KLIZNI LEAJI

Leaji su mainski elementi ija se

osnovna funkcija sastoji u obezbeivanju
uslova za relativno kretanje obrtnih delova i
za prenoenje optereenja izmeu njih.
Osnovna funkcija: PRENOENJE OPTEREENJA,
OSLANJANJE VRATILA I OSOVINA,
(POZICIONIRANJE VRATILA OSOVINA).

Prema pravcu sile koju prenose leaji mogu biti:

- radijalni,
- aksijalni,
-radi-aksijalni.

Stanje u kliznom spoju

Dodir i klizanje poluokvaenih povrina

F

F
v

Poluokvaeno

Hidrodinamiko plivanje

Meovito

Hidrodinamiko

Promena otpora pri poveavanju brzine

Vrste kliznih leaja

Opti oblik kliznog leaja

Fr

Fa
ds

du

ds

du

Razdvajanje dodirnih povrina

Hidrostatiko ili aerostatiko

Elektromagnetno

Nosivost kliznih leaja

Fr Fr
pr =
=
( p r )doz
Ar db

Radijalni klizni leaj

Fa
4 Fa
(
)
pa =
=

p
a
doz
Aa d s2 d u2

Aksijalni klizni leaj

Hidrodinamiko plivanje

Fa1

v
b

x1

h0

pmax

x
p
x2

x2

x2

x1

x1

Fa1 = pdA = b pdx

p
l

Hidrodinamiko plivanje
Radijalni leaj

gr

p (Z d ) 2
=
S o
h0

Aksijalni leaj
R

Fr

h0 + r + e = R
Z
Z
h0 = e
2
4

( p r )doz

Z
e
4
= p=

dsr

( p a )doz
S o

(Z d ) 2

= p=

S oa v sr b
h02

Uvodjenje ulja u leaj

Kroz posteljicu

Kroz rukavac

Pomou prstena

Oblici i materijal posteljica kliznih leaja

a)

c)

b)

d)

e)

Posteljice kliznih leaja: a) dvodelna debelih zidova sa obodima, b) dvodelna tankih zidova,
c) prevlake od meke legure,
d) samopodesiva posteljica radijalnog leaja, e) samopodesiva posteljica aksijalnog leaja