Ngy: 01/05/2014

Tag: phng trnh m, pp hm s, pt m hay, chng minh nghim duy nht.

V MT DNG PHNG TRNH M
NHN QUEN NHNG CCH GII CHA CHC QUEN
L Minh Hiu
1. Bi ton quen thuc:

2 1 2 (1) .
Li gii: Ta c 2 1 . 2 1 1 1 v vy nu t t 2 1 , t 0 th ta c
2 1 1t . PT cho tr thnh t 1t 2 t 2t 1 0 t 1 t ta c
2 1 1 x 0 .
Gii phng trnh sau:

2 1

Li bnh: Cc bn thy bi ton khng c g kh khn ngay c vi ngi mi hc phng

trnh m, th m ra thi i hc , v d nh H khi B/2007: Gii phng trnh sau:

2 1

2 1 2 2 0 ; H khi D/2003: Gii phng trnh sau: 2x

22 x x 3 .
2

2. Kh hn mt cht th sao?
Gii phng trnh sau:

5 1

5 1 2 x1 (2) .

Li bnh: Nu l lun nh trn th khng cn ph hp v

5 1 .

5 1 4 x khng

phi l hng s. Nhng chng ta v phi ca phng trnh li c 2 x nn chng ta s chia

c hai v ca phng trnh cho i lng dng 2 x v a c v phng trnh dng n gin
5 1
v

5 1
x
.
1 1 .
2

3. C cn quen thuc na hay khng?

Gii phng trnh sau:

3 1

3 1 2.3x (3) .

Li bnh: Tt nhin chng ta s nhn thy c hai cch gii nh trn khng cn hiu qu
i vi bi ny. Nhng chng ta s c x 0 l nghim ca phng trnh nn s tm cch chng
minh x 0 l nghim duy nht.
Gii: Ta c

3 1

3 1
3
3 1 2.3 1
2.
.
3 1
3 1

Do

3 1
3 1
0;1 nn hm s f ( x) 1
l hm s nghch bin, lin tc trn
3 1
3 1

Do

3
3
1; nn hm s g ( x) 2.
l hm s ng bin, lin tc trn
3 1
3 1

V vy phng trnh f ( x) g ( x) c nhiu nht mt nghim. Mt khc f (0) g (0) nn

x 0 l nghim ca phng trnh.
Li bnh: Cht li phng php ca bi trn chng ta nh l chia cho c s c gi tr
trung gian.
4. Kh nht l y:

Gii phng trnh: 2 3 2 3 21 x (4) .

Li bnh: Chng ta khng th chng minh phng trnh c duy nht mt nghim v r
rng t nht phng trnh c 2 nghim c bit; v tt nhin chng ta cng mun rng khng
cn nghim no khc ngoi hai nghim .
x

2 3 2 3
Gii: PT cho c vit di dng

2 0 .
2
2

2 3 2 3
t f ( x)

2 , ta c:
2
2

2 3 2 3 2 3 2 3
f '( x)
ln

ln

2
2
2

2
x

2 3 2 2 3 2 3 2 2 3
f ''( x)
ln

ln

2
2
2

2
f ''( x) 0, x

nn f '( x) ng bin, lin tc trn , v vy PT f '( x) 0 c nhiu nht

mt nghim, nn PT f ( x) 0 c nhiu nht 2 nghim. Mt khc ta c f (0) 0 v f (1) 0 nn
PT (4) c hai nghim x 0, x 1.
Ghi nh: Qua cc bi ton trn, bi hc ln nht rt ra cho cc em HS l hc ton phi
i i vi vic gii ton, khng nn chi hc phng php, nhn thong qua bi tp ri cho qua
v l bi ton quen thuc gii c, nhng thc t th cng mt hnh dng na n nhau
nhng cch gii c th khc nhau hon ton.
[L Minh Hiu, GV Ton THPT Vnh nh Qung Tr, T 0915003286]
[email: minhhieuqt@gmail.com, facebbok: facebbok.com/minhhieuqt]