Professional Documents
Culture Documents
Baigiang TDH
Baigiang TDH
Bi ging
gi ng mn
mn hc
h c
T NG HA
V IU KHIN TI U
Mc lc
MC LC
Chng 1: GII THIU CHUNG V IU KHIN T NG
1 Khi nim ......................................................................................................................... 4
2 Cc nguyn tc iu khin t ng.................................................................................... 4
2.1 Nguyn tc gi n nh .............................................................................................. 4
2.2 Nguyn tc iu khin theo chng trnh ................................................................... 4
3 Phn loi h thng KT ................................................................................................. 4
3.1 Phn loi theo c im ca tn hiu ra....................................................................... 4
3.2 Phn loi theo s vng kn.......................................................................................... 4
3.3 Phn loi theo kh nng quan st tn hiu ................................................................... 5
3.4 Phn loi theo m t ton hc..................................................................................... 5
4 Biu iu khin t ng trong mt nh my ................................................................. 6
5 Php bin i Laplace ....................................................................................................... 6
Chng 2: M T TON HC CC H THNG TUYN TNH
1 Khi nim chung............................................................................................................... 8
2 Hm truyn t ................................................................................................................. 8
2.1 nh ngha : ............................................................................................................... 8
2.2 Phng php tm hm truyn t................................................................................ 8
2.3 i s s khi ......................................................................................................10
3 Phng trnh trng thi ....................................................................................................13
3.1 Phng trnh trng thi tng qut ..............................................................................13
3.2 Chuyn i gia hm truyn t v phng trnh trng thi.......................................15
Chng 3: PHN TCH CC H THNG TUYN TNH
1 Khi nim ........................................................................................................................17
2 p ng thi gian ca h thng........................................................................................17
2.1 Tm p ng thi gian t hm truyn t...................................................................17
2.2 Tm p ng thi gian t phng trnh trng thi ......................................................19
3 c tnh tn s .................................................................................................................20
3.1 Hm truyn t tn s................................................................................................20
3.2 c tnh tn s ..........................................................................................................21
4 Tnh n nh ca h thng................................................................................................22
4.1 Khi nim chung .......................................................................................................22
4.2 Xc nh tnh n nh t phng trnh trng thi .......................................................23
5 Cht lng ca qu trnh iu khin.................................................................................24
5.1 Khi nim chung .......................................................................................................24
5.2 nh gi cht lng ch xc lp ........................................................................24
5.3 nh gi cht lng qu trnh qu .....................................................................25
5.4 Tnh iu khin c v quan st c ca h thng.................................................25
6 Gii thiu v h thng iu khin s ................................................................................27
6.1 Khi nim chung .......................................................................................................27
6.2 Ly mu v gi mu..................................................................................................27
Chng 4: GII THIU V NHN DNG
1 Khi nim chung..............................................................................................................30
2 Nhn dng m hnh khng tham s ..................................................................................30
2.1 Gii thiu chung........................................................................................................30
2.2 Nhng kt lun tng qut ..........................................................................................31
2.3 Nhn dng mt s m hnh c bn ............................................................................32
3 Nhn dng m hnh c tham s ........................................................................................34
3.1 c im chung ........................................................................................................34
3.2 Tn hiu kch thch cho nhn dng.............................................................................34
3.3 Cc m hnh ca i tng v ca nhiu ...................................................................37
2
Mc lc
3.4
3.5
3.6
3.7
3.8
Chng 1
Chng 1
GII THIU CHUNG V IU KHIN T NG
1
Khi nim
Mt h thng KT c xy dng t 3 b phn ch yu theo s sau :
f
u
M
Trong :
- O : i tng iu khin
- C : b iu khin, hiu chnh
- M : c cu o lng
Tn hiu
- u : tn hiu ch o/ tn hiu vo/ tn hiu diu khin
- y : tn hiu ra
- f : nhiu
- z : tn hiu phn hi
- e : sai lch iu khin
V d v mt h thng iu khin
Cc nguyn tc iu khin t ng
3.1 Phn lo
i theo c im ca tn hi
u ra
- Tn hiu ra n nh
- Tn hiu ra theo chng trnh
3.2 Phn lo
i theo s vng kn
- H h
- H kn
4
Chng 1
3.3 Phn lo
i theo kh nng quan st tn hi
u
Tapis 1
Poussoirs
3
Poussoir
1
Tapis 3
Tapis 2
3.4 Phn lo
i theo m t ton hc
- H tuyn tnh: c tnh tnh ca tt c cc phn t c trong h thng l tuyn tnh. c
im c bn: xp chng.
- H phi tuyn: c t nht mt c tnh tnh ca mt phn t l mt hm phi tuyn.
- H thng tuyn tnh ha.
Chng 1
Qun l nh my
Qun l sn xut,
lp k hoch sx.
Niv 4
Niv 3
Niv 2
Niv 1
Niv 0
F ( s ) = f (t )e st dt
0
- s: bin laplace
- f(t): hm gc
- F(s): hm nh
*Mt s tnh cht
1. nh laplace ca o hm hm gc
L f ' (t ) = sF (s ) f (0)
{ }
L { f (t )} = s F ( s )
(n)
F ( s )
L f ( )d =
s
0
3. nh laplace ca hm gc c tr
6
Ch ng 1
L { f (t )} = e s F ( s )
7. Gi tr cui ca hm gc
f () = lim sF (s )
s 0
MT S HM THNG DNG
f(t)
(t)
1
F(s)
1
1
s
1
s2
1
2t 2
1
s3
e-at
1
s+a
a
a ( s + a)
1-e-at
sinat
F(z)
1
z
z 1
Tz
( z 1)
T 2 z ( z + 1)
3
2 ( z 1)
2
z
z e aT
(1 eaT ) z
( z 1) ( z e aT )
a
s + a2
s
2
s + a2
2
cosat
Chng 2
Chng 2
M T TON HC CC H THNG TUYN TNH
1
Hm truyn t
U(s)
Y(s)
G(s)
trong
vi
Y (s)
G (s) =
U ( s)
G (s ) = 21
...
...
Grm ( s ) rxm
Gr1 (s )
2.2 Ph ng php tm hm truyn
t
T phng trnh vi phn t ng qut ca mt khu (h th ng) c dng
d n y (t )
dy (t )
d m u (t )
du(t )
an
+
...
+
a
+
a
y
(
t
)
=
b
+ ... + b1
+ b0u(t )
1
0
m
n
m
dt
dt
dt
dt
bin i laplace vi cc iu kin ban u bng 0 v theo nh ngha, ta c dng t ng qut ca
hm truyn t
bm s m + ... + b1s + b0 M ( s )
G (s) = n
=
an s + ... + a1s + a0 N ( s )
Chng 2
-
V d 1 : ng c in m t chiu kich t c lp
i
J
+
u=
J
B
J 2 +B
+ K e
K i dt
dt
K i dt
V y
u=
LJ d 2 RJ + LB d RB
+
+
+ Ke
2
K i dt
K i dt K i
U ( s ) = a2 s 2 + a1s + a0 (s )
Hm truyn t ca ng c in m t chiu l:
( s)
1
G (s) =
=
2
U ( s ) a2 s + a1s + a0
Chng 2
V d 2:
u(t)
r
y(t)
Trong :
u(t): lu lng cht l ng vo; y(t) l lu lng cht l ng ra; A l din tch y ca b cht
lng
G i p(t) l p sut ca cht lng ti y b, bit cc quan h sau:
p (t )
y (t ) =
(r l h s)
r
p(t ) = h(t )
Tm hm truyn t ca b cht lng.
Gii
Theo cc quan h trong gi thit, ta c:
p (t )
y (t ) =
= h
(3)
r
r
gia tng chiu cao ct cht lng l:
dh u (t ) y (t )
(4)
=
dt
A
T (3) v (4), suy ra:
dy u (t ) y(t )
dy
=
rA + y (t ) = u (t )
dt r
A
dt
Hm truyn t ca b cht lng trn l:
Y ( s)
K
G (s) =
=
=
U ( s ) rAs + 1 Ts + 1
2.3
i s s khi
- Mc ni tip
- Mc song song
- Mc phn hi
U(s)
Y(s)
+
G1
G (s )=
G1
1 G1G2
G2
- Chuyn tn hiu vo t trc ra sau m t khi
- Chuyn tn hiu ra t sau ra trc m t kh i
MT S V D V XY DNG S IU KHIN CA H THNG
V d 1 : IU KHIN MC CHT LNG TRONG B CHA
10
Chng 2
+ h (t ) = Qi (t ) + Qa (t ) vi =25
dt
Hm truyn c a b cht lng
H (s)
1
1
G (s) =
=
=
Qe ( s) s + 1 25s + 1
Hm truyn c a c b chuyn i dng in sang p sut v van t ng l
1
Q ( s)
; Tv=4
=
GV ( s ) = e
N (s ) TV s + 1
X
P
LI
LIC
Qi
Qa
LV
H0 h
Qo
LT
VT
Yu cu :
1. Thnh lp s iu khin ca h th ng.
2. Tm cc hm truyn t GHU ( s),WHQa (s ),WHQ0 ( s )
3. Gi s cha c b iu khin C(s) = 1. Tm gi tr xc lp c a ct nc ng ra nu u(t)=
5.1(t) v Qa = 2.1(t).
S
Qa
X
C(s)
Qi
GV(s)
G(s)
Y
GLT(s)
Qo
11
Chng 2
Ta
Ti
Qe
Ti
1
a1s + a0
b0
c0
Ta
12
Chng 2
3.1 Ph ng trnh tr
ng thi tng qut
3.1.1 Khi nim
- i vi m t h th ng, ngoi tn hiu vo v tn hiu ra cn quan tm, i khi ta cn quan st
cc trng thi khc. V d : i vi ng c in l dng in, gia t c ng c, tn hao, v.v
- Cc trng thi ny c g khc vi tn hiu ra ? Nu l tn hiu ra th phi o lng c bng
cc b cm bin, cn bin trng thi th hoc o c, hoc xc nh c thng qua cc i
lng khc.
- T ngi ta xy dng mt m hnh ton cho php ta c th xc nh c cc bin trng
thi.
3.1.2 Dng tng qut ca phng trnh trng thi
Xt h th ng c m tn hiu vo v r tn hiu ra.
y1(t)
u1(t)
ur(t)
H thng
ys(t)
H thng c :
u1
- m tn hiu vo: u1(t), u2(t), , um(t), vit
U = ... , U m
u
m
y1
- r tn hiu ra: y1(t), y2(t), , yr(t), vit
Y = ... , Y r
y
r
x1
- n bin trng thi : x1(t), x2(t), , xn(t), vit X = ... , X n
x
n
Phng trnh trng thi dng t ng qut ca h th ng c biu din di dng :
X = AX + BU
Y = CX + DU
Vi
A nxn , B nxu , C rxn , D rxm
A, B, C, D g i l cc ma trn trng thi, nu khng ph thu c vo thi gian g i l h thng
dng.
Nhn xt :
- Phng trnh trng thi m t ton h c ca h thng v mt thi gian di dng cc
phng trnh vi phn.
- H thng c biu din di dng cc phng trnh vi phn bc nht.
V d 1 :
Xy dng phng trnh trng thi c a m t h thng cho di dng phng trnh vi phn nh
sau :
d 2 y dy
2 2 + + 5y = u
dt
dt
13
Chng 2
Gii :
H c m t tn hiu vo v m t tn hiu ra.
x1 = y
t
dy
x2 =
= y
dt
T phng trnh trn, ta c :
2 x2 + x2 + 5 x1 = u
Nh vy :
x1 = y = x2
5
1
1
x2 = 2 x1 2 x2 + 2 u
1
0
0
x1
x1
1 + 1 u
x = 5
x2
2
2
2
2
x1
y = [ 0 1]
x2
X = AX + BU
Y = CX + DU
V d 2 :
Cho mch in c s nh hnh v sau, hy thnh lp phng trnh trng thi cho
mch in ny vi u 1 l tn hiu vo, u2 l tn hiu ra.
ui
u0
Gii :
Gi s mch h ti v cc iu kin u bng 0. Gi i l dng in chy trong mch, ta c :
t
di 1
u
=
Ri
+
L
+
idt
i
dt C 0
t
u = 1 idt
0 C
0
t cc bin trng thi l :
x1 = i, x2 = u0 , ta c :
ui = Rx1 + Lx1 + x2
Cx2 = x1
hay
R
1
1
x1 = L x1 L x2 + L ui
v x2 = u0
x = 1 x
2 C 1
V y :
14
Ch ng 2
x1 L
x = 1
2
C
1
1
L x1
+ L ui
x
0 2 0
x
u0 = [ 0 1] 1
x2
x1
K
s s1
x2
1
s s2
1
s sn
xn
...
xn = sn xn + xn1
1][ x1
x2
xn ]
G (s) = i =
Y (s) = i U ( s)
U ( s)
i =1 s si
i =1 s si
S cu trc nh sau :
15
Ch ng 2
1
s s1
1
s s2
X2
Xn
Nh vy : sX i = si X i + U
Hay
y = [ K1
s2
K2
Y2
K2
1
s sn
x1 s1
x
2 =
xn 0
Y1
K1
Yn
Kn
xi = si xi + u
1
1
+ u
1
sn 1
K n ][ x1
x2
xn ]
x2 = x3
...
xn =
a1
a
K
x1 ... n1 xn + u
an
an
an
16
Ch ng 3
Chng 3
PHN TCH CC H THNG TUYN TNH
1
Khi nim
Nhim v c a chng :
- Xy dng p ng thi gian
- Xy dng p ng tn s
- Phn tch tnh n nh
- Phn tch cht lng
K
Ts + 1
G (s) =
Hm qu :
h (t ) = K 1 e t / T
y
K
K/T
G (s) = K
02
s 2 + 20 s + 02
Hm qu
1
h(t ) = K 1
e0t sin 0 1 2 t + arccos
2
1
Mt s quan h :
max 100 exp
2
1
17
Ch ng 3
Tmax
arctg
1 + 4 4 2 2
2
12
Amplitude
10
10
15
20
25
30
35
40
Time (sec)
Hm qu ca khu dao ng bc 2
2.1.3 Khu tng qut
y(t ) = L1 {G( s )U (s )}
Tm p ng thi gian c a m t khu bt k bng ph ng php gn ng Tustin (s ha)
a) Phng php : s ha tn hiu lin tc thnh tn hiu gin o n tm p ng thi gian.
Ngha l : chuyn hm truyn t t h lin tc sang h gin on.
- Trong h gin o n, quan tm n y(kT)
- Bin i ton h c trong h gin o n l Y(z)
- c im : y(kT) -> Y(z)
y(k+m)T -> zmY(z)
b) Tm mi lin h gia h lin t c v h gin o n
Xt m t quan h gia Y(p) v U(p) d i d ng hm truyn t :
Y (s) 1
G (s) =
=
(1)
U ( s) s
Phng trnh vi phn tng ng l :
t
y(t ) = u (t )dt
Trn ng cong u(t), y(t) chnh l din tch xc nh bi ng cong u(t) vi tr c honh.
Ta c :
18
Ch ng 3
kT
y[(k + 1)T y (kT ) =
(k+1)T
T
[u (k + 1)T + u (kT ) ]
2
G( z) =
=
(2)
U ( z) 2 z 1
T (1) v (2), ta c m i lin h :
1
T z +1
2 z 1
hay
s
s
2 z 1
T z +1
c) Cch thc hin :
- Xc nh Y(s)
- Tm Y(z) tng ng
- Tm y(kT)
V d : V c tnh thi gian ca h thng c hm truyn t :
Y (s)
10
G (s) =
= 3
U (s) s + 2s 2 + s + 1
vi u(t) = 1t).
Gii :
Chn T = 1s, ta c :
s s 3 + 2 s 2 + s + 1 Y (s ) = 10
3
2
2 z 1 2 z 1
2 z 1 2 z 1
+
2
T z + 1 + T z + 1 + 1 Y ( z ) = U ( z )
T z + 1 T z + 1
Thay T = 1, ta c :
2
2( z 1) 8( z 1)3 + 8 ( z 1) ( z + 1) + 2 ( z 1) ( z + 1) 2 + ( z + 1)3 Y ( z ) = ( z + 1) 4 U ( z )
4
3
2
4
3
2
a4 z + a3 z + a2 z + a1 z + a0 Y ( z ) = b4 z + b3 z + b2 z + b1 z + b0 U ( z )
a4 y ( k + 4) = a3 y ( k + 3) a2 y ( k + 2) a1 y ( k + 1) a0 y( k ) + ( b4 + b3 + b2 + b1 + b0 )
19
Ch ng 3
X (t ) = e At X (0) + e A(t ) BU ( )d
0
t
At
Y (t ) = C e X (0) + e A( t ) BU ( )d + DU
0
Trong :
e At = L1
{( pI A) }
1
Ch :
A 1 =
Aadj
1
1 p + 2
p + 2 1
p +1
1
1
=
=
( pI A ) =
p + 1
( p + 1)( p + 2 ) 0 p + 2 0
0
2 t
t
2 t
e
e e
1
e At = L1 ( pI A ) =
et
0
Theo cng thc trn, ta c :
1 t e2t
t
e 2(t ) e (t ) e 2(t ) 0
e +
X (t ) =
2
1( )d = 2
( t )
1
0
e
t
1 e
y(t ) = x1 =
( p + 1)( p + 2 )
p +1
1 t e2t
e +
2
2
c tnh tn s
3.1 Hm truyn
t tn s
3.1.1 nh ngha:
Hm truyn t tn s ca mt khu (hay h thng), k hiu l G(j), l t s gia
tn hiu ra vi tn hiu vo trng thi xc lp khi tn hiu vo bin thin theo qui lut
iu ha u(t)= Umsin(t).
Ch ng 3
u (t ) e
y (t ) Ym e
j ( t + )
y (t ) Y e ( ) Y
G ( j ) = = m j (t ) = m e j
u (t )
Um
U me
j t +
- Theo nh ngha :
Nhn xt:
- Hm truyn t tn s l mt s phc
- Ph thu c vo tn s tn hiu.
c im :
- TTSBP i xng qua trc honh nn ch cn xy dng c tnh.
- Xc nh c mdun A, gc pha t TTSBP
3.2.2 c tnh tn s logarit (Bode)
Quan st s bin thin ca bin v gc pha theo tn s
Xy dng h gm 2 c tnh :
21
Ch ng 3
log
log
= 1 + 2
Tnh n nh ca h thng
22
Ch ng 3
nh ngha :
a) Mt h thng KT n nh nu qu trnh qu tt d n theo thi gian.
lim yqd (t ) = 0
t
i =1
i =1
(4)
(5)
0, i < 0
0, i < 0
Kt lun :
i) H thng iu khin t ng n nh nu tt c cc nghim c a phng trnh c tnh c
phn thc m.
ii) H thng iu khin t ng khng n nh nu c t nht m t nghim ca phng trnh
c tnh c phn thc dng.
iii) H th ng iu khin t ng bin gii n nh nu c t nht mt nghim ca phng
trnh c tnh c phn thc bng 0, cc nghim cn li c phn thc m.
4.2 Xc nh tnh n nh t ph ng trnh tr
ng thi
Ta bit hm truyn t c a h thng c tnh t ph ng trnh trng thi nh sau :
( sI A)adj
1
G (s ) = C ( sI A) B + D = C
B+D
det(sI A)
C th thy rng :
- Nghim ca phng trnh c tnh det(sI-A) = 0 l gi tr ring c a ma trn A.
Pht biu :
Mt h thng tuyn tnh n nh khi v ch khi ma trn A c tt c cc gi tr ring u
nm bn tri mt phng phc.
23
Ch ng 3
Gii :
Tm gi tr ring ca ma trn A
det(sI-A) = 0
s + 2 1
det
=0
s + 1
0
(s + 1)(s + 2) = 0
s1 = -1, s2 = -2
V y h thng trn n nh.
Thc t iu khin cho thy : khi gim max th Tmax tng v ngc li.
Thng thng, qui nh cho mt h thng iu khin :
max = (20 30)%
Tmax = 2 n 3 chu k dao ng quanh gi tr xc lp
c) Th i gian tng tm : l thi gian t 0 n lc tn hiu iu khin t c gi tr xc lp ln
u tin.
5.2 nh gi cht lng ch xc lp
Xt mt h thng kn phn hi -1.
U(s)
E(s)
Y(s)
Gh(s)
24
Ch ng 3
Theo nh ngha, ta c :
St = lim e(t ) = lim sE ( s)
t
s 0
Theo s kh i trn, ta c : E ( s ) =
U ( s)
1 + Gh ( s)
U ( s)
t
p 0 1 + G ( s )
h
Nhn xt : sai lch tnh St ph thuc
- Hm truyn t ca h h
- Tn hiu kch thch.
Hm truyn t ca h h c dng tng qut nh sau :
K b ' s m + ... + b1' s + 1 K
= G0 (s )
Gh ( s ) = m ' n
s
an s + ... + 1
s
l b c tch phn
V y
s 0
1
K
1 + G0 ( s)
s
U0
1+ K
Vi = 1,2,.. St = 0
Vi = 0 : St =
St = lim
U0
p 0
K
s 1 + G0 (s )
s
St = lim
Vi = 0 :
St =
U
Vi = 1:
St = 0
K
Vi = 2,3,.. St = 0
Y = CX + DU
Vi
25
Ch ng 3
V d :
Cho h thng c m t ton hc d i dng hm truyn t nh sau :
20
G (s) = 2
2s + s + 4
Gi s t cc bin trng thi l :
x1 = y
x1 = x2
Xc nh tnh iu khin c ca h th ng.
Gi i
Ta c :
x1 = x2
1 x1 0
x 0
hay 1 =
+ u
x2 = 2 x1 0.5 x2 + 10u
x2 2 0.5 x2 10
Ma trn P
0 0
1 0 0 10
P = [ B, AB ] =
10 2 0.5 10 10 5
det(P) = -100 0 nn rank(P) = 2.
V y h thng vi cch t bin trng thi nh trn l iu khin c.
5.4.2 Tnh quan st c
Mt h thng c gi l quan st c nu t cc vect U v Y c, ta c th xc
nh c cc bin trng thi X ca h thng.
Pht biu
iu kin cn v mt h thng m t ton hc di dng phng trnh trng
thi quan st c l rank(L) = n.
Vi L = [C, AC, (A)2C,, (A)n-1C]
Nhn xt :
- Tnh iu khin c ch ph thu c vo cc ma trn trng thi A, C.
V d :
Xt trong v d trn, ma trn trng thi C s l :
C = [1 0]
Ma trn quan st
1 0 2 1 1 0
L = [C ' A ' C '] =
=
0 1 0.5 0 0 1
Do rank(L) = 2 nn h trn quan st c.
26
Ch ng 3
a)
b)
c)
Ly mu
K s
Gi mu
Wh(p)
Ly mu
e*(t)
K s
E*(p)
e*(t)
E*(p)
Gi mu
e(t)
E(p)
27
Ch ng 3
e*(t)
a)
e(t)
2T 3T
iT
b)
2T 3T
iT
c)
Nhn xt :
e (t ) l tn hiu lin tc tng o n. Sau qu trnh bin i (l y mu v gi mu), e (t ) khc
vi e(t) ban u. Khi tn s l y mu ln cng ln (T b) th e (t ) cng gn ging dng ca
e(t).
6.2.1 Ly mu
Phng trnh c a tn hiu e*(t) sau khi c ly m u l :
e* (t ) = e(iT ) (t iT )
i =0
Do :
E * ( s ) = e(iT )e isT
i =0
(6.6)
S thay th ca b ly mu l tng nh sau :
e(t)
E(p)
e*(t)
E*(p)
28
Ch ng 3
1
1 1
sT
1 e
sT
2 sT
=
+ ...
e(0) + e(T )e + e(2T )e
s
1 e sT
isT
=
e(iT )e
s i =0
1 e sT *
E ( s) =
E ( s)
s
Nh vy, m t ton hc ca b gi mu bc 0 (Zero Order Hold) l :
E*(s)
1 e sT
s
E ( s)
Hm truyn t ca b gi mu bc 0 l :
1 e sT
GZOH ( s) =
s
Ghi ch : B ly mu v gi mu trong s trn khng th l m hnh ton hc cho m t
thit b c th no trong thc t. Tuy nhin, s kt hp gia b ly m u v gi mu li l m
hnh chnh xc ca b chuyn i ADC va DAC.
29
Ch ng 4
Chng 4
GII THIU V NHN DNG
1
Khi tin hnh iu khin mt i tng, ta cn bit thng tin v i tng, hay c th hn l
m hnh ton c a i tng cn iu khin (hm truyn t, graph tn hiu hay phng trnh
trng thi). Vic xy dng m hnh cho i tng c g i l m hnh ha. C 2 phng php
m hnh ha :
- Phng php l thuyt.
- Phng php thc nghim.
Trong phng php l thuyt, c c m hnh ton ca mt i tng no , ta cn phi :
- Thnh lp cc phng trnh vi phn m t cc qui lu t ha, l, qui lut cn b ng,
- S dng php bin i Laplace thnh lp cc hm truyn t.
- Ho c t cc bin trng thi xy dng cc phng trnh trng thi
Phng php ny v l thuyt s m t mt cch chnh xc m hnh ton ca i tng. Tuy
nhin, trong thc t, phng php ny gp phi mt s hn ch nh sau :
- Ta khng bit mt cch y tt c cc thng tin vit cc phng trnh vi phn.
- M hnh l thuyt i khi qu phc tp trong khi yu cu iu khin ch cn mt m hnh g n
ng n gin hn rt nhiu.
- Mt s tham s ca m hnh khng th xc nh bng phng php l thuyt nu trn.
V d : i vi ng c in m t chiu, hm truyn t c a ng c c dng
K
G (s) =
(T1s + 1)(T2 s + 1)
trong K, T1, T2 i vi m i ng c l khc nhau, thay i theo thi gian lm vic,
Phng php thc nghim xem i tng l m t hp en m ta cn xc nh tham s cho m
hnh ca i tng ny. Nh vy, s c th c nhiu m hnh khc nhau cho cng mt i tng.
V qu trnh xc nh tham s cho mt i tng no g i l nhn dng.
nh ngha
Nhn dng l phng php thc nghim nhm xc nh mt m hnh c th c a m t i tng
trn c s quan st cc tn hiu vo ra.
30
Ch ng 4
ya(t)
u(t)
M hnh
ym(t)
Phng php nhn dng m hnh khng tham s nhn d ng hm truyn t lin t c c a
i tng. Dng t ng qut ca hm truyn c vit nh sau :
Y ( s ) bm s m + ... + b1s + b0
G (s) =
=
U (s ) an s n + ... + a1s + a0
Nh vy c th xem y l phng php nhn dng cho m hnh c tham s t m hnh khng
tham s .
2.2 Nhng kt lun tng qut
Da trn hm qu c a i tng, trc tin, ta c th nhn c mt s kt lu n tng
qut v bc c a m hnh, v d ng cc im cc v im zero ca m hnh cng nh kt lun v
cc thnh phn c bn nh khu khuch i, tch phn, vi phn, v.v
2.2.1 Kt lun 1
1) Nu h(+0) = 0 th n > m. Nu khng, n = m
2) Nu
d
d
h(+0) = 0 th n - m > 1. Ngc li, nu
h(+0) 0 th n = m + 1.
dt
dt
bm s m + ... + b1s + b0
s ( an p n1 + ... + a1 )
31
Ch ng 4
2.2.3 Kt lun 3
Nu h(t) khng ln sng, c qu iu chnh nh ng sau gim dn v gi tr xc lp
h() = k v khng nh hn k th tham s Ti, Ti ca m hnh trong kt lun 2 tng ng phi l
nh ng s thc v phi tn ti duy nht mt ch s l {1,2,,m} mt trong cc bt ng th c
ca kt lu n trn khng th a mn.
2.2.4 Kt lun 4
Nu h(t) c m im cc tr, trong im cc i nm trn ng h() = k v im cc
tiu nm di ng h() = k th nhng tham s c a m hnh trong kt lu n 2 phi l nhng s
thc v tn ti m ch s trong kho ng {1,2,,m} c m bt ng thc trong kt lun 2 khng
tho mn.
2.2.5 Kt lun 5
Nu h(t) c v s im cc tr cch u nhau, trong im cc i nm trn ng h()
= k v im cc tiu nm d i ng h() = k th m hnh trong kt lu n 2 phi c cc im cc
l nh ng gi tr phc..
2.3 Nhn d
ng mt s m hnh c bn
2.3.1 M hnh PT1
G (s) =
- Hm truyn t
K
Ts + 1
- Hm qu h(t ) = K 1 e t / T
- Mt s tnh cht :
d
h(0) = 0 v
h ( +0 ) 0
dt
h() = k
tg =
dh
K
= (t ) t =0 = lim sG (s ) =
p0
dt t =0
T
Trong trng hp u(t) = u 0*1(t), do tnh cht tuyn tnh nn y(t) = u 0*h(t). Ta xc nh cc tham
s nh sau :
1) K ng tim cn vi h(t) ti t = v xc nh K= y()/u 0.
2) Xc nh im c tung b ng 0.632 ca y(t).
3) Honh chnh l tham s T.
2.3.2 M hnh dao ng bc 2 tt dn
K
- Hm truyn t
G (s) = 2 2
T s + 2 Ts + 1
32
Ch ng 4
1 2
e t / T
- Hm qu h(t ) = K 1
sin
t + ar cos
T
1 2
- Mt s tnh cht :
d
h(0) = 0 v
h (0) = 0 (b c ca mu s ln hn b c ca t s t nht l 2 b c)
dt
h() l m t hng s.
T hm qu , ta tnh c :
h = lim h (t ) = K
t
1 2
dh(t )
e t / T
=K
t
sin
2
dt
T
T 1
dh(t )
Gii phng trnh
= 0 , ta tm c cc im cc tr
dt
iT
i = 0,1,
Ti =
1 2
hmax
= h(T1 ) = K 1 + e
ln 2
T1 =
h = Ke
max
1 2
1+
Do
1 2
hmax
K
T=
T1 1 2
1 2
Phng php nhn dng
1) K ng tim cn vi h(t) v xc nh K = h().
2) Xc nh hmax, hmax tm .
3) Xc nh T1 v t suy ra T.
Trong trng hp u(t) = u 0*1(t), do tnh cht tuyn tnh nn y(t) = u 0*h(t). Ta xc nh cc tham
s nh sau :
1) K ng tim cn vi y(t) v xc nh K = y/u0.
2) Cc tham s khc tm c gi ng nh trn, trong ta thay h(t) bi y(t).
33
Ch ng 4
D/A
+ ZOH
y(t)
i tng
A/D
(t)
y(t )
M hnh
nhn d ng
Tham s
ca m hnh
Thut ton
nhn dng
34
Ch ng 4
(4.2)
(4.7)
t
(4.10)
b1 b1 = 0 ; b1a1 a1b1 = 1
phng trnh (4.9) thnh :
(4.11)
( 0 + 1q 1 ) u (k ) = 0
y l phng trnh hi qui ca u(k), li gii l hm m .
Nu u(k) l tn hiu khng chu k
u(k ) = e Tk ( s thc)
(4.12)
(4.13)
(4.14)
jTe
Do 0, 1 l cc s thc, e
khng th l nghim ca phng trnh c tnh, v vy phng
trnh (4.14) ch th a mn ( (t)= 0) khi v ch khi :
0 = 1 = 0 b1 = b1 , a1 = a1
(4.14)
35
Chng 4
i =1
i =1
y ( k ) = ai y ( k i ) + biu ( k d i )
(4.15)
nhn dng c tt c cc tham s (n + m), tn hiu kch thch u(k) phi chn l tng c a p tn
hiu sinus phn bit :
p
(4.16)
i =1
trong :
o Nu (n + m) l : p
n+m
2
o Nu (n + m) chn : p
n + m +1
2
Hay ni cch khc, tn hiu kch thch phi mang nhiu tn s khc nhau.
Trong thc t nhn dng, ngi ta th ng to ra mt chui nh phn ngu nhin (PRBS Pseudo Random Binary Signal) lm tn hiu kch thch cho nhn dng.
3.2.2 Chui nh phn ngu nhin PRBS
Chu i nh phn ngu nhin l mt chui xung ch nht k tip, c rng khc nhau, v
c xem nh l mt tn hiu nhiu trng giu v tn s . N c to ra bng cc thanh ghi dch
(cu to tht hay chng trnh) to thnh vng kn.
Gi N l s bit c a thanh ghi dch. Nh v y, chiu di c a chu i nh phn PRBS l 2N-1.
rng ln nht ca m t xung trong chui PRBS l tim = NT, vi T l chu k l y mu. Ti thi
im ban u, phi c t nht 1 trong cc bit ca thanh ghi c gi tr khc 0 (thng ngi ta t
tt c cc bit bng 1).
Chn s bit ca thanh ghi dch
- nhn dng c h s khuch i tnh ca i tng, rng ln nht ca tn hiu kch
thch phi ln hn thi gian tng (tM) ca i tng:
tim = NT > tM
(4.17)
- Ngoi ra, th i sch ph tn s v tn d ng chui nh phn PRBS, chiu di c a tn hiu kch
thch phi ln hn chiu di chu k do chui PRBS to ra:
L > 2N-1.T
(4.18)
Trong thc t, thng ngi ta ch n tn s l y mu bng m t h s nhn c a tn s ca thanh
ghi dch, hay:
fe = p*fPRBS
(4.19)
iu kin (4.17) th thnh:
tim = p*N*T > tM
(4.20)
Chn bin ca chui PRBS
Bin ca chui nh phn PRBS c th chn rt b, nhng phi ln hn bin c a nhiu. Nu
t s gia tn hiu/nhiu qu b, cn phi chn m t chui PRBS di hn c th nhn dng tt
cc tham s.
36
Chng 4
Thng thng ta qui c c th vit theo ch s q v tn hiu gin on y(k). Ph ng trnh trn
lc ny c th c vit bi :
5q 1
y(k ) =
u (k ) + e(k )
1 2q 1
Cch vit ny gip ngi s d ng c th nhn thy vn mtc cch nhanh chng hn.
Nh vy, tn hiu ra tng qut c a i tng c th c biu din bi :
y(k ) = G (q)u (k ) + H (q)e(k )
vi m s q-l lm tn hiu tng ng chm i l bc l y mu.
Gi s e(k) l m t chui nhiu trng, ngha l :
{e(k )} = 0
{e 2 (k )} = 2
A( z ) = 1 + a1 z 1 + ... + a na z na
B ( z ) = b1 z 1 + ... + bnb z na
Nh vy : A( z )Y ( z ) = B( z )U ( z ) + E ( z )
B( z )
1
hay
G( z) =
; H ( z) =
A( z )
A( z )
e(k)
1
A
u(k)
y(k)
B
A
37
Chng 4
n f
Y ( z) =
... bn ff
e(k)
u(k)
y(k)
B
F
B
F
y(k)
38
Chng 4
y(k)
(t)
M hnh
nhn dng
y(t )
na
nb
( k ) = [ y ( k 1) ... y ( k n a ) u (k 1) ... u (k nb ) ]
Ta c th ghi li :
y ( k ) = T ( k ) + e ( k )
Vi m hnh ARX, tn hiu ra d on ca m hnh cn nhn dng c tnh bi :
y (k ) = H 1 (q)G (q)u (k ) + (1 H 1 (q) )y (k )
trong H(q)=1/A(q) v G(q) =B(q)/A(q)
y (k ) = B(q)u (k ) + (1 A(q)) y (k )
Sai lch d on lc ny l:
(k ) = y (k ) y (k ) = e(k )
( k , ) = y (k ) T (k )
nh ngha : Phng php bnh phng b nht c nh ngha l chn g tr ca sao
cho tng bnh phng ca (k) l b nht, ngha l :
J ( ) =
(k , ) min
k = na
( N ) = [ y (n a ) ... y ( N ) ]
(vecto)
(matran)
( N ) = [ ( n a ) ... ( N ) ] (vecto)
ta c th ghi li :
(N ) =
Cng thc bnh phng b nht lc ny c th ghi li di dng vect :
T
39
Chng 4
J = T ( N , )( N , )
T
= (Y ) (Y )
= Y T Y T T Y Y T + T T
G i LS l gi tr t i u tm c, vi ngha l :
J ( ) J ( )
LS
LS
u(k)
i tng
y(k)
(t)
M hnh
nhn dng
yM(k)
= f 1 ...
f nf
b1 ... bnb
M (k ) = [ y M (k 1) ... y M (k na ) u (k 1) ... u (k nb )]
ta c th vit :
y M (k ) = T (k )
Sai lch gia 2 tn hiu ra lc ny l :
(k ) = y (k ) y M (k ) = y(k ) MT (k )
40
Chng 4
(k , ) min
k =n f
gii bi ton ny :
- Ta c th gn cc gi tr ban u ca yM (t 1 n nf) bng cc gi tr o lng c ca i
tng. Ta p dng tiu chun bt u t thi im th nf + 1.
- Hm mc tiu phi tuyn theo nn ta c th g i mt hm ti u phi tuyn tm (v d hm
fmincon trong MATAB).
3.8 nh gi kt qu nhn d
ng
Cn phi c tp d liu nh gi kt qu nhn dng. Tp d liu ny c th l :
- Mt tp d liu hon ton mi.
- Hoc m t phn c a tp d liu thu thp c
Vic nh gi kt qu nhn dng da trn mt s tiu ch sau :
- chnh xc cao
- M hnh n gin
- n nh ln
41
Chng 5
Chng 5
MATLAB
TRONG IU KHIN T NG
GII THIU
MATLAB, tn vit tt ca t ting Anh MATrix LABoratory, l m t mi trng mnh
dnh cho cc tnh ton khoa hoc. N tch hp cc php tnh ma trn v phn tch s da trn cc
hm c bn. Hn na, cu trc h a hng i tng c a Matlab cho php to ra cc hnh v
cht lng cao. Ngy nay, Matlab tr thnh mt ngn ng chun c s d ng rng ri trong
nhiu ngnh v nhiu quc gia trn th gii.
V mt cu trc, Matlab gm mt ca s chnh v rt nhiu hm vit sn khc nhau. Cc
hm trn cng lnh vc ng dng c xp chung vo mt th vin, iu ny gip ng i s dng
d dng tm c hm cn quan tm. C th k ra mt s th vin trong Matlab nh sau :
- Control System (dnh cho iu khin t ng)
- Finacial Toolbox (lnh vc kinh t)
- Fuzzy Logic (iu khin m)
- Signal Processing (x l tn hiu)
- Statistics (ton h c v thng k)
- Symbolic (tnh ton theo biu thc)
- System Identification (nhn dng)
-
M t tnh cht rt mnh c a Matlab l n c th lin kt vi cc ngn ng khc. Matlab c th
gi cc hm vit bng ngn ng Fortran, C hay C++, v ngc li cc hm vit trong Matlab c
th c gi t cc ngn ng ny
Cc bn c th xem phn Help trong Matlab tham kho cch s dng v v d ca tng
lnh, hoc download (min ph) cc file help dng *.pdf ti trang Web c a Matlab a ch
http://www.mathworks.com
Control System Toolbox l mt th vin ca Matlab dng trong lnh vc iu khin t ng.
Cng vi cc lnh c a Matlab, tp lnh c a Control System Toolbox s gip ta thit k, phn tch
v nh gi cc ch tiu cht lng c a mt h thng tuyn tnh.
1.1 nh ngha mt h
thng tuyn tnh
1.1.1 nh ngha bng hm truyn
H thng mt tn hiu vo/ra
Cu lnh:
-
sys=tf(num,den,T)
V d :
nh ngha mt hm truyn trong Matlab
s+2
G (s) = 3 2
s + 2s + 4
42
Chng 5
Y1
U1
G(r)
Un
Yn
Grm ( s )
Gr 1 (s ) Gr 2 (s )
Cu lnh :
G11=tf(num11,den11,T); G12=tf(num12,den12,T);...; G1m=tf(num1n,den1n,T);
G21=tf(num21,den21,T); G22=tf(num22,den22,T);...; G2m=tf(num2n,den2n,T);
Gr1=tf(nump1,denp1,T); Gr2=tf(nump2,denp2,T);...; Grm=tf(numpn,denpn,T);
sys=[G11,G12,...,G1m;G21;G22,...;G2m,...;Gr1,Gr2,...,Grm];
1.1.2 nh ngha bng zero v cc
H thng mt tn hiu vo/ra
Cu lnh:
sys=zpk(Z,P,K,T)
s+2
s (s + 5)
Z=-2;P=[0 -5];K=1;sys=zpk(Z,P,K);
G (s) =
Cu lnh:
-
sys=ss(A,B,C,D,T)
A,B,C,D l cc ma trn trng thi nh ngha h th ng
T l chu k l y mu.
43
Chng 5
Cu lnh:
sys_dis=c2d(sys,T,method)
Cu lnh:
sys=d2c(sys_dis,method)
1.2 Bin i s t ng ng
1.2.1 Mc ni tip
Cu lnh:
sys1
sys2
sys=series(sys1,sys2)
44
Chng 5
sys1
sys2
Cu lnh:
step(sys)
45
Chng 5
Cu lnh:
bode(sys)
nyquist(sys)
nyquist(sys,{w_start,w_end})
nyquist(sys,w)
nyquist(sys1,sys2,sys3,...,w)
[real,ima,w]=nyquist(sys,)
c tnh Nichols
Cu lnh:
nichols(sys)
nichols(sys,{w_start,w_end})
nichols(sys,w)
nichols(sys1, sys2, sys3,...,w)
[mag,phi,w]=nichols(sys,)
02
s 2 + 20 s + 02
vi 0=1rad/s v =0,5
46
Chng 5
Hm pole
Cu lnh:
C_com=ctrl(A,B)
C_com=ctrl(sys)
Cu lnh:
O_obs=obsv(A,C)
O_obs=obsv(sys)
Cu lnh:
[Ab,Bb,Cb,T,k]=ctrbf(A,B,C)
Cu lnh:
[Ab,Bb,Cb,T,k]=obsvf(A,B,C)
Chuyn v dng chun quan st c ca m t h thng biu din di dng phng trnh
trng thi.
Trong :
Ab=TAT-1, Bb=TB, Cb=CT-1, T l ma trn chuyn i.
1.4 V d" tng hp
Cho m t h th ng kn phn h i -1, trong hm truyn ca h h l
02
G (s) =
2
2
s(1 + s) s + 20 s + 0
47
Chng 5
>>w=logspace(-3,2,100) ;
% to vect tn s v cc c tnh tn s
>>nyquist(G,w);
c tnh c biu din trn hnh 1.1
xt tnh n nh ca h kn dng tiu chun Nyquist, trc tin ta xt tnh n nh ca h h.
Nghim ca phng trnh c tnh ca h h c xc nh :
>>pole(G)
ans =
0
-0.5000 + 0.8660i
-0.5000 - 0.8660i
-0.1000
Nyquist Diagrams
From: U(1)
From: U(1)
1500
0.3
1000
0.2
0.1
To: Y(1)
Imaginary Axis
To: Y(1)
Imaginary Axis
500
-0.1
-500
-0.2
-1000
-0.3
-1500
-12
-10
-8
-6
-4
-2
-0.4
-1
-0.8
Real Axis
-0.6
-0.4
-0.2
Real Axis
48
Chng 5
Cu 2
>>G_loop=feedback(G,1,-1) ;
>>step(G_loop) ;
% hm truyn h kn
Step Response
From: U(1)
15
Hnh 1.2 :
p ng qu h kn
5
To: Y(1)
Amplitude
10
-5
-10
50
100
150
200
250
300
350
400
450
500
Time (sec.)
Cu 3
>>K=0.111 ;num1=K ;
% thay i h s khuch i K
>>GK=tf(num1,den1)*tf(num2,den2)
Transfer function:
0.111
---------------------------10 s^4 + 11 s^3 + 11 s^2 + s
>>margin(GK)
c tnh tn s Bode ca h h hiu chnh c biu din trn hnh 1.3. T c tnh ny, ta c
th xc nh c
L=18.34dB ; = 44.78 ; c=0.085rad/s
Bode Diagrams
Gm=18.344 dB (at 0.30151 rad/sec), Pm=44.775 deg. (at 0.084915 rad/sec)
50
-50
-100
-150
0
-50
-100
-150
-200
-250
-300
-350
-400
-3
10
10
-2
10
-1
10
10
Frequency (rad/sec)
49
Chng 5
Cu 4
>>GK_loop=feedback(GK,1,-1) ;
>>step(GK_loop);
Step Response
From: U(1)
1.4
1.2
Hnh 1.4
p ng qu h
kn hiu chnh
0.8
To: Y(1)
Amplitude
0.6
0.4
0.2
50
100
150
Time (sec.)
SIMULINK
50
Chng 5
02
s 2 + 20 s + 02
M t s Simulink n gin
-
51
Chng 5
Kt qu m phng
52
Chng 5
Integrator
sDerivative
Transport Delay
53
Chng 5
p ng qu (K=1)
p ng qu (K=0.111)
Identification Toolbox
3.1 N
p d li
u nhn d
ng
D liu nhn dng g m vect tn hiu kch thch u v vect tn hiu ra y.
1. D liu phi c to ra v lu vo file. Gi s file d liu dng nhn dng c lu ti
v tr
C:\DATA\data_iden.mat
2. Np cc vect u, y vo b nh ca MATLAB. Ch chiu di ca vect u v y phi bng
nhau
load(C:\DATA\data_iden.mat)
whos (kim tra c cc bin)
3. Np vo toolbox identification nhn dng
Chn ca s ident Menu Data Import
Trong ca s Import, ch n cc vect input, output v tn c a file d liu.
D liu ny s c a vo cc ca s d liu. Theo mc nh, d liu u tin ny s np
vo ca s d liu lm vic (working data) v d liu nh gi (validation data).
xem c tnh thi gian v ph c a tn hiu:
- Kch chn ca s d liu tng ng (in m)
-
4. Tin x l d liu:
Chn menu preprocess
Remove mean: loi b gi tr trung bnh
Remove trend :
3.2 Chn m hnh v th#c hi
n nhn d
ng
Bc 1: Chn d liu nhn dng
Ko file d liu tng ng trong ca s d liu vo ca s working data.
Bc 2: Chn m hnh v cu trc ca m hnh
54
Chng 5
B(q)
u (t nk ) + e(k )
F (q)
BJ [nb nc nd nf nk]
y(k ) =
y(k ) =
B(q)
C (q)
u (t nk ) +
e(k )
F (q)
D( q )
Bc 3 : Nhn dng
Kch chn Estimate
3.3 nh gi kt qu nhn d
ng
- t d liu nh gi kt qu nhn dng vo ca s Validation data
- Kch ch n m hnh cn nh gi
- Ch n mc nh gi
Model output: tnh sai lch gia tn hiu ra ca m hnh v tn hiu ra ca i tng ( o lng
c)
FIT = [1 - NORM(Y - YHAT)/NORM(Y -MEAN(Y))]*100
M
k2
k = na
*100% vi = y y
fit = 1
k
k
k
M
( k )
k = na
55