, iu kin sinh hot vt cht thp
km, con ngi cm thy yu ui v bt lc trc t nhin h cu xin t nhin che
ch, thn thnh ha sc mnh ca t nhin, tn gio ra i.
+ S bn cng trc nhng bt cng x hi, p bc giai cp, nhng hin tng x
hi t pht h tht vng cng l ngun gc su xa ca tn gio.
- Ngun gc nhn thc
139

Gi tr li cu hi n tp
+ Trong tng giai on lch s th nhn thc ca con ngi cng c hn. Con
ngi lun mong c t n chn l tuyt i nhng ch gn t n. Khong cch
gia tuyt i v tng i trong nhn thc c gii thch bng tn gio. "Khoa hc
bt lc th tn gio ln ting".
+ Xut pht t c im nhn thc ca con ngi (hay do s pht trin thin lch
trong tnh nng ng ca thc lm ny sinh tn gio).
- Ngun gc tm l ca tn gio:
Khi con ngi cn nhu cu v vt cht v tinh thn th cn c iu kin ny sinh tn
gio.
+ S s hi cng lm ny sinh tn gio
+ Tm l tch cc cng lm xut hin tn gio: Lng bit n, knh trng
+ Tn ngng, tn gio p ng c nhu cu tinh thn ca 1 b phn nhn dn:
khi h sa c, l vn, trng vng trong tm hn
* Tnh cht ca tn gio:
- Tn gio mang tnh lch s:
Tn gio c qu trnh pht sinh, pht trin lu di. N ch mt i khi ngun gc
to ra n khng cn na. Tn gio khng phi l hin tng vnh vin.
- Tn gio mang tnh cht qun chng
i b phn tn tn gio l qun chng nhn dn
Tn gio phn nh kht vng ca qun chng nhn dn mun vn ti: t do bnh ng - bc i.
Tn gio tht s tr thnh nhu cu tinh thn ca mt b phn nhn dn.
- Tnh chnh tr ca tn gio:
Khi mi ra i tn gio n thun mang tnh t tng. Khi x hi c phn chia
gia cp, n khng n thun mang tnh t tng: Thng b giai cp thng tr li dng
nh 1 cng c thng tr nhn dn. N phn nh s bin i ca c cu x hi giai
cp.
Cu 2: Nguyn nhn no dn n tn gio cn tn ti trong qu trnh xy dng ch
ngha x hi.
Gi nghin cu:
* Nguyn nhn nhn thc:

140

Gi tr li cu hi n tp
Trong qu trnh xy dng ch ngha x hi trnh nhn thc ca nhn dn cha cao,
nhiu hin tng t nhin v x hi khoa hc cha gii thch c. Nhng ngi vn c tn
ngng tn gio bn cu xin s che ch ca lc lng siu nhin.
- Nguyn nhn tm l:
Tn gio tn ti lu i trong lch s, n su vo tim thc ca nhiu ngi dn. Hn
na n li l hnh thi thc x hi bo th nht, tn ti dai dng nht.
- Nguyn nhn vn ha:
a s cc tn gio gn vi sinh hot vn ha ca nhn dn, do vic bo tn v pht
huy bn sc vn ha dn tc phi i lin vi bo tn cc gi tr vn ha mc nht nh.
- Nguyn nhn chnh tr x hi.
Trong gio l v nguyn tc tn gio c nhiu im ph hp vi x hi mi, do n
cn c khuyn khch pht huy mt tch cc. K th ca ch ngha x hi li dng.
- Nguyn nhn kinh t
Trong qu trnh xy dng ch ngha x hi vn cn s hu ring li thc hin nn kinh
t hng ha theo c ch th trng nn ngi, thnh cng v tht bi trong kinh doanh u n
vi tn gio.
Kt lun: Tn gio cn tn ti trong qu trnh xy dng ch ngha x hi.
Cu 3: Quan im c bn ca ch ngha Mc - Lnin v vn tn gio.
Gi nghin cu:
* Khc phc dn nhng nh hng tiu cc ca tn gio trong i sng x hi,
gn lin vi ci to x hi c v xy dng x hi mi.
- Trnh hai khuynh hng qu t, hu trong gii quyt vn tn gio.
- Khc phc dn nhng nh hng tiu cc ca tn gio, ci g cn ph hp phi tn
dng.
- Cn c vo iu kin hon cnh lch s c th ci to.
* Tn trng v m bo quyn t do tn ngng v t do khng tn ngng ca
nhn dn.
- C h thng chnh sch, lut php c th.
- Thc hin mi cng dn u bnh ng trc php lut.
* Thc hin on kt nhng ngi theo hoc khng theo mt tn gio no, on
kt ton dn xy dng v bo v t quc.
- Nng cao i sng vt cht, tinh thn ca nhn dn.
- Cm hnh vi chia r on kt v l do tn gio.
141

Gi tr li cu hi n tp
- To nn phong tro cch mng chung.
* Phn bit r hai mt chnh tr v t tng ca tn gio.
- Mt t tng: Phn nh mu thun khng c tnh cht i khng gia ngi c tn
gio v ngi khng c tn gio.
- Mt chnh tr: Phn nh mu thun kinh t, chnh tr gia cc giai cp v cc th lc
phn ng, c ba trng thi: Tiu cc, phm php v phn ng v chnh tr.
* Phi c quan im lch s khi gii quyt vn tn gio.
Ty thuc vo:
- Vai tr tc ng ca tn gio i vi x hi.
- Ty vo quan im ca tn gio.
- Gii quyt phi ph hp vi iu kin lch s, c th.
Cu 4: Khi qut tnh hnh tn gio Vit Nam hin nay.
Gi nghin cu:
* Cc tn gio ln Vit Nam (theo s liu ca Ban tn gio chnh ph)
- Pht gio: L tn gio th gii xut hin n vo th k VI trc cng nguyn,
vo Vit Nam u cng nguyn.
S lng tn

: 7.620.083

Chc sc nh tu

: 21.068

Ni th t

: 14.017 c hc vin Pht hc

- Thin cha gio: L tn gio th gii xut hin u cng nguyn vo Vit Nam c 4
th k.
S lng tn

: 5.028.480

S gim mc:

: 33

Linh mc

: 2.100

Tu s

: 10.795

C i chng vin o to linh mc.


- Tin lnh: xut hin th k XVI Chu u, vo Vit Nam 1911 do Hi Tin lnh M
truyn vo, tp trung ch yu pha Nam v Ty Nguyn
S lng

: 412.344

Mc s

: 611

- Hi gio: Tn gio th gii ra i th k th VII vo Vit Nam th k XI.


S lng

: 93.294
142

Gi tr li cu hi n tp
Chc sc

: 544

Ni th t

: 81

- Cao i: Tn gio ni sinh, ra i Nam B v 1926


S lng

: 1.147.527

Chc sc

: 15.848

Ni th t

: 196

- Ngoi ra cn c 50 tn gio cha c Nh nc cng nhn.


* Tnh hnh tn gio:
- ng bo cc tn gio gp phn xng ng vo s nghip u tranh ginh c lp,
xy dng v bo v t quc.
- Trong cng cuc xy dng ch ngha x hi nhiu chc sc v tn tn gio lm tt
"vic o, vic i" chp hnh tt chnh sch, php lut ca Nh nc.
- Tn gio c xu hng phc hi v gia tng v tn tn gio
- Nhiu yu t tn ngng dn gian truyn thng c phc hi, pht trin, tc ng ln
n i sng tinh thn ca x hi.
- Do nhiu nguyn nhn mt b phn ng bo c tn ngng, tn gio cn bn khon
c phn i, phn o.
- Bn cnh nhng tn gio k trn nhng nm qua xut hin nhiu tn gio bt hp
php, nhiu hot ng m tn d oan mi xut hin.
Cu 5: Nhng quan im v chnh sch tn gio ca ng v Nh nc ta hin nay.
Gi nghin cu
* Quan im ch o.
- Phi c nhn thc ton din v vn tn gio theo tinh thn i mi.
- Ba quan im ch o.
+ Cng tc tn gio va phi quan tm gii quyt hp l nhu cu tn ngng ca
qun chng, va kp thi u tranh chng ch li dng tn gio ph hoi cch mng.
+ Ni dung ct li ca cng tc tn gio l vn ng qun chng sng "tt i p
o" gp phn xy dng v bo v t quc theo nh hng x hi ch ngha.
+ Lm tt cng tc tn gio l trch nhim ca ton b h thng chnh tr do ng
lnh o.
* Ni dung c th.
- Tip tc khng nh tn ngng tn gio l nhu cu tinh thn ca mt b phn nhn
dn.
143

Gi tr li cu hi n tp
- Thc hin quyn t do tn ngng v khng tn ngng ca cng dn trn c s php
lut.
- Thc hin vn ng ng bo cc tn gio tng cng on kt ton dn nhm xy
dng cuc sng " tt i, p o".
- Hng cc chc sc tn gio hot ng theo ng php lut ng h xu hng tin b.

CHNG 11
Cu 1: Phn tch nh ngha, cc c trng v quan h c bn ca gia nh.
Gi nghin cu
* Phn tch nh ngha
- Nu nh ngha: Gia nh l mt hnh thc t chc i sng cng ng m con ngi,
mt thit ch vn ha - x hi c th c hnh thnh, tn ti v pht trin trn c s ca
quan h hn nhn, quan h huyt thng, quan h nui dng v gio dc gia cc thnh
vin.
- Phn tch: Hnh thc cng ng t chc i sng x hi ca gia nh.
+ Xut hin nhng c ch t chc rng buc ln nhau ph hp v thch ng vi
nhng iu kin sn xut, sinh hot ca mi nn sn xut.
+ Gia nh tr thnh mt thit ch x hi " Mt x hi thu nh".
* c trng v cc mi quan h c bn ca gia nh.
- Hn nhn v quan h hn nhn l quan h c bn cau s hnh thnh tn ti v pht
trin ca gia nh.
+ L mt hnh thc quan h tnh giao gia nam v n.
+ Hnh thc hn nhn c s thay i trong lch s.
+ C th v cn phi c x hi chp nhn.
+ C mc ch: tha mn nhu cu tm sinh l, ti sn xut ra con ngi
- Huyt thng v quan h huyt thng l quan h c bn nht.
+ C s thay i di tc ng ca iu kin kinh t, vn ha, x hi
- Quan h qun t trong cng mt khng gian sinh tn.
+ Gia nh lun qun t trong mt khng gian sinh tn.
+ Khng gian sinh tn m rng nhng nhng thnh vin trong gia nh vn c
nhu cu qun t v chu s tc ng ca cc yu t kinh t, vn ha, khoa hc k thut.
- Quan h nui dng cc thnh vin v th h thnh vin trong gia nh.
+ L ngha v, trch nhim v nhu cu quyn li ca cc thnh vin trong gia
nh.
144

Gi tr li cu hi n tp
+ Nui dng gia nh c nhng c th m x hi khng th thay th c.
Cu 2: Phn tch mi quan h gia gia nh v x hi. Lm r chc nng c bn ca gia
nh.
Gi nghin cu:
* Quan h gia gia nh v x hi.
S pht trin ca x hi quy nh hnh thi, quy m, kt cu ca gia nh, th hin:
- Gia nh l t bo ca x hi. (l t bo, thit ch c s u tin to nn x hi).
- Trnh pht trin kinh t - x hi quyt nh quy m, kt cu, hnh thc t chc v
kt cu ca gia nh.
- Gia nh l thit ch c s, c th ca x hi, l cu ni gia cc thnh vin gia nh
vi x hi.
- Gia nh l t m, mang li cc gi tr hnh phc, s hi ha trong i sng c nhn
ca mi thnh vin, mi cng dn ca x hi.
* Chc nng c bn ca gia nh (4 chc nng).
- Chc nng ti sn xut ra con ngi.
+ L chc nng c bn v ring c ca gia nh
+ Xut pht t nhu cu tm sinh l ca con ngi, x hi phi quan tm.
- Chc nng kinh v v t chc i sng gia nh: Hot ng kinh t hiu theo ngha
y : Gm sn xut kinh doanh hot ng tiu dng, tha mn nhu cu n mc i li ca
cc thnh vin.
- Chc nng gio dc ca gia nh.
+ Ni dung gio dc ton din, c li th.
+ H tr b xung cho gio dc ca Nh trng v x hi.
- Chc nng tha mn nhu cu tm sinh l ca cc thnh vin trong gia nh.
Cu 3: Nhng iu kin, tin ca xy dng gia nh trong qu trnh xy dng ch
ngha x hi.
Gi nghin cu.
* Nhng iu kin.
- iu kin tin kinh t - x hi.
+ Xc lp quan h sn xut cng hu v t liu sn xut
+ Trong thi k qu : c s vt cht k thut pht trin.
145

Gi tr li cu hi n tp
- iu kin v tin v vn ha - chnh tr.
+ H thng php lut, chnh sch v gia nh, lut hn nhn gia nh.
+ Gi tr vn ha truyn thng c pht huy.
+ Gio dc , o to khoa hc cng ngh c coi l chnh sch hng u to iu
kin mi c nhn v gia nh pht huy kh nng ca mnh.
+ Nh nc xy dng cc h thng chnh sch y t, bo him x hi
Cu 4: Phn tch nhng vn c bn ca xy dng gia nh mi Vit Nam hin nay.
Gi nghin cu.
* Phi trn c s k tha, gi gn v pht huy cc gi tr tt p ca gia nh
truyn thng Vit Nam.
- Truyn thng c kt gia nh, ngha xm tnh lng, knh trn, nhng di, ph n
thy chung, ht lng v chng con.
- Loi b nhng nhn t khng hp l ca gia nh truyn thng
- ng con, cc b dng h, bt bnh ng
* Xy dng c s hn nhn t nguyn, tin b, m bo t do kt hn v ly hn.
- Tnh yu chn chnh l c s ch yu
- c m bo tha nhn ca Php lut v hn nhn, ly hn v kt hn
* Xy dng trn c s quan h bnh ng, thng yu, c trch nhim cng chia
s, gnh vc cng vic ca cc thnh vin thc hin chc nng c bn ca gia nh.
- Quan h bnh ng v chng, quan h cha m - con ci - cc con
- Kt hp vi nhiu bin php ca x hi
* Xy dng gia nh Vit Nam gn vi qu trnh hnh thnh, xc lp, cng c tng
bc cc quan h gn b vi cng ng vi cc thit ch, t chc ngoi gia nh.
- Xy dng quan h gn b m bc cc gia nh
- Cng nhau thc hin ch trng, chnh sch mi
Cu 5: Mt s ni dung ch yu xy dng gia nh Vit Nam hin nay
Gi nghin cu
* Trn c s nh hng c bn trong xy dng gia nh mi a phng cn xy
dng tiu ch c th ph hp vi iu kin lch s, ph hp vi tng hnh thc gia nh
hin c.
- a phng khc nhau, tiu ch khc nhau
146

Gi tr li cu hi n tp
- Hnh thc gia nh hin c l c s ca tiu ch
- Sau mi phong tro c tng kt rt kinh nghim
* Tp trung vo ni dung c bn: L xy dng gia nh m no, bnh ng, tin b
v hnh phc.
- No m c hiu l tha mn nhng nhu cu vt cht v tinh thn ph hp vi kh
nng lao ng ca tng gia nh
- Xy dng quan h bnh ng nam - n, cha m v con ci
- L tng th trong i sng vn ha tinh thn ca mi gia nh
* Chin lc kinh t - x hi phi gn vi vic xy dng gia nh mi
- R sot li chin lc pht trin kinh t gn vi nhu cu pht trin x hi
- Sa i, a ra chnh sch x hi c lin quan n gia nh
* Quan tm n chnh sch gii phng ph n
* y mnh cng tc nghin cu khoa hc nhm gii quyt nhng vn ny sinh
cp bch lin quan n gia nh
- Nghin cu gi tr ca gia nh truyn thng
- Nghin cu gia nh hin i
- Thc hin ng dng v c bin pht m bo vng chc cc chun mc gia nh mi
hin i.

CHNG 12
Cu 1: Nu quan im c bn ca ch ngha Mc - Lnin v con ngi
Gi nghin cu
Trn c s trit hc Mc - Lnin, da vo thnh tu ca cc khoa hc, nhng cng trnh
l lun gn y c th khng nh v quan nim v con ngi nh sau:
* Con ngi l mt thc th x hi, mang bn cht x hi ng thi l mt thc
th t nhin c cu trc sinh hc
- Do con ngi c nhu cu vt cht, li ch vt cht, nhu cu tinh thn, li ch tinh
thn
- R rng vn gii phng cong ngi phi c t ra 2 phng din
+ Con ngi phi c sng trong mi trng x hi tt p
+ ng thi phi c p ng nhu cu ngy cng cao
* Mt t nhin v mt x hi trong con ngi c s thng nht bin chng
- Nh s tc ng ca mt x hi, mt t nhin trong con ngi nng ln trn trnh
con vt.
147

Gi tr li cu hi n tp
- S tc ng qua li trn y biu hin trong bn cht su xa v v bc l thng xuyn
trong hnh vi sng ca con ngi
- Bn cht con ngi l tng ha cc quan h x hi.
Cu 2: Nhng c trng ca con ngi x hi ch ngha.
Gi nghin cu
* Con ngi c iu kin thun li tm cho mnh con ng t ti s pht
trin khng ngng v hon thin.
(V t thnh qu ca cch mng x hi ch ngha mang li)
- Con ngi x hi ch ngha l con ngi lao ng mi c tri thc su sc v cng vic
mnh lm, c sc khe v lao ng gii bit cng hin cho x hi bng kh nng cao nht ca
mnh, bit t nh gi cht lng lao ng ca mnh.
* L con ngi c vn ha v ngha tnh. i sng c nhn phong ph. C tri thc
ngy cng y v a v c nhn, v t do, k lut, trch nhim cng dn.
* L con ngi giu lng yu nc, yu s nghip cch mng do chnh mnh tham
gia, c tnh yu giai cp, ng loi v tnh thn quc t chn chnh.
Kt lun: Nhng c trng trn to thnh bn cht ca con ngi mi x hi ch ngha,
c hnh thnh, hon thin tng bc trong qu trnh con ngi tham gia vo s nghip xy
dng ch ngha x hi.
Cu 3: Phn tch quan nim v ngun lc con ngi. Thc trng v pht huy ngun lc
con ngi Vit Nam hin nay.
Gi nghin cu
* Quan nim v ngun lc con ngi
Ngun lc con ngi l tng th nhng yu t thuc v th cht v tinh thn, o c,
phm cht, trnh tri thc v th x hito thnh nng lc ca con ngi v ca cng ng
ngi. Nng lc khi c s dng, pht huy s gp phn thc y s pht trin ca x hi.
* Phn tch
- Ngun lc con ngi l mt khi nim rng gm nhiu nhn t tiu ch c v vt cht
v tinh thn ca con ngi trong quan h gia c nhn - tp th v x hi.
- Ngun lc con ngi gm c yu t phm cht v nng lc ca con ngi.
- Gm c hot ng vt cht ln hot ng tinh thn ca con ngi
- Ch r con ngi va l sn phm ca s pht trin t nhin x hi m cn l ch th
tch cc ca qu trnh .
148

Gi tr li cu hi n tp
* Thc trng v vic pht huy ngun lc con ngi Vit Nam hin nay
- Thnh tu
+ ng ta xc nh mt lot quan im mang tnh h thng trong vic pht huy
nhn t con ngi.
Thng nht mc tiu tng trng kinh t vi cc mc tiu x hi ngay t
u, trong tng bc v trong sut qu trnh pht trin
Ly vic pht huy ngun lc con ngi - yu t c bn cho vic pht
trin nhanh v bn vng
Coi con ngi va l mc tiu, va l ng lc ca vic pht trin kinh
t x hi.
Nht qun mc tiu " Dn giu, nc mnh, x hi hi cng bng, dn
ch, vn minh".
+ ng li em li nhiu thnh tu quan trng cho vic pht trin t nc.
Trn lnh vc kinh t.
Chnh sch x hi gn b vi chin lc xy dng v pht trin kinh t (gii
quyt c 5 vn va cp bch va c bn: Xa i, gim ngho, to vic lm, ha
nhp x hi, m bo cng bng x hi, thc hin cng bng x hi)
+ Khuyt im:
Hn ch lnh vc kinh t: (Kinh t pht trin cha vng chc)
Nhim v gio dc cha c quan trng
Xy dng c cu x hi mi cn nhiu bt cp.
Thc hin dn ch trong qun l nh nc cn nhiu hn ch.
Cu 4: Phng hng v gii php c bn nhm pht huy ngun lc con ngi nc
ta hin nay.
Gi nghin cu.
* Tip thu c chn lc cc phng n gii quyt quan h gia tng trng kinh t
v thc hin cng bng x hi.
* Phng hng chung: Tng trng kinh t gn lin vi pht trin kinh t - x hi v
pht trin ngun lc con ngi.
- Qun trit quan im ch ngha Mc - Lnin v vai tr qun chng nhn dn.
- Qun trit t tng H Ch Minh: "Nu nc c lp m dn khng c hng hnh
phc, t do th c lp cng chng c ngha g"
149

Gi tr li cu hi n tp
- Ngh quyt i hi VIII, XI ca ng t con ngi vo v tr trng tm
- C th:
+ Kt hp chnh sch c cu kinh t vi hoch nh chnh sch x hi gii
quyt nhng vn ny sinh trong s bin ng c cu x hi giai cp.
+ Kt hp cht ch trong vic thc hin 2 mc tiu: Xy dng c s vt cht k
thut cho ch ngha x hi vi xy dng i ng lao ng p ng nhim v.
+ Kt hp u t nhng nhu cu cng nghip ha, hin i ha vi yu cu pht
trin nng thn, c bit vng su, vng xa.
+ Tranh th ti a ngun ni lc v ngoi lc.
+ Kt hp thc hin c ch qun l kinh t vi cc chnh sch khc iu tit thu
nhp.
* Nhng gii php
- Trn lnh vc kinh t
- Trn lnh vc chnh tr
- Trn lnh vc x hi
- Trn lnh vc gio dc
- Trn lnh vc vn ha, ngh thut

CHNG 13
Cu 1: Phn tch tnh tt yu ca Cch mng x hi ch ngha trn lnh vc t tng
vn ha.
Gi nghin cu
* T cuc u tranh gia cp trn lnh vc t tng v vn ha trong thi i ngy
nay.
- Di ch ngha t bn gia cp cng nhn, nhn dn lao ng b n dch v vn ha.
- Cch mng x hi ch ngha gii phng h khi nhng p bc trong c lnh vc
tinh thn.
- Trong thi k qu phi u tranh chng: T tng t sn, phong kin tp tc, thi
quen lc hu.
* Xut pht t i hi phi thay i phng thc sn xut tinh thn
- Cch mng x hi ch ngha thay i quan h sn xut c bng quan h sn xut
mi tin b hn (thay i i sng vt cht). Tt yu dn n thay i i sng tinh thn.
- T tng vn ha l mt trong nhng tin a ti s thng li ca ch ngha x hi.
150

Gi tr li cu hi n tp
* Xut pht t yu cu vn ha va l mc tiu va l ng lc ca qu trnh xy
dng CNXH.
- Xy dng ch ngha x hi phi c l lng: ng lc cch mng l cng, nng, tri
thc.
- Cch mng x hi ch ngha nhm gii phng trit ngi lao ng
- Con ngi l trung tm ca cc chin lc pht trin kinh t - x hi phi tp trung
vo con ngi mi lnh vc ca i sng x hi.
Cu 2: Nu v phn tch ni dung c bn ca cch mng x hi ch ngha trn lnh vc
t tng v vn ha Vit Nam.
Gi nghin cu
* Gio dc h t tng ca gia cp cng nhn
- Cng tc t tng l hot ng c tnh mc ch ca ng Cng sn nhm hnh thnh,
pht trin h t tng x hi ch ngha, lm cho n tr thnh h t tng ch o trong x
hi.
- Ni dung: "Lm cho th gii quan Mc - Lnin v t tng H Ch Minh gi v tr ch
o trong i sng tinh thn ca x hi".
- Phng hng bin php
* Nng cao trnh dn tr, y mnh s nghip gio dc, pht trin khoa hc, k
thut, cng ngh.
- Gio dc o to:
+ Nng cao cht lng, hiu qu gio dc
+ Pht trin quy m gio dc
+ Thc hin cng bng trong gio dc
- Vi hot ng khoa hc cng ngh.
+ Gii p kp thi nhng vn v l lun v thc tin
+ Cung cp lun c khoa hc cho ch trng chnh sch ca ng v Nh nc
+ Nng cao trnh cng ngh
+ C chnh sch s dng, o to, b tr, i ng cc nh khoa hc
* Xy dng nn vn ha tin tin, m bn sc dn tc
- Bn sc vn ha dn tc: Pht huy cc gi tr bn vng, nhng tinh hoa ca cng ng
cc dn tc Vit Nam.
- Tin tin: Yu nc v tin b
* Xy dng con ngi pht trin ton din
151

Gi tr li cu hi n tp
- Xy dng con ngi c mu nhn cch mi
- Th hin cc tiu ch c th
* Tng cng vai tr lnh o ca ng vi cch mng t tng vn ha
- Ni dung: Tng cng h t tng ca gia cp cng nhn
ng lnh o vn ha bng phng php vn ha
Tng cng o to cn b, chuyn gia vn ha
- Yu cu:
+ Trn lnh vc t tng, vn ha: m bo th gii quan ca ch ngha Mc Lnin, t tng HCM gi vai tr l nn tng t tng x hi
+ y mnh cng tc tng kt thc tin v nghin cu l lun
+ Nng cao hiu qu v cht lng cng tc tuyn truyn
+ Ban hnh cc vn bn v bo v ng
+ Nng cao hiu qu v cht lng cng tc tuyn truyn
+ Trn lnh vc vn ha, vn ngh
Thy c vai tr ca vn ha, vn ngh
Chm lo nng cao nhn thc, hiu bit v l tng cch mng cho vn ngh
s.
i mi phng thc lnh o ca ng vi vn ha, vn ngh.

152

Ti liu tham kho

TI LIU THAM KHO

1. Gio trnh ch ngha x hi khoa hc, Hi ng Trung ng ch o bin son gio


trnh quc gia cc b mn khoa hc Mc Lnin v t tng H Ch Minh. NXB
Chnh tr Quc gia 2002.
2. Gio trnh ch ngha x hi khoa hc, B gio dc. NXB Chnh tr quc gia 2003.
3. Vn kin i hi i biu ton quc ca ng VI, VII, VIII, X.
4. H Ch Minh ton tp. NXB Quc gia 2000.

153

Mc lc

MC LC

GII THIU MN HC.......................................................................................................................... 1


I. GII THIU CHUNG ......................................................................................................................... 1
II. MC CH MN HC..................................................................................................................... 1
III. PHNG PHP NGHIN CU MN HC THEO HNH THC GIO DC T XA.............. 1
CHNG 1: LC KHO T TNG X HI CH NGHA....................................................... 4
GII THIU CHUNG ............................................................................................................................ 4
MC CH YU CU CN NM VNG .......................................................................................... 4
NI DUNG ............................................................................................................................................. 4
1.1. KHI NIM V PHN LOI T TNG X HI CH NGHA........................................ 4
1.2. LC KHO T TNG X HI CH NGHA TRC MC.......................................... 6
1.3. S HNH THNH V PHT TRIN CA CH NGHA X HI KHOA HC ................ 10
1.4. KT LUN................................................................................................................................ 13
CU HI N TP ............................................................................................................................... 14
CHNG 2: V TR, I TNG, PHNG PHP V CHC NNG CA CH NGHA X HI
KHOA HC ............................................................................................................................................. 15
GII THIU CHUNG .......................................................................................................................... 15
MC CH YU CU CN NM VNG ........................................................................................ 15
NI DUNG ........................................................................................................................................... 15
2.1. V TR CA CH NGHA X HI KHOA HC................................................................... 15
2.2. I TNG NGHIN CU V PHM VI KHO ST, NG DNG CA CH NGHA X HI
KHOA HC ..................................................................................................................................... 17
2.3. PHNG PHP CA CH NGHA X HI KHOA HC .................................................. 18
2.4. CHC NNG V NHIM V CA CH NGHA X HI KHOA HC V NGHA VIC
NGHIN CU CH NGHA X HI KHOA HC...................................................................... 19
2.5. KT LUN................................................................................................................................ 20
CU HI N TP ............................................................................................................................... 21
CHNG 3: X HI X HI CH NGHA...................................................................................... 22
GII THIU CHUNG .......................................................................................................................... 22
MC CH YU CU CN NM VNG ........................................................................................ 22
NI DUNG ........................................................................................................................................... 22
3.1. HNH THI KINH T X HI CNG SN CH NGHA ................................................... 22
3.2. NHNG C TRNG C BN CA X HI X HI CH NGHA............................... 26
3.3. THI K QU LN CH NGHA X HI VIT NAM ............................................ 28

154

Mc lc
3.4. KT LUN................................................................................................................................ 29
CU HI N TP ............................................................................................................................... 30
CHNG 4: S MNH LCH S CA GIAI CP CNG NHN ................................................. 31
GII THIU CHUNG .......................................................................................................................... 31
MC CH, YU CU CN NM.................................................................................................... 31
NI DUNG ........................................................................................................................................... 31
4.1. KHI NIM GIAI CP CNG NHN.................................................................................... 31
4.2. NI DUNG V IU KIN KHCH QUAN QUY NH S MNH LCH S CA GIAI CP
CNG NHN................................................................................................................................... 33
4.3. NHNG NHN T CH QUAN, C BIT L VAI TR CA NG CNG SN TRONG
QU TRNH THC HIN S MNH LCH S CA GIAI CP CNG NHN ...................... 35
4.4. S MNH LCH S CA GIAI CP CNG NHN VIT NAM ........................................ 37
4.5. KT LUN................................................................................................................................ 39
CHNG 5: CCH MNG X HI CH NGHA ........................................................................... 40
GII THIU CHUNG .......................................................................................................................... 40
MC CH YU CU CN NM VNG ........................................................................................ 40
NI DUNG ........................................................................................................................................... 40
5.1. CCH MNG X HI CH NGHA - QUY LUT PH BIN CA QU TRNH CHUYN
BIN T CH NGHA T BN LN CH NGHA X HI..................................................... 40
5.2. MC TIU, NI DUNG V NG LC CA CUC CCH MNG X HI CH NGHA 43
5.3. L LUN CCH MNG KHNG NGNG CA CH NGHA MC - LNIN V S VN
DNG VIT NAM....................................................................................................................... 45
5.4. KT LUN................................................................................................................................ 48
CU HI N TP ............................................................................................................................... 48
CHNG 6: THI I NGY NAY ................................................................................................... 49
GII THIU CHUNG .......................................................................................................................... 49
MC CH YU CU CU CN NM VNG............................................................................... 49
NI DUNG ........................................................................................................................................... 49
6.1. KHI NIM V THI I V THI I NGY NAY ...................................................... 49
6.2. TNH CHT V NHNG MU THUN C BN CA THI I NGY NAY............. 52
6.3. NHNG C IM C BN V XU TH VN NG CA THI I NGY NAY .. 54
6.4. KT LUN................................................................................................................................ 56
CU HI N TP ............................................................................................................................... 56
CHNG 7: NN DN CH X HI CH NGHA V NH NC X HI CH NGHA ... 58
GII THIU CHUNG .......................................................................................................................... 58
MC CH YU CU CU CN NM VNG............................................................................... 58
NI DUNG ........................................................................................................................................... 58
7.1. NN DN CH X HI CH NGHA ................................................................................. 58
7.2. NH NC X HI CH NGHA ........................................................................................ 60

155

Mc lc
7.3. CI CCH NH NC TRONG QU TRNH I MI H THNG CHNH TR VIT NAM
HIN NAY ....................................................................................................................................... 62
7.4. KT LUN................................................................................................................................ 63
CU HI N TP ............................................................................................................................... 64
CHNG 8: LIN MINH GIA CNG NHN VI NNG DN V TR THC TRONG THI K
QU LN CH NGHA X HI................................................................................................... 65
GII THIU CHUNG .......................................................................................................................... 65
MC CH YU CU CU CN NM VNG............................................................................... 65
NI DUNG ........................................................................................................................................... 65
8.1. C CU X HI - GIAI CP TRONG THI K QU LN CH NGHA X HI... 65
8.2. NI DUNG C BN CA LIN MINH GIA GIAI CP CNG NHN VI NNG DN V
TR THC TRONG THI K QU LN CH NGHA X HI VIT NAM ................. 68
8.3. KT LUN................................................................................................................................ 71
CU HI N TP ............................................................................................................................... 71
CHNG 9: VN DN TC TRONG QU TRNH XY DNG CH NGHA X HI .... 72
GII THIU CHUNG .......................................................................................................................... 72
MC CH YU CU CU CN NM VNG............................................................................... 72
NI DUNG ........................................................................................................................................... 72
9.1. DN TC V HAI XU HNG KHCH QUAN CA PHONG TRO DN TC........... 72
9.2. NI DUNG CNG LNH DN TC CA NG CNG SN......................................... 74
9.3. VN DN TC VIT NAM V CHNH SCH DN TC CA NG V NH NC
TA HIN NAY ................................................................................................................................. 76
9.4. KT LUN................................................................................................................................ 77
CU HI N TP ............................................................................................................................... 78
CHNG 10: VN TN GIO TRONG QU TRNH XY DNG CH NGHA X HI 79
GII THIU CHUNG .......................................................................................................................... 79
MC CH YU CU CN NM VNG ........................................................................................ 79
NI DUNG ........................................................................................................................................... 79
10.1. BN CHT NGUN GC V TNH CHT CA TN GIO .......................................... 79
10.2. VN TN GIO TRONG X HI X HI CH NGHA ........................................... 81
10.3. VN TN GIO VIT NAM V CHNH SCH TN GIO CA NG V NH NC
TA HIN NAY ................................................................................................................................. 83
10.4. KT LUN.............................................................................................................................. 85
CU HI N TP ............................................................................................................................... 85
CHNG 11: VN GIA NH V XY DNG GIA NH TRONG THI K QU LN CH
NGHA X HI ...................................................................................................................................... 86
GII THIU CHUNG .......................................................................................................................... 86
MC CH YU CU CU CN NM VNG............................................................................... 86
NI DUNG ........................................................................................................................................... 86

156

Mc lc
11.1. GIA NH, MI QUAN H GIA NH X HI ................................................................. 86
11.2. NHNG IU KIN V TIN XY DNG GIA NH TRONG QU TRNH XY DNG
CH NGHA X HI ..................................................................................................................... 89
11.3. NHNG NH HNG C BN V MT S VN T RA I VI GIA NH VIT
NAM HIN NAY ............................................................................................................................. 90
11.4. KT LUN.............................................................................................................................. 91
CU HI N TP ............................................................................................................................... 91
CHNG 12: VN NGUN LC CON NGI TRONG QU TRNH XY DNG CH NGHA
X HI..................................................................................................................................................... 93
GII THIU CHUNG .......................................................................................................................... 93
MC CH YU CU CU CN NM VNG............................................................................... 93
NI DUNG ........................................................................................................................................... 93
12.1. NGUN LC CON NGI V VAI TR CA N TRONG S NGHIP XY DNG CH
NGHA X HI............................................................................................................................... 93
12.2. PHT HUY NGUN LC CON NGI VIT NAM ..................................................... 96
12.3. KT LUN.............................................................................................................................. 99
CU HI N TP ............................................................................................................................... 99
CHNG 13: CCH MNG X HI CH NGHA TRN LNH VC T TNG VN HO100
GII THIU CHUNG ........................................................................................................................ 100
MC CH YU CU CU CN NM VNG............................................................................. 100
NI DUNG ......................................................................................................................................... 100
13.1. TNH TT YU CA CCH MNG X HI CH NGHA TRN LNH VC T TNG
VN HO ...................................................................................................................................... 100
13.2. NI DUNG C BN CA CCH MNG X HI CH NGHA TRN LNH VC T TNG
V VN HO VIT NAM ....................................................................................................... 102
13.3. KT LUN............................................................................................................................ 105
CU HI N TP ............................................................................................................................. 106
GI TR LI CU HI N TP .................................................................................................. 107
CHNG 1......................................................................................................................................... 107
CHNG 2......................................................................................................................................... 110
CHNG 3......................................................................................................................................... 112
CHNG 4......................................................................................................................................... 115
CHNG 5......................................................................................................................................... 119
CHNG 6......................................................................................................................................... 124
CHNG 7......................................................................................................................................... 128
CHNG 8......................................................................................................................................... 131
CHNG 9......................................................................................................................................... 135
CHNG 10....................................................................................................................................... 139
CHNG 11....................................................................................................................................... 144

157

Mc lc
CHNG 12....................................................................................................................................... 147
CHNG 13....................................................................................................................................... 150
TI LIU THAM KHO ..................................................................................................................... 153
MC LC............................................................................................................................................... 154

158

You might also like