Dz anlamda, Marksizm, Marx in yazili eserinden olusan bir sey se, Okuyan in, asagida ayri

ntilariyla grecegimiz bu rnekte, aik ve net bir sekilde Marksist oldugu kabul edilme
k durumundadir. Marx in bir yazisini amacina ve momentine ok uygun bir sekilde mcade
lesine kosmustur! Bir Marksist iin, sadece basarisindan dolayi kutlanacak bir isl
emdir Okuyan in yaptigi. (Ikincil bazi kusurlari daha sonra ele alinacak.) Bir baska
ifadeyle, Okuyan in Marx i arpitmasi sz konusu degildir. Varsa, arpiklik Marx ta aranmal
idir. Okuyan, ok nemli bir islev yerine getirmis ve orada yillardir ylece duran bir
metni, ok uygun bir anda, her politikacinin sonsuzca hakki olan bir sekilde diri
ltmis, islevlendirmistir.

Dolayisiyla, bu olay nezdinde Okuyan la ugrasmak, onda takilip kalmak dpedz kolaycil
ik, aika kakinciliktir. Marx la ugrasmaya cesaret edemeyenin, Marx in otoritesine gc yet
eyenin Okuyan hattina karsi cephe ama girisimidir ve bu hal tarziyla Okuyan la basa
rili bir sekilde ugrasilmasi da mmkn degildir.
Hakkiyla bir is yapmis ve temel referansi isaret etmistir Okuyan; muhataplari, b
u islemi grmelidir. Grmeyenlerin kolayci hedefler ve gereksiz muhataplar zerinden, b
arisik Marksizm egzersizleri yaptigi aiktir. Marksizmi ve hele kurucusunu kavga a
lanina sokan Okuyan a sadece tesekkr edilmelidir. Bu bakimdan, tartismayi Marx in zeri
nden atlayarak, dogrudan Marx i ele almadan yapanlarin tamaminin kaak grestigini syle
yebiliriz. Marx sz konusu olduktan sonra, tam tersini yapmak ve Okuyan i syle kenara
ekmek gerekecektir. Nitekim Okuyan kendisine byle bir islem yapmistir. Bize de bu
isleme uymak dsmelidir.
Marx in, nceki birka yil ve 1848 tarihli Komnist Manifesto baslangi alinirsa, 1864 gib
i ileri bir tarihte, Marksizmin artik belirdigi kabul edilmek durumunda olan bir
srecin olgun asamasinda, kaleme alinmis bir yazisinin, nsel olarak reddedilmesi, o
k zor, znesini kirk kere dsndrecek bir islemdir. Hem de, teori dnyasinin karmasik deh
lizlerine iliskin, rnegin yabancilasma , meta fetisizmi gibi bir meselede degil, dosdo
gru politik bir konuda, Marksizmin kurucusunun tartisilmasinin gayet etin ve tart
isanin kendini riske ettigi bir islem oldugu apaiktir.
Marksist-olmayan mektup
Tartisma konusu mektup, hibir Marksistin sahiplenebilecegi nitelikte bir belge de
gildir. Bugn, yz elli yili askin tarihinden sonra, bu mektubun, Marx in Marksist-olm
ayan esitli eylem ve islemleri arasinda oldugunu aika ifade ediyoruz. Marksist-olma
yan Marx a karsi Marksizmi savunacagiz.
Bu tartismada, Okuyan in yansittigi Marx in gerek-Marx oldugunu, Okuyan i siddetle eles
tirenlerin savundugu Marx in gerek-Marksist olmadigini ileri srecegiz. Yani, tam da
Okuyan in ileri srdg gibi, Marx cumhuriyetiydi , ama bu anda, Marx, Marksist degildi.
Bize Marx tan miras kalmis olanlar arasindadir bu mektup. Ancak biz bu mektubu, Ma
rksizmin izleyecegi ve gelistirecegi yola iliskin degil, uzak duracagi ve kreltec
egi, kritik anlarda kesip atacagi bir miras olarak ele aliyoruz. Trkiye Marksizmi
nde bu mektup, bu zamana kadar, grmezden gelinerek, krelmeye terk edilmisti. Gndeme
gelmesiyle, mektuba iliskin kreltici tutumun, yerini, budayici bir tutuma terk e
tmesi zorunlu olmustur.
*
Mektup, baskanlik seimini ikinci kez kazanan Abraham Lincoln kutlamak iin Uluslarara
si Isi Birligi (Birinci Enternasyonal) adina Marx tarafindan Kasim 1864 te yaziliyo
r ve Ocak 1865 te bir heyet tarafindan Londra daki ABD Elisine sunuluyor.
Marx, ncelikle, i savasi zaferle bitirmek zere olan ABD deki baskanlik seimini taniyor
ve sonucunu kutluyor: Byk bir ogunlukla tekrar seilmeniz dolayisiyla Amerikan halkin
i kutlariz.

Bir devrimci, ortada acil ve somut bir ilgi yokken, kendinden olmadigi apaik bir
iktidari neden kutlar? Bir devletin basindaki devrimci ekibin uymak durumunda ol
dugu diplomatik usullerden mi sayilmalidir bu kutlama? Hayir. Aik ve pratik bir y
arar mi umulmaktadir kutlamayla? Hayir; Enternasyonal in ABD Baskanindan dileyebil
ecegi hibir himaye yoktur. Uluslararasi Isi Birligi kck ve ABD topraklarinda sekilsiz
gtlenmis bir yapidir henz. Bu kutlamada, politik taktik hesaplari iererek asan bir
boyut oldugu grlecektir.